(Πρώτος.πίναξ)΄ Γιάννη Χριστοφόρου: Αύριανή ΄Ανάµνησις 'Ο Γάλλος κριτικός Μισέλ Ρατ/ιών, γράφει γι' αύτύν: , «‘0 Χριστοφόρου, είναι πραγµατικά, ένας από τούς πιό αξιόλογους καλλιτέχνες τού νέου εικονι- σµού. Ζωγραφίζοντας πρόσωπα τραγικά, µάσκες καί τοτέμ, µε παράδοση ταυτόχρονα νέγρικη όσο καί 6υζαντινή, ξεκίνησε από µία περίοδο πολύ αναπαραστατική, για να καταλήξη προοδευτικά στην σηµερινή του μυθολογία. "Οτι κανει εντύπωση σε ένα πίνακα τού Χριστοφόρου, είναι ή θιαιότης τόσο τής μορφής όσο καί τών χρωµάτων. Τό μέλλον, Θα διατηρήση ασφαλώς τόν σοδαρό δρόµο αυτού τού διαυγούς µάρ'ι'υρος, που δεν επιδιώκει να καταστρέψη µία τάξη πραγµάτων, παρά µό- νον για να δώση εγαλύτερη ένταση στήν ζωή» 'Ανδρέου: Πληγωµένο Πουλί-…'Ανάγλυφο ? ΄. ΄ ΓΡΆΜΜΑ ΑΠΟ TU ΠΑΡΙΣΙ …: ΜΗΝ… agilllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIllll|IlllIIIIIIIIIIIIIIIlllllllI||||IllllllillHIIIIIIIml|IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllfl-"L IIIIIIIHIII .! En ||IIIII|||||||IIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllll 8 Μαίου 1966 » ίί-Δεύτερας;πίναξ)ζ|"Αννας Σπητέ- ρη- Βεραπουλου : Κλυται µνήστρα (ί960), (τρίτος) Γιάννη Σπυρόπου- λου: "Επιοτ φή Η. Λάδι (1965) καί (τέταρτος) , ολφέσση : Σύνθεση( I 964) Σέ πλαίσιο εύρωπα'ι'…κό, ή έλλπνική' τέχνη αναπτύσσεται καί προ6αλλει σέ διεθνή κλίμακα τίς καλλιτεχνικές μας δυνάμεις ||||Ι|||ίίί|||||||||||||||||||||||ί||Ι||||||||ιξ ΑΜΠΟΛΛιΕΣ εκθέσεις (Ελλήνων καλλιτεχνών στήν Γαλλία καί τό έξωτερικό, έσημείωσαν φέτος, από τό φθινόπωρο τού 1965, τά ρεύματα καί τίς καλλιτεχνικές αναζητήσεις τών Έλλήνων καλλιτεχνών. ιΗ συµµετοχή τους, έξ αλλου, σέ πολλά από τά γαλλικά σαλόν καί τίς δµαδικές έκθέσεις, "έφερε σέ έ- πσφή τήν σύγχρονη ελληνική τέχνη μέ τό εύρύτερο κοινό καί ή παρου- σία αύτή, τόσο στήν Γαλλία όσο καί στό εξωτερικό, συντείνει στήν εύνο'ι΄κή απήχηση τής χώρας µας, αλλά καί στήν καλλιέργεια έπίοης µιάς ίδιαίτερα ζωντανής καί τής μόνης σταθερά διεθνούς πλευράς, τής ελληνικής, καλλιτεχνικής ά…. ζήτησης. (Η τιµητική διόκρισις πα- ράλληλα, τού έλληνα γλύπτη ΘΟ- ΔΩΡΟΥ, στήν Μπιεννάλε τών Νέων, τού Παρισιού, τόν περασµένο ’0- κτώόριο, όπου όλα6ε τό όραόείο Ροντέν, ύπήρξε ίδιαίτερα σημαντι- κό καλλιτεχνικό γεγονός για τήν προδολή σέ πλαίσιο διεθνές, µιάς πλευράς τής σύγχρονης Ελληνικής γλυπτικής τών νέων, αλλά έπίσης, ύπήρξε γεγονός ενθαρρυντικό, για τόν ίδιο τόν καλλιτέχνη, πού ξλαόε µέρος εν συνεχεία, σέ δύο σημαντι- κές έκθέσεις, τήν Εκθεση µέ Θέμα «Τό Χέρι», μέ συμμετοχή ογδόντα περίπου γλυπτών, τής γκαλερί Κλώντ Μπερνάρ καί τήν έκθεσή του, στό Κέντρο Κουλτούρας τής ’A— μιέν τήν φετεινή "Ανοιξη. Η αναζήτηση τού Θόδωρου, προσ- ανατολισμένη σταθερά, στήν σύν- θεση τριών κυρίως επιπέδων, πού αναπτύσσονται όργανικα, από τίς κατεργασµένες, ανώμαλες έπιφά- , . , .., , , .του στό Λονδίνο καί τό νικά κεφάλαια στόν τοµέα τής ζω- γραφικής καί πάµπολλες έκθέοεις Παρίσι, καθώς καί έγκυρες μελέτες Γάλλων κριτικών σέ καθιερωµένα καλλιτε- χνικά περιοδικά, τοποθετούν τό έρ- γο του σέ έπίπεδο, πού αποτελεί 6- πωσδήποτε, μία εγκωµιαστική προ- αφορά καί αναγνώριση τής δικής του ποιότητος όσο καί τού έλληνι- κου ονόµατος. Ποιό είναι «τό µέτρο τού ωθώ- που», είναι τό 6αθύτερο καί στα- θερό θέμα τού Έργου του καί ήταν τό θέµα επίσης τής τελευταίας ό- μαδικής έκθέσεως τής Γκαλερί της 'Αριστερής '΄Οχθης, όπου συµµετεί- χε, πλέι" στα έργα τού Βίκτωρ Μπράουνερ, τού Ζω Ντυµπυφφέ, τού Μάξ "Ερνστ, τού Μάττα καί τού "Ανρύ Μισσώ. "Αλλες όμαδικές έκ- θέσεις,. όπως ή όκθεσις «Ελλάς 1965», πού οργανώθηκε στήν Νάν- τη καί ή έκθεσις «Προσωρινός πί- νακας κατευθύνσεως για µία τινά. γνώση τής σημερινής Τέχνης», τού κριτικά) κάν - Ζακ Λεδέκ, τοποθε- τούν τό έργο του σέ σχέση µέ τήν διαμόρφωση τών καλλιτεχνικών δυ- νάµεων τού καιρού µας καί πρόκει- ται τόν ,Οκτώδριο, δύο ταυτόχρο- νες εκθέσεις του στό Λονδίνο καί τό Παρίσι, να συµµετάσχουν σέ µια όμαδική, πού θά πραγματοποιήση περιφορά σέ όλη τήν Εύρώπη. Τό έργο τού ΑΝΔΡΕΟΥ, πού Ξ- λα6ε μέρος στήν Μπιενναλε τών ’A- ΜΑΝΩΛΗ ΐΜΑΥΡ-οΜΜΑτΗ) , Ξ |Η σεις καί µία ατομική Εκθεσις τής νΤίτας KPIEZH, στήν ίδια γκαλε- ρύ, έπέτρεψε µία συνολική έμφάνι- ίση τού όργου της, προσανατολισµέ- νου στήν σύθόρµητη αποτύπωση ν…χρωµατικών καί όπτικών εντυπώσε- ων, από τοπία, πού αφοµοιώθηκαν καί πού στήν φαινομενικά, αφηρη- μένη τους διατύπωση, παραµένουν [σέ Ενα στάδιο, ένδιάμεσο µεταξύ τής είκόνας πρίν συγκροτηθή καί τής έντυπώσεως, &…) συγχωνευΘή σέ µία αλληλοδιαδοχή προσωπικών , καί εσωτερικών, όαθύτερων μεταδο- … λών. 'Ακολουθώντας στήν εξέλιξή του τήν αντίθετη κατεύθυνση, ό ΓΡΑΜ- ΜΑΤ|ΚΟΠΟΥΛΟΣ, πού έξέΘεσε στήν γκαλερί τού «Πανεπιστηµίου», από τήν αύθόρµητη αποτύπωση τών αίσθησιακών του εντυπώσεων, 68η- γεϊται στήν απόδοση τού περιεχο- µένου τού ύποσυνειδήτου, µέσα ά. πό σηµεία καί από σύμόολα καί οί αφηρηµένες του συνθέσεις, μέ μία ΄ε΄ννοια προσωπική, χαρακτηρίζονται από τήν ύπογράμµιση τού αποξένω- µένου, τού απόκοσµου καί παράδο- ξου, ύποκειµενικού τοπίου. "Αλλοι καλλιτέχνες, όπως 6 ΔΑ- ΜΙΑΝΑΚΗΣ καί ό Φαίδων ΠΑΤΡΙ- ΚΑΛΑΚΗΣ, παρουσίασαν τό έργο τους σέ ατοµικές εκθέσεις, ή Έ- λίζα ΧΑΝ|ΩΤΗ, σέ µια όµαδική στήν γκαλερί Μαρσέλ Μπενα΄ιμ, ο ΒΑΛΣΑΜΗΣ καί ό ΚΟΥΛΕΝΤ|Α- ΝΟΣ, συμμετείχαν στήν έκθεση «Τό Χέρι», τής γκαλερί Κλώντ Μπερ- νάρ, ενώ 6 ΒΥΖΑΝΤ|ΟΣ, ό ΚΑΡΑ- ΧΑΛ|ΟΣ καί ό ΜΟΛΦΕΣΗΣ όλα- όαν µέρος στήν όμαδική έκθεση οι:.» - , (πιτς… I ....... “mm-mum- M ΕΓΑΛΟΣ πειρασμός ή αθα- νασία. Κίνητρο ύψηλών ή απλώς εύγενικών πράξεων, αλλά καί δολιοφθορέας µνημείων τής αρχαιότητας, τού µεσαίωνα, καί τής νεώτερης Έλλάδας. "Ενας ό (Ηρόστρατος στήν αρχαία Έλ- λαδα. Κατάφερε µέ τήν ανόσια πράξη του να τόν ξέρουµε, ύστε- ρα από τόσους αίώνες. Νά ύπο- χρεωθή καί ό ύποφαινόμενος να τόν όνοµατίσει στό σηµερινό ση… µείωµα. Χιλιάδες οί ήρωστρατίδες στή νεώτερη ιΕλλάδα. Έννοούν να απαθανατίσουν τό ασήµαντο ό… νοµό τους χαραζο…ντάς το ΄σέ αρ… χαία μάρµαρα, 6υζαντινές καί µε- τα6υζαντινές τοιχογραφίες, λαϊκά ξυλόγλυπτο. ,ίδιαίτερα, στίς τοι- χογραφίες, πού δέν απαιτούν µε- γάλη προσπάθεια. ‘H ίερότητα τής επιφάνειας κατοχυρώνει τήν διάρκεια τής εγγραφής. Ποιός Θά τολµήσει να άπαλείψει σε6άσµιες τοιχογραφίες γιά νά εξαφανίσει τά όάρ6αρα χαρά ατα ένός ή περισσοτέρων 6έ6η ων; Καί τό κακό προχωρεί µέ γεωµετρική πρόοδο. τά χαράγµατα µεγαλώ- νουν µέ τό πέρασµα τού χρόνου * για να γίνονται πιό εύδιάκριτα. ,Αρκεϊ ένας να γράψει τό όνομα του, μέ µικρά γράµµατα σέ μιαν ακρη αγιογραφίας για να δρεθή ένας δεύτερος να δάλει τό δικό του σέ όρατότερη Θέση καί μέ με- γαλύτερα ψηφία. ‘O είκοστός θά συναγωνισθ,ή σέ µέγεθος τίς έπι- γραφές τών καταστημάτων. Κάτι ξέρουν από αύτά οί εύφυείς καλό- γεροι τού ‘Ayiou "Όρους, πού σκόρπισαν σέ διάφορα σηµεία έ- πιγοαφές: «Τών 6λα:κών τά 6V6— ματα γράφονται παντού». Μητρώα ήλ»ιθίων έπρεπε νά λέ- γονται αύτοί οί κατάλογοι όνοµα- των, οί χαραγµένοι σέ µνηµεία τέχνης. Βέ6αια, ό όρος δέν κα- λύπτει τό φαινόμενο σέ όλες του τίς πλευρές. Πέρα από τήν έλλει- ψη στοιχειώδους νοημοσύνης, πού απλώς δέν ενεργεί ανασταλτικά, οί άλλοι παράγοντες είναι ή µω- ροφιλοδοξία, ή απρέπεια, ή άφι- λοτιµία, ή δεισιδαιµονία καί ή ά… διαφορία για μια κληρονομιά πού δέν τήν δημιουργήσαμε καί έχου- µε ύποχρέωση νά τήν παραδώσου- με ανέπαφη στίς γενιές πού έρ- l ΣΥΝΕΔΡΙΑ, ΜΝΗΜΕΣ, ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ σεις. "Αφθονες οί πρόσφατες έγ- γραφές. Υπάρχουν αντι-κειυενικα στοιχεία, πού τό έπιόεδαιωνουν. Πρώτα απ, όλα, οί χρονολογίες, πού συνοδεύουν πολλές φορές τά όνόµατα. Κι: ακόμα, τό είδος των όνομάτων πού φανερώνει πρόσφα- τη διάπραξη τού 6αινδαλισµ…ού : Λίλιαν, Μπέττυ, Ντίτα, Τζίµης, καί ή λοιπή σειρά όνοιµάτων πού ξενικού προγράμµατος «προµή- θειαι διά τήν Έλλάδα». Νά ανα- φερθούµε σέ περιπτώσεις; κάθε έπισκέπτης τών καλλιτεχνικών καί Ιστορικών μνηµείων έχει προσωπι- κή του πείρα. ‘H φωτογραφία, πού δημοσιεύεται σήµερα, είναι έ- να χαρακτηριστικό παράδειγμα, καί ίσως όχι από τά πιό έντυπω- σιακά. "Ολοι συµφώνσύµε, πώς τό κα- κό πρέπει να σταµατήσει, καί µά- λιστα άµέσως. Είναι απαράδεκτο να καταστρέφονται µνηµεία τού παρελθόντος από τή µαταιοδοξία µερικών άνοήτων. 'Λρκετιή ζημιά προξενεί ή ανακαινιστική μανία τών εκκλησιαστικών έπιτρόπων, ό εύσε6ής ζήλος τών δωρητών, ή έλ- λειψη πιστώσεων καί προσωπικού τών αρμοδίων ύπηρεσιών, ή από- σπαση ένθυμίων από τά µνημεία τού παρελθόντος. Κοντά σ, αύτά, άς προσθέσουμε τήν απογύμνωση έξωκ,κ.λησιών καίιμοναστηριών από φιλότεχνους τουρίστες. "Ανάγκη, λοιπόν, να αναληφθή μια σταυρο- Φορία, για νά σταματήσει ή όλέ- Θρια συνήθεια. "Οταν γίνει κοινή συνείδηση, πόσο καταστρεπτική είναι, &… ή περιφρόνηση καί δ χλευασμός περιµένουν όσους άνα- γράφουν τά δώµατα τους σέ &- γιογραφίες, τότε µόνον... τών έ- χΘρών τους τα όνόματα Θά χαρά- ξουν οί κακοί. 'Η προσπάθεια πρέπει νά είναι διττή, προληπτική καί κατασταλ- τική. Στό σχολείο, στήν εκκλησία πρέπει νά γίνονται σχετικές όµι- λίες όπου να αναλύονται οί ζηµίες 'Λτιοτελούν τιμητικές διακρίσεις, πρού- ιιοΘέτουν, όµως οί διακρίσεις αι';τι΄.ς όχι µόνο θετικές αξίες, , αλλά καί εύρε΄ι΄α γλωσσοµαθεια. Τό LINGUAPHONE μέσα Ι . Βανδαλισµοί M” ΠΗΡΑ" nAmmN τού Κίτσου Α. Μακρή πού προκαλούνται. T6 ραδιόφωνο καί ό τύπος µπορούν να συµ6α- λουν σηµαντικά. Φυσικά, δέν σε ήταν άσκοπη ή ύπενθύμιση των συνεπειών τού Νόµου. Σοφός παν- τοτε δ συνδυασµός τής γάτας µέ τον αγιασµό. Έκτός από (από! νά πρέπει να φωτογραφηθοω τα έργα, πού δέχτηκαν τίς πρώτες εγγραφές ήλιθίων. Για όσα µέχρι σήµερα έμειναν ανέπαφα, δυσκο- λα γίνεται αρχή, Kl’ αν γίνει έπι- σηιµαίνεται εύκολα. "Ένας έλεγχος κατά διαστήµατα, μέ δάση τις φωτογραφίες, θά έντοπίσει τίς νε- ώτερες χαράξεις, πού % έπισύ- ρουν τίς νόμιµες κυρώσεις. 'Η πιό πρόσφορη στιγµή γιά τό έργο αύτό είναι ή Κυριακή τής "Ορθοδοξίας, όταν γιορτάζεται ή αναστήλωση τών είκόνων, ύστερα άπό τήν είκονοµαχία. ‘O συνδυα… σμός τής έπετείου αύτής µέ τήν καταδίκη τών σηµερινών είκονο- κλαστών μπορεί να έχει καλά &- ποτελέοματα. Θά μας επιτρέψει ή ,Αρχιεπισκοπή 'Αθηνών να ύπο- δείξουµε τήν αποστολή μιας έγκυ- ι(λίου στήν δποί,α να δίνονται αδη- γίες, ώστε τό θείο κήρυγµα τής Κυριακής… τής, "Ορθοδοξίας νά έχει και περικοπές, πού να αποτρέ- πουν τούς πιστούς από τέτοιες 6έ6ηλες ένέργειιες. Νά εξηγούν, πώς κάθε άλλο παρά θεϊκή αντα- µοι6ή µπορούν να περιµένουν από τήν άνω… πράξη τους. & Εύκαιρία να σηµειώσουμε καί μερικά ανάλογα φαινόµενα, όπως ή απόσπαση σταλακτιτών καί σταλαγµιτών από σπήλαια. Χα- ρακτηριστικό είναι τό παράδει- γµα δη μοδιδασκάλου, πού όδήγη- σε τούς µαθητές τού σχολείου του, µόλις αποκαλύφθηκε τό πιε- ρίφηµο σπήλαιο τού Περάµατος, κοντά στά Γιάννινα κι> έσπασαν µεγάλη ποσότητα σταλακτιτών για να διακοσµήσουν τή στέρνο: τού σχολείου. "Ας αναλογισθούν πόσοι αιώνες χρειάσθηκαν για να ,σχη.µαπισθούν σύ ά τά φυσικά καλλιτεχνήµατα. ά στηθαϊα τού γεφυριού τής Πόρτα - Rowen/61;, πού χτίστηκε εδώ καί 450 χρό- νια, καταστρέφονται από ό……- δητους περίεργους, πού αποσπούν λιθάρια καί τά ρίχνουν στό ρέµα σέ σύντοµο χρονικό διάστηµα Θά σας έ- ξασφαλίση την αρτία κατάρτι… πού &… παιτεί η σταδιοδροµία σας. Με τό LIN- GUAPHONE δέν πειραματίζεοθε, αλλά ξεκινιΞτε µε όε6αιότητα για την κατάκτη- σι τού σκοπού σας. Για πληροφορίες έ- πισκεφθήτε µας ή γράψτε μας. 96: έχετε τό 26σέλιδο εικονογραφηµένο αναλυτικό µας τεύχος δωρεαν. INHITUYTflN LINGUAPHUNE χονται. ,Απίστευτο, καί όμως αληθινό. Κατά διασταυρωµένες μαρτυρίες χωρικών ή αναγραφή τού όνόµα- τος σέ αγιογραφίες προέρχεται καί από τήν πρόληψη, πώς έτσι δ άνθρωπος προστατεύεται από «κακό µάτι» ή αποχτάει ανοσία από αρρώστιες. Είναι, νοµίζω, πολύ εύκολο να πεισθούν οί προ- ληπτικοί, πώς μια πράξη 6ε6ή… λώσης καί ασέ6ειας, όχι µόνο δέν για να ίδούν πόση ώρα κάνει ν΄ άκουσθή ό ήχος. ‘H λαθραία άμ- μοληψία από ακτές, τά νταµάρια πού τραυµατίζου…ν καί παραμορ- φώνουν περίοπτους λόφους, άρδε- στώµατα τοιχογραφιών από εύσ*ε- δείς ήλικιώµένες κυρίες, χίλιες … µύριες καταστροφές, των µέ λίγη καλή θέληση Θά ήταν δυνατό ν' αποφευχθούν. Θ' αναρωτηθή δ &… ναγνώστη…ς, γιατί τά γράφω όλα αύτά, αφού ξέρω από πρίν πώς µπορεί να έχει εύεργετική έπίδρα- 'ΛΘήναι: Πανεπιστηµίου ιο. Τηλέφ. τίποτα δέν θα γίνει. Με, αν έστω. ση επάνω τους, αλλά τούς έπι6σ- 623.880. καί μια µικρή τοιχογραφία γλυ- ούνει µέ µιαν ακόµα αμαρτία. Θεσσαλονίκη: Τσιµισκή 68. Τηλέφ. τώσει, άν έστω κι, ένα υλόγλυ- Μέ τή διόγκωση τού έκδροµι- 32.370. πτο μένει ανέπαφο, κάτι πρόσφε- κού ρεύματος τό φαινόμενο παίρ- ρε τό σηµερινό σημείωµα. Για πιε- νει συνεχώς µεγαλύτερες διαστά- , ρισσότεοα, άς µήν" ελπίζουµε. 37 ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ