52 … - το Τ!!ΐΟΕΛΛΠ*ΐΙΤΟ "ΠΑΜΕ ΚΠΣ 01 Π…"! το? To µ π α ρ 6 κ αποτελεί σηµαντική μονάδα κρούσης στην αντεπίθεση που οργανώνει η Καθολική Εκκλησία κατά της Μεταρρύθμισης. Ξεκινώντας από την Ιταλία/12,117/ξρήγορα ξαπλώνεται σ'ολόκληρη την Ευρώπη και πέρα από αυτη/ΞΞ-ΞΞ-ΞΞ/.Απέναντι στη λιτότητα των προτεσταντικών ναών προτάσσεται µιά τεχνοτροπία πυκνής και δυναμικής έκφρασης.πρό- κειται για κίνημα που γρηγορα αγκαλιάζει όλες τις τέχνες, αρχιτεκτονική/ΞΞ/,ζωγραφική, γλυπτική, µεταλλοτεχνία, πολεοδοµία, κηποτεχνία, έπιπλο/ΞΞ-ΞΞ/,εφαρµοσµένες τέχνες |ΞΞ-ΞΞ/... Με γοργές διαδικασίες γρηγορα χάνει τον αποκλειστικά εκκλησιαστικό χαρακτή- ρα της και γΐνεται καλλιτεχνικός συρμός που επικρατεί σε κάθε µορφή καλλιτεχνικής δη- μιουργίας. Αυτή η µεγάλη διάδοση, κυρίως στην Ευρώπη, δηλαδή σε χώρες µε πολιτιστικές ιδιορρυθµίες, δημιουργεί ένα είδος εθνικών παραλλαγών αν και η κινητικότητα καλλιτεχ- νών και χειροτεχνών περιορίζει σημαντικά τις μεταξύ τους διαφορές. Ιδιότυπη παραλλαγή στο χώρο της νότιας Ήαλκανικής και µέρους της "ικρασίας είναι το λεγόµενο "τουρκοµπα- ρόκ", µείγμα μπαρόκ-ροκοκό στοιχείων και ανατολίτικης διακοσµητικής αντίληψης. άλλωστε. το ροκοκό είναι ακραία συνέχιση του µπαρόκ και μερικές φορές τα δύο συνεξετάζονται/ΞΞ/ Αιαψοροποιημένο παρακλάδι του "τουρκοµπαρόκ" είναι το νεοελληνικό µπαρόκ. Η παρουσία του έχει πολλές φορέςξΐΞξΞ=στη διακόσμηση των αρχοντικών της Έόρειας Ελλάδας/Ξ;,17…12/ όσο και στην εκκλησιαστική ξυλογλυπτικη ολόκληρης της Ελλάδας/12,11/.οστόσο, αν και εύ ναι πιά γενικά αποδεκτός ο όρος "νεοελληνικό µπαρόκ", δεν έγινε ακόµα καμυιά συστηµα- τική προσπάθεια τόσο για την ερµηνεία του φαινόµενου και την επισήµανση των πηγών του, όσο και για τη διατύπωση της ιδιοµορφίας του. H σημερινή εργασία σκοπεύει απλώς να & & σ ε ι το Θέμα. Είναι απαράδεκτο να µένει ουσιαστικά ανερεύνητο ένα φαινόµενο που αφρό γισε την ελληνική παραδοσιακή τέχνη επί έναν αιώνα, χοντρικά από τα μέσα του 18ου ως τα μέσα του 190υ. Κάποιος από τους νέους ερευνητές μας πρέπει να το επιχειρήσει. δεν είναι καθόλου εύκολο το εγχείρηµα. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι µόνο για την επισήµανση των χαρακτικών πρότυπων που προέρχονται από τη Ήιέννη πρέπει να ερευνήσει την ΛΏΉ?Ρ"Ι- ΝΑ µε το ένα εκατοµµύριο χαρακτικών έργων και τις βιβλιοθήκες και αρχεία της Ακαδημί- ας Καλών Τεχνών, της Ακαδημίας Εφαρµοσµένων ?εχνών, τη βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Ισ- τορίας της Τέχνης, την Εθνική Βιβλιοθήκη, το "ουσείο Λαϊκής Ψέχνης και άλλα Ιδρύματα µε τις εκατοντάδες ϊιλιάδων χαρακτικών και σχεδίων που διαθέτουν. Κι όλα αυτά χωρίς να γνωρίζει το όνοµα του χαράκτη, οπότε µε βάση τους ονοµαστικούς καταλόγους θα ήταν εύ- gm χοντροί αριθµοί σε παρένθεση παραπέµπουν στον αντίστοιχο αριθµό της βιβλιογραφίας. 'Οταν υπάρχει ένας µόνο αριθµός η παραποµπή αφορά στο σύνολο του βιβλίου, όταν υπάρχει και δεύτερος λεπτότερος μετά από κόµμα παραπέμπει στη σελίδα. Οι πίνακες εκτός κειμέ- νου σημειώνονται με την ένδειξη ΠΣΕ. Θα πρέπει εδώ να σηµειωθεί πως οι παραποµπές σε δηµοσιευµένα έργα ζωγραφικής ή γλυπτιΚ6ς δεν σημαίνουν τη µοναδική πηγή για το αυτό… φέα του άρθρου o οποίος στηρίζεται κυρίως στις προσωπικές του έρευνες σ'ολόκληρη την Ρλλάδα, τις Βαλκανικές χώρες καθώς και χώρες της Μεσευρώπης. 2 κολη η ταύτιση, αλλά µε µοναδικό στοιχείο τις φυτογραφίες των ελληνικών ελεύθερων αν- τιγράφων τους.΄Οπως χαρακτηριστικά παρατήρησε ο δόκτωρ ΡΙσΉΑ?Ώ ΒΟΡΕι, της κτπεοτ1πι, είναι σα να αναζητάει κανείς σε µεγάλη βιβλιοθήκη ένα βιβλίο χωρίς να ξέρει το όνομα του συγγραφέα του αλλά µόνο κάποια παραλλαγμένη σελίδα του. Ωστόσο, η έρευνα αυτή εί- ναι απαραίτητη γιατί χωρίς την επισήµανση των προτύπων είναι αδύνατη η µελέτη των προσ- αρμογών, προσΘηκών και αφαιρέσεων. Κι αυτά ακριβώς οριοθετούν την ιδιαιτερότητα του νεοελληνικού μπαρόκ. Τούτο γίνεται φανερό από τις ελάχιστες περιπτώσεις συγκρίσεων έρ- γων ελληνικής ζωγραφικής, όπως στις απεικονίσεις της Φραγκφούρτης και της Μαδρίτης του σπιτιού Μαλιόγκα στη Τιάτιστα/ΞΞ,367-2,1/, καΘώς και την "Κρίση των Ιουδαίων" στή Δρά- κια του Πηλίου/15,146 και 147/. Αλλά την επίδραση του μπαρόκ στη λαϊκή μας τέχνη δεν πρέπει να την αναζητήσουµε μόνο στην επισήμανση ευρωπαϊκών προτύπων σε ελληνικές τοι- χογραφίες αλλά και μιά καινούργια διακοσµητική αντίληψη µε ανήσυχη εναλλαγή καµπυλών αντίστροφης φοράς και στην απομάκρυνση από τον κανόνα της συμµετρίας γύρω από ένα κά- Θετσ νοητό άξονα, µερικές φορές και από έναν δεύτερο οριζόντιο. To θέµα, π.χ., του το- πίου µέσα σε κυκλικό ή ελλειπτικό πλαίσιο από το οποίο τινάζονται ευκίνητα φυτικά δια- κοσµητικά είναι πολύ συνηθισμένο στη μπαρόκ διακοσµητική. To συναντούμε συχνα και σε ελληνικές τοιχογραφίες του 18ου αιώνα και των αρχών του 19ου.Ρµφανίζεται και με τη µορφή ξυλογραφικής βινιέτας το 1793 στην "Εφηµερίδα" που έβγαζαν στη ηιέννη οι αδελ- φοί Μαρκίδες Πούλιου, εφηµερίδας που κυκλοφορούσε ευρύτατα στην Ελλάδα και εξακριβω- µένα στα Αμπελάκια. ?δώ πρέπει να σημειώσουµε ότι δεν είναι σωστή η γνώµη ότι οι από- ψεις πλατειών στο σπίτι του Γεωργίου Σβάρτς στ'λµπελάκια απεικονίζουν βιεννέζικες πλα- τείες. Πολυήµερες έρευνες του υποφαινόµενου στη Βιέννη, της οποίας το παλιό τµήμα δια- τηρείται σχεδόν ανέπαφο, απέδειξαν πως μόνο μία, κι αυτή στο σπίτι του Δημητρίου ?βάρ- τς, η οποία έχει πέσει εδώ και πολλά χρόνια, παρίστανε την αυλή του "πελβεντέρε. Ούτε και σε λευκώµατα µε παλιά χαρακτικά απόψεων της Βιέννης συναντούμε κάποια άποψη που να µας πείθει πως υπήρξε πρότυπο από κάποια τοιχογραφία του σπιτιού του Γ. "Βάρτς.?πί- µονες, αλλά όχι εξαντλητικές, έρευνες σε βιβλιοθήκες και πινακοθήκες έδωσαν το ίδιο αποτέλεσμα. Με τον όρο "νεοελληνικό µπαρόκ" χαρακτηρίζουµε το ιδιότυπο κράµα µπαρόκ, ροκοκό και ελληνικών παραδοσιακών στοιχείων που κυριαρχεί στην Ελλάδα κατά τις τελευταίες δε- καετίες του 18ου ως τα μέσα περίπου του 19ου, µε ιδιαίτερη έµφαση στην εκκλησιαστική ξυλογλυπτική και στη ζωγραφική διακόσµηση παραδοσιακών σπιτιών στα δραστήρια βιοτεχνι- κά και µεταπραττικά κέντρα της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, όπως η ϊιάτιστα, η Κα- στοριά, τα Αμπελάκια, τα Ζαγοροχώρια και το Πήλιο. Επίσης σε πολιτείες και χωριά που βρίσκονται έξω από τα σύνορα του Ελληνικού Κράτουςταλλά κατά την περίοδο που µελετού- 3 µε χαρακτηρίζονται από έντομη ελληνική παρουσία, όπως το Αργυρόκαστρο/231 το "περάτι, το πελένικο, η Φιλιππούπολη/21,242,245,946,250|, η 7τενήµαχος καί άλλα.Υτη Φιλιππούπο- λη πολύ χαρακτηριστικά είναι τα σπίτια του Γεωργιάδη/ΞΙ,265/ και του Κουγιουµτζόγλου /ΞΞ,2?Ο/. Θα πρέπει εδώ να σηµειώσουμε πως η επίδραση αυτή δεν αφορά στο σύνολο του αρχιτεκτονήµατος αλλά µόνο στη διακόσμησή του. Ο τύπος του βορειοελλαδίτικου αρχοντι- κού είναι εξέλιξη της τοπικής αρχιτεκτονικής παράδοσης/Ξέ,181/. To ίδιο ισχύει για τις ξυλόστεγες βασιλικές της Τουρκοκρατίας και µόνο σε µικρές εκκλησίες παρουσιάζονται ισ- λαµικές επιδράσεις. :εν ευσταθεί η άποψη του Γιάννη Κορδάτου ότι οι ξενητεμένοι έµπο- ροι έφερναν έτοιµα αρχιτεκτονικά σχέδια, έστω κι αν υποθέσουµε ότι αυτά εφαρµόζονταν τροποποιηµένα ανάλογα µε το μέγεθος και την κλίση του οικόπεδου, τον προσανατολισµό του και την ύπαρξη γειτονικόν οικοδοµών. Και βέβαια κανένας δε µπορεί να πιθανολογή- σει πως έστελναν στους Ρυρωπαίους αρχιτέκτονες αποτύπωση του οικόπεδου με τις υποµε- τρικές του καµπύλες, τον προσανατολισµό και το γύρω του δοµηµένο χώρο. Εκείνο που εί- ναι βέβαιο είναι ότι ερχότανε διακοσμητικά πρότυπα, χαρακτικά εργα ή σχεδιάσµατα. Αυ- τό Θα μπορούσε να αναιρέσει ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του µπαρόκ, που είναι "η στενότατη σχέση ανάµεσα στην αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και τη ζωγραφική"/ΞΞ,119/.Λει- τουργεί, όμως, η Θαυµαστή προσαρμοστική ικανότητα των Ελλήνων τεχνιτών.΄Ετσι, ο τρόπος που διακοσμούνται τα ημικύκλια από τους "δοξάτους", τα τεταρτοσφα.ίρια από τις εσωτερι- κές κόγχες, οι προβολές των τζακιών κ.λ.π. αποτελούν υποδείγµατα σωστής διακόσμησης. " φράση του I. Λεονάρδου πως τα σπίτια των Αμπελακίων είναι "κατά τον κάλλιστον νέον Ελληνικόν και Ευρωπαϊκόν τρόπον κτισµένα"/1Ξξ147-τ48/ ασφαλώς εννοεί την ευτυχή σύζευ- ξη τοπικής αρχιτεκτονικής και επείσακτης διακόσµησης. Θα διαφωνήσουμε και µε την απο- Φη του Νικ. !!ουτσόπουλου/ΞΞ,181/ ότι "τα υποδείγµατα αυτά τα μεταχειρίζονταν αμετάπλα- στα στην τοιχογράδηση των σπιτιών". Πρώτα-πρώτα, το κύριο εκφραστικό µέσο της ζωγραφι- κής, το χ ρ ώ μ α ,απουσιάζει από τα χαλκογραφικά πρότυπα ενώ αποτελεί γοητευτικό στοιχείο της λαϊκής µας ζωγραφικής. Υπάρχει, ακόµα, η προσαρµογή στις υποχρεωτικές δι- αστάσεις και το σχήµα των επιφανειών του οικοδοµήματος και που είναι φυσικό να µη συμ- φωνούν με το πρότυπο. Τηµειώσαμε παλιότερα μιά τέτοια περίπτωση/19,98/. Από ορθογώνια πρότυπα ξεκινούν τοιχογραφίες αφιδόσχημες ή στρογγυλές.΄Ρχει επισημανθεί η περίπτωση, μεταγενέστερη αλλά ενδεικτική, από το ίδιο πρότυπο και από τον ίδιο ζωγράφο να γίνον- ται δύο παραλλαγές µε εντελώς διαφορετικές αναλογίες ύηους-πλάτους|12,446/. Αυτό, όµως, απαιτεί αφαιρέσεις ή συμπτύξεις στοιχείων του πρότυπου, προσθήκες άλλων και µετατοπί- σεις των αξόνων της σύνθεσης, δηλαδή µιάν αναδηµιουργία που δεν δικαιολογεί το χαρα- κτηρισµό "αµετάπλαστα".Οι λαϊκοί µας ζωγράφοι χρησιμοποιόντας τα ευρωπαϊκά πρότυπα δεν ήταν δυνατό να εγκαταλείψουν µονοµιάς τις τεχνικές τους εμπειρίες και την παραδο- ! 4 σιακη ζωγραφική-διακοσμητική αντίληψη. Θα µελετήσουµε το νεοελληνικό μπαρόκ κυρίως στις τοιχογραφίες των αρχοντικών, αφού για την εκκλησιαστική ξυλογλυπτική υπάρχει η σχετική εργασία µας "Ελληνικό Εκκλησιαστικά Ξυλόγλυπτα"|12/καΘώς και αλλες µελέτες, όπως π.χ. του Ευστρ. Τσαπαρλή για τα ξυλόγλυπτα τέµπλα της Ηπείρου. To πρώτο θέµα για εξέταση είναι οι λόγοι αυτης της κυριαρχίας του μπαρόκ για µακριά χρονική περίοδο. 'Ενας πολιτισμός δέχεται και αφομοιώνει εκείνες τις επιδράσεις οι οποί- ες του είναι χρήσιµες να εκφρασθεί όταν οι αλλαγές των οικονοµικών και κοινωνικών δοµών και το επακόλουθο πολιτιστικό κλίµα δεν είναι δυνατό να βρούν την έκφραση τους στα παλιά µέσα. 0 1802 αιώνας είναι πολύ σηµαντικός για τον ελληνικό χώρο καθώς το ενδιαφέρον των Ευρωπαϊκών Δυνάµεων µετατοπίζεται προς τη Μεσόγειο, σπάζει και στην Ελλάδα η κλειστή οι- κονοµία και δηµιουργείται µια καινούργια τάξη πραµματευτόδων και βιοτεχνών που έχει επα- φή με την Τ-*υρώπη. Συγχρόνως αναπτύσσονται ή δηµιουργούνται σε ευρωπαϊκές πόλεις ανθηρ€ς και πολυάνθρωπες ελληνικές παροικίες. Οι µετανάστες δεν κόβουν τον οµφάλειο λώρο με τη γενέτειρα. Οι καινούργιοι όροι παραγωγής και διακίνησης των αγορών δηµιουργούν νεα νοο- τροπία. αντίθετα από τους γεωργικούς και κτηνοτροφικούς πληθυσµούς που στηρίζουν όλη τους την παραγωγική διαδικασία στην προγονική πείρα με αποτέλεσµα το συντηρητισµό και την α- προθυμία σε ανανεώσεις, οι βιοτεχνες, οι ναυτικοί και οι µεταπράττες για να επιζήσουν χρειάζονται συνεχώς ανανεούμενη πληροφόρηση. Να είναι ενήµεροι για τις προόδους του επαγ- γέλματός των, για τις διακυµάνσεις της ζήτησης και των τιµών των προϊόντων, για την ισο- τιµία των νομισμάτων. Χρειάζονται γνώσεις αλληλογραφίας και λογιστικής. Ψαξιδεύουν αλλο- τε για βραχύ χρονικό διάστημα και άλλοτε για μόνιµη εγκατάσταση. "Όλα αυτά δηµιουργούν πολιτιστικό κλίμα ανοιχτό σε ξένες επιδράσεις, ικανό να τις αφομοιώσει δηµιουργικό. Η οικονομική άνοδος επιτρέπει το χτίσιμο µεγάλων και πλούσια διακοσµηµ€νων σπιτιών και εκ- κλησιών, και µάλιστα σε κλίμα ευμάρειας, αισιοδοξίας και επιδεικτικής αρχοντι4ς. Ο δρό- µος για το ευρωπαϊκό µπαρόκ είναι πιό ανοιχτός. "Όπως συµβαίνει πάντα µε τις τέχνες της περιφέρειας, το µπαρόκ/και το ροκοκό/ διαποτίζει την Ελλαδα όταν πιά έχει στερέψει στην πηγή του. Πρώτοι δέκτες τα ανθηρά οικονοµικά κέντρα. And αυτό ακτινοβολεί και προς τον χωρικό τους περίγυρο. Το κίνηµα του Έυρωπατκού Διαφωτισμού βρίσκει μεγάλη απήχηση στούς λόγιους της σκλαβωµ€νης Ελλάδας, κυρίως σ'αυτούς που ξενητεύονται ή κρατούν επαφή µε την Ευρώπη. Πάµπολλες οι συγγραφές ή µεταφράσεις φυσιογνωστικών, ιοτορικέν και γεωγρα… οικών βιβλίων. αυτή η στροφή προς τα δηµιουργήματα της φύσης και του ανθρώπου εκδηλώνε- ται και στην τέχνη. Φα τοπίο, ο άνθρωπος, η πολιτεία, η ιστορική σ ηνή περνούν τώρα και στο Θεµατολόγιό της. To μπαρόκ καλύπτει τις καινούργιες αναγκες. "Φα ενδιαφέρον της τέχ- νης στρέφεται στις καθημερινές όψεις της ζωής και του κόσµου. "80Υραφικ€ς σκηνές -το λε- γόµενο σΕΉΡΕ- ατομικά και ομαδικά πορτρα ίτα, εσωτερικά σπιτιών, απόψεις δρόµων και πολ λά άλλα θέµατα ανταποκρίνονται στις προτιµήσεις των ανθρώπων της εποχής"|ΞΙ,118/. Είναι περίπου, η περιγραφή και των θεμάτων του νεοελληνικού µπαρόκ. ?την Ελλάδα παρουσιάζεται μία ιδιοµορφία. Ενώ γενικά ο Διαφωτισµός κλόνισε τα Θεμέλια του µπαρόκ, εδώ το θεμελί- ωσε. λτην εκκλησιαστική ξυλογλυπτική η επίδραση δεν περιορίζεται στα θέματα αλλά προ- χωρεί και στην τεχνική που εγκαταλείπει το χαµηλό ανάγλυφο για να προχωρήσει σε έντονα εξώγλυφες μορφές και να φτάσει στο "σκαλιστό στον αέρα"ξυλόγλυπτο µε διαμπερή κενά ανά- μεσα στις µορφές. Από πολλούς δρόμους έρχεται το µπαρόκ στην Ελλάδα.΄Αλλοι ξεκινούν από την Ιταλία, ιδιαίτερα από τη ηενετιά, τη Γερμανία και προπαντός τη Βιέννη. Εδώ θα πρέπει να σηµει- ώσουμε πως δίπλα στο επίσηµο µπαρόκ αναπτύσσεται και το λαϊκό που το συναντούμε σε σπί- τια χωρικών καθώς και σε ζωγραφιστά έπιπλα που εκτίθενται στο Λαογραφικό "ουσείο της Βιέννης και στο "ουσείο Κάτω Αυστρίας. Είναι πολύ δύσκολο να εξακριβώσουµε την προέλευ- ση µερικών από τα πιό διαδεδοµένα διακοσµητικά θέµατα, αφού τυπικά βιενν€ζικα μοτίβα τα συναντούµε και στο γερμανικό µπαρόκ, όπως τα αγγελάκια /ΞΖ,ΠΙΗ.ΞΠ|, το ανασυρµ€νο παραπέτασµα /ΞΖ,ΠΙ!!.28/, το σύµπλεγµα µουσικών οργάνων /2Ξ,ΠΙΝ, 50/, την αχιβάδα/ΞΖ, ΠΙΝ.6Ο|, τη µπακλαβωτή επιφάνεια µε ανθάκια στις διασταυρώσεις/ΞΖ,ΠΙΝ.63/,το σύµπλεγµα όπλων |ΞΞ, ”IN. 67/ και πολλά άλλα. Για το πολύ συνηθισμένο θέµα της γοργόνας με διπλή ουρά τα πράγµατα δεν είναι ξεκαθαρισµΞνα επειδή αυτή παρουσιάζεται και σε σήματα τυπο- γραφείων της Ιταλίας των οποίων οι εκδόσεις κυκλοφορούσαν ευρύτατα στην Ελλάδα, όπως του Γιαννιώτη Νικολάου ?άρου, του ΉΟΕΦΩΒΙ, του ΦΑ"ΌΑΒΑ/Ξ,11-13/. Τπάνια εµφανίζονται και ζωγραφικές αποµιμήσεις της µπαρόκ διακοσµητικής, όπως αλτάριων στο σπίτι του Καλία στούς πεγάδες και στο αρχοντικό Τσαμπαρλή στην Καστοριά ή επίστρωσης εσωτερικών επιφα- νειών τοίχου µε κεραµικά πλακάκια |1,Γ'.ΙΠ.28ρ!τοια επίστρωση, όμως, παρουσιάζετατΒ στην ισλαµική τέχνη' πρόχειρο παράδειγμα το "πλΐΤζαµί της Πόλης. Κύρια πηγή του νεοελληνικού µπαρόκ είναι η Ήι€ννη. Τε ό,τι αφορά την εκκλησιαστική ξυλογλυπτική έχουμε γραπτές µαρτυρίες, όπως η φράση "κατά τον τύπον της Ρι€ννης" σε συμφωνητικό παραγγελίας τέµπλου|ΞΞ,22/κι ακόμα πληροφορίες για παραγγελίες σε βιεννέ- Etna εργαστήρια ολόκληρων τέµπλων ή τµημάτων τους/12,11/. Ct τοιχογραφίες των αρχοντι- κών της ?ιάτιστας, της Καστοριάς και των Αµπελακίων έχουν εντονότερη την επίδραση του βιεννέζικου µπαρόκ. Κι αυτό εξηγείται από το ότι στη µεγάλη αυτή πολιτεία ζεί και ερ- γάζεται πολυάριΘµη και ανθηρή ελληνική παροικία, κυρίως από Βορειοελλαδίτες καί Θεσσα- λούς, στην οποία παραχωρήθηκαν εµπορικά, δικαστικά, εκκλησιαστικά και σχολικά προνό- µια/11,7|.Τπάρχουν ακόμα και σήµερα δύο ελληνικοί ναοί στη Βιέννη, του Αγίου Γεωργίου και ο νεότερος της Αγίας Τριάδας, καθώς και "οδός των Ελλήνων". Πλούσια και η δηµοσιο- γραφική δραστηριότητα με την έκδοση εφημερίδων και περιοδικών/19 - 11/.Πολλά και αξιό- λογα και τα βιβλία. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Βιέννη "δεν αναπαράγουν τα παραδοσια- κά βιβλία και τις λαϊκές φυλλάδες της Βενετίας"/Ξ,365-366/. Εκεί εκδηλώνεται και η εκ- δοτική προσπάθεια του Ρήγα µε το "Σχολείον των πτελικάτων Υραοτών", το "Φυσικής Απάν- θισµα", τον "Ηθικό Τρίποδα", τον "Νέο Ανάχαρση" και, σε εκτέλεση του βιεννέζου χαράκτη Φρανσουά "ύλλερ1τη µεγάλη "Χάρτα της Ελλάδος" /1796-9Τ/. ?το βιεννέζικο τυπογραφείο των αδελφών Πούλιου τυπώνονται κρυφά τα επαναστατικά του έργα και στέλνονται σε κιβώτια στην Τεργέστη µε τη γνωστή τραγική κατάληξη. λεν πρέπει όμως να πιστεύουµε πως όλα αυ- τά πραγµατοποιούνται µέσα σε κλίμα πνευµατικής ελευθερίας. Ττενή αστυνοµική παρακολού… Θηση, δυσκολίες για την παραχώρηση άδειας έκδοσης εφημερίδας, καύσεις, κλεισίµατα τυπο- γραφείων, απελάσεις, φυλακίσεις, λογοκρισία είναι µερικά από τα χαρακτηριστικά του κλί… ματος που επικρατεί /11,22,το,71,79,97,123,126/.ο 'ΑνΘιµος Γαζής παρακολουθείται στούς δρόμους της Βιέννης σε κάθε του βήµα. Ο Εούµας καιάλλοι 'Ελληνες φυλακίζονται. Τα μέλη της Εταιρείας των Φιλομούσων, οι φοιτητές,ελέγχονται και στην πιό καθηµερινή τους ασχο- λία από τους "έµπιστους" της Αστυνοµίας" /Ζ,16/:Άς μην ξεχνούμε πως ο Ρήγας και οι σύν- τροφοί του συλλαµβάνονται στην Τεργέστη, που τότε ανήκε στην Αυστρία, μετάγονται στη Βιέννη όπου και ανακρίνονται και τελικά παραδίδονται στους τούρκους. Εντελώς ιδιαίτερες σχέσεις µε τη Βιέννη έχουν τα δραστήρια βιοτεχνικά και µεταπρατ- τικά κέντρα στα οποία εκδηλώνεται εντονότερη η επίδραση του μπαρόκ. Φα Δ μ π ε λ ά - κ ι α µε την περίφηµη ?υυτροφία τους, που ούτε µία ήταν ούτε διακρινόταν για σύµπνοια, διατηρούν το κυριότερο εμπορικό πρακτορείο τους στη Βιέννηι" το πλείστον όµως των νη- μάτων, ως και ο Banana, µετεφέροντο εις Ειέννην και εκείθεν εις τα πρακτορεία"[Ξ,12/. Εκεί εδρεύει και πεθαίνει πάµφτωχος και φυλακισµένος ο ιδιοκτήτης του σπουδαιότερου από τα αρχοντικά των Αµπελακίων Γεώργιος Μαύρος ή Σβάρτς ή Σφόρτσος. Στενές εµπορικές σχέο σεις µε τη Βιέννη, όπως και µε άλλα ευρωπαϊκά κέντρα, έχει και η ? ι ά τ ι σ τ a. Οι έμποροί της εξάγουν γουναρικά από την πόλη τους και την Καστοριά, κρασιά από τη Ριάτι- στα, το Αµύνταιο και τη Νάουσα, νήµατα από τα Άµπελάκια και τον Υύρναβο, µετάξι, λινά- pt, κρόκο, κόκκινο πιπέρι, καπνό, υφάσµατα και είδη χειροτεχνίας. Εισάγουν είδη πολυτε- λείας δηλαδη µεταξωτά υφάσµατα, κρύσταλλα, πορσελάνες, κοσµήµατα/ΞΖ,Α 153/.Έίναι κέν- τρο εξαγωγικό και εισαγωγικό ευρύτερης περιοχής. Αυτό έχει και τον πολιτιστικό του αν- τίχτυπο. "'Οχι ολίγα πράγµατα μας ήλθαν τότε στη Τιάτιστα από τα κέντρα προπάντων της ουγγαρίας και Αυστρίας με τα γερμανικά των ονόματα: η κούχνη |… ΚΓΩΉΕ/, τα φιρχά- νια|"ΠΡΗΆΝΠΈ/, τα στρίφια |ςψρπυροπ|' το χομαστρόφεν/υπ?"Κππ9ΨΡΟΡΨΈΉ * ατόλες του πο?- πιπ| κ.λ.π. /ΞΞ,9|. "ολύ συχνά εµφανίζεται η Βιέννη σε γράµµατα, λογαριασμούς, τιμολό- για του δηµοσιευµένου Αρχείου Ζουπάν-Μωραίτου /ΞΣ,'Α89 - 128/. Φα ίδια ισχύουν και γιά ; την Κ α σ τ ο p t d. Πλούσιοι Καστοριανοί έµποροι διατηρούσαν Οίκους στη Βιέννη. Πολλοί φιλελεύθεροι Καστοριανοί καταφεύγουν στην αυστριακή πρωτεύουσα, ανάµεσα τους και τα α- δέλφια Παναγιώτης και Γιάννης Εμµανουήλ, συνεργάτες του Ρήγα που εκτελούνται μαζί του. To πατρικό τους αρχοντικό, µε πλούσια µπαρόκ διακόσµηση, υπαρχει ακόµα|ΞΞ/Στη Έιέννη συλλαμβάνεται και άλλος συμπατριώτης τους που συνδέεται με το Ρήγα, ο Γεώργιος Θεοχάρης, που όµως κατορθώνει να αποφυλακισΘεί, χωρίς να αποφύγει την εξορία/Ξξ,38|. οι ξενητεµµξ… νοι δεν ξεχνούν και την εκπαιδευτική προσπάθεια της πατρίδας τους /ΞΞ,206/. “ta 1828 για τη συντήρηση του σχολείου ξοδεύονται 4417,4 γρόσια "τα οποία όλα εµβήκαν από τα λασ- σα της Βιέννης"/ΞΞ,45/. "τα 1805 τυπώνεται εκεί το δράμα του Καστοριανού λόγιου Αθανά- σιου Χριστόπουλου "Αχιλλεύς"/ΞΞ,90|. To µορφωτικό επίπεδο φαίνεται να είναι υψηλό. Κύ- πως υπερβολική είναι η πληροφορία ξένου περιηγητή πωςπιεπππιχτκικκΣκχικπκππκπιπκιιπιι Μπιπιχ………π…………η πνευµατική στάθμη των Καστοριανών ήταν γενικά χαμηλή και στα σχολεία η διδασκαλία περιοριζόταν σε απλά στοιχεία της αρχαξ- ας γλώσσας /ΞΞ,394/.Ψουλάχιστον οι πλούσιοι έμποροι μιλούσαν ξένες γλώσσες και σχεδόν όλοι είχαν εξοικειωθεί με τα αρχαία ελληνικά/Ξέ,352/. Χαλαροί είναι οι οικονομικοί δεσ- μοί του Η η λ € ο υ με τη Βιέννη. Η εμπορική δραστηριότητα των Πηλιορειτών στρέφεται κυρίως προς την λίγυπτο, την Κωσταντινούπολη και τη Βλαχία αλλά πραγματοποιεί και µεγά- λες εξαγωγές µεταξιού προς τη Βιέννη. αντίθετα, οι πολιτισµικοί δεσµοί είναι στενοί. 0 Μηλιώτης λόγιος Γρηγόριος Κωσταντάς μαζί με τον συµπολίτη του Αργύριο Φιλιππίδη τυπώνουν στη Βιέννη ~1796— την περίφηµη "Νεωτερική Γεωγραφία" τους γραμμένη στη δηµοτική γλώσσα της εποχής. Tov Κωσταντα βρίσκουμε στην ίδια πόλη και το 1305 /2,16/. Η εκκλησία του Α- γίου Γεωργίου Βιέννης αφιερώνει στα 1814 για την ίδρυση της *χολης Μηλεών πεντακόσια χάρ- τινα φιορίνια/2,21/.0 'λνΘιµος Γαζής γίνεται στα 1389 εφημέριος της ελληνικής εκκλησίας της Ήιέννης. Εκεί εκδίδει το περιοδικό "Λόγιος Ερμής", ένα από τα σηµαντικότερα όργανα του Ελληνικού Λιαψπτισµού, και βιβλία του όπως τη "Γραμματική των Φιλοσοφικών Επιστημών του 'Λγγλου Βενιαµίν Μαρτίνου"και ενεργεί για την ίδρυση της "ηλιώτικης "χολής. "τα 1815 ιδρύεται στη Βιέννη η "Φιλ6µουσος Ειαιρεία". Ανάμεσα στους σκοπούς της αναγράφεται ότι "Η δε του Πηλίου 'Ορους οµήγυρις συγκροτεί εν σχολείον πακτικ6ν κατά µίμησιν των Ακαδη- μιών της Ευρώπης".Ψο ευρωπαϊκό πολιτιστικό πρότυπο λειτουργεί στο πηλιορείτικο χωριύ.πα- ρακάτω προβλέπονται βοτανολογικές έρευνες και αρχαιολογική συλλογή. Φυσικά, η Αυστριακή Αστυνοµία δεν καλοβλέπει τη "Φιλόµουσο Εταιρεία". 7τα 2 α γ o ρ o χ ώ ρ ι α η επίδρα- ση είναι µάλλον έµμεση. έρχεται μέσω της Βλαχίας, εκτός από το σπίτι του Καλέα στους πε- γύδες -1?94- που έχει βιεννέζικη επίδραση. δι αλλες τοιχογραφίες στο ?σεπέλοβο, το Καπέ- σοβο, το Κουκούλι, το Σκαµνέλι, στην Αρίστη, το Δίλοφο, τους Κήπους, είναι νεότερες,των µέσων και του δεύτερου µισού του 190υ αιώνα. Φυσικά, αναφερόμαστε µόνο σε τοιχογραφίες 8 που σώζονται ακόµα ή που πρόλαβα να τις µελετήσω και να τις φωτογραφίσω πριν καταστρα- φούν. λεν πρέπει να ξεχνούµε πως όσα υπάρχουν είναι µόνο µικρό µέρος από το πλήθος των παλιότερων τοιχογραφικών έργων, έτσι η εικόνα που μας έµεινε είναι λειψή πράγµα που πι- θανό να µας οδηγεί σε σφαλερά συμπεράσματα. Η µεγάλη πυρκαγιά, π.χ., της Βέροιας στα 1862 έφερε ολοκληρωτική σχεδόν καταστροφή στην πολιτεία αυτή και τα ελάχιστα παλιά αρ- χοντικά που διασώθηκαν γκρεµίστηκαν αργότερα. Ευτυχώς ο Νικόλαος Μουτσόπουλος διέσωσε σε οντογραφίες, σχέδια και περιγραφή ένα από αυτό, του atop Μανωλάκη,µε τη χαρακτηριστυ κή µακεδονίτικη αρχιτεκτονική του και την πλούσια µπαρόκ ζωγραφική διακόσµηση/ΞΞ/Η οικο- γένεια Θεοχάρους, στην οποία ανήκε, κατέφυγε µετά την 'Αλωση στη Βιέννη. Κατά τα τέλη του 18ου αιώνα ένας απόγονος, ο Αναστάσης, βρίσκεται στη Βιέννη όπου ίδρυσε µεγάλη Φρά- πεζα. ο γιός του Μανώλης σπουδάζει γιατρική στην αυστριακή πρωτεύουσα. To αρχοντικό χτί- στκε από το Όρηγόρη Θεοχάρους γύρω στα 1830. Τώρα μένει να εξετάσουμε τα κ α ν ά λ ι α από τα οποία τα θέµατα και το ύφος του βιεννέζικου µπαρόκ πέρασαν στην Ελλάδα. ?ίναι εντελώς απίθανη η υπόθεση μετάβασης ζωγρά- φων και ταγιαδόρων στην τ…"υρώπη, ούτε υπάρχει, απ'όσο ξέρω, καµµιά τέτοια µαρτυρία. Για την ξυλογλυπτική είναι λογικό να υποθέσουµε πως πρόκειται για καλλιτεχνικό συρµό που δια δίδεται από τεχνίτη σε τεχνίτη σ'ολόκληρη τη Βαλκανική. Επί πλέον, όπως σηµειώσαµε πα… ραπάνω, έρχονται από τη Βιέννη είτε ολόκληρα τέµπλα είτε τµήματά τους, κι αυτό παίζουν σηµαντικό ρόλο. Λεν αποκλείεται, βέβαια, και η κυκλοφορία κάποιων χαρακτικών προτύπων. Ωστόσο το εκκλησιαστικό µπαρόκ των ξυλόγλυπτων δεν είναι µόνο θέµα σχεδίου αλλά και χα- ρακτηριστικής τεχνικής µε το έντονο ανάγλυφο, τα διαµπερή κενά, τη λειτουργία του καλε- μιού.*τη ζωγραφική το χαρακτικό πρότυπο αρκεί, χωρίς κι εδώ να αποκλείεται η διαδικασία που προανεφέραµε. τη βεβαιότητα χρήσης χαρακτικών προτύπων σταθεροποιεί και η συχνή επανάληψη του ίδιου θέµατος σε σπίτια που απέχου… τοπικά και χρονικά.7υγκεκριµµένη άπο- ψη του Γαλατά της Κωσταντινούπολης συναντούµε στο σπίτι του "ανζή-?αστοριά 1750- του Γεωργίου πράµα -λµπελάκια 1787- και πρό… Κομνενάκη -"6λυΒος 1833. "‘0 ιδιο φαινόμενο παρατηρείται στο θέμα του κοµµένου καρπουζιού με τη φέτα καρφωμένη επάνω του. "τα κατά- λοιπα του Κλεισουριώτη ζωγράφου Κώλτσου Παπαγιάννη βρέθηκαν πολλά τυπωµένα έγχρωμα πρό- τυπα,αυτός όµως ανήκει σε άλλη εποχή και σε διαφορετική τεχνοτροπία. ? συµβολή της ξέ- νης χαλκογραφίας στη διαµόρφωση του Θεµατολόγιου της ελληνικής αγιογραφίας πολυ λίγο έ- χει µελετηθεί.?την αγιορείτικη αγιογραφία έχουν επισημανθεί από ξένους μελετητές επι- δράεις χαλκογραφιών του ΝΑΡ!!λΝτ0"ΙΟ ΡλΙ"ΟΝ"Ι και του τπΡΕΡ, ο Μανόλης Χατζηδάκης δημο- σίευσε στα 194? την αποκαλυπτική εργασία " Η Κρητική 7ωγραφική και η Ιταλική Χαλκογρα- φία" και ο υποφαινόµενος µία περίπτωση τοιχογραφίας στο Πήλιο που προέρχεται από βιεννέ- ζικη χαλκογραφία|14,146-141/. ?τις ελληνικές χαλκογραφίες η πορεία είναι συνήθως αμφί… 9 δρομή.λντιγράφουν κάποιο ζωγραφικό πρότυπο για να γίνουν στη συνέχεια πρότυπα άλλωναγι- ογραφιόν. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της µορφής του Νεοµάρτυρα Ρεωργίου. Από ζω- γραφικό πρότυπο ξεκινάει σειρά χαλκογραφιύν -1838,1845,1859,1865- που µεταφέρουν το θέ- μα σε πάµπολλες τοιχογραφίες και φορητές εικόνες/11,46/. Από την άποψη των θ ε µ ά τ ω ν το πεδίο του νεοελληνικού µπαρόκ είναι ευρύτατο. ΄?να μέρος αποτελείται από απεικονίσεις πόλεων, άλλοτε πανοραµικές και συχνότερα σε γα- βακτηριστικά τους σηµεία. Η µεγαλύτερη πανοραμική άποψη της Κωσταντινούπολης βρισκόταν στο σπίτι του ?ριανταφύλλου στη Αράκια Πηλίου, έργο άγνωστου ζωγράφου/τέλη 180v αιώνα/. ΄Επιανε μια φρίζα και στους τέσσερις τοίχους του καλού οντά, το µάκρος της έΦτανε τα 15 περίπου µέτρα. To σπίτι αυτό, χτυπηµένο από τους σεισµούς του 1955, έμεινε ανεπισκεύα- στο κι ερειπώθηκε. Καταστράφηκαν οι ωραιότατες μπαρόκ τοιχογραφίες του με καβαλάρηδες, πορτραίτα, λιοντάρια και φυτικά διακοσµητικά. λύθηκε µόνο ένα µέρος, αποτειχισμένο, της Κωσταντινούπολης. "ε διάφορα σπίτια, ανάλογα με τις οικονοµικές και πολιτιστικές επαφές κάθε περιοχής, υπάρχουν απόψεις της Βενετιάς /σπίτι P. Σβάρτς στ'Λμπελάκια/, της Φραγκ- φούρτης /σπίτι Μαλιόγκα στη Σιάτιστα/, της Μαδρίτης /πάλι στον Μαλιόγκα/, της Χαλκίδας /παράσπιτο Ψριανταφύλλου-τύρα αποτοιχισμένη/.λπό ό,τι μας είναι γνωστό µόνο δύο τοιχο- γραφίες παρουσιάζουν τον τόπο όπου βρίσκονται. Είναι µιά απλοϊκή τοιχογραφία του Μετσό- βου µε μπαρόκ πλαισίωση, έργο του ζωγράφου Μαρέτσου καμωμένο στα 1800, και µιά, θαυµα- στής χρωµατικής ευαισθησίας άπιΦη του λιµανιού του Ηρακλείου που τώρα, αποτοιχισµένη, βρίσκεται στο Ιστορικό Μουσείο της Πόλης. Οι περισσότερες από αυτές είναι πλασμένες στο κλίµα ενός απλοϊκού θαυµασµού. Φα παλάτια της Ώενετιάς και το ανήσυχο λιμάνι της, το δά- σος των µιναρέδων της "όλης, κάστρα και γεφύρια και κρήνες είναι τυλιγµένα σε µιάν ατ- µόσφαιρα μαγείας /1έ,16/. ο λαϊκός ζωγράφος προσθέτει και πλήθος από δροσερές λεπτομέ… ρειςς, ανθρώπους, ψάρια, πουλιά, που δεν συναντούµε στο χαρακτικό του πρότυπο όταν αυτό µας είναι γνωστό/2,1; … :Ε,369/.Περισσότερα είναι τα µικρά φανταστικά τοπία. Και σ'αυτό, η βλάστηση, τα κτήρια, τα γεφύρια και άλλα στοιχεία δεν παρουσιάζουν την ελληνική πραγ- µατικότητα της εποχής. 'Υστω και φανταστικά, συγκροτούνται από στοιχεία της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης. Η βεβαιότητα πού είναι φανταστικά και όχι απλώς αταύτιστα προέρχε- ται από την ,κατά κανόνα,διακοσµητική σύνθεσή τους όπου χτίσµατα και δέντρα υπακούουν σε µιά αυστηρά καθορισµένη συµµετρία. ’Exouv σχήµα ρόµβου, κύκλου, έλλειψης και ορθογώ- vtou παραλληλόγραμµου. ?ε λίγες περιπτώσεις η επάνω και η κάτω πλευρά της πλαισίωσης σχεδιάζονται µε παράλληλες ευθείες ενώ οι δύο πλαγινές είναι καμπύλες. Τα µικρά φαντα- στικά τοπεία δεν είναι ανεξάρτητα αλλά αποτελούν αναπόσπαστα τµήµατα ενός µεγαλύτερου διακοσµητικού συνόλου. Ψο τοπίο εµφανίζεται συχνά και'στο τουρκοµπαρόκ/κεντρικό τζαµί των Τιράνων, τζαμί των εργένηδων στο Υπεράτι, Τοπ-Καπί.../. 10 Τοπία σχετικά με τη θρησκευτική ζωή απεικονίζονται και σε εκκλησίες της εποχής του ελληνικού μπαρόκ, όπως το ΄Αγιον ΄Ορος, τα Μετέωρα, το ΄Ορος Σινά /Αγία Μαρίνα Κισσού/, ο Οίκος Δαυίδ/ 'Αγιος Γεώργιος Μυρόφυλλου Τρικάλων/, έπαυλη, περιτειχισμένη πολιτεία | Αγιος Νικόλαος Αρχαγγέλων Αλµωπίας/ και άλλα. Σπάνια απεικονίζεται τ ο ί δ ι ο τ ο ο π ί τ ι όπου υπάρχουν οι ζωγραφιές/ Γεωρ- γίου Σβάρτς, Δηµητρίου Σβάρτς στ'Αµπελάκια/. Σηµαντικό ρόλο στη ζωγραφική διακόσµηση παί- ζουν οι καλλογραμμένες και µερικές φορές πλουµισμένες ευχετήριες επιγραφές, µε φράσεις όπως "Θε΄*Χριστέ. Φρουρός του Οίκου τούτου πάντων δυσχερών και βασιλείας...φύλαττε αεί τους οικούντας"/ΞΞ,9/,"Εύχεσθε φίλοι...ξένοι τοις Κυρίοις μου ζωήν, πλουθυγείαν..δόξαν, πάντων αγαθών ροήν"/1έ,316/,"΄Ας έχει ΘεόΘεν ευφροσύνην πάντοτε των αγαθών"/ΞΞ,317/,"χα- ράν, υγείαν και πάντων αγαθών αφθονίαν"/1Ξ,317/. Ta a v θ o δ ο χ ε ί α είναι το συνηθέστερο διακοσµητικό θέμα. Παρουσιάζεται σε μεγάλη ποικιλία παραλλαγών τόσο στο σχήμα του δοχείου όσο και στα λουλούδια: τριαντάφυλ- λα, µαργαρίτες, τουλίπες, γαρύφαλα... Ανά ένα ή δύο, επάνω σε µπαρόκ έπιπλα, σε συνδιασ- µό µε φρούτα ή µε σχηµατοποιηµέν: φυτικά διακοσµητικά , παρατάσονται στη φρίζα των εσω- τερικών επιφανειών του τοίχου ή ανάµεσα στα τόξα του "δοξάτου".Μερικές φορές ζωγραφίζον- ται και στις εξωτερικές επιφάνειες ανάμεσα στους φεγγίτες. To ανθοδοχείο είναι σχεδόν το αποκλειστικό θέµα στις ζωγραφιστές ποδιές τέμπλων της εποχής. Πολύ συχνά εµφανίζεται σε ποικίλες παραλλαγές και το Θέμα του κ o µ μ έ ν o υ κ α ρ- π ο υ ζ ι ο ύ."Βνα καρπούζι από το οποίο λείπει µιά φέτα που είναι καρφωµένη με µαχαίρι επάνω του |αρχοντικά Πούλκως, Σιάτιστα - Κανατσούλη, Καστοριά - Γ. Σβάρτς, Αμπελάκια - Καλέα, Νεγάδες - Νανζή, Καστοριά -εκκλησία Αγίου Δηµητρίου, Νεοχώρι Πηλίου/. Περιορισμένη είναι η εμφάνιση της ι σ τ o ρ ι κ ή ς ο κ η ν 6 ς , όπως οιγάμοι του Ναπολέοντας και επεισόδεια από τους ναπολεόντιους πολέμους στο σπίτι του Ράδου/Τσεπέλο- βο/, η ανάρρηση του Πατριάρχη Καλλίνικου στο αρχονταρίκι του Μοναστηριού του "Αη Λαυρέν- τη /Δράκεια Πηλίου/, έργο που σώζεται µόνο σε φωτογραφίες /13,167/, Αναφέρουμε, ακόµα, το θέμα του α ν α σ υ ρ μ έ ν 0 U π α ρ α π ε τ ά σ µ α τ ο ς, όπου ένα είδος αυλαίας τραβιέται προς τα επάνω και τα πλάγια για να αποκαλύψει κάποια σύνθεση /σπίτι Ράδου στο ΐσεπέλοβο - Τριανταφύλλου στη Δράκια Πηλίου - Βασδεκά στο Σκαμνέλι Ζαγορίου.../. Μερικές, καταστραμμένες σήµερα, ολόσωµες μορφές στο σπίτι του Τριανταφύλλου /Δράκια/ έχουν σαφείς π ρ ο ο ω π 0 γ ρ α φ ι κ έ ς προθέσεις/15,1?1/.Προσωπογραφίες του Ρήγα και του Υψηλάν- τη φιλοτεχνεί o χιονιαδίτης ζωγράφος Θανάσης Παγώνης στο σπίτι του στη Δράκια |ΞΖ,71/. Σποραδικά εµφανίζονται και άλλα θέµατα, όπως το σ ύ μ π λ ε γ μ α μ o υ ο ι κ ώ ν o p- γάνων/σπίτι Καρανίτσιου, Βράτυρα.-παράσπιτοτΤριανταφύλλου, Δράκια/, το α λ τ ά ρ ι /σπίτια Καλέα, Νεγάδες - Τσαμπαρλή, Καστοριά/, το λ ι ο ν τ ά ρ ι, ο 6 ρ ά κ o v τ α ς, 11 ο δ ι κ έ φ α λ o ς α ε τ 6 ς, το ά ο τ ρ o και άλλα. Μερικά πουλιά µέσα σε πυκνό πλέγµα φυτικών διακοσµητικών δεν θα ήταν άστοχο να θεωρήσουµε ότι προέρχονται από το ξυλόγλυπτο τέµπλο. "ε όλα σχεδόν τα κτήρια µε µπαρόκ διακόσμηση υπάρχουν σε µεγάλη ποικιλία τα τυπικά ανησυχα κοιλόκυρτα διακοσµητικά άλλοτε στα διάµεσα παραστατικών θεμάτων και άλλοε υπο- γραμµίζοντας αρχιτεκτονικά στοιχεία /τόξα, φεγγίτες/ ή ζωγραφικές τους αποµιµήσεις.Βι- εννέζικη προέλευση έχει η επιφάνεια που ορίζεται από ανήσυχο πλαίσιο και γεµίζει από γραμµές σε μπακλαβωτη διαστάυρωση. Στις διασταυρώσεις των γραµµών ή µέσα στις ροµβοει- δείς μικρές επιφάνειες που δημιουργούνται υπάρχουν ανθάκια. To νεοελληνικό µπαρόκ ανανέωσε ριζικά το Θεµατολόγιο της παραδοσιακής μας ζωγραφι- κής. ‘Av και χιλιοειπωµένο, δεν είναι άσκοπο να επαναλάβουμε εδώ πως παράδοση δεν ση- µαίνει στασιµότητα και επανάληψη. Η παράδοση συνεχώς ανανεώνεται, αδιάκοπα δημιουργεί… ται, πλουτίζεται, απορρίπτει, παρακολουθεί το γενικό πολιτιστικό κλίµα της εποχής. Αυ- τή όμως η ανανέωση δεν είναι ευθύγραμµη σε όλους τους τοµείς. Ρυκολότερα και ταχύτερα πραγματώνεται στα θέµατα, δυσκολότερα και µε αργότερους ρυθμούς κυριαρχεί στην τεχνο- τροπία. Οι οπτικές συνήθειες και η προαποχτηµένη τεχνική παίζουν εδώ το ρόλο τους. Βέ- βαια, η "κοσμική" τοιχογραφία των αρχοντικών, όπως τουλάχιστονπξξξ&ΞΐΞξΞΞΐιστα έργα που σώζονται, αρχίζει µε την εµφάνιση του μπαρόκ, οι περισσότεροι, όµως, εκτελεστές τους, τουλάχιστον οι επώνυµοι, υπήρξαν και πγιογράφοι. Ρίχαν, λοιπόν προηγούµενη Θητεία στη ζωγραφική, τη µεταβυζαντινή αγιογραφία, και οι περισσότεροι µαθήτευσαν σε εργαστήρια του αγίου "Όρους. Από το άλλο µέρος, τα καινούργια Θέµατα,τσ νέο διακοσµητικό ύφος, τα ευρωπαϊκά χαρακτικά πρότυπα,για αποδοθούν δεν ήταν δυνατό παρά να προκαλέσουν κάποιες αλλαγές. ηερικ€ς από τις χαλκογραφίες, κατά τη συνήθεια της εποχής, ήταν επιχρωματισμέ- νες µε διάφανες ύλες, ανιλίνη ή ακουαρέλλα, όχι επιζωγραφισµένες. Vat στην τεχνική του νεοελληνικού μπαρόκ έχουµε την κυριαρχία του περιγράµματος που ορίζει οµοιόχρωμες επι- φάνειες /1Ξ,164,167,1?Ό,1?2/. “s µερικές περιπτώσεις το χρώμα εµφανίζεται σα μιά γραµ- µη που ακολουθεί εσωτερικά τις γραµµές του σχεδίου|1έ,183%στα κτήριο με τα τρία αετώ- µατα, αριστερά και στη ρόδα του βαρούλκου δεξιά/.Αντίστ…ιχο φαινόµενο παρατηρείται και σε χαλκογραφίες, ιδιαίτερα στους χάρτες. λργ6τερα, από τις αρχές του 19ου αίύνα. δειλά στην αρχή και τολμηρότερα µε την πάροδο του χρόνου, εµφανίζεται και ο σκιοφωτισμός/ΙΞ, 211, 1?,68|. Άν nat το µπαρόκ χαρακτηρίζεται από ανήσυχη κίνηση, στο ελληνικό του αντί- στοιχο παρατηρούµε κάποια στατικότητα καθώς και δυσκαµψία στο σχέδιο, κυρίως στα παρα… στατικά θέµατα.Π εκτέλεση των διακοσµητικών, και ιδιαίτερα των ανεικονικών, είναι πολύ περισσότερο άνετη. λισθάνεται κανείς το χρωστηρα του ζωγράφου να κινείται γρήγορα και ελεύθερα. δώ o ζωγράφος δεν φοβάται πως κάποιο παραστράτηµα του χεριού Θα βλάψει το 12 έργο του και ευγχρόνως εξυπηρετεί το ύψος του."ε µερικές περιπτώσεις διατηρείται η συµ- μετρία γύρω από ένα κεντρικό άξονα, συµμετρία του δίνει στο έργο στατικό χαρακτήρα /15, 142,143 |, ου παρουσιάζεται ακόµα και σε µικρές τοπιογραφίες/1],ΠΙΠ. 46,5Ο,51/. 'λλλο τεχνοτροπικό σηµείο επαφής του νεοελληνικού μπαρόκ µε το ευρωπαϊκό είναι η συνύπαρξη ζωγραφικής και γλυπτικής. Φα επιζωγραφισμΞνα ξυλόγλυπτα τέµπλα /ΞΞ,101,92/ |, 12,36/, λεσκοτικοί θρόνοι/12,7| ντουλόπια σπιτιών /ΞΞ,88/,ψορητξς σκαλιστ€ς εικόνες /15, 105/, τα χρωµατισμένα λιθανόγλυφα/ΞΞ;26|οι ανάγλυφες γύώινες έγχρωµες διακοσµήσεις της Αγίας Μαρίνας Κισσοί και άλλων εκκλησιών, είναι χαρακτηριστικό δείγματα, τα χρώµατα που κυριαρχούν είναι η ώχρα, το χοντροκόκκινε, το καφετί, το λουλακί και σε μικρότερη κλίµακα το µαύρο, το λαδοπρόσινο και το κόκκινο. To νεοελληνικό μπαρόκ παρουσιάζει άπειρες πλευρές για µελέτη οι οποίες δεν είναι δυ- νατό ούτε καν να αναφερθούν στα όρια ενός άρθρου, ούτε ο συγγραφέας του είναι έτοιµος να τεςαντιµετωπίσει. Ρδώ θίγονται μερικές µόνο από αυτές και επιχειρούνται π ρ & τ ε ς ερμηνείες που δεν είναι αναγκαστικό και οι τ ε λ ι κ έ ς. Γίναι ένα ερέθισµα "Μιτου πε- ριµένει δέκτη. Κ|ΤΣοι Α.ΜΛΚΡΗΣ ΈΙ.ΉΆΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Αβραμόπουλος Ριχαήλι Τα Θεσσαλικό Αµπελόκια.Θεσσαλονίκη 1961 2. Βακαλόπουλος Απόστολοςι Ιστορία της Μακεδονίας, 1352 1833. Θεσσαλονίκη 1969 3. Βρανούσης Λέανδρος: Ρήγας. Αθήνα 1953 &. Βρανούσης Λέανδροςι To Βιβλίο Τεκμήριο και Μάρτυρας της Εποχής του. Αθήνα 1982 5. Γαρίδης Ηίλτοςι Καινούργια Χαλκογραφικά Πρότυπα για την Κοσμική Ζωγραφική το 18ο και 190 Αιώνα. Μακεδονικά, τόµος 220ς. Θεσσαλονίκη 1982 6. Γεωργίου !!λίαςι Νεότερα Στοιχεία περί της Ιστορίας και της 7υντροφίας των Αμπελα- κίων.Αθήνα 1950 ?. Ήνεπεκίδης Πολυχρόνηςι Συµβολαί εις την Ιστορίαν των Γυντρόψων του Ρήγα. ΞΞΞΞαλι- κό Χρονικά,?τ΄τδµ0ς. λούνα 1955 8. Ζάρα Πόπη: Η Γοργόνα εις την Έλληνικήν Δαϊκην Τέχνην.λθήνα 1960 9. Καµηλόρης Ρήγας: Ρρηγορίου Κωσταντό Βιογραφία - Λόγοι … Επιστολαί. Αθήνα 1987 10. Κουµαριανυύ Αικατερίνη; "Λόγιος Ερµής". λ6ησαύριστα Κείµενα 1813 - 1814'ΆΘήνα 1969 11. Λότος Γεώργιος: 0 Ελληνικός Ψύπος της Βιέννης απο του 1784 µέχρι του 1821. ιδή- να 1961 12. Λεονάρδος Ιωάννης; Νεωτότη της Θεσσαλίας Χωρογραφία. Πέστη της Ουγγαρίας 1836 13. Μακρής Κίτσος: Οι Φεγγίτες των Αρχοντικών. Από το Ευζόντιο στο Μπαρόκ. πρακτικό 13 του Α΄Συµπόσιου Λαογραφίας.Ι.Μ.Χ.Α. Θεσσαλονίκη 1975 14. Μακρής Κίτσος: Η Λαϊκή Τέχνη του Πηλίου. Αθήνα 1976 15. Μακρής Κίτσος: Θεόφιλος /1878 - 1934/. :ΞλληνΞς-ΞωγράΞοι, τόµος 1. Αθήνα 1974 16. Μακρής Κίτσος: Βήµατα. Αθήνα 1978 11. Μακρής Κίτσος: Χιονιαδΐτες Ζωγράφοι. Αθήνα 1981 18. Μακρής Κίτσος: Η Λαϊκή Τεχνη της Θεσσαλίας. Θεσσαλικά Χρονικά, τόµος 14ος.ΑΘήνα 1982 19. Μακρής Κίτσος: Εκκλησιαστικά Ξυλ6γλυπτα.Αθήνα 1982 20. ΜΕγας Γεώργιος: Σιάτιστα. Αθήνα 1963 21. Μουρίκη Ντούλα: Αναγέννηση - !!ανιερισμ6ς - Μπαρόκ.Αθήνα 1975 22. Μουτσ6πουλος Νικόλαος: To Αρχοντικό του Σι6ρ "ανωλάκη στη Βέροια. Αθήνα 1960 23. Μουτσ6πουλος Νικόλαος: Καστοριά - Ta Αρχοντικά. Αθήνα 1962 24. Μουτσ6πουλος Νικόλαος: Τα Θεσσαλικό Αμπελάκια. Αθήνα 1966 25. Σιµόπουλος Κυριάκος: Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα, πκπκκκπκ 1800 - 1800 , τόµος Γ1. Αθήνα 1975 26. Σιµόπουλος Κυριάκος: Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα, 1810 … 1821, τόµος Γρ. Αθήνα 1975 27. Σύλλογος Σιατιστ€ων Θεσσαλονίκης: Σιατιστέων Μνήμη. Θεσσαλονίκη 1972 28. Τσαµζοης Παντελής: Η Καστοριά και τα Μνηµεία της. Αθήνα 1949 29. Χατζηµιχάλη Αγγελική: LA SCULPTURE SUE BOIS. Αθήνα 1950 30. BASIN GE'RMAIN: BAROQUE AND ΉΟωΟΟ. Λονδίνο 1964 31. ΒΟΞΠΗΚΟΥ ΑΤΑΝΑ5: DIE BULGARISCHE VOLKS KUNST. Δυτική Γερμανία 1972 32. BYSCH HAFALD - ΣΩΗ8Ε BERND: BAUKUNST DES BABOCK IN ΠΤΈΟΡΑ. 7'τουτγάρδη 1981 3.3. DAB GROCHE BILDLEXIKON DEB ANTIQUI'I‘KTFN.Bt€vvn 1977 34. GJIFOKASTFA: 1…ΞΕϊΜ CITY. Τίρανα 1978 35. Ο?ΙΜΞΩΗΙΤ% BRUNO: WIENEF ΒΑΡ.0ΚΡΑΒΆ5ΤΕ, Βιέννη 1944 …"--……---- 36.011…) G: DANZIGW ΒΑΝΟΚ.Φραγκφούρτη 1927 97. (YURI-IT CORNELIOUS : DAS BAFOCK η UNI) FOGOCO ORNAMENT DEUTSCHTANDS. Βερολίνο 1889 38. …Π.ΝΈΉ A. : BAYEBICHES FOKOKO. "Μόναχο 1923 39. BITTER FRANZ : ILLUSI‘FI'RTER KATALOG DER ORNANENTSTICHAWELUNG DF‘S K. K. OST‘ETPFFI-CH MUSEUMS m KUNSI‘ UNI) ΄.[Ι*!ΐ|)Ό3'ΙΨΙΕ΄.Δ Βιέννη 1889 40. ΘΑΝΈΉΤΑ… Η. : ΝΟΉ1])ΕΠΤ30ΗΕ BAPOKMOBLEE. mmxmxm Ελµπερφξλντ 1922 41. 5«'ΈΗ?-ΠΤΖ Η. : ΈΗΤΤ03ΗΕ ΜΟΒΕΙ. DES BAROCK UNI) ROKOKO. Στουτγάρδη 1923

Κοίτα… , Χς ΞΏΠΌ€ς>ϊΞα …" && Θεσσαλία - 66λ=ς ΜΚε ϊξ> έ…) υ Χ5%8 Ξε"ναμπέιτ" ήρθαν αντιµέτωποι οι 5uo υποψήφιοι προτείνεις "του Πανεπιστηµίου Θεσσαλ/ας πριν τις αυριανές εκλογές. Οι * ζ m Παντελής Μπαρ/6ης και Σπύρος Μέµος παρουσίασαν 2" ης Θέσεις τους για την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού ιδρύµατος, ενώ σε πολλά σηµεία παρουσιάστηκε σύγκλιση από- ψεων, γεγονός που εκτιµάται από τους φοιτητές που οργάνω- σαν mv εκδήλωση ως ιδιαίτερα ΄ι εποικοδομητικό για το μέλλον τους Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΡΑΛΛΗ ι υποψήφιοι διεκδικητές της πρυτανικής αρχής παρου- σιάστηκαν στη χθεσινή συνά- ντηση συνοδευόμενοι από το επιτελείο τους και τέθηκαν στη διάθεση των φοιτητών. Είχαν στη διάθεσή τους πέντε λεπτά για να απαντήσουν σε κάθε ερώτημα, ενώ προηγουμένως΄ εκαναν τη δική τους εισαγωγή στα ζητήματα που οι- πασχολούν σήμερα το Πανεπιστήμιο Θεσσαλία α.ς ΕΝΩ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΑΝ ΣΥΓΚΛ|ΣΗ ΣΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ τιµπέιτ" Λαιαρίδπ - Βλ|ς΄|µ 0 ”an. Λαζαρίδης Τα θέματα που απασχόλησαν κυ- ρίως τους συζητητές΄ ήταν η φοιτητική ε- στία, το κτιριολογικό, τα προγράμματα σπουδών επιλογής. Είναι χαρακτηρι- στικό ότι οι υποψήφιοι συμφώνησαν σε O Σπ. Βλιάμος αρκετά σημεία, όπως για παράδειγμα στην πορεία των ΠΣΕ. Σημείωσαν οτι ε- ξασφαλίζουν δυνατότητες στην εκπαί- δευση, αλλά εξέφρασαν την αντίθεσή τους µε τη λειτουργία νέων τμήματα…. ε- κτός από τα ήδη υπάρχοντα. Σχετικά με τη φοιτητική εστία ο κ. Λαζαρίδης επεσήμανε ότι θα είναι έ- τοιμη να λειτουργήσει από τον ερχό- μενο Σεπτέμβρη, ενώ o κ. Βλιάμος από τη μεριά του σημείωσε ότι μπορεί να είναι και νωρίτερα. Στη συνέχεια υπο- στήριξαν ότι η πρυτανεία δημιουργεί σαφώς περισσότερες δυνατότητες από τη διοικούσα επιτροπή για την επίτευ- ξη των στόχων της. Επίσης, οι ομιλητές αναφέρθηκαν στην ίδρυση και λειτουργία νέων τμη- μάτων, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Λαζαρίδη ανέρχονται σε πέντε ενώ σύμφωνα με τον κ. Βλιάμο σε πε- ρισσότερα. Διαφορές παρουσίασαν τα στοιχεία των δύο υποψηφίων στα κον- δύλια και οικονομικά κόστη που οι- παιτούνται κατά περίπτωση. ' Υπενθυμίζεται ότι η υποψηφιότη- τα του καθηγητή κ. Παντελή Λαζαρίδη για την πρυτανεία συνοδεύεται από τις υποψηφιότητες στη θέση του αντι- | πρύτανη των κ. κ. Αράβα και Με… ά ξ, τη του τμήματος Μηχανολόγων Μεζέ τΕΦΑΑ ,; , Με τον κ. Σπύρο Βλιάμο για τη θ"&'΄" ση του αντιπρύτανη προτείνονται ουκ: ξ: …' Μόλυβδάς και Αγραφιώτης του ιατριςΞ κού και γενικού τμήματος αντίστοιχα. "Ακόμη στη νέα σύγκλητο συμμετ?Ξΐ χουν πρόεδροι τμημάτων και κοσμή-' τορες, αν υπάρχουν, όπως και φοιτηΐΞ τες από κάθε τμήμα. Εξάλλου, στο..ε;; ?! κλεκτορικό σώμα για την ανάδειξη && πρυτανείας σύμφωνα με το νόμο συ&,* μετέχουν και οι εκπρόσωποι των φαξ τητικών, συλλόγων, διοικητικού προ χιακών τμημάτων. Μάλιστα οι κράτη τες συμμετέχουν σε ποσοστό 80% οι ΄ λογα με τους καθηγητές του τμήμα΄τ … ενώ τα μέλη του διοικητικού προσω- πικού συμμετέχουν σε ποσοστό 25% επί του συνόλου του αριθμού… μελών ΔΕΠ. . Γ- 'ξ,".:ξ'-,.ς ιζ

Εώηψερ&α - Η Θ€&ςωία- &… δλζ΄ι©ΐςυλ \6 Πρυτανικές εκλογές σήµερα στη σκιά φοιτητικών καταλήψεων Καθοριστική ε/ναι η σημερινή µέρα για το µέλλον του Πανε- πιστημίου Θεσσσλ/ας, όπου πραγματοποιούνται εκλογές για την ανάδειξη της πρώτης του πρυτανικής αρχής. Σε µια συμ- βολική κ|νηση προς το νέο Πρύτανη του πανεπιστημίου οι φοιτητές προχώρησαν Χθες σε καταλήψεις των γραμματειών των τµημάτων ΠΣΕ - Προγράμ- ματα Σπουδών Επιλογής - ώστε να εκδηλώσουν την αντίθεσή τους µε τις δροµολογημένες εξελίξεις στην τριτοβάθμια εκ- παίδευση και να Ζητήσουν υπο- στήριξη στα αιτήματά τους. Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΡΑΛΛΗ πενθυμίζεται ότι προχθές πραγματοποιήθηκε η πο- λύωρη συνάντηση των σπουδαστών με τους δύο υ- ποψηφίους πρυτάνεις κ.κ. Π. Λαζαρίδη και Σ. Βλιάμο όπου αναλύθηκαν θέσεις και αιτήματα. Οι καταλήψεις έγιναν με- τα από συνελεύσεις των φοιτητικών συλλόγων των Παιδαγωγικών τμημά- των και του τμήματος Πολιτικών Μη- χανικών. Οπως σημειώνουν οι φοιτη- τές των τμημάτων τα οποία στεγάζο- νται στο κτίριο Παπαστράτου, με την κατάληψη εκφράζουν την αντίθεσή τους στη λειτουργία των προγραμμά- των, στον τρόπο εισαγωγής των φοιτη- τών, αλλά και στη διεκπεραίωση των σπουδών. "Στο τέλος οι απόφοιτοι των ΠΣΕ αναμένεται να έχουν το ίδιο πτυχίο με το δικό μας. Έχουμε ήδη μικρό δυναμι- κό φοιτητών και φοβόμαστε ότι το τμή- μα μας θα μικρύνει ακόμη περισσότερο από την παρουσία των σπουδαστών των νέων αυτών τμημάτων. Είναι σήμε- ρα ανοιχτοί στα κουπόνια και στο πά- σο και αύριο, γιατί όχι, να μην είναι και στη στέγασή τους. Η κατάληψη είναι διήμερη και έχει καθαρά συμβολικό χα- ρακτήρα, αφού θέλει να υπενθυμίσει στους υποψηφίους πρυτάνεις ότι είμα- στε εδώ, υπάρχουμε και προχωρούμε σε κινητοποιήσεις", λέει η φοιτήτρια Φέ- νια Χατζόπούλου, που σημειώνει εκτός από τα πάγια αιτήματα και τα νεότερα δεδομένα. Στα αποτελέσματα της πρώτης συ- νάντησης με το νέο πρύτανη αναφέρθη- κε και ο εκπρόσωπος του τμήματος των Πολιτικών Μηχανικών Όθωνας Φιλιπ- πάτος, που μίλησε για την κατάληψη στο Πεδίο του Άρεως. “T0 μήνυμα των καταλήψεων προς την πρυτανεία είναι ότι τα ΠΣΕ δεν αποτελούν μέρος της οι- καδημαϊκής κοινότητας. Οι Πολιτικοί Μηχανικοί είμαστε αντίθετοι με τα ΠΣΕ και με το νόμο Αρσένη γενικότε- ρα. Ανάλογα με τις κινήσεις της νέας αρχής του Πανεπιστημίου θα προχωρή- σουμε σε κινητοποιήσεις, αν και πι- στεύουμε ότι η πρυτανεία είναι πλέον πιο εύκολη στη συζήτηση και την κριτι- κή". Ως γνωστόν τα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής λειτουργούν πα- ράλληλα με τα κανονικά τμήματα, αλλά εξειδικεύονται σε νέα γνωστικά ή διε- πιστημονικά αντικείμενα, ενώ προσφέ- ρονται σε τρεις περιόδους, χειμερινή, ε- αρινή, θερινή. Μπορούν να φοιτήσουν όσοι έχουν απολυτήριο Λυκείου, ισότι- μο ή αντίστοιχο τίτλο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης εσωτερικού ή εξωτερικού. Η προτεραιότητα εγγραφής στα ΠΣΕ καθορίζεται με βάση αντικειμενικά κρι- τήρια, όπως πχ. () βαθμός απολυτηρίου Λυκείου, ο βαθμός των γενικών εξετά- σεων κ.λπ. &&ςψξέα I Με

€φΠµεριξα έ4Η Θςςσολίά>> &&λος, Πέσο… Η Δεκεμζρίου Hi8. Το παρασκήνιο μπορεί να ήταν έντονο (και ήταν) για τις πρυτανικές εκλογές, αλλά …η ηµέρα των εκλογών ή- : ταν η πλέον ήρεμη. Με τάξη και ησυ- χία".και με την απόφαση ειληµμένη, οι εκλέκτορες προσήλθαν στην κάλπη. Και το ευχάριστο είναι ότι δεν υπήρ- χε αποχή. Μόνο τέσσερις από τους 256 απουσίασαν (για άγνωστο λόγο). Η απουσία τους όμως δεν φαίνεται να επηρέασε το αποτέλεσμα. Η διαφορά των 12 ψήφων υπέρ του κ. Λαζαρίδη δεν καλυπτόταν. Αλλά και ο κ. Βλιά- μος δεν τα πήγε άσχημα. Το αντίθετο: Η συγκέντρωση 118 ψήφων δείχνει πως και οι δύο υποψήφιοι χαίρουν μεγάλης εκτίμησης στην ακαδημαϊκή κοινότητα και θεωρούνται ικανοί για να διοικήσουν το Πανεπιστήμιο. .Το προεκλογικό κλίμα ήταν ή- πιο και πολιτισμένο. O κάθε υποψή- φιος από την πλευρά του στόχευε στη συγκέντρωση περισσότερων εκλεκτό- ρων που θα εξέφραζαν μέσα) της κάλ- πης την προτίμησή τους στο πρόσωπό τους. Ο μεν κ. Λαζαρίδης έχοντας το "α- τού" του πρώτου προέδρου του Πα- νεπιστημίου Θεσσαλίας ("έπαιξε" πο- λύ μ' αυτό), αλλά και του πολιτικού και του Γενικού Γραμματέα Λαϊκής Επιμόρφωσης, εμφάνιζε μια διαφορε- τική διάσταση και προσωπικότητα. Εμφανίσθηκε όμως "υπερωριακ- * κός" και προσπάθησε να Μάντρα)- σει όλο και περισσότερους εκλέκτο- . , ρες απ' όλες τις πόλεις και τα τμήµα- τα. Ειδικά από τα Παιδαγωγικά, τη Γεωπονία, τη Χωροταξία, των Μηχα… νολόγων Μηχανικών, των ΤΕΦΑΑ. Πρυτανικές εκλογές O δε κ. Βλιάμος εμφανίσθηκε "χαμηλών τόνων", αξιοπρεπής, ως πρέπει σε αξιόλογο μέλος της ακαδη- μα'ι'κής κοινότητας, ωστόσο έδωσε το βάρος της εκλογής του στη Λάρισα και ειδικότερα στις ιατρικές σχολές. Έτσι μοιραία δόθηκε η εικόνα της "διάσπασης", κάτι που ίσως τελικά αποδείχθηκε και το "κλειδί" της ‘8— gkoyumg νίκης του Παντελή Λαζαρί- Ανεξάρτητα όλων αυτών, και οι δύο είναι άνθρωποι από τα "σπλά- χνα" του πανεπιστημίου και αυτό εί- ναι που πρέπει να αναδειχθεί σαν νί- κή. . Από σήμερα κιόλας ξεκινά δου- λειά ο νέος Πρύτανης και οι δύο α… ντιπρυτάνεις του. Σήµερα το μεσημέ- ρι θα συνεδριάσει το Υπηρεσιακό Συµβούλιο και θα επιλέξει το προσω… πικό που θα πλαισιώσει τις νέες υπη- ρεσίες της Πρυτανείας. Φυσικά και θα "προτιμηΘούν" οι άνθρωποι που ερ- γάσθηκαν στο πλευρά του κ. Λαζαρί- δη. Ακούγονται αρκετά ονόματα από τους υπαλλήλους του Πανεπιστημίου αλλά σήμερα κιόλας θα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα... . Από τους θερμούς υποστηρι- κτές και συνεργάτες του κ. Λαζαρίδη είναι και o καθηγητής κ. Νικ. Δαλέζιος. Ήταν μάλιστα και ο επρόσωπος του κ. Λαζαρίδη και παρών καθ' όλη τη διάρκεια της διεξαγωγής των εκλογών. Από την πλευρά του κ. Βλιάμου παρί- στατο ο καθηγητής κ. Ακρίτας. .Την πρώτη του εμφάνιση έκανε αμέσως μετά τ' αποτελέσματα ο κ. Λαζαρίδης , δύο ώρες αργότερα, στην εκδήλωση των Παιδαγωγικών τμηµά- των για τα 10 χρόνια λειτουργίας του Πανεπιστημίου. Εκεί μίλησε ο κ. Λα- ζαρίδης. O λόγος του ήταν ο ίδιος …με μικρές αλλαγές- μ' εκείνον που είχε κάνει πάλι στα Παιδαγωγικά τμήμα- τα πριν από 10 χρόνια από τη θέση του προέδρου του Πανεπιστημίου. Η συνέχεια δόθηκε -χαλαρά όμως σε κέ- ντρο διασκεδάσεως στον Άνω Βόλο, όπου τα Παιδαγωγικά έκαναν συνε- στίαση... . Τη δημιουργία Κέντρου Τύπου σκέπτεται ο κ. Λαζαρίδης. Και µάλι- στα αυτό θα είναι από τις πρώτες προτεραιότητες του, αφού εκτιμά, ότι η ενημέρωση έχει ιδιαίτερη ση… μασία για ένα πανεπιστήμιο και ευ- ρύτερη για την τοπική κοινωνία ό- που αναπτύσσεται. Ζήτησε μάλιστα και τη συμβολή των δημοσιογράφων για την υλοποίηση μιας τέτοιας προ- σπάθειας. Σίγουρα αυτό έχει σημα- σια... . Διέκοψαν χθες -λόγω των εκλο- γών- την κατάληψη οι φοιτητές των γραμματέων διαφόρων σχολών του Πανεπιστημίου με αίτημα την κατάρ- γηση έτσι όπως προβλέπονται- των Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής. Ωστόσο θα επανέλθουν, όπως έχουν πει. Αλλά το θέμα των ΠΣΕ είναι από τις πρώτες προτεραιότητες των νέων | πρυτανικών αρχών, όπως έχει δηλ… θεί και κατά την ανακοίνωση της δια- … κήρυξης του συνδυασμού του κ. Λα- ζαρίδη. T. κ. Ο

ΨΉφ&Δ ," H Θεά… μαρια Με Καµπιλά 3.0 ΜεφίΡΐΩυ "ΜΒ Π. Λαιαρίδης: Το όραµά µου ια το Πανεπιστήµιο Θεσσαλία O νέος Πρύτανης του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Παντελής Λα1αρ/δης, παρουσιά1εισήμερα. σε συνέντευξή του, την εκπαιδευτική του πολιτική, αλλά και τους λόγους για τους οποίους τα κόµματα δεν πρέπει να έχουν Θέση στο έργο που ξεκινά. Αναλυει έτσι τη σχέση του µε τους φοιτητές, την τοπική κοινωνία και τη Δηµοτική Αρχή, τις σκέψεις του για το Πανεπιστημιακό Περιφερειακό Νοσοκοµείο και όλα τα τμήματα, τις απόψεις του για ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό όραμα στην περιοχη. Του ΔΗΜΗΤΡΗ |'ΑΛΛΗ - θεωρείτε ότι κοµμιιτικοποιή- θι|καν οι πρόσφατες πρυτανικε΄ς εκλογές; ΙΙοιά είναι η θέση σας; - Αυτό, ιπιτρεψτε μου να πω, ότι συνιστά μια ολοκληραηιένη δια- στροφή. Πρώτα απ΄ όλα στο επί- πεδο του δεόντως, διότι οι εκλο- γι΄"; των πρυτανικιι΄ιν αρχών είναι εσωτερική υπόθεση του Πανεπι- στημίου. Αηοροι΄Ιν το Πανεπι- στημιο και τους εκλέκτορες. Οπως ίσως θα παικιτήρι΄ισατε. α- πιηυγα οικιτηµατικα τις δημο- οιες τοποθιτι΄ισεις πριν τις εκλο- γες. Εξαίριση έγινε µόνο για τις πωγραµματικές µας θέσεις. Αλλο, βεβαίως, είναι το οι… με- τα, οταν Με… ο Πρύτανης να μιλά δυναµικά για όλα τα ζητή- ματα του Πανεπιστημίου Προηγοιηιένως δεν υπήρξε κα- μία πίιση και δεν αναλήαθηκε καµία δεν… υση. Θα φανεί, εξάλ- λου, από τα πράγµατα ότι το Π ΑΣ()Κ καικανένα κόμμα δεν έ- χει σχέση με το Πανεπιστήμιο. Και δεν δικαιούται να λυπάται ή να χαίρεται με το αποτέλεσμα. Θα υπάρξει έργο και αυτό θα κρι- θεί. Προσωπικά, δεν είχα καμία συμµετοχή σε καµία διαδικασία προσέλκυσης ψτ΄γφων ή συμπαρά- στασης από φορείς εξωπανεπι- στηµιακούς. Μένω, όμως, µε δύο απορίες: Πρώτον, γιατί από ορι- σµένους θεωρήθηκε ότι είναι τι… μητικό να παρουσιάζουν ένα σχήµα αφενός ως δήθεν ακομμά- τιστο και συγχρόνως υπερ(βολι- κά) κοµµατικό, δηλιί)νοντας συγ- χρόνως ότι τα μέλη του ανήκουν το καθ…- για … ινα διαφορετι- κόκομ-ιιι Λι"θΠριιν. | ι.: τη ιιηιένιι στελέ- χη εξω…… ,": ιν ΜΑΧΗ ή που έ- χουν σχιση µι άλλο Πανεπιστή- μιο και τα οποία δεν πρεπιι να θεωρηθούν ότι πολιτικά ανή- κουν στην αντιπολίτευση, απο- φάσισαν ότι έπρεπε να κάνουν πολιτικές κινήσεις υπέρ συγκε- κριµένου ψηφοδελτίου. Η σπάνια…. βέβαια, ήρθε μέσα από την πανιπιστηιιιακτ΄ι κοινό- τητα, αλλά η απορία μίνι ι΄ είπε ο κ. Λαζαρίδης. "Αυτα. παντως, τελείιιισαν", πρόσθετη, "τωρα χρέος όλων εί- ναι η συμπαράταξη και η από κοινού αντι|ιετιι΄ιπιση της ανά- πτυξης του Πανεπιστηµίου και της σχεση; του με την κοινωνία - Αηλώσατε ότι είσαστε αποφα- σισµένος να έρθετε σε ρήξη µε λογικές του παρελθόντος. τι ση- µαίνει στην πράξη αυτό; - Είµαστε ιι'τοηασιιήιι΄νόι να ε- ξαντλησοιηιε τις αρμοδιότητες μας, κάθε ηορα που η αντι… ι…- νικότητα θα υποχωριι απιναντι στην υπό… ιμενικι΄>τητα,κι΄ιθε και… ρα που τα ιιΞιολογικι΄ι κριτήρια διν θα λειτουργούν. |σχυριστη- κα… µι πολύ μεγαλήε'|ιιιαση, ότι ο ί)ιμιλιώδης μας στόχος είναι να ουντα΄;'οιηιε και να διι΄κιόυμι ρόλο στις δυνάµεις του Πανιπι- ο…΄ I‘m να το κάνουμε αυτό θα διαµοραιι΄κιου|ιε, με ανοικτές διαδικασίες, το συντομότερο διν- νατό µαι κεντρική ιδέα για το Ι|ανιπιστήμιο και τις επιμέρους τακτικές, που πρεπει να υιοθετη- θοι΄ιν για την ανάπτυξή του σε δα΄ιφορους τομείς και επίπεδα και θα καλέσουμε τους πάντες να ενταχθούν στα σχήματα δράσης που θα οργανιι΄ισοιηιε. Πιστεύω προσωπικά αυτή είναι και η γνώμη των περισσοτέρων - ότι το υπάρχον δυναμικό, ιδίως το νεότερο, εκείνο που είναι α- πόδειηιευ|ιενο από τις λογικές του παρελθόντος, ιίναι που… να πάρει το Πανεπιστήµιο στα χέρια τοιι. Εμείς θα διευκολύ- νουμε την εξέλιξη αυτή δίνοντας ρόλους καίριοιις. Αοαιιλιίις, βέ- βαια, υπαρχουν ορισµένες αντι- κειμενικες δυσκολίες που δεν µπορεί κανείς να τις αγνοήσει και να στηριχθεί μόνο στην ποι- ότητα των διαθέσιμων δυνάμε- ων. Βασική αντικειµενική δυσκολία είναι η ελλιπής στελέχωση του Πανεπιστημίου και στη διοίκηση και στον επιστημονικό τοµέα. Επίσης, η δηµόσια εικόνα του θα πρέπει να ιινα|κιθµιστεί. Άλλη α- ντικειμενική δυσκολία είναι αυ- τή που παρουσιάζεται στη σχέση του µε τον κοινωνικό περίγυρο: Τόσο η διάσπαση του "ανεπι- στηµίου, όσο και το μικρό μέγε- θος των µονάδων του σε ορισμέ- νους χώρους δεν είναι η καλύτε- ρη βάση για τη δυναμική κοινω- νική ενσωμάτωση του Πανεπι- στημίου. Πρέπει, συνεπώς, με µια σειρά κινήτρων και πρώτο- βουλιών να ενισχι΄κιουμε την κι- νητικότητα προς την κατε (ιθύνοη αυτή. Σκεφτόμαστε την σε καθη- μερινή βάση αποκατάσταση συ- γκοινωνιακής επικοινωνίας για το σκοπό αυτό. - |Ιροχθές επισκέφθηκα" για πρώτη φορά το Ησνεπιστηιιιακό Νοσοκοµείο Λάρισας και είχατε µια πρώτη επίσηµη ενηµέρωση για τα βασικά προβλήµατα που υπάρχουν σε σχέση με το Νοσο- κοµείο. Ηώς διαµορφώνεται η στάση σας στην προοπτική λει- τουργίας του; - Το µέγεθος του Νοσοκιηιείου αυτού, που ονοµι΄ιστηκε Πανεπι- στημιακό, είναι υποτίθεται, 700 κλινών. ενώ κατ' ουσίαν είναι πολύ λιγότερες, νομίζω γύρω στις 580 περίπου. Αυτή τη στιγ- μή είναι σε εξέλιξη μια συζι΄|τηση, πέστε την και αντιπαρι΄ιθεση, α- ναµεσα σε δύο απόψεις που η µία θέλει το Νοσοκοµείο να κρατά τον καθαρα πανεπιστημιακό του χαρακτήρα και τις ποιότητις πα- ροχης υπηρισια΄ιν που συναρπα- νται μ' αυτό. Η άλλη άποψη είναι να λειτουργήσει με τη µέγιστη δυ- ναμικι΄ιτητα, διότι τα προβλήμα- τα υγι'ίας είναι πτωτικά, ανε- Εάρτητα από την πιθανότητα να υπαρχει ραγδαία υποβι΄ιθµισι΄| του. Η πληροφόρηση και η ενημερω- ση που είχα με έπεισαν ότι το Νο- σοκοµείο πρέπει να κριτήσει πά- ση θυσία τον πανεπιστηµιακό του χαρακτήρα, πράγµα που δεν σηµαίνει καθόλου, βέβαια, ότι δεν θα δέχεται ασθενείς του ΕΣΥ. Ασφαλώς και θα δέχεται. Υπάρχει έλλειμµα κλινών στην περιοχή της Θεσσαλίας και συνε- πώς δεν πρέπει να αντιμετωπίζε- ται η κατάργηση του Νομαρχια- κού Νοσοκοµείου της Λάρισας και η ένταξή του στο Περιφερει- ακό Νοσοκομείο. Ακόμη µε πολ- λή υπομονή θα πρέπει να προ- σπαθήσουµε να διαφυλάξουµε το επίπεδο υπηρεσιών, που αυτή τη στιγμή - εξαιτίας και του τέλειου τεχνολογικού εξοπλισµού - είναι δυνατόν να πρι…φέρει το Πανε- πιστηµιακό Περιφερειακό Νοσο- κοµείο της Λάρισας. Προσωπικά, είµαι πεπεισµένος ότι πρέπει να ολοκληριικ)εί η πριβλεπόµενη και η σχεδιασμένη ποιότητα των υπηρεσιών. που θα παρέχει το Νοσοκομείο και το κοµβικό στοιχείο είναι να προ- σληφθούν τα εξειδικευμένα άτο- µα, που θα µπορέσουν με τη σει- ρά τους να αξιοποιήσουν τη χω- ρητικότητά του σε κλίνες. Αν το Νοσοκοµείο αυτό δεν λει- τουργήσει. στην ουσία καταργεί- ται, δηλιιδή, υποβιθμίζεται εντε- λώς και το τμήµα Ιατρικής. Αυτή τη στιγμή στο Περιφερειακό Νο- ΄ σοκομείο. αν εξαιρέσει κανείς ο- ρισμένες ελλείψεις στη μηχανορ- γάνωση, ο εξοπλισμός ιστορεί να χαρακτηριστεί άρτιος. Συζήτησα με τον πρόεδρο του Νικιοκομείου, τον συνάδελφο καθηγητή Γιάννη Μεσσήνη, τη δυνατότητα να υπάρξει διασύν- δεση του Πανεπιστιηιιακοι΄ι Νο- σοκομείου με τα Νομαρχιακό Νοσοκοµεία των άλλων τεσσά- ρων νοµών. Κάναμε. επίσης, µια συζήτηση για την πιο ειδική πε- ρίπτωση συνεργασίας, ώστε ένα τµήμα των φοιτητιι΄ιν της Ιατρι- κής να ιιπορεί να κάνει την ειδι- κότητά του σε ορισμένες αξιολο- γηµένες κλινικές Νομαρχιακών Νοσοκομείων, που έχουν τον α- παραίτητο εξοπλισµό και την ε- πιστημονική αξιοπιστία, που α- παιτείται. Υπάρχει, φαίνεται η δυνατότητα να γίνει αυτό και στο Νοσοκομείο Βόλου για κάποια ή κάποιες από τις κλινικές του. - Ηροεκλογικα άνοιξε και το θέ- µα της χρησιµοποίησης της πε- ριουσίας του ΙΙανεπιστηµίου για το σκοπό αυτό… - Λιν αντιλαµ|κ΄ινιηιαι πως είναι δυνατόν να σχετίζεται η σίτιση, και µάλιστα η άμεση βελτίωσή της. µε την εκποίηση ακίνητης πε- ριουσίας του Πανεπιστηµίου. Αν υπήρξε κατασπατάληση, θα ψι- νεί, αλλά όλοι μας ξέρουμε πως δεν υπήρξε. Λε νοµίζω ότι ήταν ε- πιτυχημένο πιηκιτε΄χνημα. - Ανοιχτά παραµένουν τα πάγια αιτήµατα των φοιτητών για σί- τιση και στέγαση... - Ένας από τους λόγους που επί- σκέφθηκα το Νικιοκοµείο ήταν και αυτός. Δηλαδή, για να διαπι- στώσουμε πόσο η υποδομή του Νοσοκομείου σε παρασκευή εδε- σμάτων είναι δυνατόν να καλύ- ψει, αν μη τι άλλο. τις ανάγκες των φοιτητών της Λάρισας. Η πρότασή μας εντάσσεται στη λο- γική που υπάρχει για τη λειτουρ- γία της μονάδας αυτής του Νο- σοκομείου, η οποία έτσι κι αλ- λιώς θα ανατεθεί σε ιδιώτη. Θα μποροι΄κιαμε ν' αντιµετωπί- σουµε το ενδεχόµενο αντί το Πα- νεπιστήμιο να δαπανά χρήµατα δεξιά και αριστερά με έναν τρό- πο που δεν καταλήγει σε ικανο- ποιητική λύση για τους φοιτητές. να αγοράσει τις αναβιθµισµένες υπηρεσίες του Νοσοκοµείου. Σε σχέση με την περίπτωση των φοιτητών του Βόλου, κατ' αρ χήν, θα πρι…παθήσουμε να κά- νουµε ορισµένες οργανωτικές α- ναδιατάξεις, ώστε να υπάρχουν κίνητρα για τη βελτίωση της σίτι- σης τους από αυτούς που την πα- ρέχουν. Σκεφτόμαστε το ενδεχό- μενο, η ανάθεση της σίτισης να µη γίνεται απλώς µε μεωδι)σία, αλ- λά με κριτήρια που αντιστοιχούν στη βεβαιότητα ποιοτικής ανα- Μωυσής. Αυτό, βεβαίως, ως µια µεταβατι… κή λύση. Ως οριστικότερη λύση θα επισπει΄κιουμε τις διαδικασίες διαµι΄ιρφωοης του κτιρίου της πρώην κλινικής "Λητώ". ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει το τμή- μα της Λέσχης, που θα εξασφα- λίσει και την παροχή τριών γευ- μάτων αντί για ένα. - Το ζήτηµα µε το οποίο µπορεί να έρθετε αντιµέτωπος την πρώ- τη ηµέρα της θητείας σας είναι τα Ηρογράµµα΄τα Σπουδών Επι- λογής, για τα οποία ήδη οι φοι- τητές έχουν εκφράσει την αντί- Με. τους. - Τα Π.Σ.Ι΄,. έχουν μια θεωρητική με… που στοχεύει στη λεγόμενη "δι ύτερη ευκαιρία" σε. νέους να μπουν στο Πανεπιστήμιο. Με δε- δομενα τα προβλι΄ι|ιατα στην α- !. "Οι εκλογές των πρυτανικών αρχών είναι εσωτερική υπόθεση του Πανεπιστηµίου. Αφορούν το Πανεπιστήμιο και τους εκλέκτορες. Δεν υπήρξε καµία πίεση και δεν αναλήφθηκε καμ ία δέσμευση. Θα φανεί, εξάλλου, από τα πράγματα ότι το ΠΑΣΟΚ και κανένα κόμµα δεν έχει σχέση με το Πανεπιστήμιο. Και δεν δικαιούται να λυπάται ή να χαίρεται με το αποτέλεσµα. Θα υπάρξει έργο και αυτό θα κριθεί" γορά εργασίας, αυτή είναι µια πολιτική, η οποία δεν μπορεί να αμφισβητηθεί για την ορθότητα της. Με την πρόβλεψη ότι κάθε νεοεισερχόµενος στην αγορά ερ- γασίας θα αλλάξει πέντε με έξι φορές απασχόληση, κάθε σοβαρή εκπαιδευτική πολιτική πρέπει να περιλαμβάνει τη δυνατότητα της διαρκούς εκπαίδευσης ολοένα και περισσότερων, τελικά όλων. Από το πρόγραµμα, όµως, προ- κύπτει ότι η εφαρμογή του συ- γκεκριμένου σχεδίου µε τα Η ..ΣΕ. συγκρούεται µε μια σειρά άλλων παραγόντων. Έχουμε ε- πανειλημμένως τοποθετηθεί σχε- τικά. Λεν αντιμετωπίζουμε τη δη- μιουργία νέων ΠΣΕ… δεν έχου- µε όµως την αρµοδιότητα να κα- ταργήσουμε τα υπάρχοντα. - Σε ποιά φάση βρίσκεται η πα- νεπιστηµιακή βιβλιοθήκη σήµε- τα; - Η πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη μπήκε στο δρόμο της. Αύριο () πρόεδρος της Διοικούσας Έπι- τροπής θα υπογράψει με την Εθνική Τράπεζα την αγορά του οικοπέδου, που συνορεύει με την ιδιοκτησία της βιβλιοθήκης και την οδό Ερµού, που ήταν απα- ραίτητος όρος, για να παραχω- ρήσει ο Δήµος τη μεταβατική χρήση, στο µισό πλάτος, της οδού Μεταμορφώσεως στο ύψος αυτό για την εγκατάσταση των εργο- ταξίων. Συνεπώς. μιλάμε για την έναρξη του εργοταξίου και από εκεί και πέρα τρέχουν οι χρόνοι που προβλέπονται. - Πόσο σκόπιµη µπορεί να είναι σήµερα η δηµιουργία νέων τµη- µάτων από τη στιγµή που δεν υ- πάρχουν ανάλογοι χώροι. για τα ήδη υπάρχοντα τµήµατα; - Απαιτείται πληρότητα σε τμή- µατα και μάλιστα σε τμήματα αιχµής, ώστε το Πανεπιστήμιο να έχει μια εικόνα πλήρους Πα- νεπιστηµίου και να κινηθεί στο ε- πίπεδο που όλοι επιθυµούν. Εί- ναι αναγκαίο, λοιπόν. να καλυ- φθούν οι νέες ανάγκες, παράλλη- λα µε τις παλιές. Έτσι, αφενός θα πρέπει να αναζητηθούν νέοι πό- ροι και δυνατότητες και αφετέ- ρου να αξιοποιηθούν οι υπάρ- χουσες δυνατότητες για την κά- λυψη αναγκών μεγαλύτερου εύ- «ως… Για παράδειγμα, στο (τη… των διαθέσιµα… χιι΄)ριιιν, πιστεύω. ότι είναι κατ' ουσίαν πολλαπλι΄ισιος από αυτούς που αξιοποιούνται, γιατί έχει γίνει μια κάποια κατα- σπατάληση στη διανομή τους χω- ρίς να υπάρχει πλήρης αξιοποίη- ση της λειτουργικότητ(΄ις τους. Χρειάζεται, συνεπώς, να το ξα- ναδεί κανείς αυτό μέσα από μια συνολική μελέτη. Δεύτερον, και ίσως το κυριότερο είναι ότι η έλ- λειψη χώρων δηµιουργείται τε- χνητά από τη μη αξιοποίηση ό- λοιι του διαθέσιµου εργάσιμου χρόνου. Αυτό το πρόβλημα συναρτάται ευθέως µε το κεντρικό πρόβληµα του Πανεπιστημίου. Το πόσες µέρες την εβδοµάδα απασχολεί- ται το διδακτικό προσωπικό µέ- σα στο Πανεπιστήμιο. Έχουµε ε- ξηγήσει πολλές φορές ότι θα εξα- ντλήσουµε όλες τις δυνατότητες, που υπάρχουν, ώστε η κατάστα- ση να βελτιωθεί.. - Το µεγάλο παράπονο τόσο των φοιτητών, όσο και των µελών της πανεπιστηµιακής κοινότητας γε- νικά παραµένει, η απουσία βοή- θειας από τη Δηµοτική Αρχή. - Τα παράπονα αυτό δεν είναι έ- ντελώς αδικαιολόγητα και η ει- κόνα των πραγµάτων δεν µπορεί να τα διαψεύσει. Πιστεύω΄ όμως. ότι το πρόβλημα είναι πολύ πιο σύνθετο και έχει σχέση και µε τη δοµή της τοπικής κοινωνίας και με την έλλειψη πρωτοβουλιών από οποιαδήπο- τε κατεύθυνση, αλλά και από το Πανεπιστήμιο. Έχουµε πλήρη αίσθηση του προβλήµατος και το έχουμε συζητήσει ήδη με τους φοιτητές. - Τελευταία εκφράζονται και α- ντιδράσειςγια τη λειτουργία της οδού Σέκερη... - Η οδός Σέκερη ήταν ένα πρό- βληµα από το 1987, όταν συζη- τούσαμε με την τότε Δημοτική Αρχή. Δυστυχώς, το θέμα έμεινε τότε άλυτο με την αποχώρησή μας και κακοφόρμισε... Λε νοείται με την προοπτική α- νάπτυξης του Πανεπιστημίου, η οδός Σέκερη να είναι ένας δρό- µος ταχείας κυκλοφορίας. Προσωπικά - και όχι ως Πρύτα- νης - πιστεύω ότι με μια µικρή βελτίωση της καµπύλης της οδού Αθηνών στη συµβολή µε την οδό Λαμπράκη ιστορεί να λύσει άµε- σα το πρόβληµα. Φυσικά, είναι απαραίτητες ορι- σμένες απαλλοτριιί)σεις που έτσι κι αλλιώς χρειάζονται, ώστε το Πανεπιστήµιο να αποκτήσει την απαραίτητη ενότητα χιι΄ιρων, με την προσδοκόμενη ανάπτυξή του ένθεν και ένθεν του Κραυ- σίνδωνα και η σύνδεση του πα- ραλιακού συγκροτήματος "Πα- παστι…κ΄ιτου" με το Πεδίο του Άρεως. () κ. M. ΚοιΝτούρης, ο νέος Δήµαρχος, έχει αίσθηση αυ- τού του προβλήματος και του συνολικού σχεδιασμού του Πα- νεπιστημίου.

" & . ΕζΏ…έΌιξΟ« - Η &&ξΩλι αχ…- ©ΟΆΟΣ ΞαξξζπΩ &? φέξΞΒυΩΧοίοω |3Ή ΠΑΝΕΠ|ΣΤΗΜ|Ο ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ O Υπουργός Παιδείας στο Βόλο στην εγκατάσταση της Πρυτανείας Συνεδρίασε Χθες η Σύγκλητος του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας και οριστικοποίησε τις εκδηλώσεις για την εγκατάσταση και επισήµως των Νέων Πρυτανικών Αρχών την Κυριακή |4 Μαρτίου. Επίσης ελήφθησαν αποφάσεις για Ζητήµατα που απασχολούν την ακαδηµαϊκή κοινότητα. πίσης ο Πρύτανης κ. Π. Λαζαρίδης συνα- ντήθηκε με τον πρόε- δρο του ΤΕΕ Μαγνη- σίας κ. Γ. Πρίντζο όπου συζη- τήθηκε η συνεργασία των δύο φορέων. Σημειώνεται ότι στην τελε- τή εγκατάστασης των πρώτων πρυτανικών αρχών θα παρευ- ρεθεί ο υπουργός Παιδείας Γε- ράσιμος Αρσένης. Η Σύγκλητος του Πανεπι- στημίου Θεσσαλίας αποφάσι- σε: Εγκρίθηκε πρόταση του Πρυτανικού Συμβουλίου για σύνδεση του Πανεπιστημίου Δημιουργείται Νομική Υπηρεσία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με το κοινωνικό του περιβάλλον σε τοπικό, περιφε- ρειακό και εθνικό πλαίσιο, με αφορμή την εγκατάσταση των πρώτων Πρυτανικών Αρχών. Αποφασίσθηκε να γίνει πρόταση στα αρμόδια Υπουρ- γεία, για υπαγωγή όλων των με- λών της Πανεπιστημιακής κοι- νότητας στην υγειονομική πε- ρίθαλψη του Δημοσίου. Αποφασίσθηκε η λειτουρ- γία Νομικής Υπηρεσίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και έγινε πρόταση στο ΥΠΕΠΘ για την πρόσληψη δικηγόρων. Αποφασίσθηκε η προκήρυ- ξη θέσεως ΔΕΠ στο Παιδαγω- γικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαί- δευσης, στο γνωστικό αντικεί- μενο "Παιδαγωγική: Διδασκα- λία και μάθηση Φυσικών Επι- στημών", στη βαθμίδα του Κα- θηγτιτή. Εγκρίθηκαν προτάσεις για συγκρότηση Ειδικών Σωμάτων Εκλεκτόρων για θέσεις ΔΕΠ, σε μη αυτονομημένα Τμήματα του Πανεπιστημίου Θεσσα- λίας. Εγκρίθηκε ο πίνακας επιτυ- χόντων του Ιανουαρίου 1999 στο ΠΣΕ "Διαχείριση Αγροτι- κού Περιβάλλοντος και Φυσι- κών Πόρων". Η Σύγκλητος οριστικοποί- ησε τη 14η Μαρτίου ως ημερο- μηνία για τις εκδηλώσεις των Νέων Πρυτανικών Αρχών. Οπως έγινε γνωστό στις εκδη- λώσεις αυτες θα παραστεί ο Υπουργός Παιδείας κ. Αρσέ- νης και έχει κληθεί και ο Αρχιε- πίσκοπος Χριστόδουλος. Θα πάρουν επίσης μέρος οι Πρυ- τάνεις όλων των ΑΕΙ, οι αρχές των Νομών της Θεσσαλίας, οι βουλευτές, οι Στρατιωτικές Αρχές, εκπρόσωποι της Αυτό- διοίκησης και φυσικά οι φοιτη- τές, οι εργαζόμενοι και οι διδά- σκοντες του Πανεπιστημίου. O Πρόεδρος του ΤΕΕ/Μα- γνησίας κ. Γιάννης Πρίντζος, συναντήθηκε στις 18 Φεβρουα- ρίου με τον πρύτανη του Πανε- πιστημίου Θεσσαλίας, κ. Πα- ντελή Λαζαρίδη και συζήτησαν θέματα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αλλά και συνεργα- σίας Πανεπιστημίου και Τεχνι- κού Επιμελητηρίου. Ειδικότερα έγινε συζήτηση: Για θέματα σχεδιασμού και ανάπτυξης του Πανεπιστη- μίου Θεσσαλίας. Εκπροσώπήσεις του ΤΕΕ/Μαγνησίας στα διάφορα όργανα και επιτροπές του Πα- νεπιστημίου. Διαμόρφωση πρότασης έργων Πανεπιστημίου για το πακέτο Σαντέρ. Οργάνωση από κοινού εκ- δηλώσεων Επιστημονικού Ενδιαφέροντος: Συνέδρια - η- μερίδες κ.λπ. Θα ακολουθήσει συνάντηση Διοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ και Πρυτάνεως.