……«…-, … .»…...μ >... ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ Ν Μ|ΙΧ΄| \lt) ΙΙΙ'Σ|'|().Χ||ι(! Ι'|'ΛΜΜΛ΄|ΏΝ ΚΑΙ Ι΄|'ΣΧΝΩΝ |Π)΄|Π΄Ν|Πξ ΝΙΚΟΣ .‘J/IIIA'IIIIIL Γ…ιι΄ι|ι|ιιι… '|']μ|΄ιι΄ιιηιιιτιι. NLxu Eummhnl, |'ιι|ι|'ιι :u h, "Αθήνα REVUE D' ARI κενυε MENSUELLE DES Lermss ετ DES ARTS U |'ι:ι'ι …' : Ν1ι()5 5|Λ|'ΚΙ|)[.'5 Rue G ltlll)‘li:l. 6 — "Με .es-Grece "Εσωτερικού: Ετήσια Δρχ. 12Ο.-΄Εξάµηνη Δρχ. 60. χγΝΔΡΟΜΕξ 'ξξωτερικο'3 : Ετήσια Δολ. 8.-Α΄ι΄γυπτος Τιµ. Τεύχ. Δ.Γ. 15 ETC! 3 — ΤΟΜΟΣ Ε'. - Γενάρης 1957— 'Ap. πάχους 25 Π E Ρ Ι E X 0 M E N A Κ|ΓΣΟΣ ΜΑΚΡΗΣ . . . . . . . .'Αρχιτέκτων Δηµος Ζουπανιώτης ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕ ΓΤΛΚζ)Σ . . . . . . ..... Βασιλική Δρυς ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΣ. . . . ....... . …"Απειροι κουτσοί ΝΙΤΣΑ ΠΑΠΑΖΑΧΑΡ|ΟΥ . . . . . . . . .Λιανοτράγουδα Σ. ΚΟΥΑΖΙΜΟΝΤΟ (Μετ. Κ. Πέτρου). . . Θρηνος για το Νότο Χ|ΜπΝΕΘ (Μετ. K. Πέτρου) . . . . . [Τα στάχυ- το όριστι () ταξιδι Χ. ΘΕΟΔΩΡ|ΔΗΣ . . . . . . .......... το αληθινό είκοσιένα ΣΑΡΑΝΓΟΣ ΠΑΥΛΕΑΣ . . . . . . . . . , . . . . . Θαυµα A. BOYFIOYKAZ ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . Τσάµικο ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΟΥΛΗΣ . . . . . . . . , . Τα παρά ημα Θ. Δ. ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ . Έξη µέρες o' ένα πηγάδι Β. ΑΡΧΙΠΩΦ (Μετ 'Ay. Νίκα) Oi α[σΘητικές αρχές 1:00 Ντοι.ιπρολυούμπωΦ ΧΡΥΣΑΝΘΗ Ζ|ΤΣΑΙΑ . . ..... "Αν ίδειτε τον ήλιο ΒΙΚΤΩΡ|Α ΘΕΟΔΩΡΟΥ . . . . . . . . . . ...... "Ερωτας και θάναιος Μ. ΡΑΦΤΟΠΟΥΛΟΣ . . . . . . . . . . Τί EYES IO µατι τοι") ταύρου ΣΠΥΡΟΣ ΝΟ. ΑΡΑΣ. . ................ . . Παραµονή ΓΓΡΑΣΙΜΟΣ ΛΥΚΙΑΡΔΟΠΟΥΛΟΣ . . . . . . . . .Τοδ φεγγαριού - Πρω΄ι' ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΟΥΚΑΡΗΣ . . . . . . . . . . . . 'Ενας άνεµος ΚΩΣ Τ. ΧΣ ΓΑΡΙΔΗΣ . . ................ Σου γράφω OY I AAIAM ΣΑΡΟΓΙΑΝ (Μετ. A. Π.Κ.). . .Καθένας στο δικό του πόλεμο ΜΠ. ΜΠΡιΞΧΓ (Men. Α ZIéIyKou). . . . O καυκασιανός κύκλος Γ. ΠΕΤΡΗ . . . . . . . Μιά συνοµιλία µέ τον Τσαρούχη ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ Γ. ΙΩΑΝΝΟΥ . ............. . . . . Γύρω στον Καποδίστρια ΑΠΟ ΜΗΝΑ ΣΕ ΜΗΝΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞ ΗΣ: τα έκατό χρόν α του Σολωμού - 'Η απονοµή τών κρατι- κών βροβειων -Δυό χρόνια- Για την προαγωγή της πνευματικης ζωης -Συγγραφ=. ϊς και κριτικοί- —Ol έκδόσεις-' Αλεξ. Δελµοδζος. Λεων. Ζ'οης-Για τους συ'δροιιητές μας-ΟΙ απολογισµοί. -Τα πενήντα χρονια τού Βάρναλη. Β [ B A I O ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΛΟΥΦΑΚΟΣ: Κρ.τικη για 22 ποιητικά βιβλια. Μ. ΡΑΥΤΟ- ΠΟΥΛΟΣ: ' ιντρ. Κέδρου: Χρήμα, δόξα, άνθρωπος. Γ. ΠΕΤΡΗΣ1 Βυ- ζαντινα µνηµείι 'Αττικής. O E A T P O ΠΕΛΟΣ ΚΑΤΣΕΛΗΣ: Κλυταιμνήστρα - Το ήµερολόγιο της "Αννας Φρανκ-'Ο βροχοποιός. K. |ΙΟΡψΥΡ|ΙΣ : 'O καλός στρατιώτης Σβέϊκ. KI ΠΜ! !΄Ι'0ΓΡΑΦ0 8 Γ. N. ΜΑΚΡΗΣ: To πρόβληµα r00 «θεματος». ΕΙΚΑΣΤ/ΚΕΣ ’l' “KNEE * r. ΠετΡιι>;: "Εκθέσεις Κανέλλη ΜαυροΤΒη-Κανά. ΑΛΛΗΛοΓΡΑιι>ιΑ ι…ιΛιΛ κ.τ.λ. Ε | Κ Ο N E Σ "Εξώφυλλο : Σι΄ινθι.σι| ιιρι.ιτοχρονιάιικη τοι) ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΡΟΥΧΗ. ' Εντός κει- ,,'ζ.ι…ι: ll --κ-'ινι (: ιι I ι'| III Λι΄ ||| Inn Kllonn Μακρή "Εκτός κειµένου : ΟΡΕΣΤΗΣ ΚΛΝ|'.ΛΛ||Σ. Σπίτια του Λ[τωλικοδ- -Τό φύτεµσ-Πορτραϊτ0- -Μάνα και παι- …. |3Υ7Λ||'Ι΄||'||| II-XHH || κοίμηση της Θεο!όκου- -Παναγία 'Οδηγήτρια.. |….ι')αγγι-λιιττής Μάρκος. ΙΙΛΝΝ||Σ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ: Πορτραϊτο… Χωριάτισα. Μ…||ι΄ινι….… ιιυ|ιψώνιιις πώ νόµιρ- Λιευ0υντής Νίκος Σιαπκίδης, Βλαβ…νο' 1 "µ ι'ι'ιιιι΄ιιιινυς ΄|'ιιπιιγριιηιΜι…: 'Ιιιι…'|φ Πυοδρόµου, Ζωοδόχου Πηγής 31-'ΑΘγ΄|να """- - ι ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ τΕΧΝΗΣ MHNIAIO ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ KAI ΤΕΧΝΩΝ ΧΡΟΝΟΣ I" ΤΟΜΟΣ E' IANOYAPIOE 1957 ΤΕΥΧΟΣ 25 APXITEKTQN ΔΗΜΟΣ ΖΗΠΑΝΙΩΤΗΣ Tofi KITZOY MAKPH Στην κυρία '.4γγελική Χατζημιχάλη ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στην εκκλησία της 'Αγίας Παρασκευής Ζαγοράς, ψηλά, στήν κεντρική κόγχη τού ιερού, ένα σκαλισμένο πρόσωπο, αίνιγματικό, κοιτάζει προς τήν απεραντοσύνη τού Αίγαίου. Είναι µια πέτρινη άντρίκια μορφή πού ξεπηδάει ζωηρά ανάμεσα από άλλα χαμηλά διακοσμητικά ανάγλυφα. Παχύ µουστάκι και τετράγωνο σαγόνι δίνουν μια Θεληματική έκφραση στον άντρα αύτόν. Τα χείλια είναι σα να καταστέλλουν ένα. λόγο πού πήγαινε να ξεπηδήσει. "Ετσι, καθώς προ6άλλει μόνο ή µάσκα, χωρίς να συνεχίζεται από κορμί και λαιμό, είναι σαν νάσπασε την πέτρινη επιφάνεια για v’ &- νασάνει τον αλµυρον αγέρι; τού πελάγου. Πολλές φορές συλλογίστηκα πως το στό- μα του Θα είχε μια γοητευτική [Utopia να πεί. 'Ενάμισην αζώνα περίμενε αµίλη- το, μα πάντα στήν άκρα των χειλιών τρεµ.όσβυνεν & λόγος. Κα! η ώρα ήρθε. Παλιά χειρόγραφα, καταχωνιασµ.ένα στο παγκάρι της εκκλησιας, πέτρινες επιγρα- φές, σκόρπιες πληροφορίες σε βιβλία ήρθαν να συμπληρώσουν τον πρώτο λόγο ένος γέ- ροντα Ζαγοριανού, πως & σκαλισμένος τούτος αντρας ήταν & άρχιμάστορας της έκκλησιο"ις. T' όνομά του Δήµος Ζηπανιώτης. cO αναγνώστης πού ξέρει τήν προη- γούμενη εργασία µας για τον καπετάν Στέργιο Μπασδέκη και το γλύπτη Μίλιοι συνάντησε τον µαστρο - Δήμο Ζηπανιώτη σαν άρχιμάστορα της κομπανίας πού χρη- σιμοποιούσε το γλύπτη Μίλιο για διακοσμητή. "Ετσι ή σημερινή εργασία συνε- χίζει τήν προηγούµενη γιατί οί δύο λαϊκοίτεχνίτες έργάσθηκαν στις ίδιες εκκλησίες. Mo‘c μόνο Με; oi δύο εργασίες είναι ενωμένες ; "Ολες οί εργασίες πού αφορούν τή λαϊκή τέχνη τού Πηλίου προσπαθούν ν' αναστήσουν µορφές καί τέχνες, όσο μπο- ρούν να χωρέσουν μέσα στα βι6λία. Είκοσι χρόνια, τώρα, μονογραφίες ετοιµάζουν τή σύνθεση για ολόκληρο τον πολιτισµό τού Πηλίου. "Η σύνθεση χρειάζεται ύλικό πολύ και ξεκαθαρισµένο. Μιά εργασία για τήν ξυλογλυπτική τού Πηλίου είναι έτσι- μη για έκδοση. 'Η ύφαντική τού Πηλίου και ή πολεοδομία τών χωριών του 6ρίσκον- ται ακόµα στο στάδιο της συλλογής τού ύλικού. Τα στοιχεϊα για τήν κοινωνική καί οικονοµική ζωή τού τόπου δεν έχουν ακόμα συµπληρωθεί "Ετσι, & δρόμος για τή συνθετική εργασία δε φαίνεται σύντομος. "Ο µαστρο - Δήµος Ζηπανιώτης δεν είναι, 6έ6αια, δ μοναδικός αρχιτέκτονας πού έρ- γάσθηκε στό Πήλιο, ούτε τό έργο του έχει έντονη προσωπική σφραγίδα. Στή λαϊκή τέχνη 6 ρόλος τής προσωπικότητας τού καλλιτέχνη είναι διαφορετικός από τήν προσωπική τέχνη. Τό ταλέντο, καί σε μια όμαδική τέχνη έχει τή σημασία του, άλ- λα όχι στόν ίδιο 6αθμό με τήν προσωπική τέχνη. ‘H ζωντανή παράδοση δεν εξαφα- νίζει τήν ατομική άξιοσύνη' αντίθετα, τή 8οηθάει γιατί τής δίνει ένα σταθερό βάθρο. 'Ο μαστρο - Δήμος είναι ένας χαρακτηριστικός εκπρόσωπος τής γενιάς των αρχιμαστόρων πού δούλεψαν στό Πήλιο τούς δυό τελευταίους αίώνες τής τουρ- κοκρατίας. Μελετώντας τό έργο του καί το καθέκαστα τής δουλειάς του γνωρίζουµε όλη τή γενιά των αρχιμαστόρων τής εποχής του. cO μαστρο - Δήμος έκανε µόνο έκκλησίες -τουλάχιστο γι αύτες ύπάρχουν μαρ- τυρίες. Περιορίζονταν στίς κύριες οίκοδομικες εργασίες. Οί άλλες εργασίες (τέμπλα, δάπεδα, τοιχογραφίες κτλ.) γίνονταν αργότερα καί πολλές φορές ύστερα από αρκετά χρόνια. Στίς περιγραφές των έκκλησιιύν πού έχτισεν 6 µαστρο - Δήμος δεν θα περιο- ρισθούµ.ε μόνο στό καθαρα αρχιτεκτονικό μέρος. Τό χτίσιμο είναι μια φάση τής κα- τασκευής μιάς έκκλησίας. Θα συμπεριλά6ουµ.ε καί άλλα στοιχεία γιατί σκοπός μας δεν είναι v’ απομονώσουμε μια προσωπικότητα αλλά να τήν τοποθετήσουμε μέσα στή διαδοχή τής λαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Παίρνοντας αφορμή από τό λαϊκό αύτό αρχιτέκτονα θα µελετήσουμε τήν εκκλησιαστική αρχιτεκτονική τού Πη- λίου τό 18ο καί 19ο αίώνα. Καλό θα ήτανε ή έργασία αύτή να γινόταν από νέον αρχιτέκτονα. cO συλλέ- κτης τού ύλικού της, πρίν αποφασίσει να τό επεξεργασθεί 6 ίδιος, τό πρόσφερε σε μερικούς νέους αρχιτέκτονες, αλλά δεν τούς ύρήκε πρόθυμους. Λύτό δίνει και τό χα- ρακτήρα τής μελέτης, πού δεν είναι αρχιτεκτο νική αλλά λαογραφική. *Ακόμ,α καί μερικα στοιχεία πού φαίνονται καθαρα αρχιτεκτονικά (τρόπος χτισίμα- τος, αποτυπώσεις, γλυπτή διακόσμηση, άγκωνάρια κτλ.) στό βάθος είναι λαογραφικά. cO μαστρο- Δήμος Ζηπανιώτης, όλοι οί αρχιμαστόροι τού Πηλίου, ανώνυμοι κι όνοματισμ.ένοι, με τα ταπεινά τους χτίσμ.ατα έδωσαν τό αρχιτεκτονικό σχήμα τής λαϊκής θρησκευτικότητας. Καθώς στό χτίσιμο τής έκκλησιάς μεταχειρίζονται ντόπια ύλικά, τήν πέτρα, τό ξύλο, τήν άσδέστη, τήν πλάκα, είναι σα να κάνουν λειτουργία µε τό ντόπιο μαύρο «οίνο», τό πηλιορείτικο «έλαιο» καί τόν σταρένιο «άρτο». ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΟΥ ΠΗΛΙΟΥ Οί έκκλησίες τού Πηλίου είναι βασιλικές οί περισσότερες, μονόκλιτες ή τρίκλι- τες, καί λίγα σταυρ:θόλια Σε τρείς κύριους τύπους μπορούµε vo‘: τίς χωρίσουμε στίς μονόκλιτες ξυλόστεγες βασιλικές, στίς τρίκλιτες ξυλόστεγες βασιλικές, καί στίς μανοκλίτες με θόλο. Καθένας από τούς τύπους αύτούς έχει άπειρες παραλλαγές, κάθε πηλιορείτικη εκκλησία είναι καί µια παραλλαγή αύτών των δασικών τύπων. Πολλοί παράγοντες επιδρούν στή δημιουργία αύτών των ποικιλιών: Οί οίκονομικες δυνατότητες των κτητόρων (πού επηρεάζουν καί τίς δια- στάσεις καί τα ύλικά), ή διαμόρφωση τού έδάφ0υς (αν είναι σε κορυφή λόφου, σε πλαγιά, στό κέντρο μιάς πλατείας, σε πολύ κατήφορικό έδαφος), ή θέση τους σχετι- τα με τό χωριό καί τίς προσπελάσεις (πού καθορίζουν τήν κύρια όψη τής έκκλησίας καί τήν είσοδό της, μια πού ό προσανατολισμός της είναι πάντοτε 6 ίδιος), γειτονι- κές οίκοδοµ.ες προύπάρχουσες ( πού έπηρεάζουν τα φωτιστικά ανοίγματα, τήν τοπο- θέτηση τού νάρθηκα κτλ.), ή χρήση (αν είναι καθολικό μοναστηριού ή ξωκλήσι ή κεντρική εκκλησία χωριού). Οί μονόκλιτες ξυλόστεγες δασιλικεςέχουν μικρες διαστά- σεις καί είναι συνήθως ξωκλήσια. "Εχουν δίρριχτη σκεπή με πλάκες προπαντιώτι- κες,' δηλαδή σχιστολιθικές πλάκες πού βγαίνουν …το στό πηλιορείτικο χωριό Πρό- παν. "Εχουν μια κόγχη ήμικυκλική στόν ανατολικό τοίχο ("Αγ. Γεώργιος κοντα στόν Κισσό) καί σπανιότερα τρείς ("Αγ. 'Ιωάννης Μακρυνίτσας). Μερικά ξωκλήσια δεν έχουν καόθλου ανατολική κόγχη (εΑγία "'Αννα "Ανεμούτσας). |1ολλες φορές έχουν στή δυτική πλευρά ξύλινο ύπόστεγο πλακοσκέπαστο (Παναγία κοντα στόν 2 Κισσό). Είναι χτισμένες με πέτρα καί δέν έχουν αξιόλογο γλυπτικό ή ζωγραφικό διάκοσμο. Έξαίρεση αποτελεί ή μικρή έκκλητία τού "Αγίου Ιωάννου Μακρυνίτσας, στήν κεντρική πλατεία τού χωρ. ού, πού έχει έπιµ.=. -λημένη ίσόδομη τοιχοποιία χτι- στό δυτικό καί νότιο ύπόστεγο (έξωνάρθηκα) καί πλούσια γλυπτική διακόσμηση. & |,Μ΄ (Υ6…Ψΐ/ &: |, %! έργο" , ΄΄ Μι9Ψ!"|"/ο, % (σωμα; Μονό/& μαμα/Λ…φ % ξ. ( ως… ν. ρΜ… & "ψ…" % .,΄,ψ διωε…βυ: µµ; Νο ω…" θ/35; %Μ& &΄Μ ,α΄Σ:΄ ". γ6€Ο;/ΐ Ώ; ;Μ0Μ "να Μ ιβω ωαΏ%#… (ΨχΨ;3ψ, "|, '63ψ9 %. &!!ς/3/ί…… ιμπν"… Μ"? Χαλ θΜ? τζιπ/ναι… κ΄" && Cow/"WM my &: ??… , γι΄/τµ «για… 3 );υ3α;03& ι , 3.΄χΞηΐι ιδ. υ, ανω Έξι/Λι 6:.,Μ'/ 3%ΜΆξΐΜΜ η. Μιαοπά"νΜοι…Λ%…ν:κν ,έ;δ'Ή ωσινΜλ€ξι ψ:6%ο "άς?" χιβν πλαζ… ,; .? 60 Μ »? …%ΐη?σ ο?" γ…ιλ Ώ&λ/ψχζ΄, δ…ην &? Μ…»; . Έλι/΄΄ για α' και"), 3.3 ,, ΄ΐηι %ω9ι α…. ΝεΜ4ψΟι &… Άλυ &; ", ΄3'Ά'%' [Εδω/. Όψη; ανά ,, "%λ3%"βΜΙ; ., κ.κ…. " να"; "7" €? //"' WV των "σέξ?" * "βίο Λητώ» &] ,, ε…?) Μ…"… &; 7) ': ΕΙΚ. 1. Συμφωνητικό τού μαστρο - Δήμου μέ τούς ένορίτες τής 'Αγίας Παρασκευής Ζαγοράς Ξυλόστεγες τρίκλητες δασιλικές είναι οί περισσότερες καί µεγαλύτερες έκκλησίες τών χωριών τού Πηλίου. Έξωτερικα φαίνονται σαν μονόκλι- τες γιατί ή δίρριχτη στέγη τους σκεπάζει καί τα τρία κλίτη. T6 μεσαίο κλίτος είναι πάντοτε ψηλότερο καί φαρδύτερο από τα δύο πλαγινά. 'Η όροφή τους είτε είναι έπί- 3 Θ΄"- '… πεδη, και τότε έχει ξύλινο τα6άνι ξυλόγλυπτο… ("Αγ. 'Αθανάσιος 'Αγ. Γεωργίου Νηλείας) είτε καμαρωτή με μπαγδατί και με γύψινες διακοσμήσεις ("Αγ. Γεώργιος Μακρυνίτσας). Τα κλίτη χωρίζονται με δυο σειρες χτιστες κολώνες &… δυο ή τρείς ή τέσσε- ρες. οι κιονοστοιχίες Με; συνδέονται µε τοξοστοιχίες. Πολλές φορές στο ταβάνι, υπάρχουν μικροί θόλοι ή φουρνικα με τσατμά, που οι φαίνονται εξωτερικά ('Αγία Παρασκευή Ζαγοράς). cO γυναικωνίτης σε σχήμα Π, πιάνει τή δυτική πλευρά και μέρος από τή νότια και 6ορεινή και στηρίζεται στους εξωτερικούς τοίχους και σε τέσ- σερες ή Ξξη από τις κολώνες. Μερικές φορές πάνω από το στηθαϊο του γυναικωνίτη υπάρχει καφάσι για να κρύδει τελείως τις γυναίκες από τα αντρικά 6λέμματα ("Επι- σκοπή "'Ανω Βόλου). Πάντως οί γυναίκες δεν πήγαιναν µόνο στο γυναικωνίτη αλλά… ΕΙΚ. 2. '0 µαστρο - Δήμος (άνάγλυφΟ) και στο αριστερό από τα κλίτη. Υπάρχει και ένα ανέκδοτο πηλιορείτικο δημοτικό τραγούδι, που περιγράφει μια τρίκλιτη Βασιλική και καθορίζει τη θέση των πιστών στήν εκκλησία: Μαστορα, πρωτομάστορα και πρώτε στους μαστόρους ποδρθες από τα Γιάννενα να χτίσεις εκκλησία κάν, την τρανή, κάν' την ψηλή, κάν την στα δυό, στα τρία Ζώα να αν ή Παναγια με όλα τα κορίτσια δεξια να είναι 6 Χριστός μ όλα τα παλληκάρια στη μέση νάναι & Σταυρός, να στέκουν οί Γερόντοι . 'Εξωτερικα έχουν υπόστεγο εϊτε ξύλινο πλακοσκέπαστο ("Αγ. Κυριακή Ζαγοράς) είτε με κολώνες χτιστες ("Αγ. Ανάργυροι Πορταριάς), είτε με κολώνες μαρμάρινες ("Αγ. Γεώργιος στο χωριό 'Αγιος Γεώργιος Νηλείας). Το ύπόστεγο περι6άλλει τήν εκκλησία είτε από τις δύο πλευρές, δυτική και νότια (Παναγία Μακρυνίτσας) είτε και στή δορεινή (Αγία Μαρίνα Κισσοι")) και καταλήγει τις περισσότερες φορές άνα- …… σε παρεκκλήσια. Στήν ανατολική πλευρά έχουν τρείς συνήθως κόγχες, μέ τή μεσαία µεγαλύτερη. ,Εξωτερικα οί κόγχες έχουν πολλες φορες χαμηλά διακο- σμητικά ανάγλυφα ("Αγ. Νικόλαος ΙΙορταριάς). =Η τοιχοποιία τους είναι είτε απλή πέτρινη άσοδο΄ιτιστη, ή, πιο σπάνια σο6ατισμένη (Γενέσιο Θεοτόκου Λαύκου) ήμασ- δοµ.ική άρμολογημένη ("Αγ. Παρασκευή Ζαγοράς). 4 Μονόκλιτες Βασιλικές με θόλο. Είναι είτε μικρα ξωκκλήσια "Αγιά Τριάδα στη θέση Πάλιτσι), είτε καθολικά μοναστηριων(Παναγία Λαμπινο6ς), είτε κεντρικές έκκλησίες χωριών ("Αγ. "Ιωάννης Νιάου), "Ολες έχουν θόλο που είτε κρύβεται από τήν κλίση της σκεπης, πού φουσκώνει έλαφ…οα στήν κορυφή του θόλου (Παναγία Λαμπινοι'ις), είτε προβάλλει σαν έντονο φούσκωμα της πλακόστρωτης στέ- γης σε σχήμα μισού λεμονιού ("Εκκλησία Σταυρού "Ανεμούτσας), είτε ξεχωρίζει σαν πολυεδρικσς χαμηλός τρούλος ("Αγ. 'Αθανάσιος Λαύκου). 'Ο ανοιχτόςζτους έξωνάρ- Ν…ΡΣ .. &: Μ 8 Έ :' & .ι ;- :ε z ': UI :: Ξ :! > .. Ο .) ------------- ‘8 -"'΄ «» ....I I ............. ε ;: : … .' :ν , o :. : ; ζ΄ ; - «: " . & : 5 . ε I O P. P Ξ ‘E : ' "8 :… : Ό :! Ξ ; :: : . …Ξ ; D b: .. Ξ :' :' ' 6 |: I . -'Φ :: : : :?! :: : : : ;: : ' '? :… -- ? Β ΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄ ' ΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄ I. -ε . Ρ " . Ξ Ξι "& 'Ξ" ΄χ ι! "δ ? ΕΞ ΑΙΜ & """ l:- ‘5. ...... .-. ΠΞ Ξ… … "6 © . Έ 9 Δ Εξ . . ι . . . . . . δ θηκας είναι, είτε χτιστός, »… τότε είναι µόνο στή δυτική πλευρά ("Αγ. "Αθανάσιος Λαύκου), είτε ξύλινος πλακοσκέπαστος και τότε μπορεί να προεκτείνεται και στή νότια πλευρά (ΛαμπινοΌ). "Εχουν ανατολικά τρεις κόγχες, Με; από τα μικρά ξω- κλήσια, που έχουν μία (Θεοτόκος στή θέση Μούζιες Λαύκου). 'Η τοιχοποιία είναι είτε κοινή πέτρινη είτε ίσοδομ.ική άρµολογημένη. Τα δάπεδα των έκκλησιών όλων των τύπων είναι πλακόστρωτα κι έχουν με- ρικές φορές απλά διακοσμητικά πού σχηματίζονται από πελεκηµ.ένες πέτρες µε άρ- 5 μούς άπο:στρογγυλεµένα δότσαλα, ποταμίσια ή θαλασσινά (Θεοτόκος Μουρεσιου). Δυστυχως πολλά από τα δάπεδα αι>τά έχουν αντικατασταθεί αργότερα από τσιμεν- τένια βιομηχανικά πλακάκια. =Εντελώς ίδιαίτερον τύπο παρουσιάζει ή έκκλησία του μοναστηριού του "Αη- Λαυρέντη, τρίκογχη Βασιλική με ψηλοτύμπανο τρούλο, και τρίπλευρες κόγχες. Λε- πτομερή της περιγραφή δημοσίευσε ο αρχαιολόγος Νικ. Γιαννόπουλος. 8 Η σύντομη αυτή περιγραφή των τριών δασικών τύπων των εκκλησιών του ΕΙΚ. 4. "Αγιος ,Αθανάσιος (νότια (mm) Πηλίου τους ο…) τελευταίους αίώνες τής τουρκοκρατίας, αφήνει πάντα ανοιχτο το πεδίο για μια είδική μελέτη του θέµατος. "Εδω έγινε για να να τοποθετηθεΞ το έργο του αρχιτέκτονα Δήμου Ζηπανιώτη. ΕΝΑ ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΑΣΜΕΝΟ Πολύτιμο ντοκουμέντο για τή μελέτη των όρων με τούς οποίους έργάσγθηκε δ μαστρο - Δήμος καί όλοι οί αρχιτέκτονες και οί µαστόροι τής έποχής του στο Πή- λιο, δημοσίευσε ο κ. "Απόστολος Κωνσταντινίδης στο δυσεύρετο 6ι6λίο του «τα εν τω Πηλίιρ δρα παλαιά καί σύγχρονα χριστιανικά μνημεία». ' Το ντοκουμέντο αυτο είναι το συμφωνητικο που υπογράφηκε στή Ζαγορά στίς 21 Φε6ρουαρίου 1803 με- ταξυ του μαστρο - Δήμου και των έπιτρόπων τής εκκλησίας τής Αγίας Παρασκευής. Δημοσιεύεται σήμερα για πρώτη φορα σε φωτοτσιγκογραφία (sin. 1). Συνδυασµένο με το έξοδσλόγιο τής έκκλησίας, με τις πέτρινες έπιγραφές, µε άλλους λογαριασμούς οίκοδοµ.ικών έργασιών καί με διάφορα άλλα στοιχεια, φωτίζει τούς όρους με τούς οποίους έργάζονταν οί µαστόροι της εποχής αι">τής. Το κείµενο του συμφωνητικοΌ, διορθωμένο από λίγα μικρα παραναγνώσματα τής αρχικής του δημοσίευσης, είναι το έξής : 6 »διά του παρόντος γράµµατος φανερώνομεν ήµεϊς οί κάτωθεν ζουπανιότες|ο'τι έσυμφώνησα έγώ & μαστροδήµος μέ τοι") ένορττας του μαχαλα αγίας πα|ρασκευής να φτειάσω τήν έκκλησίαν τους άγιο… παρασκευήν μερο|κάμ.ατο τον άνθρωπον προς γρ΄ : 35 : τριανταπέντε τήν ήμέραν, το δέ|µουλάρι προς γρ΄ : 25 : είκοσιπέντε τήν ήµέραν, μέ αύτήν τήν τιμήν έκα|βουλαρήσαμεν να μήν πάρωμεν άλλο τίποτε δια γε- μελίκι, ούτε μαν/δηλώματα, ούτε θεμελιάτικα, µόνον να µας δίδουν από μίαν όκά/ ρακήν τήν ήμέραν, να μας κάμωσι καί δύω ζειαφέτια, καί όχι άλλο/άπό αύτά ώς άνωθεν έγράφαμ.εν, προς τούτοις και τα μουλάριά μας δταν|δέν έχει χρείαν ή έκκλη- σία να δουλεύουν, να κάθωνται, καί από τοι/έντόπια μουλάρια αν πηγαίνουν να 60η- θοΌν χάριν εύλα6ε:΄ας, να μήν έμ/ποδίζωνται από ήμας τούς μαστόρους, καί να άρ- χήσωµ.ε τήν δουλείαν είς τας/δεκαπέντε του &πριλλίου. όθεν έγινε το παρον είς δύω, καί βαστά|το κάθε μέρος το ένα, διά μανδηλώματα να µας δίδουν γρ΄: 25.|καί όχι άλλο τίποτε από τα άνωθεν σηµειωθέντα και έστω είς ένδειξιν : 1803 Φευρουαριού : 21 » …. &. μαστροδήμος 6ε6αιώνω » αναγνώστης σακελλαρίου μάρτυς » Νικόλαος Ιωάννου κασσα6 : μάρτυς » δημήτρης γιοργοδόπουλος μάρτης » νικόλαος παναγιώτου : γκίκα μαρτυρώ. » » Πρέπει να σχολιάσουμ.ε μερικά σημεία αύτοΒ του συμφωνητικου: «Φανερώνομεν ήµεϊς οί κάτωθεν ζουπανιότες>>: Ζου- πανιώτες, δηλαδή ήπειρώτες είναι οί τεχνίτες που &ναλα6αίνουν το χτίσιμο τής έκ- κλησίας. Σημειώσαµε σέ πολλές περιπτώσεις τή συμ6ολή τών τεχνιτών τής ,Ηπεί- ρου στήν ανάπτυξη τής λαϊκής τέχνης του Πηλίου. Πολυάριθμοι είναι και ο! άρχι- EIK. 5. "Αγιος Αθανάσιοςξ(νοτιοανατολική γωνία) ή...-ε τέκτονες καί οί χτίστες πού δουλεύουν στο Πήλιο. Ζουπανιώτες είναι καί οί μαστό- ρσι πού έχτισαν στά 1766 τήν έκκλησία τού 'Αγίου Αθανασίου στή Δράκια, όπως καί πάμπολα σπίτια, γιοφύρια, έκκλησίες καί Βρύσες. Οί Ζουπανιώτες τεχνίτες έρ- χονται σέ κομπανίες p.’ έναν άρχιμάστορα. "Εχουν, άκόμα καί σήμερα, µια συνθημα- τική γλώσσα για να συνεννοούνται χωρίς νά τούς καταλαβαίνουν οί άλλοι. Π.χ. για να είδοποιήσουν έναν χτίστη πού ξεχάστηκε καί δέν ένοιωσε πως ήρθε 6 αφέντης τού σπιτιού, τού λένε: «"Αι, μή ξιφλιάζ,ς, ξέπυρι 6 p’xég». Για να παραπονεθούν για τήν καθυστέρηση τής πληρωμής τους λένε: «Δέ φσάει τσάταλου». Γι αύτό καί οί Πηλιορείτες, όταν θέλουν να πούν πως ένας μιλάει άκατάληπτα λένε: Αύτος μι. λάει ζουπανιώτικα». "Αργότερα βγαίνουν καί ντόπιοι αρχιτέκτονες, όπως 6 µαστρο … Γιώργος από τή Δράκια, πού έχτισε το κελλιά τής Παναγίας στο νησάκι τού Τρικεριού, οί αδελφοί Γ. καί Π. Κοσμάδες από τίς Μηλιές πού έχτισαν στα 1865 τή Σχολή τής Βυτί- τσας µαζί μέ τον Ζ. Γεράση, καί άλλοι. «"0 τι έσυ µ. φ ώ ν η ο οι έγ ώ 6 µ. α- ΕΙΚ. Ο. 'Ο "Αγιος "Αθανάσιος (τοιχογραφία) σ τ ρ ο δ ή μ ο ς» 2 ’Am) τή φράση αύτή φαίνεται πως 6 αρχιτέκτονας έκπροσωπεϊ όλο το συνεργείο, διαπραγµατεύεται καί συνάπτει συμφωνίες για λογαριασμό όλων. «Μέ τούς ένορίτας τού μαχαλά αγίας Παρασκευής»: Μα- χαλά; = τούρκικα : συνοικία. Ξέρουμε πως πολλές'συνοικίες τών χωριών έπαιρναν το όνομά του: άπό τήν έκκλησία τους. ‘0 μαστρο -Δήμος δέν πρωτοχτίζει τήν =Αγία Παρασκευή αλλά τήν ξαναχτίζει στήν ίδια θέση. "Αλλωστε το έξοδολόγιο τής έκ- κληοία; αρχίζει από τά 1740, δηλαδή έξηντα:ρία χρόνια πρίν τήν ξαναχτίσει 6 μα- στρο-Δήμος με τούς μαστόρου; του. «μερο κάματο προς γρόσια 35 8 : ή ν ή µ. έ ρ αν : 'Η πληρωμή δέ γίνονταν ξεκοπίς αλλά µέ το μεροκάματο, μέ τα ολικά τού έργοδότη. Πόσοι ήταν οί μαστόροι τής κοµπανίας; Σω έξοδολόγιο τής έκ- κλησίας σημειώνονται :0': έξής: «άπό δεκατρ΄ις άπριλίου εος δεκάξι αύγούστου οπου φίγανε ή µαστορι εστισαν τά µεροκάματα 3.478 : προς π. 35 τούς μαστόρους έστισαν 3.043.10:, Δηλαδή για 80 περίπου μέρες πραγματοποιούν καί πληρώνονται 8.478 μερο- κάματα. Συνεπώς-ή κομπανία πρέπει να αποτελείται από 43 -45 μαστόρους. Είναι χαρακτηριστικό πως ούτε στο συμφωνητικό, ούτε 0:6 έξοδολόγιο τής έκκλησίας αναφέρε- ται ίδιαίτερη άμοι6ή τού άρχιτέκτονα. Αύτος είσέπραττε όλο το ποσό, πλήρωνε τίς τροφές καί ορισμένα άλλα κοινά έξοδα καί έδινε στον καθένα το μεροκάµατό του, αρκετά χαµηλό- τερο άπό αύτό πού είσέπραττε. "Αλλωστε δεν άμιδονταν όλοι το ίδιο, αλλά άνάλογα μέ τήν ζ άξιοσύνη τους καί το χρόνο προύπηρεσίας τους. * "Αλλες φορές ή συμφωνία γίνονταν µέ παροχή φαγητού, κυρίως στο χτίσιμο ίδιω- ξ τικών σπιτιών. Τότε το μεροκάματο ήταν χα- μηλότερο. =Ο έπιστάτης στο χτίσιμο τού σπι- τιού…τού Δ. ,Αθανασάκη στή Δράκια, δίνει στον ίδιοκτήτη σηµείωμα τών έξόδων : ΄ «ίδού συμεονού τα οσα έξοδα έχο είς άργατές κέ λυπα αλα ' είς Μέροκάµατα τούς Μαςστόρους έχον ΐ έος συμερον|Μεροκαματα 2Ο/τον 25 τύν ’I- μεράν Γρ (500, συμπληρώνει μέ μολύβι 6 , ίδιοκτήτης) ΄ διά θροφύ τού Μάςτορούς Γρ. 248» T6 χτίσιμο τού σπιτιού κράτησε 60 Ξ εργάσιµες μέρες γιατί 0:6 ίδιο χαρτί σημειώ- νει 6 ίδιοκτήτης 60 ήμερομίσθια τού έπιστά- τη προς 36 γρόσια. «Το δέ μουλάρι π.ρ & ς Υ Ρ…! σ-ι αν " ί :" o σ ι π Ξ " " ε;» Για: ΕΙΚ. 7. Βασιλ. Γρεβενά… καί Μαρ- τη μεταφορα των υλικων χρησιμοποιούσαν οι μιά… Μα.Αρ…,,ζ,ώ… . Ό "Αγιος κομπανίες τών μαστόρων δικά τους μουλάρια. ,Ιωάγνης Στό έξοδολόγιο τής έκκλησίας αναγράφεται: «1911 µεροκάματα προς 25: 1.194.15». Δηλαδή για 80 περίπου έργάσιµ.ες ήμέρες πραγματοποιούνται 1911 μεροκά- ματα τών μουλαριών, πού πρέπει να είναι γύρω στα 2δ, αφού-άλλωστε-σημειώ- νεται στόσυμφωνητικόπώς «… μουλάρια μας όταν δέν έχει χρείαν ή έκλησία να δουλεύουν, να κάθωνται καί άπό τα έντόπια μουλάρια άν πηγαίνουν να δοηθούν χάριν εύλαβείας, να µήν έμποδίζωνταιάπό ήμάς τούς μασστόρους»: Αύτοσηµ.αί- νει πως δέν έπιτρέπονταν ή μίσθωση ντόπιων µουλαριών για τίς μεταφορές οίκοδο- μ.ικών ύλικών, αλλά μόνον ή δωρεάν παροχή ύπηρεσιών, «χάριν εύλαδείας» τών ίδιο- κτητών τους. Τα μουλάρια τής κομπανίας έβοσκαν σέ κοινοτικά λι6άδια καί για δι- καίωμα 6οσκής δποχρεώνονταν οί μαστόροι νά χτίζουν ορισμένου μήκους καλντερί- µια τού χωριού, άνάλογα μέ τον αριθμό τών μουλαριών καί τίς µέρες παραμονής τους. «να μήν πάρωμε άλλο τίποτε γιά γεμελίκι»: Δηλαδή για 9 … διατροφή τους. «ο ύ τ ε 0 0: ν δ η λ ώ 0 α τ α»: "Οταν τελείωνε το χτίσιμο καί έμ- παιναν :6: ζευκτά τής σκεπής, τοποθετούσαν στήν κορυφή τής στέγης έναν πρόχειρο ξύλινο σταυρό στολισμένον μέ ένα στεφάνι ή ένα μπουκέτο λουλουδιών. ,Επάνω στο σταυρό αύτο το κορίτσι τού σπιτιού ή, άν δέν ύπήρχε κορίτσι, ή κυρά τού κρεμούσε μαντήλια, πουκάμισα ή άλλα είδη. "Οταν ύπήρχε πρόσφατο πένθος τού ίδιοκτήτη ή έχτιζαν δημόσιο κτίριο (όπως στήν περίπτωσή μας) δίνονταν το άντίτιµ.ό τους σέ χρήμα. Τα μαντηλώματα ήταν έθιμικο δικαίωµα τών μαστόρων. Σσό συμφωνητικό φαίνεται πως παραιτούνται άπό το δικαίωμά τους αύτό, στο τέλος όμως, άφού μπεί ι]Ποι> ε]Θ&Ν&ι>|οο Μίκα… και… … , , .… .;-.…ι:.'.΄--…-.----.. Κ…… ΕΙΚ. 8. "Αγιος Αθανάοιος Λαύκου (κάτοψη) καί ή τελειωτική φράση «όθεν έγινεν το παρόν είς δύο καί βαστά :6 κάθε μέρος :6 ένα»: μετανοιώνουν καί προσθέτουν: «διά μανδηλώ- µ α΄τ α ν 6: 0 ά ; δ ί δ ο υ ν γρ΄ 25»: T6 1:006 06:6 άναγράφεται καί στο έξοδολόγιο τής έκκλησίας: «μανδηλώματα τούς μαστόρους ΟΟ25>. Δέχονται v6: μήν πάρουν «ο 6 τ ε 6 ε 0 ε λ ι ά τ ι κ α»: Στή θεμελίωση τών σπιτιών ή τών γεφυριών έσφαζαν ένα ζώο (άρνί ή κόκορα), ,Αφού χύνονταν στά θεμέλια :6 αίμα, το σφαγμένο ζώο το έπαιρναν οί μαστόροι. Συναφής μέ :6 έθιμο αύτό είναι καί ή παράδοση τού γε- φυριού τής "Αρτας, όπου έπρεπε νά χτισθετ 0:6: θεμέλια καί ήγυναίκα τού άρχιμά- στορα, γιά v6: στεριώσουν. 'Επίσης οί ίδιοκτήτες, καθώς καί γνωστοί καί γειτόνοι. έριχναν 0:6: θεμέλια νομίσματα, πού :6: μάζευαν οί μαστόροι, άφήνοντας μόνο ένα- δύο πού σκεπάζονταν άπό :6 χτίσιµο «για το γούρι». «μ ο ν ον ν 6: 0 άς δ ί δ ο υν άπό μίαν όκά ρακήν τήν ήμέραν, v6: μάς κάμωσι καί δύω ζ ε ι a: φ έ τ ι α» : Ζειαφέτια=γεύµ.ατα. Ακόμα καί σήμερα στο Πήλιο οί μαστόροι απαιτούν άπό τούς ίδιοκτήτες τών σπιτιών καθημερινά 0:6: ποσότητα ούζου ή τσί- πουρου. «Νικόλαος 'Ιωάννου Κασσα62 μάρτυς>:'ΟΝικόλαοςΚασ- σαβέτης φαίνεται πως έχει συντάξει καί :6 συμφωνητικό. =Υπήρξε συμμαθητής τού Ρήγα Φερραίου, κατά τή μαρτυρία τού Χρ. Περραιβού 5. Τήν πληροφορία αύτή έπι- 6εδαιώνει 6 Φίλιππος "Ιωάννου σέ γράμμα του προς τον Ν. Μάγνη μέ χρονολογία 16 Δεκεμ6ρίου 1859. 'Ο Φίλιππος Ιωάννου σημειώνει, άκόμα, στο ίδιο γράμμα, πως «ο Νικόλαος Κασσα6έτης έδίδαξε πολλά έτη καί μέ πολύν κόπον έν τι"ρ έλληνικώ τής Ζαγοράς σχολείω, άλλ' ούχί συνεχώς' διότι ών ύγείας άκροσφαλούς ήναγκάζετο 10 πολλάκις να παραιτηθεί» 6. "Η σωστή σύνταξη καί οί ασήμαντες ανορθογραφίες τού συμφωνητικού πείθουν ότι συντάκτης του είναι 6 διδάσκαλος Ν. Κασσα6έτης, &… οί έπίτροποι τής έκκλησίας δέν είναι πολύ γραμματισμένοι, όπως φαίνεται από ,τίς ανορθογραφίες καί τήν κακή διατύπωση τού έξοδολόγιου. Στίς δεκάξη Αύγούστου 1803 παραδίδεται ή έκκλησία, χτισμένη άπό :6 00:- 0:00 - Δήμο καί τούς μαστόρους του. "Η εργασία τους περιορίζεται μόνο στο γιαπί. T6: σοβατίσματα, τα ξύλινα κουφώματα καί οί άλλες συμπληρωματικές έργασίεςΈέγι- ναν από άλλους μαστόρους. Στό έξοδολό…γιο τής "Αγίας Παρασκευής σημειώνονται άλλα έξοδα «απο δεκαξι αύγούστου εος τρις νοεμ6ριου οπου φίγαν κ αλι μαστορι». "Ανάμεσα στά έξοδα αύτά αναφέρονται καί τά έξής χαρακτηριστικά: «του μαστρογιάνι τζιαμιτζί 6:6: μιρουκάματα ιψου κή γιαλιά 153.10 ης : 2‘0 φορτοματα ξιλα κεσανίδια κε άμου αγογι του λιανζικου 0005.05 :0: ωσα εξοδεύθισαν ης το δευτερον ής την πιζουλα γρ 253.35» Γιά νά χτισθεί ή να έπισκευασθεϊ 0:6: έκκλησία χρειάζονταν πρώτα άδεια τού Μητροπολίτη. "Ενα βεράτι τού Αχμέτ τού Α΄, πού 6γήκε τον ,Ιανουάριο τού 1604 καί καθορίζει τα προνόμια τών μητροπολιτών, γράφει στο τέταρτο άρθρο «Το; έν τή έπαρχία αύτού έκκλησίας καί μοναστήρια χωρίς ίερού 60:00:13 06651; δύναται να απαλλοτριοϊ άπό τών χειρών αύτού, καί άνευ αδείας αύτού ούδείς δύναται να έπι- σκευάζη ή ανεγείρή έπί τών αύτών θεμελίων ή έμποδίζει αύτά» '. "Αδεια άπό τίς τουρκικές αρχές απαιτούνταν μόνο για :0‘: Χάσια (Πορταριά, Κατηχώρ…ι, Μηλιές, Τσαγγαράδα, Ζαγορά κ.ά), ένώ τα δακούφια (Μακρυνίτσα, Δράκια, "Αργαλαστή κ.ά.) «κτίζους έκκλησίαις όταν θέλουν» όπως αναφέρουν 6 Κωσταντής καί 6 Φιλιππίδης στή Νεωτερική Γεωγραφία τους.Β T6 προνόμιο αύτό καταργήθηκε 0:6: 1796 έξ αίτίας μερικών «συμδάντων» στο χτίσιμο τού "Αγ. Ιωάννη Μακρυνίτσας. Γι αύτό, &… άοόΝάοιοο τα… ' Τα… οΤση1ο'κΡοο :IIIl . … ΕΙΚ. 9. 'Αγιος ,Αθανάσιος Λαύκου (τομή 0:6 μάκρος) 0:6: 1800. οί κάτοικοι τού "Αγίου Λαυρεντίου πήραν ρητή άδεια από τήν Τουρκική Κυ6έρνηση για να χτίσουν τήν έκκλησία τού "Αγίου 'Αποστόλου τού Νέου, κι έπει- δή δέν είχαν έτοιμες πλάκες γιά νά σκεπάσουν τήν έκκλησία μέσα στήν προθεσμία, αναγκάστηκαν να 6γάλευν από τα σπίτια τους 9. 11 Οί έκκλησίες χτίζονταν μέ έξοδα τών ένοριτών ή μέ δωρεές καί τότε έµπαινε σέ πέτρινη ή γραπτή έπιγραφή το όνομα τών κτητόρων ("Αγ. ,Αθανάσιος "Αγίου Γεωργίου Νηλείας κ.τ.λ.). ΔΗ MOE ΖΗΠΑΝΙΩΤΗΣ Οί διογραφικές πληροφορίες για το μαστρο - Δήμο Ζηπανιώτη είναι λειψές. "Από :6: στοιχεία πού προσφέρει το συμφωνητικό καί μερικές έπιγραφές μπορούμε να τή σκιαγραφήσουμε κάπως. Πρώτα - πρώτα το έπίθετό του δείχνει τήν καταγωγή του. Είναι ήπειρώτης. Ζουπανιώτες ή Ζιπανιώτες ή Ζηπανιώτες λέγονταν στο Πή- λιο όχι μόνον όσοι κατάγονταν από το Ζαπάνι αλλά όλοι οί ήπειρώτες, όπως έξω από το Πήλιο όλοι οί πη- λιορεϊτες λέγονταν Ζαγο- ριανοί. Προτίμησα τον τύπο Ζηπανιώτης γιατί έμφανίζεται συχνότερα στίς έπιγραφές τών έκ- κλησιών πού έχτισε καί γιά νά μή γίνεται σύγχυ- ση μέ :6 συντοπίτη του καί συνεργάτη του γλύ- πτη Μίλιο Ζουπανιοπο- λίτη. "Εργάσθηκε στο Πήλιο δέκα χρόνια περί- που. Πήγαινε πρώτα μόνος του, έκλεινε συμ- φωνίες κι ύστερα έπαιρ- νε καί τούς μαστόρους του. T6 συμ6όλαιο μέ τούς ένορίτες τής "Αγίας Παρασκευής ύπογράφη- ".. κε στίς 21 Φε6ρουαρίου ‘_ …… καί ή έργασία άρχισε ' …" "(& στίς 13 ΄Απριλίου 1τ03, ΕΙΚ. 10. "Αγιος ΑΘανάσιος Λαύκου (τομή στο πλάτος) ίσως γιατί στο μεταξύ θα έπρεπε νά τΞλΞίώσΞι άλλες ύποχρεώσεις πού είχε αναλάβει. Μαζί μέ τούς μαστόρους του έχει καί το συντο- πίτη του γλύπτη Μίλιο πού σκαλίζει :2; έπιγραφές, τα ύπέρθυρα καί άλλα γλυπτά κοσμήματα, καθώς καί τίς μορφές διαφόρων αγίων σέ χαμηλό ανάγλυφο. Πιθανότατα & ίδιος γλύπτης σκάλισε σέ ανάγλυφο καί τή μορφή τού μαστρο - Δήμου στήν κόγχη τού ίερού τής "Αγίας Παρασκευής (Είκ. 2). T6 ανάγλυφο αύτο παριστάνει :6 μα- στρο - Δήμο σάν ένα νέο σχετικώς άντρα µέ παχύ καγκελωτό μουστάκι καί μέ το χαρακτηριστικό πλακαρο ήπειρώτικο κεφάλι. T6 πλατύ του σαγόνι τού δίνει έκφραση θεληματική. T6 ίδιο θεληματική έκφραση έχει καί το στόμα του. 'Αντίθετα μέ το σύνολο σχεδόν τών γλυπτών έργων τής έποχής του, πού παριστάνουν συγκεκριμένα άτομα, έδώ ύπάρχει φανερή ή πρόθεση τού καλλιτέχνη ν' αποδώσει ατομικά χα- ρακτηριστικά. Πρώτη παραγγελία παίρνει από :6 Γεώργιο Αναγνώστη καί τούς δύο γιούς του Νικόλαο καί Ιωάννη να χτίσει τήν έκκλησία τού "Αγίου "Αθανασίου στο χωριό "Αγιος Γεώργιος Νηλείας. "Υστερα γνωρίζεται μέ τον πρώτο άρματωλό τού Πηλίου, τον καπετάν Στέργιο Μπασδέκη. πού τού αναθέτει το χτίσιμο ή :6 ξαναχτίσιμο δια- φόρων έκκλησιών, όπως θα δούμε, μέ λεπτομέρειες, στήν περιγραφή τών έργων του. Μία παράδοση, πού ύπάρχει ακόμα στο χωριό Λοιύκος, λέει πως 6 αρχιτέκτονας ., … 12 πού έχτισε τόν "Αγιο "Αθανάσιο Λαύκου (δηλαδή 6 μαστρο - Δήμος) αποκεφαλίστηκε άπό τόν καπετάν Στέργιο Μπασδέκη πού τόν έπιασε v6: 1:1665: στό χτίσιμο μιάς άλλης έκκλησίας πού τού ανέθεσε. Δέν ύπάρχει τίποτα πού να έπι6ε6αιώνει ή να διαψεύδει τήν παράδοση αύτή. Πάντως 0:6: τέτοια τιμωρία δέν ήταν ασυνήθιστη άπό τόν καπετάν Στέργιο. "Υπάρχει, μάλιστα, στό μοναστήρι τής Λαμπινούς ανάγλυφο πού παριστάνει τόν κτήτορα Στέργιο Μπασδέκη να αποκεφαλίζει 0:6: γυναίκα. 'Ο μαστρο - Δήμος ήταν περήφανος για τή δουλειά του, γι αύτό πάντα στίς πέτρινες, μαζί μέ τό όν:μα τών κτητόρων 71 όσων συντελέσανε στήν κατασκευή τής έκκλησίας, σημειώνει καί :’ όνομά του, πράγμα πού δέν γίνεται συχνα στό Πήλιο. Μερικές φορές οί… κομπανίες τών μαστόρων δείξουν 0:6: έπιγραφή πού άναφέρει μόνο τήν καταγωγή τους ("Αγιος ,Αθανάσιος Δράκιας : «1766 MAETOPI ZOYHA- ΝΟΤΕΣη. *Αρχοντικα δέ φαίνεται v6: έχτισε 6 000:00 - Δήμος, είδικευμένος στό χτίσιμο έκκλησιών. Θα έ6αζε κι έκεϊ τ' όνομά του σέ έπιγραφή, όπως έκανε 6 συντοπίτης του Κοσμάς στό σπίτι τού Ντιντίκα στήν "Αλλη Mega”. "Εχτισε μόνο :6: κελλιά τού μοναστηριού τών Ταξιαρχών, ανάμεσα Ζαγοράς καί Χορευτού. ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΡΟ- ΔΗΜΟΥ "Α γ ι ο ς 'Α 0 α ν ά ο ι ο ς (1795). ‘H έκκλησία αύτή Βρίσκεται στήν έπάνω συνοικία τού χωριού "Αγιος Γεώργιος Νηλείας. Είναι τρίκλιτη δασιλική (Βίκ. 3). "Εξωτερικά :6: τρία κλίτη σκεπάζονται άπό τή δίρριχτη πλακοσκέπαστη στέγη (Είκ. 4). Τό χτίσιμό της είναι σχεδόν ίσοδομικό άρμολογημένο. 'Από τή δυτική καί νότια πλευρά περι6άλλεται 01:6 ξύλινο πλακοσκέπαστο ύπόστεγο, πού καταλήγει στήν άνα- τολική άκρη τής νότιας πλευράς στό παρεκκλήσι τού cA1000 Μοδέστου. Οί ξύλινες κολώνες τού ύπόστεγου άκουμπούν σέ χαμηλό πεζούλι. Μόνο ή Βορειοδυτική γωνία τού ύπόστεγου κλείνεται από τοίχο. πού αφήνει 0:6: 6ορεινή πόρτα. Στό νότιο τοίχο ψηλά, πάνω άπό τή στέγη τού ύπόστεγου έχει πέντε σιδερόφρακτα παράθυρα. "Αλλα δύο, καθώς καί μία πόρτα ύπάρχουν κάτω άπό τή στέγη τού ύπόστεγου. Στό δυτικό τοίχο, πάνω άπό τή στέγη τού ύπόστεγου έχει τρία παράθυρα, τό μεσαίο ΗΠοοόΘΜ'οιοο πΡο΄οογΗ ΕΙΚ. 11. "Αγιος "Αθανάσιος Λαύκου (πρόσοψη) 13 ψηλότερα καί τ' άκρινά χαμηλότερα. Κάτω άπό τή στέγη δύο πόρτες, μία στό κέν- τρο καί μία στενότερη δεξιά, καθώς καί δύο σιδερόφραχτα παράθυρα. ‘0 6ορεινός τοίχος δέν έχει κανένα άνοιγμα(ΕΞίκ. 5). Στόν τοίχο τού ίερού έχει κόγχες. 'Η με- σαία είναι μεγαλύτερη, πεντάπλευρη, μέ τρία στενά σιδερόφραχτα παράθυρα στίς EIK.| 12. "Αγιος ΄Αθανάσιος Λαύκου (έπιγραφή) τρείς κεντρικές πλευρές. Οί δύο άκρινές κόγχες είναι μικρότερες, ήμικυκλικές, χωρίς άνοιγμα. Καί οί τρείς κόγχες είναι πλακοοκέπαστες. … Πλούσιος είναι 6 έξωτερικός διάκοσμος τής έκκλησίας. Πάνω άπό τήν πόρτα τού νότιου τοίχου, μέσα σέ άόαθη κόγχη είναι ζωγραφισμένος 6 "Αγιος 'Αθανάσιος. Γύρω, σέ σχήμα πέταλου, ζωγραφική ζώνη μέ τούς Δώδεκα ="Απόο'τολους σέ προτομή μέσα σέ κύκλους, πού τριγυρίζονται άπό κόσμημα (κλήμα). 'Επειδή άργότερα ή πόρτα έγινε ψηλότερη άπό τήν άρχική, έχουν κοπεί οί δύο άπόστολοι πού βρίσκον- 14 ταν στίς άκριες τού πέταλου. (Βίκ. 6) Πάνω άπό τήν πόρτα τού παρεκκλησίού, μέσα σέ ά6αθη κόγχη, τοιχογραφία τού "Αγιου Μόδεστου. Ή είκόνα περιβάλλεται άπό όραίο πεταλόσχημο κόσμημα. ,Αξιόλογος είναι καί 6 γλυπτικός, έργο τού γλύπτη Μίλων. Περιγραφή του .ύπάρχει στό διβλίο γιά τό γλύπτη Μίλιο. Στό νότιο τοίχο ΕΙΚ. 13. Μίλιου Ζουπανιοπολίτη: "Αγιος "Αθανάσιος χρωματισμένη άνάγλυφη έπιγ.ραφή δίνει :6 ίπορικό τού χτισίματος τής έκκλησίας. Τό φόντο τής έπιγραφής είναι μαύρο, τά γράμματα καί τά κοσμήματα πράσινα. Τά γράμματα καί τά κοσμήματα είναι έξώγλυφα. "Ετος 1795 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ A "ί" ΙΔΟΥ ΝΑΟΣ ΕΚΤΙΣΤΕ EK BAGQN ΜΕΓΑΣ / EN ΥΠΟΡΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΣ ΠΗΛΙ()Υ ΟΡΟΥΣ | EHONOMAI‘I ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ/ ΑΡΧ[ΕΡΑΤΕΥ- υΝΤΟΣ Δ΄ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ / ΚΥΠΡΙΟΥ ΕΙΣ ΜΗ'ΓΡΟΠΟΔΙΝ ΑΥΤΟΥ EKEI- NOT/ OTOI MEN EIEI KTITOPEE TOYAE ΤΟΥ ΤΟΥ| ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΓΕΩΡ- 15 - αµ…- ΓΙΟΣ ΥΙΟΙ ΑΥΤΟΥ / ΔΥΩ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ TE KAI ΙΩΑΝΝΗΣ | ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΙ- ΠΟΙ ΟΣΟΙ ΔΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟΝΤΕΣ| ΛΟΓΩ, ΕΡΓΩ ΤΕ ΚΑΙ ΑΙ"ΑΘΗ ΠΡΟΑ[ΡΕ- ΣΕΙ | ΕΞΟΙΝΤΟ ΤΟΥΣ ΜΙΣΘΟΥΣ ΑΠΕΙΡΟΠΔΑΣΙΟΥΣ / ΠΑΡΑ ΘΕΟΥ ΤΟΥ ΒΛΕΙΙΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ/ΠΟΛΥΤΛΑ ΑΘΑΝΑΣΙΕ ΦΥΛΑΤΤΕ ΤΗΝ ΜΟΝΗΝ ΣΟΥ ,'ΜΗΔΕΙΣ ΩΣ ΘΗΡΑΝΗΜΕΡΟΣ ΕΜΒΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΥΛΗΝ ΣΟΥ | ΠΛΗΓΗΝ ΘΑΝΑΤΟΥ ΛΟΙΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΥΡΕΚΤΙΩΝΤΑΣ/ΙΑΤΡΕΥΕ ΘΕΡΑΠΕΥΕ, ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΔΑΙΜΩΝΙΩΝΤΑΣ|Ο ΓΑΒΡΙΗΛ ΜΕΝ ΕΓΡΑΨΕ ΤΑΥΤΑ ΩΣ ΘΕΩΡΙΤΕ / ΑΝ ΗΝ ΚΑΙ ΜΙΞΟΒΑΡΒΑΡΑ ΜΗΝ ΤΑ ΚΑΤΗΓΟ- ΡΕΙΤΕ /ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΕΝ ΔΗΜΟΣ ΖΗΠΑΝΙΩΤΗΣ . Πάνω άπό τήν πόρτα τού δυτικού τοίχου έγχρωμο άνάγλυφο (μαύρο - πρά- σινο - ώχρα). Στό έπάνω μέρος τού άνάγλυφου ύπάρχει σταυρός μέ τό Χριστό σταυ- ρωμένο στό μέσο του. Πίσω άπό τό σταυρό, ή λόγχη καί 6 σπόγγος, σέ σχήμα. V. Πάνω άπό τά πλαγινά σκέλη τού σταυρού τά γράμματα IC … XC NI - KA καί κάτω τους, άριστερά ή Παναγία (ΜΡ - ΘΥ) καί δεξιά 6 "Αγιος "Ιωάννης (ΟΑΓ - ΙΩ). Στήν κόγχη τού ίερού, έντοιχισμένα πλαγιαστά, δύο άνάγλυφα κυπαρισιών. Πάνω άπό τά τρία παράθυρα τής κεντρικής κόγχης τού ίερού, τρία άνάγλυφα γιά τά όποία γίνεται λεπτομερειακή άνάλυση στό διόλίο γιά τό γλύπτη Μίλιο. "Εσωτερικά ή έκκλησία χωρίζεται σέ τρία κλίτη. Τά τα6άνια είναι ξύλινα μέ άπλά ξυλόγλυπτα. Τό μεσαίο κλίτος είναι ψηλότερο άπό τά… δύο άκρινά. Τό πάτωμα είναι νεώτερο μέ βιομηχανικά πλακάκια. Τό ξύλινο τέμπλο τής έκκλησίας, χαμη- λής τέχνης, έγινε στά 1872 άπό τόν "Αγιογιωργίτη "Απόστολο "Αθανασόπουλο. Στό τέμπλο, μεταξύ τών άλλων. έξη είκόνες καμωμένες στά 1866 άπό τό Βασίλειο Γρε- βενίτη καί τό Μαργαρίτη Μακριντζιώτη (Βίκ. 7). Τοιχογραφίες δέν έχει έσωτερικά ή έκκλησία. Στή δυτική πλευρά, σέ ύψος 2.30 0. άπό τό δάπεδο ύπάρχει γυναικωνίτης. 'Επάνω στό γυναικωνίτη ύπάρχουν δύο φαρδειές ξύλινες βαθμίδες για νά παρακολου- θούν καλύτερα οί γυναίκες τή λειτουργία. (Στό έπόμενο :6 τέλος) ΚΙΤΣΟΣ ΜΑΚΡΗΣ 'Από τίς έπιγραφές τών έκκλησιών δημοσιεύονται μόνον οί άνέκδοτες. ]. Κίτσου "Α. Μακρή: 'Ο καπετάν Στέργιος Μπασδέκης καί δ γλύπτης Μίλιος. Βόλος…'ΑΘήνα 1955 σελ. 12-16. 2. ΄Υπαγόρευση κ. Γιάννη Ριζινού, άπό τήν 'Αγριά (1952). 3. N. I. Γιαννοπούλου: 'Η επί τού Πηλίου Μονή τού "Αγίου Λαυρεντίου ('Avu- τύπωσις é): τού ΙΑ τόμου τής έπετηρίδος τής 'Ειαιρίας Βυζαντινών σπουδών). 'Εν "Αθήναις 1935. 4. "Απ. Γ. Κωνσταντινίδη: Τα έν τς; Πηλίφ όρει παλαιά καί σύγχρονα καί χρι- στιανικά μνημεία. "Αλεξάνδρεια 1948, σελ. 107—113. ('Ανατυπώσεις άπό το «Φάρο- τής "Αλεξάνδρειας). 5. Χριστοφόρου Πεοραιβού: Πολεμικά όπομνημονεύματα καί βιογραφία Ρήγα Φε- ραίου. "Επιμέλεια Μ. Παπαϊωάννου. "Αθήνα 1956-σελ. 814. 6. Νικολάου Μι'ιγνητος: Περιήγησις ή τοπογραφία τής Θεσσαλίας καί Germ λι- κής Μαγνησίας. 'Εν "Αθήναις 1860-σελ. 86 7. «ΠρομηΘεύς». "Ετος Δ' (Μάρτιος 1892) Βόλος 1892-σελ. 711. 8. Γρηγορίου 'Ιεροδιακόνου καί Δανιήλ 'Ιερομονάχου: Γεωγραφία Νεωτ8ρική.. Βιέννη 1791. 9. Ζωσιμά 'Εσφιγμενίτη: Σημειώσεις είς τά έκ τής Γεωγραφίας τών Δημητριέων Μαγνητικά. "Ημερολόγιον «'Η Φήµη». 'Εν Βόλω 1887-σελ. 85. 10. K. A. Μακρή: Δύο λαϊκοί ζωγράφοι. Βόλος 1952-σελ. 31. 11. K. A. Μακρή: "Ενα μεταβυζαιτινό τέμπλο στό Πήλιο ('Ανακοίνωση στό Θ' Διεθνές Συνέδριο Βυζαντινών Σπουδών). 'Ανάτυπο άπό τά πρακτικά τού Συνεδρίου. "Αθήναι 1954. 16

…… ψ µΧ & & Η ΜΑΤ; Α…"… ΐΛΑβΡΐ"Ξ . ΠΑ Tm; &… ΜΜΜ & Ά'"!΄!= Η Χρον&] 6 δΆ&=?ιψΟ δέν ζψ"ν'"ό Χω€Ο . & ΗνΜ τααω ός/ ς?ΠΌυ 1. Ε I Χ Α Γ Ω Γ Η 'H λαϊκή τέχνη είναι έκφραση τών παραδοσιακών κοινωνικών µορφών, δηλαδή έ- κείνων στίς δποίες ή πείρα τού παρελΘόντος, ή λογοτεχνία καί οί άντιλήψεις γιά τα βασικά Θέµατα τής ζωής μεταδίδονται από γενιά σέ γενιά µέ.τή στοµατική παρά- δοαη. Λύτό βέβαια δέ σηµαίνει πώς, σέ περιορισμένη κλίµακα, δέν ύπάρχει καί ό γραπτός λόγος. Είναι κι αύτή τέχνη παραδοσιακή πού, αντίθετα άπ'8τι πιστεύεται, ούτε &νεξέλικτη µένει, ούτε αύτοεπαναλαμβάνρται, µόνο πού ή έξέλιξή της ακολου- 0εΞ τό ρυθµό καί τίς διαδικασίες τού παραδοσιακού πολιτισµού. Στό θεµατολόγισ, στά ύλικά καί στίς τεχνικές μεθόδους έχει μιά συνεχή αλλαγή, άλλοτε,άργή καί άλ- λοτε γρήγορη, αντίστοιχη μέ τίς γενικότερες κοινωνικές, οίκονοµικές καί πολιτισ- ΄αζΞεξ αλλαγές; Δέχεται, έπίσης, έπιδράσεις από τίς τέχνες άλλων λαών, έπειδή ό- µως είναι βαθιά ριζωµένη στόν τόπο της, &φοµοιώνει τα στοιχεία πού δέχεται καί τά κάνει δικά της, όπως καί ή γλώσσα παίρνει ξένες λέξεις µά τίς προσαρμόζει στό" δικό της τυπικό, τίς κλίνει, τίς πλέκει σέ σύνθετες λέξεις... Μιά από τίς πιό διαδεδομένες πλάνες είναι καί τό ότι ή λαίκή τέχνη καθηλώ… νεται σέ χαµηλό τεχνικό έπίπεδο καί είναι, περίπου, τέχνη αύτοδίδακτων. Ούτε τό ένα,ούτε τό άλλο είναι σωστά. 'Η λαϊκή τέχνη στόν τομέα τής τεχνικής παρουσιά- ζει πλήρη έπάρκεια, αντίστοιχη µέ τούς στόχους της. Τά θαυμαστά έπιτεύγµατά της στήν άργυρο-χρυσοχοία, στήν κεντητική, στήν ξυλογλυπτική, τήν ύφαντική καί τούς άλλους τοµείς της φανερώνουν ύφηλό έπίπεδο τεχνικής. Δέν ύπάρχει, ασφαλώς, φοί- τηση σέ είδικές καλλιτεχνικές σχολές, ύπάρχει όµως ή πολύχρονη µαθητεία δίπλα , στόν έµπειρο τεχνίτη, πού είναι φορέας μακροχρόνιας παράδοσης. 'Η΄µαθητεία αύτη ι&κολουθεΐ σταθερά στάδια, αντίστοιχα µέ τό ποσοστό εύθύνης πού ανατίθεται στό μαθητευόµενο, καθώς αύτός ώριµάζει μέ τήν καθημερινή άσκηση. 'Λπό τσιράκι γίνε- ται µαστορόπουλο, ύστερα µάστορας, κάλφας καί, τέλος, & πιό προικισµένος, άρχι- µάστορςς. Μακροχρόνια είναι καί ή µαθητεία στήν οίκοτεχνία, όπου ή γιαγιά, ή µη- τέρα κι ακόµα ή άξια γειτόνισσα μεταδίδουν τήν πολύτιµη πείρα τους στήν ύφαντι- κή, τό κέντηµα, τήν πλεκτικά, ΞξΕλξογρΞΞΞΞ.'Βθνικής Τραπέζης τής 'Ελλάδος. "Επιμέλεια Στέλιου Παπαδόπουλου: N ε 0 € λ λ η ν ι κ ή Χ ε ι ρ ο τ ε χ ν ί α, 'Αθήνα 1969 . 'Αγγελικής Χατζημι- χάλη= 'Η λ λ η ν ι κ ή Λ α ι κ ή Φε χ ν η, 'Α0ήνα- 1955 . STILPON KYRIAKIDRS: mmcnmcmscm VOLKSKUT-TDE, Θεσσαλονίκη 1936. ΄ 2. ΠΗΓΕΣ KAI ΕΠΙΛΡΑΣΞΤΣ Κύρια πηγή τής έλληνικής λαϊκής τέχνης είναι ή βυζαντινή τέχνη, φορέας κι I a u υ … αν . αυτη τόσο των παλιότερων…έλληνικων τ€Χνων οσο και ανατολικών στοιχείων. Αύτό 2 … (:»!!! &φορΞ µόνον τήν δρΟόδ()ζη δγιογραφία &λλά καί όλες τίς άλλες µορφές. ." μακρόχρο… νη, όµως, δποταγή τής 'Ελλάδας στούς Τούρκους ήταν ϊπόμενο νά πλουτίσει µέ µου… σουλμανικά στοιχεία τή λαϊκή της τέχνη. "Από τά μέσα τού 170v αίώνα, καί κυρίως κατά τόν 180, ή ανάπτυξη έμπορικδν συναλλαγών μέ τήν Κεντρική καί Δυτική Πύρώπη, οί δραστήριες παροικίες τών "Ελλήνων τής διασποράς, ή άνθιση τής ναυτιλίας, φέρ… νουν τούς "Ελληνες σέ γόνιµη Επικοινωνία μέ τόν προηγµένο εύρωπαϊκό χώρο. 'Απο- τέλεσµα αύτής τής έπαφής είναι καί ή εύσαγωγή νέων τεχνικών µεθόδων καί τεχνο- ," , * ~ Λ , Τ , . τροπιων καθως και διακοσµητικων θεµατων. Σημαντική ειναι ή έπιδραση του µπαρόκ, , Ψ : … ΄ , , ( ε & ς | (' που ανταποκρινιται στις καινουργιες ελληνικ ς κφραστικες αναγκες. παλιότε… Ωω Φρεΐς είναι οί κυριότερες πηγές θεµάτων τής λαϊκής µας τέχνηςτ'τ Η» ρα έργα, οί γκραβούρες καί τά µνηµεία τού λόγου. Τά παλιότερα έργα, μ τό πρόσ… θετο πλεονέκτημα τού σεβασμού στό πατροπαράδοτο, παίζουν ανασχετικό ρόλο στίς γρήγορες καί ριζοσπαστικές μεταβολές. Μεγάλη διάδοση είχαν οί εύρωπαϊκές χαλκο- γραφίες καί μεταφύτεψαν ένα μεγάλο πλούτο θεμάτων. Φυσικά, τά θέματα αύτά ύφί… σταντα μιά ούσιαστική κατεργασία προσαρμογής τους, πού θά τήν έξετάσουμε σέ έπόμενες δμιλίες µας. Πολλά θέµατα προέρχονται άπό άφηγήσεις, είκόνες, µεταφο… ρές καί παροµοιώσεις παρµένες άπό τήν "Αγία Γραφή, τά Συναξάρια, τήν έκκλησια- στική ύµνολογία, τίς λαϊκές παραδόσεις, τά δημοτικά τραγούδια, καθώς καί άπό λόγια κείμενα. Βιβλιογραφία.Πόπης Ζάρα: 'Η Γοργ ό ν α ε ί ς τ ή ν "Η λ λ η ν ι κ ή ν Λ α … ϊ κ ή ν T έ χ'ν η ν, "Αθήνα 1960. Κίτσου "Α. Μακρήι Π η λ ι ο ρ ε ί τ ι κ ή Π Α α'ϊ κ ή T έ χ ν η - Η η γ έ ς κ α ί '» π ι δ ρ ά σ ει ς, 'Αθήνα 1948. Μα… , ' νώλη Χατζηδάκη: 'Η …Κ ρ η τυι κ ή Ζ ω γ ρ α φ ι κ ή κ α ι η ΄Ι τ α λ ι κ ή Λ α λ κ 0 γ ρ α φ ί α , ΄Ηράκλειον Κρήτης, 19476 3,1…ιοΡΦοΛοΓΙΑ. , I a ‘0 χαρακτήρας τής τέχνης είναι πρόσθετος στά λαϊκα ανικειµενα, πού κατα- σκευάζονται γιά νά καλύψουν πρακτικές ή θρησκευτικές άνάγκες. "Ετσι, ή πρώτη άρετή ένός &ντικείμενου είναι ή λ ε ι τ 0 U ρ γ ι κ 6 τ η τ α, ή ίκανότητα νά έξυπηρετεί τίς πρακτικές άνάγκες γιά τίς δποίες δηµιουργήθηκε. Τό μεγάλο µυστι… κό τής λαϊκής τέχνης είναι ότι φιλοκαλεί ύπηρετό"ντας τή χρεία. 'Η καλαισθητι… κή φροντίδα δέν έκδηλώνεται μόνο μέ τή διακόσµηση αλλά καί μέ τό όλο σχήμα, πρό δν καί καθορίζεται από τή χρήση του, έχει άνεση καί αρµονία."Υπάρχουν περιπτό… σεις όπου ή διακόσµηση κάνει πιό εύχρηστα τά σκεύη. Σηµαντικός παράγων πού έπιδρά στή διαμόρφωση τού σχήµατος καί τών διακοσ… μητικδν θεµάτων είναι οί δυνατότητες πού παρέχει τό ύλικό άπό τό δποζο είναι κατασκευασμένο. 'Η άξιοποίηση τόν τεχνικ5ν καί αίσ0ητικδν δυνατοτήτων κάθε ύ- . τι) '! «λ' (« αν ο… 6703) ο"… ,… και. I ύτψα 6?δ…τ«ρε τα 1 δια Κάθι; έΧζναγο:',… στο… *΄ ςε;τω που… οι… ,. χ 'Φξθ!τ!οτϊσ… ΡΜ7ι5Μ ή€λ'ΤκΓ(| «κ΄ 514 Π -Χ. δ…ΦΟέΕΓ|κό αηαδ.΄ςε τα. '" Θ΄ΐΨ ΧθΝς'=Υά, αν "ένα… αχ?ορµπζ… 3 λης είναι τό κύριο προσόν τού καλού τεχνίτη. "Ετσι, βλέπουµε πώς τό ίδιο δια- κοσµητικό θέμα αλλάζει διατύπωση άπό ύλη σέ ύλη. Ψό κυπαρίσι, π.χ., άλλοιδς έπ- φανίζεται στήν ξυλογλυπτική, τή λιθογλυπτική, τό κέντηµα, τήν ύφαντική, τή δαν… τέλλα, τή χαλκουργία, τό βοτσαλωτό δάπεδο, τήν ένθετική κ.λ.π. "Ακόµα καί ή 6… πτική γωνία από τήν οποία φαίνεται συνήθως τό έργο έπηρεάζει τό σχέδιο τόν µο… τίβων του. 'Υπολογίζονται οί βραχύνσεις τής προοπτικής,|1ά Μαζι;τεµνιωέ ιτσό" 'Η όλη διεργασία ένός θέματος γιά νά µεταβληθεί άπό παράσταση σέ κόσμημα γίνεται µέσω µιάς Ενιαίας διαδικασίας πού, γιά λόγους καθαρά µεθοδολογικούς, µπορούμε νά τή χωρίσουµε στά τρία βασικά της χαρακτηριστικά, στή σ χ η µ α τ ο… π 0 ί η ο η, δηλαδή στήν µερική ή δλική άναγωγή τής µορφής σέ άπλά σχήµατα, στήν φ α ι ρ r α η, δηλασή στήν ήποβολή δευτερευόντων χαρακτηριστικών τής µορωής | , ρ- , και στην ε ξ α ρ ο η των χαρακτηριστικών λεπτοµερειών. Μερικές φορές ή διεργα… I ll , , , , : u p | . τη φθανει ως την αποπαραστατικοποίηση, ετσι που το αρχικο θέμα νά µήν &… ,. σία α ναγνωρίζεται πιά καί νά έχει γίνει ένα παιγνίδι χρωµάτων καί σχημάρων. Αύτό πα- ρατηρείται κυρίως σέ θέματα πού δέν έπιδέχονται πύκνωση ή πού είναι ξένα πρός τίς δπτικές συνήθειες καί τή µορφική άντίληψη τού λαού. Οί δύσκολες συνθήκες κάτω άπό τίς δποίες άσκήθηκε ή τέχνη κατά τούς χρόνους τής Τουρκοκρατίας δημιούργησε καί τήν έ π ί φ α σ η π o λ υ τ έ λ ε ι α ς, δη- λαδή τήν άποµίμηση δυσεύρετων καί δαπανηρύν ύλικύν άπό άλλα προσιτά καί φθηνά. …ΞιΕλιογραηία.Κίτσου 'Α. Μακρή: Π ο ρ φ ή κ α ί T ε χ ν ι κ ή, "Χρονικό ?1 " , "" "Η , Ο , Αθηνα . του ιδιουε Νέες τεχνικές και µορφες στη χειροτεΧνξα µας, έφημ. " T O B'H M A " 17 Νοεμβρίου 1963. :ΐξι,Π0ΛΕΟΛΟΜΙΛ - APXI‘PEKTONIKH chad n ".! ).. … «4χςε ό ν ξ"? ?… εάν (Τα (τη µ λληνικά χωριά µπορούμε νά τά χωρίσουµε σέ τρείς βασικούς τύπους, πού Ρο δ καθένας τους έχει πολλές παραλλαγές, στόν & π λ ό, στό ο ύ ν θ ε το καί στόν π α ρ ά λ ι ο. '0 πρώτος άποτελείται άπό ένα κύτταρο µέ κεντρικό πυρήνα τήν πλατεία "οπου συγκεντρώνεται ή κοινωνική ζωή τού χωριού, θρησκευτική, έμπορική " καί ψυχαγωγική. 'Ο δεύτερος, 6 σ ύ ν θ ε τ ο ς &ποτελείται άπό δύο, τρία η τέσ… σερα, όχι έντελύς άποκολληµένα κύτταρα, µέ ίδιαίτερο τό καθένα τους πυρήνα. Πάν… τως ένα είναι τό κέντρο τού χωριού. 'Ο παρ ά λ ι ο ς άναπτύσσεται κατά μήκος τής παραλίας καί σέ µικρό βάθος. "Ολα τά κτήρια-έχουν τήν πρόσοψη πρός τή θάλασσα. 7 " ΄΄ Ν ., Δύο ειναι οί βασικοί τοµεις της άρχιτεκτονικης κατα τήν τουρκοκρατία, ή έκκλησι… στική άρχιτεκτονική καί τό σπίτι3 µαζί τους καί οί άλλες κατασκευές, οί βρύσες, τά γεφύρια.... 'Εκκλησιαστική άρχιτεκτονική. Οί έκκλησίες τής Τουρκοκρατίας έφαρµδζουν όλους σχε ".-.. ...""… δόν τούς τύπους τής βυζαντινής άρχιτεκτονικής, σέ µικρότερες διαστάσεις καί µέ , εύτελέστερη κατασκευή.'Επικρατούν, όμως όί τρίκλιτες ή µονόκλιτες βασιλικές, ξυλόστεγες ή θολωτές σέ ποικίλες παραλλαγές. Στά νησιά καί στούς βενετοκρατού… , , , , Ν |, , | µενους τόπους µπαινουν και µερικα φραγκικα στοιχεια, όπως τα δξυκόρυφα τόξα, η έπιµεληµένη ίσοδοµική τοιχοποιία µέ σκαλισµένες πέτρες καί τά έταλίζοντα άνάγλυ- . .. .. ι , ί , ." φα, Ετζ καθολικά των µοναστηριων συνηθιζειαι δ λεγόµενος αθωνικός τυπος µε πλα… !, γινούς "χορούς" ήμικυκλικούς. ! Σπίτια.Δύο βασικοί τύποι σπιτιών έπισημαίνονται, δ βαρειοελλαδίτικος καί o αί- γαιοπελαγίτικος. ‘0 χωρισμός είναι άρκετά συµβατικός. Τά σπίτια, οί λεγόμενοι "πύργοι"…τής Μυτιλήνης δέν άνήκουν στόν αίγαιοπελαγίτικο άλλά στό βορειοελλαδί… τικο τύπο σπιτιού. c0 βορειοελλαδίτικος ως πρός τή γενική του µοτφή καί τή διά- ταξη των χώρων παρουσιάζει τόν τύπο Εκείνο τού φρουριακού πολυόροφου σπιτιού πού έφαρμόστηκε παλιότερα από τούς Ήυζαντινούς καί έπικράτησε κατά τήν Τουρκοκρατία σ'δλόκληρη τήν ήπειρωτική 'Ελλάδα καί σέ µερικά νησιά, σοπως σηµειώνουν οί είδι… MOE µελετητές. 'Ο αίγαιοπελαγίτικος παρουσιάζει πολλές αντιστοιχίες μέ τόν τύπο πού έπικρατεί στήν κεντρική µεσόγειο. : ξιβλιογραοία.΄Λγ. 'Αστεριάδη= Ψ 6 σ π ί τ ι τ o Ο Σ β ά ρ τ ς ο τ' 'A u π ε- λ ά κ ι α , ΄Αθήνα 1928. Δ. Βασιλειάδη: Η ί σ α γ ω γ ή.σ τ ή ν & ζ γ α ι σ.π ε; λ α γ ί τ ι κ η 'Λ ρ χ ι τ ε κ 1 o ν ι κ ή, 'Λθήνα 1955.Κ.Π.'Φωκά-Κοσµετάτου : Κ ε» φ α λ λ η ν ι α κ ά, Β΄"Α ρ χ ι τ ε κ τ c ν ι κ ή, 'Αθήνα 1962. 'Ιωάννου Κουμα- νούδηι Π α ρ α τ η ρ,ή σ ε ι ς έ π ί τ ή ς "Λ ρ χ ι τ ε κ τ o ν ι κ ή ς κ α ί τ ή ς Κ α τ α ο κ ε υ ή ς τ ι ν & ν Η ε τ α 8 ν ξ α ν τ ι ν δν N a G ν, 'Λθή- να 1968. ’I. Λυγίζου: N η σ ι ώ τ ι κ η '4 ρ χ ι τ ε κ τ o ν ι κ ή, 'Αθήνα 1943. 4Γεωργίου Hiya; Θ ε σ ο α λ ι κ α ί O ί κ ή σ ε ι ς,'Λθήνα 1946° τού ίδιου: 'Η 'Η λ λ η ν ι κ ή Ο ί κ ί α, 'Λθήνα 1949. τού ίδιου: "Η Δ α ϊ κ ή Κ α τ ο ι κ ί… ΄ α τ ή σ Λ ω δ ε κ α ν η σ ο υ, 'Αθήνα 1949. Νικ. Μουτσόπουλουι T 6 "Α ρ χ ο ν… ΄ … '! τ ι"κ ό τ 0 ύ Σ ι 6 ρ Η α ν ω λ α κ η ο τ ή Β έ ρ ο ι α, "Αθήνα 1960. του µ… διου: Κ α σ τ o p L ά, T & "Λ ρ χ ο ν τ ι κ ά, 'Λθήνα 1962. τού ίδιου: 'Η Α α …- (": κ ή "Α ρ χ ι τε…κ τ ο ν ι κ ή. 1 ή ς B έ ρ ο ι α ς, 'Λθήνα…1967. τού ίδιου: Μ :! π ί τ ι α τ ή ς Χ α λ κ ι δ ι κ ς, 'Αθήνα 1968. Πάνου-Νικολή Τζελέπη: Λ α… , κ η ‘E λ λ η ν ι κ ή 'Α ρ χ ι τ ε κ τ o ν ι κ ή, ΄Λθήνα 1971. ΄Λγγελικής Χατζή… Η , ,- , ,. . . , . ,) | | . µιΞαλη8 LA MAISON ΟΠΕΟδύΒ, ΄Αθηνα 1949. ΛΡ)"Μ ΐ1(ηπ;νω?Η…Οιιωροιιπ… Ξ(χΠξω70χ|ηά ων…ικζω 6τΜν ογτκ…ϊ ΓΘ€ΤΌτΐά βουνά (445, εδ. ΛΙΘΟΓΛΥΠΤΙΚΗ … ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΠ. J 'Η έλληνική λαϊκή λιθογλυπτική τού 180υ καί τού 19ου αίώνα περιορίζεται σέ χαµηλά άνάγλυφα πού είτε κοσµούν λίθινα αρχιτεκτονικά μέλη είτε έντοιχίζονται σέ διάφορα σημεία τής τοιχοποιΐας. Οί λιθογλύφοι, οί "πελεκάνοι" όπως τούς έλα… γαν τότε, άνήκουν συνήθως στίς κοµπανίες τύν χτιστάδων µάζί µέ άλλες είδικότη… τες άπό χειρώνακτες. "Αν καί ή τεχνική τους ξεκινάει άπό ίσλαµικά πρότυπα, δέν … : ,. , ,! , ο να ,οι παραλειπουν να αποδωσουν και ανθρωπινες µορφες, κανουν ακοµα και αποπειρες προ… ' , Υ ,, , σωπογραφίας. Τά βασικά θεµατα ειναι τό άνθοδοχεισ, το κυπαρίσι, ή σχηµατοποιη… μένη έκκλησία, µορφές άγίων, πουλιά, ζύα, φίδια, σταυροί, ήλιοι, δικέφαλοι άε… τού καί κλιµατίδες. " Ενα ένδιαφέρον είδος λιθανάγλυφου είναι οί κτητορικές…ξπι… γραφές σ'ξκκλησίες καί σπίτια, μέ έσώγλυφα καί έξώγλυφα γράµµατα καί λογής δια… ,Όςν |, 'Γ || η, !, κοσμητικα. …ε εντονο αναγλυφο ειναι καµωµένας οι αινιγματικξς ανθρωπινες µασκες πού προβάλλουν σέ τοίχους σπιτιών καί έκκλησιύν, γιά τίς δποίες δίνονται διάφο… ΄ρες, µή όχι σίγουρες, ξρµηνείες. 'Η ίκνλησιηστική Γυλογλππτική ήΠχΠλήηηκε μέ τήν κατασκευή τίµπλ…ν, δεσπο… … , : ,. ,, … …' , . * Ο . τινων "υπνων και ιζηονσπτησι…ν. 1ο ψηΧο ξυλόγλυπιο ιπμπλο ίµφσνιζττηι στην Ελ… λάδα κατά τόν 16ο σίώνα καί πιθανόν πρσίρχετσι δυό τή Ρωσία. Ψύ παλιότερο γνω- στό χρονυΧσγηµίυω [ηλόγλυπτσ τίµπλο βρίσκεται στήν ήνπλησία ιού 'Λγί0υ Νικολά… ,, . ,; Τ' , ου στο 1ελβενδό Κοζάνης κι Εγινε στά 1591. Τά πρωτα τέμπλα ειναι τά λεγομενα … Ν | | , "στρωτά" στά όποια κυριαρχούν συµβολικά μοτίβα σέ χαμηλό ανάγλυφο. Αργότερα, ρ r I n t t ΄, και κυρίως από τα µισά του 180v αίώνα ή τεχνικη γινεται τολµηροτερη, τό άνάγλυ- φο έντονο μέ διαµπερή κενά άνάμεσα στίς παραστάσεις καί τό θεματολόγιο πλουτί- ' ζεται µέ σκηνές άπω τήν 'Λγία Γραφή,τά Συναξάρια καί λαϊκές παραδόσεις. "Επί… σης pf δύναμη καί παλµό άποδίνονται είκόνες άπό τή φύση καί τήν καθηµερινή ζωή. Πέ µερικίς περιπτώσεις τό άνάγλυφο συµπληρώνεται µέ χρώµατα. Σέ όλη αύτή τή φάση είναι φανερή ή έπίδραση τού εύρωπαϊκού µπαρόκ. 'Η άστική ξυλογλυπτική παρουσιάζεται κυρίως στά δραστήρια ήμιαστικά έµπο- ρικά καί βιοτεχνικά κέντρα τής Βόρειας 'Ελλάδας καί τών νησιών. Στολίζει, μέ , φυτικά κυρίως µοτίβα, τόσο τά σταθερά στοιχεία τού σπιτιού -ταβάνια, πόρτες, μεσάντρες, κάγκελα… "000 καί τά λιγοστά έπιπλα πού χρησιµοποιούσαν τότε -σκα… µνάκια, κασσέλες, σοφράδες.ι.. 'Η ποιµενική ξυλογλυπτική είναι κυρίως τέχνη τών βοσκών πού γεµίζουν τίς µακριές ώρες τής άναγκαστικής τους µοναξιάς"οκαλίζοντας µικροαντικείμενα. Γκλί- τσες, ρόκες, κουτάλια, πιρούνια, σφραγιστερά, πίπες, βελονοθήκες, σφοντύλια, χαράζονται µέ πολύ άπλά έργαλεία, συνήθως Εναν σουγιά, άλλά τό άποτέλεσμα εί- ναι άξιόλογο. 'Η ναυτική ξυλογλυπτική άνθησε στά μεγάλα ναυπηγικά κέντρα τής 'Ελλάδας. "Εργα…της είναι κυρίως άκρόπρωρα σέ μορφή γυναίκας, άνάγλυφες έπιγραφές πλοί- ων καί τά σκαριά, πικρΟγραφίες πλοίων. """-ι.- π λ α & ν K ε φ α λ η η ν ί ς, Πα "»: Βιβλιογραφία. Νικ. Φωκά Κοσμετάτου: T a T ummn--—.c—~ 1972. Δημ. Σταπέλλου: T 6 T έ μ π λ o 1 o 6 "Α η N ι κ 6 λ α σ τ 6 Γ a- λ α ξ ε ί δ ι κ α ί & T ε χ ν ί τ η ς τ 0 U ,΄Αθήνα 1973. ΄Λγγελικής Χατζη- µιχάλη: … SCULPTURE sun τοτε, 'Λθήνα 1950. Κίτσου 'Λ. Μακρή: "π Ξι'υ…':λ σ …. γ λ υ π τ ι κ ή τ ο ύ Η η λ ί ο υ, Βόλος 1958. τού ίδιου: 'E λ λ η ν ι κ ά Λ α ϊ κ ά κ α ί Η ε τ α β υ ζ α ν τ ι ν ά Ξ υ λ 6 γ λ υ π τΒα, 'Αθήνα 1962. "Επίσης στήν έκδοση τής ΄Εθνικής Τραπέζης τής ΄Ελλάδος " Ν ε 0 ε λ λ η νι κ ή Χ ε ι ρ ο τ ε χ ν ί α" τα άρθρα "Λιθογλυπτική" τής Πόπης Ζάρα καί "Ευθογλυπτι- κή" τού Κίτσου Μακρήο ζζ7.Ω1ΡπσΙκΗ. ΄ , ι , , ΄ , ,, , ." & γ ι Ο Υ ρ α φ , α , συντηρητική από τη φυση ιης, συνεχιζει τη βυζαν… ΄ , ' " ΄ ' Υ .! ΄ , -… τινή παράδοση σε χειροτεχνικο έπιπεδο. υΟπως πολυ σωστα παρατήρησε ο Ήανωλης λαή ., , | ( ΄ , … ( . , ,, … ζ » , "| . ., .… . , ,. | ,- τςνδακμ:. Οι αγιογραςου του 160v και του 1)ου αιωνα ειναι χωρικοι. ιτις µπιγραΨις .. - … … ' €.' . ' - τ;… α΄ . ,. . των εκΕληΠιων συναντουµς &γιΟγραφΟυς χωριΧους απο τους λιονια;ις, τη ΙαλαιιΌία, . , ΄ , " , , II γ . Η , ," Δ u " τή µ…µ…ρξνα, το Πορτοσι, τη Δρακια και αλλα Χωριά . ωυσικα και από ιό Αγιον Ο… . , … , … ' ρ…ς… χ; µικρες Ομάδες περιτρέχουν τόν έλληνικο χωρο και τοιχογραφουν εκκλησιες | ,... : … ,, | , , !1;Υ",' Λ " , χωριων και µοναστηριων. Πολλοι απο αυτους το χειµωνα ιραςοαια. στα χωρια τους " , , … & 9 ' καί ετοιµάζουν φορητές είκονες που τίς πουλουν κατ΄ τίς περιιδειες τους. Επιδρα" an I ξ , Ν . ! σεις από τή δυτικοευρωπαικη ζωγραφικη συγκερασµΕνες µε βυζαντινα στοιχεια και » : » ,, , ,… | - ," ρ.? µια λαϊκη διακοσμητικη αντίληψη χαρακτηριζουν την αγιογραφια της εποχης. ινδια… .- & , | . φέρουσες είναι οί οκηνες μέ διδακτικό-ηΘικολογικο περιεχόµενο, καθως και οι σκλη- ρές τιμωρίες των αμαρτωλων στούς νάρθηκες καί πιό σπάνια στούς γυναικωνίτες. Ζω… I I I … , , , . … .ΐ . , - , , ,: , : ηρη φαντασια και εκφραστικη τόλµη δινουν µιαν ιδιαιτερη δυναµη στα ιργα αυτα. .. ' Η ~ , , "Από τά µέσα του 180υ αίωνα καί πέρα εχουμε Ενα πληθος απο ζωγραφικές δια" κοσµζσεις σκιιιζν στή Σιάτιστα, την Καστοριά, τ΄΄Λµπελάκια, τό Πηλιο, τό Πόλυ… ,ο τΐκ "ντιλΐντς κ;λιπ. Είναι κυ ίω( απεικονίσεις ιε όλων λιµανιών τίς Μεσα εί… ). ) |. , , ]… Υ ου "Κι νιντινο€…οΧη, Πενετία, Χαλκίδα … Η αλλων πόλεων …Έιξννη, Φταγκφούρτη … & (& .…1 : , |… : . … χ , | I ., Ο, " |. | ," II N που τα……νονιαι σε μια ζωγραφικη φριζα ψηλα στους τοιχους το καλου όντα η µου… , ς , , , . .. , ο ,… .. ., : … |; I µ », (αγαπη… συ…", …η).α……, του χωμα: "τον. "γης. |.1…νι….!ρντ ι.γ(1υµε πολι|1ι.……ς σκηνες η , , ΄ I ρ , Υ I | : ιν I I προσωπογρσφιες ηρωων. Πολυ συνηΠισμενο Θεμα ειναι τα ανΌ οδοχεια, σε ποικιλες I I H t I … : παραλλαγες, που τά ουναντουαε επισης στίς ποδιές των τέµπλων. Τό περισσοτερα &… ρ , | , | , I I πο τα Θεµατα προέρχονται από χαλκογραφικα πρότυπα… I , ,. | I I . I I I I M Πινακεε ζω ασικ ( Η ου1ε σι ουρα απο τ ν τριτη και τεταρτ δεκαετια του : | , 1- ? | | , , 19ου αίωνα…Οί πιό γνωστές ειναι οι ιστορικές σκην€ς που ζωγραφισε δ αγωνιστής … ΄΄ . . ΄ I n ,, ." | | , του ει Παναγιώτης Ζωγραφος μς τα παιδιά του για να συνοδευσουν τά Αποµνημονευ… πατα τσδ ΣτρατηγοΞ Μακρυγιάννηι Πίνακες σέ πανί, χαρτόνι, τενεκΞ κ.λ.π. Έκανε καί ό Θεόφιλος, γιά τόν όποϊο && μιλήσουµε ίδιαι΄τεραΦ 'Λπό τά µέσα τοδ 1900, µυ… " l D |; , I I ρις αιωνα εμφανιζεται & πλοιογραφια, μέ παραγγελιες των καραβοκυρςων… ΄Ενδιαφξροντες είναι οί συνδυασµοί ζωγραφικής καί λιθογλυπτικης Η ξυλογλυ… Βιβλιογραφία. Σπύρου Βασιλείου: Γ α λ α ξ ε ι δ ι ώ τ ι κ α Κ α ρ & β ι α ,'Α… ...-…… …,.--…-,.,. .Ν - Θήνα 1954. Βασ. Λαούρδα2 "Η ν α ς Λ α ϊ κ ός Z ω γ ρ ά φ o ς τ ο Ο Η α κ ε… 6 ο ν…ι κ ο U ΄Α γ & ν ο ς, ΄ΛΘήνα 1962o Γ. Μελετόπουλου= Ε ί κ ο ν o γ ρ α φ ί… α.… α τ ο υ 2 1, 'ΛΘήνα 1971o Γεωργίου Παϊσίου= ‘A γ ι 0 γ ρ α φ ί α κ α ί 'Α… γ ι 0 γ ρ ά φ o ι τ & ν Χ ι ο ν ι & δ ω ν, 'Ιωάννινα 1962o Λγγελου Προκοπί… ου; T 6 E ( κ o σ ι έ ν α σ τ ή Λ α ι κ ή Z ω γ ρ α φ ι κ ή τ ου, 'Αθήνα 19490 Γιώργου Σαματοόρα= Λ & & ε κ α Λ α ϊ…κ ο ί Z ω γ ρ & φ ο ι; ΄Αδήνα 1974. KOP. Σταλίδη: "Ε δ ε σ σ α ξ ο ι Z ω Y 0 & φ ο ι κ α τ & τ΄η Δ ι & ρ κ ε ι α - τ η ς T o υ ρ κ ο κ ρ α τ ί α ς, "Έδεσσα 1973, Κίτσου 'Α. Μακρή: "Ο Z ω γ ρ ά… φ ο ς Θ ε 6 φ ι λ ο ς ο τ 6 Η ή λ ι ο, Βόλος 1939. 106 ίδιουε Λ α ϊ κ έ ς '.- 0 υ "Α η Α α υ ρ έ ν τ η, 36… & | Z ω γ ρ α … ι έ ς σ τ 6 Μ 0 ν α σ τ ή ρ ι λος 1947. τοΠ ίδιου= ΕΞΠΧ Δ 6 o Λ α ϊ κ o ί Ζ ω γ ρ ά φ o ι, Βόλος 1952ψ'ϊσιµυ1 , ο , 1 ',-| ' ί, . κ . . . , & n A Γ Ω Η Η Α Η Στοπ … Ώ"΄.'ΜΉ>ζ.… " Η"… ,-'΄7υ>:…=…6!;=! ΞΦψΜν…ψ…ιΜτ ΟΞΜϊ#….; Ζ΄- "…- . .... ......-…-.,… …,"... ... ο". .. :; .… ,… …-- -- ..?…ι..…-'.΄ιξ3...'-ΐ,.Ν ) ,΄ΐ|Οι,1΄χη ]ι΄-Ι ???, .1- - .. ." …..,., …' . ζ, . «. ,,,… ,. ,. . ΄. . . " &. - ΄ ΄΄΄΄-΄΄ >"… '΄΄ ΄… (΄΄λΧ΄΄΄΄ " ": ΄' ζ΄ λ &΄ζ'΄"""" ι/.α…ι΄ … c,» H} ! ι χ|'1() …. ) ΄)'»'ι.΄1"ΐη:) σι,ήΐ0|;ξ,-…-1Η… 5116340; ΄ ΄ ' ΄΄"'"' ΄ "΄΄-΄ 7 ' ::.. ,.-, …' ΄ Ώς ϊ'Μ'; όΐ"%δ""' τεχνη µ&σ '"'Ψ'Η"4 " "α'Μ!4 ;1ν «Μάι στν Πν:γι« …! ιδιαωιτ σ] ι΄ . ΄'΄ \ . 4 ΄ ΄ Ψ ΄΄΄ ΄ ΄ : . 1 ΄ ΄ ΄ ΄ ΄ ΄΄ ΄΄ ' ΄ ΄΄ "΄" ' "χ…; Κόκος? Τ.'-΄,' ϊ; 46: "και 'κ'ι)/'(υ ιτ/…..΄ 64 0703 > 4416 από .- «,η ].'ΐ7'.΄ζ ,'γ-.'…» ύκ'ζ ς.,:.'…΄ν,).,…… . ,… ι .… Η»… ί .… .… ,- I Ρ … … ‘ ‘ …' ΄ τελσυν χαρακτηριστικές ίδιοµορφίες του.Σέ δυο διαφορετικες εποχές ζβ1άζπιαται οι ιΡιιι , 4 I I I ( ΄.- t , ." ΄.ι . Δ " ζωγρςωοι που €€ μελετησουμει Οί δ>ο πρωτοι, οι Παγώνηδες, καλυκτουν τις ςΛ-8 τελευται… .- ,. . I ? &». …΄α …!. ες όεκαετίς της Τουρκοκρατίας στο Πήλιο, δ τρίτος, ό ΘεοφιλΟς, εµφανιςεται Οι" Πηλιο ' , , , . .! . Η , ! δεκαπξντε χρόνια µετα την απελευθέρωση τουο 'Ο πατέρτς Παγωνης ερχεται ι , .« ι | νπι το ήπειρω… ,"- "* :… ,… , ΄ ΄΄Ν| , .΄'ι΄ .-.'* τικο χωριο αιονιαδες καί τοιχοχραφει πρωτη τήν εκκλησια τΨυ… ΑΥιΟυ ΆΠµΟιΡν0υ ΌΐΟ ΝΕΟ" . , , , , ' ..' … ΄, ……" >;'΄… 1 Η…" το… μέ τ., ουρά ι…. ….-.…ο(;…ΐ;Μι µέ τ…χ0π=αφίες την Α"… Μαρια… Μο…… 9, | .: I Ξ , . ρ , : .. , ΄ … . , , . .. στό 1802s την 6Αγία τριάδα Άνηλιου οτε 1894, τήν Παναγίτσα Λράκιας στα 1805)s , , - v . τόν "Αγιο Γεώργιο Αράκιας στά 48159 τόν Αγιο Αθανάσιο Δρόκιας στα 182Ο.ι τόν ' .… σ , , " & Δ .… .- , , άγιο "εόργ'υ κοντά στο… κιοσό στα ι834, την Αγια Τριαδα Μακρινίτσας στα 1856 τ καί τόν "Αγιο Σπυρίδωνα Λρ€κιας στα 1838. 'Ηπίσης διακοσµεΐ τό σπίτί τοσ Μπαλντού… µη στα 1810 καί τοΞ Τριαντασίλλσυ στά 1832… . , ." ( , ! ,. l' ‘0 Παγωνης στις αγιογραφίες του δέν διαφερει πολύ από τούς µέτριους λαικους & | : , - µ΄": Ε.… -. :" .- . Ό Ώ - ΄ ,, ό, ΐ ,… ΄ …γι γραφους της ικοχης του. Ιδιαιτερα)στις μονοκρ σωπες αγιογραφιες του τις σου… , I (΄- III … , , λεόει ακεφα σχεδόν ολα -ά πρόσωπα µοιάζουν µεταςυ τους, έκτός από τε τυπικα χα… & I I.- ΄ . . . I r - I I v ρακτηριοτικέ φόλου, ηλικίας και ίδιστητας. Στις πολυπροσωπες συνθέσεις, όπου τα .., r | , β . _ ι.: I ΄ ,… ,. προσωπα ενιασσονται σε συγκεκριµµΞνο χωρο καί ξεφευγουν από την αποµόνωση καί την &κιν " ζ Π "' δ ' 0" έ & ΄0 ΄ ΄ ' ' " " ΄ ΄- . ησια, ι .αγωνης οι ευει µ ιανεση και φαντασια. Εκει, όμως, που βρισκει ΄΄ ; I τόν ξαυτό του ειναι οιητοπιογραφίες καί οί νεκρές φυσεις µέ λουλούδια καί καρπούς, ί ' ι |: O γιος του Αθανάσιος, πού περνει δστερα από ταλαντευσεις τό βαφτιστικό ο… ! νοµα του πατέρα του για έπί8ετο, συνεχίζει τό Ξργο του ως τα 1886n Λίγες οί τοι… I χσγραφίες του, καί απο αυτές οί περισσότερες καταστραμμΞν€ς σήμερα… Περισσότερο ξπιδίδεται στην παραγωγή µικρόν φορητών είκόνων. T6 πιό ένδιαφίρσν τοιχογραφικό "Ι΄ . … … :; του σύνολο ειναι τό τοπία του θεσσαλικσυ κάµπου καί οί προσωπογραφίες του Λα "Υ… , ψηλάντη καί τοδ ΡΠγα Φεραίου στό πατρικό του σπίτι στΞ Λρ6κια, 18?Οι Από τό έργο | , , αυτο μόνο μερικά κοµµάτια υπαρχουν οί ίδιωτική συλλογήο Βιβλιογραφία. Κίτσου 'Α, Μακρή: "Η Δ α ϊ κ ή T έ χ ν η τ ο 6 Η η λ ί ο υ, 'Λ… .............-.....-…-ι- ,-,. θήνα 1976, σελι 209…221… 'Ημερσλόγιο 'Βταιρείας Παπαστράτου 1973ι ;( It ο 4 ,, ή ' ,! r …;- , …… .. , 0 γνωστότερος, καί ιξω από τα συνορα της 'Ελλάδας, λαικ6ς ζωγραφος εζναι &… σφαλδς & Θεόφιλος Γ… Χατζηµιχαήλι Γεννήθηκε γύρω στά 1870 στη Βαρειά Μυτιλήνης … "ή 7 ., ρ " | . I . .…- ΄ Υ u . , ,, . Ν & αωηβος ακομα εφυγε για τη Σμυρνη, που ειχε εντονο ελληνικο χρωµα, κι εκει Κανει 9 -» , ο … , , ν … , εκαΥΥελµξ του τη ζωγραφικη… Δε οωζονται εργα του αυτης της περιοδου γιατί µεσολά… # . . | »: , |. , ,. |: ..1 ,. .; , βΠΟΕ η ΥΨΨΟτΠ καταστροςη του Με")," ΐ;ό :Ξ)( ερχεται στην €πλλαδα, εθελοντης στόν ! & .… :: πόλεμο εκεινης της χρόνιας, Μένει στό Βόλο καί τό Πήλιο ώς τα 192? κσζ ζωγραφίζει …' ΄ ." - . " ' , . ,, |… & & » , |… …' : µι ακουραστη οραστηριοτητα ιοιχους ακο µικροµαγαζα και σπιτια, καθως και πιναχςς σε χαρτονια3 πανιά? τενεκέδες καί σανίδια. Φτωχός καί καταφρονεµμΞνος, ζεΐ σέ υπ… ΄' » , ' | κ' ' ,, » …' . γ' , | , . ., Yak“ αζλιΑΐΓτ"; λι/ :)εζ ςευγε' για την κατριδα του ιυτιληνη. συνεχιζει κι εκει τα "(. ( *.'θ΄ 618 . , ”<- ..… Ο" , , ΄, . ,, , εργο Von και… ακι µις ιοιες ουσκ0λες συννηκες και στις 21 Μαριιου tog 1934 fieOaL~ l ΄ , 1- . » , | ." , : " νει απο τροφικη δηλητηριαση. Λίγα χρόνια πριν απο το Θανατο του γνωριζει τό εργο του ό) γ.'ι.ι.'.'-ι'«ΐς τ'; χιπη…ιΐτπς "τρότης ']'Σλευξ]! Γι.(ΐδγ……Τ-Έι΄ζ|ξΤ|1…ζ και: άπό τότε &ρ),ζ;;…΄ & Ν ' ; . , - .. Ν …. I .. ι," , αναγν6ριΠη της αξιΠ( του φουσταν€λλα αυτου ι…γρηφου. ΛιακρΓπεια ΠΧληνςς και εξ… | r r‘ ΄΄ & ‘ x v νο., τεχνοκριτες ι…) αφιΕρων0ιΝ ί'ι'ξ|Ου(1ια(ΙτιΛ((ΐ (1χ(΄)λι.(ι…, (…'ιργα…,΄ινυνται ξ)(ΌεΠε|,ς έργων . " ΐ-'- "- ,. ΐι- , .. :' | "" " | … του στην µλλαόα και τό ιςωιιρικ6 καί τον αυγουστο του |965 έγκαινιαζεται στή Ήα… , γ(Δ " . ΄ . ( Γ " , . , . , .! κ΄... . .€ " '.΄ , ρεια το µουσειο Θεοφιλου… Επηρξαν, ομως, και ΌφΟδµ0ι επικριτις του εργου τουι , || … , ‘l . p . » Τα εργα του Θεοφιλου ειναι τοπιογραφιες, µυθολογικές παραστασεις, σκηνές ' " ' - - : " 04 . …' : | . " από την µπανασταση του 18κι, ρωποχραφικα ειμαια, µερικες κροσωκογραφιες και λίγες αγιογραφίες. Πρότυπα του λαϊκές λιθογραφίες, καρτ…ποστάλ, είκονογραφησεις .. ,. ΄ … : Γ. : , ΄… |…" ! , - λαικων έκδοσεων, ιωτογραφιες κ.λ…πι εεκινώντας από τοσο ταπιινη αφετηρία δηµι… , ,. - u | | Δ ' » ΄ .: | » ω .… ουργησε ενα θαυµαστό ιργο οπου "κοιταζιι τον κοσμο µέ την αγνοτητα των γαλανων … . | ι , |! ..'΄ . µατιων του". Με μια µοναδική χρωµατική ευαισθησια αποδίδει τους απιστουα τονους του έλληνικοσ τοπίου. | .- Ο. .. , r . .. . … | , ν Μιβλιογραφΐα. Οδυσσέα ΄Ελυτη: 'Ο Δ ω !! ρ & φ ο ς Θ ε 6 φ ι λ o ς, Αθηνα ι9Ι3ι 'Ωµκορικης Τραπέζης της ΄Ελλάδος, επιµέλεια Γιάννη Τσαρούχη= Θ ε 6 φ ι λ ο ς; | : , Οι , ι , Αθηνα ι966ο Η. Λαυπζρη: 'Ο & ω γ ρ ά φ o ς Θ ε 0 φ ι λ o ς ο τ ή Σ µ ο ρ… I a . CV, …: , …' … , , -… . ., , . .… II ‘ νη, Αθηνα 1973ο οπίσης στο Λ΄τευχος της σειρας "ΜΛΛΜΝ;Δ 7ΩΡ;ΛφΟ1" του οικου ΤΙ "Μέλισσα" τα αρθρα= Κίτσου 'Λ= Μακρή " Θεόφιλος" καί "Αγάπης Καρακατσάνηε " " Ζωγραφική τοδ Θεόφιλου"… ΄Λθηνα 1974.ο ί… "Παππά… …. Κ]'΄,΄…?-Ξ'ι"1΄ΠΤ; . Τό ύςςντό συνοδεύει τον ανθρωπο σέ όλη του τη ζωή 316 ζ] γΞννηση "ως πό ? ' ΄ΐ ΄ Α' I , Ν | Θάνατο. Γι αυτό ειναι καί ή πιο δοαδεδοµ€νη τέχνη, με τη µορφή της οικοτεχνί… ας των γυναικών., Κατά την Φουρκοκρατία δεν υπηρχε σπίτι στην €Ήλλαδα που να r v I; I ! ΄ι' :.. Η ». μην έχει ενα % περισσοτερους αργαλειους.Τεσοερες ειναι οί πρωτες υλες της έλ… : ι ", ! ν΄? ΗΡ .-- ΄ » 91 . ": "Μ,.ι »: , . ΄΄ ληνικης α' ν«. ης, το ……λχι9 το βαµ.ακ…, το µεισξι και το λινάρι… Τρεις οί ΄ τυ… ! ποι του αργαλειο6, & όρθιος, & πλαγιαοτός καί του λάκου. 'Ο δεύτερος εχει τη Ν . ΄ µεγαλύτερη διάδοσηι 96 προϊόντα της υφαντικης, ως προς τη χρήση τους, µπορουν ν΄ "l Ο "Όρη. ! " -'΄ “fix I .—’» (], λ.|.)γ [.Ο«, …') Οι; ιριις …κα.υΐ]Οµί-ιζ οι ' , Ν , …. στά υφασµατα φορεσιας -µΞσα στα όποια περι… , | , : ο , χ . I I … … . λαρβανονιαι καί οι "καπες" απο τραγοραλλο… στα υφαντα της οίκΟσκευης … κιλιµια, Ρ , … , ο ( I σεντονια, καρπξτες, µπουχαροσκουτια τι……π…… καί στα επαγγελµατικα υφαντά "για | … |! , - I" f … σουρωµα του γαλατος, λιοπανα, καραβΟπανα. 'Από την καλαισΘητική αποψη περισσότερο ένδιαφέρον παρουσιάζουν τα µάλλι… | , , …. , , | . I ",. 3 , Α . . ,: : να υφαντα οικοσκευης, με την ποικιλια και την ιμΟρψια της χρωµατικης και σχε… Ν I I N | , διακης τους διακοσµησηςι Τα ρ ι γ ω τ & αποτελουνται από αλλεπάλληλες χρωµα… τικίς ζώνες, παράλληλες προς τη φορά του όςαδιοδ.5, που δημιουργοΠνται µέ την I , ΄ , , Ν , Ν ( ,. u ( . , εναλλαγη9 κατα διαστηµαταδτου χρωµατος του υωαοιουι Η εναλλαγή αύτη ακολου… [) . ' , : . ι ; δεί ώρισµξνο κανε φορά ρυθμοι Στά π ε ν τ η τ α ο τ 6 ν & ρ γ α λ ε ι o ύφαντά δηµιουργούνται διάφορα µοτίβα μέ την καλοµετρηµένη εναλλαγή του χρώμαώ. , ,. ( …. u o , | 7' , I τος του υφαδιου στην ιδια σειρα. τα μοτίβα α ουτα ειναι γεωµετρικα η πολύ σχη… I . α' I ι- I µατοποιηµΞνα παραστατικα… κάθε περιοχη τ1ς €Ελλάδας εχει τό δικο της ύφος υ… φαντικης, που χαρακτηρίζεται συνήθως µέ τό όνοµα του πιό γνωστου κέντρου υφαν… ,… .. … | ' ' τικης της περιοχης: µετσοβίτικαι αραχωβιτικα, αμπελακιώτικα κολ.π… "|4 ΠΟ "[ Αν Η). ί,ι.=(αςξ' Έιτς! ΠΜ |… ιζ] (5161 .";'ι-)7Η…( ΠΑΝ λ':(ν; |"? γ | '… ών" ζ(…'.:ι ,ζ,΄-.΄ |ι(….΄ Τα… Σ,… "6011" . τωαο|ι&ιάταν.ΠΡ0?&ν…νί΄ι"€…ψ>δΤψ… νρ7άπΛυ…τη ει… """ΜτκΜψ'57…΄ειμ…ώ; | ,µ.-…… . ‘ ί;"ΐ€735ιΕ, ""Γ&ΐ'5ΥΟ»λανζΐ:'1ιω;ι"'µ"> ια. δ';'α;…ΚζΨΖΗ7α΄674» οιψκ)Ψιο π:λί:67ό, )ςαλι«δοοικ»ρικς)."[πιαιγ|ώ)ιυ)ιµλπ[Άοτέ… :! " . ’ . ' ΄.' ' ' . . .. . . Τό παλλίγαπδ την κουρά των προβάτων ως τό ετοιμο υφαντο3υφιοταται οταδια… ΄ ' ' ΄"' ί "΄ " "" λ' " '΄ ύ ουν τ΄ 'ΐυα"α καί κη επεξεργασια που αρχιιιι µ. το πρωιο π υσιµο για να φ γ .α χ……ιι … ' ν΄ , . , ,… . ": Ι Ν . Ο οί λιπαρΞς Ουσίες? ΛκολουΘει το "λανάρισµα"…τακτοποίηση των ινων του-,η βα… , , ' ,! . . ' " " φη, που γίνεται σε τρία στάδια στην π ρ & σ τ υ φ η, προετοιµασια του µαλλιου ." ο . ξ , να δεχθεί τή βαφική ουσία7 στό βάψιµο, που άλλοτε γίνονταν µε φυτικις βαφες, … … I . κ , U ΄ , έ ω " η, στην εξασφάλιση του ανεξίτηλου των χρωµάτων. Υστε… 0 ν , . ς ' ο ρα γίνεται τό γ ν ε ο ι μ 0:, ή νηµατοποίηση, πού µερικις φορες γινειαι και # | ! . , ,… πρίν από τη Βαφή… Τελικό σταδιο & υ φ α ν ο η. ΣΕ ειδικές περιπτωσεις επακο… , |" ΄ ". : ,- … , . . & Ξ λς;υθζΐ τό ν τ ρ L (s τ ε λ ι α 6 µ α, το )ζ1΄. ιπηµ.α του υφο'…Ψι0υ σε νεροτριβις… Τό κέντημα F ναι περισσοτερο 8ύΧάριστη ασχολία των γυναικών… γιαύτδ δη… ….....…-..…. . | … … . …'. - : | ,, ο , ., , … µοτι…ό τραγουδι το λζ€Ό γλενιισμα ενω %ήν υφανση τή ΧαρακτηΡιζει "σκλαβιά των κοριτσιΜνι" … » & …. … » κ » στη μορφη. Θα µπορουσαν νά χωρισΘουν σε δυο μεγαλες Υπαρχο υν πολλ Στ ,.ζ τιχι , , ο & 'ιπες κεντηµατος5 που !! ς … , , επιδρούν αποφασιστικα , & - κατηγοριες , στα ξιε τ ρ η…; ," , µ…΄ …. Ψ.. ...! . . . …. .? (" . " . " ΄ … τα κενιηµαιαΘ οπου το διακοσµητικα Θεµατα δημιουργούνται µε το µετρημα των ;… | ' Η" , : η * ,, , Η"… » ...,"- . , , ΡολΟνιων και στα 0 χ ε 6 ι α ο ι ας οπου το αλλα;δ Θέµα σχεδιάζεται πανω στο " , … υφΠΠΜν ναΓ εκτελει ται µέ πιο ελεύθερες βελονιξπο , ακαι Κ ο ο ." α 1 |). ή ρ α 1, α τ "η ς '? λ λ η ν [ κ η ς ) o p 6 ο ι a ς, ΔΘήνα 1966. Μουσείου Μπενάκη: Κ ε ν τ ή… μ α τ o "Η π ο ι ρ ο υ κ α ι ="Η π τ α ν ή σ ο υ9 'Λδήνα 1965. τού ϊδιουξ Κ ε ν τ π ρ α τ α Σ κ 6 ρ ο υ,"ΛΘηνα 9656 "Άλκης Νέστοροςε ? & ‘Y φ α'ν … τ 6' 1 ρ ς Η α κ ε δ ο ν ί α ς κ α 6 τ τ ς Θ ρ α κ η ς, ΄ΔΘήνα 1965Θ ΧωΞ …΄)΄«. ΐ"΄ι΄)ί'Τ 11?!" δΌΠΠΞΤΌΝ;Ξ. Ο L Η Η )'ζ Ι L A N D Έ ?? Ή ]? ξ΄ν Έ Έ Ή Υ Λονδξνσς Λημι Λουκύπουλουε Π ύ-ς 6 ο α ί ν ο υ ν κ α ί ν τ ύ ν ον… τ α L ο έ λ ζ τ ω λ ο 6? ?ΛΘηνα ι927ο Κίτσου 'Α… Μακρή: "Υ ο α ν τ o Θ ε ο… ζΩ;ΏώΞ & ΖξΩΩνη έζΐξχ Τζέι... Μ.-Η(.)Έΐ΄ΐΈΐΞΞ….…-.ΐζΐΐζ--… 'ΐΐ "Ψ…" Τό µέταλλο δουλεύτηκε όρκετσ κατα τά χρόνια τϊς Σιουρκοκρστίσες καί ύργδτερσ… Kai «τα µικρότερο χα.ρι6 ακοµα ύπΐρχεε νΓοτν ιο ύν οχι κατα… σκευϊς,΄ & ,! χρησης. Κυρίως εγινε σκευή έξσρτηµύταν οικοδοµξν (σιδεριξς παραθύρων, /χ :) ζ -… … Έ) ι?) . | ες |ζ.΄ιι':'ι ) , ΞΩΚΥ1Χιξ καί ύλλωνι οι χρΞ΄ΐ υ…ι., τουλάχιστον επισκευ,ς και συντύρησις η ιοΌ .. |: - ρ, τινΞς>ιπ, τ τσ,ςες σιδ€ρου λΞγοντσν ! σιδηρ ου κσι. τού 3143 …λπι) κσρ Ν Ρ λιου γιέ τΌν κ κλειδαριές, σιδερύδες % γύφτοι , αντικειµένων ΜΟθΌµΓΡΌνΞς Μα Ο ο…" µεντεσξ… 'ίιζν, ι'!/"ι.μ.α, " οχι τεχνίτες τού »! Α' . .. ΄ (, µόνο γιατί πολλού γύφτοι Ξςσοκουσσν τύ επ; ύγγελµσ , αλλά και κατι ολοι παίρνουν µαύρη ύψη άπό τούς καπνούς τού κοµινιοΌ. 96 χαλκό τόν δούλευαν οι "χαλκιόδες" % "κσλσντζΈδες" πού κατσσκεύ αζσν σκέυη µαγειρικΞς (ταφιύ, μπρίκισι.) ME ορείχαλκο , χυτό , κατα… σκευύζοντσν ύντικείµενσ έκκλησισστικϊς καί οίκισκΞς χρήσεως. Κέντρα … … ΄ν΄ … ' . κατεργοσΐσς του χαλκου ηταν 6 Θεσσαλονίκη, τό ΙωΞννινσ. η Έρίπολη. . , β % Μακρινΐτσα. τό "Άγιον "Όρος και η Κύπρος (κυπριύ % κυπροκούοουνα)ο Κύριο κέντρο όργυροχρυσοχοϊος Ήταν % "Ηπειρος (Ιωόννικο Κολσρ… Ρ ? ,; » u . - ρύτες ) Ηταν σέ χρηση διάφορες µορφές δισκοσµησης οπως το σαββύτι ( ,νθειη µούρη ύλη µέσα σξ χσρσκξς ), τί χτυπητύ σπύ τΐν πιοω πλευ» ού που σχηµάτιζαν 6νΞγλυφσ,τύ φιλιγκρύν καί Ράλλυο . . Η ' , . , η'…. … , , . ι .,΄ …,.:… µµ "Ο" Κξ-ζ ηζ;ζνι=.€ξζ4'1ΐ'| ΄(6γ…'νμ, "") ιΣΦ.ζ:ιΐπι.λν.ιλ για…-ς…." (=…ΐµ΄»Ν «ΣΑΝ-Μίνι )΄µ"?-΄…λ/ "Κα…-8 ' . .. " "…' '- ,/….* *,… . ι…. " .… ι,….;..…….. ιζ Γ ιι;ΩΛ Λ>ε'ι(. 66 ωάηόΨ…άΟ χώ;…ι-ροΟΩ;…ι4Ό;ί" % Θ,ΖΛ6!νΟ,/ΉΥ'α=((θν&ί'"Άΐ"1 , … .. . . . . , ,… τ … .. '… … . . ΄΄ - ' ιπ«ιιλα.«:.(Μ… Έ|μΐθ ΛωΉα, LOOK ?ι:σι ελ9ι 20 δΙωο ΓΟα υεµ3 Μιγαµ€νπδι ΌΥ6ΐσγΉ 'ΐζ . ., | τ?! η΄'7 : ."» ' Ι. : …' Χ--,… .) ((.Χ:"…', ΙΤ" ' . |. ., -…κ.- Ι.? τα "…' ,?! viz-11‘ H, ι… (.| (Α,… µε… µέ :. χιτ! …. |): ΄|.1(.ξ ,.| ς,…/,,-..,ιρ… ,.όιιι…Μ, µονη ο . 5υαιωιγλςνψιξ …ρκ11Λ»ο1ιΛιγππι3 36ηιιππ (κπ21'γριω. 9(Π1…ικ0ίΜΠ ,ισγ(ι; 33;.κεπτΗ)κ I ADQQOAAMB§ ρ1σωΧ ργγρ ροκ σύρραξη οι ςπς; "οοαγλρΛρ ργΏΜρΧ 30 σι3Χ …1οιο ρκ1ιύσοσκυ1φ ργγρ 2ικ ρ1σρΛοκΆι €>3ωισλι1-3 33κ1οοιατκ 6ροαρο;πο αοο23γικο ροκ ποοργλορ1γ ;οκ λαυΧΞι3σ Λ"Α01Ή311χΘζ αρα υλΞλ63αΠµ µακ 4 .: …»ο3π1κ3 QuAmugvo 30M οκ1ΛΧ3ι σας βΌΞΞΛΩ AAOAXABQ (53ουλ3η) 33 ασ you (οπΛ1κρΠ '1γροκοοΧ δοΘογ;κ3ρΦ) ρ1σφΧοσολρΖ ρκπο3Π 9ο οπι;πο οι ςµκπαοικ3ι1Χσρ Αξικ 3%λ…λριοκ υπ; ριΩιοατοκ & 1οΛπ3 ο1ο … ή ; & 21 ΩώοοΠ µα χ3 . -;απόκ μουγαρ σοκρ '3Βγαώ % στου ιυ ο …υοο οσοι Ωκ1ιισγ3λλρκ3 α 1ΟΛ13 οιοοΏρ1ςχ )"κ1ώιολωΞ µππγ01 .) A91 ρα; σλ3αο, 3σακ3 οσΞΛρώ δοώο ΛοοΧ3 ποώοο&υ2 δ3αφσ13κ ? go )ργγρ 2υκ προασοΦ I - " . | ( ι A :) κ η . ρι ρΑ39αος &; ιδ3ςρ1Λοπχ το δφκσ ιοιΛ;κ ργγοκ ΛρΞόΞκρ µκ1ώρσλοΏ η & ΄ ' ' | Ο Η ' ," . "ΟΏογρλοοοοκο ποπ οΛ1κκοκ οσύορ ρΛοΑυκ ριοκ οιΛςδ ;… );γοοκ οι 199 ογοι3κ ? 1λ9πσα οι €πκ;ιαοκ θα έδΩοργρςρκ ρ ίδµιο3σοΧ o AOAAE 5ωκο .) ,σς -η 53α3ηπποκοιρΠαΧρ ρω ρς1ιοη A3Ao σκοπ1µίιοΧ α…:» Λτ;5α Η '39 αΧ3: « …; ΞΞκχργ 33Ξκ1ιωοπ3πµ Όχι λΈώσ0π ποτ Λογο υλσΞ ρα 1ΏΛ13 δυιύιρποκ σαγιφλ= : η r" , … « ί - -\,-’r …) . .|-. « ροκ ι1ο;έολοοιυχ ρι "αοά3γ3ιο3(…3Π 13γρκογ1ώ… ρα 3» …ω3οΧοκο Λ91 391 Ό2ΗΟΛΟΉΞΟ Ώκ1ώοοισΛαακολσω3λ ΞαΞοο1οοπ63κ ? ροκ ςοπγ .! …σο3 σοι εκρν ? οαι σαλκ;ι 3Ήι ποπ 33ο? αξια ροΞικρσοΧ οκπιορ αρα ;ή ΛΨΛ]ΛΛΌ??Σ€ΛΈ1 Ωγρκ & ΐ5Ώι δοώς οΧροι οι 3ο σοπγοοζ σοι µΧοπσ3κ ? οΠ "936 οσοι ρκ1ισ3ιοραυι3π ολοιΛ3 οι 3η υ1οοΧοσολεΖ οι 3ωκο 'ογοαρο ρκπαο -1ιπγοπ οσΒι;ο1ςγ 3ουισοο1σ-; οο(313πυ Έµα δασΉςρΞ ςοα13οσ Ωρα Ωοωώσρσ Ώ …ρπρ ? ;ιρ1λ ρ;γ1κ1οκ αγΡλ3π 13Ώρποαοσυκ αΛΚ3ι 'λκπσγ Ωκπαφσ13πµ Η, ') ' "τω-ι Κ.] Πωλ. ς1Ο'.!)Ρ(.ξλ Μορ (ηοοοορ1λρι) 33ιπαγλογσ? τσκζποΛςκ3ν3π) πσώογλορπγ 1οσοιορσ 1ρκ δ3ΛΟ&ΉΞ&1ΧΟψς"Λ9190 ρκο πο;κ τα) σοσ;Υ Πυ31ΛΠγγ3 σοι ρ13συυ ρα σγο 3ο 1) Λρκαιο;κσοκρ ροκ αωι;ιοκπρ;3 αΏι αυγο ύ3ι3ΑΧ31 ΏΞορπγ1Χ οποτε σοι αρα plow ADLQAJHBj µισο yup αιρ1ι 5ω]σακ ργγρ . 3οαλσ31γγυκ ροκ αΈώ …σοΗ Αρτ ο]γ1κ1οπ A91 ροκ οιοισ1οπ Αµα Γοιοογπ αοι ρπλ σαφή 1χΟζ "3οΛΧ …ξι δύο δΞκχυγ &&… ρΛρη προ 130ασ…3ς ρα λ3εοαΗ ρ1ικµρ δοση3αΗΠ Η, αχ] | €.] 69,4; | ΄." ' ΄ '. …'΄ .' . .) "»; … "» .! . . - . . ' .. Η……) ) »! &] 211) Ά,Ω'.)) επ…!) ,] Ε)3->;'&ξ ) !) 31.31… )..…;… ….. ΕΠΙ ι , , > ", «&… &) , . . ξ … . ΄ | | - & , .… … . .… , . . .,- ? η… .. µ…. ", . , . . .) "… …'…) ο")… 3 Μ …. )… ι a! A. …… , ; …» … ,; . .….) ..… ' ι , . , . . _ .… , λ ,. . …. &; 543) µε, «32΄ΐ)'"« ": "΄-΄ΐ!΄.'ΐ΄Ξ "…? . 33413) ο"…"ζ ζ'…ζ»ξ ..΄,΄' Ζεί; ,;΄-'΄ ΄ !! … (; Ξ-?;ξ ,; ; \ ' Δ ,.) Η; '; .…) | ϊ .. … , … .| 1 . ι . ….',ι…1 0.3) ένα, της…) Ή…|? 4.,) , ,,χ.…)', ' ' [ µ 1Δ… " . β΄1 412133, =…) : . « ν1.;εζ …. ' ' ' ' . - - >. , … ΄ * . I . . ..,- ;….Σ . -" ι΄΄ι » … ζ .: & . , . | . , .-",-…ς…ξ] ζήΏ'19.΄( Ι΄.:3'Χ" :, Έ . ΄ ΄΄ ΄λ.΄΄' ?"? ΄!) .? 3! ι'4&ι , να; ν)'΄,΄>1| ., ! )."? ' 1; , #4 …"." ….,… … . , . ., …. ,, , , 4 ,& Πρ; σέοσζµωιω ΡΘ - .» &. , ; , '& . …;" ΄ - . ,… …»… Χ ξ; : )) ,; … . » . . … . 8 »? ,')…ν10ι/ 'γ.3,……,ς[υ';3µ .?" ;??? …δύξι 31.41;)-,|ΐζ"/Γ;Τ:;ζ ι:)ζ4.Ξ.,";Μψ|, m) ' …'.>;', , ')…]Ν3΄-;-')'.7?)ι)΄) , .., …… γ;……'…ζ;'ύ;'…… ι . . . |… . η κ,. , . ,… . …… ν ….. …… .,… ..,, ""; ώ,13! ' "π.Σ' & . α' ; )ι=η …Ά…ςέσ , -Λ . …;γΐ|"η | "" (|1, (ιι ( ΄…>(…2.ογγρα3Η >)… κ'1Λ.ιγγµ[= σ΄.ξ.1Λυλσί3'όιλογκΞ & :Ξόκσπ οο913χ)996ι ιαµρρ,δ ρ A b 3 d o © © & κ A A & γ γ &. ο Ε ι | ".---ιΜ"--ί"………|ι'-Ε… ο ι ο Η 9 fl ο ο Χ ] o κ ο ι ο Η ρ ι A 3 X πεσψΖ δακρΠ 2ρ3ώρσλο1γρ1Ξ …) ? Ρ µξ τήν τεχνική τ&ν "κεντπτδν" % "σκαλιστ&ν στον αερα" . Φηµισµξνη εΐνσι & έπειρώτικη όργυροχρυσοχοϊο. Ώιβλιογοσήΐπ: Κΐτσου έ.Ή1κιΞε ? ζ ω γ ρ ο φ ξ ο & η ο τ ο ν ι κ & ς. το ΒΗΜΑ 11…9…1966. Φου ΐδιου: Μέτσοβο, TO ΒΗΜΑ 22…9…1963. τοΌ ΐδιου3 "Οταν of "Έαληνες καρτεροΌσσν τό Βοναπάρτη. TO ΒΗΜΑ 14…7…1963. Μ.Γ. Μεροκλζ: 'Ο ο 6 γ χ ρ ο ν 0 ς λ ο ϊ κ 6 ς π ο λ ι τ ι ο µ ό ς ΟΑΘ.ξν .97". "π""υ Ρου)=λίµη: ξΗ Α 6 κ ο τ ο 3 Μ τ 8 τ σ ο ρ η Γιάννινα 1ΏΤΓ. Βεγγελι;Ής Χ1τζηµιχόλη: Η π ε L p 6 τ L κ χ ν η , 1ωόννιν1 1930: "= κ ή τ - τ , .. "& 93 χωριά το; Πηλίου ειναι νεώτερα Χτισµατα. Κατά τή βυζαντινήΐ µοναστικό βουνό. Γύρω άπό τά µοναστήρια καί σέ άλλους πρόσφορους τόπους δη… µιουργοΠνται µικροί οικισµοί. Τό φαινόµενο τίς δημιουργίας ορεινών οίκισμδν εζναι γενικό στήν "2λλξδα κατά τό 160 αιώνα έζ αζτίας τών κακουχιδν τόν κα… τοΐκων στίς πεδιάδες όπό τίς μετακινήσεις τόν τουρκικδν στρατευμάτων καί &πό τή δηµιουργία µεγάλων τουρκικών ιδιοκτησιδν άπό &ξιωυατοόχους τοδ Κράτους. Τά πηλιορεότικα χωριά άναπτύσσονται γρήγορα χάρη στήν ομιαυτονοµξα τους καί στή γονιµότητα τού έδάφους. Σηυαντικό προϊόν εζναι τό μετάξι. ΄Ήπειδή δέν ύ… πάρχει τό κατάλληλο τεχνικό άνΘρώπινο δυναµικό κιά νά καλύψει τίς µεγάλες , άνξγκες τον άναπτυοσόμενον χωριδυ, κσλο6νται τεχνίτες άπω τήν "ΗπειρΟ; κυρς… ως, καί τή Δυτική Μακεδονία. ΧΠΧή53Αύτοί άποτελοσν τή µαγιά γιά τή δηµιουργία πολυάριΟμσν ντόπιων χτιστάδων,ξυλογλόφων, λιθοξόων, χαλκουργδν, ζωγράςων, άρ… χιτεκτόνων κ.λ.π… 96 σπίτια TOG Πηλίου, χτισµένα στόν τύπο τοδ βορειοελλαδί- τικου άρχοντικοσ, στολίζονται ΗΕ ξυλόγλυπτο σταθερά στοιχεία, µέ χρωματιστοός φεγγίτες καί, συχνό, μέ τοιχογραφίες…Οΐ έκκλησίες, µονόκλιτες Η τρίκλιτες Ba" σιλικξς τοιχογραφοδνται καί &ποκτοΞν ξυλόγλυπτα τέμκλα, δεοποτικούς θρόνους καί εζκονοοτάσια . Βρόοες, καλντερίµισ, τοξωτά γεφύρια συµπληρώνουν τήν χαρούµε… νη εικόνα τών χωριδν 106 Πηλίουο ΄Λξιόλογη εζναι καί & πνευματική τους &νάπτυ…- ξη HE τή δηµιουργία βιβλιοθηκών, λειτουργία σχολείων καί τήν ξμφάνιση άξιόλογων λογίων, ιοπως & ΚωσταντΞς, ό Φιλιππίδης καί δ Γαζής… Σιγά…σιγά, καί κυρίως κατά τόν 180 αζώνο & τέχνη του Πηλίου πλουτίζεται µε καινούργια στοιχεΓα πού τΞς δίνουν Ενα ζαρακτήρα περισσότερο χαρούμενο καί αζ… σιόδοξο. Τόν τόνο πιά στή ζωή δίνει & &νερχόµενη καί προοδευτική τάξη τών βιο… τεχνΞν, τών έµπόρων καί τών ναυτικ6ν… Μετά τή δημιουργία, άπό τά μέσα τοσ 19ου ab évay τής καινούργιας πόλης τοΠ Βόλου & οίκονοµικ€ καί πολιτιστική ζωή τ6ς περι… , οχΉς συγκεντρώνεται σ'αυτή και &λλάζει µορφή. …: ή . ,. I I | #… l .- -,- η , &… [| , ' ' | ,… ?. ,'΄ κ . . ΄ζ΄΄ς» :…- [ή . , . Ώ.µλν:μ.ε…- Ήιιόου Άι'……'Ό4)ΈΚ /…λ' Ή"' ζΧΜµ1 " Π ?ιΟι,) ι . ,… : η; ΄.- /΄'|ζ,'΄΄ζ.τΧ.|΄ι΄.ς ΄ϊ "! | 6 . 7: &… &… «Δ…; Δ…… /,Α/, Μπα ; ΗΑςς/+|α |3/θυ/+ω3 κ»? |ιτποδ΄Ό,…… 5 Θΐέ/;]Ον(|ς I χ 1' , 1 v η . 17- ΔΓή Γ,… 1 8 ΜΜΜ! χ (, α) 3 - -… ('Η? Δ)… & (Ή; 1 Γ……Γ…ΐ/7 δάζ|'/||ξ ! |1 , ζ) / Π | ' ( . Η : » Β' ;Οφ)΄Μ ΚζΛ/ υ]ζ,)Οωΐ … ( Κ α…ωΏως ) …€ & ( & … /ΐΔ=΄Ήξ άΐΐ γτ…- ΄- ζ 32/4. ;, & ""… έ €&ΓΓ7 (µε? & σ) ; ::: _ I) Ήζ LID/30A," ί-µΐΜω (Ξπ(.΄(ζ΄ ΄" ; ;;;…- ? GAY (µ ήσυχα, &&…λρ, Γ Α AA 1 Α , η ς,ΔςΛςςΑ5 , Λ…… Μ…… 12ΜΜΑ "Ο ξθ΄ .)| ΄ "" ΄ | γ . || : '΄ | | .’ :! …. … , , ? /ί … ν ( & xx " ' ή … … , | …/ … ΄ …… /%%&ε … ) 72 3677/78" 3/ΘζζΘξρμαΥΔα/ &… φακούς ΡΛωυΐξ ΚΚ€Ηπ€Κδ …, αΗκΜ…ε μΑρ…ΔΑε(κε… πεέ) 4s.— ευ… 11U1':5 ΜΜΜ/… …- 1U ίζΜζΠ/+) [& … ΝίΚΟΔΗΞ Κ©ςικη.%ΟΡΌ υωί _ ζΐλκ€ Γ€**΄Μ "& 3 Η. ΜΜΑ ΝΑεσ…οΛ) (ΜΑΜΑ) ?. "(2662 ζ070'ι;7ς . ///7?%6΄) & "ΖΜΔ>όψα Λ|…µ αν… ΜΜΑ! &. Α, …η… ©…ΏΐΜ ΛέΜΜ

ν΄Χ * εµ… ΜεΡΞ Σκ…-ι " ι. Β. 85 ιιµυκιιµινυυ ιιιµι ηµων…- ……"……>*'ι πων που δεν ελα6αν µερος ΄ €Ν+ιΜ€ΡεΣ# ι ]8|Βδ. Αν ηµοσιευουµε και προσυπογραφοµε σχολιΜ σινό φα της φιλοκυθερνητικης Ελευθεροτυ ' µε τίτλο «;θε σσολικου : Μ Συµπληρωθψε µι µόδα από τ ΄ρκωµοσια της νέας κυ- άρνησης του ΠΑΣΟΚ. ο ' ουθουν να φθάνουν στην «E» παράπονα αναγνωστών κυθέρνηση υπουργοί Την ευθύνη . οι εκφραση «λύπης και απογοήτευσης-ι αναγνωστών µα . ι Τι συµβαίνει με το Θεσσαλικό Πανεπιστήµιο… ΑγοραοΘηκαν τα κτ'ιρια τοποθετήθηκαν και οι ταµπελλες "Ελ- ληνική Δημοκρατία. Πανεπιστήµιο θεσσαλ'ιας… αλλά εδώ και πολλούς µήνες έπαυσαν να ακούγονται αισιοδοξα µηνυµατα. περι λειτουργ'ιας του. τον προσεχή χρόνο. θα ήταν ανώΦελο αλλωστε και εκτός πραγµατικότητας. να ειπωθεί κατι τετοιο. την στιγµή που δεν γινεται κανενα εργο διαμόρφωσης των κτιρ'ιων. Δεν Θα πρεπει όµως ο πρόεδρος της διοικουοας επιτροπής κ Λαζαριδης να διασαφην΄ιοει που οφείλεται η κωλυοιεργ΄ια; ΄ ΓΚ

ςΘ…οΣ '; ! 28'1…ΞΘ Το τσιγαράδικο mIIoIvmucm'uno & && η"… & Ι&…ζ ξ I &&&ιι1Ξ.%&…… .|π Η……τωνσιψβοΜν…Μκ.Κ… ΣΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ Η ΣΤΕΓΗ ΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛ|ΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ γίνεται το παλιό εργοστάσιο του Π…- ……Βολο.ΧτιςτοψΜ….ηη…της … "γης του Η… … αντι 310 …- ν …… τα πρώτα αυτα κτίρια. µε συνολική επιφάνεια 1.200 τ.µ.. θα στεγαστούν οι διοικητικές υπηρεσίες του Π/μίου και οι πρώτες σχολες του. Παρόντες κστ'ηλναυ πογραφή των συµβολαίων ήταν και o υπουργός Παιδείας Απ. Km: udvng και o υφυπουργός Στ. Παπαθεµελής. Η διοικητική υπηρεσία του νέου πανεπιστηµίου θα λειτουργήσει απ' ευθείας µε μηχανοργάνωση. Εχει γίνει ήδη η αγορά του ηλεκτρονικού υπολογιστή και των τερµατικών. Οι ακαδηµαϊκές λειτουργίες του Π/μίου Θεσσαλίας θα αναπτυχθούν στο Βόλο και στη Λάρισα. ενώ σε όλη τη Θεσσαλία θα ιδρυθούν Ινστιτούτα. Κέντρα και Πειραµατικοί σταθμοί που θα συνδεονται µε τις πανεπιστημιακές δραστηριότητες. Στην τελική του διαμόρφωση. o κύκλος των ανθρωπιστικών σπου- ξ… τουΤΠ/µίοιΞθεσσαλίας θα περιλαΐξνει Παιδαγωγικό Τµήμα κό? ενικό ρήµα πιστηµών. ενώ ο κυκ Επιστηµών Παραγωγής . . . . . . περιλαµβανει τμήµατα ωροταξίας και περιφερειακής αναπτυξη (το Το … … ".," … που για " … στη" ". το πρώτο στην ε…). & ανο- ς … Η… λόγων µηχανικών µε κατε νση …Γ * ' τη βιομηχανία. Γ εωπονίας. Φυτι- …ο και Ζωικής Παραγ…ής ( Ο… Επιστηµών γ… και Ζωής θα αρχίσει µε τη λει τουργία του Τµήµατος Ιατρικής στη Λάρισα και θα αναπτυχθεί. ουσιαστικά. στο πανεπιστήμιο µε την προσθήκη πολλών τµημα- Στα ΤΕΙ ΤΗΝ ίδρυση 4 νεων τµημάτων στις σχολές τεχνολογικών εφαρµο- γών των ΤΕΙ. αποφάσισε στη χτεσι- νή 3η συνεδρίασή του το Συμβου- λιο Τεχνολογικής Εκπαίδευσης. Τα νεοώρυόµενα τµήµατα είναι: . Ενερ και κλιµατισμού. . Μηχανο γικών κατασκευών και εγκαταστάσεων παραγωγής. . Αυτοματισµού και . θερμοκηπίων και (WOO-coping. Επίσης το Συµβούλιο αποφάσισε την κατάτµηση του Τµήματος Τε- χνολόγων Πολιτικών Μηχανικών σε δυο Τμήματα: Δοµικών εργων "Με"; ι&"ώι|Μ

… ….,ι'.λ.3 & ?… δ !. ϊ ζήν! &… 10€ ' .: ΧΧ Υ/υΏ …… Χ… Ά Η: 3 & έλξη ΠΚ. « Λ πλω .. ""…"… u o .! …… Τήν "άνιση. στην ……α Βουλή 100 σχεδίου «&… "ά αγγιλθιισα Monar- ία πανω…1µΜ. ασυλία… και! πριν… νικά "πω…. ζήτησα 6 δψω' Βόλου…» Μιχ. κατά … πρόσφατη "νά… του :. Ράλλη … ποσών …να)… τα " "πω…: … : … …ιιωΜιως.. Μύ- &. και άναγκειις μετά την άλμα- ι.ι- .. Ν' ; ϊ! ν πάλι…. … …. "ν νδ οι"… Μποξ"!!! ΜΜΜ. &"… κανονιών: !!… "ζω σθοθν οι" Με; τους και νά ΄ Ο…"… "λιώµα & ΚοΜΜης ?… ναινξι στόν ωωυΜωγο ό Θέµα της μή σπίτι ΜΜΜ:- ι4 γρΜΜ,' περί λιιτουογίας στό Βόλο …πανω… ιω&ν πλην ιών,… άνωιοΒεΈ συγχρόνως στην Μη ' Εναρξη λιΔτυων… nuvcxmmmfic" αγαπης "" …Α'….ξ…Δ…… : 15€ άλλον, άνω…ι 016 ΌΡωιφέν άπό τό ω»… «Μιζού- ΄|.… χωρα!" (ενώ 'Μι)ώριυιι δ Μος δ Μάικ Η… µ…Μ(νι…ώ σ… ο η…) …3 …» αν ]… .… Μ…; καί Ι΄… όπου) Δ…… δέν δη,…ων ΚΟΙΝ. … τ ,, , τό ο… δεν Νώλ&:…πψ' | ανάπτυξη .κ)΄ τέλη Βιοµηχανική… τή; Μακης. " 'Ο ». Κασπώ… τα… ,… άναγ΄καώτηω "bod-0cm: σιήν πιρωχή µι. ' Ινστιτούτου. µπω πτια…ιαών Μ…… … ΑΙΜ μας - από Καννών… …' είναι η Ιδρυση σλοκληρ ον . ηανα…ψίσν Γ μϊ Μιά πως. ""΄΄'Κ'΄ι 'Μό τόν «. Ράλλη human &- Μηνά πλΜορηθι΄Ι, άν 04 ι [να παιδαγωγικό" παµψη- µια ηχο "αν……Μσ, µέ. σωστα… κώµα… …… νία; …ΜψΜΜ;, .… " γωνιακής. "' ' … …… ‘0 κρυψώνα ά…; ό ΔΗ μια!!! &… ;΄=,'Ο κ-Κ……ηα&Μ' στόν…" 'Ρ…η Μ Μ΄??? Με… σάν-Μα χι ύΜσόι νότιου » Η…" &? … που… Β… . ΜΜ …ο…Δ ψ#……λ ΄ ……µ…!πψΜ ΄ ΄ # ,διατιηωθοΌν ς! ανιόν χάρτινη-1 χω; της έξαγμ.΄'.0ιύσης πρό n— θα…) :; π'΄όΞ, …έ' , µια…" Δ…ω… …… .… . Η' κ…" …ι' -ίιψ΄… υ…," Βουλή "? &" ΜΜΜ… Θ…. να…" ' τιν ΄ΜιΜ€΄ ΄,.ρά. "Με" άμψ…'Ά αν…… η…ιΔΞΉ΄ ! "Μ' συνάντηση Μ .‘O ι…Βαλα ης … …ν- … &" δέν ξανα"! τόν ση- μα η Μον…» πάώάνωγ…σΟ και vwotmtw, ά…". . σλσΜηοωΜ νου ισιοντου. «πό ΕΜΜ.) . Με. …να στό αίτηµα …'» αναφέρει… 016.. …να της mam-.10).! ο…»; δημόσιων. πού "… στό Βαλ. Μίνα πρό. Μου, γιά την t- τη… σόι… ΜνΜψ , : …Ψ το &… Μποντ… ω………… …… ψ;,,…… . . "& …… …'Ψ'.…' νία" Μ… Δ.: …' "µε Με. τα". …… την …Ή…ξ …… . Ον … : ι…ι.' ΑΝΜοιΝΩΣΗ ΜΜΜ ζ" …Μ|… 1ο " .'Η απ…"). ση 100 WWW νά αν ου παιδαγωγικό σωστών… … , …… το &… " ή … της… 'AI- δ…λ…ης ΜΜος δω…… ΜΜζιτοι σε Μ ωι»ψή της να τόν. …» &) mo Μ…… στη Με… ? … ΜΜΜ… ;… σ … …% …'… Δ…. . ιών …… Η… Με ή 0105. v 91 µια… Μαξ '… u η Μπαρ. να τους .αψυδωιι ,…… να τους ισ- και… στα Μ v6 πως 6… τη… µ?Μ,…ψη ;… :::,.?:Δτ,:…;… Δ, . . …. % …… » , .…" ψπ&η]ΜΨ… ί.τ( Η' "Η" :, ΑΠ!Ξ… "Με έΜι!νω θα": νωωιΜ%…%…όΝ Σάξ &Ήΐ .%΄,αζ'΄ %… .. ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 11.7.81

€ζΞ 69 €? \ ΑΝ…: Φ 200-/ A 422 +9 && ΄ 00 0? ΠΡΟΣ ΄." "..ι. .- … 74 Τήν 'Ελλην…ήν Καπνοβιομηχανξαν … Μαντάµ…- "ΜΑΤΣΑΓΓΟΣ" Α.ΒιΕιΕι | "34 ε άν. ΤΙΜΉ ..….!ΐ/'Ζψ1- Ξ.9-Δ-9…Ξ Οέ,ξΞ?>ζ% έ9ΞΞΞΞ:τ…ΞΞέΡβΘίΟΞ l2 ' ΄ 1969 Κύριοι, "Αποστέλλοµεν συνηµµένως τό πρόγραµµα κινηµατογραφικδν προ- … βολών "ΑΡΙΣΤΑ" ώς τοΌτο διεµορφώθη κατόπιν τΞς µειώσεως τΞν παρα- χΘεισοµένων &ντιγράφων είς SO. . Εις τάς πόλεις ΑΘΗΝΑΙ — HEIPAIEYZ - BEE/NIKE - HATPAI - BO— ΐ ΛΟΣ - ΔΡΑΜΑ - ΒΕΡΟΙΑ - ΚΑΒΑΛΑ - ΚΟΖΑΝΗ - ΚΑΤΕΡΙΝΗ καί ΣΕΡΡΕΣ, α|. ς προβολαί πραγµατοποιοΒνται άπό Δευτέρας 17/11/69 Εως καί ΚυριακΞς , 14/12/69. 'Ev συνεχεϊα, διά τών ιδίων ταινιών καλύπτοµεν κινηµατογρά- ; φους 25 έπαρχιακΒν πόλεων, διά δύο (2) ταυτοχρόνων προβολών έβδοµα- " , διαίως είς έκάστην πόλιν. Σηµειώοατε οτι μέχρι λήξεως του προγράμματος προβολΞν, (28/ 12/69) ούδέν άντ(γραφον τΞς ταινίας "ΑΡΙΣΤΑ" δύναται νά διατεθ% δι' δλλας ά6λεις, λόγω πλήρους &ξιοποιήοεως δλων των &ντιγράφων. Μέ έξαι ετική τιµή Διά τήν6"ΗΧΏς .Ετ-χ3 . -..--- . !ΐ Ξ ΑΛΚΗ ΖφΡΈξ / & 49 Γενικδς&Ξιεύθυντής ΣΥΠΗΜΣ!ΒΝΛ2 ΧΜχκ….΄΄/ή """""" ι Αναλυτικδν πρόγραµμα προβολδν µέ µικτόν \ κόστος έβδομαδιαίας προβολΉς κατά µέτρον καί κινηματογράφον. ΚΟ INDDOIHX IE. ' Καπνοβιοµηχανίαν "ΜΑΤΣΑΓΓΟΣ" ΕΔΡΑ. Ξενοφώντος 10 .; ENTAYBA "ΗΧΩ" Ο.Ε . Γραφεϊον Θεσ|νΐκης ΑΘΗΝΑΙ: ΗΡ0Δ0ΤΟΥ 26 - ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟΝ 736.000 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ : Π. Π. ΓΕΡΜΑΝΟΥ 2 - ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟΝ 20.329 ΤΝ./ν΄… ΤΕΛΙΕΟΝ ΑΝΑΛ!ΤΙΚΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΛΦΙΚΩΝ ΠΡΟΒΟΛΩΝ 22232414; 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 1o) 11) 12) 13) 14) "* 15) 16) 17) 18) 19) 20) 21) 22) 23) 24) 25) 26) 27) TITANIA ΕΛΛΗ ΑΛΜΑ ΑΧΙΛΛΕΥΣ R.CITU BEAKH ATBIZ ΧΑΡΑ Σ.ΜΟΝΤ NEGRO ΠΑΡΚ ΑΙΑΣ ΑΝΔΟΡΑ ONTEON ΑΡΧΩΝ ZINA ΕΡΜΗΣ ΟΑΣΙΣ ΑΡΙΑΈΑ KEPA ΕΙΚΟΣ ASMONON ΜΑΙΑΜΙ ΠΑΡΙΣ NTOPEMI KAUITOA ΑΤΤΙΚΟΝ OAIMHION "ΑΡΙΣΤΑ" =;=ΞΞέξξέΞΞ Πανεπιστημίου 'Ακαδηµίας Πατησίων Πατησίων Πατησίων Πατησίων Πατησίων Πατησίων Πατησίων Φ.Νέγρη Κυψέλη 'Αµπελόκηποι 'ΕρυΘρ6ς Μεσογείων 'Ελληνορώσσων "Αλεξάνδρας Βουλιαγµένης Η.Κ6σµος Λένορµαν Μεταξουργεϊον "Αµαρούσιον Γλυφάια Κηφισιά Ν.Φιλαδέξφεια Πειραί6ς Πειραιεύς Πειραιε6ς ΑΘΗΝΑΙ: ΗΡ0Δ0Τ0Υ 26 - ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟΝ 736.000 eEl/NIKH: Π. Π. ΓΕΡΜΑΝΟΥ 2- ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟΝ 20.329 Τιµή µέτρου έβδ/διαίως Αρχ. " " " " " '! Η " Η Η #0 'l 50 30 55 65 80 4o 50 25 40 4o 60 25 25 65 16 4o 25 16 16 25 21 18 16 20 4o 80 7O οι",. … εεΛιε2.θ & Ο * ο)? 28) BIKTQP Κορυδαλλός Έιµή µέτρου έβδ/διαίως Αρχ. 18 29) ΠΑΛΛΑΣ Νίκαια " " " " 16 30) AIAIA Νίκαια " " " " 16 31) ANNQ Νίκαια " " " " 16 32) ΠΑΛΛΑΣ Ταµποόρια " " " " 16 33) ΑΝΘΟΣ Ξαµποόρια " " " " 21 34) ZEA Πειραιεύς " " " " 40 35) APIETOTEAEION Θεσ/νίκη " " " " 1οο 36) 1Φ1ΓΕκΕΙΑ Θεσ/νίκη " " " 65 37) HAYZIA Sac/vfun " " " 65 38) ΑΘΗΝΑΙΟΝ Θεσ/νίκη " " " " 80 39) FIG Θεσ/νίκη " " " " 55 40) ΕΓΝΑΤΙΑ Bea/vcnn " " " " 55 41) ΕΡΜΗΣ Πάτραι " " " " 16 42) APMONIA Πάτραι " " " " 16 43) ATTIK Βόλος " " " " 28 44) ΚΡΟΝΟΣ Βόλος " " " " 28 45) ΑΤΤΙΚΟΝ Δράµα " " " " 28 46) ZAHUEION Βέρροια " " " " 16 47) ΑΣΤΕΡΙΑ Καβάλα " " " 21 48) ΒΡΩ Κοζάνη " " " " 16 49) AIONYEIA Κατερίνη " " " " 16 50) ΠΑΛΛΑΣ Zappa: " " " " 21 'Efiéopdg 24/11 -_30/11[69 1) ANNA MAFIA Πατ σίων " " " " 30 2) APT Πατησίων " " " " 55 3) ΟΡΦΕΟ 'Αχαρνων " " " " 40 4) AOYZITANIA Κυψέλη " " " " 40 5) AMOP Πολύγωνον " " " " 16 6) ANNA Πετράλωνα " " " " 16 7) ANTINEA = Λιοσίων " " " " 25 a) NTAAIA αίγάλεω " " " " 18 9) AZTHP ΄Αγ.Δηµήτριος " " " " 16 1o) AAEAAIZ ΄Αµφιθέα " " " Η 16 11) MAPIAN Βύρων " " " " 21 .; Ο ΣΕΛ|Σ 3-' #90» 0?" 12) ANNA ΝΤΟ? Γλυφάδα Πιµή µέτρου έβδ/διαίως Αρχ. 26 13) AAEKA Ζωγράφου " " " " 25 14) ATENE Καισαριανή " " π n 16 15) ΣΙΝΑΝ Καλλιθέα " 11 n n 25 16) ΕΛΒΕΤΙΑ Η.΄Ελβετία " " " " 16 17) που π.'Ιων ία " " " " 16 18) PITA Ν.Σµ6ρνη " " " " 18 19)HPQAEION Ν.Φιλαδέλφεια " " " " 20 2 ) AINTO Π.Φάληρον " " " " 16 21) PIBIEPA Περιστέρι " " " " 16 22) ΜΙΡΑΜΑΡΕ Τζιτζιφιές " " " " 15 23) TITANIA Χαλάνδρι " " " " 16 24) ΑΒΑΝΑ Χολαργός " " " " 16 25) ΒΑΡΒΑΡΑ Καµίνια " " "" " 21 26) KPANAH 'Αγ.Σοφία " " " " 21 28) XHAENTIT Πειραιεύς " " " " 75 28) ΠΑΛΛΑΣ Νίκαια " " " " 16 29) ΑΝΝΩ Νίκαια " " " " 16 30) ΑΝΘΟΣ Ταµποόρια " " " " 21 31) ΣΟΦΗ *Αγ.Σοφία " " " " 16 32) ΑΠΟΛΛΩΝ Πειραιεός " " " " 40 33) ANEMBNH "Ανάστασις " " " " 16 Α 34) AIAIA Νίκαια " " u n 16 35) ΜΜΜ… Βερ/νίκη " " οι .. 100 36) BAKOYPA Θεσ/νίκη " " " " 60 37) ZTOYNTIO Θεσ/νίκη " " " u 55 38) PIBOAI Θεσ/νίκη " " " 5 55 39) NAYAPINON Θεσ/νίκη " " " " 65 40) ΠΑΛΛΑΣ Θεσ/νίκη " " " " 65 41) Π2ΉΠΝΙΑ Πάτραι " " " Η 16 42) ΡΕΞ Πάτραι " " " " 30 43)ΐΙΤΑΚΙΑ Βόλος " π " n 16 44) ΑΚΡΟΠΟΛ ; Βόλος " π " " 16 45) ΟΛΥΜΠΙΑ Δράµα " " " " 25 46) OAYMHION Βέρροια " " " " 16 47) ΑΣΤΕΡΙΑ Καβάλα " |! n n 21 48) TITANIA Κοζάνη " " " " 16 4ο- 49) AIONYZIA so) HANBEON Κατερίνη Σέρρες ζΞΕΞΞΒές-111Ξ-:-ΖΖΙΞίΞΞ 1) ANNA ΜΑΡΙΑ 2) ΑΧΙΛΛΕΥΣ 3) BEAKH 4) ΚΝΩΣΣΟΣ 5) ΑττΙκΗ 6) ΑΑκγΩπ 7) nAAZA 8) ΦΑΩΡΑ 9) OIYMHIA 1o) EAIT 11) HAPSENQN 12) AMOPE 13) ANTA 14) PEFFINA 15) AINTO 16) ΕΛΛΗ 17) BEPA 18) ΔΙΑΝΑ 19) ABA 20) ANOIEIZ 21) AXIAAEION 22) ΑΛΦΑ 23) ATTIKON 24) ΑΘΗΝΑ 25) ZEA 26) και! 27)κΡΑΝΑΗ 28) Μπαµπ"λ 29) πΑΑΑΑΣ 3ο) ΑΙΑΙΑ 31) ANNQ 32) Aneoz Πατησίων Πατησίων Πατησίων Πατησίων Πατησίων 'Αχαρνδν Λ.Κηφισίας 'Αλεξάνδρας Παγκράτι Καµπά Πετράλωνα Σεπόλια Κ.Πατήσια 'ΑχαρνΞν 'Αγ.'Ανάργυροι 'Αγ.Παρασκευή Αιγάλεω 'Αµαροόσιον 'Αµφιθέα Ζωγράφου Καλαµάκι Ν.'Ιωνία Περιστέρι Χαλάνδρι Πειραιε6ς 'Αγ.Σοφία 'Αγ.Σοφεα 'Ανάστασις Νίκαια Νίκαια Νίκαια Ταµπούρια Τιμή µέτρου έβδ/διαίως Αρχ. 16 || || " " || n " 21 30 65 40 35 35 30 80 30 25 3O 16 21 30 45 16 16 21 18 21 21 16 16 16 18 4O 21 16 16 16 21 16 ΣΕΛ|Σ 5.- 33) ΠΑΛΛΑΣ 34) ΚΑΠΙΤΟΛ Ταµπούρια Πειραιε6ς 35) ΕΣΠΕΡΟΣ Θεσ/νίκη 36) ΣΤΟΥΝΤΙΟ Θεσ/νίκη 37) ΑΕΛΛΩ Θεσ/νίκη 38) ΑΠΟΛΛΩΝ Βερ/νίκη 39) METPOUOAITAN Θεσ/νίκη 4Π ΘΥΜΕΛΗ Θεσ/νίκη 41) £.MAPI Πάτραι ' 42) ΠΑΛΛΑΣ Πάτραι 43) AYPIKON Βόλος 44) ΙΩΑκοΣ Βόλος 45) ΑΣΤΕΡΙΑ Δράµα 46) ZAHHEION Βέρροια 47) TITANIA Καβάλα 48) ΗΡΩ Κοζάνη 49) ΕΥΚΑΡΠΕΙΔΗΣ Κατερί€η 5o) KPONION Σέρρες 'ΒξδοΕές 8/12 — 14/12/69 1) ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Ποτησίων 2) ΠΙΓΚΑΛ Πατησίων 3) ΑΜΑΛΙΑ Ι.Δροσοποόλου 4) ΑΤΤΙΚΗ Πατησίων 5) ΦΙΛΙΠ Πατησίων 6) ΡΙΝΤΑ "Αχαρνών 7) ΣΤΟΥΝΤΙΟ Γ΄Σεπτεµβρίου 8) ΚΥΨΕΛΗ κυψέλη 9) ΟΛΓΑ ΄Αγ.Μελετίου 1Ο)ΟΝΤΕΟΠ Μεσογείων 11) ΑΤΛΑΝΤΙΣ …λ Βουλιαγµένης 12) ΛΕΝΟΡΜΑΝ Λένορμαν 13) KAN-KAN Λιοσίων 14) ΑΔΩΝΙΣ Ζωγράφου 15) HAIOYUOAIZ 'Ηλιούπολις 16) ΝΕΡΑΙΔΑ Καλλιθέα Τιµή µέτρου έβδ/διαίως Δρχ. " !! " Η |! |! " " " " " " " Η .! " " |! |! 16 4o 65 55 35 3O 7O 30 18 18 18 16 25 16 21 16 16 25 40 80 3Q 35 60 60 45 35 45 65 21 35 3O 25 16 50 ΣΕΛΙΣ 17) 18) 19) 20) 21) 22) 23) 24) 25) 26) 27) 28) 29) 30) 31) 32) 33) 34) 35) 36) 37) ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΑΤΤΑΛΟΣ ΜΑΡΙΝΑ ΕΛΕΝΑ ΑΛΟΜΑ ΗΡΩ ANNITA OAYMHIAE BIKTQ ΒΑΡΒΑΡΑ KPANAH ANEMQNH ΠΑΛΛΑΣ ΛΙΛΙΑ ΑΠΘΟΣ ΖΕΑ ΣΟΦΗ ΚΛΕΙΩ ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΦΑΡΓΚΛΝΗ 38)ΕΛΛΗΣΠΟΠΤΟΣ 39) 40) 41) 42) ΚΟΛΟΣΣΑΙΟΝ ΙΝΤΕΑΛ ΕΡΕ ΗΣ ΠΑΛΛΑΣ 43)ΑΧΙΑΑΕΙοΝ 44) 45) 46) 47) 48) 49) 50) ΠΑΛΛΑΣ ΑΤΤΙΚΟΝ ΠΑΛΛΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑ ΑΣΤΡΟΝ PIO ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 2,4 Καλλιθέα Π.΄Ιωνία Ν.Σµόρνη Κηφισιά Περιστέρι Χολαργός Πετρούπολος Σεπόλια Καστέλλα Κορυδαλλός Καµίνια .Αγ.Σοφία 'Ανάστασι Νίκαια Νίκαια Ταµποόρια Πειρµαεός 'Αγ.Σοφία Θεσ/νίκη Θεσ/νίκη Θεσ/νίκη Βερ/νίκη Θεσ/νίκη Θεσ/νίκη Πάτραι Πάτραι Βόλος Βόλος Δράµα Βέροια Καβάλα Κοζάνη Κατερίίη Σέρρες Τιμή μέτρου έβδ/δίαίως Αρχ. ll " Ν " " " Η " " " 50 25 25 21 21 18 16 21 18 18 21 21 16 16 16 21 40 16 55 3O 55 25 65 18 16 18 28 16 28 16 25 16 16 - Ο Σελ… 7,9,7.- 'E§50245__15[12 --§l£l§£§2 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) EAAHNIZ ΑΓΓΕΛΙΚΛ ΕΛΛΗΝΙΣ ΗΛΥΣΙΑ FEE HAYZIA ΡΟΔΟΠΗ ΡΕΞ 9)οΡΦΕΙΣ 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) BIKTQPIA ΑΠΟΛΛΩΝ ΕΒΕ ΤΙΤΑΝΙΑ ΠΑΛΛΑΣ ΤΙΤΑΝΙΑ ΚΥΠΡΟΣ 17)ΑΜΦΙΩπ 18) 19) 20) 21) 22) 23) 24) 25) 26) 27) 28) 29) 30) 31) 32) 33) 34) 35) 36) οΡΦΕΙΣ ΑΡαοΝΙΑ κΕΝΙΡΙκοπ ΡΑΕ πΑΑΑΑΣ ΑΤΤΙΚΟΝ οΑΙΜπΙοπ ΣΟΦΙΑ ΑπΑπΑΑΣΙΣ ΙΡΙΑαοπ κο?ΩΝΙΣ ΑΙΡΑ ΑΡΚΑΔΙΑ οΡΦΒΙΣ ΡΕΞ ΚΥΠΡΟΣ ΗΑΕκΙΡΑ ΙΡΙΑποπ ΗΑΕκΙΡΑ Χ Φλώρινα " 'Αλεξ/λις " Ξάνθη Ξάνθη Κοµοτινή " Λάρισα Τρίκαλα Καρδίτσα | Ιωάννινα " Θήβαι Λειβαδιά " Λαμία Ι' 'Αγρίνιον Αΐγιον " Ναύπλιον " Τρίπολις " Πύργος '! Κόρινθος Καλαµάτα " ΤΒµη µέρρου 'Εβδ/διαίως Αρχ. " Η " ll " |? |! |! " |! " n " " |? " Η " " " Η" Η " Ν " Ο! 16 1B 16 16 16 16 18 21 28 16 16 16 16 16 18 16 16 16 16 16 16 21 21 21 16 16 16 16 16 16 18 16 &6 20 20 ΣΕΛΙϊ… 38) 3e) 39) 4o) 41) 42) 53) 44) 45) 46) 47) 48) 49) 50) 8ο…- ΣΑΠΦΩ ΟΡΦΕΥΣ ΟΡΦΒΥΣ TITANIA MAFIA Σ.ΜΑΙΡΗ ΚΡΟΝΟΣ ΡΙΒΟΛΙ ΕΛΛΗΝΙΣ' ΟΛΥΜΠΙΑ ΑΠΟΛΛΩΝ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ EBNIKON ΟΡΦΕΥΣ Μυτιλήνη Εδδος Χαλκίς '!ράκλειον Χανιά |! Ρέθυµνον Κέρκυρα 'ΕρδοΕςς 22/12 - 28/12/69 3) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 1o) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) .19) 20) ΕΛΛΗ ΙΣ OAYMHION EAAHNIE PEE ΡΕΞ TITANIA ΡΟΔΟΠΗ ΡΕΞ BIKTQPIA ΓΑΛΑΞΙΑΣ AXIAAEION ΠΑΛΛΑΣ TITANIA ΠΑΛΛΑΣ ΚΥΠΡΟΣ ΓΡΑΝΑΔΑ ΑΜΦΙΩΝ ΟΡΦΕΥΣ APMONIA KENTPIKON Φλώρινα ΄Αλεξ/λις " Ξάνθη " Κοµοτινή Λάρισα " Τρίκαλα " Καρδίτσα n :IdeVLva GfiBaL Λειβαδιά " Τιμή µέτρου έβδ/διαίως " " " " || " " Δρχ. ll " Η 16 16 16 21 18 16 18 18 18 18 FIN 16 16 21 21 16 16 18 16 16 16 16 18 28 28 16 16 16 16 16 16 16 16 16 16 ΣΕΛ|Σ 9'ΐ 21) 22) 23) 24) 25) 26) 27) 28) 29) 30) 31) 32) 33) 34) 35) 56) 27) 38) a9) 30) 41) 42) 43) 44) 45) 46) 47) 48) 49) 50) PER Λαµία ΑΠΟΛΛΩΝ " ATTIKON 'Αγρίνιον ΟΛΥΜΠΙΟΝ " PENA Αΐγιον ΛΟΥΞ " ΤΡΙΑΝΟΝ Ηαύπλιον ΚΟΡΩΝΙΣ " ΑΥΡΑ Τρίπολις ΑΕΛΛΩ " ΟΡΦΕΥΣ Βέργα? ΠΑΛΛΑΣ " ΚΥΠΡΟΣ Κόρινθος Σ.ΑΑΙΣ " ΕΣΠΕΡΟΣ Καλαµάτα ΒΑΚΑΑΟΠΟΥΛΕΙΟΗ " ΣΑΠΦΩ Μυτιλήνη APIQN " ΟΡΦΕΥΣ Ρόδος ΤΙΤΑΝΙΑ " ΜΑΓΙΑ Χαλκίς Σ.ΜΑΙΡΗ " NTOPE "Ηράκλειον ΚΡΟΝΟΣ " ΕΛπΗΝΙΣ Χανιά AZTEPI " ΑΠΟΛΛΩΝ Ρέθυµνον ΚΑΡΤΑΛΛΕΙΟΒ " ΕΘΝΙΚΩΝ Κερκυρα ΟΡΦΕΥΣ Τιµή µέτρου έβδ/διαίως " Ν |? Η " " |! " Η Η Ν " 18 16 16 20 20 16 16 16 21 28 16 18 18 18 18 16 16 21 21

«6 | ξ I (Αχ,. "΄΄ ξ .: 1/3 0 /'΄ EMHOPION - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΦΩΤΕΙΝΕΣ ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ . ., "=Δ1'ΑΦΗΜ1ΣΕιΣ ΑΚΜΙ-Ξ Η. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΚΑΣ & Σ… ΑΚΆΔΗΜΙΆΣ 76 - I « Μ /΄΄, * 5 ΤΗΛ. 6283674 - AOHNAI Η? ………ωΜ __ .… - - I96 "Ev "Αθήναις τη ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΑΙΝΙΩΝ ΘΕΡΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1967 .......-..----..-----------------α-------------------- ...- Γ: ΣεΝτεμβρίου΄Δρχ. AINTO Πατησίων ' Δρχ. 5Ο ΑΛΜΑ ΡΟΔΟΝ ΜουσεΈον " 45 ΜΥΚΟΝΟΣ 'Αχαρνων " ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ Π. Φάληρον " 35 ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ Κηφισιάς " ΑΝΡΕΝ 'Ιλίσια Χίλτον " 35 ΡΙΝ1Α 'Αχαρνων " ΔΕΛΦΟΙ ,Αχαρνδν " 35 ΛΟΥΖΙΤΑΝΙΑ κυψέλης " ΟΑΣΙΣ Πλατεία Παγκρατίου " 30 ΕΥΑ 'Αγ. Μελετίου " ΙΛΙΣΣΟΣ Χίλτον " 25 ΕΡΕΧΟΕΙοΝ 'Απροπ6λεως " ΛΟΥΙΖΑ Λ.ΣυγγροΌ " 2S KOPKO Γλυφάδος " ΟΛΥΜΠΙΑΣ Καστέλλας " 25 ΠΛΝΕΛΛΗΝΙΟΝ Λ. Συγγρού " ΑΦΡΟΔΙΤΗ Αίγάλεω " 25 ΣΙΝΕ ΝΕΑ Νέα Κυψέλη " ΑΤΤΙΚΟΝ Καµένα Βούρλα " 25 ΛΗΤΩ Καμένα Βούρλα " ΓΑΡΔΕΝ1Α "Υδρας " 25 ΡΙΡΑΝΙΑ Σπέτσαι " ΝΕΟΣ ΄Αχαρνών " 25 ΑΓΑΠΗ Πατησίων " ΛΑΟΥΡΑ Παγκρατίου " 25 ΜΟΝΑ ΛΙΖΔ ΄Αχαρνδν " ΚΛΣΤΕΛΛΑ Καστέλλας " 21 ΝΙΚΑΙΑ Νικαίας " ΠΕΙΡΑΙκΗ ΦρεαττΈδος " 21 ΘΗΣΕΙΟΝ Θησείου " ΔΑΦΝΗ "Αν. Δάφνης " 18 ΑΡΙΣΡΟΝ Λ.΄Αξ/πδν " ΑΛΕΞ Αίγάλεω " 18 BIOAETTA Λ.΄Αξ/κδν " ΑΚΡΟΝ Λένορμαν " Ι8 ΒΑΣΗ Ν. Σµύρνη " ΑΝΕΑΙΟΣ ΨυχιΜοΈ " 18 ΝΙΡΒΑΝΑ Καλλιθέας " ΝΕΡΑΙΔΛ Καλλιθέας " 18 ΦΛΩΡΕΝΡΙΑ Τζιτζιφιές " ΑΣΡΟΡΙΑ Ν.Σμύρνης " 18 11ΡΑΝ1Α ΄Αναστάσεως " ΣΑΡΩΝΙΣ Καλλιπόλεως " 18 ΓΚΛΟΡΙΑ Καμινίων " ΛΡΜΟΔΙΟΝ Σεληνίων " 18 ΟΠΡΑΣΙΑ Πλ.Περιστερίου " ΦΩΣΡΗΡ Πετραλώνων " 18 XOAYPOYNT Σεπολίων " | 50 4o 35 35 35 3ο 25 25 25 25 25 25 25 21 21 2o 18 18 18 18 18 18 I8 18 18 ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΆΚΜΗ Ε. E. FISIF’rCDEE1A|=l<I\EZ:& ΕΝΑ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 76 - ΑΥΡΑ ΚΙΚΗ ΑΡΓΩ ΠΟΠΙΚΟ ΕΥΡΩΠΗ ΑΤΛΑΝΤΙΣ ΡΕΞ ΜΑΡΙΤΑ ΑΣΤΡΟΝ ΑΚΤΗ ΑΡΚΑΔΙΑ ΑΚΤΑΙΟΝ ΑΤΤΙΚΟΝ ΚΑΣΤΑΛΙΑ ΛΟΥΣΗ ΑΝΝΑ ΑΘΗΝΑΙΑ ΛΙΛ ΠΛΑΤΩΝ ΟΑΣΙΣ ΑΝΘΟΥΠΟΛΙΣ ΚΑΠΡΙ ΑΣΤΕΡΙΑ ΑΣΤΟΡΙΑ BIOAETEPA ΒΑΝΑ ΟΡΦΕΥΣ ΤΗΛ. 620674 - Καλαµακίου Βύρωνος Δάφνης Πλ.ΚορυδαλλοΌ Ν.Κ6σµου Ψυχικού Ν.΄Ερυθραίας Ν.,Ιωνίας Αίγάλεω Ραφήνας AGHNAI N2 Δρχ. " ΙΙ 'Αγ.Σοφ.ΤαμπουρώΝ" Σαλαµϊνος Σπάτα Μπογιατίου ΚορυδαλλοΌ Αγ. Βαρβάρας Καλλιθέας Νεαπόλεως ,Ακ.Πλάτωνος 'Άγ-Δπµπτρί0υ 'Ανθουπ6λεως Βουλ/νης Πατησίων 'Ηρακλείου Ν.Ιωνίας Αγ. Σοφίας ΄Ελευσϊνος 18 I8 18 18 I6 16 16 I6 16 I6 16 I6 16 I6 I6 16 I6 16 I6 16 I6 16 16 I6 16 I6 16 ΕΜΠΟΡΙΟ" - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΦΩΤΕΙΝΕΣ Εν'Αθήνακ τη ΣΤΕΛΛΑ ΑΠΟΛΛΩΝ ΑΒΑ ΠΑΛΛΑΣ ΑΠΟΛΛΩΝ ΙΩΑΝΝΑ ΗΧΩ ΜΑΙΡΗ ΑΠΟΛΛΩΝ ΕΛΛΗ ONEIPON ΦΑΡΟΣ ΑΡΤΕΝΙΣ ΕΛΕΥΣΥΣ ΑΚΗΣ ΚΥΠΡΟΣ Α NEMQN H ΛΟΥΛΑ ΓΙΑΝΚΑ ΡΕΞ ΚΑΡΜΕΝ ΛΣΠΑ ΑΚΡΟΠΟΛ ΡΙΑΛΤΟ ΑΠΟΛΛΩΝ ΑΧΙΛΕΙΟΝ ΟΛΥΜΠΙΑ Καλλιθέας Κηφισιάς Νικαίας 'Ελευσϊνος Καλλιθέας Αίγάλεω ΕΠΠΡλ0ΕΣ 06… Πλ. Ν.΄Ηρακλείου Ν.Φιλαδελφεζας " Ν.Μάκρης Κορυδαλλού 'Αγ.Βαρβάρας Κορωπίου Μαρκοπούλου ΄Ελευσϊνος Ριζουπόλεως Περιστερίου Περιστερίου Μπραχάµι ΄Αχαρνών 'Αγρινίου 'Αμπελοκήπων ΄Λχαρνδν ΚορυδαλλοΌ Ν.'Ιωνίας 'Αγ.Ι.Ρέντη Σαλαµϊνος " Ι8 18 18 16 I6 16 I6 16 I6 16 16 I6 16 16 I6 16 16 I6 16 I6 16 16 16 I6 16 Αίγαίου(Ν.Σµύρνης) Ι6 ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ AKMH E. E. ΓΙ!2Ρ'Γ()ΣΞιΑΙ=Ι(ΆΧΣΞι& ΣΠΑ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 76 - ΑΚΤΗ ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΑΚΤΗ ΑΜΦΙΑΛΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΒΕΝΕΤΙΑ ΡΙΟ ΛΙΛΗ ΠΑΤΡΙΣ ΦΛΩΡ1ΝΤΑ ΑΛΕΞ ΚΥΠΡΟΣ ΑΤΤ1ΚΑ ΑΛΟΜΑ ΑΡΗΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΠΑΛΛΑΣ ΔΡΟΣΙΑ ΑΛΚΥΩΝ ΣΕΒΙΛΛΗ ΡΟΖΑΛΗ ΩΜΕΓΑ ΚΑΤΙΑ Ν Τ IA ΝΑ ΕΣΠΕΡΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑ ΚΡ1ΝΟΣ ΤΗΛ. 6283676 - [ΑΘΗΝΑΙ N2 ΣαλαµΈνος Π.,Ηράκλειον Μοσχάτου *Αµφιάλης Πλ.Εύγεν.(Άναστάσεως)14 Δρχ. ΙΙ - 3 - 15 15 I5 15 eAy.Bo¢depag Δρχ. 14 Σαλαμϊνος " I4 Νεάπολις Νικαίας" 14 Πετρουπόλεως " 14 Χολαργού " 14 'Αμφιθέας " 14 Π.Κοκκινιάς " 14 Χαϊδαρίου " 14 Περιστερίου " 14 Βριλησίων " 14 Πετρουπόλεως " 14 Ταμπουρίων " 14 Δροσιάς " I4 Π.Φαλήρου " I4 ,Ανθουπόλεως " I4 Π.΄Ηρακλείου " I4 ΠερισσοΌ " 14 Π.Κοκκινιάς " 14 Νεαπόλεως " 14 Νικαίας " 14 Περάματος " I4 anfig ” I4 EMHOPION - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΦΩΙΕΙΝΕΣ 'Εν'ΑΘήνακ τη ETA? ΑΡΗΣ ΑΒΑ ΝΤΟΥΑΛ ΚΑΙΤΗ ΚΑΜΕΛΙΑ ΚΥΜΑ ΕΡΙΕΤΤΑ ΑΘΗΝΑ ΧΑΡΑ Λ1Α ΑΝΝΙΤΑ ΑΛΕΑ ΟΛΥΜΠΙΑ ΑΚΤΗ ΚΟΥΚΛΑΚΙ ΑΘΗΝΑΙ ΚΗΠΟΥΠΟΛ1Σ ΑΝΕΜΩΝΑ ΟΛΥΜΠΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΒΟΛΓΑΣ ΑΣΤΥ ΑΣΤΡΟΝ ΑΥΡΑ ΛΕΒ1ΝΑ ΑΛΙΚΗ ΄Ασπροπύργου Λούτσας Πλ.΄Αμφιάλης Πλ.Ρέντη ΕΠΗΡΑΦΕΣ …196… Δρχ.15 Πλ.Κοκκινιάς-Νικ. " 'Αµφιάλης Περάματος 'Ηλιουπ6λεως Χαλανδρίου Γαλατσίου ΄Αργυρουπόλεως Μπουρνάζι 'Αγ.1. Ρέντη 'Αγ. Διονυσίου 'Ασπροπύργου 'Αγ.Βαρβάρας Ν.Σμύρνης Κηπουπόλεως Κουκουβάουνες Ν.Λιοσίων Καλογρέζας Κουκουβάουνες Νικαίας Σεληνίων Περάματος Μελυσίων Λιπασμάτων 15 15 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 ΕΜΠΟΡΙ0Ν - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - IMMUNE! ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ' "ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΑΚΜΗ Η. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΚΑΣ & Σ… AKAAHMIAI 76 - ΤΗΛ. 6209676 - ΑΘΗΝΑΙ Η! — …. .:. -: 'Εν 'Αθήναις τη Ι96… - 4 ΑΘΗΝΑ ξΑγ. 'Αναργύρων Δρχ.Ι4 ΝΕΟΣ Σαλαμίνος Δρχ.Ι4 ΡΕΞ Μενιδίου " 14 ΖΑΝΑ Νικαίας " 14 ΚΥΜΑ Περάµατος " 14 ΑΣΤΡΟΝ ΄Αμφιάλης " 14 ΣΙΣΣΗ Καλλιθέας " 14 ΑΜΑΖΩΝ Χαροκ6που " 14 ΑΣΣΟΣ Πετραλώνων " 14 ΑΥΡΑ Ν.'Ελβετίας " 14 Εκ1ΩΡ Γούβας " 14 ΜΑΣκΩ1 Σφαγείων " 14 ΜΑΡΙΝΑ Κ.Πετραλώνων " 14 ΑΡΚΑΔΙΑ Ζωοδ.ΠηγΗς " 14 ΛΝΑΣΤΑΛ1Α 'Αγ.Παρασαευής " 14 ΑΛΑΜΠΡΑ Αίγάλεω " 14 ΑΜΑΛΙΑ 'Αγ.ΠαρασκευΉς " 14 ΑΛΙΚΗ Ν. 'Ερυ8ραίας " 14 ΑΛΟΜΑ "ΕλληνικοΌ " 14 Ρ1ΑΛΤΟ Ν.Μάκρης " 14 ΒΟΥΛΑ Βούλας " 14 ΣΟΦΙΑ 'Αργυρουπόλεως " 14 ΡΙΤΑ Χαϊδαρίου " 14 ΛΕΝΑ Σαφραμπ6λεως " 14 ΑΓΓΕΛΑ πύργου Βασσιλίσης " 14 ΜΑΙΑΜ1 Μάτι 'ΑττικΞς " 14 ΩΡΩΠοΣ ,ΩρωποΌ " I4 ΑΛΕΚΑ Πλατ.Ζωγράφου " 21

/ξΞξΐςµ…Κ . . ……………….….;ί… … .… η. τ...… ΞΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΑΚΜΙ.Ξ E. E. | (|)? ΕΜΠΟΡΙΟ" - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΦΩΤΕΙΝΕΣ "Η"!!! ΓιΩΡΓοΣ ΑΡΚΑΣ &Σ… "λ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 76 - ΤΗΛ. 62886" - A e H N Al In " ;;;-.:;τ«-:.;:;-:……--;;-;; .--- :… ’Ev 'Αθήναις τη .............. . ........................................ 196 ...... 11κοκΑτΑΔοεο= εΡοΒοπκ. ΙΛΙΗΞΩΉ οξΡιπκπ ΕεΡΙοαςΧ 196? τ1µκ …ΞΞτΑ ΜετΡοκ εΒΔΩκΔςΞΞΞΞξ ΔΕΙΠΝΟ! Llama [ων δρχ . 'IO HEIWOA Πατησίων δρα; . 7O Αµκε:ε Δ.Κηψισοΐας ' 55 εΔΔκκ:ε Β.Κηψισσΐας 55 PUYAPIAA ΠΩνσεΐον ' 55 Δ8&ΔΩ Πατησίων " 55 ΑΙΓΛΗ Ζάππειον ' 55 Δ!ΔΔΣ Βουπιϊον ' 50 ΑΙΚ?!) Πουσεΐον ' 50 ΜΑ !" ΄Σεπτεµβρι΄ου ' 50 ΒεΑπεΔ1ι 8εξπ=λις ' 50 κτψκΑΔκ1 Κυψέλη 50 ΡΒΞ Πανεπιστηµίου ' 60 EnAELIIT πασπλιµ&νι ' 42 ΡυΔυπ ιερνη ' 45 κυε '8ξάµιαια ' 45 ποτε Δ.'Αλεξΐν',:; ' 4ο αττικοπ κυψέλης ' 40 Αν? πατηυεων " 40 πΡΩ:κιε Κουκάκι ' 4a ΜΜΑ Λ.Βουλι τιγµένης ' .… Η!" ΠΕΡΙ Πλάκα ' 46 Μ…ΌΖ Μακρά; ' !… Ξαβιέ); Knack; μέν !. ' 40 ΔΔωλ πατησίµν " 40 ΑΗ!&3ΔΑ πατηυ€ωυ ' 4O πι;λεπµΑ14 Λ.'Δλεξ&νδραζ ' 40 ΐΡλΗλΔΛ λ.'λλεξΞνδρ:ς ' 35 νοτΔΞε Pox: ΄ΑχαρνΞν , '… 35 λ?ΒΉι Εα1ησΐων 35 πιΓϊΡΞτιοκ παγκρ&τι ' 55 νιΔοκκκ σιλοοεης ' 55 Αυω1τν1τπ π.46ληρυν ' 35 &ποκπεκικ?Δ ΞηφιοιΞς ' 35 gags '1λ€σια ' 50 , ' ΦΛΩΡι &.'Αλ8ξ6υδμας as κΡΩ ΄ΛχαρνΞν ' 30 ιπικο 'λχαρνΞν ' 50 τΡ1.κοπ πατηο:…γ ' µυ ΑεΙτι ι.'ιυγτρο6 ' 5o τΡυπικΑΔ παλλιοεα ' 3ο πποΡτιπΡκ Η.Συ6ρνη " 50 91ΆΙπ Η. Σµύρνη ' 50 IHTKAA πανεπιστηµίου " 30 ΠλΔλλΣ καγκρα=:ου ' so AAOI Μεταξουρτεΐαν ' 30 ΚΑΕ-; …. ' &… αµάν ' 52 Μ…!!! Κατάνγκα " 25 ΝΑ;ίΙτλ ΄1ίυςε΄΄.…… ' 25 ΜΜΑ Βατηαζων 25 ΔΥΤΙΚΗ Βπτηαζμν ' 25 EAEKTPA πατησζων ' 25 ιΛι&ΔΙε … Πατησίων ' 25 ΙΙΧΙΩ?1Α Στα8.Λαρίσης ' :, ιεΡοιιτΗ ΑΙτξλεω ' 25 ιιιεευπ Χΐλτον " 2 έλΠΙΥ6Λ 'Δχαρςξν ' 25 EPflHS 'ΑχαρνΞν ' 25 “:30sz Λένορμαν ' 25 ΔΠθΜΔ Λένορµαν ' 25 υνΒιωΞΖυλ Bataan " 25 ΑυγΧΖΔ Δ.κυγτροΞ " 25 & ωΙ'Χ0 Γλυφάδα :. ' 25 ΕΠ "Η Γλυ65ξ- ος ' 25 ΕΜΠΟΡΙ0Ν - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΜΗΝ! ΕΠΙ!" Ρ19ΕΣ AiACDHMIZEIZ AKMH E. E. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΚΑΣ & ΣΙΑ AKAAHMIAI 76 ΤΗΛ. 6283674 - ΑΘΗΝΑΣ N2 ——— ------…--…----… ~— ---…- —~ ’Ev ’Aefivmg τή …. .. .… , .… , …. ..…...,Ι96 - 2 - (ΜτΙ!!! AZ Καστέλλας δρ.-; . 25 Η?" #ύΡΙλ Βαν… (ων &! ο… 21 ΛΙΛλ Η… πως." 2! "ΜΜΕ &.Μυλι ατωξνης ' 21 &" Η Η! Δ . Μα). ι ανά πω 21 Ρ&Ε033 Ξανβτε 2! Η… 211 "ι. ' ι;ιαροΞσι αν ' 21 ΦΡΥ»!!! Ραπ: !! ως… &; ως»! :… ' 21 waw a. πω:… 2x Με &. ΄Ιωνι΄π " 21 mmamz: a mm &… & 21 PIP” r. Η . =!ληρον ' 21 38838 !πμπΘυ'ριε ?! "γώ Ενιαίας ' 21 Hanna. Έ? .Συψΐα 21 ΔΑ… Η… π"… ρ" &&! 20 ΑΗ & πατα… (σε: 20 και; ιχαµνΞν ' % ΜΜΜ: & ' …. εργα"… πο Μακ Μρξψυυ ' 2ο πως Ή, &; α 20 03.35ch Θησείου ' 29 µε; &" & άπαξ"… 20 κάψα έ.ξωρµ€ . ' 20 #1? Καμιά 20 Με Ε.ΦΞληρ6ν 20 cram: Βουλι "Με"… 20 mam}; a. 'nputu ' & gamma &. πως… & κνΔυιΗ 'Λϊ.ΣοψΐΗ ' ευ Α:Γ&κ '&γ.αημηιρί=υ ευ AI ΛΣ; ' λµιιλξ…|ποι ' 18 31333 Έµα Άδωνι… ΣΒ ΔπξετΡΆ Ρκ6ζη ' 18 κυεοΣΣιΙο Ευψξλης Ia Ankh laupuu .Ξννη ΣΒ &ΙΜΞ!Ξ ΗΒγκρ€τ ι ΣΒ PBS 'Auupodawv ' 18 1195163986! ΄ΆΜρώ…ον ΣΒ … Βύρων ' 18 ΜΗΝ! ?λυφΏ-ος ΣΒ να… Ζωγράφου ' 18 και… &)… Με; 18 π…; ' Άνι-35 .8;6µνη ' 18 Η ΏΏλΡΙ Η. Φιλαδξλµεα 18 Με :; . Φάληρον ' Ia αεκ…" Μελίκ… :; Η “mum a; παξας ' 18 Ματ… άουτ μέ… 18 nous; 'Ανω µετά… ' 18 am: ";… 'πω… Η Η'! (& πετρ=λ&νων " 18 και… Εξετραλ&νων Ia flop: Σεπολίων 18 επ…… "&&. Δι Με… 18 #0! Με τα τα ; ά…; ' ΣΒ 3881833 ' ω" Οι". 15 Με" %. πέσω… '- 15 n m Η. ' Ώς… …. Η ΚΙ Η! ' ϊµητοΞ ΣΒ Αδάμ . . ' Δξι αµα ; ιζ… 18 "που λ Χαλανδρζώ: ' 18 ΑΙΜ; 'ΔπΘβυυσΐου 18 να…-& Με… οι ' 18 έως: Καντ &… ς ω 0681138 που"… ' 18 Έ?Β… & πόες ΣΒ ΔΩΡΔ ' Δώστε… ς ' 18 ΜΔ5λ δι Μπ…. 18 ΕΜΠΟΡΙ0Ν - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΜΕΙΝΕΙ ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ . ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΑΚΜΗ Ι-:.ε. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΚΑΣ & ΣΙΆ ΆΚΑΔΗΜΙΑΣ 76 ΤΗΛ. 62816711 - A e H N A] "? Έν 'Αθήναις τη… . . .,…...…Ι96 - , - πως; Βατ :… κο…-3 &… . πε α…; "και…; »; . 16 APR}; A: ή"… ' 16 "µε ε…… ' 16 Η… " 16 3.Ξ…ΉΞΞΣ ' ' 16 ιιτπν 'Δτ.Δηµητρΐου 18 ΟΑΕΕ! Ξ.ΧαλπιδΞν " I6 Afifdfilfl πακέτου ' 16 ΡΙΒΙέΡΑ περιστξρι ' ϊ6 τιτ.…Ι . χαλάνε… με να…; . καλάθι… ' 16 ΗλΑ…λ8 'ϊλευοΕς ' 16 Ρ38 '5λενο€ς ' 16 κλπ; κΑ?1 'ΔχπρνΞν ' 16 ϊΒξΕΘΗζΑΙ? Θπονο(ας ' 16 Ζλ1νΔ Ρ=λ&ιαι " 16 ΑλΞΞ;ΚιΕιϊ ΡΏλ6ται ' 16 ΄" Βε&υΞ33 Η:ταζουρτεξυυ ' 16 ι8Ρλι3!ι:ι Ξιταξοωργείου ' 16 ναιµΙέ πετραλ&υων ' IS ARES A. Συντροδ ' ΙΕ ιΠΗε Σαλλιδξας 16 ΑΡΙΣ5 !. Επδρνης ' 16 “max Ma me. ' 1:6 mama“ mum am ' m amass: ΑΙ γ-ΞΑεω ' 16 Μ…. Μ…… 16 ΜΜΜ ' ' 16 παω": MIL-hunts; ' 16 !ΙτΑΞΙΑ 'Δµ5ροµοΕαυ ' 16 saga; Χολπρτοδ ' IS EAAAAI '8µιΦραΐ=ς ' 16 Ρ081 'Αγ.'Δναµγδρυν ' 16 ΕΙΑ Βάρκιζα ' 16 λ!Ρλ κπλλϊκολις ' 16 ΛΘΈΞ ταµιύ6ρια ' 16 ΞΙΚΑΙΑ Ειπαΐας ' IS um 21- κορν .… ως ' ;6 &… Να ' .… . ΙΙ… ' m Aid? Πολίτυυον ' !. ιΡΙ&Δ!Ξ Ευτα9ιι5ς ' 1! και. Μαγικός " &! "και ' ' Η ΄ Με; ' ' 14, Με…… ' ' 14 hJPOflIQX πιτρι have ' 14 ΔΣΡΑΑ&Ω ΑΙγάλεΘ ' 14 να ως ιζ µια… 14 αν: 'η . "Σι pane; ' " ΑΉΛΈΥΔΔΣΣ 'Αγ.Παρεσιιυ€ ' 14 836218 Ριλάται 14 να… "ο? από… π woman}; 'Ηλι…δλιως ' Η :" '…ω…εµα '" ια :…» ' ' :; "Με ' ' 14 Η!!!" Καλλιθέας ' n AIGAIA Σαιο=ριν6 ' 14 ΧΛΟΗ Κηφισιάς ' 14 …. "και 1 . "εξω…… ; &. ' 14 ποπ"… και"… " τα και κ. ΄1ωΐις Η was "µου..." ' 14 61186 Η. Φ&Αηρσν 14 ΑΖΈΡλ π&ριστξρ; ' 14 ΑΙτΣό Περιστέρι ' ΣΑ ΒΡΩ ΠετροδιολΙς ' 34 ΙΙΡιιΑΡλ τζι1ζιφιξς ' ΣΑ ΔΒεΒΑ €ιλοδ€ης ' 14 ιππέα; '! ρητώς ' 14 ως:… "165" ως». ' :; ξΙΆΦΗΜΙΣΕΙΣ ΑΚΜΗ E. E. ΕΜΠΟΡΙΟ" - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΜΕΙΝΕΙ ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΚΑΣ & Σ… ΑΚΑΔΗΜΙΆϊ 76 - ΤΗΛ. 6288674 - ΑΘΗΝΑΙ H2 — _ ‘Ev "Αθήναις τα ......... Ι96 ..... - η - ΡΙΑΗΑ :αϊδ&ρι δρχ. I4 ΨΥλΙΚΟ ΨυχικοΌ δρχ. I4 ΟΑΣΙΣ ΄Δγ.ΔΙονδσιος " I4 ΣΟΦΗ 'Αγ.Σοφΐας ' I4 ΧΑΡΑ ΄Λµψιδλης " I4 ANEMQflH 'Ανάοµαοις " 14 41414 4.καεας " 14 εΔεΙΣ1» ΄Ελευσΐνος ' 14 ΒΡΕΙ; 'ελευαϊνος " I4 ZTEAA Ξ8?άρων " I4 ΜΑΡΙΝΑ Σπέτσαι " I4 AAEN 'Αχαρνδν " I4 ΑΦΡΟΔΙΤΗ Ροδφ " I4 ΔΩΡΑ Λιοσίων ' 14 ΔΙΡΑ Λιοσίων " I4 4κΤΙΣ Κουκάκι ' I4 ΚΑΛΑΜΑΚΙ Καλαµακΐου " I4 PIPIKA Δάφνης " I4 ΗΡΑ . Δάφνης ' 14 ΑΙΓΛΗ 'Ιµηττοσ ' 14 ΟΛΥΜΠΙΑ 'Ηλιοδπολις ' I4 :01308 Περιστέρι ' I4 ABA Περι6τ€ρι " I4 fiAPAAEIEOE Πετροδπολις " I4 ΔΕΛΦΟΙ Us: οσπολις " I4 AFTEMIZ ' " 14 HPQAEIOH R. Χαλκηδ&ν " I4 ΝτοΡΞΜΙ Φιλαδελ9εξας ' I4 APIOE Φιλαδελφείας " I4 EIMOZA ' ' I4 MYPIAH N.'vafaq " 14 Δετ4Ρ14 Καλογρέζης " I4 ΦΑΝΤΑΣΙΑ Φιλοθέης " I4 ΔΜ1Κ0 Χαλανδρΐοθ ' I4 AMIP Χαλονδρΐ6υ ' 14 4444 ' ' I4 ΔΙΑΝΑ " " 14 οΡΦΕΙΣ Πεντέλης " 14 κΑτ14 Πεντέλης ' 14 4444 ΄Ερυθρνΐας " I4 ΝΑΡΚΙΣΣυΣ 'Αγ.υαρασκευή ' 14 ΗΤΔΔΙΑ ΄Δγ. 'Αναργ6ρων ' I4 ΙΛΙΟΝ '4γ.'4ναργ6ρων " 14 ΣΙΝτΑ ' " 14 AAZEOE Χαϊδαρίου " 14 ΗΡΑ Π.'Ηραπλεΐου ' I4 DAANHTRX Βούλας ' 14 ΑΛΦΑ 'Ελληνικοδ " I4 »οΝ14 Γλυφάδος ' 14 ΑΝΝΑ Γλυ)άδος " I4 TPIANA Tsp¢z8§ag 14 πλΡΙΔκπ4 '4ργυρουπ6λεως " I4 ΑΝΕΣΙΣ "Ανω Λιόσια " 14 44808 Η. Λιόσια ' 14 MAIPH ΄Ελευσΐνος ' 14 ΑΡΗΣ Δο6τοα " I4 AAOMA Ταμπουρίων ' I4 ΑΣΤΕΡΙΑ ϊαµπουρΐων ' I4 ZTAP Htuafac ' 14 P10 Ηικαΐας " I4 APEX ' " I4 ε?ΕΡΗ ' ' I4 ZARA ' 4λ " 14 ΒΣπΕΡοκ ' " I4 KAMEAIA 'Δμφι&λης " I4 902 4491 Χαλκηδδνος ' I4 MAPIANA Καμίνια " 14 ΣΔΒΩΝΙΒ Σαλαμΐνος " 14 Νεο: Σαλαµΐνςς ' I4 BIKTQPIA Ηικαΐας ' I4 "Η . . mAcpHMIXEIz AKMH 1.1. Γ'Ι!2|='Γ'ζ)ΞΞ .ΆιΈ=Ι4ΞΆΆΞΞ !!! :Ξ'Α ΑΚΆΔΗΜΣΆΣ 76 - ΤΗΛ. 6283671 - PIA Σαλαμΐνος ΛΙΖΗΤΑ Σεπολίων ΑΔΕΑΑΙΣ Αµ.ιΘέας NTIANA 'Αθουπ6λΘως ΑΣΤΡ0Ν ΄Αγ.ΠαρασπευΞς ΜΑΡΙΑ ΒΛ:…Δ 'Αγ.΄λναργ6ρων ΑΣΤΡΟΝ Γλυφάδας AAINTA Δάφνης ΙΑΣΩΝ Κηφισιάς ΜΑΡΙΐΑ Καλογρέζας ΑΜ0ΡΕ Ν.΄Ιωνΐας PENA N£3tkahsi,fag POZA 3.Λιδσια ΑΝΕΣΙΣ π.αλήρου λΤΤΙΚΟΠ Περιστερίου ΑωΡ0ΔΙΤΗ Σοδρµενα ΣΟΡΑΓΙΑ Χαϊδαρίου BIOAATTA Χολαργοδ ΦΡΥΝΗ Καμινίων AYPA Κορυδαλλού ΠΑΛΛΑΣ Ταµπουρΐων ΑΐΤΙΚ0Ν 'Άσπροπ6ργου ΠΑΙΔΙ Καλογρέζης ΞΑΝΑ Σούµκενα ΔΙΑΝΑ καλκΗδοφος ΔΝΝΩ Νικαίας ΑΘΗΝΑ! Η? apex. a B 14 12 12 ΙΕ 10 ΕΜΠΌΡΙ0Η - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΦΩΤΕΙΝΕΣ ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ‘Ev ’ABfivutg τη .… ,… . 8411 ΛΙΖΕΈΑ ΒΥΖΑΝΈΙ0Η ΕΦΗ λΝΙ&…ΔΔ Με… Α; Ι A AKPOfi HAAAAION POMANTZA ΑΣΤΡ0Ν ΑΝΤΕΑΟΣ λΒΐΒΡ1 ΚΑΐΙΑ 41:13… Ολ 0111311101: ΑΒΑΝΑ ΑΒΑΗλ ΧΑΡΑΈΡΗ ΑΣΤΡΘΞ ΙΩΑΚΗΑ ΟλϊΗΠΣΚ ΑΣ?ΒΡΙΑ PIG ΚΑΡΒΑΣ ΒΙΟΑΞ?ΤΑ "Ηλιουπόλεως Σεπολίων Δΐγέλεω 'Αγ.'Ιεροθέου 'Αγ.Βαρβ&ρας Βύρωνος Δάφνης Καλλιθέας Κηφισιάς Μπουρνάζι Νι.Ξλβετΐας Ν.Αιδσια Ν.'Ηρακλείου Παπάγου Περιστερίου 'ΥµητσΞδ Χολαργοδ 83γενείας Κορυδαλλοδ ΚορυδαλλοΒ τελωνεΐον Μαρκοπ6λου Καλογρέζης Δγ.Ι.Καρξας Ευύλας …Ι96 δρχ- 14 12 12 12 12 Ι? 12 I2 12 12 I2 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12