• ," '/:Χ 2 .; τ'ιί ;-ς. +] ( "» 0i άγωυιόιαι΄ liis κεραµι΄δα8 ΥΤΟΣ 6 παράξενος τίτλος, πού θυµίζει σκωπτικό χαρα- κτηρισµό, δέν είναι δικό µου ευρηµα. Αγωνισταί τής κε- ραµίδας αύτοχαρακτηρίζονται αύτάρεσκα παλιοί τεχνίτες κεραµάδες σέ µιαν έπιγραφή πού χάραξαν έπάνω σέ νωπό κερα- µίδι μέ κάποιο αιχµηρό έργαλεϊο. 'Οταν στέγνωσε, τό έψησαν καί τό τοποθέτησαν στή στέγη παλιου σπιτιου στά Κανάλια Καρδίτσας. Τώρα 6ρίσκεται στό µικρό πρόχειρο Λαογραφικό Μουσειο τού χωριου, πού σέ λίγο άποχ'τάει τή δική του κατάλλη- λη στέγη, έργο αγάπης ένός πλούσιου καναλιύτη, τού 'Απόστο- λου Λιασκοδίτη, και µέ τή φροντίδα τού Συλλόγου Καιναλιωτων Βόλου καθώς καί άλλων τοπικων παραγόντων, Δια6άζουµε πρω- τα τήν έπιγραφή στήν όρθογραφία καί τή στίξη 1111;: H αγονιστε τησ Κεραµιδας / εινε η εξης 1ο κοπτησ Π. Κα- πούλας | 2ο Απλονοντες Αη. Καπούλ ας / Χρίστος Καπούλας / η ειπολιπη ε΄ι΄νι η λασπάδες | Βασίλειος Χορχούδας Βασ. Καπούλας / 1927 'H έπιγραφή ειναι χαραγμένη στήν έξω κυρτή έπιφάνεια «611- ζαντινού» κεραµικού διαστάσεων 39Χ25 έκατοστων τού µέτρου. "Ag σχολιάσουµε τό περιεχόµενό της. Τά δυό κοντινά χωριά Κα- νάλια καί Φανάρι ύπήρξαν 6116 16 χρόνια τής Τουρκοκρατίας κέν- τρα κεραμικής, τό πρωτο γιά ύλικά οίκοδοµικής, τού6λα καί κεραμίδια, καί τό δεύτερο γιά είδη αγγειοπλαστικής. Θυµίζω έδω τό άρθρο µου «Κανατάδες τού Φαναριού» δημοσιευμένο στό ΒΗΜΑ στίς 20 Φε6ρουαρίου 1966. T6 κατάλληλο χωµα τής περιο- χής καί ή έποχιακή απασχόληση των κατοίκων στήν καπνοκαλλιέρ- γεια δηµιούργησαν τίς συνθήκες για τήν ανάπτυξη αύτής τής τέ- χνης. T6 κεραµάδικα των Καναλί- ων 6plaK61av: νοτιοανατολικά τού χωριου. T6 διαφορετικό ά…"… νο τής δουλειάς τους έδωσε καί έντελως άλλη µορφή στίς έγκατα- στάσεις τους. Στό Φανάρι 16 έρ- γαστήρια είναι μέσα στό χωριό, σέ κλειστούς χώρους καί έχουν πρωτόγονους άγγειοπλαστικούς τροχούς. Στά Κανάλια 6611111616- νε έξω από τό χωριό, σέ ύπαίθρι- ους ή µερικά στεγασµένους χώ- ρους καί δέν είχαν τροχούς. Δια- φορετική καί η ιιορφή καί λειτουρ γία των καμιν.'ων τους "Eva 6116 16 πιό δέκα. .Ο έ το ρια κε- ραµεικής στά Κανάλια ήταν τής οίκογένειας Κο…ούλα…. τής όποίας τέσσερα μέλη µνηµονεύονται στήν έπιγραφή µαζί µέ τό 6οη€ό τους Βασίλειο Χο:νο΄'…α. ‘H λέξη «6- γωνισταί» έκΦράζει, 6έ6αια, κά- ποια πψηφάνεια µά ταυτόχρονα ύ πογραµμίζει καί τή΄σκληρότητα τής δουλειάς τους, όπως θα τήν περιγράψουμε σύντομα. Πρώτα έπισ.1…'. ΄ι:ιίνιτνε τήν κατάλ- ληλη «χωματερή» τόπο µέ πολύ καί σχετικά καθαρό αργιλόχωµα - κι but 110v16 στήνανε τό 1359161116- οι τους. Αφού αφαιρούσαν από 16 χωμα τίς μεγάλες ξένες ύλες -- πέτρες, ρίζες κ.λ.π. — τό ανακά- τωναν µέ άφθονο νερό καί τό έχυ ναν στίς «καρούτες», μεγάλες ρη- χές στέρνες στό έδαφος. 'Εκεϊ τό λασπόνερο κατακάθιζε καί σιγο- στέγνωνε. "'Οταν πιά έφτανε σέ μιά πυκνότητα κατάλληλη γιά ζύ… µωµα, αφαιρούσαν τόν πηλό 6116 τήν καρούτα κατά στρώματα. T6 έπάνω στρωμα έδινε τόνπιό λεπτό κοκκο «λιπαρό» πηλό, κατάλληλο µόνο γιά λεπτές έργασίες μα δύ- σκολο στήν έπεξεργσσία καί £665- σ9ητο στή συστολή τού στεγνώµα- τος. T6 αμέσως έπόμενο µέ τόν πιό χοντρόκο-κκο «τραγανό» πηλό χρησιμοποιείται για τήν κατασκευή µεγαλύτερων κεραμεικων. Στό τρί το, τέλος,ε έχουν κατακαθίσει µι- κρά κοµµάτια άσ6εστόλιθου πού µέ τό ψήσιµο άσ6εστοποιούντα΄ι κι όταν αργότερα ύγρανθούν δη μιουργούν μικρά 11 μεγάλα σκασί- ματα. Γι' αύτό τό τρίτο στρώµα είναι άχρηστο. Στά χοντρά ά……- κείµενα, όπως 16 τού6λα καί τά κεραμίδια, ζυµώνεται µέ 16 πόδια όλη ή λάσπη έκτός 6116 16 τελευ- ταϊο στρωμα. Αι΄πή τή δουλειά τήν κάνουν οι λασπάδες τής έπιγρα- φής καί είναι τρομερά κουραστι- "Υστερα οι απλώνοντες σχημα τίζουν σέ έπίπεδη επιφάνεια σανι- διού ένα στρωµα λάσπης πάχους δύο περίπου έκατοστων καί ό κό- πτης πιέζει έπάνω στό µαλακό σύ τό στρώµα ένα µεταλλικό πλαί- σιο στίς διαστάσεις τού κεραµι- διού, 46X2 6 έκατοστά περίπου. "Ενα τέτοιο πλαίσιο σώζεται στό Λαογραφικό Μουσείο τού χωριού. 'Οταν προχωρήσει λίγο περισσό- Μοντσόπουλος ( Η αρχιτεκτονική των έκκλησιων καί των μοναστηρι- ών τής Γορτυνίας Βι6λιοθήκη τής έν 'Α8ήνα'ις 'Αρχαιολογικής Έται ρείας. 'Αριθ. 38. ’Ev 'Αθήναις 1956, σελ. 139). Καί ο! σηµερι- νές κεραµουογικές Βιοµηχανίες & ποτυπόνουν µέ μηχανικά μέσα τόν τίτλο τους. Μά oi ταπεινοί µα- Τα") |('ΙΤΣΟΥ A. MAKPH 1116901 τού Θεσσαλικού χωριού προ 6αίνουν σέ αξιολόγηση τής δου- λειάς τους, αναφέρουν τόν κατα- µερισµό τής έργασίας καί παρα: θέτουν τά όνόματα των μελ&ν του συνεργείου. Συναντήσαµε στήν πλατεία τού χωριού 16 γέρο Βασίλη Καπούλα, έναν από τούς αγωνιστές τής κε- ραμίδας, πού αναφέρονται στήν €- 'Η ένεπίγραφη κεραμίδα . ΕύάγγΘος Καπούλας πιγραΦή έδω καί μισόν αίόνα. Μι- άει µέ πεοηφάνεια μά καί παρά- πονο γιά τή σκληρή δουλειά των κεραµάδων τού παλιού καιρού. Πο λύς ό κόπος, λίγες cl άπολα6ές. 'Η σκληρή δουλειά δέν τόν τσά- κισε. Στητός καί καλοχτισµένος σηκώνει µέ άνεση τίς πολλές του δεκαετίες. οά πρέπει νά ύπογραµµίσουμε τίς πολύτιµες Θηρεσία πού προ- σφέρουν 16 µικρά Λαογραφικά Μουσεία των χωριων. Ξέρω τίς τιρρήσεις για κακή έπιλογή, για έπαναλαμ6ανόµενα έκΘέματα, γιά τίς φιλοξενούµ΄ενες «αντίκες», αύ- 16 16 ύποπρο΄ι'όντα τής 6391.11163- κής 6ιομηχανίας πού κατασκευά- ζονταν είδικά γιά νά ανταποκρί- νονται στά γούστα των µικροαστι κων στρωμάτων στίς χωρες τής ΄Εγγ 'Ανατολής, τά «BONS POYRc L ORIENT» τού 19ου αί- ώνα καί πού έκστασιάζουν «κυγι- ες» τής έποχής μας. Διασώζουν, όμως, καί προ6άλλουν πολύτιµα τεκµήρια τής παραδοσιακης µας ζωής πού ή θά καταστρέφονταν στήν αφάνεια ή θά έπεφταν στά χέρια &δίσταχτων γυρολόγων "Ας συγκεντρωνουν 16 µικρά αύτά Μου σεϊα όσο γίνεται 1116 πολλά άντι- κείµενα. KI άν σέ µερικές περιπτω σεις δέ γίνεται σήµερα ή 6111710- γή καί ή σωστή έκθεση, Θά γίνει αύριο. Παράδειγµα τό 61105131116- τικό Λαογραφικό Μουσείο Καναλί- ων πού έτοιµάζεται. έντελως αλλη µορφή στίς έγκατα- στάσεις τους. Στό Φανάρι τά έρ- γαστήρια είναι µέσα στό χωριό, σέ κλειστούς χώρους καί έχουν πρωτόγονους αγγειοπλαστικούς τροχούς. Στά Κανάλια Βρισκότα- νε έξω από τό χωριό, σέ ύπαίθρι- ους η μερικά στεγασµένους χώ- ρους καί δέν είχαν τροχούς. Δια- φορετική καί ή µορφή καί λειτουρ γία των καµινιων τους. "Ενα από τά πιό δ;::. ο έ ":": plot κε- ραµεικής στά Κανάλια ήταν τής οίκογένειας Καπούλα, τής όποίας τέσσερα µέλη μνηµονεύονται στήν έπιγραφή µαζί µέ τό 60η€ό τους Βασίλειο Χο:γοι.΄-"α. 'Η λέξη «&… γωνισταί» έκφράζει, δέόαια, κά- ποια περηφάνεια µά ταυτόχρονα ύ πογραμμίζει καί τή΄σκληρότητα τής δουλειάς τους, όπως θά τήν περιγράψουµε σύντοµα. “pint! έπιση.ιαίνανε τήν κατάλ- ληλη «χωματερή» τόπο μέ πολύ καί σχετικά καθαρό αργιλόχωμα κι έκεί κοντά στήνανε τό έργαστή- οι τους. ΄Αφού αφαιρούσαν άπό τό χωμα τίς µεγάλες ξένες ύλες -— πέτρες, ρίζες κ.λ.π. — τό ανακά- τωναν μέ άφθονο νερό καί τό Ξχυ ναν στίς «καρούτες», μεγάλες ρη- χές στέρνες στό έδαφος. ΄Ε.κεί τό λασπόνερο κατακάΘιζε καί σιγο- στέγνωνε. "Οταν πιά έφτανε σέ µιά πυκνότητα κατάλληλη γιά ζύ- μωµα, αφαιρούσαν τόν πηλό από τήν καρούτα κατά στρώματα. T6 έπάνω στρωμα έδινε τόνπιό λεπτό κοκκο «λιπαρό» πηλό, μόνο γιά λεπτές έργασίες µά δύ- σκολο στήν έπεξεργασία καί εύαί- σΘητο στή συστολή τού στεγνωµα- τος. Τό άµέσως έπόμενο μέ τόν πιό χοντρόκοκκο «τραγανό» πηλό χρησιµοποιείται γιά τήν κατασκευή µεγαλύτερων κεραμεικων. Στό'τρί το, τέλος, έχουν κατακαΘίσει μι- κρά κοµµάτια άσ6εστόλιθου πού μέ τό ψήσιμο άσ6εστοττοιούντα΄ι κι όταν αργότερα υγρανθούν δη μιουργούν µικρά ή µεγάλα σκασί- µατα. Γι' αύτό τό τρίτο στρωμα είναι άχρηστο. Στά χοντρά ά…- κείµενα, όπως τά τού6λα καί τά κεραμίδια, ζυµώνεται μέ τά πόδια όλη λάσπη έκτός άπό τό τελευ- ταίο στρώµα. Αύτή τή δουλειά τήν κάνουν οί λαοπάδες τής έπιγρα- φής καί είναι τροµερά κουραστι- ΄. "Υστερα οί απλώνοντες σχημα τίζουν σέ έπίπεδη έπιφάνεια σανι- διού ένα στρωµα λάσπης πάχους δύο περίπου έκατοστων καί ό κό- _ πτης πιέζει έπάνω στό µαλακό σύ τό στρωµα ένα µεταλλικό πλαί- σιο στίς διαστάσεις τού κεραµι- διού, 46X26 έκατοστά περίπου. "Ενα τέτοιο πλαίσιο σώζεται στό Λαογραφικό Μουσείο τού χωριού. 'Οταν προχωρήσει λίγο περισσό- τερο τό στέγνωµα οι όρΘογωνιες αύτές πλάκες τού πηλού τοποθε- τούνται έπάνω σέ ξύλινη κυρτή έ- πιφάνεια καί έκεί στεγνώνουν παίρνοντας τό καµπύλο σχήμα τους, άνοιχτότερο στή µιά µεριά, πιό κλειστό στήν άλλη.' Έτσι, στό στρώσιµο των "…µε… πάνω στή στέγη, τό ένα κα6αλικεύει τό άλλο καθως ή άνοιχτόιτερη καμπύ- 'λη τοποθετείται πάνω στήν πιό κλειστή. "Υστερα στοι6ιάζονται όρθια γιά νά όλοκληρωθεί τό στέ γνωµα, πού περιορίζει τίς διαστά σεις τους κατά 1 ως 3 έκατοστά. Στά τού6λσ τό άρχικό στρώµα τής λάσπης είναι χοντρότεοο, γύ- ρω στούς 8 πόντους, καί τά πλαί- σια µικρότερα. 'Αργότερα χρησι- μοποιήθηκαν καλούπια πού δηµι- ουργούσαν 66αΞες λακού6ες στίς δυό µεγάλες έπιφάνειες τού τού- 6λου γιά νά αποδέχονται τό 606:- GTOKOVIGI'JCI καί τό χτίσιµο νά γί- νεται στερεότερο "Υστερα γίνεται τό ψήσιµο σέ χτιστά καµίνια καί όχι σέ πολύ ψηλές θερµοκρασίες. A616 φαίνεται από τό κοκκινωπό χρωμα των κεραμεικων γιατί τά χωµατα τής περιοχής γίνονται γκριζωπά όταν περάσουν τούς 800 περίπου 6αθμούς Κελσίου. Τήν έ- πιθυµητή θερµοκρασία διαπίστω- vow από τό χρωµα τής φωτιάς τού καµινιού. "Οταν άρχιζε νά «άσπρί ζει» ή φλόγα καταλά6αινσν πως ή θερμοκρασία έφτασε στό όριο πού ήθελαν. Τά σπίτια τής περιοχής είναι λιΘόχτιστο καί οτύλα χρη- σιµοποούσανι µόνο σέ μερικούς µε σότοιχους, όταν αύτοί δέ γινότα- νε από τσατυ.α. Επίσης συχνά μέ το ι5λα ιτιΐ'΄ τον? ο." ντυινάδες των τζακιι3ν να: τι"… '.-α'ειρείων Οί κεραμάδεςτων Καναλίων ά- κολουθούν μέ τήν έπιγραφή τους, µακριά παράδοση πού τήν παίρ- νουν άπό τούς 6υζαντινούς συντε- χνίτες τους καί τή συνεχίζουν κα- τά τήν Τουρκοκρατία σ΄ όλόκληρη τήν "Ελλάδα. 'Αναφέρω πρόχειρα ένα κεραµίδι, στίς ΄ι΄διες περίπου διαστάσεις µέ τό δικό μας, µέ τήν έπιγραφή «1643 κε-κουια Νος κε- pan» πού βρήκε σ' έκκλησάκι τής Γορτυνίας καί δημοσίευσε 6 NIK. κατάλληλο . -————— Tofi KIT20Y A. MAKPH στόροι τού θεσσαλικού χωριού προ 6αίνουν σέ αξιολόγηση τής δου- λειάς τους, αναφέρουν τόν κατα- µερισµό τής εργασίας καί παρα- Θέτουν τά όνόµατα των μελων τού συνεργείου. Συναντήσαμε στήν πλατεία τού χεριού 16 γέρο Βασίλη Καπούλα, έναν από τούς άγωνιστές τής κε- ραμίδας, πού αναφέρονται… στήν έ- ων πού έτοιμάζεται. κών στρωµαιων υιιχ λ…" up, "Εγγύς 'Ανατολής, τά « ONS POYR L' ORIENT» τού 19ου αί- όνα καί πού έκστασιάζουν «κυγί- ες» τής έποχής µας. Διασώζουν, όμως, καί προ6άλλουν πολύτιμα τεκμήρια τής παραδοσιακής μας ζωής πού ηθά καταστρέφονταν στήν αφάνεια Ii θά έπεφταν στά χέρια αδίσταχτων γυρολόγων. "Ας συγκεντρώνουν τά µικρά αύτά Μου σεία όσο γίνεται πιό πολλά άντι- κείµενα. KI αν σέ μερικές περιττό σεις δέ γίνεται σήμερα ή έπιλο- γ΄ καί ή σωστή έκθεση, ea γίνει αυριο. Παράδειγµα 16 ύποδειγμα- τικό Λαογραφικό Μουσείο Καναλί- .…

κή άρχονιιά καί µι=ε΄ρια µικροα6ιική... IIIIIIIHIIIIIllllllllllllllllllllllllllIlllllllllllllllllIllllllllllllIllllllllllllll" MEPEMETIA ΗΜΙΣΠΑΣΤΩ΄Ν ΑΡΜΜΩ τόν αναγνώστη νά διαβάσει πρώτα τό σηµερινό σημείωµα κι ύστερα νά σχο- λιώσει τόν τίτλο του. Θά θυμίσω µόνον πως παλιότερα Επλεξα τό εγκώμιο των σολοικισµά στίς έ…. γραφές των λαϊκό… έργων καί βρή- κα πολλές περιπτώσεις πού τό σό- λοικο ήταν έκφραστικότερο άπό τό γλωσσικά 6966. Πρόχειρο παράδει- γ.µα 6 …ατσνηθείς» τού Θεόφι- λου, εκφραστικότερος 6116 τό σω- στό εώοκτανήσας). Καί, γιά νά τάειώνου.με µέ τόν τίτλο, ήµίσπα- στος σηµαίνει μισοξεκολλημένος, µισογκρεµισ.µενος. ...... --.... ιιι .. Πολλές οι αµαρτίες τού νεοελλη- νικού μας πολιτισμού, κυρίως άπό τότε πού ή Έπανάσταιση των Ma- κρυγιάννηδων έγινε Έλεύθερη 'Ελ- λώδα τόν υροκορδάιων. Από τό ένα µέρος µιά, Ολικά καί ηθικά ΜΜΜ αλλά χωρίς απόδοση, ε- πένδυση σέ πανάρχαιους τίτλους καί από τό άλλο πρόχειρο μπάλα)- μα. όπως - όπως. µε πράσινα, ξενόΦερια στοιχεια. Τό μόνο πού αγνοήθηκε ήταν ή ζώντα… καί ό- λόδροση πα η στή γλωσσα, …στήν τέχνη, στό ήθος. Ουτε τά αι- τια ουτε τούς καρπούς τους στό σύνολό τους πρόκειται νά εξετάσου- 16 δικό του τμήµα Εγινε χαµηλότε- ρο, έκλεισε τό χάσµα τού παλιου τµήµατος µέ τοιχο από τσιμεντόλι- θους καί Kai µιά χαρακτη- ριστική λεπτοµέρεια. Έπειδή ή πόρτα τα"; αρχοντικού βρέθηκε στό δικό του κοµµάτι, τήν ενσωµάτωσε στό µοντέρνο κτίσµα καί στό πα- Μιακό τµήµα, πού Εµεινε άθι- κτο, τοποθετήθηκε µιά μοντέρνα πόρτα. Γιά όσους επιθυµούν πλη- Τού Κ|ΤΣΟΥ ΜΑΚΡΗ ρέστερη ενημέρωση ύπάρχει όλό- κληση σειρά οωτογραοιων τής περί- εργης αύτης εγχείρησης "Ας μή δι- αστούµε νά τό …ρίξουμε στήν «ίδια,- ουρία των αρµοδίων). Πρέπει να ξέρουµε … 6 τότε Νοµοµηιχανι- κός κ. Πιτούλης κατό6αλε κάθε προ απάθεια γιά ν' αποφευχθει αι'πή ή άσκήιμια, µά δεν είχε καµµιά νοµι- κή. κάλυψη γιά νά εµποδίσει κάτι πού τόν έκανε νά έξοργίζεται. ...... ι-οιιι Περίπτωση δεύτερη. Κοντά στό χωριό Σαρακίνι: τού Νοµού Τρικά- 'Η γέφυρα Σαρακί.νας Νοµού Τρικάλων. Τά γκρεμισμόνα τό- ξα αντικαταστάθηκαν µέ κσλωνες καί τσιμεντένια πλάκα με εδω. Θά μάς φτάσουν μερικά παραδείγματα ,6116' ένα μόνο φαι- νόµενο, κάτι σάν τό νύχι τού λιον- ταριού. Πρόκειται γιά µερικούς μοργανατικούς γάμους ανάµεσα στόν παλιά λαϊκή άρχοντιά καί στό µίζερα χρησιµοθηρικό μικροαστι- σμό µας 6 φαινόµενο είναι £096- τερο. Η 6έδηλη έπέµ6αση σέ πό- λεις, χωριά καί τοπία, πού τή συ- «πιούμε τόσο συχνά, έπαψε πιά νά "µας προκαλει .άγανάκτησ.η΄. Μι- λων ύπηρχε .… ά µεγάλη γέφυρα µέ επτά τόξα, πού δρασκελούσε έναν φαρδύ χείμαρρο. Τό άνοιγµα των τόξων μεγάλωνε συμµετρικά πρός τό κέντρο τής γέφυρας, δίνοντας ε΄- 10I Kai 9I6v αρµονική καμπύλη στό κατάστρωµα. Κάποτε χάλασε ένα τμήμα τού γεφύρια"; κι έπρεπε νά ξαναγίνει γιατί από από περ- νούσε δρόμος πού ένωνε πολλά χω- I9I6 τής περιοχής. Κι έγινε, αλλά πως; Οχι συμπλη.ρωνοντας τό χα- τ.... ..... .-.. "|... . .- ΝΑΝΑ ο…" τού 'Μίω …ίου ε!- ναι ενας χωρος μοναδικός γιά τή δημιουργία.. .. &δηλώσεων». ’A116 κάποια- διαίσθηση διατύπωνα τότε μερικές ευχές καί ανησυχίες. «Θά πρέπει νά διατυπώσουµε τήν εύχή νά δοθεί µεγάλη προσοχή στό ξα- ναχτίσιµο τής παλιάς εκκλησίας πού καταστράφηκε 6116 τούς σει- σµούς ξίναι απαραίτητο νά προ- σεχτεϊ ή διατήρηση τού αρχιτεκτο- νικού τύπου τής πηλιορείτικης 66- σιλικής, ή χρησιµοποίηση ντόπιων ύλικων (όσων τουλ ιστον είναι Φα- ιερά) καί ό σεδασµός στή διαρρύ- Θµιση τού χώρου. 'Ολα εκεί είναι τόσο σοφά, στήν άπλότητά τους, πού όποιαδήποτε παραΜία θάε ναχλει πολύ». Λοιπόν, ή έκκλησίΞα έγινε σέ ρυθμό εντελώς ξένο πρός τόν τοπικό, πανύψηλη µέ τρούλα, µέ σειρές διακοσμητικών τούό καί τό κυριότερο, πολύ µεγαλύτε- ρη, καί κατέλα6ε όλη τήν πλατεία µπροστά στό άμφι%ατρο πού τό ό- πνιξε κυριολεκτικά. ΄Ετσι ό χωρος καταστράφηκε βάναυσα. Φυσικά, oi έπεµ6άσεις δεν σταµάτησαν ε- δω: επεκτάσεις, σέ άλλο σηµείο τού ίδιου χώρου, πλακόστρωτο… σκαλοπάτιζιν μέ τσιμεντένια, κατα- στροφή µιάς ωραίας λίθινης βρύ- σης καί αντικατάστασή της. σέ άλλη θέση, µέ µιά κακόγουστ-η και- νούργια άπό τήν 6110ia δέ λείπει καί ή γνωστη καρκινικ-ή γραφή µέ χαρακτή-ρες διαφήµισης άπορου- παπικού κλπ. 'Ο θλιδερός κατάλογος Θά µπο- ρούσε νά πάρει µεγάλο µάκρος, 96 σήµερα δέν έπιχειρούµε καταγγελία όρισμένων περιστατικών αλλά τήν επισήµανση ένός ευρύτερου φαινό- µενα). "Αλλωστε 16 παραδοσιακό περι6άλλον δέν κινδυνεύει μόνον ά- πό όσους τό προσ'δάλλουν φανερά. AI'JTOiI, στό κάτω - κάτω τής γρα- φής, (πάσχει πιθανότητα νά δη- µιουργήσουν εύεργετικε΄ς αντιδρά- σεις. "Αρχίζει τώρα νά διαφαίνεται ένας καινούργιος κίνδυνος 6116 έ- κείνους πού δήθεν τό σέδονται. Ξε- ουτρώνουν νέα χτίσµατα σε παρε- ξη.γηµένο τοπικό ύφος, χωρίς σεμνό- τητα, καί ευαισθησία. A916 κάνουν µεγαλύτερο κακό γιατί διασύρουν τή σε6άσµια κληρονομιά. «Θεέ µου, Φύλαξέ µε 6116 τούς φίλους μου, … τούς έχθρούς µου ωλάγομαι μόνος μου». το BI-IMA ΤΗΣ κτΗΔκππ …ΚυριΜ 2° '10υλίου I975 T6 αρχοντικό τής Βολίτσας τό 1935 (demo-11:96) καί τό ίδιο άρχοντικό µετά τήν πρόσφατη «µοντερνσποίησπ» ένός τμήματός του Τό αμφιθέατρο τού ΄Αγίου Λαυρεντίου πρίν άπό τήν έπέμ6αση. Δεξιά ίδιος χώρος μετά τό χτίσιµο τής καινούργιας εκκλησίας Τό διοικητικό όύόιπιια ιών άµερικιινικών πανεπιστημίων MIA ΣΥΓΚΡΙΣΗ ME ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ «ΣΥΝΤΕΧΝΙΑ ΤΩΝ κΑθΗΙΉΤΩΝ» ΠΟ 8 µέχρι 13 ΄|συνίου δηµο- σιεύΘηκε στό «Βήµα» μιά Ερευ- νό μας γιά τή διοίκηση και τήν δργάνωση των 'Ανωτάτων Σχο- λών µας, µέ τόν τίτλο «'Η συντε- χνία των ΚαθηγητΣιν». Αύτή ή έρευνα έξόργησε τούς «συντεχνίτες» —- άλλά µόνο αύτούς. 'Αντί άπαντήστως στούς έπικριτές, καί γιά νά ύπάρξη Ενα πρότυπο μέτρο συγκρίσεως, δη- µοσιεύουμε παρακάτεω µιά άνάλυση τού όργανοδισικητικού συστήµατος τών άμερικάνικων Πανεπιστημίων. Διδσ-οκαλική αύτονοµίσ ζη κάθε ακαδηµαϊκό δάσκαλο άπό δια- δολές, τρικλοποδιές, 'ι΄ντρικες καί παντός είδους παρασκηνιακές ή προ- σκήνιακές άνοµίες. Πρέπει νά ση- µειωΘή ότι στήν παραπάνω Έπιτρσπή µπορεί v6 προσφύγη ό όποιοσδήποτε, ασχέτως τίτλου. καί 6618900, 11696- κάµπτοντας τούς σκοπέλους πού 66- ζει µιά «΄ι'εραρχική ε'πίδοση τού αί- τήµατος». 'H 90VI9611110. ‘H δεύτερη δασική διαφορά δινό- µεσα στά ως. καί στά εκεί έχει σχέ- ση µέ τή µονιµότητα. 'Εδό ή μονιµό- ζητήσεις πού προκαλούν, καί στίς &- πιθέσεις κατά τού ύποψηφίου). Τό ποσοστό μονιµότιιτας Πέμπτη διαφορά: Είπαµε πως ή ίεραρχία δεν εµποδίζει τή μόνιµο- ποίηση ενός 'dKQSq-pa'ixoo δασκάλου. "Ομως, oi µόνιµοι ενός Πανεπιστη- µίου δέν πρέπει νά ξεπερνούν τό 25% τού συνόλου των διδασκόντων, &": νά γίνεται δυνατή καί εύκολη ή άνανέωση... 'Ξντούτοις, τό 11696- πάνω 6910 κορεσµού προσεγγίζεται δύσκολα διότι, καθώς τό ψάξιμο γιά καλύτερη αµοι6ή είναι µέσα στό ai- τές άλιλά καί οί φοιτητές τούς και θη.γη.τές, Στό τέλος κάθε. άκσδηµα΄ι΄- κού όπως οί φοιτητές καλούνται v6 συμπληρώσουν Eva μακρύ 1390.111196- τολόγιο πού ε΄χει Eva καί μόνο a16- χο: v6 «δγάλη στή φόρο» τήν διδα- σκαλική επάρκεια ή άνεπάρκεια τού δασκάλου. 'Στά περισσότερα ερωτηματολόγια δέν ύ=πάρχουν ερωτήσεις σχετικές µέ τήν επιστημονική ίκανότητα τοι"; κα- 6η,γηιτή. Αύιή θεωρείται δεδοµένη. "ο- µας, ή ί'κανότητα τού διδάσκειν εί- ναι τόσο άναγκσία όσο καί ή γνώ- ση. ΄Αλ.λοίιµονο στόν καθηγητή γιά τόν "οποίο θά απαντήσουν λιγότεροι άπ' ' και: 'Η µάθπόπ καί ή διδαχή E FIEPIOAO ΚΡ|Σ l MH, σάν κι αύτή πού περνα ή Παιδεία στή χώρα µας σήµε- ρα πού τά παλιά σχήματα έχουν ξεπεραστει καί τά καινούργια εί- ναι αόριστα καί άδοκί.µαστα, στήν ωρα τού προδληµατισιµού για τήν «είκόνα» τού άνθρωπον πού θέλομε νά διαπλάσωμε, όσοι καταπιάνον- 10' µέ τήν εκπαιδευτική αναμόρφω- ση ξέρουν (ή πρεπει νά ξέρουν) ότι 6 οόιλος τους είναι δύσκολος καί ή εύΘύνη τους τεράστια. κάθε ανθρώπινο έργο, είτε στή θεωρία ανήκει είτε στήν τεχνική, έχει χρονικά πλαίσια καθορισμένα 6116 τή στιγµή τής δηµιουργίας του ως τή στιγµή τής οράς του. Στή διαδροµή αυτή αύτόµατα γί- νεται καί ή αξιολόγηση του. Στήν περίπτωση όμως τής παιξείας, i- διαίτερα στόν συστηματικό καί 69'— Tfiq KAM. MOYITAKA γανωιµένο τοµέα της. πού είναι ή εκπαίδευση, τό άνθρώπινο έργο δέν έχει καθορισμένα πλαίσια, ούτε χρόνου ούτε έκτασης. Γιαιί ένα εκπαιδευτικό σύστη- µα π.χ., πού όργανώνεται Kai ε΄- εκφράζεται σέ κάποια τομή χρόνου καί είναι κατάλληλο γιά κείνη τήν εποχή αποκτά ιπποδύναµη άθροι- στική καί διάρκεια άναπαραγόµε- νη. ’AB90I01IKI’1 είναι ή επίδρασή 100 άπό μέρα σέ μέσα, άπό χρόνο σέ χρόνο, πάνω στά ίδια τά 61096 πού τό ύφίστανιαι καί άναπαραγό- με… ή διάρκειά του άπό τήν επί- δραση τής ανθρώπινης γενιάς, πού πλάστηκε μέ την ίδεολογία του, πάνω στίς επόµενες. Γιατί ένα ε΄κ- παιδευτικό σύστηµα δεν πλήττει (στήν πραγματική καί µεταφορική σηµασία τής λέξης) 16 άτοµα ή τίς οµάδες µόνο τής εποχής του, δημιουργεί ατµόσφαιρα ζωής πού δύσκολα αλλάζει, καί πού τρα6ά σέ μάκ..ρος Σέ προηγούµενο 69990 (11.4. 1975) άναφέρθηκσν περιληπτικά τά καυτά προδλήιματα της εκπαι- δευσης σήμερα. "Eva άπό τά σπου- δαιότερα είναι τά ολικά 1190- γράµµατα, πού άοορουν 16 TI Kai 16 ΠΩΣ τής εκπαίδευσης. Κι έ- δω µπαίνουν τά δύσκολα ερωτή- 9610-: ——Ti θά διδαχθεί καί τί θά µά- θουν τά παιδιά; Στή δική μας σχολική io-ropia ή μιά λειτουργία δεν προυποθέτει πάντα τήν άλλη… Πολλά διδάσκον- ται 16 παιδιά άλλά λίγα µαθαί- νουν. Τί φταίει; "Ορισμένα πάλι παιδιά μαθαίνουν πολλά, πού πο- τέ δέν τά διδάχτηκαν. Πώς γίνε- 1aI; Η εξήγηση καί γιά τά δυό βρί- σκεται εύκολα άν σκεφτούμε ότι μαθαίνει κανείς. καί τό µαθαίνει Φυσιολογικά καί άόίαστα, αυτό πού πέφτει στήν αντίληψή του Kai 6016 γιά τό όποίο έχει ενδιαφέρον. Κάτω άπό τήν άμεση αντίληψη των παιδιων βρίσκεται όλόκληρος 6 κοσμος πού τά περι6άλλει. ’A116 τά Όλικά πράγµατα, άπό τά έµ6ια όντα καί άπό τίς ίδέες, πού τόν άποτελούν, ξεχωρίζουν όρισιιέν,α 'Η προσπάθεια αύτή 610K611:- ται µε τόν "Ερδαρτο πού αποθεώ- νει τήν τεχνική τής διδασκαλίας Kai τή γνωστική λειτουργία, από τήν 61roia πιστεύει ότι πηγάζουν ή βούληση καί τό συναίσθηµα. E- ποµένως γιά τόν "E96691o ή διά- πλαση όλόκληρης τής προσωπικό- τητας εξαρτάται άπό τίς γνώσεις Kai άπό τόν τρόπο πού διδάσκον- ται. Τελείως άντίθετη πρός τήν 'ED- 6α.ρτισνή είναι ή έκπαιδευτική Θε- ωρία τού John Dewey, πού τό 189 ίδρύει τό πειραµατικό σχολειο του πάνω σέ εμπειρικές βάσεις διδα- σκαλίας καί άνοίγει τίς πόρτες του στήν Κοινότητα. κάτι πού άκόμη ως σήιµερα τηρειται στά προοδευ- τικά σχολειο: όλου τού κόσµου 'Η άπτότοµη n της "* χνολογίας στήν εποχή μας κάνει παντοδύνσµα 16 μαθηµατικά Kai τίς φυσικές επιστήμες. Τά επιτεύ- γµάιά τους προκαλούν τέτοιο δέος, πού πολλοί €'ρεωρη:ι…ικι:>ί΄ τής εκπαί- δευσης άγωνίζονται νά στηρίξουν τούς στόχους Kai τή διδαχή τού σχολείου 016 καινούργιο αύτό ίν- δαλμ a. Η ύπερ6ολή τους ειναι άσυγχό- ρητή. Γιατί ή μονομέρεια στούς στόχους τής εκπαίδευσης είναι σύμΦοοη, άναχρονιστι΄κ… καί άπό"- θρωττη. ’A069-609n Kai άναχρονιστι- …ή γιατί δηµιουργεί πνευµατικά µονοδιάστατους άνθρώπους σέ μιά εποχή πού σκοπός τής άγωγής θε- ωρείται ή πολύπλευρη ανάπτυξη τού πνεύµατος όπως καί τής προ- σωπικότητας. ΄Απάνθρωπη γιατί έπιδάλλει "ένα μόνο τρόπο σκέψης καί έτσι ίσοπτεδώνει πνευµατικά τούς µαθητές. 'Α…λλ…΄- ακόμη Kai άν μόνο & τρό- πος εργασίας στό σχολείο 01an- χθεί στίς µεθόδους των Θετικων ε΄- πιστη:μων όλοκληρωτικά καί άπο- κλειστικά, πάλι τό κριμα θά είναι μεγάλο. Γιατί, πώς θά ξέραμε άν aI'rré πού είναι κατάλληλο γιά,Ξνσ: τομέα γνώσης εΤναι γιά όλονς' . Πως µπορούµε νά σποτάξουμε τίς Θεωρητικές επιστήμες καί 16 άντι- κείµενό τους στίς µεθόδους των θε- τικών. οί όποιες δηµιουργήθηκαν επειδή άκριδώς τό δικό τους ά…- κείµενο ήταν τέτοιο, δηλαδή θετι- κό Kai πραγματιστικό; Βέ6αισ, δανεισμός μεθό άπό τίς θετι- κές στίς θεωρητικές επιστήμες Kai σέ μικρότερη" εκταση καί αντίστρο- …. γίνεται Kai είναι άναγκσιος, αλ λά μόνο στούς τομείς πού προ- σοέρονται γιά τήν εφαρµογή τους. "Επειτα δεν πρέπει νά ξεχνάµε 511 Kai στήν άνάπτυξη των θετικό… !- πιστευω… πρωταρχικό ρόλο παίζει η αν ρωπινη Φαντασία. "Οσοι θεωρούν τίς θετικές επιστή- μες καί τίς µεθόδους πού χρησιμο- ποιουν πανάκεια Υ|ά την εκπαίδευν ση πιστεύουν ίσως πως έτσι 16 στοιχεία τού K60900 μπορούν νά µεταφερθούν ανέπαφα στό σχολείο Kai έπομένως νά προκληΘει τό ε΄ν- διαφέρον των µαθητων καί νά γί- νει σωστή Kai άξιόλοΥη µάθηση. Πλάνη γιά τρείς λόγους. ‘0 Eva: είναι om 16 στοιχεια τού κόσµου δέν παρουσιάζονται στή Φυσική τους µορφή ούτε μέ τίς µεθόδους των τεχνικών επιστημων, γιατί σύ- τές δουλεύουν κυρίως μέ σύμδολα. 'Ο δεύτερος είναι ότι ό κόσμος, αύ- τόε πού πεοι6άλλει τά παιδιά καί 'Η χώρα Σαρακίνας Νομού Τρικάλων. Τά γκρεµισμένα τό- ξα αντικαταστάθηκαν μέ κολωνες καί τσιµεντένια πλάκα με έδω. Θά µάς φτάσουν µερικά παραδείγµατα από ένα μόνο φαι- νόμενο, κάτι σάν τό νύχι τού λιον- ταριού. Πρόκειται γιά μερικούς µοργανατικούς γάµους ανάµεσα στην παλιά λαϊκή άρχοντιά καί στο µίξερ: χρησιµοθηρικό µικροαστι- σµό µας Τό φαινόµενο είναι ευρύ- τερο, Η 6έ6ηλη έπέµ6αση σέ πό- λεις, χωριά καί τοπία, πού τή συ- ναντούμε τόσο συχνά, έπαψε πιά νά µάς προκαλεί άγανάκτηση Μι- θριδατισµός τής άσκήμιας. "Υπάρ- χουν, όµως, µερικές περιπτώσεις όπου τό ίδιο κτίσμα ή άρχιτεκτο- νικό σύνολο ή έπέμ6αση φτάνει σέ τέτοιον έξοργιοτικό βαθµό πού καί ό μακροχρόνια έθ.σµός µας΄ δέν αντέχει. "Ας όπλισΘούμε μέ αντο- λων Μύρα µ… ά µεγάλη γέφυρα µέ επτά τόξα, πού δρασκελούσε έναν φαρδύ χείµαρρο. Τό άνοιγµα των τόξων μεγάλωνε συµμετρικά πρός τό κέντρο τής γέφυρας, δίνοντας έ- τσι, καί μιάν αρµονική καµπύλη στό κατάστρωμα. Κάποτε χάλασε ένα τµήµα τού γεφυριού κι έπρεπε νά ξαναγίνει γιατί από αυτό περ- νούσε δρόµος πού ένωνε πολλά χω- ριά της περιοχης KI ένα. αλλά πως; ”Ox: συμπληρώνοντας τό χα- λασμένο κομµάτι στόν ίδιο ρυθµό καί μέ ανάλογα υλικά, αλλά προσ- Θέτοντας ένα παράτανρε τσ: μεικτέ- ν-.ο συ", τ"ρω'.;α .;έ ευθύγραμμα κολόνες. '.'-καν στά '.άγα κα σιδερένια κάνα). Ia. κατα- στράφηκε 1’] οµορφιά τού γεφύρια": "Ξ"…σ χή χιά νά ιδουμε τρεις µόνο τε;,ρωΜψµ θψΜΜά,ωαε-- τοίες περ"ιπτώσεις Δίπλα στήν πλατεία τής Βυζί- τσας ύπήρχε ένα παλιό αρχοντικό τού 180u αίώνα, άλη.θινό αριστούρ- γημα τής παραδοσιακής αρχιτεκτο- νικής, μέ Φεγγίτες, σκαλιστά τα- 6άνια, ξυλόγλυπτες πόρτες καί πλούσια άλλη διακόσμηση. Τήν εύ- γένεια τής πρόσοψης του μέ τήν ήρεμη άρμονία των γραµµων καί των όγκων του άποθανάτισε 6 φα- κός τού παλιου βολιώτη. φωτογρά- φου Κώστα Ζηµιέρη. …) καί µε- ρικά χρόνια έγιναν ίδιοκτήτες του δύο σύγγαμ6ροι πού, γιά λόγους δικούς τους, Θέλησαν νά ξεχωρίσουν τίς ιδιοκτησίες τους. Προτίμησσν τή σολομόντια λύση τού κάθετου διαχωρισμού. Ώς έδώ καλά. Μόνο πού 6 ένας άπό τούς δύο θέλησε νά έκμοντερνίσει τό δικό του κοµ- μάτι. Γκρέμισε κάθετα τό µισό άρ- χοντικό ως τόν πρώτο όροφο καί τό διαµόρφωσε σέ «μοντέρνο» χτίσµα: μέ τετράγωνα παράθυρα καί πιτσι- λιστή επιφάνεια… T6 αποτέλεσµα φαίνεται στή φωτογραφία. Έπειδή κτηµατα, για τη σύγχρονη συγκοι- νωνία, ενός γεφύρια? τού χτίσθηκε γ & πεζούς κα "χι-νι… .,ς:- νότητα καί τό χωρίς δρατότητα κα- τάστρωμα… Περισσότερα σχόλια δέ χρειάζονται. "Ας θυμηθούµε μό- νο δυο λιγότερο έντυπωσιακές, μά τό ίδιο απαράδεκτες έπεμ6άσεις στά γεφύρια τής Έλασσόνας καί τού Βο'ι'δοµάτη όπου οί καινούργιες κατασκευές έγιναν δίπλα άκρι6(3ς στίς παλιές. ...ι.…ι ...... Περίπτωση τρίτη καί τελευταια (γιά σήμερα). Στό χωριό τού Πη- λίου Αγιος Λαυρέντιος υπηρχε έ- να λαµπρό (αµφιθέατρο µέ εννιά φαρδειές τοξοειδεις αναδαθμίδες. Μεταφέρω εδώ αύτό πού έγραφα σέ χρόνο άνύποπτο, στά 1958: «Στρωµένες (οί άνα6αθµίδες) µέ πηλιορείτικη πλάκα καί χτισµένες µέ ντόπια πέτρα προσαρμόζονται περίφηµα στον περίγυρό τ.ους Kc'x- τω απλώνεται εύρύχωρη ή πλακό- στρωτη πλατεία, καί ό ανατολικός τοίχος δηυιουργέΐ" ενα ίδεώδες φόν- .το πού δέν άφίνει τά µάτια καί τήν προσοχή νά ξεµακραίνουν… Τό άμ- .-- ...-- …. 11'] σε6άσμια κληρονοµιά. «Θεέ μου, ώλαξέ µε από τούς φίλους μου, & τούς έχθρούς µου φυλάγοµαι µόνος µου». &… ." ν.….. T6 άμφιθέατ-ρο τού Αγίου Λαυρεντίου πρίν άπό την έπέμ6αση. Δεξιά 6 ίδιος χω: 16 χτίσιμο τής καινούργιας εκκλησίας Τό όιοικ1πικό όύόιπµα τών άμερικανικώι9 π'αυεπιόιπμίοι "|…"||Ι||Ι||||||||Ι|||Ι||ΙΙ|ΙΙ|ΙΙ||||||Ι|ΙΙ|ΙΙ|||||ΙΙΙΙΙ|Ι|||Ι||||Ι|Ι|ΙΙ|||ΙΙ|ΙΙΙ|Ι||ΙΙΙ||||Ι||Ι|||Ιί…|ΙΙ|Ι||Ι|…!ΜΉίί…ί||ίίί…Η]…||||||Ι||ί!|||||Η…||||||Ι|ΙΙ||Ι||Ι|ΙΙ|ΙΙ||ΙΙ|||| MIA ΣΥΓΚΡΙΣΗ ME ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ «ZYNTEXNIA ΤΩΝ ΜΜΕ…… no 8 μέχρι 13 '|ουνίου δηµο- σιεύθηκε στό «Βήµα» μιά έρευ- va µας γιά τή διοίκηση καί τήν όργάνωση των 'Ανωτάτων Σχο- λων µας, μέ τόν τίτλο «Ή συντε- χνία των Καθηγητών». Αύτή ή έρευνα και…" τούς «συντεχνίτες» — άλλά µόνο αύτούς Αντί άπαντήσεως στούς επικριτές, καί γιά νά υπαρξη ένα πρότυπο µέτρο σνγκρίσεως, δη- µοσιεύουμε παρακάτεω µιά ανάλυση τού όργανοδιοικητικού συστήματος τόν άµφικάνι…ι Πανεπιστηµίων. Διδασκαλική αυτονομία καί Μ.…" &… ά- εδώ τ."ε'.":Ξι.'π.κ'ζ κατα- τά Git-La τ-ι άποικο- στασΗ καί "αν net-"Imam! ένα: από πο.- θά …σε" να σπορά…" καίτο- κµία τής διδασκαλίας». Βε΄6αια, κι' &… ύπάρχουν τίτλοι καί ίεραρχικές βαθµί6|.ς=άλλά αύτές δέν Έχουν κα- µιά σχέση μέ τήν άξία, τή σημασία καί- τή σπουδαιότητα του ;. …;α.:ε πού &, τήν άποχτά εξ άπλωσε, άνάλογσ μέ τή θέση 10C- διδάσκον- τος pica στήν ίεραρχία. Στίς ΗΠΑ Eva; τακτικός, Eva; έκτακτος, ένας έπικουρικός κλπ. καθηγητής είναι α- πολύτως ίσότιµοι μεταξύ τους, όσον άφορ& τή διδασκαλία. "Ετσι, κανείς διδάσκων δέν ΄έχει κανέναν πάνω άπ΄ τό κεφάλι του γιά νά παίρνη έντολές γιά τό τί θά πή στό μάθηµα καί γιό τό πάς θά τό πή. ΄Η ίερσρχία παίζει ρόλο μόνο στό µισθολόγιο καί που- θενά άλλού. Μέ τόν τρόπο αύτό, ή άκαδηµαϊκή Ελευθερία άνάµεσα στούς διδάσκοντες εξασφαλίζεται 611016- 1I.);, καί ό άκαδηµα'ι'κός δάσκαλος δέν έχει νά δυσσσδομή στό παρασκήνιο γιά τό σκαρφάλωµά του στήν ίεραρ- χική κλίµακα. Στήν περίπτωση πού, παρόλα ταύ- τα, δηµιουργηθεί θέμα ίεραρχίας (ϊ- νεκα µισθού) ή ό,τι άλλο, ό όποιου- δήποτε άκαδηµα'ι΄κός δάσκαλος ό- ποιουδήποτε βαθµού μπορεί νά προσ- φύγη στήν 'Επιτροπή 'Ακαδημα΄ι'κής ΄Ελευθερίας καί Μονιµότητος, δου- λειά τής όποίσς είναι νά ύπερασπί- BNIT‘IE χιλιάδες άρχιτεκ.τονήιµα- Η το, πού έχουν άµεση σχέση με τόν πολιτισμό τής χώρας µας κινδυνεύουν νά καταστραφούν από τόν χρόνο καί από τήν έλλειψη φροντίδας καί προστασίας. Μιά σειρά 6:116 µεγάλα καί µικρά «άρχιτεκτονικά θαύµατα», άρχίζον- τας άπό τό συγκρότηµα τής 'Ακρο- πόλεως καί φθάνοντας µέχρι των σπιτιών τής Μακρινίτσας, είναι ε΄κ- τάιµέινα στόν κίνδυνο τής φθοράς. Αρχαία μνηµεία, 6υζοιντινε΄ς έκ- ηλικίες, µεσαιωνικά India-1pc, παλιοί πύργοι καί νεώτερα χτίσµατα, πού άποπελούν ίδιαίτερους στώµούς τής διαδρομής τού πολιτισµού σ΄ αύτή τή χώρα, ζητούν προστασία. Σ' «ξυρισµένα ο…" αύτό γίνονται Εργασίες γιά τή διάσωση καί τή συν- τήρησή τους - άλλο πάντα σ' 3- να στενό πλαίσιο δαπανών, σε α' άλλα δέν γίινεται τίποτε, Κι' σπόρ- χει τό παράδειγµα τής Παραπορτια- κής τής Μυκόνου, πού ό Λι΄; Κορµπυ- ζιέ όνόµασε «νεώτερο Παρθενώνα», όπου ή συντήρηση, περιορίζεται σέ επιστρώσεις άπό άσ6έστη... "Ολ' αύτά τά "Ελληνικά άρχιτς. κτονήµατα προκάλεσαν τό ω…ψέ- ρον τής O‘YNIEIIIIKO πρίν τόν Σε- πτέµ6ριο Θά στείλη εκπροσώπους της γιά νά όξετάσουν τίς δυνατό- τητες προστασίας τους. Κι αύτό γιατί ό παγκόσµιος ΄Οργανισµός χαρακπήρισε αύτό τά χτίσµατσ σάν παγκόσμια άρχιτεκτονική κληρονο- µια. Kai άπό τήν "Ελληνική πλευρά, ό ύπουργός Πολιτισµού καί 'Ε|πιστη. µων κ. Τρυπάκης ΄σπεσήµανε στή Βουλή ότι αύτό τά 5000 κτίρια «πρώτης σημασίας» απορρέουν! ΄Ε- ξη…,γώπτας ό "ίδιος ύπουργός τήν έλ- λειψη συ…ηρήσεως ούτδν των µνη- µείων παρετήρησε: «Δέν ύπάρχουν ούτε χρήµατα, ωστε τό προσωπικόν τό έξοιδιικενµέιον, τό από… ήιμπο- poi νά άπ…κριθή είς αύτό τό αϊ- τητα». Αλλά, όπως όξινη" & κι. Τρυπάν- κης πρός τό «Βήµα» κάτι πύει νά γίνη στόν τοµέα τής προστασίας οι"… των των µνημείων. Τό πρίν… δήµο είναι ή ίδρυση 'Εφοριόν Νεωτέρου Μνηµείων σ' & λες τίς περιοχές τίς χώρας µας. πού θά λειτουργούν άνεξ,άψτητα ά- πό τίς ΄Αρχαιολογικές ιΥπ=ηρει:ιίες. Σκοπός το. "Εφοριδν αύτό… Θά είναι ή προστασία, φροντίδα καί συν- τήρηση όλων των νεωτέρων 60x”:- κτονηµότων: 'Ξκκλησιων, µεσαιωνι- κών Τυχόν, κτιρίων καί παραδοσια- κών απ…… Οί ιΕταιρείες Νωτε΄ρων Μνηµεί- ων θά επανδρωθούν µε οδικούς έπι- στήµονες, πού θά µελετούν τά νεό- τεµ ιµνη,µεία καί θά ιµεριµνούν γιά τή συντήρησή τους. OI ΄Εφορίες σι'πές θά Μάγονται σέ οδική Διεύθυνση Νεωτέρων Μνη- μεία, πού θά ίδμιθή στό ύπουργεϊο Πολιτισµού καί "Επιστηµών. ΄Επί- η; & ίδρυθή ειδική Διώνη Λαϊ- Κάθε χρόνο… «πέφτει» κι ένα κάόιρο… IIIlfllllllllllllllllllllllllIllIllIllIIIlllllllllllllIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll KINAYNEYOYN NA ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΟΥΝ 5.000 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ κού Πολιτισµού, πού θ΄ άσχολήται ιµέ τή συλλογή καί διάσωση άντικει- .μένων λαϊκής τέχνης. Αύτά προ6λιέπονται άπό τόν νέο 'Οργανισμόν τού σπουργείου Πολιτι- ομού πού έχει συνταχθή, άλλά πρέ- πει νά υπάρξουν ωρισµένες 11poi'mo- θέσεις γιά νά τεθή σ' εφαρµογή. Γιά τήν ωρα 0| αρχαιολογικές ύ- πηρεσίες εκτελούν έργα προστασίας καί συντηρήσεως σε I30 Ελληνικά άρχιτεκτονήµατα. «'Α-νάγκη Genetic; έχουν τά κτί- Τοι'5 ΓΙΑΝΝΗ ΦΑΤΣΗ pIa τής Ακροπόλεως καί 6 ναός τού Έπικουρίου Απόλλωνος στή Φιγά- λε…» είπε 6 x. I'moopyé; Πολιτισμού σέ συνέντευξή του πρός τό «Βήµα». "Ηδη έχουν συγκροτηθή δύο έπι- τροπές πού έχουν άναλά6ει 16 ερ- 'γο τής μελέτης γιά τήν προστασία των μνηµείων αύτων. Παράλληλα σ΄ αύτή τήν περίοδο ατελούνται έργασίες συντηρήσεως στά ακόλουθα κτίρια: . Στά τείχη τής θάσου, τής Θεσσαλονίκης, στό Κάστρο τής Μυ- τιλήνης, στόν Πύργο τού Κάστρου τής Ρόδου, στό Παλάτι των '|ππο- των τής Ρόδου, στά βυζαντινά τεί- χη τής Νικοπόλεως, στό Φρούριο Χλεμωτσίου κ. ά. . Στή µονή Ρυσσιάτου ":… Με- τεώρων, στήν "Αγία Σοφία Θεσσα- λονίκης, στή Ροτόντα τής Θεσσα- λονίκης, στό ναό Μεταµορφώσεως τού Χορτιάτη, στή Χολο6ιώτισσα τής "Αµοργού κ.ά. . Στά αρχοντικά Βούρκα τής Κο- ζάνης, Νεραντζοπούλου καί Μανού- ση τής Σιάτιστας, στά σπίτια Ζορµπά καί Θάνου τής "Αρτας κ.ά. Γύρω στά 130 είναι τά 6px”:- κτονήµατα πού «δέχονται Βοήθεια» αύτόν τόν καιρό. 'Αλλά δις τά 5.000, πού ό 'I'5Io; 6 άρµόδιος ύπουργός επισημαίνει ότι διατρέχουν τόν κίν- δυνο καταρρεύσεως; Τί θά γίνη µε τά ύπόλοιπο; (Απαιτούνται πόρα πολλά έ- κατοµµύρια γιατί όρισμένα τμή- ματα ":… µνηµείων αύτό… πρέπει νά δισνοιχθούν καί νά ξαναμπούν στή θέση τους», έπεσήμανε 6 κ. Τοσκάνης. 'Η µεγάλη δαπάνη έξήγησε άφορδ στίς άποζηιμιωσεις γιά τίς απαλ- λοτριόσεις «ορισμένων χτισµάτων ή χώρων. ιΥπάρχουν στήν "Ελλάδα πολλοί παραδοσιακοί οίκισμοί, πού πρέπει νά διατηρηθούν στή σημερινή μορφή τους καί νά ουντηρηθούν «Δέν µπο- ρούμε ν' άφήσοι:με τό Πήλιο νά κα- ταστραφή, παρετήρησε 6 κ. Τρυπά- Γι' αύτό άλλωστε τόν λόγο µιά ΄Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων θά ί- δρυθή στόν Βόλο, πού θά λειτουργή άνεξάρτητα άπό τήν 'Αρχσιολογική 'Υπηρεσία. '|διαίτε,ρη φροντίδα θά εκδηλω- θή καί γιά τά χωριά τής 'Ηπείρου, πού αποτελούν άρχιτατονικά σύνο- λα, µοναδικά στόν κόσµο. Τό 'ι΄διο, άλλωστε, ίσχύει καί γιά πολλά νη- σιά τού Aiyaiau. «Νά μή χαθή δ τόνος ξνός οί…- οµού, δ ιδιαίτερος χαρακτήραςτου» είπε στή. συνέντευξή του πρός τό «Βήµα» 6 κ. υπουργ-ός Πολιτισµού. Κι' άνέφερε τά παραδείγματα τής "Υδρας, ξυρισµένο" δ,…… οίκισµόν καί τής Πλάκας. Είδικά γιά τήν Πλάκα θ' άναλη- φθή µιά προσπάθεια γιά τήν εξαφά- νιση τού «δήθεν λαϊκού χρώματος» στά μαγαζάκια καί στίς τα6έρνες καί γιά τήν άπόδοση τής παλιάς γνησιότητας σ' αύτό τά κτίσµατα. «΄΄Ολη ή ιΕλλάδα άποτελεί Eva σύ- νολο µνημείων, όπως παρατηρήθηκε. 'Αλλά γι' αύτό ίσως είναι μεγαλύ- τερη ή εύθύνη μας γιά τή διατήρηση αύτό… τόν µνηµείων τού Πολιτισµού. ,Αλλά τό Βλέπουµε: κάθε χρόνο «πέφτει» κι "ένα κτίριο στήν 'Ελλά- δα. ’A11’ αύτό τά κτίρια, πού χα- ρακτηρίσθηκε… ως «άρχιτεκτονικό θαύµατα». ζη κάθε ακαδηµαϊκό δάσκαλο άπό δ.σ- δολές, τρικλοποδιές, ε...: «ε: καί παντός είδους …σΙ".'-ΞΜ( -… τσο- σκηνιακές ανο;ίες. …? 11-- µειωθή ότι στο. "ορατά… Ε' "ντ' µπορεί νά "φραση". : ασχέτως τίτλ:.… κι:ΐ καµ'ττοιτσς ΤΟ΄.ζ τις . ζε 'ως: «..…η "Μ τα τηµατοςι 'Η μονιμότπτο… "Η και" "ο &… ο… -.ωαστ:ΘιοίσταώΕ……- ηµτι …και… "αίμα.… T06 ΒΑΣ. ΗΟΜΜΕ" τητα είναι τήν ίεραρχική κλίµακα: 'Εξσσφαλί. ζε. τι "...αυτό με. απαλλάσσε- σα--΄π' το "να Με; - κό… &- ταν περισωδής τελικά καί φθάσεις αί- σίως στόν έπίζηλο τίτλο τού τακτι- κού καθηγητή. "Εκεί, όλοι οί 6:681]- µαίκοί 6αθµοί όδηγούν στή µονιµό- τητα πού αποκτάται όταν έκπλη- μ.3νονται (ορισµένοι WpGKTIKai, KU- ριως, που &… πΧ τά Χρόνια ύπηρεσίας στόν ίδιο 6οθμό. Προύπόθεση γιά µιά µονιμοποίη- ση είναι ή έγκρισή της άπό τήν 'E- πιτροπή ΄Ακαδηµα'ι'κής ΄Ελευθερίας καί Μονιμότητος. 'Αξίζει νά σηµειω- θή ότι στήν έν λόγω ΄Επιτροπή πού άνανεώνεται κάθε χρόνο μετέχουν καί φοιτητές. Τά Μόλοιπα µέλη είναι καθηγητές όλων τζιν αµερικανικών Πανεπιστηµίων. Τά φώτο των πρόσθετων 'Η τρίτη δασική διαφορά ανάμεσα στά πανεπιστημιακά ήθη τής Έλ- λάδος καί τής 'Αµερικής άναφέρεται στούς τίτλους τού «επισκέπτη κα- θηγητή» καί τού «πρόσθετου καθη- γητή». (Στήν "Ελλάδα λέγεται «Εί- δικός 'Επιστή.µων», ένω πρόσθετος σηµαίνει έκτακτος στήν κυριολεξία: προσλοµ6άνεται γιά Ενα ορισμένο χρονικό διάστημα). Στήν ΄Αµερική αύτοί οί δύο τίτλοι, όπως καί δ- λοι οί άλλοι είναι στη… 6616m- μοι. Δηλαδή, ό καθηγητής πού έρ- χεται άπό τό ενα Πανεπιστήµιο στό αλλο γιά περιορισµένο χρόνο (επι- σκέπτης) καί ό καθηγητής πού προσ- λαµ6άνεται γιά όρισµένο διάστημα γιά νά έπιστρε΄ψη στήν δουλειά του µόλις τελειώση τόν κύκλο µαθηµάτων πού διδάσκει στό περιθώριο τής κύ- ριας άπαοχόλησής του (πρόσθετες), έχουν τίς δικές τους τάξεις, τούς δικούς τους φοιτητές, καί γενικότε- ρα Exouv όλα τά πλεονεκτήµατα .τ&ν άλλων καθηγητών, μέ τή διαφορά πώςιό Πρόσθετος δεν έχει δικαίωµα νά προσφύγη στήν Έπιτροπή 'Ακαδη- µαϊκής 'Ελευθερίας καί Μονιμότητος. Οί Πρόσθετοι είναι έπιστήμονες μεγάλης φήµης πού γιά ένα διάστη- µα είναι δυνατόν νά έγκαταλείψουν τήν ελεύθερη ένάσκηση τής επιστήμης τους προκειμένω νά προσφέρουν τά φώτα τους στούς φοιτητές. Κατά κα- νόνα, παίρνουν μισθό πολύ µεγαλύ- τερο 611' όσα κέρδιζαν σάν έλεύθε- ροι επαγγελματίες. ("Ισως γιαυτό στήν φτωχή 'Ελλάδα 6 Θεσµός τοι? Είδικού Έπιστήµονα είναι κενό σχή- µα λόγου). Σέ έξαιρετικές περιπτώ- σεις τά άμερικανικά πανεπιστήμιο προσφέρουν στούς Πρόσθετους καθη- γητές διδακτορικά διπλώματα «τι- μής ένεκεν». (Έκεί τά διδακτορικά διπλώματα δέν μοιράζονται µέ τό κιλό). Ουσιαστικά προσόντα Τέταρτη διαφορά: Παρά τή σηµα- σία του, τό διδακτορικό δίπλωµα στήν 'Αµερική δέν είναι (nay-mic προκειμένου νά διδάξη κανείς aé Πα- νεπιστήµιο. Μιά Έδρα είναι δυνατόν νά δοθή καί σέ κάποιον πού δέν δια- Οε΄τει τό τυπικό πλεονέκτηµα τού δι- δακτορικού διπλώµατος, διαθέτει 5- μως άλλα, περισσότερο ούσιαστικά προσόντα, όπως π.χ. επαγγελµατι- κές έπιτιύξεις, δημοσιεύσεις, συστά- σεις, προύπηρεσία καί «γενική μόρ- φωση». ('Η τελευταία άρχισε νά συ- νυπολογίζεται σχετικά πρόσφατα]. Οί έπιτροπές πού ελέγχουν τούς ύ- ποψηφίους καί πού σχηματίζονται κατόπιν ψηφοφορίας άποτελούνται άπό καθηγητές καί φ ο I 1 η τ έ ς, ενώ 6 ύποψήφιος θά άποτύχη, όσο καλός παπαγάλος κι' άν είναι, άν δέν έντυπωσιάση στίς διαλέξεις πού θά δόση είδικά γιά τό σκοπό αύτό καί άν δέν δείξει τί αξίζει στίς συ- ζητήσεις πού άιολουθούν. Πρέπει νά σηµειώσουμε δτι τό Πανεπιστήμιο πληρωνει ο΄λα ανεξαίρετα τά έξοδα τού ύποψηφίου, είτε πετύχει είτε ό- χι, καί ότι όργανώνει τά πράγματα Ετσι, ωστε να': επωφεληθούν οί πάν- τες 611’ τίς διαλέξεις, καί τίς καλές καί τίς κακές. (Στήν τελευταία πε- ρίπτωση, χάρις στίς Θυελλώδεις συ- έννοια συνυφα΄σύένή'"υΞ΄ %… … πιστοποιητικού τής ζητησα; - … και στις & πιΜιις μετά τη"; .…ιωι. Το ποσοστό µονιµότπτος .Ξ.'τα.ι πως ή ΄;. τη μόνιµο- &: ιού δασκάλου. . οι θα: µας Πανεπιστη- μιου &. "τι .ά ξεπερνούν τό 25% -ι:Ξ Ir." «μια; των δι-δωκόντων, ώστε γι- ε.-:: δυνατή καί εύκολη ή ….. Εντούτοις, τό παρα- πάνω από κορεσµού προσεγγίζεται δύσκο'*ι: διό? , καθώς τό ψάξιμο γιά καλά…" :": 61] είναι μέσα στό αί- µα 10-..- Αμερικανού, ό ακαδηµαϊκός δάσκαλος συνηθίζει πολύ τίς µετα- κινήσεις 616 Πανεπιστήµιο σέ Πο- vane-Mime, κι' έτσι ξεµπλοκόρτ.ται αύτόµατσ ό δρόμος γιά τήν καριε- ρα των έπιδο ων καθηγητών Οί µόνιµοι παντως δέν σας"… uni; µετακινήσεις, εκτός κι αν "θ-ζ ΜΜ:ξ- 6m":- η΄: Θεοί: : β., Το… ο." Ετ"Η -.…τ .-. as άς τις &- πιτξιγουν διοτι ή µισθολογική δισ- … των είναι µεγάλη, καί εν πάση οι: "πιέσει όχι τέτοια ωστε νά άν- π-..-τα6μίζη τίς σκοτούρες. Δέν αποκλείεται καί ή περί…» " Eva; µόνιμος νά πάη σ' άλλο Πα- κπιστήμιο επίσης σάν µόνιμος. 'Αλ & σ΄ αύτή Τήν περίπτωση πρέπει νά είναι άποδεδε…ιγμένη διάιοια, lO κα- ένας ειναι, πάντως, νά σταµαιή.ση ή περιπλάνηση τή στιγμή τής µονι- µοτοίησης, πράγμα πού ειναι, σί- γουρα, ένα είδος σ…ηρητισμού. 'Έδρες γιά όλους "Έκτη διαφορά! Δέν είναι ανάγκη νά είσαι ]Α…υερικονός Μήκους γιά νά γίνης καθηγητής σε" αμερικάνικο Πανεπιστήµιο. Με τόν τρόπο ούτό, οί "Αμερικανοί είσάγουν εύκολώτατα εγκεφάλους ό,τι-' τό Εξωτερικό. Στήν περίπτωση πού υπάρχουν περισσότεροι του ένός ύπσψήφιοι µε ισα προσόντα, προτιµαται ούτός πού άιήκει σέ µιά απ' τίς παρακάτω Κατηγορίες: α) Είναι γυναίκα. 2) IEivaI νέγρος. 3) Είναι μεξικσνοαµε- ριιανός. 4) EivaI '|νδιάνος. 5) Εί- va: Πορτορικάνος. Εί5ικός Νόμος έπι6άλλε.ι σ' όλα τά Πανεπιστήµια νά ψάχνουν όπι- στσµένως γιά υποψηφίους των πιο- ραπάνω κατηγοριών. "Αλλος Νόµος όπι6άλλει στά Πα- νεπιστήμια νά γνωστοποιούν, δικό- µα καί νά διαφηµίζουν τήν πρός κά- λα… κενή έδρα… Βάσια, µιά δηιµο- σίευση στήν ΈΦηιμερίδα τής Κύθηρ- νηψως, η µιά µικρή αναΚοίνωιση στά κψιλά» τού ή…µερήσιου τύπου, όπως γίνεται εδω, δέν έχει κανένα ούσια- στικό νόηµα. ΄Επιπλέον, άν & κωµήτωρ πληρο- φορη5ή καθ' οίονδή:ποτ-ε. τρόπο (από. µα καί άπό φήμες) ότι ύπάρχει ύ- ποφήφιος πού άνή.κει σέ µιά απ τίς κατηγορίες πού άποριθµήσαµε πα- ροιιτάνω πρέπει νά τού στείλη προ- σωπικό γράµµα, ένθαρρύνοντάς τον νά ταση µέρος στό διαγωνισµό! Συνεττεια τής τακτικής πού περι- γράφαμε είναι καί ή κατάργηση τού οτρστολογίας: Μπορείς νά γίνης καθηγητής άκό.μα κι άν δέν πήγες στρατιώτης, άκόµα, κι όταν είσαι άνυπότακτος (καί &… σύλληπτος!). Πρόκειται γιά µιά πα- νεπιστημιακή ούτονομία πλήρη καί Ρ|ζ…΄ι- 'Ο φοιτητής 6οθµολογεϊ τόν καθηγητή "Εδδοµη διαφορά: Δέν δοθµολο- γούν μόνο οί καθηγητές τούς φοιτη- « ΤΟΜΕΣ » (Τεύχος 'Ιουνίου) Κυκλοφόρησε τό 6ο τεύχος τού περιοδικού ΤΟΜΕΣ, πού εκδίδει ό εκδοτικός οίκος ΜΠΟΥΚΟΥΜΑΝΗ καί διευθύνει ό ποιητής καί δοκιμιο- γραφεις Δηµήτρης Δούκαρης 'Ανάµεσα στήν ποικίλη καί σε… φέρουσα ύλη τού περιοδικού ξεχωρί- ζει ένα µοναδικό κείµενο τού Κώστα ΄Αξελού μέ τίτλο «Σχήµα τού 11m- χνιδιού» καί μιά µονογρφία τού συ- νεργάτη τής παρισινής «MONT», Ζάν-Μισε΄λ Πολμιέ, είδικά γραµμέ- νη γιά τό περιοδικό ΤΟΜΕΣ, μέ τίτλο «Κώστας 'Αξελός, τέλεσ- ταίος των φιλοσόφων». "Eva άποκαλυπτικό κείμενο τού ΄Έριχ. Φρόµ γιά «τή συµ6ολή τού Μάρξ στήν κατανόηση τού 'Ανθρώ- που». '΄Αγνωστες σελίδες τού Γιώργου Σεφέρη καί χαρακτηριστική µελέτη γιά τή μέθοδο τής έργσσίος του άπό τόν Κώστα Γ. Παπαγεωργίου. Ποιήµατα τού Νικηφόρου Βρεττό- κου καί τού Κώστα Στεργιόπουλου. Λεπτοµερέστερη ανάλυση τής «οί- κονοµικής έπανάστσσης» στήν Πορ- τογαλία άπό τήν Ζακελίν Γκραπέν. Τα] Γερµανού καθηγητή Ρούντολφ Μπέρλινγκερ ή κ'Αντι- Είκόνα». τές αλλά καί οί φοιτητέ θη-γητές. Στό τέλος κάθε κού έτους οί φοιτητές κο συμπληρώσουν Ενα µακρύ πλάγιο πού έχει Ενα καί χο: νά «Βγάλη στή φόρο); σκαλική επάρκεια ή οι… δασκάλου. Στά περισσότερα έρωτι δέν υπάρχουν ερωτήσεις ο την επιστηµονική ίκανότη θη,γηιτή. Αύτή θεωρείται δεί μως, ή ΄ικανότη.τα τού δι! ναι τόσο αναγκαία όσο I or]. Αλ.λοί.µονο στόν καθηγη όποιο Θά απαντήσουν λιγι τό 60°a το. φοιτητών. T0 νει ότι τό µε… α του 1 )ου6εΞ ,ο-ο το πολε.πο . δ'; στ. :) |… … κάτι)! Φ.… ι=ι πληκτ.κ:ς, ζοφι …. ".σή …ο µε". Ταϊτή ες ν I π ιμστε; παραπάνω καταστροφής γ … … I καί σά oxb‘ µεσο πιεση πάρη δρόµο τό ταχύτερο! 'Αξίζει νά ση,µειω0ή ί άγά'πης καί σε6ασµού Υ|ι λό δάσκαλο είναι νά τόν κ πάρτυ καί τίς κάθε ε΄ι'δου νά τού άνοι3έτουν τήν έπινε …γι…… λόγων (γιαυτό ζουν µόνο οι φοιτητες), -. ρακαλούν νά κάνη Μακ: ξτ.ις, κτλ Είχαμε προτείνει την πουσιολογίου άπ' τούς φοι τούς καθηγητές. Δεν ξέρο µέτρο αυτό εφαρµόζεται ή5 μερική, παραλλαγμένο: '( τής. κάθε μήνα, υπογράφε δήλωση για τίς παρουσίες περισσότερο Πανεπιστήμιο τερο; από δώδεκα άποψή! v0 δεσµού-πω άδικαιολόγη τεµπέλης ή πολυάσχολος σε: ύποστή σο6.:ρι΄πατες κυρίως οίκονοµικής φύσεως 6αίιει κανείς τί σημαίνου- κυρώσεις αν πάρη υπ΄ οψ 6 Αμερικανός καθηγητής δικαίωμα νά δουλεψη έκτό στηιµίου (π.χ. άν είναι γ ασχολείται μόνο µέ τούς . τής πανεπιστηµιακής κλι δέν Θά δέχεται πελάτες a1 x10, άλλωστε, ίατρείο τοι Οί φοιτητές - 6- ΄΄Ογδοη διαφορά: Τό διδακτικό προσωπικό (& δοηΘοί, κτλ.) δέν έχει καμ σχέση ιµέ τό πρόσωπο τ καθηγητή, πού δέν είναι του νά διαλέξη τόν A κο Β δοηθό. Αύτοί πού 6οηθούν τόν καθ' οίονδήποτε τρόπο εΤι τές πού κάνουν µεταπτυχιε δές-καί τίς κάνουν µέ ξ ‘H εύνοιοκρατία κό6εται χαίρι καί στή ρίζα της. "Αλλωστε, όλόκληρο τό νικο διοικητικό παιεπιστη στηµα στηρίζεται στήν άξ πράγµα πού έξηγεί "ίσως κ 6 Μαρκούζε καί ή Ντσίη6ι είναι) πανεπιστηµιακοί δέ Βέ6αια, είναι όπως ι δλη.µα τό ότι τό «σύστηµς τρόπους νά αύτοαμύνετσιι τασκευάζη «µονοδιάστατου κράτες γιά νά κάνη τή δο Πάντως, αύτό τό πρόδλη.µι πει νά συγχέεται µέ κείνο τελεί τό θέµα µας καί πε όντως ύποδειγµατική (μέ µας µέτρα) οργάνωση τον νικών πανεπιστηµίων. Πα; οί 'Αµερικανοί φοιτητές καθόλου εύχαριστημέινοι - πού τό δείχνουν καί οί οι τητικές ταραχές-καί ζη' φασιστικο΄τερη συµµετοχή κηση καί περισσότερες & ελευθερίες. "Av oi Έλληι τίς είχαν σήµερα τίς έλευ( είχαν οί ΄Αμερικανοί ο τους πρίν άπό 20 χρόνοι ι νά είναι πανευτυχεϊς! Έπικύρωοπ "Ενα µεγάλο µέρος τόν νω πληροφοριών τίς παίρι Eva κολακευτικά γράμµα τ νοαµερικανού κ. ,Α-ντώνη l νιάδη σχετικό µέ τήν έρευι τίτλο «'Η συντεχνία το των». Γιά τήν εγκυρότητα ροφοριων έγγυώντοι οί ίδιό ’AIv1va68II]: Είναι άρχι πολεοδόμος, τακτικό µέλος λόγου ΄Αµερικαν&ν 'Αρχιτεκ κτικό µέλος τού Συλλόγο ικανών Πολ-εοδόµων, καί μ Συλλόγου Καθηγητών 'Αµε Πανεπιστηµίων. Σήµερα τριετίας είναι καθηγητής νεπιστή*μιο τού "Αρλινγκτο ξας, καί διευθυντής Σπ΄κ Περιδάλλοντος στό ίδιο π µια. Πρίν, δίδαξε δύο xp- Λονδίνο καί 1pia χρόνια Μεξικό. 'Αποφοίτησε άπό χιτενκιτονική τού ως, ΠΩΣ τό 1965, καί άπό τότε duper-min του, προφανώς ] ρε τί τόν περιµένει στόν

ΜΑ» Τετάρτη 4' Δωρεά… 1974 Γ άτες ιικροαστοί ισΠΗΣΩ άπό έργο τού κ. ΤΟ ΄ΓΌ AIEIN- E ΥΙΠ|Ο'Μ'ΟιΝιΗ γέμισε Μορί- σίφ-νιδίασιε ή στό πρόγραµ- εΐναι «ρεαλι- προεκτάσεις 'σ:ονιστικές » είναι πρωτο- κύρια στοι- ιό χορό». ’I- 01916:; του 0" τραγωδία καί τραγούδια. πώ νά κατα- ς γίνεται νά 1v1‘0'11Ko’1 »πώς 10ΥΛ0Υ ροπηιμέ…νο, νά (: καί &…» ος' τί είναι τί ή …. πώς :ιη τι ή Γικόλφω, pain: 1101.- κν- Μπορεί… ’E- Κλασσική ιιττο δημοτι- 'ό γίνουν µιέ ως δάσκαλοι κού έργου µέ ; και έξπ»ρε- καθαρά άνυ- .-τιικιέ.ς, µέ δο- ζνικ-ής δηλαδή στοιχεία µου- λαδή κατ, 43- σ τ o 1- µουσική ; δέν παίζει :;ολοιγεί, σκέ- ου νά πρέπει ;ΐδος' Θεάτρου ‘0 στή σκηνή ;ιστο-ν µορφο- του είναι &- ΄ι'κή, τό λεξι- κατόοτικτο [ιερά επίθετα, ός τρόπος έ- μρισµός τού κακούς, δη- 0 K. Περγά- ΄ιµα καί τούς πικούς πυρή- να τούς έκ- παραµυθιού. ιεϊ, τούς µε- ενώνει. έχει ώστόω, του τήν έµ- 'Ενας προδό- ραγορίτ.η.ς" ύ- Μονος, έχει του σέ µιά τότε βύθισε Μία του καί ιό άπόόληπα rel-51619119101110; κοντός άκαύει . Eva: οί όλ- υι, οί µανά- τών σκοτω- δολοφόνου &- H; έπιχειριή- Ηταν τολµη- 0'16 σν- ' νά κερδί- ς µέ τόν τά ίασ- ως στό ή διαλεκτι- στάνταρ… πρός: καί ή πας & κόσμος Ώλητος. Τό ιαί oi ήρω- τραγούδια. ιό, νά ή 6 ι του. Αλλά νικά; 'Ο µύ- Βιέξοδο η άοµονία». |. Χατζίσκου τα τού έργου : φωνητικοί Μις. όταν "έθεσαν σ' ρ Επιστρα- "be-1010., αν… τό …… εύφαρία του 7116: νά στηρίξει ενα άναίοθητο έργο. T61 τραγούδια του, όλα παρόμ'6Ιλιη.τα, άνειξάρτητα 61116 τίς «δραµατικές» άνάγκες, είναι τόσο ώραϊα πού τελικό παρ…… τό κοινό, γιατί λειτουργούν σάν στα» µοιχαοτι 0'1’ αύτ-ιά του. «Τό τραγούδι τού χαφιέ» πού με- λοποίησε πώς δέν τόν άνάγκασε V61 παραδεχτη πώς μετέχει σέ µιά ευκο- λη σχηιματοποίηιση καί .μυ9…ιία; ‘0 K. Περγιάλης, ύστορα από τόσες προσφατες όμπει.ρίες, έπι.μόνει v61 πιστεύει πώς 6 χαφιές έχει µητέρα ρουφιάνοι, πατέρα χαιφιέ καί &&… πόρνη στίς ΄'Γζιτζιφιές. Τέτοια μυ- Θοποίιηση, σήμερα τουλάχιστον, δόν ,συντ…είνει στήν έξήιγηση τού φαινο- µόνου. Τελευταία όπωρία: "Οπως παλιότερα δ Μαρκόπουλος, Έτσι τών ρα καί ό Θεοδωράκης χρησιμοποίησε τή φυσαρµόνικα γιά νά ντύσει τό λόγο τού συγγραφέα. Τί τούς Μην] τάχα νά καταφεύγουν 0" αύτό τό νόθο µουσικό όργανο πού παραπεµ- πει κατευθείαν στήν ψευδοροιµαντική ψηθεί… Στό ΜΙΚΡΟ ΘΕΑΤΡΟ παίζονται ΤΑ ΜΙΚΡΟΑΣΤ|Κ.Α τού Γιάννη N1:- γ.ρεπόντη. Είναι .µιά όπιλογιή άπό µι- ιερά στιγμιότυπα, σκόρπιες φράσεις τραγούδια καί σκιέτς άπό τή συλλο- γή τού ποιητή. Ραχοικοκικωλιό τά woo στά όπιτυχιηιµέ4να τραγούδια πού ε΄- γραψε 6 Α. Κηιλαηιδόνης. 'Ο Νε- γρεπόντη…ς έχει Ένα σπάνιο αύτι΄. Συλλαµι6άνει καί καταγράφει µέ τήν πιστότητα µικροαστής 11100110011116- λος (καί θά µού συγχαρώ… τό x01— ρακτη-ριοιµό) τό ρυθµό K01i τήν κί- νηση τού μαέστρου 11‘1013111111Eplvofi λό- γω. Βασικά λειτουργει ως λαογράφος. Πιστεύω πώς στό μέλλον οί «προσοδ- λες πού κιορφιολογιεϊ, οί σύντοµοι διάλογοι, παροιµιακοί 0i περισσότε- ροι & 006011016; κ Λιουκ&τος Μόρι- σκε, άραγε, νόµιμο v0’1 λέγαµε «οί μιικ.ροαστικοί παροιμιόΘυµοι»; -«Κα- λά τώρα 6 Μάρξ, ό Μάρξ τόν είδα- µε κι αύτόν.. .») θά &…τειλ.όσουν πη- γή έρευνας 1101i «ηθογ…γροιφίας». Πιρ6ς τό παρόν τουλάχιστον η προ- σφορά τού ύλικού µέ σταµατά. "Y- στερα στέκομαι στή «Μιμης…» αύτού τού ύλικού. ‘O Νεγρεπόντης µέ τά «στιχάκία» ερχεται νά προστειθη τρίτος, K1 όχι τελευταίος, στή σειρά τού Τοιφορου καί τού Μπόστ, πού σ' ΄΄λλους χώρους ό καθένας 6΄ρήκαν τόν οί…κειο ρυθµό καί τή σωστή άν- τιστοιχία µέ τό IbAlKé πού µιµήθη- καν. . Στό έργο πού είδαμε τά νούµερα δέν Έχουν επιτυχία, όξω από τόν έξοχο «Μονόλογο». Σ' άπό ό 0-1117- γραφέας πέρασε τή φαινομενολογία καί Ξφτοισε στήν κριτική. ΄'Ειξ οι)… καί ή καινούργια μου- αυτή τού Κηλαη'δόνη ουτε προσθέτει τίποτε στήν παλιά ούτε άναδείχνει 161 νέα κείμενο. Η παράσταση. είναι όρκούντως µι- κροαστική. Δηλαδή άντί νά υπηρε- τησ… τό κείιµενο, προσπαθει νά τό δείξει. "Ετσι διαφωνιει µέ τήν Έντι- µη πρόθεση τού συγγραφέα πού δέν παίρνει θέση έξω άπό 1'6 φαινόµε- νο πού παρατηρεί. "Αντίθετα στήν σκηνή µέ τή ουμδο.λιή τού K. Γέρου γίνεται προσπαθεια γελοιοποιήσεως, όκτίθεται ένα φαινόµενο στή χλεύη τών ψωδοδιανοούμενων τούς όποίως όµως ό Νεγρεπόντης ξ-εσκεπάζει δε- όντως στό «Μανόλογο». Τό «Μικρό θέατρο» δέν έχει ειµ- πειρους ήθοποιούς, Ιδιαιτερα γι τό τό είδος. Μόνο ό K Δοξαρας. ηθοποιός δοκιμασµέως, επιασε τό δεσπόζοντα τόνο τού συγγραφέα. Δέν ελειψε τό αι άπό τήν παρά- σταση, ουτε καί η ε…ι&µία. ”E- Μια τό ύφος καί η παιδεία νά ά…ούν» σωστά, όσα Μιά θΕΔΤΡΔ ΑΘΗΝΑ (Μι… 10. τηλ 837..330 Φέρτης - αλα…) ":… «'Ο δ…αλοφ. ΑΘΗΝΩΝ (Β……ιω ιο. πλέι. 3235.524, Μι)… ~— Ζουμπουλάκη) Φώκνερ: :Ρέκ6ιεµ για µια μοναχή». ΑΙΓΛΗ (Δάφνη, τηλ. 902.725. 'Ελλη- …νική Λαϊκή Σκηνή) Δ. Φωτιά…: ι'Ο Μακρυγιάννης». ΑΚΑΔΗ"" ('ίπποκράτους και "Ακα- δηµίας, τηλ. 625.119 «'Ελεύθερη Λαϊ- κή Σκηνή») Ηερούδα: «Δόξα καί Θάνα- τος τού Χοακίν Μουριέπα>. AKPOHOA ("Ιπποκράτους 9. τηλέφ- 614.481. Χρονοπούλου —- "Εξαρχά- κος). "Επιθεώρηση: «Χούντα γιόκ. …: προχώρα». AAgMI'IePA (Στουρνάρα 53, τηλ. 527. θίασος Κ. Καρρά). Ο' Κέα… «Κόκκινα τριαντάφυλλα γιό µε…» ΑΛΙΚΗ ("Αµερικής. τηλ 3244.146. Α. Βουγιουκλάκη) Γ. Ρούσσου : «Μαντώ Μαυρογένους»: ΑΛΦΑ (Πατησίων 37. τηλ 538.742. Ληναϊος —— Φωτίου). Α. Ητεκώ: «Ο! Ρόζενµπεργκ δεν πρέπει νά πεθάνουν». ΑΝΑΛΥΤΗ (Πατησίων 72 και Άπω- νιάδου. τηλ. 839 739. Θίασος Κ. 'Α- στη - Κ. Ρήγοπουλου) Κ. Moup- σελιΞ: «το αύτι τού '.Αλέξαν6ρου> AHOIXTO 885EA‘I'P0 (Κεφαλληνιας 070) r. Μιχαηλίδη | σ' H Δίκη 18ω3ν5εξ>. ΑΥΛΑ|Α (Πασαλιµάνι, τηλ. 422.019. Γκ. Μαυροπούλ ου) Κατσαµπή «Μιά κυ- ρία στά µπουζούκια». ΒΕΑΚΗ ιΣτουρνάρα 32. τηλ. 523 522 Λαϊκή Σκηνή Θεάτρου Τέχνης) "τα… µια από: «'Η '|σα6έλλα τρείς καρα- ENA ΑΓΝΩΣΤΟ EPI‘O TOY ΄θΕ0ΦΙΛ0Υ NA ΑΓΝΩΣΤΟ έργο τού Θεό- ' Ε φιλου προκαλει πάντα κάποιο όνδιαφέρον. Ο φουστανελάς αύτός ζωγράφος είναι ίσως ό πλη- ρόστερ: δημοσιευμένα νεοόλλη.νας καλλιτέχνης. "Ενας όγκώιδιης τό- µας της β' ΕιμπτΟΩι*Κης Τραπέζης μιέ έπιιµόλεια τού Γιάννη. Τσαρού- χιηι, όποτελει τή δάση., πού συµ- πληρώνεται άπό πληθος ειγχρωιµων καί .µαυρόασπρων δηµοσιεύσεων έργων του σέ 6ι6λία, περιοδικά, έφηιμιε.ρίδες καί επιστολικό 5191161- ρια. Η πρόσφατη έκδοση << Ελ- ληινες ζωγράφοι» είναι µιά σηµαιν- τιικιή συμβολή στή γνωριµία µέ τό εργο τού Θεόφιλου Μά πάντα K6111 ΄καινούργιο µάς περιμένει &- πό τήν σπέρνει)… παραγωγικότη- τα τού ταπεινού τεχνίτη πού μέ τό έργο του έδωσε τήν πιό γνή… σια έκφραση τών πόθων καί 11% κ.αηιµών τού έλληινικού λαού Εγινε ηδη µιά πρώτη προσέγ- γιση µέ τόν κόσµο 11% Θεµάτων του Μυθολογία, αρχαία ιστορία, Βυζάντιο, ,Ετιανάισταση τού 1821, πόλεμος τού 1897, Μακεδονικός άγρια/ας, ΈρωτόΚιριτος, τυποι χω- ρικων K101i µικ.ροαστών, εϊικόνες &- πό τή ζωή τού χωριού καί της πό- λης, τά (Wu-116069111110 τοπία του. Πτυχές άπό τό πολύτιτυχο τής Ρωμιοσύνη.ς, μέ τό μύθο της, πού εκινάιει &… χρόνους µακ ριν0ύς, μέ τά 6α0ωνισμιένα της 6ήιματα, μέ τό φυσικό πεδίο όπου αιώνες παλεύει, µέ τίς μικιρές της στι- γιμές καί τις μεγάλες της ωρες Τ ό πορτραίτα των Βασιλέων Εκεινο πού κάνει έντύπιωση σ' δποι ον εξετάζει τά θέματα, πού ζωγράφισε ό Θεόφιλος είναι τό στι τά πρόσωπα τών 6ασιλιάδων της Νεώτερης Ελλάδας παρουσιά- ζονται µόνο µιά φορά µέσα στίς πολλές έκατοντάδες τών δημοσι- εν.μένων έργων του Πρόκειται γιά τά πορτραίτα τού Όθωνα καί της Αµαλίας της συλλογης Χαρ. Πο- ταμιάνου. Τό θέµα δέν τό επανέ- λα6ε, άτι" όσο είναι γνωστό, σέ καμµιά άλλη περί…… ένώ ύ- τιάρχουν θέµατα πού τά ζωγραφί- ζει σέ όκτώ παραλλαγές από τήν άρχή της καλλιτεχνικής του στα- "τινα: (Γ' Σεπτεµοριου. τηλ. 819. 982. Διαµαντόπουλος - Μιχαλακοπω λος). Φά'ιφερ: (A: "µε… τούς δολοφόνους». ΣΙΝΕΑΚ (Πανεπιστηµιου, τηλ. 620. 320 Αλεξανδράκη - Γαληνεα) Μπέρµιγ- καν: « 'Η δίκη τών Μέλλον: ΣΤΟΑ (Μπισκίνη 55. Ζωγράφου. τηλεο. 7770.145). 'λριοτοφόνη: (hm-13¢. ΤΕΧΝΗΣ (Σταδίου, τηλ. 3228.706) Μπρεχτ: δρόμος και αθλιότητα τα? Γ' Ράϊχ» XATZHXPHZTOY (Πανεπιστημιου 38 7.248 Χατζηχρησιος, Καλοί» τα. Ντ2όρ, Λει6αδιτης. Στολίγκας) ο πιθεώρηση: «'Απ' το πουλί στη Βουλή). ΚΛΕΙΔΗ2ΜοΣ (Φανάρι Διογένη. Πλάκα 845)" Καραγκιόζης, κά9ι δράδυ3 8. 30 µ. µ. ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ ΑΘΗΝΩΝ ΑΑΒΟΡΑ. Ki71K, & τρομερός (A) ΑΕΛΛΩ! ΓιλμνόστηιΘες άµαζόνες (A) ΑΘΗΝΑ: Έζόγεροη καί αίµα (Α) ΑΘΗιΝ…:ΑΙιΟιΝι Τό : όλο φαγοπότι (A) ΑΛΕΞ: =Ο πρωτο αλος ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ (Καλλιθέα): «‘H Παναγία" "Ελλάς καδαρεΤ τήν Δυναστείαν» δόν. ΄Αλλά καί τή μοναδική φο- ρά, πού έιµιφανίι ο-νται στό έργο 10V οι δύο παλιότεροι 6ασιλιάδες, χαρακτηρίζονται «συνταγµατικά», όπως τούς παρουσίαζε η έπίσηιµη ιστοριογραφία: « 'οθω συντα- γιματιικός Βασιλεύς της Ελλαδος τό 1854», «Αμαλία συνταγματι- κή Α΄ Βασίλισσα της Ελλάδος» Τό « Ελέιω Θεού», πού ήταν ή m001711101111<16111nrroc καί στήν προσω- ταγμάτων] καί στή µετασυνταγµα τιικιή περίοδο, δέν ύπάρχει. Δέν μάς ένδιαφ>έρουν, &… τά πο- λιτικά φρονήματα τού Θεόφιλου … µέ τό Μαζί"… του µυαλό ΤΟύ ΚΙΤΣΟΥ ΜΑΚΡΗ εύκολα μπορούσε νά πέσει καί σέ πλάνη.. Μάς ενδιαφέρουν, όµως, τά θέµατά του γιατι αυτα Μπαρί- νονταν στή ζήτηση τής λαϊκής του πλατείας. Θά πρέπει όδώ νά ση… μειώσουµε πώς ό Θεόφιλος άν- τλούσε τά θέματά του κυρίως από λιθογραφίες καί χαλκογραφίες καί πώς τέτοια έντυπα µιέ προσωπο… γραφίες τών 6σσιλιόιδων κυκλοφο- ρούσαν ευρύτατα από έκδσιικούς οικους της Αθήνας. Συνεπώς είχε προσιτά πρότυπα H 111000101110- γοαφία παρουσιάζεται συχνά στό έργο τού Θεόφιλου (Κοντός, E~ λειυθειριιάδης, Κοντογιάννης, Γεωµ- πίινιηι5ες κ.α ) Τό έργο είναι ζωγραφισμένο µέ λαιδοιµπτογιά σέ πανί διαστάσεων Ο, 55Χ1, 88, αρκετά κατεστραμµέ- νο γιατί Θρίσκοντα…ν σέ ταδέρνα. '.Αρχίζουμιε άπό τόν τίτλο του. Ε- χει ση|µειωθει ή σηµασία τών 1i- τλων στά έργα της λαϊκής τέ- χνης' δέν είναι απλή ένδειξη τον %µατος, αλλά ενα Θύμα έκφρα- 0'111K6 στοιχεΐο "Ag Θύμι: στόν ιδιο τό Θεόφιλο. Μέ τούς µε- γάλους του τίτλους αλλοτε ζητω- κραυγάζει (Ζήτω ό Μέγας Αλέξαιν δως… .), αλλο λοτε έξαίρει (ο πρως Μάρκος Βότσαρης. .), αλλοτε ει- ρωνεύεται ( Ερµης... Θεός 11% κλε- τπών) κι αλλοτε καιηγοοει (...ή Αύτψοατώρ σας: Ευδοξ…ια του Ευ- ΟΡΦΕΥΣ (&. Βουλιαγµ.): Σάν τόν… µνό άνεμο Α) ΟΣΚΑΡ): Οί Κινέζοι στό Παρίσι (K. —i3 HAi’KPATiON: Γυµνόστηθες άµαζΘες ί΄ Ακατ.) ΠΑΛΛΑΣ (&. Βουκουρ.): 'Εκτελ…ής ύπερόνω τού νόµου (Α) ΠΑΛΛΑΣ (Παγκράτι): Τό μεγάλο Μου πότι (Α) ΠΑΝΕΛΛΗΝ|ΟΝ: Έρωτικές κρυφές σν- ναπήσεις (Α) Fill—KM: Έξηεοση καί αίμα (1A) ΠΛΑΖΑ: Εκτελεστής ύποράνω τού νό- µου (Α) ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ: Έ…ελεστής υπεράνω τού νόμου (Α) ΡΑΔΙΟ ΣΙΤΥ: ιΟ έξορκιστής (1A) PE: Γυµνόιπηθες άµαζόνες (Α) ΡΙΒΟΛ|(: Αξεξουαλικές έµπεψίες στά γρα- φ=ια ΡΟ*:ΔΟιΝ Οί «em-11010151; τού πιν6κιο (Κ) POEY: Έκπλ…ής υπεράνω τού νοµου ( Ματ. ΣΕιΛιΕΚΤ: Κίγκ, ό τροµερός (Α) ΣΤΑιΡ: O Κινέζος νονός, στο… της Μαφίας ( ΣΤΟΥΝΤΙΟ»: "Ένα όµορφο κορίτσι σάν καί µένα TII'I T01”: Σάι: τόν γυµνό όνεµο (1A) TPI1A1N10N: Κραυγές τρόµου µετά τόν 6101101116 (Α) TPO‘I'lleAA Έξέγερση καί ώµο (Α) Φ|ΜΠ:ι Οι Κινέζοι από Παρίσι (*Κ--13) ΦΛΩΡιΑ.: 'Ο 6ιιολιοτής στήν στέγη (Κ) τών φιληδόνων, 16 δτιοϊον οί συµ- φεροντολογικοί ύπολογισ.μιοί τού πανιισχύρου πρωθυπουργού E13100- πίου d‘v1E16i‘n6101001v ). Ο τιτλος της ζωγιραφιας είναι: « Η Παναγία Ελ άς καθαρει τήν Δυναστείαν>> 'Ας σηµειωθεί πώς στόν πίνα- κα δέν έιμφανίζεται ή αλληγορία της Ελλάδας, 16100 συχνή στό Θεόφιλο. Εικιονίζεται ή άφιξη στήν παραλία, πρίν από τήν έπι6ί6αση στήν «ΣΚΥΛΑ>>. Παναγία όνοµά- ζει ό ζωγ.ρσφος µας τήν Ελλάδα 0 αυτή τή ζωγραφιά, κι αύτό εκφράζει Θρησκευτικά: σε6ασμό κι …… πρός την τιατρίδακ γιά λο- 7011p101cr116 της 0110 1011; ενεργούν αύ- τοί πού διώχνουν τό Με…) όα- σιλικό ζευγάρι. Τό ρήμα «καθα- psi» τού τίτλου είναι συ.µπίληµα 101‘ καθαιρώ Kooi καθορίζει), Εφρα- οτικότατος νεολογισµός τού άγράµ µατου ζωγράφου. Πολλοί από τούς γραµµατικούς σολοικισµούς του "ε΄- χουν θαυµαστή εκφραστική δύνα- μη. Θυμίζω, πρόχειρα τήν παθη- τική µετοχή «awomovmetic» 11'0- έκφραστικ.ότερη άπό τή, σω- στή γραµματικός, ένεργητική «αυ- τακτονήσας». Κατά τόν τίτλο, ή Ελλάδα δέν καθαιρει τούς δυό δασιλιάδες, άλ- λά τή Δυναστεία. Ετσι ενώ... ται τό νόημα. Δέν ήταν, 6έ6αια, φλόλογος ό Θεόφιλος γιά νά ζυ- γιάζει μέ άκιρί6εια κάθε λέξη συνείδητα τόν παρασύρει ή διαθε- σή του, πού εΈναι κοινή μέ τούς &- πλούς του πελάτες Ας ύπολογί- «πουμε καί τούς στενούς του δε- σμούς μέ τόν κόσµο της ΒΠροσφυ- γιάς στίς παράγκες τού Βόλου. .. .. .. .. .. .. |- Η ζωγραφιά παρίστανε τή οτι- γμή πού τό ζευγαρι άιφίνει τό ελ- ληνικό ε5αφος γιά νά μπεί στό πλοΐο «ΣΚΥΛΑ>> ‘O Όθων φοράει τή γνωστή φουστανόλλα του, &- πό την οποία τόν τρα6όιει ένας άξιωµσιικός. Ενας άλλος τόν 11161— νει … τό µπράτσο, ένα?) ένας τρίτος τού δείχνει µ…έ τό ιφος τό πλοιο. Αυτού διαβάζεται τό όνο- µα: Νικόλαος, Λε…σαικος. ΄Ασφα λως πρόκειται γιά τόν Πέτρο Λεω- παω. Ετσι έληξε ή δασιλεία τού O— , 1101’; όταν πρωτοπάτησε τό πόδι του στήν Ελλάδα ήταν, κα- ΛΑΟΥ: ΄Αντίο Μόζικο (Α) ΛΕΝΟ-ΡΜΑιΝ: Φράουλες καί άμα (Α) ΛΟ(ΥΖ 1 ΤΑ…? ΘΑ: 'Ανώμαλες …ισΘήσεις )Ακ.ατ. ΝΟΥΛ.Α: ‘0 61181111111111; τού &… τού καράτε (Α) MA1PI1A1N ΝΑ". ς (1A1) . : Φράουλες καί αίµα (A1) ΝΑΝΑ: Ρίκο, & &σύλληιπτος (Α) Ο πρόκτωρ τής Λιοα6ώ- …ΝΑΣΙΟΝΑΛ: Μιά Σουηδέζα σωστή μα- θήτρια (A1) ΝΙΤΣΑ.: Σεξομανία (.Α) ΝτΑ:Λ.ΙΑι: Σέρπικο (Α) Ο.ΑιΣΙΣ: Κύκλος άνω.μοσλίο:ς (1A1) 0‘A1I‘A1: ’Av'rio θεϊε Τόµ (ιΑ) ΟΛΥΜΠΙΑ: "Αγγελοι σκληροί καί 6105i- λιικτοι (Α) Ο.ΓΌΤΙΑιΣ'ίιΑι: Καζίνο Ρουαγιάλ (Κ) ΟΡΦιΕΟ: Ο ξερσκέφαλος (Κ) ΠΑιΡΘιΕιΝΩ.Ν: Λάθος στόν έρωτα (Κ) n1l‘K101A10‘:0 έντιµώτατος 6170111101 τίς γυναικες (A) PEI'TINA: Νανά (Α) «ιππεύς ωραιος μέ χ.ρυσην ένδυµα aim» Μερικά χρόνια αργότερα άν- τηιχούσε τό άντιοΘωνιικό τραγούδι. « Έως πότε ή Βξέυη άικιρίδα -- έως πότε κονφός Βαυαιρός - ΘΌ΄ι δυ- ζαίινει τή δόλια πατρίδα —— é7E1p- &)" αδέρφια, εμπρός». Πίσω του γονατισιή γνωστή «στολή Αμαλίας», µιέ πα- ραδοσιακά έλληνιικά στοιχεΐα. Τής παιρασιό(ει μιά άλλη γυναικεία µορφή., πού δέ διακρίνεται κα- Βορά γιαπί στό σημειο… αύτό είναι µιειγιάιλ.η ή φθορά τού Ξργου. 'Η σύνθεση τών µορφών είναι παρατωκιτι»κή, καθώς απλώνεται στό µήκος μιάς στενόµακρης όπι- φάνειας, K011i υπάρχουν δύο ουιμ πλέγιματα., της Αµαλίας µέ τή γυ- να.ίικα πού της παραστόκει καί τού ο…… µέ τόν άξιωματικό πού τόν 101101166121 άπό τή φουστανέλλα. T6 θύμα προέρχεται πιθανόν 611116 λιθογραφία της όπιοχης άλλά δέν είναι πιθανή µιά λιθογραφία σέ τέτοιες άναιλοιγίιες διαστάσεων, μέ τό μάκρος τριπλάσιο από τό ύ- φος. Ο Θεόφιλος συχνά αλλάζει τή σύνθεση, ανάλογα µέ τήν έπι- φάνεια, πού έχει νά διακοσµήσει. Κι έδώ πρόκειται γιά σπιτική «πάντα» πού 6.ρέθηκε σέ δεύτερη χρήση στήν ταβέρνα. Ολες 0'1 µορφές έχουν φορά &… πό τά δεξιά πρός τά άριστερά αν καί ύπάρχει όλαφριά άντίιρρο- κίνηση στά κεφάλια τών δύο ξΞιωµατικών. Χρωµατικά τό εργο είναι μιά δοσματική αντίθεση ανά- μεσα σέ δυό χρωματα, ένα ψυ- x016 καί ενα ζεστό, στό γαλάζιο καί στό άλ.κο κόκκινο. Ουρανός, θάλασσα, οί στολές 11% ώξιωµατι- κών, η φορεσιά της γυναίκας καί άλλες λεπτοµέρειες εΤναι σέ γαλά- ζιο χρώμα διαφόρων άπτοχρώσεων. Η στολή τής 'Αμωιίας, τό γελόκι καί οί καλτσες τού Ο… και το σειρήπια τών άξιωµατιιοών E1— ναι κόκκινα. Τ' άλλα χρωματα σέ έλαχιστο ποσοστό, λήψη ώχρα, λι- γότερο πράσινο. Αν τό έργο δέν είχε καικοπάθει 116100, έτσι πού πολλά σημεια του νά μαντει΄:ονται περισσότερο παρά νά φαίνονται, θά μπορούσε νά στα- BET δίπλα στίς καλ*λίτερες δημιουρ- γίες τού Θεόφιλου, στό «Λίνου… Κεµπέκ; καί τούς «Πηλιορέιτες ΡΙΝΤΑ: O έκτε λεπτής τής νύχτας (Α) ΣΙΝΑΝ: 0'1 ερωτικές ανησυχίες μας pa- ότι… {A} ΣΙΝΕ NIONT: Κ…. & … "ο"… (A) _ Κ… Μ…… το… (A ο…… Οί Κιιοζοι 0'16 Παρίσι (Κ-13) ΦΡΥΝΗ: H Μίλωνα τα": Σικάγου (Α) ΧΑΡΑ: Φρα… καί αίµα (Α) ΑΠΟΛΛΩΝ: Έιρωτικός κύκλος (Α) Α.,ΡΜΟιΝι|Ά,: Δραπέτης δίχως άσυλο (A) ΑΤΤΙΚΟΝ Η ετυμηγορία (Α) ΔΕΛΦΟΙ: Αιϊφνιδιασιµός (A ) ΖΕΑ: 'Ο έντιιμ…ατος όμως: τίς 7U- ναϊκε.ς (A) ΚΑιΠιίΤΟι:Λ. Τό ύπφλαµπρο άστρο (Κ. --1ι ΟΛΥΜΠ…|.ΑιΣ: Κιέριον (K—I‘S) ΟιΛΥΜΠ|ιΟΝ: Ο Κινέζος νονός, Εκδικη- τής της Μαφίας (Α) ΠΑΛΛΑΣ: "Εγκληµα 016 K016011101 (A) ΣΠΛΕΝΤΙΤ: Οί Κινέζοι στό Παρίσι (1K. —~'| ΤΕΡΨΙθΕΑ;: ΄Ηδονή (ιΑ) ΧΑ'ί' ΛΑ'|'Φ: Μπείτε ο. λό Ιταλικό (Α) ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΄ΒΙΒΛ|ΟΠΩΛΕ|Α Αμαλία. Φοράει τή' ΝΤΟΝΩΤΑ1 6 61091110117111 xiv λίγο τη τού χθεσιινού µε… .Λυρική Σκηνή, έί μοναριχικών δηλώ 1ι'ιΡΟέι6η κατά Τήν στής συνεντούξιεω Πλήθος κόσµου από τίς 8 µ.ιμ. ο…: Σκηνή. κι… όγραφαν, στά έλλ τίς έξι'ις Φρόσω . «Ενώ ό έ.λ vita-1011 γιά τήν Μεινουιχίιν φλερτο΄φ κρατίσ». . (OK-0110177690 λιιΚιές δηλώσεις 1 . «ι'Γιοχούντι 1 καί φύγε». . «ιΜενουχίν τι λί σου». . «Γιεχούντι : Συγχρόνως 6 | ριλαμι6άνονταν 111' ΕΠ"… ΝΩ Η ΓΙΝΩι τροπή τού όξιωκολουΘε μέ τήν «έλληνιικ' καλό"… Φέτος 1‘i11 δηλώσεις τού. θι μέ τήν δι=ατυπωι€ ρ.ιστικές άκυρώσ όμιφανίσεώς δόντι πυκνώναπαι μέ 11 σταθερότητα. Χθές. &… που Φωνιική 'Οοιχι' λαντ, είδοποΐ νά λάθη μόνο οτιι6άλ ’A16111v ότι δέν "ελιάς τιικιή άπάιντπιι έλληνιικής πλι Στό μεταξύ έκφ άνησυχίες. 5… 1 σον τά ξένα σι τελικά κατορθωσ΄ ΄ΑΘήνα, δέ δεΧθο πως έμφανιοΘούι λίστ καί άρχιιµο πικρατεϊ ή σκιέψτ µοινιική τής Βιιό Μιλτιάδης Καρά χήιστιρα τών Ποιοι ΧωοσΦ&ς. Μιά & τό σχέδιο 017616 έστω μία συιναυΣ γρπαιµ;µατινσιµένες να συγικιο:οτήιµατι χει αρχιμουσικιό 4 οί δοκιμές πού 4 ειναι πολλές πε; (Η ΄ Γνωμοδοτι (WWI mung Κ…" ι …' Μιά Σύνθεση; τος 'ΟΜτά Λο Γενική Συνέλευσιν ρα- Δειπέραν καί το': Γραφείο: τού Σά γιατί" (Καποδιστρί θέματα ήμερησίας ! 1) "Ε…… Πιτ ιππικού Συ.μ6ουλίου 2) "Έκθεση "Εν 3) "Εγικρισις ’l01 4) "Εγκρισις Πρι 5) 'Α…λλ…ή . μελών τού Διοικητ πικρό Συµβουλίου. '6) Διάφοροι 6M γησεις. 'Εν περιπτώσει ή Συνόλευσις Θέλει Δεκε:µ6ρίου 1974 : κόρον 711v µ.µ. είς μέ τά αύτά Θέµατα. "Ev 'Αθήιναις τή 'Ο Π. ΔΗΜ. ΒΑΡΙ ‘O γενικός ΠΑΝ. ΜΑ.Κ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Διά '11-'11: ύπ΄ &

'Εµ6όσματο - ΠορσγγελΔ'ες: !. Βόρλαν (Μπρνο 26 - Άξονας). ο ΑΙΩΝΑΣ MA}: ΓΡΑΦΕΙΑ: ΟΔΟΣ MAPNH 26-ΑΘΗΝΑ Σ υ ν 8 ρ 0 µ έ ς: Έσωτερικοδ : Ετησ[α : δραχ. 36.000 - 'Εξάµηνη : δραχ. 18.000 "Εξωτερικού: ΄Ετησία: Δολλάρια 10, Λίρες 3. Χειρόγραφα: Κόσταν Δαρρίγον . Είκόνες - Σχέδιο; Σπύρον Βόρλαν . 'Δρχιτεκονικδ Όλη: Σόλ. Κυδωνιότην ΛΕΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ . ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΣ ΤΕΛΛΟΣ ΑΓΡΑΣ . JEAN MOREAS . ALBERT THIBAUDET ΚΩΝΣΤΑΝΤ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ : Π. Ν. ΚΟΥΤΣΗΣ Γ. Μ. ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ. . Δ. Κ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: ΚΙΤΣΟΣ ΜΑΚΡΗΣ G. PAPINI ΚΩΣΤΑΣ ΣΟΥΚΑΣ . ΑΠΣ ΘΕΡΟΣ . . ΛΕΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ . ΑΡΗΣ ΔΙΚΤΑΙΟΣ . . ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΣΤΕΡΙΑΔΗΣ ΤΩΝΗΣ ΣΠΗΤΕΡΗΣ . . ΑΛ. ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ. . ΛΑΚΗΣ ΘΡΥΛΟΣ Γ. ΚΟΤΣΙΡΑΣ Α. ΤΑΣΣΟΣ . Α. ΑΣΤΕΡΙΑΔΗΣ . Φ. ΖΑΧΑΡΙΟΥ . ΟΡ. ΚΑΝΕΛΛΗΣ . Β. ΣΕΜΕΡΤΖΙΔΗΣ Κ. ΘΕΤΤΑΛΟΣ . . . ΕΡ. ΦΡΑΤΖΙΣΚΑΚΗΣ . Γ. ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ ΜΠΟΥΖΙΑΝΗΣ . Γ. ΒΑΚΑΛΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τέσσερα Ποιήματα «Μ' έναν κάποιο τίτλο» (διήγηµα) «"Όνειρο» (ποίηµα ανέκδοτο) 'Από τίς «Στροφές» (Μετ. Γ. Σταυρόπουλος) «'Η 'Εκάτη με τα τρία πρόσωπα» (Μετ. Χρίστος Ρήγας) «'΄Απειρος χώρος» (ποίημα) «'Αγωνία» (ποίηµα) «Στην κοιτίδα τοδ πρώτου πολιτισμοί) τής Οίκουµένης» «Ι. M. Παναγιωτόπουλος, ό Ποιητής» «Παραλλαγές ένος ζωγραφικοδ θέµατος» «'΄Ενας ξοφληµένος άνθρωπος» (Μετ. Κ. Λασσιθιωτάκης) ΑΠΟ ΜΗΝΑ ΣΕ MHNA «'Επικαιρότητες. . .» «"Ενας µεγάλος φίλος μας» Τό Θέατρο: «Τα παιδιά τοι") )Εδουάρδου - «Έγώ καί το κου- νέλι» — «Χρυσό µου» - «Παπαδόπουλος καί Σία» — Τό v00 σου στήν 'Αµέλια»-«Θεατρίνοι» το Βιβλίο: Ι. Μ. Παναγιωτοπούλου: «Σκαραβαϊος ο 'Ιερός» Γ. Θέμελη: «'O "Υμνος είς τήν Έλευθερίαν», Γ. Σταυ- ρόπουλου: «Λάμπρος Πορφύρας». Μουσική: G. Ve‘rdi: «Messo do Requiem». V. Prihodo Ζωγραφική: "Η έκθεση της «Στόθμης» «Salon de Moi» 'Επιστολή στον «Αίώνα µας» » » » Βιβλία καί Περιοδικά Ε I KO N E Σ ΕΚΤΟΣ KEIMENOY «'H λύρα» «Σύνθεση» «Σπίτια στο λιµανάκι» «τό παιδί που σπάζει τό κλαδί» «Χαράδρα 'Αργιθέας» «Θεσσαλικό τοπίο» «Νεκρά φύσις» «Δυο γυναίκες» «Φιγούρα» …το: KEIMENOY «Κόκκιν' άχεϊλι έφίλησα» Δώδεκα είκόνες στη µελέτη «Παραλλαγές ένος ζωγρα- φικοί) έργου» ι ιιιιιιιι uunu ιιιιιι "nun-I ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι ιιιιι ιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιιι In ”NO'H'RE $§ECLEH REVUE MENSUELLE RUE MARNI 26 - ATHENES GRECE τιμή φύλλου δρχ. 3000 uuunnnnnn MHNIAI ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Σ΄ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΙ- ς Γ. ΒΑΚΑΛΟ & »»//»»/» "…ο … & "Τ? … 1. PK 0 "Α µ |ΤΕ η ς …..τ , | Ο Α Η I: Σ Ν NNA I M H Φ »» oov .: »%//%» Απο .Λ. Η Χ Α .… Κ κ O …λ ,». /»,. ξ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝ|ΚΟ ΠΕΡιοΔικο KAI »»»/» % Ξ ΚΩΣΤΑΣ ΔΑΡΡ|ΓΟΣ ΣΠΥΡΟΣ ΒΑΡΛΑΣ . . . ΞΗ Γ. ΒΑΚΑΛΟ ΜΗΝΙΑΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝ|ΚΟ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝ|ΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Παραλλαγές ένας ζωγραφικού Θέματος περίπτωση που εξετάζεται, στη μικρή αυτή με- λέτη, φαίνεται σα να είναι πολυ περιωρισμένη. Πρόκειται για μια λιθογραφία, καμωμένη από (| Ε' \ , | 9 Χ \ r I I \ εναν ελληνα στο εξωτερικο, απο την οποια ξεκιναει μια .. … . , . .… μακρια σειρά λαικων καλλιτεχνηματων, με διαφορετικες τεχνικές καί σε ποικίλα υλικά. Αυτή η έπανάληι|ιη του EEK. Α. 174 ίδιου είκαστικοϊι θέματος γεννάει πολλά προβλήματα, κα- θαρά τεχνολογικά. "Από 11‘) σημείο αυτό θα ξεκινήσει καί …ή εργασία αυτή. "Οµως, πέρα &…» το είδικο τεχνο- λογικό ενδιαφέρον, οί περιπέτειες του θέματος θίγουν ένα ουσιαστικό ζήτημα της καλλιτεχνικής δημιουργίας : 1:1‘1 θέση της προσωπικότητας μέσα 011‘1 ζωντανή καλλι- τεχνικη παράδοση, το ρόλο της ατομικής προσφοράς στην εξέλιξη μιάς ομαδικης τέχνης, όπως ειναι 11 λαϊκή. Στην περίπτωση που εξετάζεται εδώ, μας είναι γνωστα όχι μόνο τα ονόματα από τους περισσότερους τεχνίτες αλλά καί πολλά περιστατικά της ζωής τους. "Ετσι μπο- ρουμε πιο σίγουρα να έπισημάνουμε 11‘1 διάθλαση 1101‘) υφίσταται 1(‘) αρχικό θέμα, καθώς περνάει από 11‘) πρί- σμα της προσωπικότητάς τους. Ό,τι, όμως, είναι πιο ουσιαστικό, στην περίπτωση αυτη, ξεκιναει από 11‘1 διαπί- στωση πως όλοι τους έμειναν πιστοί 011‘) πνευμα της λαϊκής μας τέχνης. Νομίζω πως δεν υπάρχει για τον άνθρωπο 1111‘) ψηλό "ιδανικό από 11‘) να είναι μια δλοκλη- ρωμένη προσωπικότητα, συντονισμένη με τον όμαδικο ρυθμό του τόπου του καί της εποχής του. Αυτόν τον ρυθμό που είναι αϊσιΙητος όχι μόνο στην είκαστικη δη- μιουργία, μα καί 011‘1v ποιητική έκφραση και 011‘1 ζων- τανή ίστορικη παράδοση. Οί λαϊκοί τεχνίτες δε νοιάζονται καθόλου για 11‘1v πατρότητα του θέματος 1101‘) δουλεύουι, κι= αγνοούν όσα εμείς πρεσβεύουμε για την πνευματική ίδιοκτησία. Χω- ρίς καθόλου να νομίζουν πως κάνουν κλοπή, παίρνουν Eva θέμα καί το επαναλαμβάνουν, προσαρμόζοντάς το -κά-ι'Ιε (ωρα- στίς δυνατότητες της όλης που μεταχει- ρίζονται. "Οπως πολλές φορές, ως τώρα, σημειώθηκε, δεν πρόκειται και*Ιόλ…ι για δουλικη αντιγραφή. '1‘1‘) 1190— 101111 είναι η αφετηρία. "() καλλιτέχνης ξεκινάει, πολλές φορές, με 11‘1 συγκινητική πρόθεση να κάνει ένα άπλό αντίγραφο. =Εδώ όμως επεμβαίνουν άλλοι παράγοντες (όπτικές συνήθειες, προαπο"|…τημένη τεχνική κτλ.) 11011 κάνουν τήν πρόθεση τοι"! τεχνίτη να λοξοδρομίσει. "Ακρι- βώς στό λοξοδρόμισμα αυτό βρίσκεται ή αξία 101) λαϊκοί… καλλιτεχνήματος γιατί έτσι πραγματώνεται ή προσωπική συμβολή 101) τεχνίτη, 1101) είναι φορέας τών δμαδικών τάσεων. ΄Ενα μεγάλο μέρος τής λαϊκής μας τέχνης ξε- κινάει από πρότυπα της επίσημης τέχνης. Ο υποφαινό- μενος έχει δημοσιέψει μερικες τέτοιες περιπτώσεις, από τίς άπειρες 1101) έχει έπισημάνει. Μέσα στο κείμενο (Είκ. Α καί Β) βλέπει δ αναγνώστης τήν περίφημη «Σφαγή τής Χίου» 100 Ντελακρουά καί τήν ξυλογραφική της παραλλαγή από άγνωστο λαϊκό τεχνίτη. tH ξυλογραφία αυτή δημοσιεύθηκε στό βιβλίο «Οί θρίαμβοι τών ήρώων c13111111011) κατά τόν Γιερόν υπέρ έλευ…θερίας αγώνα» 101) υπολοχαγού Νικολάου Β Βουτυρα, 1101) τυπώθηκε στήν ζΕρμούπολη, στα 1.885 Η μορφή της γυναίκας, 11011 κυττάζει με απόγνωση, αφαιρέθηκε από το πρώτο επί- πεδο, καθώς επίσης καί η ά…… μορφή τοι") σκεπτικοι"ν πολεμιστή. cO Τούρκος, 1101) διακρίνεται πίσω από τα… πρόσωπα τής σύνθεσης, στό έργο τού Ντελακρουά 1190- χωρεί κρατώντας τό τουφέκι του. Ο Έλληνας όμως ξυλογράφος, για να τονίσει την αγριότητα του, τόν παρι- στάνει να πετάει με 11‘] λόγχη του στόν αέρα ένα βρέ- φος. "Επίσης έβγαλε τό φόντο, καί μια σκηνή σφαγής τή μετέθεσε -τροποποιημένη… στήν άκρη τής εικόνας. Αυτό τό έκανε γιατί, με τή τεχνική 1101) έργάζεται, δέ θα μπορούσε να ξεχωρίσει τή σκηνή τοι") φόντου από τή σκηνή τού πρώτου έπιπέδου. Με τή μετάθεση τής πρώ- της στήν άκρη αριστερα αποφεύγει τή σύγχιση. ‘H κατεργασία 1101) παθαίνει τό αρχικό θέμα είναι στό μεγαλύτερο μέρος της ασυνείδητη. "Οταν βλέπουμε τό λαϊκό ζωγράφο, καθώς αντιγράφει ένα κοινό καρτ- ποσταλ 1101) παριστάνει τή γέφυρα της Λάρισας, να σχε- διάζει έντελώς όριζόντια τή λοξή προοπτική γραμμή της κουβέρτας καί να ζωγραφίζει ημικυκλικα τα γοτθικά της τόξα, τότε καταλαβαίνουμε πως οί αλλαγες αυτες είναι αθέλητες. Οταν όμως τόν βλέπουμε να τροπο- ποιεί μια σύνθεση ανάλογα με τήν επιφάνεια 1101‘) δια- κοσμεί, να προσθέτει ή v” αφαιρεί πρόσωπα, ν" αλλάζει τήν προοπτική, δέ μπορούμε παρα ν" αποδώσουμε τίς τροποποιήσεις αυτες σε θεληματική ενέργεια. Τό θέμα που θα μας απασχολήσει σήμερα είναι η σκηνή τής σύλληψης του Αθανασίου Διάκου. Ο λιθο- γράφος Δημίδης τήν έπλασε σύμφωνα με διηγήσεις. "Από τό γεγονός (1821) ώς τή λιθογραφική του αποτύ- πωση (1841) μεσολαβούν μόνο είκοσι χρόνια. Μαρτυρίες από αυτόπτες θα μπορούσαν να βοηθήσουν τόν λιθο- γράφο στή σωστή αποτύπωση τής σκηνής. Καί φαίνεται πως αυτό έγινε σε πολλές λεπτομέρειες. "Οπως πολλες φορες συμβαίνει, χρησιμοποίησε μια σύνθεση 1101) δεν ειναι πρωτότυπη. "‘lI] συναντάμε πολλες φορες στή γαλ- λική τέχνη. Ακριβώς τή χρονια 1101) γίνεται 1°] λιθογρα- φία του Δημίδη, έπισκευάζεται καί τό περίφημο κεντητό χαλί τής Bayeux 1101) έχει μιαν ανάλογη σκηνή (Είκ. Γ). 'Ο Δημίδης προσαρμόζει τή σύνθεση στίς ανάγκες του θέματός του, όπως ότι φανεί πιό καθαρά από τήν περι- γραφή τής λιθογραφίας. Τό Μουσείο Μπενάκη, στή σειρα τών λιθογραφιών του από τήν ]Ξπανάσταση του 1821, διατήρησε (συλ- λογή λιθογραφιών αριθ. 169, φάκελ. 7) τή λιθογραφία τού Ι]. Δημίδη, στα όπου ξεκίνησε ή ωραία σειρα τών λαϊκών καλλιτεχνημάτων. "Εγινε στο Παρίσι 010 1841 στό λιθογραφείο Lemercier Benard & Comp. είναι μονόχρωμη, διαστάσεων 42 X 341/2 έκατοστών του μέ- ΕΙκ. 2. 175 176 6 ΑΙΩΝΑΣ μας τρου (Είκ. 1). Τί] μέ- ση τής σύνθεσης κατέ- χει ]"'] μορφή τοι"; Διά- κου με φουστανέλλα καί >…) μαλλιά. Στό δεξί του χέρι σφίγγει τό σπασμένο του σπα- θί. Τόν κρατούν τρείς Τούρκοι, ένας δεξια καί δυό αριστερά του, ένώ ένας τέταρτος κεί- τεται νεκρός στα πόδια του. Μια πιστόλια εί- ναι πεταγμένη μπρο- στα στα πόδια τού Διά- κου. Στό βάθος δια- κρίνονται τούρκικα στρατει΄ιματα καί μια σκηνή. Είναι καταφα- νερη ή έλλειψη έπαφΓ]ς με την πραγματικότη- τα: ('1 διάκος είναι E- νας ντε/ιικατος Ευρω- παίος με ξανθό μου- στακάκι, φρεσκοξυρι- σμένος καί φοράει μια πεντακάθαρη καί κα- λοσιδερωμένη φουστα- νέλλα. 'Η λιθογραφία είναι λεπτοδουλεμένη με κραγιόνι. Οί δια- βαθμίσεις τών τόνων ΙΙ ΜΑΚΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΕΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ vno AEONTOZ M EAA .. . ... ... ... . ιΟι':δέν τισλυτιμοτερον άµ€πτου συνειδότοςι ιΟύδ' άλλο τι γλυιυτερον πατρίδος ελευθέραςι ΞΙΒΛ|ΟΠΩΛειοΝ ΜΙΧΑΗΛ I. ZAAIBEF’OY οΔοΣ ΣτΑΔιογ 14-ΑΘΗΝΑ| Είκ. & μαλακές. Με "ιδιαίτερη φροντίδα καί αγάπη αποδίδονται οί λεπτομέρειες καί τα κεντίδια της φορεσιας καί τών όπλων. Από τή λιθογραι]ία αυτή 6 Σπύρος Χρηστίδης κά- νει μια δική του τρίχρωμη (μπλε- κίτρινο- κόκκινο) με μελάνι. (Είκ. ?) Εδώ όλα αντιστρέφονται: ό Διάκος κρατάει τό σπασμένο σπαθί με τ" αριστερό του χέρι, οί τούρκοι που τόν κρατουν είναι ένας αριστερά του καί δυό δεξιά του κλπ. Ο λόγος είναι φανερός. Ο Χρηστί- δης αντέγραψε τό έργο στη λιθογραφική πλάκα όπως τό έβλεπε, καί με τό τύπωμα έγινε ή αντιγραφή. Οί" τόνοι είναι σκληρότεροι, συνδυασμοί τών τριών χρωμάτων τί]; έκτύπωσης δημιουργουν κι άλλα πολλά χρώματα. Τα κεντ]΄]δια έχουν απλοποι1]θεί καί γίνεται έπιτυχημένη εκμετάλλευση τών πλεονεκτημάτων πού δίνει ή τρίχρω- ]ιία. Τό πρόσωπο το]? Διάκου προσαρμόζεται στό ίδεώ- δες αντρικης όμορφιας που έχει 6 έλληνικός λαός. τό μάτι ζωηρεύει, τό μουστάκι είναι πλουσιο καί στριμμένο προς τα επάνω, η έκφραση αντρίκια. Οί διαστάσεις τής λιθογραφίας είναι 11 Χ 16 1/2 έκατοστα τοι") μέτρου. nAvrirmro βρίσκεται στή συλλογή Κ. Α. Μακρή, στό Βόλο 'Ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος πολλές φορές ζωγρά- φισε αότό τό θέμα. “H είκόνα πού παρουσιάζουμε (Είκ. 3) είναι μια τοιχογραφία στό σπίτι του κ. Λυκιαρδοπού- λου, στήν "Ανακασιά του Πηλίου, διαστάσεων 1. 95Χ85. ΄Εγινε στα 1912. Ο τοίχος που έχει να διακοσµήσει δ >ΟΝΝ(.…. .< "Ανω; Α. ΑΣΤΕΡΙΛΔΗ: ΣΥΝΘΕΣΗ ΦΩΤΗ ΖΑΧΑΡ|ΟΥ: ΣΠΙΤΙΑ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΑΚΙ ΟΡΕΣΤΗ ΚΑΝΕΛΛΗ: ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΣΠΑΖΕΙ ΤΟ ΚΛΑΔ| Β. ΣΕΜΕΡΤΖ|ΔΗ: ΧΑΡΑΔΡΑ ΑΡΓΙΘΕΑΣ (Λαδοτέµπερα) "ΣτΑΘΜΗ… Κ ατο) ΚΩΣΤΑ ΘΕΤΤΑΛΟΥ: ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ll Σ T Α Θ Μ Η ΓΙΩΡΓΗ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗ: ΔΥΟ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΖΑ (Τέμπερα) " Γ. ΦΡΑΤΖΙΣΚΑΚΗ: ΝΑΤΟΥΡ ΜΟΡΤ ΦΙΓΟΥΡΑ ΜΠΟΥΖΙΑΝΗ ι ΦΙΓΟΥΡΑ Είκ. 6. Θεόφιλος είναι στενόμακρος, ανάμεσα 0E δυό πόρτες. Γι! αύτό τα πρόσωπα τής σύνθεσης είναι πιό συμμαζε- μένα, δέν ύπάρχει φόντο στα πλάγια τους καί τό E00— φος μπροστά τους αύξαίνει. 'Ο 5Αθανάσιος Διάκος πα- τάει χαρακτηριστικα πάνω στό πτώμα τού σκοτωμένου Τούρκου. Προστίθεται καί μια γραφική λεπτομέρεια: τό μισό τού σπασμένου σπαθιού κείτεται χάμω, δίπλα στήν πιστόλα. Τό σπαθί ξαναγυρίζει στό δεξί χέρι καί οί τούρκοι στίς αρχικές τους θέσεις. Αύτό δείχνει πως ό Θεόφιλος 0Ev πήρε τό θέμα του από τή λιθογραφία τού Χρηστίδη. ”E061 όλα είναι ζωγραφικα. ' Τό χρώμα τό φώς, η σκιά, οί διαφορές τών τόνων, ]] ατμόσφαιρα αποδίδονται με ζωγραφικα μέσα από τήν "ιδιοσυγκρασία τού Θεόφιλου. Σέ αλλο κλίμα μας μεταφέρει τό ανάγλυφο 0E πέτρα, που βρίσκεται στό κτήμα τού =Αργε΄ντη στή Χίο. (ζΕ"ικ. 4) Τό φόντο είναι έντελώς έπίπεδο χωρίς καθόλου να {1:10- δηλώνεται τοπίο. Διατηρούνται μόνο τα τέσσερα κύρια πρόσωπα τής σύνθεσης. Οί μορφές είναι πιο χοντρε: καί στέρεες καί ξεχωρίζουν έντονα. Τονίζεται ίδιαίτερα 11 πτύχωση -στίς φουστανέλλες κυρίως- ή σχηματοποίηση είναι πιό έντονη. Είναι φανερή ή φροντίδα για τό παι- χνίδι τού φωτός πάνω στήν κυματιστή έπιφάνεια. Τό κό- σμημα πού περιβάλλει τή σύνθεση, καί πού ασφαλώς τό έχει ξαναδουλε΄ψει προηγούμενα 6 τεχνίτης, είναι κάμω- μένο με περισσότερη εύκολία καί έλευθερία. Στήν κάτω πλευρά ύπάρχει απομίμηση στενόμακρης λωρίδας χαρτιού ή μεμβράνης με τίς ακρως γυρισμένες. =Εκεί ασφαλώς θα ύπήρχε γραπτή έπιγραφή, που τήν E06008 δ ήλιος καί ή βροχή. Με μεγαλύτερη έλευθερία δουλεύει τό θέμα 0 ξυλο- γράφος Κ. Χατζηφίλος, όταν κοσμεί τό έξώφυλλο τού βιβλίου τού A. Μελά «"Αθανάσιος Διάκος» (Είκ. 5). "Η ξυλογραφία του χρησιμεύει σαν κόσμημα κι δ τρόπος πού χειρίζεται τό θέμα έξυπηρετεί τό σκοπό αυτό. Φόντο δεν υπάρχει καί οί μορφές ξεχωρίζουν ζωηρά πάνω στό ασπρο τού χαρτιού. Οί Τούρκοι μένουν δυό, ένας τους από κάθε πλευρά τού Διάκου. "Ετσι κρατιέται ή συμμε- τρία τού κοσμήματος. Τά άσπρα κενά, πού σχηματίζον- ται ανάμεσα στό Διάκο καί τους Τούρκους, έχουν περί- που τό σχήμα ρόμβου. ‘H διάταξη τών ποδιών είναι ρυθμική. ΏΑνάμνηση τού Τούρκου, που λείπει, διατη- ρείται με τό τουφέκι του, που βρίσκεται 7.1” 01’110 πε- ταγμένο στό έδαφος. εΥπάρχει κι" έδώ ή λεπτομέρεια τού μισού σπασμένου σπαθιού, που βρίσκεται χάμω. N0 είναι, αραγε, απλή σύμπτωση 11E τό έργο τού Θεόφιλου; Τό σχήμα τού βιβλίου είναι 16° καί οί διαστάσεις τής ξυλογραφίας 6.5 X 7.5 (27.010010 τού μέτρου. cO Γερμανός Κλάους Φρισλάντερ, πού έζησε πρίν από τόν πόλεμο στήν Ελλάδα κι ασχολήθηκε με τή λα'ική τέχνη, διέσωσε, 0E μια του ξυλογραφία, μια ρε- κλάμα καμωμένη από τόν καραγκιοζοπαίχτη Σπαθάρη 0E μια μάντρα τής Νέας '΄΄Ερυθραίας. (Είκ. 6) AE μπο- ρούμε εύκολα να ξεχωρίσουμε τήν προσωπική συμβολή τού ξένου καλλιτέχνη, ούτε τίς αλλαγές πού έπέφερε ή μεταφορα τής ε"ικόνας από τήν τοιχογραφία στήν ξυλο- γραφία. Από ό,τι βλέπουμε μπορούμε να συμπεράνουμε πως ό Σπαθάρης στάθηκε πιστότερος στό αρχικό σχέδιο, τό έκανε όμως περισσότερο στατικό καί σχηματοποιη- μένο. =Αντίτυπο τής ξυλογραφίας τού Φρισλάντερ, δια- στάσεων 14 Χ 20.5 Ex. μέτρου, βρίσκεται στή συλλογή τού K. Μακρή, στό Βόλο Μια χάλκινη παλάσκα, γιαννιώτικης τέχνης, πού ανήκει στόν κ. Νίκο ”A0011, Νέα Υόρκη, είναι διακο- σμημένη με τό ιδιο θέμα. (Εικ. 7) Η σύνθεση είναι άνετα τοποθετημένη μέσα στό σχήμα τής παλάσκας, 0E χαμηλό ανάγλυφο, καί περιβάλλεται διακριτικά από ένα πλαίσιο με λουλούδια. Διατηρούνται καί τα τέσσερα κύ- Ε΄ικ. 7. 177 Είκ. 8. 010 πρόσωπα. =Αντί για τό σκοτωμένο Τούρκο έχουμε δεξιά, στο βάθος, τρία πτώματα. Τα έπίπεδα διαγρά- φονται τό ένα πάνω στό άλλο, χωρίς φροντίδα προοπτι- κής απόδοσης 111” E101 διατηρείται ακαίρια ή αίσθηση τής μιας επιφάνειας. Τήν έλλειψη προοπτικής "ιδιαίτερα τονίζουν στίς έπάνω γωνιές δύο 7.7.0010 11E λουλούδια πού, αν καί βρίσκονται στό έπίπεδο τού βάθους, έχουν διαστάσεις πού μόνο αν βρίσκονταν στό πρώτο έπίπεδο θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν. Τό φόντο είναι χτυ- πημένο μέ όδοντωτό σφυρί 7.1” έτσι ή τραχύτητα τής έπι- φάνειάς του αναδείχνει πιό καθαρα τίς φιγούρες. "Ενας άγνωστος λαϊκός ζωγράφος παίρνει τό ίδιο ζωγραφικό θέμα για να είκονογραφίσει τό ("ιστορικό εί- δυλιακό μυθιστόρημα τής έποχής τής τουρκοκρατίας» Ο ΚΡΕΜΑΣΜΕΝΟΣ, τού Κίμωνος =Αττικού. (Είκ. 8) Μετωνομάζει τόν ήρωα τής σΑλαμάνας σέ Μπιλογιάννη (τόν ήρωα τού μυθιστορήματος), προσθέτει στό βάθος μια κρεμάλα και τή μορφή μιας τουρκάλας. cH είκόνα βρίσκεται στό έξώφυλλο τού βιβλίου σέ τρίχρωμη τσιγ- γογραφία ράστερ (κόκκινο-κίτρινο- μπλέ) και στό έσω- τερικό, στή σελίδα 129, μονόχρωμα] τσιγγογραφία (μαύρη) μέ τή λεζάντα: «Για δεύτερη φορα πήγανε τό Μπελο- γιάννη στήν κρεμάλα. K1” όλοι ήτανε βέβαιοι πως δέ θα γλύτωνε τώρα». Οί διαστάσεις τής είκόνας είναι (12Χ15) έκατοστα τού μέτρου. Τό βιβλίο έχει έκδοθεϊ στήν 3Αθήνα τό 1947 από τόν έκδοτικό οίκο « ΚΕΡΑΥΝΟΣ» σέ σχήμα 16°. cH καλλιτεχνική αξία τής ε"ικόνας είναι πολύ χαμηλή. Τό θέμα ξαναγυρίζει στήν επίσημη τέχνη. Στα χρό- νια τής γερμανο'ιΐταλικής κατοχής παρατηρήθηκε 010E11- 178 τονη τάση στούς καλλιτέχνες να αντλήσουν τα θέματά τους από τήν έθνική μας ίστορία καί τα μέσα τους από τή ζωντανή λαϊκή παράδοση. ”H δεσποινίς Λουκία Μαγ- γιώρου τό έπαναλαμβάνει σέ μια΄ 1119 ξυλογραφία (Είκ. (.!) πλουτισμένο όμως 11E περισσότερα πρόσωπα. Στό βά- θος διακρίνεται τό άναμα τής φωτιάς. "Οπως βεβαιώνει ή καλλιτέχνις, δέν είχε ύπ" όψη της -κάνοντας τήν ξυ- λογραφία- καμμια ανάλογα] είκόνα. Φαίνεται πως όμοιό- τητα τών περιστατικών τής έποχής μέ τό όλοκαύτωμα τής "Αλαμάνας έκανε ν" αναδυθούν από τό θποσυνείδητό της παραστάσεις, θαμμένες ,ι΄σως από τα παιδικά της χρό- νια, τότε πού κάπου θα συνάντησε τήν είκόνα. cH ξυλο- γραφία δημοσιεύθηκε καί στό περιοδικό «Έλ. Γράμ- 11010» 010 φύλλο τής 1ης 5Οκτωβρίου 1946. "Ασφαλώς 7.1” αλλά λαϊκά καλλιτεχνήματα θα έχουν τό ”1010 θέμα. Σχεδόν όμοιες μέ τού Δημίδι] κυκλοφόρη- σαν πολλές λιθογραφίες, 8’1'18 ανεξάρτητες, είτε σέ βι- βλία. ”A110 αυτές πολλοί λαϊκοί καλλιτέχνες θα πήραν τό θέμα τους. "Η παλληκάρια τού ήρωα τής "Αλαμάνας συγκίνησε καί συγκινεί πάντα τόν έλληνικό λαό, γι: αύτό καί τόσο συχνα έμφανίζεται στα έργα τής είκαστικής δημιουργίας του. Είναι 111” 013109 Ev09 τρόπος να τρα- γουδίσει τόν ήρωα, όπως τόν τραγούδησε καί μέ τό λόγο. Βλέποντας τό παλληκάρι, πού οί λαϊκοί τεχνίτες τό στό- λισαν μέ τόση αντρίκια όμορφιά, νοιώθουμε πιό βαθειά v” απηχεί μέσα μας τό παράπανο για τόν πρόωρο χαμό: α]΄ια ΐδές καιρό πού διάλεξεν ό χάρος να μέ πάρει 3 | ! , … τώρα τι, τινθιζουν τα κλαριά και βγάζ ή γης χορτάρι» ΚΠ!ΟΣ Δ. ΜΑΚΡΗΣ GIOVANNI HOPOYMI έκεϊνα, μι ίστορία 7.1 μή μιλήσω γι" αύτ όπως όλες οί άλλες τική. Πρέπει να όλες οί άλλες. Δέν ξέρω αν α τήν πληρότητα, τί μακρυά μας αδελφ ξαναδώ τή ζωή πο τροφεμμένο; από εύερέθιστου "ιακωβ στόν χειμωνιάτικο ριού, ακουμπισμένι "Αρνου, κοιτάζοντ Ξαπλωμένο πάνω gello, σκυμμένο, ταχειρισµένων βιβ2 στρεμμένο τραπέζι αν πασκίζω, δέν β. μούμαι, τή μια μέ ζωή μας καί τίποτ Θυμάσαι τό πρ ριο 7.1” έρημικό δς στούς κήπους, πού τευμένοι καί θυρ( κίτρινο, καί 11’ όλ( χρονών, ανάδιδε κι 1111001 κείνο τό με" βιβλία, αποθήκη μ ψεις, καρποφόρα ' μου, για μένα τόν φλυαρίες μέσα στή θισμα τών ξερών ΄ στικό τό βράδυ κ κοπή, για κάποιο κείνο τό άγονο ίγρούς τοίχους κ πρώτη φορα μιλήσ τή θεία έλευθερία πηγαίναμε πάνω σ καί κοιτάζαμε τήν θρα στίς όχθες 10" γίνεις δική μας; Κάποτε, πηγαί αναζητώντας τή μι τητα. 'Ο δρόμος δ χωρούσαμε μέ τό , πόρων 7.1” αντί τρ σκέψεις καί τα τα ψύχωναν σαν κα΄π( κατηφοριές μας τα γαμε γρήγορα από πλεχτους τράφους, λάκια 'ι΄σια, 01‘1v σ; καί τήν λευτεριά, θάμνων, τα 11070111 1161171000, τα καλν1 () Συνέχεια απ' ].

Δ : a 8 A A I I A Βειι στίς ιιµηλΕς ιρσσβίσ:ις τοπ κισσΞβου, στξυ ε=σοόσ ιζ; κοιλάδας tn: τεμιΘν. τί 'Αµιιλ&ιιι, Έγραψαν, ΈδΒ ιι€ ξιίμισυ ιζΕιι , µερικες Ξκδ if: λιµιµδι:ρις agitate ζυτομ€=ς ιξς τ€:υπς €ξς ιδτερπς 'κλΣ€6ας. Έδρα, βυθισμ€να σεξ σιωπή. ξετιΙυμισΒντιι (δι καλη! και. καί βλεπουν µεΆιχολιιί .! ξερτ(ζουν σιγά-σιγά τ'3κοµεξτξριι της ι εξ πιληε !µχσνιιιΙ νδ γιριµζζονιιι, τίς ζυϊΒ|Ψι€ς ! σβ€νοιυ. τί ζυλδτλυιτι ιζ τά τρδει 18 σαρ8ιι. Δξν διίρχιι τίποτα πιό Ολιβερδ ξιδ το!3ις είς κουρασµ€νες γυναίκες 306 |ν6ιοιτες μιαλδν©υι κάλτσες οι! ιιτδψλια €Θν ιλιΞυ ΕρχοντιιΞυ 595 Ξβ€µτς. του 'Αςραμδ- ιουλου, του τασµιεΆί6η, τδσωτ 8λλυυ. 'ΞιιΈνι. περήφανα στη! Ξτκιτ€λειΦ6 τους. διηγ03ττι στόν &:ισι!πτη με! γοητευτιιξ ζστορίι γι! Επξν-εαΆιτιµ#6 ιοί δεξια: στίς δ=ουµξυις τα!τες πλι|ιΙς τοΒ Κισσ&βου. Μέσα στό σκοτάδι επι ταυρισιραιϊας Sputum. ids δέκατο 5γδαο ιΞδνπ νά λαμ=ιψ€ζονν µερικες γυτιιν!ς Εστίες πολιτισµοΒ στήν 'κπιιρο, από πελιο, ο! νησιά. 'ΔνΙµισε τους καί τ"λμιιλ€ιιι, µε ιξπυιιι ΐδιαρρυ!µ€ι εµας α&τ&. 'ε-ιυευµατικ% 8ν€πτυξη !ψδς τόπου προδπσθ€τιι οικονοµική πρδοδο. ο! !ζι6λογις βιοτεχνίες (δν ιξντρωτ ιδϊΞυ δηµιοδργησαυ τίς προΙιο|ισιις γιί τήν οζι=ναμιιξ (πας ενο&ο. Στ"λµπελξιιι,ξ ο!ιοναμζι δεν :!:: (δν ιοµµιειαι16 χαρακτηρα ιοί (Ix: 8λλσΒ. παρουσιάστηκε σάν Ι'. δργινυµξνπ σΘιολο, ιυ6, δυο ιι'Ξν συζητι(τιι & ψδση του,δ€ν ιι6;ι vi :Ivat inc µοναόιιδ φα;νδµιια 8ιι µόνοι στήν Ιστορ(ι ιζ; 'Ξιλ€δας …: καί as!» παγιδσμιι €ατυρί6. Ξ!υυι συγγραφείς δεν ιζνιι ιιΦδλον φιιδυΆο( στίς ξιφρδσιις ταις | "ψυςοβ6λος λιµ16ρ". "φωτεινά µιτξυρο |ολι!ισµοΒ "Ειρ8ιολις τεν συνεταιρισµδι 8λου τοπ ιδσµπυ', εϊυαι µιφιιΘζ Ιι6 επί; χαρακτηριιμ &; ιού μεςιχιιµ€στηιιυ. '! συντρο.ιε εδ. 'λμπιλιιίυν Ιδµδοηιι οτε 1795 µ'!υι κεγίιιιο τοο.=οο.- φράγκων :ιοζιου. "ολαι οί ιδεοικοι, ια&δς σπειιδνιι & γξλλας €µανσους Ηιου+ιυξ€. τυυα8ιις πι! ιαιδι8,!ιαιρυιι μερος σε! βιοµη;αγιιή ιδςή ανντροςι€. δέ ιι6Ξ΄ΞξΞΞ;ζαι ξ φτωχοί, ατέλ- tuna» otfiv ι6λπ, ιςί Ζµδρνη, σεξ Βιξυνη. οτ6 'Αµ==ερυιιµ. 016 Λονδίνο, στήν 'Ωόησεδ γιε .: ξδρδσουι γραψιτε επί μακαξι€. 'Η συνερογι€ ιιριιλ8µβαυι &κδµα ιοί γεπμγιιξ Ειμετ€λ- T λευση. οι γυνατι:ς εις !! παιδι! |σπριζιυ πεί {Begun t6 βαµιΞιι. 16 Ιδευιν .! πουβξριι l καί τ6 τοιοΟετοΈσιν οί παιδια. 0ΐ Ξιτμ:ς ιιιαγ(ιυυ€ιυ σε γιαργιιξς Έργαα€ες, πρόσι;ιυ …ι τήν πρόοδο της δουιιιϊς, µξζευΒ! «: tings: paga:xovfipaz¢ nu: !! μετέφεραν σε! µαγΒξεί «Ώς ΑΞρισας ιι'&ι6 κιτ σεξ Θεσσαλονίκη. ?. π€ντι ξπιτροι€ς. sod ξιλΙγονταν at γινιιΕς συνελεδσεις τετ µειΞπ. γµδνιιξιτ τι! &ι€ψορους τομιϊς «Ώς δριστηοι6τηιις µας λογα&οεο€οιψ 133 86 Ξρψα taut. Θΐ Ξπετραιίς ιδιες Και! : ξ…!ιιτροι6 «aw «µαι;ζ€αν & 'Δυέ«κεη Ειιτροπί. & Διοιιητιι6 'Βπιτροι€. & ΐλγυα!ικξ, ξ διευΦ€ντ€ιπ διοµπ:ινιιξ πιζ ξ Εξιλεγωςικε. δίψα χρδνςα ιρ€τησι & συντεχνία. 'Βς !! 181!. 'Ο συνιγυυισµ6ς «δν &γγλειΞν Eeyo- στισ€ων, & ι16ιιυση τπς ΑζατριιιΞς ΈρικΙζης καί ο! διωγµό! τσδ 'ιλΩ ===! !ριρει εξ' πτδχι…σπ. 'λιΕλιιυτις δίκες 8νίµισι ατ36ς πυν:τ&€νσνς µεγέλωααν τίς αυιξειψε εξ; τΐδ… χκυ=ης. ':ιδ ιδτι, 13 '&μπεξΞιιι :άν3νν τή σηµασ€α τπνς καΐ ιερνσυν εξ ι€€η ριξε €68µ:ιτης ικµδ:ολη(. 16 "ψω!ιιν8 µετ€ωρα εαΆιεισµ98" σεδψει οτδν ξα€ζοντ=.... "έτσι 318;ιιναν κά κελιά &ρχ=υ!ιπ& ; &υµ€ξΒυν 14 ιεεααµ€υα μιγιλι€α. &€τι 5ι8 481€ σδζαυτπι sat εξ περιοσδτιρα µε Ξνεπανδµ?ωτεξ κεταατεογξς % µιτστενίστ:ρες &Άλιτ€ς. &! κατ τε λίγα ια! Εµ:ιτπυ µεζέ; εξµιρι εϊυαι ΐκανΞ νξ δείξουν #! ποιά φιλε ακιλεξ!!ι πολιτισμοί ξψτασαν τ'ξµπιλΞκια. Α! &! συµμερι#1ΏΒµε τόν ε€86υ5%8€μδ εκείνου επί δισιί= λαος {é σπίτι ςαδ ?εωργξου Σβάρτς "ν€τν Ξαρ3εψΞνα". θΞ΄σηµειδσουµε 1933: εΞν ψ5ρ€Β 18€ διειδσμυσης. ΘλξπΧηρπ &ωμάτια εΐναι &;απο#µημ€μι &εδ τό αέτωµα ές 16 ταξ&ψι µ! ελξεας πολν:ρ&µων διιισσµητιιΞνµοι€βυν. αυτ: µιά ξεπς&πεια ξινχη νδ ξεκαυµίσ€ι '6 νΐϊ μας. 38€ι Ευα σηµεΐο νδ στερηω€εϊ εξ ιλ5Ωας 138 σχηµάτων. && αςςεςδΏαυµ: ΘΘ- µι τπν ελλειψη !νδτητ=ς ξψ€µιαα 83€ δι3φορι &ρ;ιτικτονιιΙ µελη πι! στα λειτΏυµγ€α τουεξ Ευα τζΙιι ιοδ its»: γιέ νά µή! ΞνΞΦει ιΘκ€ς. ξύλινα π€τκελκ µ! &ρµΘΞς καθ "παριστάνΦιι; :! 6εόιψ!υυι, ψιττΐτις χωρες λειταυρτΐα γιατί µπα(ν8ν εξ µειέταιχΩυς. Φίλος, 4ΦιΞςπρι µας:... …σε µεδλι=σιν γ5νιµα ί€ν Ελληνική τεχνη, Σάξ ©ξ Εχπ»υ προλ€βιι τξ' "ιι€ασυυ: ξιυς Στινι !ργδτερα 616 :ήιιο. πέρι εμ…ς Ιι8 τοΒτ:ς τίς Ιδυναμζες)µ6ση ενεργεί αε€ς'6ιτριγι(ς 448; 3ευττιΞς, 111 Ώδλης, ι66η :!ρη στίς λουλουδιασ;ξνες γλέατρες, π66η Ξρμουξα σεξ διαμ6ρψυσπ ιο! χέδΘ, ιι'&πδµα τί &υµ€πια ξκµε€€λλευπψ 330 κλιµαταλαγιπΞν πνυδηκΞν τΉς χ&μας µες: "Ο €ηµενιΞ ιός Ξν€µωπος τίς πόλης φυλαιιαμξνος στά τιτρ4γυνα ξΦΒχε κουτιά €ξς 68?ρονης Ξρχ;ικκτσ… νιπΞς, …δΟιιαλι ;κπφεξ να ΕπτιµΞαει ;ήι data §§S§v τζν σκιτιΞν. !!ιρι6#€κιµο 16 µιιιιδιι πεί τή ναοταλτετ. 'Η ζω6 nail: at σειµιτίιι ιπΐ GE µΘρψξς ιού τήν ξκςρ6ζουν Ελλξζπυι διαμι8ς. Κι!!- ν=ς δεν && tr}: ifiu ξξίωυη ιζ ατσµπτδυαυµε αϊδυ ξβκιτεκτάνιπ& 86πο Ξιεϊνο, ξ'οΌ & ζωξ µια ελλιξε µιζιι!. Χρέος µες 8µως, ειναι να πιέψωµι µ! πρΘιπχξ 61! σ'ΐτιι αδτξ πεί νά δι6ιχΦο8µε. 34 διδιιΦσΞµε ιδου πολ6:ιμο ιρξτµι ιξιαι για τόν ΞνΦραπο «615 πού λ€τει=ι ΕΞε!Ξ!. Κι'Ξκδμα nits 3 vi 5&6§Bk‘{fifip£ {é σπίτια 463€ γιέ νά τε παραύέσαυµ€ οπές Ξρ-ΐ χ€µενες τενιξς γι! ! διδδσιΟντΒι κιξκεΐν&ζ/τιατζ κει: γενιά ξιχν€ει τίς ιι6 ρισιιξι & in“ m … ,να... τα"! ha εδώ, Μάµα; .… 1! "Με", πλακα"… # αν!" "( κοψει. *" σπίτια & "Μπάνια", να" ;! τόσες &"; Έψαξα"; άν" φίδια αµαξι. τιιδτπτις. …θα": ": “diabetic; του αν"… "Άι… Ματς"! κι! βιαία; Με mam "& α "η! του Μις! "& «& “filo dawn ως "…με… Άικ":

υ…έ%©υ άµΘςΘξ Χ ρ άπαξ? & µ©Μμ&τ& ΄ψά "ων ΈωψεΡΏ Μάκη ϊέΜη . wepmargym - ΛΛζΜ?ς" 60. 1 . ΕΙΧΑΝ)… 'Η λαϊκή τέχνη είναι έκφραση τδν παραδοσιακών κοινωνικών µορςΞν, δηλαδη Εκεί- νων στίς όποίες η πείρα τού παρελθόντος, η λογοτεχνία καί οί &ντιληψεις για τά βα- σικά Θέµατα της ζωης μεταδίδονται από γενιά σέ γενιά µέ τη στοµατική παράδοση. Λυ- €ΐ βέβαια δέ σηµαίνει πώς, σέ περιορισμένη κλίμακα, δέν ύπόρχει καί & γραπτός λό- γος. Είναι καί αύτη τέχνη παραδοσιακή πού, άντίΘετα άπ'ότι πιστεύεται, οδτε άνεξέ- λικτη μένει, ούτε αύτοεπαναλαμβάνεται, µόνο πού & έξέλιξή της άκολουΘεί τό ρυδμό καί τίς διαδικασίες τού παραδοσιακού πολιτισµού. Στό θεματολόγιο, στά υλικά καί στις τεχνικές µεθόδους έχει µιά συνεχή άλλαγή, άλλοτε αργή καί άλλοτε γρήγορη, άν- τίστοιχη µέ τίς γενικότερες κοινωνικές, οίκονοµικές καί πολιτιστικές άλλαγές, πού δέν είναι ταυτόχρονες σ'δλόκληρο τόν ελληνικό χώρο. Φά έμπορικά, ναυτικά καί μετα- ποιητικά κέντρα είναι περισσότερο άνοιχτά σέ έπιδράσεις ένδ οί γεωργικοί καί οί κτηνοτροφικοί πληθυσµοί είναι πιό συντηρητικοί καί άπρόθυµοι σέ αλλαγές. 'Η λαϊκ τέχνη δέχεται έπιδράσεις άπό τίς τέχνες άλλων λασν, έπειδή όμως είναι βαθιά ριζω- μένη στόν τόπο της, &φομοιώνει τά στοιχεία πού δέχεται καί τά κάνει δικά της, όπως καί & γλ5σσα παίρνει ξένες λέξεις µά τίς προσαρµόζει στό δικό της τυπικό, τίς κλί- νει, τίς πλέκει σέ σύνδετες λέξεις.... Μιά άπό τίς πιό διαδεδομένες πλάνες είναι καί τό ότι η λαϊκή τέχνη καθηλώνε- tan σέ χαµηλό τεχνικό έπίπεδο καί είναι, περίπου, τέχνη αύτοδίδακτων. Ούτε τό ένα οότε τό όλλο είναι σωστά. 'H λαϊκή τέχνη στόν τοµέα της τεχνικής παρουσιάζει πλήρη έπόρκεια, αντίστοιχη µέ τούς στόχους της. Τά Θαυμαστά έπιτεύγματά της στην άργυρο- χρυσοχοϊα, στην κεντητική, στην ξυλογλυπτικη, στήν ύφαντική καί τούς άλλους τοµείς της φανερώνουν όφηλό έπίπεδο τεχνικΞς. Δέν ύπάρχει, άσφαλ6ς, φοίτηση σέ είδικές τεχνικές σχολές, όπάρχει όµως η πολύχρονη μαθητεία δίπλα στόν έμπειρο τεχνίτη, πού είναι φορέας μακρόχρονης παράδοσης. 'Η µαθητεία αύτη άκολουΘεί σταθερά στάδια, άν- τΞστοιχα μέ τό ποσοστό εύθύνης πού όνατίΘεται στό μαθητευόµενο, καθώς αυτός ώριμά- ζει µέ την καθηµερινή δσκηση. "Από τίς πιό &πλές βοηθητικές έργασίες φτάνει στίς πιό όπεύΘυνες καί & πιό προικισμένος γίνεται &ρχιµάστορας. Μακροχρόνια είναι καί ή µαΘητεία στην οίκοτεχνία, όπου η γιαγιά, & μητέρα κι άκόμα ή άξια γειτόνισσα μετα- δίδουν τήν πολύτιμη πείρα τους στην ύφαντική, τό κέντημα, τήν πλεκτικη.ε: Γιά νά µπορέσουµε νά κατανοήσουμε σωστά τή λαϊκή τέχνη πρέπει νά τη μελετού- με σέ συνάρτηση µέ τίς άλλες μορφές τού λαϊκού πολιτισμού. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 'ΕΘνικης Έραπ€ζης της 'Ελλάδος. 'Βπιµέλεια Στέλιου Παπαδόπουλου: Η ε- o ε λ λ η ν ι κ ή Χ ε ι ρ o τ ε χ ν ί α, 'Αθήνα 1969. 'Δγγελικης ΐατζημιχάλη= 'Ε λ- λ η ν ι κ 6 Α α ϊ κ ή ο έ χ ν η, 'Αθήνα 1955. ετσι?… Μα…. …σπσπ… ΥΟΣΚ5ΚΠΝΏΞ, Θεσσαλονίκη'1936. 2. ΠΙ΄Π ΄ II}: ΕίΙΔΡΑΣΞΙΐ . * Ν " " " :. ι Ξ- ., ' ο" ' "> ' κύρια πηγη της Ελληνικης λαικης τέχνης ειναι η βυζαντινή τεχνη, συνεχιστής καί αυτή τόσο τών παλιότερων ελληνικών τεχνών όσο καί ανατολικδν στοιχείων. Λότό δέν αγορΞ µόνο την όρΘόδοξη &γιογραφία άλλά καί όλες τίς άλλες µορφές. Δέν πρέπει νό ' 2 ξεχνούσε πώς κατά τή βυζαντινή έποχή δέν καλλιεργήθηκε µόνον ή έκκλησιαστική ύµνο- λογία καί ή άγιογραφία πό καί "κοσµική" λογοτεχνία καί τέχνη.'Π μακρόχρονη όποταγή τής 'Ελλάδας στούς Φούρκους ήταν έπόμενο νά πλουτίσει µε µουσουλμανικά στοιχεία τή λαίκή της τέχνη. "Από τά μέσα τού 170υ αίώνα, καί κυρίως κατά τό 180, ή άνάπτυξη έμπορικύν συναλλαγών µέ τήν Κεντρική καί Δυτική Εύρώπη, οί δραστήριες παροικίες τών "Ελλήνων τής διασποράς, ή άνθιση τής ναυτιλίας, φέρνουν τούς 'Ελληνες σέ γόνιµη έπι- κοινωνία μέ τόν προηγµένο εύρωπαϊκό χώρο. Οί ίδέςςτού εύρωπαΈκού Διαφωτισµού έπηρε- άζουν πολλούς "Ελληνες λογίους. 'Αποτέλεσµα αύτής τής έπαφύς είναι καί ή είσαΞρωγή νέων τεχνικών µεθόδων καί τεχνοτροπιύν καθώς καί διακοσµητικύν θεµάτων. Σημαντική είναι ή έπίδραση τού μπαρόκ, πού θά τή µελετήσουμε σέ ίδιαίτερο µάθηµα. Τρείς είναι οί κυριότερες πηγές θεμάτων τής λαϊκής μας τέχνης: τά παλιότερα έρ- γα, οί γκραβούρες καί τά µνημεία τού λόγου. Τά παλιότερα έργα, μέ τό πρόσθετο πλεο- νέκτηµα τού σεβασµού στό πατροπαράδοτο, παίζουν άνασχετικό ρόλο στίς γρήγορες καί ριζοσπαστικές µεταβολές. Μεγάλη διάδοση είχαν οί εύρωπαϊκές χαλκογραφίες πού µετα- φύτεψαν ένα μεγάλο πλούτο θεµάτων. Τό σύνολο σχεδόν τών άπεικονίσεων µεγάλων µακρι- νών πολιτειών σέ τοιχογραφίες άρχοντικύν τής Βόρειας 'Ελλάδας προέρχεται άπό τέτοιες χαλκογραοίες. Πολλά θέματα προέρρνται άπό άφηγήσεις, είκόνες, μεταφορές καί παροµοι- όσεις παρµένες από τήν 'Αγία Γραφή, τά Συναξάρια, τήν έκκλησιαστική ύμνολογία, τίς λαϊκές παραδόσεις, τά δηµοτικά τραγούδια καθώς καί άπό λόγια κείμενα. ΒΙ.΄ΒΑΙΟΡΡΑΦΙΑτ που… Ζ…. "Η Ρ o ρ. γ 6 ν α ε'ι ς λ τ 6 ν Έ λ λ η ν ι κ 6 ν Δ α- E κ 'η ν T έ χ ν η ν, "Αθήνα 1960 . Κίτσου 'Α. Μακρή: Η η λ ι ο ρ ε ί τ ι κ η…Δ α- ϊ κ ή T έ χ ν η - Η η γ έ ς κ α ί 'E π ι δ ρ ά σ ε ι ς, "Αθήνα 1948 . Μανώλη Χα… τζηδΞκη= 'Η? K ρ η ται κ ή Z ω γ ρ.α φ ι κ ή κ α ί 6 'Ι τ α λ ι κ ή Χ α λ κ ο- Υ 9 α φ ί α, 'Ηράκλειον Κρήτης 1947. . 23 ΜΟΡΦΟΛΟΓΞΑ 'Ο χαρακτήρας τής τέχνης είναι πρόσθετος στά λαϊκά άντικείµενα, πού κατασκευά- ζονται γιά νά καλύψουν πρακτικές ή θρησκευτικές άνάγκες. "Ετσι, ή πρώτη άρετή ένός όντικείµενου είναι ή λ ε ι τ ο υ ρ γ ι κ 6 τ η τ α, ή ίκανότητα νά Εξυπηρετεί τίς πρακτικές &νάγκες γιά τίς όποίες δηµιουργήθηκε. T6 μεγάλο μυστικό τής λαϊκής τέχνης είναι ότι φιλοκαλεί ύπηρετόντας τή χρεία. 'Η καλαισθητική φροντίδα δέν έκδηλόνεται µόνο µέ τή διακόσµηση &λλε καί μέ τό όλο σχήμα πού, άν καί καθορίζεται &Ξ3 τή χρήση του, έχει άνεση καί άρµονία.'Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ή διακόσμηση κάνει πιό εύ- χρηστα τά σκεύη. Τά παραπάνω ίσχύουν καί γιά τά σταθερά στοιχεία τών χτισµάτων, τα- βάνια, πόρτες, κάγκελα, µεσάντρες, λιθανάγλυφα κ.λ.π. Σημαντικός παράγων πού έπιδρΞ στή διαµόρφωση τού σχήματος καί.τδν διακοσµητι- ν θεμάτων είναι οί δυνατότητες πού προσφέρει τό ύλικό άπό τό όποίο είναι κατασκευασ- ΄ "0 ΐ6 κάθε Είδος… Η &ξιοποίςση τόν τεχνικΏν καί αίσθητικύν δυνατοτήτων κάθε ύλης . :: . ο . . ..! . ? ", - , ., ,… … …, …»: ΄ "& τό κύριο προσόν "-.,΄…'3ΐ; ;ζιΐ'λι΄]ξ7 ΐζΧΨξ€η. Έ€.ΈΠζ, βλΐ'1ζΌι.'|2ξ; πως ζει ζδξ,ο 'ςΚ!,,,ξ?.ίΐ,ςψ';"πµ"!!! & , , .. ο… -' .… ,- ……-έ' & ,? Ρ…? …,.,.……….…-"…- …- . Ξ ' ::., *… 'τ τροποποιεζται μι ςξ π…ρνόιι ξπύ …λι…ω υπ σλικοτ 49 Μν…νβνθζ: οπλο πλλ9ϊυΗ ε…… 'ς;ται στήν ξυλογλυπτική, στή λιθογλυπτική, τό κέντημα, τήν ύφαντική, τή δαντέλ- τή χαλκουργία, τό βοτσαλωτό δάπεδο, τήν ένθετική κ.λ.π. 'Ακόµα καί ή όπτική γω- ' 3 νία άπό τήν όποία φαίνεται συνήθως τό έργο, έπηρεάζει τό σχέδιο τόν µοτίβων του. 'Y- a. v; πολογίζονται καί οί βραχύνσεις της προοπτικής.Σ'? αι… η τεχνική πε; χρησιµοποιείται έπιδρΞ στή µορφή κάθε θέματος. Π.Χ. διαφορετικά όποδίδεται τό ίδιο θέµα στό "µετρη- τ6" κέντηµα άπό ότι στό "σχεδιαστό". T6 ίδιο συμβαίνει στά χάλκινα, άν είναι χτυπητά ή χαρακτό κ.λ.π. 'Ηγόλη διεργασία ένός θέµατος γιά νά µεταβληθεί άπό παράσταση σέ κόσµηµα γίνε- ται µέ µιάν ένιαία διαδικασία πού, γιά λόγους καθαρά μεθοδολογικούς, µπορούµε νά τή χωρίσουμε στά τρία βασικά της χαρακτηριστικά, στή σ χ η u a 1 o καί η σ η, δηλαδή στήν µερική ή δλική άναγωγή τής µορφής σέ &πλά γεωµετρικά σχή- ματα, στήν & ο α ί ρ ε ο η, δηλαδή στήν άποβολή χαρακτηριστικύν τής μορφής πού είναι δευτερεύοντα, περιστασιακά ή παροδικά καί στήν Ξ ξ α ρ σ η, δηλαδή στόν τονισμό µέ τό µέγεθος καί τό χρό- μα µερικύν χαρακτηριστικών λεπτομερειύν. Αύτό έκδηλόνεται καί στήν παράσταση τού άν- θρόπινου σώµατος "οπου τό πιό έκφραστικό του μέρος, τό κεφάλι γίνεται µεγαλύτερο ά- πό τά άλλα. οΕπισης, σέ συνθέσεις, & ήρωας σχεδιάζεται µεγαλύτερος από τά άλλα πρό- σωπα καί, πολλές φορές, µέ λαμπρότερους χρωματισµούς. Μερικές φορές ή διεργασία αύ- τή φτάνει ός τήν &ποπαραστικοποίηση, έτσι πού τό άρχικό θέµα νά μήν άναγνωρίζεται πιά καί νά έχει γίνει ένα παιγνίδι χρωμάτων καί σχημάτων. Αύτό παρατηρείται κυρίως σέ θέµατα πού δέν έπιδέχονται πύκνωση ή πού είναι ξένα πρός τίς όπτικές συνήθειες καί τή μορφική &ντίληψη τού λαού. Οί δύσκολες συνθήκες κάτω άπό τίς όποίες άσκήθηκε ή τέχνη κατά τούς χρόνους τής ?ουρκοκρατίας δηµιούργησε καί τήν έ π ί φ α σ η π ο λ υ τ 6 λ ε ι α ς, δηλα- δή τήν &ποµίμηση δυσεύρετων καί δαπανηρύν ύλικύν άπό άλλα προσιτά καί φθηνά. Παρά… δειτµα & ζωγραφική &π0μ€μηση δρθομαρμ&ρωσης. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑ21Α= Κίτσου ΄Α. Μακρή: Μ o ρ φ ή κ α ί T ε χ ν ι κ ή, "Χρονικό'Τ1" 'Αθή… να. τού ίδιου: Π.έ ε ς T's χ ν ι κ έ ς κ α ί …Μ o ρ φ έ ς σ τ ή Χ ε ι ρ ο τ ε χ- ν ί α µ α ς, έφημ. "το ΒΗΜΑ" 17 Νοεµβρίου 1963. ?3 ΈΆΛΗΠΙΚΟ ΜΠΛΡΟΚ. Κατά τό 180 αίόνα παρατηρείται όχι µόνο στήν 'Ελλάδα μά καί σίόλη τή Βαλκανι- a? καί τή Μικρά "Ασία μιά πραγµατική είσβολή τού εύρωπαϊκού µπαρόκ. Τό φαινόµενο ΐ έπρεπε νά μελετηθεί στό σύνολό του. 'Επειδή, όμως, δέν διαθέτουµε έπαρκή στοι- χεία για όλον αύτό τό χώρο, θά έπιχειρήσουμε µια προσέγγιση τού θέματος μέσα στόν Ελληνικό χΞρο. "Η προέλευση τού µπαρόκ δέν είναι ή ίδια σ'όλες τίς έλληνικές περιο- χές &λλά έξαρτάται άπό τούς πολιτισμικούς καί οίκονομικούς δεσµούς κάθε περιοχής μέ χώρες τής Εύρόπης. Αύτού όφείλονται καί οί τοπικές &πΐρύσεις τού έλληνικού µπα- … οι , κ. Στα "Επτάνησα προέρχεται άπό τήν 'Ιταλία, στό πήλιο, στ Αµπελξκια πτί στη . …' . . :. .. . .… …. ". Η," :…... ζωτική Μακεδονία άπό τή Μεσευρόπη καί ιδιαίτερα τη Βι…ννα :… σα3ανιονρΨ οχι µ…»… " - … … - …'… - . . Με . Ο"Ό διακόσµΉση σπιτ=…ν Σαλέ καί στούς ορθόδοξους νκννι. νυν …λν »" η "' …! - ." …. ' ζ,… …. ., ",… ..: τ΄. ,…'....…., ΄΄ ,. "κπλς…ξα είναι δυσπιστη προς κάθε στοιχείο πο ιµχε α. από την …σρ………. …ς α………,… ',…σμε έδδ πώς τό µπαρόκ είναι ή καλλιτεχνική έκφραση τής 'Αντιμεταορύθμισης. 4 "Εν τούτοις, ή οίκονοµική άνοδος, ή άνάπτυξη τόν έμπορικδν, ναυτικδν καί µεταποιη- τικδν κοινωνικδν στρωµάτων, η πυκνότερη έπικοινωνία µέ προηγμένους λαούς, προκαλούν µιά γενική άλλαγή στην ψυχολογία τόν ραγιάδων καί μιά καινούργια κοσμοαντίληΦη. Τά παλιά έκφραστικά µέσα γίνονται άνεπαρκη καί άνοίγει δ δρόμος γιά γόνιμη είσαγωγή νέων μορφών. T6 µπαρόκ µέ τήν ανησυχία του, τά εύκίνητα φυτικά διακοσµητικά Θέµατα, τό έντονο άνάγλυφο -άντίΘετο άπό τό παραδοσιακό ήρεμο "στρωτό" - άνταποκρίνεται στίς καινούργιες έκφραστικές άνάγκες. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΛε Κίτσου 'Α. Μακρή: Οί φεγγίτες ταν 'Αρχοντικ6ν-'Από τό Βυζάντιο στό Μπαρόκ, Πρακτικά ΑίΣυµποσίου Λαογραφίας, Θεσσαλονίκη 1975, σελ. 177 5. ΠΟΛΕΟΔΟΞΤΙΑ ΑΡΧΙΤΠ(ΤΟΐΠΚΗ Τά ελληνικά χωριά µπορούµε νά τά χωρίσουµε σέ τρείς βασικούς τύπους, πού ό καθένας τους Εχει πολλές παραλλαγές, στόν & π λ ό, στό σ ύ ν 0 € τ 0 καί στόν n α- ρ ά λ ι ο. ‘0 πρώτος άποτελείται άπό ένα κύτταρο µέ κεντρικό πυρήνα την πλατεία &… που συγκεντρώνεται ή κοινωνική ζωή τού χωριού, Θρησκευτική, έμπορική καί ψυχαγωγι- κή. 'Ο δεύτερος, ό σ ύ ν 0 ε τ ο ς άποτελείται άπό δύο, τρία % τέσσερα, όχι έντε- λ6ς άποκολληµένα κύτταρα, μΕ ίδιαίτερο τό καθένα τους πυρηνα. Πάντως €να είναι τό κέντρο τού χωριού. ‘0 π α ρ ά λ ι o ς άναπτύσσεται κατά μήκος της παραλίας καί σέ μικρό Βάθος. "Ολα τά κτίρια εχουν πρόσοψη πρός τη θάλασσα. Δύο είναι οί βασικοί τομείς τάς άρχιτεκτονικης κατά την Τουρκοκρατία, ή έκκλη- σιαστική άρχιτεκτονική καί τό σπίτι. 'Υπάρχουν καί άλλες κατασκευές είδικΞς χρήσης, όπως οί βρύσες, τά γεφύρια, τά άλώνια .... Εκκλησιαστική άρχιτεκτονικη.Οί έκκλησίες της Τουρκοκρατίας έφαρμόζουν όλους σχεδόν τούς τύπους της βυζαντινής άρχιτεκτονικης, σέ μικρότερες διαστάσεις καί μέ εύτελέ- στερη κατασκευή. 'Επικρατούν, όμως, οί τρίκλιτες η μονόκλιτες βασιλικές, ξυλ6στεγες Η θολωτές σέ ποικίλες παραλλαγές. Στά νησιά καί στούς βενετοκρατούµενους τόπους µπαί- νουν καί μερικά φραγκικά στοιχεία, όπως τά όξυκόρυφα τόξα, η έπιμελημένη ίσοδομική τοιχοποιία μέ σκαλισμΞνες πέτρες καί τά ίταλίζοντα άνάγλυφα. Στά καθολικά τόν μονα- στηριών συνηθίζεται & λεγόαενος άθωνικός τύπος μέ πλαγινούς ήµικυκλικούς "χορούς". ' ίτια. Δύο βασικοί τύποι σπιτιδν έπισημαίνονται, & βορειοελλαδίτικος καί 6 αίγαισ- "λαγίτικος. '0 χωρισμός είναι συµβατικός γιατί σπίτια νησιδν δέν άνήκουν.στόν αί- ποπελαγίτικο καί τό άντίστροφο. ‘0 βορειοελλαδίτικος σε πρός τη γενική του µορφή ? τη διάταξη τόν χώρων παρουσιάζει τόν τύπο έκείνο τού φρουριακού πολυόροφου σπι- …ύ πού έοαρµόστηκε παλιότερα άπό τούς Βυζαντινούς καί έπικράτησε κατά τήν Ψουρκο- ;π1ία σ'δλδκληρη την ηπειρωτικό 'Ελλάδα καί σέ μερικά νησιά, όπως σημειώνουν οί δικοί µελετητές. '0 αίγαιοπελαγίτικος παρουσιάζει πολλές άντιστοιχίες μέ τόν τύπο "'3 επικρατεί στήν κεντρι,η Μεσόγειο. . . ο 8 Σ 8 ά ρ τ ς σ τ 'A μ π ε - , "τ':ΜοΡΡ.Λ.αΙΑ= υ.γ. “Asap-1557;: ο 0 σ π ί εξ & «» , " Η , , . η, -' ι-' » .… , . οι . -- λ κ ι α, 'Α0ύνα 1928. &. Βασιλειάδη: & ι ο α » … γ & ο 1 Q ν Λ ι , « ι απ… ε … γ ί τ ι κ η "& ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ η, "Αθήνα 1955. Κ.Π. Φωκϊ…Κόσµετάτουε Κ ο… : λ η ν ι α κ &» Β΄ 'Α 0 x ι τ ε κ τ 0 ν ι κ ή, "λούνα 1962. "Ιωάννου Ησυµανούδη: ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς; & π ί τ'η ς 'Λ ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ η ς τ ι ν & ν 5 Η α ω ν, ΄Αθήνα 1968. 'I. Λυγίζου: !! η σ ι ώ τ ι κ η 'Α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή, 6 (τα ' . : ..» .… . Αθήνα 1943. Γεωργίου Μέγα: Θεσσαλικαί οιπίσεις; Λ€ηνα 1946- τον » 30"? …' . λ- . *" , . οι ." -» - ... . λ η ν ι κ ή 0 ί κ ί α, Αθήνα 1949. του ίδιου; 'Η! & ο ι κ η κ « τ ο ι κ ι α της Δ ω δ ε κ α ν ή σ ο υ, 'Αθήνα 1949. Νικ. Μουτσόπουλουπ Τ ό 'λ ρ χ o ν τ ι κ 6 , Σ ι ό ρ Μ α ν ω λ ά κ η σ τ η B έ ρ o ι α, 'Αθήνα 1960. Τού ίδιου: Κ α - & 0 C O c‘. o ρ ι &, Τ'ά 'Α ρ χ o ν τ ι κ ά, "Αθήνα 1962. τού ίδιου: 'Η. Δ α ί κ ή ΄Λ ρ- x ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή τ ή ς B έ ρ o ι α ς, ΄Λοήνα 1967. τού ίδιου: 2 π ί τ ι α τ ς Χ α λ κ ι δ ι κ ή ς, 'Αθήνα 1968. "Αργύρη Πετρονότη= 0 ί κ ι σ α o ί κ'α [ 'Ο :" 'Λ ρ χ ι τ ε κ τ o ν ι κ ά Μ ν η μ ε ί α σ τήν ρ ε ι ν ή Γ 0 p 1 υ ν ί α , 'Αθήνα 1975. Πάνου- Ξικολή Τζελέπηι Δ ο"? κ ή 'Ε λ λ η ν ι κ ή "Λ ρ χ ι τ 6 κ τ o- ν ι κ ή, 'Αθήνα 1971. "Αγγελικής ΧατζημιχάληιιΑ MAISON GRECQUE, 'Αθήνα 1949. Ε. ΛΙΘΟΓΔΥΠΤΙΚΗ - ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗ 'H έλληνική λαϊκή λιθογλυπτική τού 18ου καί 19ου αίώνα περιορίζεται σέ χαµηλά άνάγλυφα πού είτε κοσµούν λίθινα άρχιτεκτονικά μέλη είτε έντοιχίζονται σέ διάφορα σηµεία τής τοιχοποιίας. Οί λιθογλύφοι, οί "πελεκάνοι" όπως τούς έλεγαν τότε, άνή- πουν συνήθως στίς κομπανίες τόν χτιστάδων µαζί μέ άλλες είδικότητες άπό μαστόρους. 'Η τεχνική τους ξεκινάει άπό ίσλαµικά πρότυπα άλλά πλουτίζουν τό θεματολόγιό τους καί µέ άλλες παραστάσεις, όπως άνρρώπινες µορφές, άκόμα καί άπόπειρες προσωπογραφίας. Τά βασικά θέµατα είναι'τό άνθοδοχείο, τό κυπαρίσι, ή σχηµατοποιημένη έκκλησία, µορ- φές άγίων, πουλιά, ζύα, σταυροί, "ηλιοι, δικέφαλοι άετοί καί κλιµατίδες. "Ενα ένδι- αφέρον είδος λιθανξγλυφου είναι οί κτητορικές έπιγραφές σ'έκκλησίες καί σπίτια, µέ έσόγλυφα ή έξύγλυφα γράμµατα καί λογής διακοσμητικά. BE ψηλό άνάγλυφο είναι καµωμέ- νες οί αίνιγµατικές άνθρώπινες µάσκες πού προβάλλουν σέ τοίχους σπιτιύν καί έκκλη- σιύν, γιά τίς όποίες δίνονται διάφορες έξηγήσεις πού καµμιά τους δέν είναι δριστική. 'Η έκκλησιαστική ξυλογλυπτική άσχολήθηκε µέ τήν κατασκευή τέμπλων, δεσποτικύν θρόνων καί είκονοστασιύν. Τό ψηλό ξυλόγλυπτο τέμπλο έµφανίζεται στήν ΄Ελλάδα κατά τόν 16ο αίύνα καί πιθανόν προέρχεται άπό τήν περιοχή τού Νόβγκορόντ τής Ρωσίας. Τό παλιότερο γνωστό χρονολογηµένο τέµπλο βρίσκεται στήν έκκλησία τού 'Αγίου Νικολάου στό Βελβενδό Κοζάνης κι έγινε στά 1591. Τά πρύτα ξυλόγλυπτα τέμπλο είναι τά λεγόµε- να "στρωτά", στά δποία κυριαρχούν συμβολικά θέµατα σέ χαµηλό άνάγλυφο. 'Αδγότερα, καί κυρίως άπό τά µισά τού 1δου αίύνα ή τεχνική γίνεται τολµηρότερη, τό άνάγλυφο έν- τονο μέ διαµπερή κενά άνάμεσα στίς μορφές καί τό θεματολόγιο πλουτίζεται μέ σκηνές άπό τήν 'Αγία Γραφή, τά Συναξάρια καί λαϊκές παραδόσεις. "Επίσης μέ δύναμη καί παλ- µό αποδίδονται είκόνες άπό τή φύση καί τήν καθηµερινή ζωή. Σέ μερικές περιπτώσεις τό άνάγλυφο πλουτίζεται μέ χρώµατα. ΣΕ όλη αύτή τή φάση είναι φανερή ή έπύδραση τού εύρωπαΐκού μπαρόκ. . , "Η άστιπή ξυλογλυπτικς παρουσιάζεται πυρίως στά δραστήρια ήμιαστικά έμποριπά καί βιοτεχνικά κέντρα τής Βόρειας 'Ελλάδας καί τόν νησιών. Στολίζει, µέ φυτ κά κυ- ρίως µοτίβα, τόσο τά σταθερά στοιχεία τού σπιτιού -τα3άνια, πόρτες, μεσάντρες, κόγ- κελα… όσο καί τά λιγοστά έπιπλα πού χρησιμοποιούσαν τότε - σκαµνάκια, κασσξλλες, σο- οράοες, λίκνα κ.ά. . 6 'Η ποιµενική ξυλογλυπτική είναι κυρίως τέχνη τύν βοσκών, πού γεµίζουν τίς µα- κριές ώρες τής άναγκαστικής τους µοναξιάς σκαλίζοντας µικροαντικείµενα. Γκλίτσες, ρόκες, κουτάλια, πιρούνια, σφραγιστερά, πίπες, βελονοθήκες, σφοντύλια, χαράζονται µέ πολύ άπλά έργαλεία, συνήθως ίναν σουγιΞ, άλλά τό &ποτέλεσµα είναι άξιόλογσ. 'Η ναυτική ξυλογλυπτική άνθησε στά µεγάλα ναυπηγικά κέντρα τής 'Ελλάδας. "Έργα της είναι κυρίως άκρόπρωρα μέ μορφή γυναίκας, άνάγλυφες έπιγραφές πλοίων καί σκαριά, δηλαδή μικρογραφίες πλοίων. , ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Νίκου Γρηγοράκη: Δ α ί κ ά Ξ υ λ 6 γ λ υ π τ α, Τρίπολη 1978. Νικολ. Φωκά Κοσµετάτου: T6 T‘é µ π λ α έν Κ ε φ α λ η ν ί α, 1972. Δηµ. Σταυέλλου: T 6 T έ μ π λ ο τ ο 6 "Α η N ι κ 6 λ α Σ τ 6 Γ'α λ α ξ ε ί δ ι κ α ί ό T ε χ ν ί- τ η ς τ ο υ, "Αθήνα 1973. 'Αγγελικής Χατζηµιχάλη: LA SCULPTURE SUR BOIS, 'Αθήνα . 1950. Κίτσου:'Α. Μακρή: 'Η Ξ υ λ 0 γ λ υ π τ ι κ ή τ ο ύ Η η λ ί o υ, Βόλος 1958. τού ίδιου: 'E λ λ η ν ι κ ά A a ϊ κ ά κ α ί Η ε τ α β υ ζ α ν τ ι ν ά Ξ υ λ 6-- Y λ υ π τ α, 'Αθήνα 1962. 'Αντ. Φαρμακιύτη: T 6 T'é n π λ α τ 6 ν 'E κ κ λ η σ ι- ό ν τ ο ύ A ι β α δ ί 0 υ , Λιβάδι 1977. Βικτωρίας Νικήτα-Σκαρτάδου: T 6 M ον α- σ τ ή ρ ι τ ή ς M π ο υ ν ά τ σ α ς κ α ί τ ά A ι θ α ν ά γ λ υ φ 6 1 o υ, Θεσ- σαλονίκη 1977. τής ίδιας: 'Ο Γ λ ύ π τ η ς M ί λ ι…ο ς σ τ 6 ν T 6 π ο τ 0 u, περιοδικόΑΡΜΟΛΟΙ, Αύγουστος-Δεκέµβριος 1977, σελ.47. 'Βπίσης στήν έκδοση τής ?Εθνικής Τραπέζης τής 'Ελλάδος " N ε o ε λ λ η ν ι κ ή Χ ε ι ρ o 1 ε χ ν ί α" 16 άρθρα "Λιθογλυπτική" τής Πόπης Ζάρα καί "Ξυλογλυωτική" τού Κίτσου Μακρή. 7 . ΖΩΓΡΑΦΈ 'm & γ ι ο γ ρ α φ ί α, συντηρητική άπό τή φύση της, συνεχίζει τή βυζαντινή παράδοση σέ χειροτεχνικό έπίπεδο. "Οπως πολύ σωστά παρατήρησε & Μανώλης Ξατζηδάκης, QC &γιογράφοι τού 1Βου καί τού 19ου αίύνα είναι χωρικοί. Στίς έπιγραφές τύν έκκλη- σιύν συναντούμε &γιογράφους χωρικούς άπό τούς Χιονιάδες, 16 Καπέσοβο, τή Ξαμαρίνα, τή Γαλάτιστα, τό Φορτόσι, τή Δράκια καί άλλα χωριά. Φυσικά καί άπό τό "Αγιον "Ορος. BE μικρές όµάδες περιτρέχουν τόν έλληνικό χύρο καί τοιχογραφούν έκκλησίες χωριών καί μοναστηΡιύν. Πολλοί άπό αύτούς τό χειμύνα έργάζονται 016 χωρ 6 τους καί έτοιυά- ΄ ζουν φορητές είκόνες πού τίς πουλούν κατά τίς περιοδείες τους. 'Επιδράσειςζάπό τή δυτικοευρωπαΈκή ζωγραφική συγκερασµένες μέ βυζαντινά στοιχεία καί λαϊκή διακοσµητι- κή &ντίληψη χαρακτηρίζουν τήν &γιογραφία τής έποχής. 'Ενδιαφέρουσες είναι οί σκηνές µέ διδακτικό-ήθικολογικό περιεχόμενο, καθώς καί οί σκληρές τιμωρίες τύν άµαρτωλδν στούς νάρθηκες καί πιό σπάνια στούς γυναικωνίτες. Ζωηρή φαντασία καί έκφραστική τόλ- µη δίνουν µιάν ίδιαίτερη δύναμη στά έργα αύτά. ' 'Από τά µέσα τού 1δου αίύνα καί πέρα έχουμε ένα πλήθος άπό ζωγραφικές διακοσμή- σεις σπιτιύν στή Σιάτιστα, την Καστοριά, τ'Αµπελάκια, τό Πήλιο, τό ΜόλυΒσ Μυτιλήνης, τά Ζαγοροχώρια κ.λ.π. Είναι κυρίως &πεικονίσεις µεγάλων λιµανιύν τής Μεσογείου λεω- σταντινούπολη, Βενετία, λαλκίδα- "η άλλων πόλεων -Βιέννη, Φραγκφούρτη- πού άπλώνον- ται σέ ζωγραφική φρίζα ψηλά στούς τοίχους τού δωµάτιου ύποδοχής των σπιτιών. Σπανιό- ΄ ! τερα βλέπουµε πολεμικές σκηνές»ή προσωπογραφίες ήρύων. Πολυ συνηθισµένο θέµα ειναι 7 16 άνθοδοχεία σέ ποικίλες παραλλαγές, πού τά συναντούμε επίσης στίς ποδιές τών τέμ… πλων. Τά περισσότερα άπό τά θέµατα προέρχονται άπό χαλκογραφικά πρότυπα. Πίνακες ζωγραφικής έχουμε σίγουρα άπό τήν τρίτη δεκαετία τού 19ου αίώνα. Οί πιό γνωστοί είναι οί ίστορικές σκηνές άπό τήν "Επανάσταση τού 1821 πού ζωγράφισε δ άγω- νιστής Παναγιώτης Ζωγράφος µέ τά παιδιά του γιά νά συνοδεύσουν τά άπομνηµονεύµατα τού Στρατηγού Μακρυγιάννη. Πίνακες σέ πανί, χαρτόνι, τενεκέ κ.λ.π. έκανε καί ό Θεό… φιλος, γιά τόν όποίο θά µιλήσουμε ίδιαίτερα. 'Από τά μέσα τού 19ου, κυρίως, αίώνα άναπτύσσεται καί ή πλοιογραφία, µέ παραγγελίες 16v καραβοκύρηδων. "Ενδιαφέρουσες περιπτώσεις είναι οί συύΞασμοί ζωγραφικής μέ τή λιθογλυπτική ή τήν ξυλογλυπτική. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Σπύρου Βασιλείου: P α λ α ξ ε ι & ι ώ τ ι κ α Κ α ρ ά β ι α, "Αθήνα 1934. Βασ. Λαούρδα: "Β'ν α ς A a ί κ 6 ς Z ω γ ρ ά φ o ς τ o 6 M a κ ε 6 0 ν ι- κ o ύ 'Α γ 6 ν ο ς ,'Αθήνα 1962. Ρ. Μελετόπουλου: E ί κ o ν ο γ ρ α φ ί α τ ο ύ 2 1, "Αθήνα 1971. ΄Αγγελου Προκοπίου: T 6 E ί κ ο ο ι έ ν α σ τ ή A a ί κ ή Z ω- Σ Υ ρ α φ ι κ ή τ o υ, 'Αθήνα 1940. Γιώργου αυατούρα: Δ ώ δ ε κ α A α ί κ 0 ί z ω- ά φ o ί, 'Αθήνα1974. Κ.Γ.Σταλίδη: "Β 6 n Υ ! Ό σ σ α ί o ι Z ω γ ρ ά φ o ι κ α τ ά δι Δ ι ά ρ κ ε ι α τ ή ς T o υ ρ κ o κ ρ α τ ί α ς, "Έδεσσα 1973. Κίτσου "Α. Μα- 6 n ή λ ι ο, Βόλος 1939. τού ίδιου: Ο ο! κρή: '0 Z ω γ ρ ά φ o ς Θ ε 6 φ ι λ ο ς Δ α ϊ κ έ ς z ω Y ρ α φ ι έ ς σ τ 6 M o ν 9 σ τ ή ρ ι τ o ύ "Α η A a υ ρ έ ν - z ω γ ρ & φ o ι, Βόλος 1952. '13»;- 0's 1 η, Βόλος 1947. τού ίδιου: Δ ύ o A α ί κ o κής Τραπέζης τής 'Ελλάδος: Σ τ 0 χ α σ µ ό ς M a κ ρ υ γ ι ά ν ν η, χ ε ί ρ Π α - ν α γ ι ώ τ η Z ω γ ρ ά φ ο υ, "Αθήνα 1976. 8 . ΧΙοΝΙΑΔΠΒε ΖΩΓΡΑΦΟΙ Είναι γνωστό πώς κατά τήν Τουρκοκρατία πολλά έλληνικά χωριά είχαν έξειδικευθεί σέ μιά µορφή δραστηριότητας, όπως ή Πυρσόγιαννη στήν οίκοδομική, τό Πεντάλοφο στήν λιθογλυπτική, τό Μέτσοβο στήν Ξυλογλυπτική, ή Πορταριά στή Μεταξουργία, οί ΚαλαρρύΆ τες στήν χρυσο-ασηµουργία κ.λ.π. T6 µικρό όρεινό χωριό τής "Ηπείρου, οί Χιονιάδες, σήµερα µέ µόνο 12 μόνιμους κατοίκους, έβγαλε πάνω άπότ60 γνωστούς ζωγράφους μέσα σέ δύο αίώνες, άπό τά µέσα τού 180υ µέχρι 16 µέσα τού 2Οού. Παλιότερα, στά κοντινά χω- ριά λέγανε: "Χιονιαδίτης είσαι; Ζωγράφος είσαι",Θά µελετήσουµε, λοιπόν, ίδίαίτερα τό χωριό αύτό καί τούς ζωγράφους του, πού τό έργο τους είναι σκορπισµένο στήν "Η= πειρο, τή Δυτική Μακεδονία καί τή Θεσσαλία. Οί ζωγράφοι 16v Χιονιάδων δέν συγκρότησαν ίδιαίτερο έπαγγελµατικό σωματείο, "ο… πως άλλοι τεχνίτες σέ πολλές περιοχές τής 'Ελλάδας, άλλά ήταν χωρισµένοι κατά 1a- τριές, µέ κοινότητα καταγωΥής άπό πατέρα. Τρεί'ς ήταν οί πατριές ή φάρες αύτές: οί Πασχαλάδες, οί Μαρινάδες καί οί Τσατσαίοι.Καθεμιά τους είχε τό ίδιαίτερο έργαστήριό της, όπου γινότανε καί ή µαθητεία τών νέων. Στά έργαστήρια αύτά έτοιµάζονταν x006- ως φορητές είκόνες σέ σανίδι.Κατά µικρές όπάδες ξεκινούσαν άπό 16 χωριό τους καί άναλάβαιναν όχι μόνον άγιογραφίσεις έκκλησιών άλλά καί διακοσμήσεις σπιτιών μέ το- πία, προσωπογραφίες, νεκρές φύσεις καί λογής άλλα διακοσμητικά. Σπουδαιότεροι 616 τούς χιονιαδίτες ζωγράφους ήταν 6 Κωσταντίνος Μαρινάς, πού 8 ζωγράφισε στό σπίτι τού φιλικού Κωσταντίνου Ρόδου στό Τσεπέλοβο τούς γάµους τού Να- πολέοντα καί σκηνές άπό τούς ναπολεόντιους πολέµους, όΜιχ2;ήλ Ζήκος, πού έκανε τήν άγιογραφία τού νεοµάρτυρα 'Αγίου Γεωργίου άπό τά Γιάννινα μόλις 13 µέρες µετά 16 G6— v616 του καί 6 Παγώνης πού δούλεψε κυρίως στό Πήλιο άπό 16 1801 ώς τά 1838. 'Ο Παγώ- νης είναι ή πιό ένδιαφέρουσα φυσιογνωμία, άν καί παρουσιάζει άνισότητες. Διακρίθηκε κυρίως σάν τοπιογράφος, όπως καί 6 γιός του 'Αθανάσιος πού πέθανε τήν τελευταία εί- κοσαετία τού 19ου αίώνα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Δημ. 'Αγραφιώτη: 'Ο Σ ι ο ν ι α΄δ ί τ η ς Z ω γ ρ ά φ o ς M 1 χ α- ή λ Ζ ή κ ο ς κ α ί ή Σ υ ν τ ρ φ ι ά τ o υ σ τ 6 Μ ε τ α ξ ο χ ώ ρ ι 'Α γ ι- 6 ς, 'Ιωάννινα 1977. Κίτσου 'Α. Μακρή: Δύο A 6 ί κ ο ί Ζ ω γ ρ ά φ ο υ, Βόλος 1952. Γεωργίου Π α ? σ ίου: ‘A γ ι o γ ρ α φ ί α κ α ί 'A γ ι γ ρ ά φ 0 1 1 ύ ν'Χ ι o- ν΄ι ά δ ω ν , "Ιωάννινα 1962. 'Η µ ε ρ ο λ 6 γ ι o "Εταιρείας Παπαστράτου 1973. 9. ΘΕΟΦ1ΛΟΣ 'Ο γνωστότερος, καί έξω άπό τά σύνορα τής 'Ελλάδας, λαϊκός ζωγράφος είναι άσφα- λώς 6 Θεόφιλος Ρ; Χατζημιχαήλ. Γεννήθηκε γύρω στά 1870 στή Βαρειά Μυτιλήνης. "Εφηβος άκόμα έφυγε γιά τή Σµύρνη, πού είχε τότε έντονο έλληνικό χρώµα, κι έκεί κάνει έπάγγελ- μά του τή ζωγραφική. Δέ σώζονται έργα του αύτής τής περιόδου γιατί μεσολάβησε ή γνω- . στή καταστροφή τού 1922. Στά 1897 έρχεται στήν έλεύθερη 'Ελλάδα, έθελοντής στόν πόλε- μο αύτής τής χρονιάς. Μένει στό Βόλο καί στό Πήλιο ώς τά 1927 καί ζωγραφίζει µέ άκού- ραστη δραστηριότητα τοίχους άπό μικροµάΥαζα καί σπίτια, καθώς καί πίνακες σέ χαρτό- νια, πανιά, σανίδια καί τενεκέδες. Φτωχός καί καταφρονεμένος, ζεί μέσα σέ µεγάλη άθλι- ς ότητα. Στά 1927 φεύγει γιά τήν πατρίδα του Μυτιλήνη , συνεχίζει κι έκεί τό έργο του κάτω άπό τίς ίδιες δύσκολρς συνθήκες καί στίς 21 Μαρτίου 1927 πεθαίνει άπό τροφική δη- λητηρίαση. Λίγα χρόνια πρίν άπό τό θάνατό του γνωρίζει 16 έργο του 6 µεγάλος τεχνο- κοίτης Στράτης 'Ελευθεριάδης, γνωστός στό Παρίσι καί σ'δλον τόν κόσµο ώς ΤΕΕΙΑΒΕ, καί άπό τότε άρχίζει ή άναγνώριση τής άξίας τού φουστανελλά αύτού ζωγράφου.Διαπρεπείς "Βλ- ληνες καί ξένοι τεχνοκρίτες τού άφιερώνουν ένθουσιαστικά σχόλια, όργανώνονται £186- σεις έργων του στήν 'Ελλάδα καί 16 'Βξωτερικό καί τόν Αύγουστο τού 1965 έγκαινιάζεται μέ µεγάλη έπισημότητα τό Μουσείο Θεοφίλου στή Βαρειά Μυτιλήνης."? πήρξαν, όµως, καί σφοδροί έπικριτές τού έργου του, πού δέν τού άναγνώριζαν τήν παραµικρή άξίά. Τά έργα τού Θεόφιλου είναι τοπιογραφίες, µυθολογικέςλπαραστάσεις, σκηνές άπό τήν 'Επανάσταση τού 1821, ρωπογραφικά θέματα, μερικές προσωπογραφίες καί λίγες άγισγραφί- ες. Πρότυπά του είναι λαΐκές λιθογραφίες, καρτ-ποστάλ, είκονογραφήσεις λαϊκών έκδό- σεων, φωτογραφίες κ.λ.π. Ξεκινώντας άπό τοσο ταπεινές άφετηρίες δημιούργησε "ενα θαυ- µαστό έργο όπου "κοιτάζει΄τόν κόσμο µέ τήν άγνότητα τών γαλανύν µατιών του". ME μιά µοναδική εύαισθησία στό χρώμα άποδίδει τούς ήπιαστους τόνους τού έλληνικού τοπίου. "Εργα του, έκτός άπό τό Μουσείο Θεοφίλου, βρίσκονται στό Μουσείο "Ελληνικής λαϊκής Τέχνης στήν 'Αθήνα, στίς Συλλογές "Εµπειρίκου καί Μακρή καί σέ πολλούς συλλέκτες. Συ- νολικό έργο του είναι οί τοιχογραφίες στό σπίτι τού Γιάννη Κοντού, στήν 'Ανακασιά "Λ- νω Βόλοω. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: "οδυσσεα τα… 'o z ω γ … φ o ς e ε 6 φ ι λ o ς, …" 1973. Έμ- ποσικής Τραπέζης τής "Ελλάδος, έπιμέλεια Γιάννη Τσαρούχη: 0 ε 6 φ ι λ ο ς, "Αθήνα 1966. Γ.Κ.Κατσίµπαληι Β ο 8 λ ι ο γ ρ α φ ί α 6 ε 6 ο ι λ o υ Ρ. I a τ ζ ημ ι- x a ή λ, "Αθήνα 1955. "Πι Λαµπίρηι ‘0 Z ω γ ρ ά φ o ς G ε 6 φ ι λ ο ς ο τ ή Σ μ ύ ρ ν η, "Αθήνα 1973. Κίτσου "Α. Μακρήι '0 Z ω γ ρ ά φ ο ς Θ ε 6 φ ι λ o ς σ τ 6 Η ή λ ι ο, Βόλος 1939ι"Βπίσης στό Δ΄τεύχος τής σειράς " ΕΛΛΗΠΈΈ ΖΩΓΡΑΦΟΙ " τού έκδοτικού οίκου "Μέλισσα" τά άρθραι Κίτσου Μακρή "Θεόφιλος" καί "Αγάπης Καρακα- τσάνη " 'Η|ζωγραφική τού Θεόφιλου". "Αθήνα 1974. 10. ΥΦΑΝΤΙΚΗ - ΜΤΒ-Μ T6 ύφαντό συνοδεύει τόν άνθρωπο σέ όλη του τή ζωή, άπό τή γέννηση δε τό θάνατο. Γι"αύτό είναι καί ή πιό διαδεδομένη τέχνη είτε μέ τή µορφή τής οίκοτεχνίας τών γυ- ναικ6ν είτε µέ βιοτεχνικά έργαστήρια. Κατά τήν Τουρκοκρατία δέν ι'. Η ιΓ . , 1. Εκπ.-Υ: : "& "…'-?" '.ΐ:"!'ΐ'1 …… …' ή 6πήρχε σπίτι στήν "Ελλάδα πού νά µήν έχει έναν ή περισσότερους άρ- :''ι'|.',' &:΄.'.ι'γ:-ζ ιι»:'.'.-;- γαλειούς. Τέσσερες είναι οί πρώτες ύλες τής έλληνικής ύφαντικής, ξί%…"…τ…γ=4 τό μαλλί, τό βαμπάκι, τό μετάξι καί τό λινάρι. Τρείς οί τύποι τού άργαλειού, ό όρθιος, ό πλαγιαστός καί τού λάκου. '0 δεύτερος Ξχει τή μεγαλύτερη διάδοση.Τά προϊόντα τής ύφαντικής είναι, δξ πρός τή χρήση τους τά έξής: ύφάσµατα φορεσιάς, μέσα στά όποΓα περιλαμβά- νονται καί οί "κάπες" άπό τραγόμαλλο, τά ύφαντά τής οίκσσκευής ί;ζζζζ…ζ…;ζ;; -κιλίμια, σεντόνια, καρπέτες, µπουχαροσκούτια κ.λ.π- καί στά έπαγ- γελματικά ύφαντά -λιόπανα, καραβόπανα, τσαντίλες κ.λ.π. "' …… ……' " "Από τήν καλαισθητική άποψη περισσότερο Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τά μάλλινα ύφαντά οίκοσκευής, μέ τήν ποικιλία καί τήν όµορφιά τής . . | , , '.ι'Ι'. .... . ι ", χ Κι.ι":,΄:"ι,3 """""' | … τ…; χρωματικ6ς καί σχεδιακής τους διακόσμησης. Έά ρ ι Υ ω τ & &π0τ€' λούνται άπό άλλεπάλληλες χρωματικές ζώνες, παραλληλες πρός τή φο- . & . . . ν .. Ι.: : ... ,". .; :,Ρ3;"."η. ....…-.…………. ?,- …'…….'.:'...Ψ., ρά τού δφαδιού, πού δηµιουργούνται με τήν έναλλαγή, κατά διαστήμα- τα, τού χρώματος τού ύφαδιού. 'Η έναλλαγή αύτή άκολουθεί όρισμένο κάθε φορά ρυθµότ Στά κ ε ν τ η τ ά σ τ 6 ν ά ρ γ α λ ε ι ό ύφαν- τά δημιουργούνται διάφορα µοτίβα μέ τήν καλομετρημένη έναλλαγή τού χρώματος τού ύφαδιού στήν ίδια σειρά. Φά μοτίβα αύτά είναι γεωμε- τρικά ή πολύ σχηματοποιημένα παραστατικά. "Από τήν πλευρά τής γε- νικής διάταξης τύν χρωµατικύν ζωνύν καί τύν διακοσμητικύν θεμάτων, προτε΄ινουμε -γιά εύκολότερη κατάταξη- τίς έΞύς κατηγορίες. Στά ρ ι γ ω τ ά : 11κυματιστό, 2 βηματιστό, 3 µονοδροµικό, 4 µικτό καί στά κ ε ν τ η τ ά σ τ 6 ν ά ρ γ α λ ε ι 6: 5 κλειστό, ό καλει- δοσκοπικό, 7 άβακωτόκαί 8 µπακλαβωτότ κάθε περιοχή τής 'Ελλάδας έχει τό δικό της ύφος ύφαντικής, πού Xa- ρακτηρίζεται συνήθως άπό τό όνομα τού πιό γνωστού κέντρου ύφαυτι- ι . | "κχχ Ξ ΐ;/΄Ξ κής: µετσοβίτικα, άραχωβίτικα, άμπεκακιώτικα κ.λ.π Ξ δείξε!" " 'Γδ μαλλί, άπό τήν κουρά τών προβάτων "ως τό έτοιµο ύφαντδ, ύφίστα- ';ξ?Ξξζξ'-.1 ται σταδιακή έπεξεργασία πού άρχίζει μέ τό πρύτο πλύσιμο»γιά νά φύ- ξ ,΄χ" ξ"ϊχχ γουν τά χώµατα καί οί λιπαρές ούσίες. "Ακολουθεί τό λανάρισµα, δη- &»έ… ( Ε Ε 10 ΐΓ……ΐ…"ήέ"Ψ…Γ-*"' λαδή ή τακτοποίηση {JV ίν6ν του, ή βαφή)πού γίνεται σέ τρία στάδια, ! ' ξ ξ στήν Π ρ 6 σ τ υ φ η, προετοιμασία τού µαλλιού νά δεχθεί τίς βαφτ- κές ούσίες, στό β ά φ ι μ ο, πού άλλοτε γίνονταν μέ φυτικές βαφές, μ..…." ,.......…φ , -…ι….….… ,… καί στή σ τ ε ρ έ ω σ η, τήν έξασφάλιση τού άνεξίτηλου τύν χρωμά- ;"'΄ξ *ξ 1 των. "Υστερα γίνεται τό γνέσιμο, ή νηµατοποίηση, "06 μ€Ρι"€ς φορές --ι ……ΐ--……475 γίνεται πρίν άπό τή βαφή. Τελικό στάδιο ή 6 φ α ν σ η. Σέ µερικές |' περιπτώσεις άκολουθεί τό ν τ ρ ι σ τ έ λ ι α σ μ α, τό χτύπημα τού ύφαντού σέ νεροτριβές. Τό κ έ ν τ η μ α είναι περισσότερο εύχάριστη άσχολία τύν γυναι- κύν γι'αύτό δημοτικό τραγούδι χαρακτηρίζει "γλέντισµα" τό κέντημα ένύτήν ύφανση "σκλαβιά τήν κοριτσιύν"."Υπάρχουν πολλές τεχνικές τού ΧΝψ΄ ** ξ3 κεντήματος, πού έπιδρούν άποφασιστικά στή διαμόρφωση τύν διακοσμη- τικδν θεμάτων. Gd μπορούσαν νά χωρισθούν σέ δύο µεγάλες κατηγορίες, στά μ ε τ ρ η τ & κεντήματα, όπου τά διακοσμητικά θέματα δημιουργούνται μέ τό μέ- τΡηµα τόν βελονιδν καί στά σχ ε 6 ι α σ τ &, "οπου τό θέµα σχεδιάζεται πάνω-στό ύ; φασµα καί έκτελείται μέ έλεύθερες βελονιές. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Πόπης Ζάρα: Κ ε ν τ ή μ α τ α κ α ί Κ 0 σ n ή µ α τ α τ ή ς 'E λ - λ η ν ι κ ή ς Φ ο ρ ε σ ι ά ς, "Αθήνα 1966. Δημ. Δουκόπουλου: Π 6 ς ύ φ α ( ν o u ν κ α ί ν τ ύ ν 0 ν τ α ι΄ o ί Α ί τ.ω λ o ί, "Αθήνα 1927. Κίτσου Α. Μακρή: 'Y m a ν- τ ά Θ ε σ σ α λ ί α ς , "Αθήνα 1960. Μουσείου Μπενάκη: Κ ε ν τ ή μ α τ α "Η π ε ί- ρ ο υ κ α ί 'E π τ α ν ή σ ο υ, "Αθήνα 1965. τού ίδιου: K ε ν τ ή µ α τ α Σ κ ύ- ρο υ, "Αθήνα 1965. "Αλκης Νέστορος: Τ ά 'Y o α ν τ ά τ ή ς Μ α κ ε 6 ο ν ί α ς κ α τ τ η ς e ρ & κ η,ς, "Αθήνα 1965. PAULINE JOHNSTona GREEK ISLAND EMBRODERY, Λονδίνο. 11. Έ«ΙΞΤΜΛΟΤΠ… - KOXMHMA - KEPAMEIKH Τό μέταλλο δουλεύτηκε άρκετάκατά τά χρόνια τής Τουρκοκρατίας καί άργότερα. Καί στό µικρότερο χωριό άκόμα ύπήρχε έργαστήριο άν όχι κατασκευής, τουλάχιστον έπισκευής καί συντήρησης άντικειµένων οίκιακής καί έπαγγελματικής χρήσης. Κυρίως έγινε χρήση τού σίδερου καί τού άτσαλιού γιά τήν κατασκευή έξαρτημάτων οίκοδομύν -σιδεριές πα- ραθύρων, κλειδαριές, µεντεσέδες κ.λ.π - έργαλείων -τσάπες, ύνιά, φτυάρια 4Τκαρφι6ν, μαχαιριύν καί άλλων. Οί τεχνίτες τού σίδερου λέγονταν σιδεράδες ή γύφτοι, όχι µόνο γιατί πολλοί γύφτοι έξασκούσαν τό έπάγγελµα, άλλά καί γιατί όλοι παίρναν μαύρη όψη άπό τούς καπνούς τού καµινιού. Τό χαλκό τόν δούλευαν οί "χαλκιξδες" ή "καλαντζήδες" πού κατασκεύαζαν είδη μα- γειρικής- ταφιά, σαγάνια, κατσαρόλλες - . Με όρείχαλκο, χυτά, γινότανε άντικείμενα Εκκλησιαστικά καί οίκιακά. Κέντρα κατεργασίας τού χαλκού ήταν ή Θεσσαλονίκη, τά Γιάξ νινα, ή Τρίπολη, ή Μακρινίτσα, τό "Αγιον "Ορος καί ή Κύπρος ζκυπριά ή κυπροκούδουνα)… Κύριο κέντρο άργυροχρυσοχοίας ήταν ή "Ηπειρος - Γιάννινα, Καλαρρύτες- μέ διέ- φορες τεχνικές, όπως τό σαββάτι …Ξνθετη µαύρη ύλη μέσα σέ χαρακιέςτ-τά χτυπητά άπό τήν πίσω πλευρά πού σχημάτιζαν άνάγλυφα, τό φιλιγκράν καί άλλες. "Η πανάρχαιη τέχνη τής κεραµεικής γνώρισε μεγάλη άνθιση στήν περίοδο πού μελε- τούµε σέ περιοχές μέ κατάλληλο χώμα καί άλλους εύνοϊκούς συντελεστές. Γνωστά κέντρα κεραµεικής μπορούμε νά σηµειώσουµε τή Σάμο, τή Σκύρο, τή κίονα, τήν Αίγινα, τό Φα- νάρι Καρδίτσας καί ίδιαίτερα τή Μικρά "άσία. κάθε τόπος έχει τό δικό του ύφος κερα- μεικής, άνάλογο μέ τίς πολιτιστικές του ρίζες, τήν έπαφή του µέ άλλους τόπους καί τίς ίδιότητες τών χωμάτων του. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Πόπης Ζώρα: K ε ν τ ή μ α τ α κ α ί Κ.ο ο υ ή µ α τ α τ ή ς 'E λ- λ η ν ι κ ή ς Φ ο ρ ε σ ι ά ς, "Αθήνα 1966. Κίτσου "Α. Μακρή: ’E κ λ ο γ ή ."Β µν- γων τής "Ελληνικής Μεταλλοτεχνίας,΄ΕκδοσηΕ.0.Β.Χ."Α- θήνα 1962. Βύδοκίας Μηλιατζίδου-"Ιωάννου: Χ α'λ κ ε υ τ ι κ ή κ α ί x ά λ κ ι ν α Σ φ υ ρ ή λ α τ α Σ κ ε ύ η, Θεσσαλονίκη 1977. Βασ. Κυριαζόπουλου: Δ α ί κ & Κ ε- o a μ ε ι κ ά τ ή ς Β ο ρ. 'E λ λ ά δ o ς, Θεσσαλονίκη 1969. τού ίδιου: Μ:η ν 6 ς κ α ί Δ η μ ή τ ρ η ς, Δ 6 ο Α α ί κ o ί ‘K ε ρ α μ ι σ τ έ ς, "Αθήνα 1968. 12. Η ΛΑϊΚΗ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ TOY HHAIOY Μετά τή γενική έξέταση τής έλληνικής λαϊκής τέχνης θά σταθούμε ίδιαίτερα στήν τέχνη τής "Ηπείρου καί τού Πηλίου. Αύτό γίνεται γιά τρείς λόγους. Πρώτα γιατί ή με- λέτη περιορισμένων περιοχών μάς έπιτρέπει νά δούµε σάν ένιαίο σύνολο τίς τέχνες πού μελετήσαμε χωριστά. Δεύτερο γιατί οί δύο αύτές περιοχές μάς είναι περισσότερο γνω- στές καί τρίτο γιατί έχουν στενή συνάφεια καί ή δεύτερη άναπτύσσει στοιχεία πού δα- νείστηκε άπό τήν πρώτη. 'Η'"Επειρος δίκαια µπορεί νά θεωρηθεί μάνα τής λαϊκής µας τέχνης. 'Οχι μόνο γιά τόν πλούτο, τήν ποιότητα καί τήν ποικιλία τών μορφών πού καλλιέργησε, άλλά κυρίως γιατί άπό αύτή ξεκίνησαν κατά τό 18ο αίώνα χιλιάδες τεχνίτες, όλων τών είδικοτήτων, πού σκορπίστηκαν σέ όλα τά σημεία τού έλληνικού χώρου καί πέρα άπό αύτόν. "Αρχιτέ- κτονες καί μαστόροι, λιθογλύφοι καί ξυλογλύπτες, ζωγράφοι, χρυσοχόοο... "Η "Ηπειρώτικη λαϊκή τέχνη παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία γιατί ή διαμόρφωση τού έδάφους τής "Ηπείρου δηµιούργησε ίδιαίτερα πολιτιστικά σύνολα, όπως τά Ζαγοροχώρια µέ τό μεταναστευτικό τους ρεύµα, ή περιοχή τού πουλιού μέ τό τραχύ ύφος τής ζωής καί τής τέχνης της,-τό µεγάλο άστικό κέντρο τών "Ιωαννίνων, ή Δάκα τού Σουλιού πού ή πε- ριορισµένη γεωργοκτηνοτροφική οίκονομία της τήν δποχρέωσε νά "φιλοκαλεύ μετ"εύτελεί- ας", τά Κατσανοχώρια κ. ά. #€δ» "Η ήπειρώτικη λαϊκή τέχνη σέ όλες τίς έκδηλώσεις της δηµιούργησε &. έργα ύφηλής ποιότητας. "ΗΨύφαντική χρησιµοποιεί µοτίβα μέ σχηµατο- ; . (3ζρ ποιημένες µορφές, όπως είναι, 1 6 χορευτής, 2 6 καβαλάρης, 3 τό πον- κ , ΄ έΞ…ξΞξ& τίκι, 4 τόπουλί, τό πριόνι, ή πεταλούδα καί δεκάδες αλλά. Μέ φόντο & …………Ξζ…ξΞζ……… κατά κανόνα άσπρο» κόκκινο καί σκουρογάλαζοτ Στή ζωγραφική, έκτύς άπό τούς Χιονιάδες πού μελετήσαµε, σημειώνονται πολλοί ζωγράφοι άπό τά Σουδενά, Γιάννινα, "Αρτα, Φορτόσι κ.λ.π. Οί ήπειρώτες ζωγράφοι έχουν έπιδράσεις ίταλικΞς. Στήν άρχιτεκτονική, καί ίδίως σέ µερικά , > ' , , . ξ Ξ1΄ νε Ζαγοροχώρια τά σπιτια -Τσεπέλοβο, Κουκουλι, Πάπιγκορ-καί οι .π…λ…ΐ *2΄ σίες -Νεγάδες- δείχνουν άνεβασμένο τεχνικό καί αίσθητικό έπίπεδο. " … 12 Στά συνεργεία τών άρχιτεκτ6νων μετέχουν καί λιθογλύφοι πού σκαλί… ζουν ύπέρθυρα, κτητορικές έπιγραφές, άγκονάρια καί άλλα διακοσμητι- κά στοιχεία σέ χαμηλό άνάγλυφο. "Από τό Μέτσοβο καί άλλα χωοιΞ ξε- κινούσαν κομπαμίες ξυλογλύφων, πού σκάλιζαν έκκλησιαστικά ξυλόγλυπ- τα µέ τήν τεχνική τών "κεντητών" ή "σκαλιστών στόν άέρα". Φημισμέ- νη είναι καί ή ήπειρώτικη άργυροχρυσοχοία. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Κίτσου 'Λ. Μακρή: "Β ς ω γ ρ α φ : σ ο η σ τ α ν ι - κ ο ς , TO ΒΗΜΑ 11-9-1966. τού ίδιου: "ο τ α ν o i "Β λ λ η ν ε ς κ α ρ τ ε ρ ο ύ σ α ν τ 6 B o ν α π ά ρ τ η, To ΒΗΜΑ 14-7-1963. τού ίδιου: Μ έ τ ο o Β o , TO ΒΗΜΑ 22-9-1963. Μ.Γ.΄Μερακλή: '0 σ ύ γ-, χ ρ o ν ο ς A a ϊ κ 6 g H o λ ι τ ι σ μ ό ς, "Αθήνα 1973. Σπύρου S Μουσελίµη: ‘H A ά κ α τ ο ύ Η π 6 τ σ α ρ η, Γιάννινα 1976. "Αγ- "γελικής Χατζημιχάλη: "Ηϊπ ε ι ρ ώ τ ι κ η A a ί κ ή -Τ έ χ ν η, Γιάννινα 1930. Τά χωριά τού Πηλίου είναι νεώτερα χτίσµατα. Κατά τή βυζαντινή έποχή τό Πήλιο ή… ταν µοναστικό βουνό. Γύρω άπό τά μοναστήρια καί σέ άλλους πρόσφορους τόπους δημιουρ- γούνται µικροί οίκισµοί. Τό φαινόμενο τής δημιουργίας όρεινών οίκισμών είναι γενικά στήν "Ελλάδα κατά τό 16ο αίώνα έξαιτίας τών κακουχιών τών κατοίκων στίς πεδιάδες άπό τίς μετακινήσεις τών τουρκικών στρατευμάτων καί άπό τή δημιουργία μεγάλων τουρκικών ίδιοκτησιών άπό άξιωματούχιυς τού Κράτους. Τά πηλιορείτικα χωριά άναπτύσσονται γρή- γορα χάρη στήν ήμιαύτονομία τους καί τή γονιµότητα τού έδάφους. Σημαντικό προϊόν εί- ναι τό μετάξι. "Επειδή δέν ύπάρχει τό κατάλληλο τεχνικό άνθρώπινο δυναμικό γυά νά καλύψει τίς μεγάλες άνάγκες τών άναπτυσσόμενων χωριών, καλούνται τεχνίτες άπό τήν "Ήπειρο καί τή Δυτική Μακεδονία. Αύτοί άποτελούν τή μαγιά γιά τή δημιουργία πολυά- ριθµων ντόπιων χτιστάδων, ξυλογλύφων, λιθοξόων, χαλκουργών, ζωγράφων, άρχιτεκτόνων κ.λ.π. Τά σπίτια τού Πηλίου, χτισμένα στόν τύπο τού βορειοελλαδίτικου άρχοντικού, στολίζονται μέ ξυλόγλυπτα, χρωµατιστούς φεγγίτες καί, συχνά, μέ τοιχογραφίες. Οί έκ- κλησίες, µονόκλιτες ή τρίκλιτες βασιλικές, τοιχογραφούνται καί άποχτούν θαυμαστά ξυ- λόγλυπτα τέμπλα, δεσποτικούς θρόνους, είκονοστάσια καί παΥγάρια. Βρύσες, καλυτερί- µια, τοξωτά γεφύρια συμπληρώνουν τή χαρούμενη είκόνα τών χωριών τού Πηλίου. "Αξιό- λογη είναι καί ή πνευματική τους άνάπτυξη μέ τή λειτουργία σχολείων, τή δήμιουργία βιβλιοθηκών καί τήν έμφάνιση σηµαντικών λογίων, "όπως 6 Γαζής, δ Κωσταντάς καί ό Φιλιππίδης. Σιγά-σιγά, καί κυρίως άπό τά τέλη τού 18ου αίώνα, ή τέχνη τού Πηλίουι πλουτίζεται μέ καινούργια στοιχεία πού τής δίνουν χαρακτήρα περισσότερο αίσιόδοξο. Τόν τόνο πιά στή ζωή δίνει ή άνερχόμενη καί προοδευτική τάξη τών βιοτεχνών, τών έμ- πόρων καί τών ναυτικών. Μετά τή δηµιουργία, άπό τά µέσα τού 19ου αίώνα, τής καινούργιας πόλης τού Βόλου. ή οίκονομική καί πολιτιστική ζωή τής περιοχής συγκεντρώνεται σ"αύτή καί άλλάζει µορφή. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Κίτσου "Α. Γοκρή€ 'Η" & & € # ή Φ=€ κ ν η τ ο U n ο λ € 0 ν. 'Α€ή… να 1976.

l< \‘rtor. Α. ΜΑΚΡΗ 2' ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ TOY NEOKAAEIKIXMOY ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑ1ΚΠΖΩΓΡΑΦΙΚΗ 1880-1930 ΠΡΟΛΟΓΟΣ- O σηµερινός ελληνικός χώρος, αλλά και οι περιοχές της Βαλκανικής όπου παλιότερα δρούσαν συµπαγείς ελληνικοί πληθυσµοί, έπαψαν από το 18o αιώνα να αποτελούν τμήµατα του ευρωπαϊκού χώρου αποκοµένα οικονομικά, ιδεολογικά και καλλιτεχνικά από τον υπό- λοιπο κορµό της Ευρώπης. Η μετατόπιση του οικονοµικού και πολιτικού ενδιαφέροντος των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων προς τη Μεσόγειο, οι βαθειές αλλαγές στην οικονοµική και πο- λιτιστική δοµή του ελληνικού χώρου, η ανάπτυξη της εµπορευματικής παραγωγής, η επί- δραση των δραστήριων ελληνικών παροικιών, σπάζουν την αποµόνωση. Δηµιουργείται αξι- όλογος εµπορικός στόλος, αναπτύσσεται (Μπακ 'Κ"'µεταποιητική δραστηριότητα και ενερ- γοποιείται o μεταπγαττικός τοµέας. Βέβαια, δεν πρόκειται για αποκλειστικά ελληνικό φαινόµενο.Συµµετέχουν και άλλοι Βαλκάνιοι καθώς και Αρµένιοι, Εβραίοι και Φραγκολε- βαντίνοι. 'Ολα αυτά µέσα στις ανασταλτικές συνθήκες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με το δυσκίνητο σκουριασµένο κρατικό µηχανισμό της και την ανατολίτικη νοοτροπία. Εδώ μας ενδιαφέρει µόνον η ελληνική πλευρά. To δικό μας οµόλογο των νέων ευρωπαϊκών ι- δεών, o Ελληνικός Διαφωτισμός, έγινε αντικείμενο συστηµατικής µελέτης1. Στον τοµέα . των εικαστικών τεχνών έχει διαπιστωθεί η επίδραση του ευρωπαϊκού µπαρόκ-ροκοκό,χωρίς, όμως, να ερευνηθεί το φαινόμενο σε όλη την έκτασή του και να γίνει προσπάθεια ερµη- νείας του. Η πυκνή επικοινωνία µερικών ελληνικών περιοχών µε τη Βιέννη εντοπίζει την προέλευση του "ελληνικού μπαρόκ" αλλά δεν εξηγεί την επιλογή του και τη μεγάλη διά- δοσή του, γιατί κάθε λαός δέχεται εκείνες τις ξένες επιδράσεις που του είναι χρήσιμες για να εκφράσει τις καινούργιες του αντιλήψεις για τη ζωή και την ομορφιά και που τα παλιά εκφραστικά του µέσα δεν το μπορούσαν πιά. Ούτε έχουν διερευνηθεί οι διεργασίες αφοµοίωσης του µπαρόκ στις µεταβυζαντινές καλλιτεχνικές καταβολές. ΄Αλλωστε, το φαι- νόµενο δεν περιορίζεται µόνο στην Ελλάδα. Παραλλαγές του λεγόµενου "τουρκοµπαρόκ" εν- τοπίζονται σ'ολόΞ)ηρο το χώρο της Βαλκανικής, και ιδιαίτερα της νότιας. Εκτεταµένες έρευνες του υποφαινόμενου στην Αλβανία, τη Γιουγκοσλαβία, τη Ήουλγαρία και την Ευρω- παϊκή Τουρκία απέδωσαν εκατοντάδες στοιχείων που ίσως αξιολογηθούν, πέρα από µερικές πρόχειρες νύξεις σε ομιλίες και περιστασιακές αναφορές σε δημοσιευµένα κείμενα. Ωστό- σο, κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και τις πρώτες του 20ού σημειώνεται, έστω και περιορισμένη, επίδραση του νεοκλασσικισμού. Δεν εννοούμε εδώ τις γραπτές διακοσμήσεις των νεοκλασσικών κτηρίων της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Σύρας, της Πάτρας, του Τίρναβου, του Βόλου και άλλων πόλεων. Αυτές είτε σχεδιασθηκαν από τους 2 3 ίδιους τους αρχιτέκτονες των κτηρίων , είτε εκτελέσθηκαν από ξένους ζωγράφους ή 'Ελ- ληνες σπουδαγµένους. Με την άφιξη του νεαρού βασιλιά ΄0θωνα και τη µεταφορά της πρω- τεύουσας στην Αθήνα ο βαυαρικός νεοκλασικισµός µεταφυτεύεται στην Ελλάδα. Δίπλα στην πλειάδα των επώνυµων αρχιτεκτόνων Χάνσεν, Σίνκελ, Κλέντσε, Γκέρτνερ, Τσίλλερ, Κλεάν- θη, Καυτάνπζογλου και άλλων, κινείται και ένα πλήθος ανώνυµων αρχιµαστόρων που μετα- φέρουν το νεοκλασικό ρυθμό σε µικρότερα χτίσµατα των αθηναϊκών συνοικιών και της επαρ- χίας. Παράλληλα δραστηριοποιούνται πολλοί 'Ελληνες χειροτέχνες και βιοτέχνες που επε- ξεργάζονται -µε βάση σχέδια ή προπλάσµατα- αρχιτεκτονικά στοιχεία στο σίδερο4, την κε- τρα, το γύψο, το ξύλο και το κεραµικό. Δεν περιορίζονται πάντα στην πιστή εφαρµογή των προτύπων αλλά προχωρούν σε νέους συνδ ασµούς, απλοποιήσεις, συµπληρώσεις και προ- σαρμογές. Tn ζωγραφική διακόσμηση των νεοκλασικών σπιτιών αναλαβαίνουν είτε σπουδαγμέ- νοι ζωγράφοι είτε εμπειρικοί κοσμηματογράφοι. Κατά κανόνα η διακόσμηση περιορίζεται στην οροφή. Στούς κοσμηματογράφους είναι φανερή η διαφορά ανάµεσα στα καθαρά διακοσ- µητικά θέματα, που είναι εκτελεσµένα µε άψογη αλλά ψυχρά καλλιγραφική τεχνική, και στα παραστατικά παρεμβλήματα /μορφές, τοπία/ µε σχεδιαστικές αδεξιότητες και χρωματικές ανακολουθίες. Σε άρθρο του Ι. Ισιδωρίδη Σκυλίτση /1879/ αναφέρονται τα ονόµατα των κοσµηματογράφων Χρ. Μόσχου, Πρινόπουλου, Βασ. Γεωργίου, Π. Φαρµακίδη /ζωγράφου| και η σύνταξη του περιοδικού προσθέτει σε υποσηµείωση τους N. Σαραντίδη και Π. Χατζηαδάµ. Για την επαγγελματική τους ευσυνειδησία ο ίδιος αρθρογράφος σηµειώνειι "Των τεχνικών όσοι ευδοκιμούσιν δεν αποκάµνουσι επιζητούντες την τελειότητα της τέχνης, θηρεύοντες νέα μαθήµατα, περιεργαζόµενοι ό,τι αν πίπτη υπό τους αυτών οφθαλµούς προσοχής άξιον"5. Ο Κ. Πρινόπουλος µαζί µε τον I. Πλατύ διδάσκουν στα 1872, στα εσπερινά μαθήµατα της "Εταιρείας των Φίλων του Λαού" ιχνογραφία και κ o σ µ η μ α τ 6 γ ρ α φ ί α6. Εδώ θα αναφερθούµε σε τοιχογραφίες που κοσµούν σπίτια χτισµένα στο τοπικό παραδο- σιακό ύφος µικρών ορεινών οικισμών, όπως το Νυµφαίο |Νέβεσκα/, η Κλεισούρα, το Πάπιγκο, η Βράτυρα |Σέλιτσα/ και το Δίλοφο Ζαγορίου και είναι έργα επώνυµων ή ανώνυµων χωρικών ζωγράφων. Βέβαια, η ακτινοβολία της νεοκλασικής ελληνικής Πρωτεύουσας7 παίζει σηµαντι- κό ρόλο στη δηµιουργία αυτής της τάσης, χωρίς να παραβλέπουµε και άλλλους δρόµους, ό- πως η Κωσταντινούπολη8 και η Ιταλία. TO IAEOAOI‘IKO BAGPO 0 νεοκλασικισμός έρχεται στην Ελλάδα κυρίως από τη Βαυαρία, αλλά βρίσκει το κατάλ- ληλο ιδεολογικόκλίμα για να ριζώσει και να απλωθεί. Οι ποτισµένοι με το νεοκλασι- κό ιδεώδες Βαυαροί και ΄Βλληνες αρχιτέκτονες, πολεοδόµοι και καλλιτέχνες βρήκαν την καινούργια Πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους έναν ασήµαντο και με πενιχρά χτίσµατα οι- κισµό αλλά έναν χώρο βαρύ από ιστορικές μνήµες και με τα σηµαντικότερα κλασικά μνηµεία να κυριαρχούν στο τοπίο: Ακρόπολη, στήλες Ολυµπίου Διός, Θησείο, Θέατρο Διονύσου.... 3 ΄Ετσι η Αθήνα διαµορφώνεται µε βάση το νεοκλασικισµό. Το παράδειγµα της Πρωτεύουσας ακολουθούν και άλλες πόλεις του Κράτους που είτε τότε δηµιουργούνται, όπως η Ερµούπολη της Σύρας, είτε αναπτύσσονται, όπως η Πάτρα, το Μεσολόγγι, η Καλαµάτα και άλλες. Το ί- διο συµβαίνει και σε πόλεις που τότε βρίσκονται έξω από τα όρια του µικρού Ελληνικού Κράτους, όπως η Θεσσαλονίκη, στην οποία όµως µετά την πυρκαγιά του 1917 γίνεται προσ- πάθεια να δοθεί βυζαντινός χαρακτήρας, που κατά ένα ποσοστό τον είχε και πρίν από την πυρκαγιά με τα αξιόλογα βυζαντινά χτίσµατά της. Στα 1881 ενσωµατώνεται στο Ελληνικό Κράτος η Θεσσαλία και µέρος της Ηπείρου και τότε αρχίζει η ραγδαία ανάπτυξη µερικών πόλεων. Παράδειγμα ο Βόλος που η απελευθέρωση τον βρίσκει µε 5,908 κατοίκους9 που σε λίγα χρόνια, στα 1889, γίνονται 10,029 και στα 1896 16,788. Στα 1907 οι κάτοικοι φτά- νουν τις 23,563. Καθώς κατά την περίοδο αυτή ο νεοκλασικισμός κυριαρχεί ακόµα, η και- νούργια πόλη χτίζεται στο ρυθμό αυτό."Υψηρεφή δε και καλλιµάρµαρα μέγαρα δεν θα δυσηρ- μόστουν το παράπαν επί της οδού Σταδίου" σηµειώνει στα 1886 o Αριστοτέλης Κουρτίδης στις "Οδοιπορικές Σημειώσεις" του. Από τις πόλεις η καινούργια ΕΙΧΙΣΙΙΧπΙΙΧή καλλιτεχ- νική έκφραση ακτινοβολεί και προς τους ορεινούς οικισµούς, λιγότερο στην αρχιτεκτονι- κή και περισσότερο στην εσωτερική ζωγραφική διακόσμηση. Το πολιτιστικό κλίµα είναι κα- τάλληλο. Η µικρή, πάμφτωχη και καταστραµένη Ελλάδα, με πρόσφατες τις αναµνήσεις των "σκοτεινών χρόνων της σκλαβιάς" στρέφει τα βλέµατα προς την ένδοξη Αρχαιότητα, πηγή περηφάνειας για το μίζερο παρόν και αισιοδοξίας για το αβέβαιο µέλλον. Στη γλώσσα ο καθαρευουσιανισµός, µε ακραία εκδήλωση τον αρχαϊσμό1ογίνεται το όργανο όχι µόνον της Πολιτείας αλλά και της Επιστήµης, της Τέχνης και του Τύπου. Κατακρίνεται ακόμα και ο Διονύσιος Σολωμός γιατί ντύνει µε "πτωχόν" γλωσσικό "ένδυμα" τις υψηλές του ιδέες. Πο- λιτείες και χωριά µετονομάζονται με βάση τις τότε αρχαιολογικές αντιλήψεις, κι αυτό όχι µόνο στα κακόηχα ξενικά τοπωνύμια αλλά κι εκεί όπου αυτά συνδέονται με µεγάλες ώ- ρες της νεοελληνικής ιστορίας, π.χ. η Αλαμάνα ξαναγίνεται Σπερχειός. Στα βαφτιστικά ονόματα περιορίζονται τα νεοελληνικά και πολλαπλασιάζονται τα αρχαιοελληνικά. Σε µι- κρότερη κλίμακα το ίδιο γίνεται και με τα επίθετα' ο χιονιαδίτης ζωγράφος Καραγιάννης µετονομάζεται σε Μελανίδης. Η τάση αυτή φτάνει σε απαράδεκτες υπερβολές: ο Ρήγας Βελε- στινλής γίνεται Φερραίος. Ta φαινόµενα αυτά δεν παρουσιάζονται απότοµα μετά την ίδρυ- ση του Ελληνικού Κράτους. Προύπάρχουν αλλά τότε κορυφώνονται. Δεν μένουν ανεπηρέαστοι και οι λαϊκοί ζωγράφοι. σχεδόν όλες οι επιγραφές τους είναι γραμµένες στην καθαρεύου- σα, άλλοτε σωστή και άλλοτε λαθεμένη. Παράλληλα κυριαρχεί και η τάση για μίµηση της "προηγμένης Ευρώπης". Στο Καταστατικό της "Φιλοµούσου Εταιρείας"/1814/ προβλέπεται η ίδρυση στο Πήλιο σχολείου "κατά µίμησιν των Ακαδηµιών της Ευρώπης". Το πρότυπο της Ευρώπης συχνά προβάλεται σε κείμενα τοσο των τελευταίων χρόνων της Τουρκοκρατίας, όσο 4 καιτων πρώτων του ελεύθερου εθνικού βίου. Η ιδεολογία της εποχής επικεντρώνεται στη µορ- φοκρατική επιστροφή στην Αρχαιότητα και τον εκσυγχρονισµό κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στον τομέα της Τέχνης ο νεοακλασικισµός προσφέρει και τα δύο. 0 ΧΩΡΟΣ H νεοκλασικίζουσα λαϊκή ζωγραφική παρουσιάζεται κυρίως στις δραστήριες µεταποιητι- κές και μεταπραττικές ορεινές κοινότητες της Δυτικής Μακεδονίας, σε µερικά Ζαγοροχώ- ρια και σε λίγα χωριά του Πηλίου. Η Κλεισούρα, από όπου κατάγονται δύο σηµαντικοί νεο- κλασικίζοντες χωρικοί ζωγράφοι, ο Νικόλαος Παπαγιάννης και ο νεότερος ξάδερφός του πά- λι Νικόλαος ή Κώλτσος Παπαγιάννης11, συνοικίζεται, όπως και άλλα χωριά, από κατοίκους του κάμπου που ανεβαίνουν στα βουνά για να απαλλαγούν από την παρουσία των Τουρκικών Αρχών και να γίνουν ανεξάρτητοι από τα κεφαλοχώρια12. Μετά την καταστροφή της Μοσχό- πολης στα 1769 ένα μέρος των κατοίκων της εγκαταστάθηκε στην Κλεισούρα, γνωστή και ως Βλαχοκλεισούρα13. Είναι ένα δραστήριο κέντρο γουνοποιτας. 0 Τούρκος περιηγητής και συγγραφέας Εβλιγιά Τσελεμπή αναφέρει πως κατοικείται "από καθαρούς άπιστους γουνοποι- ούς"14. Πολλοί από τους Κλεισουριώτες ταξιδεύουν και προκόβουν στο Εξωτερικό, όπως οι 1 , 16 Δαβάρηδες 5 και η οικογένεια Σπιρτα . Είναι χαρακτηριστικό πως βιβλίο λογιστικής,"ή- τοι η τάξις των πραγματευτάδικων καταστίχων"-1794- βρισκόταν ως τον τελευταίο πόλεµο σε βιβλιοθήκη της Κλεισούρας17. Σημαντικός λόγιος της Τουρκοκρατίας είναι ο Δημήτριος N. Δάβαρης ή Δάρβαρης. Γεννήθηκε στην Κλεισούρα αλλά εγκαταστάθηκε µε τον πατέρα του στην Ουγγαρία. Σπούδασε σρην Πέστη, το Βουκουρέστι, στη Χάλλη της Σαξονίας όπου " η- κροάσθη επί τετραετίαν την φιλοσοφίαν" και εγκαταστάθηκε στη Βιέννη όπου πέθανε στις αρχές του 19ου αιώνα. 'Εγραψε και δημοσίευσε πολλά βιβλία, ανάμεσα στα οποίαι Γραµµα- τική Απλοελληνική, Βιέννη 1806 - Επιτομή Φυσικής, Βιέννη 1812, Εγκυκλοπαίδεια Απλοελ- ληνική, Βιέννη 1622. Λόγιοι ήταν και οι αδελφοί του, ιδιαίτερα ο Πέτρος ο επιλεγόμενος Πεντάδος18. Το Νυµφαίο, η παλιά Νέβεσκα, που συγκεντρώνει το µεγαλύτερο µέρος των νεοκλασικών τοιχογραφιών, ήταν κι αυτό ένα ανθηρό βλαχοχώρι, που διατηρεί ακόμα την παλιά του αρ- χοντιά. Ωστόσο και του χωριού αυτού οι κάτοικοι ξενητεύονται. Νεβεσκιώτες τεχνίτες συ- ναντούμε στις αρχές του 19ου αιώνα στο Κρούσοβο19. Κατά την Επανάσταση του 1821 πολλοί κάτοικοί του µεταναστεύουν στη Νιγρίτα20.Το Νυµφαίο, όπως και όλα τα χωριά που θα µνη- µονεύσουµε στο κεφάλαιο αυτό, διατηρούσε από το 18ο αιώνα στενή οικονοµική και πολιτι- στική επαφή με την Ευρώπη. Το Πάπιγκο, διοικητικό και δικαστικό κέντρο κατά την Τουρκοκρατία, γνώρισε κι αυτό οικονομική ακμή αλλά και μεταναστευτικό ρεύμα. Απανωτές ληστρικές επιδροµές προκαλούν σηµαντικές ΚΚΚδΙΚΚΚ υλικές ζηµίες και σκοτωμούς. Κατά τα τέλη του 19ου αιώνα εκπατρί- 5 ζονται 42 οικογένειες22.Η σημαντική οικογένεια Φουρτούνα εγκαθίσταται στο TURNU SEVE- RIN, που τότε ανήκε στην Αυστρουγγαρία.΄Οπως σε όλα σχεδόν τα Ζαγοροχώρια, λειτουργού- σε στο Πάπιγκο σχολείο για τα κοινά γράµματα23. Οι Μοσχοπολίτες, που εγκαθίστανται ε- κεί, όπως και σε άλλα χωριά, δίνουν νέα ώθηση στην ανάπτυξη "µεταφέροντες παντού το πνεύµα του πολιτισμού και ιδίως την εµπειρία τους στο εµπόριο, στη βιοτεχνία και σ'άλ- λες τέχνες"24. Η Δροσοπηγή στην περιοχή της Φλώρινας, η παλιά Μπελκαμένη, από την οποία κατάγον- ται τέσσερις, συνεργαζόμενοι κατά διαστήματα, ζωγράφοι µε νεοκλασικίζον έργο, καθώς και αρκετοί άλλοι αγιογράφοι, υπήρξε κυρίως κτηνοτροφικό χωριό αλλά έβγαλε και πολλούς άξιους χτίστες25. Κατά τα µέσα του 20ού αιώνα το παλιό χωριό εγκαταλείφθηκε και χτί- στηκε καινούργιο σε άλλη θέση. H Εράτυρα, η παλιά Σέλιτσα, ανάµεσα Καστοριάς και Σιάτιστας, υπήρξε σπουδαίο κέν- τρο µεταποιητικής δραστηριότητας. Υπέφερε κι αυτή από ληστρικές επιδροµές και είχε με- γάλο μεταναστευτικό ρεύµα, παράλλ λα όμως και εγκατάσταση νέων κατοίκων από γειτονικά χωριά. Γιά ένα διάστημα, από τα 1804,ξγ…τ τΜ+Μ|Ν αχ.τ……, Ξ? ν;οψΨτΗν απο' ικ.μ.….ι, µαι|π…τ".Μαρκετούς ζωγράφους και πολλά σπίτια της είναι τοιχογραφηµένα27αλλά οι νεοκλασικές τοι- χογραφίες της είναι λίγες. Οι Χιονιάδες, το µικρό κτηνοτροφικό ηπειρώτικο χωριό με τη µεγάλη ζωγραφική παρά- δοση28, έχει κι αυτό τη μικρή του συμµετοχή στην ελληνική νεοκλασική λαϊκή ζωγραφική. Το Δίλοφο του Ζαγοριού, κτηνοτροφικό αλλά και µεταπραττικό κέάΒο, γίνεται η δεύτε- ρη πατρίδα του χιονιαδίτη ζωγράφου, του Κοσμά Βούρη που συνεργάζεται με συγγενικά του πρόσωπα στη διακόσµηση σπιτιών στο χωριό αυτό. Εδώ πρέπει να σημειώσουµε πως τα μεγάλα ορεινά κέντρα, όπως η Καστοριά, η Σιάτι- στα και τα Αμπελάκια δεν έχουν νεοκλασική ζωγραφική επειδή η περίοδος της ακµής των και της κατασκευής των μεγάλων πλούσια διακοσμημένων αρχοντικών τους ανάγεται στο 18ο αιώνα, γι'αυτό και εκεί κυριαρχεί το µπαρόκ. Μόνο στη Σιάτιστα, στις µεταγενέστερες τοιχογραφίες του σπιτιού Μούρτζου, συναντούμε κάποιες νεοκλασικές απηχήσεις. Στην εργασία µας αυτή δεν περιλαµβάνονται τα έργα που κοσμούν νεοκλασικά σπίτια χωριών, είναι διακοσμήσεις ταβανιών και μιµούνται αστικά πρότυπα, άν και οι τεχνίτες τους είναι µερικές φορές χωρικοί, όπως ο I. Καρδάσης που διακόσµησε στα 1896 το σπί- τι του µεγαλοεξαγωγέα ελιών Ιωαννίδη στον 'Αγιο Γεώργιο Πηλίου. Οι λαϊκοί νεοκλασικοί ζωγράφοι δούλεψαν, με ελάχιστες εξαιρέσεις, στις κάθετες εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων και διαµόρφωσαν ιδιαίτερο ύφος, όσο κι αν οι ρίζες της τέχνης των ξεκινούν από αστικά κέντρα. ΟΙ ΒΚΠΡ0ΣΩΠΟΙ Δεν μας είναι γνωστοί όλοι οι ζωγράφοι που φιλοτέχνησαν τις νεοκλασικές τοιχογρα- φίες σε παραδοσιακά σπίτια χωριών. Οπωσδήποτε, η δραστηριότητά τους τοποθετείται, από άλλα στοιχεία, στην περίοδο 1880 ως τα 1930. Πάντοτε η επίδραση των καλλιτεχνικών ρευ- μάτων φτάνει καθυστερημένη από τις πόλεις στα χωριά. Οι παλιότερες τοιχογραφίες του αρχοντικού Κανατσούλη στη Σιάτιστα -1811- με θέµατα από την ελληνική µυθολογία, δεν ανήκουν τεχνοτροπικά στον ελληνικό λαϊκό νεοκλασικισμό, αν και οριοθετούν το τέλος του µπαρόκ, ούτε οι ζωγραφιές του Θεόφιλου, άν και βρίσκονται μέσα στην πεντηκονταετία που ορίσαμε παραπάνω |Ερµής, Αφροδίτη, ΄Αρης στο σπίτι του Κοντού-Δνακασιά Πηλίου 1912, Σαπφώ και Αλκαίος στο σπίτι Γ. Αντίκα-Σκόπελος Γέρας Μυτιλήνης,1928, Λεωνίδας της συλ- λογής Μαστροκώστα της πηλιορείτικης περιόδου και άλλαμ To ιδιότυπο ύφος τόσο των τοι- χογραφιών στο σπίτι του Κανατσούλη, όσο και του έργου του Θεόφιλου, είναι ξένα προς το λαϊκό νεοκλασικισμό, όπως θα προσπαθήσουµε να τον ορίσουµε στην αρμόδια θέση. Πρώτος χρονολογικά από αυτούς που μας είναι γνωστοί είναι ο Νικόλαος Παπαγιάννης. Γεννήθηκε στην Κλεισούρα γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα και το κύριο επάγγελµά του ήταν η αγιογραφία. Στα 1887 διακοσµεί το αρχοντικό του Είχα Τσίρλη /Μιχαηλίδη/ στο Νυµφαίο µε νεοκλασικίζουσες τοιχογραφίες, ανάµεσα στις οποίες αντίγραφο της Αμαζόνας ΜΑΤΕΙ, που Ο είναι ρωμαϊκό αντίγραφο φειδιακού έργου29, και του ελληνιστικού "Αρίστιππου" η "Αριστο- τέλη" του παλάτσο 8ΡΑΒΑ στη Ρώµη, όπως το αποκατέστησε µε γύψο ο Ιταλός γλύπτης σπιΙπ13€ Μικρότερος εξάδελφος του Νικόλαου Παπαγιάννη, και µαθητής του για ένα διάστημα, είναι ο Νικόλαος ή Κώλτσος Παπαγιάννης, που γεννήθηκε στην Κλεισούρα το 1870 και πέθα- νε στη Θεσσαλονίκη το 1953. Κι αυτός είναι κυρίως αγιογράφος. Αγιογραφικά του έργα βρί- σκονται στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου κοντά στην Κλεισούρα, στις εκκλησίες του Προφή- τη Ηλία, του Αγίου Δηµητρίου και του Αγίου Νικολάου στο ίδιο χωριό, στο μοναστήρι της Παναγίας έξω από την Κλεισούρα, στον Ταξιάρχη Αετού Φλώρινας,δωρεά Μίχα Τσίρλη, στον 'Αγιο Νικόλαο Νυμφαίου και σε πολλές άλλες εκκλησίες. Σύμφωνα µε τη δική του κλίση, αλ- λά και τις προτιµήσεις της πελατείας του, διακοσµεί πολλά σπίτια µε αρχαιοελληνικά θέ- µατα και νεοκλασική τεχνοτροπία, όπως τα σπίτια των συγχωριανών του Παρτάλλη, Κεφαλά, Τσούκα και Μπέζου, καθώς και προσκλητήρια γάμων, κατά το τοπικό έθιµο, με αγγελάχια-ερω- τιδείς, που είναι ελεύθερα αντίγραφα από λιθογραφικό πρότυπο που βρισκόταν στο αρχείο του31. Πολλές διακοσμήσεις σπιτιών έκανε και στο Νυμφαίο' του Δώδου, του Ναϊδένη, του Μίσιου -1925- και άλλων, καθώς και στο ξενοδοχείο "Σπλέντιτ" στη Θεσσαλονίκη. Από τους απογόνους του αποδίδονται σ'αυτόν και οι τοιχογραφίες του σπιτιού Κωνστ. Σωσσίδη στο Νυµφαίο, αλλά διασταυρωµένες μαρτυρίες, καθώς και τεχνοτροπικά κριτήρια, προσγράφουν το έργο σε οµάδα ζωγράφων από την κοντινή Δροσοπηγή. Βέβαια, στα κατάλοιπα του Κώλτσου Παπαγιάννη βρέθηκε έγχρωµο επιστολικό δελτάριο με το"χορό των Νυμφών" του Τζούλιο Ρομά- νο απο τη GALLERIA PITTI στη Φλωρεντία.3Ξντίστοιχη τοιχογραφία υπάρχει και στο σπίτι του Κ. Σωσσίδη. Επίσης αναφέρεται πως πίνακάς του με τό ίδιο θέµα βρίσκεται τώρα στο ? σπίτι του γιού του στην Αµερική33.Αλλά το θέµα αυτό κατά τις πρώτες δεκαετίες του αιώ- να μας αναπαράγεται πάµπολλες φορές σε ποικίλες τεχνικές και ύλες.΄Ρτσι, το συναντούµε σε λιθογραφία /σπίτι Γώργ. Χατζηλάκου-Δάρισα, καφενείο Παπαϊωάννουξ!!εοχώρι Πηλίου/, σε κέντημα σταυροβελονιά /Δηµοτικό Ωδείο Λάρισας. πουσείο Μήλου, "ουσείο Εράτυρας, συλλο- Υ…,ε:1΄.,ι…Μ=-ζ- 16ι|(…ω… 1 Λι…. …. γή Κ. Α.Μακρή-Βόλος/, σε ζωγραφική /καφΕνείο στο Πικέρµι, ελαιογραφία από τη Μυτιλήνη Μη µιλά… d Μάρω; που, .:.κθεση νησιώτικης τέχνης-Αθήνα 1983/, σε υφαντά κεντητά στον αρ- γαλειό /σπίτι Στέα-Ήονοδέντρι Ζαγορίου, Λαογραφικό Μουσείο Πάτρας/, σε σταµπάτο /σπίτι Αντρέα ΤόναξΦούρκα Γρεβενών/.... Η τοιχογραφία του "Χορού των Νυµφών" δηµοσιεύθηκε ασ- πρόµαυρη από το "εβεσκιώτη γιατρό Νικ. Φίστα χωρίς να σημειώνεται ο τεχνίτης του3Λ. Συγ κρίνοντας τη φωτογραφία εκείνη με τη σημερινή κατάσταση του έργου διαπιστώνουμε τις ση- µαντικές φθορές του από απολέπιση μέσα σε δεκατρία χρόνια. Από τη Λροσοπηγή Φλώρινας, την παλιά Μπελκαµένη, κατάγονται πολλοί αγιογράφοι, µε- ρικοί από τους οποίους έκαναν και νεοκλασικές τοιχογραφίες σπιτιών. Χαρακτηριστική εί- ναι η περίπτωση της οικογένειας Ζωγράφου. Πατριάρχης της ο ΣτυλΒνός Ζωγράφος, που αρχι-' κά λεγόταν Στυλιάδης και αργότερα πήρε το επαγγελµατικό επίθετο Ζωγράφος. Ξεκίνησε από ράφτης στο ΄Αγιον 'Ορος μα νωρίς στράφηκε στην αγιογραφία. Κοντά του πήρε τον πρωτότο- κο γιό του Στέργιο κι αργότερα τα άλλα δύο παιδιά του Παύελή και Θωµά35 . Πέθανε εξηντά- χρονος περίπου στα 1910. To οικογενειακό αυτό εργαστήρι, που βρισκόταν στις Καρυές, έ- στελνε φορητές εικόνες στη Ρωσία. Γιός του Στέργιου Ζωγράφου είναι ο Λεωνίδας που γεννή θηκε στα 1890, εργάσθηκε ως αγιογράφος στην Αλβανία, όπου και πέθανε στα 1955. Θετ6ς γιός του Θωμά Ζωγράφου είναι ο Νικόλαος, που γεννήθηκε στα 1929 και ασκεί το επάγγελµά του στη Αροσοπηγή και τη Φλώρινα. Γιός του Νικολάου είναι ο Θωμάς Ζωγράφος που σπουδά- ζει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Πρόκειται για τυπική περίπτωση οικογε- νειακού εργαστήριου ζωγραφικής που διαρκεί πάνω από έναν αιώνα σε τέσσερες γενιές, αλλά που στο χρονικό αυτό διάστηµα δεν µένει ανεξέλικτο. Ξεκινάει, γύρω στα 1880 µε τη μορφή κλειστού οικογενειακού εργαστήριου στο ΄Αγιον ΄Ορος, η δεύτερη γενιά µετά την εκµάθηση της τέχνης διασπάται σε ατομικές επαγγελματικές δρασηριότητες, η τρίτη πάλι μαθητεύει κοντά στη δεύτερη και ανεξαρτοποιείται ενώ η τέταρτη αισθάνεται την ανάγκη συστηματικής σπουδής και εγγράφεται στην Α.Σ.Κ.Τεχνών. Στο ΄Αγιον ΄Ορ0ς έµαθε την αγιογραφία και ο Μάρκος Στυλιάδης ή Στύλος /1856 - 1926/ κι εκεί δημιούργησε εργαστήριο όπου µαθήτεψαν τρείς ζωγράφοι που συνεργάσθηκαν αρµονικά σ'ολόκληρη τη ζωή τους. Είναι o γιός του Ανα- στάσιος, o Χαρίσιος Χαρίσης και o Κωνσταντίνος Τζιάτζιος. Ο Αναστάσιος Στυλιάδης γεννή- θηκε το 1886 στη Λροσοπηγή και πέθανε στη Φλώρινα το 1966. Για την εποχή του ήταν αρκε- τά µορφωμένος, αφού είχε φοιτήσει στο Γαλλικό Κολλέγιο Μοναστηριού και στο Γυµνάσιο Τσο τυλίου. Στα 1913 παντρεύτηκε τη Δέσποινα Κ. Ναούμ κι απόχτησε τρείς κόρες κι ένα γιό. ΄Ξµαθε τη ζωγραφική στο εργαστήρι του πατέρα του στο ΄Αγιον ΄Ορος. Αργότερα έφυγε από εκεί και δούλεψε στο χωριό του µαζί με τους Κ. Τζιάτζιο και Χ.Χαρίση. Ο Κωνσταντίνος Τζιξτζιος γεννήθηκε στη Δροσοπηγή το 1885 και πέθανε στις 21 Ιουνίου 1965. τελείωσε µόνο το Δηµοτικό Σχολείο. Παντρεύτηκε τη Ζαχαρία Στυλιάδη, κόρη του δασκάλου του. Λέ- γεται ότι οι συνεργάτες του αναγνώριζαν την τεχνική υπεροχή του, γι'αυτό πριν παραδο- θούν τα έργα, εκείνος έβαζε "το τελευταίο χέρι". ο Χαρίσιος Χαρίσης γεννήθηκε στη Δρο- σοπηγή το 1883 και πέθανε το 1970. οι τρείς αυτοί συνεργάσθηκαν σ'όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής τους δραστηρι6- τητας.΄Αλλωστε, εκτός από τη συγγένεια και την κοινή μαθητεία, ήταν και συνοµήλικοι, αφού γεννήθηκαν μέσα σε τρία χρόνια /1883-1886/ και πέθαναν μέσα σε πέντε χρόνια/1965- 1970/. Τοιχογράφησαν πολλές εκκλησίες και φιλοτέχνησαν άπειρες φορητές εικόνες. ΄Εργα τους βρίσκονται στις εκκλησίες της Δροσοπηγής, της Φλώρινας, του Δισπηλιού Καστοριάς, του Αμύνταιου, στο µοναστήρι των Αγίων Αναργύρων Καστοριάς και γενικά στις περιοχές Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας και στην ΄Ηπειρο. Φορητές εικόνες έστελναν στη Ρωσία και στην Ελληνική Κοινότητα του ΄Αµστερνταµ. Βέβαια, εκτός από τις κοινές εργασίες τους, καθένας έκανε και δικές του φορητές εικόνες. Ο Κωνσταντίνος Τζιάτζιος διακοσμούσε και σεντούκια για προίκες κοριτσιών. Μαζί τους συνεργάσθηκε για ένα διάστηµα και o συντο- πίτης τους Θωµάς Ζωγράφος. Φαίνεται πως κι αυτός είχε κάποια συγγένεια µε τους άλλους γιατί η μητέρα του Μαρία ήταν το γένος Ψζιάτζιου. Γεννήθηκε στα 1888 και πήγε µόνο στο Δηµοτικό Σχολείο. Στα 1913 παντρεύτηκε την Ευφροσύνη |Ι'ίτε, ένα χρόνο µετά την επι- στροφή του από το ΄Αγιον ΄Ορος. Παιδιά δεν έκανε αλλά υιοθέτησε το Νικόλαο, γιό του αδελφού του Δηµήτριου. Εκτός από την αγιογραφία, ασχολήθηκε και με τη διακόσµηση σπι- τιών. Στα 1924-25 συνεργάζεται µε το Τζιάτζιο, το Χαρίσιο και τον Στυλιάδη στη διακόσ- μηση του αρχοντικού Κωνσταντίνου Σωσσίδη στο Νυµφαίο. Πρόκειται, ασφαλώς, για το επι- βλητικότερο τοιχογραφικό σύνολο της νεοκλασικίζουσας λαϊκής µας ζωγραφικής. Εκτός από τη µεγάλη σύνθεση του "Χορού των ΧΙΙπΠΙΧ πονούν", υπάρχουν απεικονίσεις του Παρθενώνα, του Θησείου, αλληγορίες των Εποχών του ΄Ετους, ζωγραφικές αποµιμήσεις αγαλµάτων, παρα- στάδων με ανθρωπόµορφα επίκρανα, κυμάτιων, άλλων αρχιτεκτονικών στοιχείων και πλήθος διακοσµητικών θεµάτων. Επειδή, όµως, το έργο έγινε πολλές δεκαετίες µετά το χτίσιµο του αρχοντικού, είχαν προηγηθεί απανωτά ασβεστώματα των τοίχων και οι τοιχογραφίες απολεπίζονται µε γρήγορο ρυθµό. Αναφέρεται, ακόµα, το όνομα του ζωγράφου Στέφανου από τη Δροσοπηγή, στονοποίο αποδίδεται μια ζωγραφική αποµίμηση αγάλµατος "Αμαζόνας" πάνω από το τζάκι στο σπίτι του Παπαδόπουλου |Νυμφαίο 19ο1|. Δεν βρέθηκε, όμως, κανένα άλλο στοιχείο γι'αυτόν και τον αγνοούν τόσο οι γέροντες του χωριού όσο και εκείνοι που μου έστειλαν γραπτές πλη- ροφορίες για το χωριό και τους ζωγράφους του. Από τους Χιονιάδες της Ηπείρου κατάγονται οι Αδελφοί Αναστάσιος και Κοσμάς Ρ, Βού- ρη που στα 1898 στολίζουν µε τοιχογραφίες το σπίτι του Βασιλείου Γ. Παλαιού στο Δίλοφο Ζαγορίου. Στο δωμάτιο υποδοχής, εκτός από το ταβάνι όπου στο κέντρο ζωγραφίζουν στεφά- νι µε πολύχρωμα λουλούδια και ανά δύο ΄Ερωτες με φαρέτρα και αγγελάκια, στην επάνω ζώ- νη των τοίχων απλώνουν διακοσμητική φρίζα. Στο κέντρο κάθε πλευράς υπάρχουν στενόµακρες τοπιογραφικές συνθέσεις. Στη µία πλευρά εικονίζεται νησί µε τρία υφαίστεια σε δράση ε- νώ μπροστά του είναι αραγµένο πολεµικό πλοίο,στην άλλη τοπίο µε γέφυρα, στην τρίτη θα- λασσογραφία με δύο ιστιοφόρα και ένα τροχοφόρο πλοίο και στην τέταρτη τοπίο pa χωριό και περιτειχισµένο µοναστήρι. Σε δύο αντικρυστούς τοίχους αποµιμήσεις αγαλµάτων. Από τη μια μεριά ο "Προµηθεύς" σίγουρο αντίγραφο του συµπλέγματος του Προµηθέα του Γερμανού γλύπτη Εδουάρδου Μύλλερ /1828—1895/ δηµοσιευµένου σε ξυλογραφική απόδοση στην "Καλλι- τεχνική Πινακοθήκη της ΕΣΤΙΑΣ"36 και απέναντι ένας άντρας που καλλιεργεί τη γη pa την επιγραφή "Εργάζου". Στο έργο υπογράφουν "Αδελφοί Γ. Βούρη εκ Χιονιάδων" αλλά τα ονόµατά τους µας είναι γνωστά από άλλες πηγές. Ο Αναστάσιος μαζί με τον αδελφό του Αδάµο ζωγρά- φισαν το 1885 στο Δίλοφο το σπίτι του Βακόλα37. To πατρικό τους σώζεται ακόμα στους Χιο- νιάδες. Ο Αναστάσιος εγκαταστάθηκε στο χωριό Μανασή και ο Κοσμάς στο Δίλοφο, που τότε λεγόταν Σωποτσέλι. Εκτός από τη ζωγραφική, άσκησαν και το επάγγελμα του µαραγκού. Υπήρ- ξαν στην εποχή τους τεχνίτες φηµισµένοι για την ευσυνειδησία τους. "νθιτφ?ρουσες νεοκλασικές τνικογρ…οεες υπάρχουν και στο σπίτι της "μαντάμ άθσ" "το "€- ταξσκόςι 1γιάς. την παλιά Ώέταανη. " Ττ€φανΐ, ΥαλΣιΚύς καταγωγής σύζυγος ταν "λ'€τθδ ιομή Άννυ και µεγαλοκτηµατία Ευγένιου "άβρ, έζησε πάνω από Α5 χρόνια στο 'εταξοχόρι ως to θάνατό της στα 1913… Ο ;υγένιος Φόβο αυτοκτόνησε στα 1892 πέφτ0Ψτ!!6 στον Πηνειό. Η τεφανί, ωραιότατπ, καθώς είκνουν τα πορτραίτα της. είχε πολυτάραχη €ρ"ΐιΐή ζωή αλ… λά και φιλελληνική δράση, κυρίως κατά την Ππανάνταση του 1878 και την πρόσκαιρη τουρ- κική κατοχή της θεσσαλίας στα 1897. To αρχοντικό της χτίστηκε στα 1876. To 8Lau6opnra µε τοιχογραφίες ο Κικόλαος Αργυρό ουλος από το "εμπεγλέρ, τη σηµερινή "ίκαια του ϊσµού .άρισας. μκτός από ρωµαντικά τοπία και σκηνές κυνηγιού, θέµατα παρµένα από γαλλικά πρό- τυπα, ο αργυρόπουλος διακόσμησε τα ταβάνια με αλληγορίες / Αστρονοµία, Έωγραφική../, αγ γελάκια-ερωτιδείς και κάνιστρα. Το αρχοντικό, ακατοίκητο εδώ και πολλά χρόνια, έχει ape πωθε[ και μόνο µέρος από τις τΟιΧ0ΥΡαΨΐΈζ του σώζεται. Ο ικόλαος Αργυρόπουλος έκανε και αγιογραφίες στη Λάρισα και στον 'Ανω …όλο, καθώς και ελαιογραφίες σε µουσαμά µε κοσµικά θέµατα, πολλές από τις οποίες σώζονται σε σπίτια της Αγιάς. ΔΈλι… Μψαυ)Μψχ υ Άνν»… , ότι…-λε να μµ.; …; 1400 ω… βρω…. Αίτια… έ…… '… (:… Λ"'ΨΌ 8 E M A T A έχων mama-1.701874 θαυµα "…"Ν0Ή" ΜΜΜ " &"… --Ώπ-ζ-ω ζ…Ξν…δ μυαλο µας… οι.» Μ……- …." αν")… τον… …… Ο λόγιος νεοκλασικισµός έλκεται βέβαια από τα αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά θέματα, αλ- λά δεν περιορίζεται µόνο σ'αυτό. Είναι καλλιτεχνική Σχολή και όχι θεµατικός κύκλος. Αν ο γαλλικός νεοκλασικισμός απογειώνεται pa τον "΄0ρκο των ορατίων" του Λουδοβίκου Ιάκωβου Νταβίντ, έργα του ίδιου ζωγράφου είναι και "0 Ναπολέων στο βουνό του Αγίου Βερνάρδου", "H κυρία Ρεκαμιέ", "Ο κύριος Σεριζιά" και άλλα. Σκηνές της ελληνικής Επανάστασης στολί- ζουν το νεοκλασικό Μόναχο του Λουδοβίκου. To αριστούργημα της ελληνικής νεοκλασικής γλυ- πτικής, η "Κοιµωμένη" του Γιαννούλη Χαλεπά, παριστάνει τη νεαρή νεκρή Σοφία Αφεντάκη. Και στη ζωγραφική διακόσµηση σπιτιών της περιόδου αυτής δεν λείπουν τα νεοελληνικά θέµατα. To Ρήγα Φεραίο ζωγραφίζει πάνω από την είσοδο του νεοκλασικού σπιτιού Ιωαννίδη o Ιωάννης Καρδάσης στο χωριό 'Αγιος Γεώργιος Πηλίου. Στο σπίτι του Γαλαντή στη Σύρα συναντούμε ήρω- ες του 21 /Μπότσαρης, Μιαούλης...|, το ίδιο και σ'άλλα σπίτια. Ta παραδείγµατα θα μπορού- σαν να πολλαπλασιασθούν Οι λαϊκοί νεοκλασικίζοντες ζωγράφοι περιορίζονται σχεδόν αποκλειστικά σε θέµατα που είναι ή τα νοµίζουν αρχαιοελληνικά. Σε έξη κατηγορίες μπορούμε να τα χωρίσουµε, στα κοσ- µήματα, στις απομιμήσεις αρχιτεκτονικών στοιχείων ή αγαλµάτων, στα µυθολογικά, στα ιστο- ρικά, στα τοπία -πραγµατικά ή φανταστικά-, στις αλληγορίες και στα χαριτωµένα. Βέβαια, αυ- τα που από μεθοδολογική ανάγκη τα ξεχωρίσαμε σε κατηγορίες, στην πραγµατικότητα πολλές 10 φορές συγχέονται ή συνυπάρχουν. Η Αµαζόνα π.χ. είναι µυθολογικό θέμα, εμφανίζεται όμως με τη μορφή ζωγραφικής απομίμησης αγάλµατος.Τα τοπία, μικρών συνήθως διαστάσεων, αποτε- λούν αναπόσπαστα τμήµατα διακοσμητικών συνόλων. Το ίδιο συμβαίνει και με μερικά avari— πινα πρόσωπα, θεατρικές μάσκες και μετάλλια. Τα κ o σ μ ή p a τ α στολίζουν οροφές αλλά και τοίχους. Απαρτίζονται από ευθείες, καμπύλες και τεθλασμένες γραµμές, από μαίανδρους, έλικες, πλοχμούς, ρόδακες, πουλιά και σχηματοποιημένα φυτικά μοτίβα. κυριαρχούν τα χρώματα χοντροκόκκινο, ανοιτό και βαθύ γα- λάζιο, μαύρο και άσπρο. Σ'αυτά είναι φανερή η προέλευση από τυπωμένα πρότυπα. ΄Αλλωστε, στο Αρχείο μου υπάρχουν πολλά τέτοαιέγχρωμα τυπωμένα πρότυπα -δωρεές απογόνων των ζωγρά- φων- pa επιγραφές ευρωπαϊκών τυπογραφείων. Τα λαϊκά ζωγραφικά κοσμήματα χαρακτηρίζονται από άνεση στην εκτέλεση και καλλιγραφική διάθεση. Οι α π 0 p ι p ή σ ε ι ς, pa ζωγραφικά μέσα, αρχιτεκτονικών στοιχείων και αγαλμά- των έ%άσσονται στο φαινόµενο της "επίφασης πολυτέλειας", της απομίµησης, δηλαδή, ακρι- βών και απρόσιτων υλών και τεχνικών από άλλες φτηνές και προσιτές. Από παλιότερα γινό- ταν σε εκκλησίες και σπίτια ζωγραφική απομίμηση ορθομαρμάρωσης. Στο σπΐ. του Γεωργίου Σβάρτς /Αμπελάκια 1787/ ένας τοίχος καλύπτεται από μίμηση επίστρωσης pa ζωγραφιστά πλα- κάκια. Το ίδιο και στο σπίτι του Νανζή /Καστοριά 1796/. 0 ζωγράφος Παγώνης κάνει στο παράσπιτο Τριανταφύλλου απομίμηση πλουµιστής µεσάντρας |Δράκια Πηλίου 1832/. Στο νεο- κλασικισμό, κυρίως της περιφέρειας, στη θέση μαρμάρινων αγαλµάτων μπαίνουν κεραμεικά αντίγραφα. Το ίδιο γίνεται και pa άλλα αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως τα φορούσια, τα επί- κρανα, τα κάγκελα /σπίτι Χατζηκυριαζή στο Βόλο, θέατρο Πάτρας, σπίτι Μαλούχου στην Τρί- πολη/. Συχνή είναι και η χρήση σοβά που µιμείται µαρμάρινες παραστάδες /σπίτι Κούκιου στο Βόλο, Νοσοκοµείο Πάτρας/, πολυτελή λαξευτή ισοδομική τοιχοποιία /σπίτι Αντωνόπου- λου στο Βόλο/ ή χοντοπελελημένες τετράγωνες πέτρες/Βλληνικό Γυμνάσιο στο Ναύπλιο,1833/. Στο εσωτερικό των σπιτιών υπάρχουν ζωγραφικές απομιμήσεις φατνωμάτων /σπίτι Μαρέδη στο Βόλο/ και ανάγλυφων διακοσμητικών στοιχείων /Εργατικό Κέντρο Σύρας/. Τις περισσότερες φορές είναι τόσο τέλεια η εκτέλεση που δημιουργεί την ψευδαίσθηση όγκου. Στο λαϊκό νεοκλασικισμό είναι πολύ συχνές οι φευδοκόγχες και οι απομιμήσεις είτε αγαλμάτων είτε -σπανιότερα- ορθομαρμάρωσης /σπίτι Παπαδόπουλου στο Νυμφαίο, σπίτι Τσίρ- λη στο Νυμφαίο, σπίτι Γκέκη στο Πάαιγκο, σπίτι Παλαιού στο Δίλοφο..../. Τα p υ θ o λ o γ ι κ ά θέματα κατέχουν σημαντική θέση στο λόγιο νεοκλασικισμό. Χτυπητό και προσιτό παράδειγμα τα αγάλματα της Αθηνάς και του Απόλλωνα, καθώς και το κεντρικό αέτωμα στην Ακαδηµία Αθηνών, έργα του Λεωνίδα Δρόση. Στη ζωγραφική παραδείγ- ματα είναι το Δωδεκάθεο του σπιτιού Κοή στη Σάρα, η Αθηνά και ο Ερμής στο σπίτι του Ι- ωαννίδη στον ΄Αγιο Γεώργιο Πηλίου. Μυθολογικά θέματα σπάνια εµφανίζονται παλιότερα στη λαϊκή μας τέχνη, όπως στη ζωγραφική του σπιτιού Κανατσούλη που το προαναφέραμε, και 11 κένταυροι σε τέμπλα, αν κι αυτοί πρέπει να προέρχονται από το σύμβολο του αστερισμού του Τοξότη, όπως το συναντούµε και σε πολλές αγιογραφήσεις εκκλησιών. Στη λαϊκή νεοκλα- σικίζουσα ζωγραφική, όπως είναι φυσικό, δεν είναι σπάνια η εμφάνιση µυθολογικών θεμά- των/ Αθηνά-Καρυάτιδα και Αισώπιοι µύθοι στο σπίτι του Γκ΄εκη-Πάπιγκο, Αθηνά, Δίας, 'Αρης, Μνηµοσύνη στο σπίτι του Σωσσίδη-Νυμφαίο, Αµαζόνες σε πολλά σπίτια και άλλα/. Από τα πάµπολλα ι ο τ ο ρ ι κ ά θέµατα της λόγιας νεοκλασικής τέχνης αναφέρουµε γενικά τους αντριάντες ηρώων της Επανάστασης του 21, παλιών πολιτικών ανδρών και ευεργε- τών καθώς και ζωγραφικές απεικονίσεις πολεµικών και άλλων σκηνών. Παράδοση στο είδος έχει και η λαϊκή μας τέχνη. Ενδεικτικά αναφέρουμε την εικονογράφηση των Απομνημονευμά- των του στρατηγού Μακρυγιάννη από τον Παναγιώτη Ζωγράφο και τους γιούς του, τις σκηνές από τους πολέµους και τους γάμους του Ναπολέοντα στο σπίτι του Ρόδου στο Τσεπέλοβο, έρ- γα του Κωσταντίνου Παπακώστα-Μαρινά |µέσα 19ου αιώνα/. Στη λαϊκή νεοκλασικίζουσα ζωγρα- φική σηµειώνουμε το Λεύκιππο στο σπίτι του Θεόδωρου ΤσίρληηΝυμφαίο, τον Αριστοτέλη στο ίδιο σπίτι, του Περικλή στο σπίτι του Δ. Γκέκη-Πάπιγκο και του Δηµοσθένη στο σπίτι του Νικ. Τσίρλη-Νυμφαίο. Μορφές αρχαίων σοφών εμφανίζονται και στην παλιότερη αγιογραφία 39. Τα τ o π ί α, πραγµατικά ή φανταστικά, εμφανίζονται συχνά στη λαϊκή νεοκλασικίζου- σα ζωγραφική και είναι συνήθως µικρά πλαισιωμένα ενθέµατα μέσα σε διακοσµητικά σύνολα, ενώ στη μπαρόκ ζωγραφική είναι µεγάλες αυτοτελείς χππκπκκιφκκκ απεικονίσεις ξακουστων πολιτειών | Βενετιά, Κωσταντινούπολη, Μαδρίτη, Φραγκφούρτη/. Μόνο στο σπίτι του Σωσσί- δη-Νυμφαίο συναντήσαµε τον Παρθενώνα και το Θησείο σε µεγάλη κλίμακα. Οι α λ λ η γ ο ρ ί ε ς περιορίζονται κυρίως στις "Τέσσερες Εποχές" τόσο στη λόγια, |σπίτι Βασαρδάνη-Βόλος| όσο και στη λαϊκή νεοκλασ. ζωγραφική /σπίτι K. Σωσσίδη-Νυμφαίο, σπίτι Μούρτζου-Σιάτιστα/. To θέμα εµφανίζεται συχνά και στην παλιότερη αγιογραφία4ο. Βέ- βαια, το θέμα έχει εντελώς διαφορετικό νόημα στις δύο περιπτώσεις. Στην αγιογραφία pa τις "Τέσσερες Εποχές" "ιστορίζεται ο μάταιος βίος του κόσμου τούτου" κατά την έκφραση του Διονύσιου εκ Φουρνά41. Αντίθετα, στην κοσμική ζωγραφική είναι ένας ύµνος στη χαρά της ζωής, στην οµορφιά της εναλλαγής των εποχών του΄Ετους pa τα δώρα καθεµιάς τους προς τον άνθρωπο. Στο σπίτι του Κ. Σωσσίδη εμφανίζονται σαν θελκτικές αρχαιοντυµένες νέες που κρατούν στα χέρια τους τα προϊόντα κάθε εποχής. Στο σπίτι του M ούρτζου η 'Ανοιξη είναι νέα γυµνή γυναίκα που κρατάει λουλούδια, το Θέρος γυμνό παληκάρι που κρατάει δρεπάνι και στάχυα, το Φθινόπωρο ντυμένη γυναίκα που προσφέρει τσαμπιά σταφυ- λιών και ο Χειμώνας ασπροµάλλης αλλά θαλερός γέροντας µέσα σε γυμνό τοπίο. Γυναικεία µορφή που βρίσκεται στο σπίτι του Βακόλα/Δίλοφο Ζαγορίου/ και με το ένα χέρι της κρατάει επάνω στο κεφάλι κάνιστρο µε λουλούδια ενώ από το άλλο της κρέμεταικαλαθάκι pa κλαδί οπωροφόρου δέντρου, πρέπει να συµβολίζει την Πρόοδο, την Ευημερία ή κατι παρόµοιο γιατί στο βάθος δεξιά υπάρχει εργοστάσιο µε ψηλή καμινάδα και αριστερά ατµοκίνητα τροχοφόρο 12 πλοίο. Παραλλαγή της υπάρχει και στον απέναντι τοίχο του δωµάτιου. Σε συνδιασμό με τις "Τέσσερες Εποχές" εμφανίζονται η Μέρα και η Νύχτα στο σπίτι του Μούτςου-Σιάτιστα. Η Μέρα είναι απροντυμένη pa κόκκινο επώµιο και φοράει στο κεφάλι αχτινωτό στέµα. H Νύχτα, pa αυστηρή φυσιογνωµία, φοράει µαύρο επώμιο και καλύπτρα. Η Μέρα και η Νύχτα να στρέφουν τον "Κύκλο της Ζωής" εµφανίζονται και στην παλιότερη αγιογραφία/΄Αγιος Νικόλαος Τσαριτσάνης, Μονή Ρεντίνας, Ταξιάρχες Μηλεών/. Τα χ α ρ ι τ ω p έ ν α θέµατα δίνουν κάποιο τόνο χαράς και χάρης στο χώρο. Είναι συνήθως μικροί ΄Βρωτες µε φαρέτρα ή αγγελάκια-ερωτιδείς/σπίτι Παλαιού-Δίλοφο/. Στη λό- για νεοκλασική ζωγραφική της Ελλάδας εµφανίζονται πολύ συχνά, είτε ξεµοναχιασµένα είτε σε οµάδες, αλλά δεν είναι πάντοτε έργα Ελλήνων ζωγράφων /Αχίλλειο Κέρκυρας, Εργατικό Κέντρο Σύρας, Πολιτιστικό Κέντρο Σύρας.../. Στα χαριτωμένα θέµατα μπορούμε να κατατά- ξουµε και τις ανθοδέσµες επάνω σε µονόχρωμο φόντο /σπίτι Βακόλα-Δίλοφο|. Το θέµα εµφα- νίζεται από την εποχή του ελληνικού μπαρόκ /σπίτι Αϊβαζή-Καστοριά, Κανατσούλη-Σιάτιστα, Καλέα4Νεγάδες Ζαγορίου, Καραγιαννόπουλου-Βυζίτσα Πηλίου, Νανζή-Καστοριά/. Το συνήθιζαν και οι χιονιαδίτες ζωγράφοι /σπίτια Γώγολου-Τσεπέλοβο, Μάου-Τσεπέλοβο.../. TEXNO’I‘POHIKH AIEPEYNHYH Πριν προχωρήσουμε στην εξέταση των δύο τεχνοτροπιών,µε τις οποίες εργάζονται οι λαϊκοί ζωγράφοι που μελετούµε, πρέπει να αντιµετωπίσουµε ένα πρόβλημα. Πώς αυτοί που υπήρξαν όλοι τους αγιογράφοι και, εκτός από δύο εξαιρέσεις, έμαθαν την τέχνη τους στο ΄Αγιον ΄ορος, έφτασαν να γίνουν εκφραστές μιάς εντελώς διαφορετικής κοσμοαντάληΦης. Αν- τί για κήρυκες της περιφρόνησης στη "ματαιότητα των εγκοσµίων" γίνονται τραγουδιστές της ομορφιάς του ανθρώπινου κορµιού, της γυµνής γυναικείας σάρκας, της ελεύθερης πτύ- χωσης των φορεμάτων. Βπαναλαµβάνουν, pa άλλα µέσα, τα παγανιστικά αγάλµατα, τα "είδω- λα", αυτοί που κάπου στις αγιογραφίες τους θα παράστησαν τον "΄Αγιον θραύοντα τα είδω- λα". Τουλάχιστον για έναν από αυτούς, το Νικόλαο Παπαγιάννη, το ξέρουµε. Σημειώσαμε πα- ραπάνω τη διαφορά του μηνύματος στις αγιογραφικές και στις κοσµικές "Τέσσερες Εποχές". Βέβαια,στα χρόνια της μαθητείας των, το δεύτερο µισό του 19ου αιώνα, η αγιογραφία των αγιορείτικων εργαστηρίων έχει πια ξεφύγει από την αντιφυσιοκρατική €χηµατοποίηση της βυζαντινής παράδοσης. Κάτω από την επίδραση του δυτικού "νατουράλε", που οι ίδιοι το λέγαν "αναγεννησιακό", της τέχνης των Ναζαρηνών και της νεορωσικής αγιογραφίας, η νεο- ελληνική εκκλησιαστική ζωγραφική χαρακτηρίζεται από γλυκερή φυσικότητα. ΄Ενας χειρόγρα- φος οδηγός ζωγραφικής γραµµένος αυτή την περίοδο, συγκεκριμμένα στα 1855, συµβουλεύει: "'Οταν, λοιπόν, σχεδιάζεις σώματα ανθρώπων, σχεδίαζε αυτά γυμνά και έπειτα ένδυνε δια να μη λανθάνεις το µέτρο"42. Σε άλλο σηµείο ο άγνωστος κωδικογράφος δίνει οδηγίες γιά το σκιοφωτισµό &...πρόσεχε να κόμης όλας τας εικόνας τα ισκιώµατα από το ένα µέρος και 13 το φως να βλέπει όλο από ένα μέρος". Το παλιό πνευµατικό φως αντικαθίσταται από το φυ- σικό φως που έχει συγκεκριµµένη πηγή. Πολύ παλιότερα, στα 1726, o Παναγιώτης Δοξαράς συμβουλεύει να σχεδιάζουν "τον βραχίωνα εις την άρμωσιν καλλά σχηματισµένον από σάρκα μεστήν, το στήθος γεμάτο, υποκάτω εις ταις μασχάλαις να κόµης συκοµένους μετρίως τους µαστούς, λεπτούς τους εγκοφούς...". Αυτά, βέβαια, στα προωθημένα Εφτάνησα. Ωστόσο το χειρόγραφο του Δοξαρά τυπωνεται για πρώτη φορά στην Αθήνα το 187143, σε επιστημονική έκδοση, βέβαια, αλλά που είναι πιθανό να έφτασε και στα χέρια κάποιων ζωγράφων. Πρόκει- ται για βιβλίο µικρού σχήματος και 90 μόνον σελίδων, από τις οποίες οι µισές είναι Πρό- λογος του Σπ. Λάµπρου. 'Αλλωστε, από παλιότερα και σ'ολόκληρη την Ελλάδα πολλές φορές, στις απεικονίσεις αμαρτωλών γυναικών, και η αγιογραφία αποδίδει pa κάποιον εξιδανικευ- τικό ρεαλισμό το γυναικείο κορµί." Το επάνω μέρος του κορμιού των είναι γεµάτο, µαλακά πλασµένο pa μεγάλους φουσκωτούς μαστούς pa θηλές χοντρές σαν ρώγες σταφυλιού, τα πρό- σωπα ωραία pa λαμπερά μάτια. Πλούσια λυμένη κόµη πέφτει στούς ώμους και στις πλάτες κυ- ματιστή"4η. Εκτός από αυτά, αγιογραφία και νεοκλασικισμός έχουν µερικά κοινά χαρακτηρι- στικά, την πειθαρχία, την έλλειψη πάθους, τη συµμόρφωση σε πρότυπα, το σηµαντικό ρόλο του περιγράμματος. Με αυτές τις προύποθέσεις και κάτω από την επίδραση των ιδεολογικών τάσεων της εποχής, που επηρεάζουν τις προτιμήσεις της πελατείας, ωρισμένοι λαϊκοί ζω- γράφοι στρέφονται προς το νεοκλασικισμό. … . Ξ ** 0 λαϊκός νεοκλασικισµός δεν είναι αμιΥής. Μέσα του επιβιώνουν παλιότερα παραδοσι- ακά θεµατικά και τεχνοτροπικά στοιχεία. Π.Χ. στις µικρές πλαισιωµένες τοπιογραφίες που αποτελούν τµήματα διακοσμητικών συνόλων, αντί για τα ρωμαντικά τοπία της αντίστοιχης λό- γιας ζωγραφικής συναντούµε τα γνώριµα, από παλιότερα έργα, απλοικά τοπία με τα κάστρα και τα γεφύρια τους, τα δέντρα, τα λογής πλεούμενα, όλα αυτά σε κλίµα θαυµασμού. Η σύν- θεσή τους είναι απλή'συχνά στηρίζονται στη συµμετρία γύρω από ένα νοητό κάθετο άξονα. ΄οχι σπανια εμφανίζεται η τριαδική παράθεση θεμάτων: τρία καράβια, τρείς κρατήρες ηφαί- στειου, τρεις καµάρες σε γέφυρα...Λιτά στο χρώµα, pa όχι περισσότερα από δύο-τρία κύ- ρια χρώµατα. Σε µερικές περιπτώσεις επιβιώνουν στοιχεία του μπαρόκ, όπως στη διακόσµη- ση του σπιτιού Μιχαηλίδη/Νυμφαίο/, που τώρα είναι ερειπωμένο, όπου υπάρχουν µερικά ανή- συχα περιστρεφόμενα φυτικά θέματα που θυµίζουν αντίστοιχα των αρχοντικών της Καστοριάς, της Σιάτιστας και των Αµπελακίων. 'Αλλοτε πάλι μπαίνουν σύγχρονα σποιχεία της µικροα- στικής ζωής. Π.χ. επάνω στην αποµίμηση αγάλματος του Προμηθέα, η υπογραφή-αφιέρωση τωνι Αδελφών Βούρη γράφεται σε τετράγωνο χαρτάκι. Το κρατάει χέρι pa µανίκι, κάτω από το οποίο προβάλλει το µανικέτι του πουκάμισου. Τέτοια χέρια ήταν πολύ συνηθισμένα σε επι- στολικά δελτάρια της εποχής'το χαρτάκι είχε καλλιγραφημένες αισθηµατικές φράσεις ή ή- ταν αποµίμηση κλειστού φάκελλου, έτσι που να σηµαίνει περισσότερα. Μερικές φορές, από ΄. ;ξώ πρέπει να τονίσουµε πως ο λαϊκός νεοκλασικισµός εκφράζει την τάση αποµάκρυνσης από [τα βυζαντινά-ονατολίτικα πρότυπα, από την περιφρόνηση του κοµμιοώ και την καταδίκη της |πμάταιηΒ" ζωής και στρέφεται πρός την αρµονική σ6νεεση πνευµατικής και σωµατικής ομορ- φιάς. "π"Ρεΐ να ξέρουµε την προέλευσή του και τα κανάλια περάσµατός του προς την ορει- νή Ελλάδα. όµως η αποδοχή του εκεί σημαίνει πως εξέφραζε άλλη νοοτροπία, αυτή που απορ- Ρίπτει τον "οίκτο", το πελεος" και την ταπειυωσύνη και καµαρώνει τη λεβεντιά, τη δημ…- ουργία και την καλοπέραση, αυτή που εύχεται "πλουθυγείαν...δόξαν, Ήΐντωµ αγαθών Ρ0ήυ" /σπίτι Ράδου στο Τσεπέλοβο/, "χαράν, υγείαν και πόντων αγαθών αψθ…νίσν" /σπίτι Τζιαρ- τζή στη Λράκια/, κάνει αναφορές στην αρχαία µυθ"ΌΥΐα "Του Άσιδάλου είυ'η τΞΧνη εις ταύ την την οικοδοµήν" και µνηµονεύει τη φύση θα στ0ιΧΓ-ι΄Ο σι΄Η|΄ΧΓ|ι.ι'΄Όζ με την τέλνηινγ…αι 1…) τέχ- νη επιμήθη φύσεως την καλλονήν" /πάλι στο σπίτι του Ράδου|- Αυτή που εκτιΗάει τις τρείς κύριες πηγές δύναμης των καινούργιων κοινωνικών δυνάµεων που βγήκαν €10 προσκήνιο " τα άρματα, τα ΥΡόσια και τα γοάυµατα" κατά το γιαννιώτικο δίστιχο. ΄Ώλα αυτό, βέβαια, μέ- . σα σε πιά κοινωνία όπου λειτουργεί ακόμα, σε κάποιο Βαθμό, η ανασχαιτικη δύναμη της παράδοσης. , ' 1.µι 9(Μ 6ΐή€,&ζ΄ 66λ' 13 ά.':/ζ*.(ά…ς ότι": ίδια.; Η…… 14 1.5apxac του αιώνα μας και δώθε, τα διακοσμητικά θέµατα έχουν και κάποιες επιδράσεις από την "αρ νουβώ". Οι χωρικοί ζωγράφοι, αν και ξεκινούν pa την ευνόητη πρόθεση να πλάσουν το αύΈώπι- νο κορµί κατά την εξιδανικευµένη φυσικότητα των προτύπων τους,δεν το πετυχαίνουν γιατί είναι ποτισµένοι pa τη στατική και σχηµατική λαϊκή αντίληψη. Επίσης παραλείπουν, τρο- ποποιούν ή προσθέτουν στοιχεία. Αυτό συμβαίνει όταν τα στοιχεία που υπάρχουν στο πρό- τυπό τους δεν ανακαλούν τίποτα από τη µνήμη του5ή, άν τους είναι γνωστά, βρίσκονται σε αδικαιολόγητη γι'αυτούς θέση.΄Ετσι, μία περικεφαλαία που είναι στο κεφάλι την κατα- λαβαίνουν γιατί σ'αυτή τη φυσική της θέση την είδαν σε εικόνες της Αθηνάς, τον Περικλή, του ΄Αρη... Μία περικεφαλαία, όμως, στο δάπεδο τους είναι ακατανόητη. Την παραλείπουν και στη θέση της βάζουν αγγείο που θυμίζει το γνώριµο κουμάρι. Είναι χαρακτηριστικές, και δικαιολογηµένες από την πλευρά του, οι παρατηρήσεις αρχαιολόγου για την "Αµαζόνα" του αρχοντικού Μιχαήλ N. Τσίρλη στο Νυµφαίο, "...η σύνθεσις τελικώς δεν παύει να κατέ- χεται υπό τινος ακαμψίας εξωτερικός, εσωτερικός δε να υποφέρη από έλλειψιν ζωοδόχου πνοής". και προσθέτει παρακάτω " Εκ των υπό του Ρωμαίου αντιγραφέως εις το µαρµάρινον έργον προστεθέντων επί της πλίνθου και του κορμού του δένδρου παρά την Αµαζόνα όπλων, το µεν κράνος αποδίδεται ως πρόχους, ης η λαβή ελλείπει κατά το μεσαίον αυτής τµήμα, 45 o δε διπλούς πέλεκυς ουδόλως έχει απεικονισθεί" . Στο Δίλοφο οι Αδελφοί Βούρη αφαιρούν από το σύμπλεγµα του Προµηθέα, προφανώς γιά λόγους σεμνοτυφίας, το τολµηρό γυναικείο γυμνό που κείτεται pa προτεταμένους τους µαστούς κάτω από τα πόδια του Προμηθέα, αλλά- ζοντας έτσι τη σύνθεση του Μύλλερ.Μερικές φορές η ελευθερία του ζωγράφου από το πρότυ- πό του φτάνει ως την αλλαγή του φύλου. Από το πρότυπο της "Αµαζόνας MATEI" στο σπίτι του Νάνσυ Σωσσίδη γίνεται έργο με αντρική µορφή. ΄Αλλοτε παίρνουν μία µορφή από πολυ- πρόσωπη σύνθεση και την αποµονώνουν, τροποποιόντας την για να προσαρμοσθεί στη νέα της θέση και λειτουργία. ΄Ετσι, ο ζωγράφος που διακόσμησε το σπίτι του Γκέκη στο Πάπιγκο παίρνει τη µορφή του Περικλή από τη σύνθεση του Γερµανού ζωγράφου Φος " 0 Περικλής αγο- ρεύει στην Πνύκα" και την κάνει ανθρωπόµορφη κολόνα. Στο πρότυπο το χέρι του Αθηναίου πολιτικού απλώνεται μπροστά. O ζωγράφος µας, όμως, το προσαρµόζει στη νέα του λειτουρ- γία, λυγίζει το χέρι, που τώρα καλύπτεται σχεδόν από το φάρδος του κορµιού κι έτσι δια- τηρειται το ισόπαχο της κολόνας. To έργο του Φος κυκλοφόρησε ευρύτατα στην Ελλάδα σε ιστορικά και διδακτικά βιβλία καθώς και σε επιστολικό δελτάρια pa πολύχρωμη ή μονόχρω- μη εκτύπωση.΄Βνα από τα δελτάρια αυτό, έκδοση Πάλλη και Κοτζιά Νο 416, είναι μονόχρωµη και έχει πλάγια τον τίτλο " ο Περικλής από της Πνυκός, δικαιολογών τας χάριν της Ακρο- πόλεως δαπάνας", το ίδιο και σε γαλλική μετάφραση. Κάτω υπάρχει η σημείωση "Εκ του βι- βλίου Γ. Φιλαρέτου Περικλής και Ασπασία". Αντίγραφα του έργου του Φος στολίζουν το Αρε- 15 ταίειο Νοσοκομείο στην Αθήνα, το σπίτι της Καλλιόπης Βαλυράκη στο Ρέθυµνο, το Αναγνωστή- ριο Καλύμνου "Λι Μούσαι", ίσως και άλλα κτήρια. Από την άποψη της τεχνικής οι νεοκλασικίζοντες λαϊκοί ζωγράφοι ακολουθούν δύο pa- θόδους, τη µονόχρωμη απόδοση αρχιτεκτονικών μελών και αγαλµάτων και την πολύχρωμη ζωγρα- φική. Παρακάτω θα σηµειώσουµε αλληλοδιεισδύσεις των δύο αυτών τεχνοτροπιών. Η μονόχρωμη απόδοση αρχιτεκτονικών µελών /παραστάδες, επίκρανα, κόγχες, φατνώµατα, κυµάτια, έκτυπα πλαίσια...| προσπαθεί να δημιουργήσει pa διαβαθμίσεις του τόνου την αίσ- θηση όγκου. Στόχος η οφθαλμαπάτη pa την προσπάθεια όσο γίνεται πιστότερης και πειστι- κότερης απόδοσης. Στις οροφές, τα φατνώματα pa ανάγλυφους ρόδακες, κυµάτια, γεισώματα... αποδίδονται κατά κανόνα pa τις σκιές προς την αντίθετη πλευρά της κύριας πηγής φωτός |%αράθυρο, πόρτα pa τζαµαρία/. Σ'αυτά συχνά υπάρχει και κάποιο άλλο χρώµα, συνήθως γαλά- ζιο στο φόντο. Επειδή τα σχήματα είναι απλά και επαναλαµβανόμενα και βρίσκονται σε τέ- τοια θέση που ο θεατής δεν έχει την ευχέρεια να τα παρατηρεί pa άνεση, η ψευδαίσθηση είναι ολοκληρωτική. Για τις αποµιμήσεις αγαλµάτων οι συνθήκες διαφέρουν. Αυτές βρίσκον- ται στους τοίχους και στο ύφος περίπου του µατιού όρθιου ανθρώπου, η απόσταση του θεατή από το έργο είναι δυνατό να µειωθεί στο ελάχιστο. Κι ακόµα, καθώς ο θεατής κινείται μέ- σα στο δωµάτιο, θα έπρεπε, αν το άγαλμα ήταν αληθινό, ωρισµένα σηµεία του να µην είναι πιά ορατά κι άλλα να αποκαλύπτονται καθώς αλλάζει η οπτική γωνία. Για ν'αποφύγουν αυτό τον κίνδυνο οι λαϊκοί ζωγράφοι πρόβλεφαν και είτε τοποθέτησαν τις μορφές αυτές πίσω από την προεξοχή του τζακιόυ είτε μέσα σε φευτοκ6γχες, έτσι που να µειώνεται πολυ η αίσθη- ση αλλαγής της οπτικής γωνίας και η οφθαλµαπάτη γίνεται σε µεγαλύτερο ποσοστό πειστική. Μ'αυτόν τον τρόπο τα αγάλµατα παρουσιάζονται σαν αναπόσπαστα στοιχεία της αρχιτεκτονι- κής. Αυτό γίνεται περισσότερο έκδηλο στο σπίτι του Γκέκη -Πάπιγκο- όπου δίνουν στα αγάλ ματα τη μορφή και τη θέση "Καρυάτιδων" που στηρίζουν τοξοστοιχία και χρωµατίζουν γαλά- ζιο το φόντο για να δίνει την αίσθηση πως στο βάθος είναι ύπαιθρο και τ'αγάλµατα στηρί- ζουν την άκρη της οροφής. Δεξιά και αριστερά τους τοποθετούν αποµιµήσεις µαρµάρινων αγ- γείων σε τετράγωνες βάσεις. Για να τονίσουν τη λειτουργηκότητα των αγγείων αυτών τοπο- θετούν στο λαιµό τους κλαριά µε φύλλα και λουλούδια" αυτά όµως pa χρώµατα για να δίνουν την εντύπωση πως πρόκειται για φυσικά. ΄Εγχρωµα είναι, επίσης, τα λουλούδια της εσωτερι- κής επιφάνειας της ζωγραφιστής τοξοστοιχίας, σε θέση, δηλαδή, που από την εποχή του µπα- ρόκ έµπαιναν συχνά φυτικά θέματα. 'Αλλωστε, η ζωγραφική αποµίμηση τοζοστοιχίας συνηθί- ζεται στη Βόρεια Ελλάδα από το 18ο αιώνα/σπίτι Σβάρτς στ΄Λµπελάκια, Νανζή και Τσατσαπά στην Καστοριά, Καλέα στούς Νεγάδες.../.΄Οταν, όµως, τα µαρµάρινα ανθοδοχεία της νεοκλα- σικίζουσας λαϊκής ζωγραφικής τοποθετούνται µέσα σε ψευτοκόγχες, τότε και τα λουλούδια ζωγραφίζονται σαν µαρµάρινα, αφού το σύνολο αποτελεί µίµηση αρχιτεκτονικού στοιχείου 16 /σπίτι 0. Τσίρλη, Νυμφαίο/. Σε μερικά σημεία αντί για "Καρυάτιδες" ζωγ63ίζουν κίονες. ΄Ετσι γίνεται περισσότερο αισθητό πως οι "Καρυάτιδες" είναι "φέροντα" στοιχεία της οι- κοδοµής. Αυτή η μονόχρωμη σκ ιφωτισμένη απομίµηση αγαλμάτων δεν έχει καμμιά σχέση pa την ιχνογραφία, παρά τις εξωτερικές οµοιότητες. Δεν πρόκειται για ιχνογραφικά έργα που απο- δίδουν κάποιο άγαλµα αλλά για αποµιμήσεις που αντικαθιστούν, can θέση του, το γλυπτό. Ούτε µπορούµε να αποδώσουµε το φαινόμενο στην επίδραση των μονόχρωμων χαρακτικών πρό- τυπων γιατί είναι πολλά τα έργα πολύχρωμων τοιχογραφιών που προέρχονται από εξακριβω- µένα χαρακτικά πρότυπα, είτε τοπία είναι αυτά46, είτε προσωπογραφίες4? ?ε πολύχρωμη ζωγραφική είναι εκτελεσμένα πολλά διακοσµητικά ταβανιών και τοίχων. Στοχεύουν στην αρµονία θερµών και ψυχρών χρωµάτων και στην άψογη εκτέλεση. Είναι βέβαιο πως χρησιµοποιήθηκαν βοηθητικά όργανα σχεδίασης/διαβήτης, χάρακας.../. To χέρι κινείται pa σιγουριά και ακρίβεια. Είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιήθηκαν για τη σχεδίαση και διάτρητα χαρτιά, κάτι σαν τα ανθίβολα των αγιογράφων'ή χαρτόνια κοµµένα στο σχήμα του διακοσμητικού θέµατοα.Πολύ συχνά συνυπάρχουν pa µονόχρωμες απομιµήσεις αρχιτεκτονικών στοιχείων. Πάντοτε πολύχρωµα είναι ταέκθετα μικρά τοπία. Οι δύο Χιονιαδίτες Αδελφοί Βούρη στο σπίτι του Παλαιόν -Δίλοφο- μεταχειρίζονται στα φανταστικά τοπία έντονα χρώ- paia, κατακόκκινα και ζωηρά γαλάζια σπίτια, χτυπητά πράσινα στη βλάστηση, ενώ στις θα- λασσογραφίες χρησιµοποιούν χαµηλότερους τόνους, όπως και στη διακόσµηση του ταβανιού pa το λουλουδοστέφανο, τους ΄Βρωτες και τ'αγγελάκια. Στο σπίτι του Κ. Σωσσίδη η χρωμα- τική κλίμακα των μεγάλων ανεξάρτητων τοπίων είναι λιτή και χαµηλότονη' κυριαρχούν το ανοιχτό γαλάζιο και το καφεγκρίζο. Αντίθετα, οι ίδιοι ζωγράφοι στις αλληγορίες των Επο+ύ χών µεταχειρίζονται έντονα χρώματα, κόκκινο, πράσινο, καφέ σκούρο... Θυμίζουμε πως το έργο έγινά στα 1924-25 από τους Δροσοπηγιώτες ζωγράφους Κωνστ. Τζιάτζιο, Χαρίσιο Χαρί- ση, Μάρκο Στυλιάδη και Θωμά Ζωγράφο. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, από την άποψη του χρώµατος, είναι η ζωγραφική του σπιτιού Μούρτζου /Σιάτιστα, πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας/. Η σύνθεση των Εποχών αποτελείται …! από πέντε κύκλους και δύο γυναικείες όρθιες µορφές. Ο κεντρικός κύκλος απεικονίζει τη σφαίρα της Γης. Είναι φανερό πως το πρότυπό της ανήκει σε κάποιο επιστημονικό βιβλίο ή διδακτικό πίνακα γιατί σημειώνονται έντονα οι παράλληλοι και µεσηµβρινοί κύκλοι, κι αυτό είναι αταίριαστο για τη ζωγραφική απόδοση της γήινης σφαίρας. Η θάλασσα αποδίδε- ται pa γαλάζιο ανοιχτό και η στεριά, καθώς και το στρογγυλό πλαίσιο, pa λίγο σκουρότε- ρο γαλάζιο. To φόντο είναι γαλαζοπράσινο. ΄Ετσι τονίζεται o ζωηρός χρωματισμός των τεσ- σάρων κύκλων pa τις Εποχές, καθώς και των διακοσμητικών που συνδέουν τους πέντε κύκ- λους. H διάταξη αυτή δίνει την εντύπωση πως οι Εποχές περιστρέφονται γύρω από τη Γη και την κίνηση τη δίνουν η Μέρα και η Νύχτα, όρθιες γυναικείες μορφές στα πλάγια. Γε- 1? νικά, η διακόσµηση αυτού του σπιτιού χαρακτηρίζεται από τη λαµπρότητα του χρώματος, εκ- τός από το µεγάλο παραλληλόγραμµο pa άποψη της Κωσταντινούπολης. Σκόρπια νεοκλασικά θέµατα συναντούμε σε πολλά ζωγραφισµένα σπίτια αυτής της περι- όδου, κυρίως αμφορείς-ανθοδοχεία, όπως στο σπίτι του Παπαθεοδώρου |Εράτυρα/ έργο της δεκαετίας 1865-75, στο σπίτι του N. Σταμάτη |Αρίστη Ζαγορίου/, έργο του Χιονιαδίτη Γ. Νικολάου στα 1863, στο σπίτι του Νατσιόπουλου |Δίλοφο Ζαγορίου/ και άλλα. Βέβαια, το θέµα του ανθοδοχείου έχει μακριά ιστορία στην ελληνική λαϊκή ζωγραφική. Είναι πο συνη- θισµένο την εποχή του µπαρόκ, η διατύπωση, όµως, είναι διαφορετική' σ'αυτή εμφανίζεται με τη µορφή είτε ευρωπαϊκού είτε σύγχρονου λαϊκού βάζου /σπίτι Σβάρτς στ'Αµπελάκια, πο- διές τέµπλου Αγίας Μαρίνας Κισσού, σπίτι Πούλκως στη Σιάτιστα.../ και μερικές φορές ακουμπυζα σε ευρωπαϊκά έπιπλα. Στη νεοκλασική εποχή είναι αρχαιότροπα. Και µια ακόµα διαφορά, ενώ στα μπαρόκ ανθοδοχεία το κύριο θέµα είναι τα λουλούδια, στα νεοκλασικί- ζοντα είναι το δοχείο. Κλείνοντας θα πρέπει να κάνω δύο διεΙΐ.υκρινίσεις. Η πάρουσίαση µιας πλευράς της λαϊκής µας ζωγραφικής δε σημαίνει και πρόθεση να ανακηρυχθούν αριστουργήµατα τα έργα που την εκπροσωπούν. Μ'όλο που υπάρχουν αρκετά αξιόλογα , θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι η νεοκλασικίζουσα λαϊκή ζωγραφική δεν ανήκει, στο σύνολό της, στις καλλίτερες εκ- φάνσεις της λαϊκής μας τέχνης. Η δεύτερη διευκρίνιση αφορά στα πρότυπα που δεν είναι απαραίτητο να ανήκουν στην κλασική αρχαιότητα ή να είναι έργα νεοκλασικών καλλιτεχνών. Μπορεί να έχουν άλλη προέλευση, όπως ο "Χορός των Μουσών" του Τζούλιο Ροµάνο ή τα "αρ νουβω" τυπωμένα πρότυπα. Η σύντομη αυτή εργασία δεν κολακεύεται πως εξάντλησε το θέµα. Είναι πολύ πιθανό πως υπάρχουν και άλλα σπίτια χωριών µε νεοκλασικίζουσες λαϊκές ζωγραφιές. Ούτε θεωρεί οριστικές τις ερµηνείες που δίνει. Ευτυχώς, για κάθε κοινωνικό φαινόµενο υπάρχουν πολ- λές απόψεις των οποίων η διασταύρωση προωθεί τη σωστή κατανόηση. Πάντως, pa την εργα- σία αυτή παρουσιάζεται για πρώτη φορά µια άλλη πλευρά της παραδοσιακής μας ζωγραφικής, κι αυτό είναι, ίσως, µια κάποια προσφορά στην εθνική μας αυτογνωσία. Τελειώνοντας, θέλω να ευχαριστήσω θερμά όλους τους ιδιοκτήτες σπιτιών που αναφέ- ρονται στο κείμενο, την κυρία Πολυξένη Ματσούκα για τις πληροφορίες, τις φωτογραφίες, τα σχέδια και τα πρότυπα του πατέρα της Κώλτσου Παπαγιάννη, τους κυρίους Μάρκο Στυλι- άδη, Γεώργιο Φζιάτζιο και Νικόλαο Ζωγράφο για τις φωτογραφίες και τα βιογραφικά στοι- χεία των προγόνων τους, τονκύριο και την κυρία Μακρυγιώργου για την ευγενική τους φι- λοξενία στο τοιχογραφηµένο σπίτι τους, τον κ. Στέφανο Ζωγράφο για τις πληροφορίες που μου έστειλε, τον κ. Λάκη Παπαστάθη που µου έδωσε για φωτογράφηση τη δυσεύρετη "Καλ- 18 λιτεχνική Πινακοθήκη της ΕΣΤΙΑΣ", το συνταξιούχο ιερέα της Δροσοπηγής αιδ. Στέργιο Γκέ- λια για τις μαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις τους. Η Α Ρ Α Π Ο Μ Π E Σ 1. Κ.Θ.Δημαράς= Ο Ελληνικός Διαφωτισµός, Αθήνα 1964. Ι.Μ.Χατζηφώτηςε Ο ΕλλήνΙϊ6ς Δια- φωτισµός, Αθήνα 1971. Επίσης αξιόλογες μελέτες στο περιοδικό Ερανιστής. 2. Δηµήτριος Παπαστάμος= ΞΕνΞΞτΞΞ;ΞΞΞλλΞρ, Αθήνα 1973. Πίνακες 83,84,85,86,87,88,89, 9o και 91. 3. Ιωάννης Τραυλός - Αγγελική Κύκκου: ξρΕούπΞλη, Αθήνα 1980. Πίνακες 106 και 107.Ιτα- λος είναι ο ζωγράφος του σπιτιού Γαλαντή στην Ερμούπολη, πιθανότατα και άλλων σπι- τιων. Στην Αθήνα εργάζονται πολλοί ξένοι ζωγράφοι, όπως οιΞΏ. LEBIEDZKY, V. πλακα, CHP. σΒΙΒΡκπκΕΒι. Βλέπε σχετικά; Εµπορικής Τραπέζης της Ελλάδος: Νεοκλασική Αρχιτε- κτονική στην Ελλάδα, με πρόλογο Ι.Τραυλού, Αθήνα 1967. Πίνακες 29,30,31,32,45,46. 4. Κίτσος Α. Μακρής: Νεοκλασικές Σιδεριές.΄Βκδοση Ε.Ο.Μ.Μ.Β.Χ. Αθήνα 1981. 5. I. Ισιδωρίδης Σκυλίσσηςι Η παρ'ηµίν κοσµηματογραφία. Περιοδ. Παρ!ΞΞΞόΞ, τόµος Γ; A- θήνα 1879, σελ. 702 και 703. 6. Περιοδικό ΠαρθΞΣΞΣ, Αθήνα 1872, σελ. 1085. 7. Ζαχαρίας Παπςµτωνίουτ 10393, Αθήνα 1934, σελ. 215-221. 8. Νίκος Μουτσόπουλος= Θεσσαλονίκη 1900 - 1917. Θεσσαλονίκη 1981, σελ. 48. 9. Υπουργείον Εσωτερικών: Πίνακες των Επαρχιών Ηπείρου και Θεσσαλίας κατά την Απογρα- ΞΞ! του 1881αΛθήνα 1884, σελ. 60 10. 0 Φίλιππος Ιωάννου µεταφράζει σε αρχαΐζουσα γλώσσα δημοτικά ή δημοτικοφανή τραγού- δια. Παράδειγμα: το "Μάνα σου λέω δε µπορώ τους Τούρκους να δουλεύω.." το μεταφρά- ζει "Μήτερ εμή τριφίλητ'ωµόφροσιν ουκέτι Τούρκοις δουλεύειν δύναµαι". Παναγ. Πατρι- αρχέα: Φίλιππος Ιωάννου, Αθήνα 1935, σελ. 43. 11. Ευδοκία Ιωάννου: 0 Κλεισουριώτης Ζωγράφος του Νυμφαίου. Περιοδ. !!ΞκΞδονική Ζωή, τεύ- χος 132, Μάϊος 1978, σελ. 45. 12. Απόστ. Βακαλόπουλος: Ιστορία του Νέου Ελληνισµού. Β΄Τουρκοκρατία 1453- 1669, Θεσσα- λονίκη 1964, σελ. 83. 13. Απόστ. Βακαλόπουλος: Ιστορία της Μακεδονίας 1354 - 1833, Θεσσαλονίκη 1969, oak.3o5. 14. Βασίλης Δηµητριάδης: Η Κεντρική και Δυτική Μακεδονία κατά τον Εβλιγιά Τσελεµπή , Θεσσαλονίκη 1973, oak. 176. 15. H Οικονομική Δομή των Βαλκανικών Χωρών. Επιμέλεια: Σπύρος Ασδραχάς, Αθήνα 1979, σελ.323. 19 16. ΙΟΑΝΝΙΞ Α. ΡΑΡΑΏΕΙΑΝ05: DIE SPIRTAS. ΕΣΝΕ FAMILIE KLISSURIOTISSER AUSWANDER IN DER JUGOSLAWISCHER ΘΕΑ… 295111 πππυ1υπε 18 UND 19 JAHBHUNDE‘RTS. Ανάτυπο από τις BALKAN STUDIES 16,1, Θεσσαλονίκη 1975. 17. Αντ. Σιγάλας: Από την Πνευµατική Ζωή των Ελληνικών Κοινοτήτων της Μακεδονίας.Α'Αρ- χεία και Βιβλιοθήκαι Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη 1939, σελ. 136 - 138. 18. Κωνσταντίνος Σάθας: Νεοελληνική Φιλολογία. Βιογραφίαι των εν τοις Γράμµασιν Διαλαμ- ψάντων Ελλήνων 1453-1821 , Αθήνα 1868, σελ 564. Γεώργιος Ιωάννου Ζαβίρας: Νέα Ek- -ι-,-τ--ιιω λάς ή Ελληνικόν Θέατρον, που εκδόθηκε από τον Γεώργιο Π.Κρέµο, Αθήνα 1872, σελ. 283. 19. Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία της Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη 1969, σελ. Χ]! 451 ,477. 20. Αποστολος Βακαλόπουλος, όπου παραπάνω, σελ.477 21. Ιωάννης Λαµπρίδης : Ζαγοριακά, τόµος Α΄Αθήνα 1889, σελ. 42 22. Ιωάννης Παπαϊωάννου: Το Πάπιγκο, τόµος πρώτος, Θεσσαλονίκη 1977, σελ. 36 κ.ε. 23. Κώστας Λαζαρίδης: Το Πνευµατικό Ζαγόρι στα Χρόνια της Τουρκοκρατίας, Γιάννινα 1969. 24. Φάνης Μιχαλόπουλος: Μοσχόπολις. Αι Αθήναι της Τουρκοκρατίας. 1500 - 1769, Αθήνα 1941, σελ. 45 25. Μαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις pa το συνταξιούχο οικοδόμο Κωνστ. Ρούμπο και το συντα- ξιούχο ιερέα Στέργιο Γκέλια. ΑρΧέίο Κ.Α.Μακρή, Βόλος. Τα Αρχεία της Κοινότητας έχουν καταστραφεί. 26. Γρηγόριος Π. Βέλκος: Η Εξαγορά της Σέλιτσας /Εράτυρας|, 1979. 27. Κίτσος Α. Μακρής: Οι Τοιχογραφίες των σπιτιών της Εράτυρας /Σέλιτσας/. Διάλεξη στο Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας στις 16 Νοεµβρίου 1984. Ετοιμάζεται η έκδοσή της. 28. Κίτσος Α. Μακρής: Χιονιαδί;ες Ζωχρά!ςι, Αθήνα 1981. 29. I. Τουράρσογλου : ΄ραπτή Αμαζών εκ Νυµφαίου. Αρχαιολογικά Ανάλεκτα Αθηνών, τόμος 3ος, Αθήνα 1968, σελ. 307. 30. Γεωργίου Σπυρ. Δοντά: Εικόνες Καθηµένων Πνευµατικών Ανθρώπων εις την Αρχαίαν Ελληνι- κήν Τέχνην, Αθήνα 1960, πιν. 21β και 21γ. 31. Τώρα βρίσκεται στο Αρχείο Κ.Α.Μακρή. 32. Αρχείο Κ.Α.Μακρή. 33. Ευδοκία Ιωάννου: 0 Κλεισουριώτης Ζωγράφος του Νυµφαίου, περ. Μακεδονική Ζωή, τεύχος 132, Μάϊος 1978, σελ. 4το 34. Νικ. Φίστα: Το Τέλος ενός Βιβλίου, Θεσσαλονίκη 1971, σελ. 116 35. 0 Στέργιος Ζωγράφος |1870-1915| παντρεύτηκε τη Βασιλική Θεοδώρου και απόχτησε πέντε , Λ'ζΞιΈ3 γιούς και μία κόρη. Αγιογραφία διδαξε µόνο στον πρωτότοκο γιό του΄γίατι πέθανε νέος. 0 Παντελής /1885-1950/ δεν έκανε οικογένεια. 36. "Καλλιτεχνική Πινακοθήκη της ΕΣΤΙΑΣ" Α΄φυλλάδιο, Ελληνική Αρχαιότης, Αθήνα 1887. 20 Ο Γιόχαν-΄Εντσυαρ Μύλλερ σπούδασε στην Ακαδημία της Αμβέρσας και στα 1854 πήγε στη Ρώμη, όπου διορίστηκε καθηγητής στην Ακαδηµία του Αγίου Λουκά. Η επισήμανση του πρότυπου έγινε χάρη στη γνωμάτευση του Ξστορικού της Τέχνης κ. Στέλιου Λυδάκη ότι πρόκειται οπωσδήποτε για έργο Γερμανού νεοκλασικιστή γλύπτη του τέλους του 19ου αι- ώνα. ΄Ετσι περιορίστηκε το πεδίο των ερευνών µου. Το δύσκολο ήταν να βρεθεί το προ- σιτό στους Χιονιαδίτες ζωγράφους χαρακτικό έργο στο οποίο το άγαλμα να εικονίζεται από την ίδια οπτική γωνία. Για τον Αρίστιππο ή Αριστοτέλη του Νυμφαίου ξέρουµε ότι προέρχεται από το Παλάτζο Σκόντα, χωρίς όµως να γνωρίζουμε και το πρότυπο που είχε στα χέρια του o λαϊκός ζωγράφος. H φωτογραφία που δηµοσιεύει στο βιβλίο του "Εικόνες Μαθη- µένων Πνευµατικών Ανθρώπων εις την Αρχαίαν Ελληνικήν Τέχνην" o Γ. Δοντάς είναι από δι- αφορενική γωνία παρμένη. ΄Ετσι δε µπορούµε να ξέρουµε pa ακρίβεια πόσο πιστός έµει- νε στο πρότυπό του o λαϊκός ζωγράφος. 37. Κίτσος Α. Μακρής: Χιονιαδίτες Ζωγράφοι, Αθήνα 1981, πίνακες 4o, 41. 38. Κίτσος Α. Μακρής: H Ξυλογλυπτική του Πηλίου, Βόλος 1958, σελ. 10. 39. Κωνσταντίνος Σπετσιέρης: Εικόνες Φιλοσόφων εις Εκκλησίας, Αθήνα 1964. Σωτ. Ι. Δά- καρης: Οδηγός Νήσου Ιωαννίνων, Αθήνα 1959, σελ. 19. Κίτσος Α. Μακρής: Η Τσατιτσά- νη και τα Μνηµεία της, Αθήνα 1967, σελ. 13 κ.ε. 40. Κίτσος Α. Μακρής: Χιονιαδίτες Ζωγράφοι, Αθήνα 1981, πίνακες 27,28. 41. Διονύσιος εκ Φουρνά : Ερμηνεία της Ζωγραφικής Τέχνης, Πετρούπολη 1909 | Ανατύπωση βιβλιοπωλείου Σπανού-Αθήνα/ σελ. 213. 42. Κίτσος Α. Μακρής: "Εντεύθε αρχήζωμε μαθήµατα της ζωγραφικής", ένας ΄Αγνωστος Κώδι-.ι κας που εκφράζει τις τάσεις της ελληνικής ζωγραφικής στον 19ο αιώνα, Βήματα, Αθή- να 1979, σελ. 289. 43. Παναγιώτης Δοξαράς : Περί-ΞωγΞαφΞαΞ, Χειρόγραφον του ΑΨΚΣΤ: Νυν το πρώτον 1131183 1111! µετά προλόγου εκδιδόµενον υπό Σπυρίδωνος Π. Λάµπρου, Αθήνα 1871. 44. Σταύρος Ν. Μαδεράκης: Αναζητήσεις των Κρητικών Αγιογράφων στην Παράσταση του Γυ- µνού στο Θέµα των Ποινών σε Τρείς Εκκλησίες των Χανίων, Χανιά 1984,Χανιά 1984,σελ. 82. 45. I Τουράτσογλου, όπου παραπάνω, σελ. 309. 46. Κίτσος Α. Μακρής:΄Ενα Ευρωπαϊκό Πρότυπο Βορειοελλαδίτικης Τοιχογραφίας, ξέρατε, Αθήνα 1979, σελ. 367. Μίλτος Γαρίδης: Καινούργια Χαλκογραφικά Πρότυπα για την Κοσ- µική Ζωγραφική το 10ο και 19ο Αιώνα, Μακεδονικά, τόµος 22ος, Θεσσαλονίκη 1982, σελ. 1. 47. Κίτσος Α. Μακρής: H Λαϊκή Τέχνη του Πηλίου, Αθήνα 1976, σελ. 270.

ΚΙτΣοΥ Δ. MAKPH XIONIAAITEX ΖΩΓΡΑΦΟΙ & ΒΟΛΟΣ 1978 Ρ? ",; τό φω7..>µωω…΄ ων …… όΜ-σω€άΛ"ω1 &… θνι…,ψόω&Ή…΄ %/ΜΜ & όµρµλψ|Θ) 641ΜχάΘ, Ή'7'ω΄|ηεοο…ωµκάζ&, νίιιξιΘ φάω! ,άυψω…..ηω ΜΜΜ… &" … ΜΜΜ…" "Ψ'Μ"0 "» "&&; ΜΜΘ΄ΈΞ ΔΡαψ……… των Κ1α446) ως… fin/am! ό)4Γ>οο'|…ν…ι "Θα γι…/ρ; ενώ avid m‘ anawotfhh“"‘. ά6.…Ή Πω wax/1W; ωχι/όΜΡ4 µΘ/ "αν "Λ΄ΐ΄Ή' δ άψυ31… να α'Ή:ι'ΜβάγΜ ω Μέσω ζ΄Αωίΐ'΄"7 "ένα ων (Παπά 14'ζΜ' ΛΜ46΄Όσια…ΐ |α4"Ψ6΄) Kay/”Icky όεί6#Μ' ααι'ίγΜ΄ "Έµα"… * ιΛ6 =ξΧΌ Μ | ο . ο . ι ο . χά"/ Η έργασια αυτη έπιχειρεί μια πρωτη και μερική έφαρμογη-υΡζς-ιρχ3ς πού & . υέ?*Ψ" . , ' συγγραφεας της καισε στόν πρόλογο τού βιβλιου του " 'Η Λαίκη Τέχνη 105 Πηλίου". ΠΡΟΛΟΓΟΣ "Βγραφε έκεί πώς "ή µελέτη της λαϊκής τέχνης µιάς έλληνικ6ς περιοχης δέ μπορεί νά έχει έστω καί σχετική πληρότητα χωρίς παράλληλη γνώση της τέχνης όλων τόν πε- ριοχών της χώρας μας καθώς καί των γειτονικδν λαών". Τεχνίτες, µόνοι η σέ συνερ- γεία, ξεκινούν άπό διάφορες περιοχές καί περιτρέχουν όλόκληρη την 'Ελλάδα, καί πιό πέρα άκδμα. Οί πιό όνομαστοί έκπρόσωποι της πηλιορείτικης λαίκΞς τέχνης έµα- θαν την τέχνη καί δούλεψαν καί σ'άλλους τόπους. 'Ο γλύπτης !!ίλιος πρίν δουλέψει στό συνεργείο τού άρχιτέκτονα Δήµου Ζηπανιότη στό Πηλιο, έργάζεται στόν πατρίδα του τό Ζουπάνι, σηµερινό Πεντάλοψο, κι άνήκει στό συνεργείο τού πρωτοµάστορα Γιώρ- γου Κούστα, όπως άπέδειξαν πρόσφατες έρευνεςί"Ο Θεόφιλος πρωτοζωγραφίζει στά πυ- τιλήνη, σχηματίζει τήν είκαστική του γλώσσα στη Σμύρνη, µένει τριάντα χρόνια στό Πήλιο καί ξαναγυρίζει στήν πατρίδα του Μυτιλήνη, όπου συνεχίζει άς τό θάνατό του στά 1934;Ξ'Ο Παγώνης έρχεται στό Πήλιο άπό τη ηπειρότικο χωριό Χιονιάδες έτοιμος ζωγράφος. "Οχι, βέβαια, &ριμος άκόµα. Κι ό γραφικός του χαρακτήρας γίνεται πιό στρωτός μέ τά χρόνια.΄Λπό τά κράτα του έργα είναι καί οί τοιχογραφίες στήν έκκλη- σία της "Αγίας Μαρίνας Κισσοί -1802- όπου όπογράψει ώς Παγούνης Χιονιαδίτης, µε τη σηµαντική προσθήκη " Εκ φύης Πασχαλάδες". 'Βπειδή & θέση τού Παγώνη, καθώς καί τού΄ γιού του "Αθανάσιου, είναι σηµαντική στά λαϊκή ζωγραφική 106 Πηλίου, όδηγήθηκα στη σκέψη πάς έπρεπε νά άνιχνεύσω τίς ρίζες τ6ς τέχνης του. Κι άκόµα νά ξεκαθαρίσω τή σηµασία της φράσης"έκ φυλπς πασχαλάδες", πού γιά νά τά βάλει σέ τόσο έπίσηµη θέση θά πρέπει νά της έδινε κάποιο ίδιαίτερο βάρος. 'Η έργασία, λοιπόν, τούτη θά πρέπει νά θεωρηθεί σάν ένα συμπλήρωµα της µελέτης γιά την πηλιορείτικη λαϊκή τέχνη. "Ετσι άρχισε, πέντε καλοκαίρια συνέχεια, 6 έρευνα στην "Ήπειρο, τή Δυτική Μακεδονία, τή Θεσσαλία … τήν 'Ακαρνανία. 'Λρχικδς δδηνδς !! άρπα συναγωγή στοιχείων γιά΄ τούς χιονιαδίτες άγιογράψους πού έκανε u! εύσυνειδησία & ντόπιος έερέας Γεώργιος Παίσι- σςΞ 'Λρχειακό 6λικό έλάχιστο βρέθηκε γιατί & περιοχ6 δοκιμάστηκε σκληρά άπό τόν έπ- φύλιο σπαραγμό. Διγοστά καί & σχετική βιβλιογραφία. 'Η έρευνα κάλυψε τριαντατέσσερα χωριά καί όχτό µοναστήρια, όπου 6πηρχαν πληροφορίες η ένδείξεις πώς δπηρχαν έργα χιονιαδιτδν ζωγράφων. Οί πληροφορίες άφορο6σαν άποκλειστικά τό άγιογραφικό τους έργο. 'Η "κοσµική" τους ζωγραφικά έµενε έντελδς &μνημόνευτη. Βρέθηκαν, όµως, είκο- σιδυό σπίτια διακοσµηµένα άπό χιονιαδίτες ζωγράφους. Παλιές φωτογραφίες, άνθίβολα, σχέδια, έπιστολές, υαγνητοφωνηµένες συνεντεύξεις καί άλλα στοιχεία, Εκατοντάδες φωτογραφι6ν καί έγχρωµων διαφανει6ν πού τραβήχθηκαν έπιτόπια, έποτελούν τό ύλικό πάνω στό όποίο στηρίζεται & Εργασία αύτήΞ?Πρδτος ό συγγραφέας της έπισηυαίνει τήν έεπάρκειά του. Γιά τό λόγο αύτό θεωρεί 16 βιβλίο 10610 όχι σέ µιάν όλοκληρωυένη 2 μελέτη άλλά σά μιάν έκτεταµένη παραποµπή τού βιβλίου του γιά τή λαϊκή τέχνη τού Πηλίου. Θερµές εύχαριστίες άπευθύνονται σέ "οσους µέ εύγένεια καί προθυμία βοή- θησαν τήν έρευνα καί ίδιαίτερα στόν παπά-Γιόργη Παίσιο, τό γιατρό Βασίλειο Χρή- στου, τό συνταξιούχο δάσκαλο Στέφανο Ζωγράφο άπό τούς Χιονιάδες, στόν κ. Βύρωνα Μπαρζιύκα άπό τό Καπέσοβο, στό γυµνασιάρχη κ. Φραγγούλα καί τόν κ. Βασδεκά άπό 16 Σκαµνέλι, τόν κ. Γιδργο Μπαλτή άπό τήν πυρσόγιαννη, τόν παπά Δηµήτριο Βουζοπλή άπό τούς Νεγάδες, τό δάσκαλο καί συγγραφέα κ. Κώστα Λαζαρίδη άπό τό Κουκούλι, τή δεσποινίδα Μαρία παπάζογλου άπό τό τσεπέλοβο, τήν κυρία Μπακόλα άπό τό Δίλοφο, τόν κ. "Αντώνη Γεράση άπό τό Γοργοπόταυσ, τόν πεζογράφο Γιάννη Βατζιά άπό 16 Μεταξο- χόρι 'Αγιάς, τό γιατρό κ. Λάνταβο πού ύπηρετούσε στήν 'Οξύνεια Καλαµπάκας, τό δι- ευθυντή τής " 'Ηπειρωτικής 'Εστίας" κ. Δημοσθένη Κόκκινο, τό μοναχό Σεραφείµ άπό τήν 'Λγία Φριάδα Βυθού)καί σ'όλους τούς ίδιοκτήτες σπιτιδν µέ έργα χιονιαδιτδν ζωγράφων. τα' στα"; |ννΜνΛΜα… * . &… |6 άναψαν. τόν …. /'€&|)άνΜνΘ μία αχ /΄΄ν" /1Γζ'Όγά'΄, u :?» Ν…ω1μ Ειναι," …'.>;ηω.;/ &; "µια… Πτώο.) OI ΧΙΟΝΙΑΔΞ ΑΠΟ TA ΜΕΣΑ Φοξ 180!) ΩΣ TA ΜΑ TOY 20017 ΑΙΩΝΑ T6 µικρό αύτό χωριό βρίσκεται στήν έπαρχία τής Κόνιτσας, κοντά στά άλβανικά σύνορα. 'Λφίνοντας άριστερά τό δρόμο Κόνιτσας - Νεάπολης, ένας σχετικά καλός έπαρ- χιακός δρόµος φέρνει στήν Πυρσόγιαννη.'λπό έκεί σκυρόστρωτος, όχι σέ πολύ καλή κα- τάσταση, δρόµος περνάει άπό τή Βούρµπιανη καί προχωρεί πρός τό Πληκάτι. Πρίν φτά- σουμε σ'αύτό ύπάρχει άθλιος χωµατόδρουος, παλι άριστερά, πού δδηγεί πρός τούς Χιο- νιάδες. ΄Δπό τόν άριθμό των σπιτιΒν πού σώζονται ή πού κείτονται σέ έρείπια φαίνε- ται πός ποτέ οί κάτοικοί του δέν ξεπέρασαν τούς τετρακόσιους. T6 'Επιτελικό Γραφείο τού έλληνικού "Υπουργείου τόν στρατιωτικόν μάς δίνει στά 1880 τόν άριθµό τόν 348 κατοίκων? "Ασφαλδς στηρίζεται σέ έπίσηµα στοιχεία τουρκικής άπογραφής. "Αλλωστε, ένα χρόνο άργότερα, σέ κοινοτικό φορολογικό κατάλογο έµφανίζονται 85 φορολογούµενοι οίκογενειάρχες, πού µέ µέσον όρο 4 µέλη κατά οίκογένεια µάς δίνει τόν άριθμό 340. "Αν 6 µέσος όρος 4 μελών κατά οίκογένεια φαίνεται μικρός θά πρέπει νά ύπολογίσουµε πώς μερικές οίκογένειες είναι όρφανές άπό πατέρα -σηµειώνονται µέ τό όνομα τής χή- ρας- καί σίγουρα πολλές άλλες θά ήταν καινούργιες, πρίν δλοκληρώσουν τόν κύκλο τής παιδογοιίας των. Χαρακτηριστική ένδειξη γιά τή θέση τής γυναίκας μέσα στήν κοινω- νία είναι τό ότι οί χήρες δέν άναγράφονται στόν κατάλογο µέ τό βαφτιστικό τους όνο- μα δίπλα στό έπίθετο άλλά µέ τό άντρωνυμικό, π.χ. Γιάργαινα Μανδρίτη, Νικόλαινα Φζουβάκα, Νικόλαινα Πασχάλη κ.λ.π. καί μόνο Μ! µιά άπό τίς έξη χήρες άναγράφεται μέ τό βαφτιστικό της, ή Δέσπω ΧρήστούΞ Δυστυχώς, οί περιπέτειες τού χωριού έξαφάνισαν σχεδόν όλα τά κοινοτικά καί ίδιωτικά έγγραφα πού θά έπέτρεπαν νά έχουµε πληρέστερη είκόνα τής κοινωνικής, οίκονομικής καί πολιτιστικής ζωής τού χωριούο Πάντως, δέ φαί- νεται νά παίζει κάποιο ρόλο στήν περιοχή. Θά πρέπει νά σημειωθεί έδό ότι στόν τόσο . Η) /1ωαΔ)…΄/«;0…/ "ζωή"" Θ΄ ξανά…) ώ πλω-αφ… ,τον όπως; &… ικΞν%ω &!) ωανΜΜ'(εω Νυμφαίο καν; τετ 12%una “aw w δω14.γ… Θεό" … |?ψ … Μένα Η" ά6ψθ)ώΞ &!!άΉ΄ ό?΄ΧΦνιΜ Μ' αω…µγθ|7σ7/η "τα) Ψ…µάώη … "Μα?" άνω,…" [("/Μ"; &ΗΟΡφωςω ένα [έκπτωτο δφω 3111416»- taco Λα6Ώ|ιδ…- Στ ΜΜΜΆ "Ψ"Μ΄6Ώ| φωνα; &) "& ……ω"Μ… Μ flan-14177.10? Λ&4ρα'κηρ΄ ΄?Μ1ωιΜ ΜΜΜ (ήταν, 67,6 ό»…ό, όγκων… l- .., άρχώοψά% ΒΟΡώά.'ρί ϊ"; ΜόΒί" Αα» ") …δψωυτπω' ΝΠ,Θεω",ΜΝ6Μ, |ζι1κο…άΜ| ω Μαέ … Μάο/|1! χαρώ αν Μάρ.… [θα … …η …… …, "Έ… |… | & & φ… φαν. "&"… …η…ψωΟα τα αξόνων, & &… μωωΧ> Μ/όβΐν… ΄ανΐ&΄ μ' ξ?γά, φις/1,3 » . . "Μ . "& κ &? ,.» Δ ΄ ΄ , . .. _1/J , & "' [γη " |Μ(% ζη…βζώι… εΡψύ??('ιιπα ζίΜ ©|(µΡ…χΜ… 1 ασ) δ(α…Φ0Ρ6ι χΜ5α & Δ ΛΙ/δίΉ4ή γα… Ε΄.-Μν&,Μγ [Μ&'"… γώ, ωιω…… … στα. η… άν… Ψ ΕΜΥ.»! μ……ξ… ,… Χ%ι…Ν… Η… 3 , κατατοπιστικό χάρτη τής 'Ηπείρου, πού σχεδιάζει στά 1833 6 Κοσμάς Θεσπρωτόάζ δέν έµφανίζονται οί Χιονιξδες, πού µόνο στό κείµενο µιά φορά άναφέρονται άπλύς 61605- σα στά χριστιανικά χωριά τής έπαρχίας Κολλόνιαςΐ "Ακριβέστερα στοιχεία έχουμε, γιά τόν άριθμό τόν κατοίκων, άπό τό 1913, δηλαδή μετά τήν άπελευθέρωση τής 'Επείρου. 'Η είκόνα είναι άποκαρδιωτική. 'Ο πραγματικός πληθυσμός, σύμφωνα μέ τά στοιχεία τής Στατιστικής 'Υπηρεσίας τής "Ελλάδος, στά 1913 ήταν 300 κάτοικοι, στά 192οι288, 016 19281280, 016 1940: 239, στά 195Υι 65 /μετακίνηση πληθυσµού στά άστικά κέντρα μέ τόν έμφύλιο πόλεµο/, στά 19611105 καί στά 1971314. Στά 1978 οί κάτοικοι μειώθη- καν σέ 12. "Βπαψε νά λειτουργεί καί τό δημοτικό σχολείο τού χωριού. 'Η οίκονομία 106 χωριού βασίζεται άπό παλιά στήν κτηνοτροφία. 'Εν τούτοις, τό όνοµα τού χωριού μάς παρέχει καί µιά χρήσιμη πληροφορία: χιονιάδες ήταν οί µεταφο- ρείς πιεσµένου χιονιού άπό σκιερές δρεινές τοποθεσίες 166 "χορταίνουν τήν πολιτεί- αν τό καλοκαίρι χιόνια". 'Η μεταφορά χιονιοσ άπό διάφορες περιοχές δέν περιορίζοταν μόνο στίς πολιτείες τής 'Επείρου καί τά κονάκια τόν πλούσιων Τούρκων μά έφτανε άς τήν Κέρκυρα όπου "κοµίζουν χιόνια μέ τό πλοίο, καί πίνουν οί άρχοντες καί εύγενείς K501000101 τές λείμονάδες καί λοιπά καταφυκτικά καί δροσιστικά ποτά"ΐ 'Βκτός άπό τούς κατοίκους τής Πρεμετής, τήν βουνύν τής Διακουριάς καί τής Χειμάρρας, καί οί κά- τοικοι τόν Χιονιάδων άσχολούνται μέ τό ίδιότυπο αύτό είδος έµπορίου, ίσως μάλιστα σέ μεγαλύτερο ποσοστό γι'αύτό καί τό χωριό τους παίρνει αύτό τό όνομα, όπως συμβαί- νει καί μ'άλλα έλληνικά χωριά, π.χ. Χαλκιάδες, Χουλιαράδες, Καρβουνάδες.. οί περιορισμένοι πόροι τής περιοχής άναγκάζουν ένα μεγάλο ποσοστό άπό τόν άν- τρικό πληθυσμό µά άσχοληθεί μέ τεχνικά έπαγγέλματα. κάθε χωριό είδικεύεται σ'έναν τομέαι ή Πυρσόγιαννη καί ή Βούρμπιανη στήν οίκοδοµική, 6 Γοργοπόταμος στήν ξυλογλυ- πτική, οί Χιονιάδες στή ζωγραφική.'Εστίες ζωγραφικής δραστηριότητας ύπάρχουν καί άλλού όπως τό Καπέσοβο, ή Σαμαρίνα, ή Γαλάτιστα, τό "Αγιον "Όρος. Θά ήταν ύπερβολή νά τά χαρακτηρίσουμε καλλιτεχνικά κέντρα. Δέ δημιύρήησαν καµµιά ίδιαίτερη σχολή στόν τοµέα τουέξ'Ββγαλαν καλούς, μέτριους καί κακούς τεχνίτες στό ύφος καί στό έπίπεδο άντίστοιχων δραστηριοτήτων όλόκληρης τής τουρκοκρατούμενης 'Ελλάδαάξ'Επίσης, δέν άνραποκρίνονται σέ αίσθητικές ή άλλες άνάγκες τού μικρού κοινωνικού των περίγυρου. Τά σπίτια τής Πυρσόγιαννης καί τής Βούρμπιανης είναι σχετικά πενιχρά µπροστά σέ δη- μιουργήματα μαστόρων τους σέ άλλα μέρη?Ρ0ί ζωγράφοι τόν Χιονιάδων, μέ τό 1600 πλού- σιο έργο, Ελάχιστα δείγματα τής τέχνης τους *αφησαν στό δικό τους χωριότ λίγες καί μεταγρνέστερες τοιχογραφίες στήν έκκλησία τού 'Αγίου 'λθανασίου, μερικές φορητές είκόνες καί ούτε ένα διακοσμημένο σπίτι. Τό τέμπλο τής έκκλησίας τού Γοργοπόταµου δέ συγκρίνεται μέ τό θαυμαστό τρυπητό ξυλόγλυπτο τέμπλο τής Μητρόπολης 'Ιωάννίνων πού έγινε άπό τεχνίτες τού χωριού αύτού.ΓΠ είδδκευση σέ έναν τεχνικό τομέα έκφράζε- τα ται καί μέ χαρακτηριστικές φράσεις, όπως " Οί Πύρσογιαννίτες έχτισαν τόν κόσμο"'γ… 4 "Χιονιαδίτης είσαι; Ζωγράφος είσαιί". Κι έδώ δέν θά πρέπει νά φτάσουμε στήν 6150- βολή νά πιστεύουμε πώς όλοι οί άντρες πού δέν άσχολήθηκαν µέ τήν κτηνοτροφία γι- νότανε χτίστες, ζωγράφοι ή ξυλογλύπτες.'0νομαστοί καί πέρα άπό τήν περιοχή είναι οί λαϊκοί µουσικοί τής Πυρσόγιαννης καί τής Βούρμπιανης. 'Από τήν Πυρσόγιαννη κα- τάγονται καί άξιοι λιθογλύφοι, οί λεγόµενοι πελεκάνοι, µέ ίδιαίτερη έπίδσση σέ λιθανάγλυφες προσόψεις τζακιών, "οπως 6 Γιάννης Κίτσος, 6 Βασίλης Στύλος, 6 Πέ- τρος Κοντοζήσης, 6 Γιώργος Παπανικολάου, 6 Γιώργος Βατσκαλής καί πολλοί άλλοι.Πλη- ροφορίες ύπάρχουν καί γιά χιονιαδίτες ξυλογλύπτες. Κατά 606650, 16 λεγόμενα "μπ'λούκια" ξεκινούσαν άρχές τής άνοιξης γιά νά έπι- στρέφουν μέ τό τέλος τού φθινόπωρου.Βασικά χρονικά όρόσημα ήταν οί δύο καβαλαρέοι άγιοι, 6 "Λη Γιώργης τήν άνοιξη καί 6 "Λη Δημήτρης τό φθινόπωρο» Τό είδος τής έργα. σίας καθόριζε καί τή σύνθεση, σέ άριθμό καί είδικότητες, τού κάθε μπουλουκιού. Πα- λυάριθμα τών χτιστάδων, μικρότερα τών ξυλογλύφων καί μέχρι πετραμελή τών ζωγράφων. Τό γενικό σχέδιο καί ή έπίβλεφη τής όλης δουλειάς άνήκει στόν πρωτομάστορα. Γύρω- στά 1868 συναντούμε γιά τόν άρχιμάστορα τών χτιστάδων τό λόγιο έπαγγελματυκό όνο- μα ά ρ χ ι τ έ κ τ ω ν /Δήμος Ζηπανιώτης, 1795/ καί τών ζωγράφων ί σ τ ο ρ ι σ-- γ ρ ά φ ο ς /Μιχαήλ, 1802/. 'H 6107151001111 00000061001 τών χτιστάδων καί τών ξυλογλύφων άκολουθεί τόν πανελλήνιο τύπο τού ρουφετιού ή ίσναφιού. "Έτσι είναι όργανωμένοι οί "κουδαφέοι" /χτιστάδες| τής Πυρσόγιαννης καί τής Βούρμπιανης καί οί "ταγιαδόροι| ξυλσγλύπτες| τού Γοργοπόταμου, πού παλιότερα λεγότανε ΤούρνοβσΞιΈτήν έπαγγελματική συσσωμάτωση τών ζωγράφων άπό τούς Χιονιάδες ύπάρχει κάποια ίδιοµορφία πού θά τήν έξετάσουμε άργδτερα. "Η μικρή κοινωνία τών Χιονιάδων δέν παρουσιάζει, τουλάχιστο άπό τό 18ο αίώνα 106 έχουμε σίγουρες πληροφορίες γιά τή ζωγραφική τους, τή βουκολική γραφικότητα μέ τήν δποία παρουσιάζεται γενικά άπό τούς παλιούς ίστορικούς ή ζωή τού έλληνικού χω- ριού."Εχει τίς κοινωνικές της διαστρωματώσεις. Αύτές δέν άντιστοιχούν μέ τά στρώ- ματα τού κόντρα-πλακέ, όπου οί διαφορετικές κατευθύνσεις τών ίνών τού ξύλου συμβάλ- λουν στή συνοχή καί στερεότητα τού σύνολου. Οί σχέσεις τών διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων είναι ένεργές καί άνταγωνιστικές. Οί κοτζαμπάσηδες παίζουν βασικά, καί γιά δικότους όφελος, τό ρόλο τού διαβιβαστή τών βαρών τής τουρκικής φορολογίας καί τών έκκλησιαστικών είσφορών στά κατώτερα στρώματα. Στό μοναδικό φορολογικό κατάλο- γο, πού τυχαία διασώθηκε, τού 1881, παρατηρούμε I! πώς ή γενική τουρκική 000010» γία καταμερίζεται, μέ άστάθμητή σέ μάς άντικειµενικότητα, άνάλογα μέ τήν οίκονσμι- κή στάθµη τού κάθε νοικοκυριού. Τά δικαιώματα τού δεσπότη καθορίζονται μέ βάση τά τέσσερα γρόσια καί μέ συντελεστές άπό 1 ώς 3. ME άγνωστα σέ 060 κριτήρια καθορί- ζονται τά άλλα κοινότικά βάρη, όπως ή κατασκευή γέφυρας, οί δρόμοι, 6 μισθός τού . .] .… " -. €.] ….'΄΄ . ' ο ! κ « ς . χ … l | ' ' ΄ . . : « ! χ χ .… . . , ' ' ' J . . ' ι …. ξ κ ., [ , ι . , , . , . » . ο . ΄ … . … …. . . . | η ,, …11' - ! ΄ & & Κ & & & … | « || ] - ι ! | . |" l . . .… » , ΄ … . . ", | ! ,, … . . . Γ & , … -… -. , , J | J J v t . : .… , . . … & .] ' ' ΄ ' … . . … . . ", . . , . . … …, l | " Ι΄ | | .. » . : ., …. ι … κ . . … … η , ή …» . , ΑΔ . & & κ & & » ' . . … , .. .: | ' , ~l . … μ …. ., , & … . ,, ' - - μ . … .… … . : …. …. κ : . … κ « . . , , . » ΄ - µ΄ & & ν & ' & & . .. ι ' Ιλ ' 1 ‘ . … . .… . .. . .… . .. , .… . ι. .; . | Ε Δ.…. .. , … ( ιρβνωΘ Μ αι, (4ωΧΜΘ… ,/';)| από !… ναί-.., "& …ζ:γ1,ς(ζη "τι…". ς:;'μχν#υ Ράχη… "σιε>ψαυ…' (314; '',άη|εµξ| (6Ά …! ά΄'Μ/Η τον (να… …. |υ!νΜα6γΜω. …', " : | . ,… ' χ… … " .… ' , . . "Ο… Kid/0630M, ω… Μα…"; " ί…φω.«' '…όΜ'#θ% Ώρα ""Μη", "Ψ: … . Χωλ", ΑΧ)άνό γιο-Κ1…α΄ρ% ολα ' θα" Μ ";, ως!) . 'Ν.χ : …. ' ." . .. ι … 11 κ ( & κ ) ι ι. Ο . . … . . , . . Ο I I . . ΜΘ , & για… ΚΑ΄ Μ ί)…θ": Μ , φαξ 'να? σ΄αΜλή"ΉΜ, 6167201 "η , &… Η΄ φακές,", -1… ,» … ,-.…….. ", γη,. - ,.. ., αµ. . …? γ., .… . . . - & .. |(ς.µγνκψονΘ … Ο"; …… 6Μώξνη 4, όηση «αγ…», end 3n) end/five µα Μαµά…" ["|/γ") ' να?!" . - . c …ν1 Μ «.… &"??? "9 44… .δϊψ|΄Ψ. ?" "Μ'?" Ησ΄,ΞΜσΗΥΜΆ Μ΄ ,.,. . _ --… … " …ι' .! ' # ; τα… …αν…» . I , .! " | | , | ' , , . "ΚΥΜ"! αν… Μάτια |%.χσηψρ |" άσπρα": (…. Ρ7 ΙΜαη….ηέΜ π.µ.,… Η]… ,-ι…&α … … . "1403… » » … & | , [ | … … , « & … , :: . . & . , & ι & & … Ψ …. ί & ι πι ' Δ . .! Ι . &, | … , κ΄- … » .. & & ! | | , …' κ κ & & .… …' … - ! ( . … 5 " | : κ κ ως. . .. .… . , » ι ( ". « ξ ! … ι . & ι. κ …, ν l ' .… …ι , ' ι ,! χ . ε & & ι «. Δ ' l H. λ . ' , .… ε .… «. …. …] : . » , , , … * | » Λ » | δραγάτη.Σηυειώνουµε πώς οί αύξομειώσεις στόν καταµερισµό τάς ΥενικΞς τουρκικΞς φορο- λογίας κατά νοικοκυριό δεν είναι άκριβώς άντίστοιχες µε τίς κοινοτικές ξπιβαρύνσεις. Οί επαγγελµατίες πληρώνουν καί φόρο έπιτηδεύµατος χωρίς, πάλι, σταΘέη Βάσηο'Από τό φόρο ξπιτηδεύµατος φαίνεται πώς οί ζωγράφοι έχουν άπό τά ύψηλόφερα είσοδηματα στά χωριάπ κε τόν τουρκικό Νόμο "περί βιλαετίων" τού 1859 Ξμφανίζεται καί στούς Χιονιά- δες τό άξίωμα τού μουχτάρη, οίκονομικού διαχειριστη. Στά 1892 μουχτάρης είναι & 'Ιω- άννης Δ. Βούρης, άδελφός τού ζωγράφου Ζήση Δ. Βόυρη. Μόνον Ξµμεσες καί άσαφείς πληροφορίες Ξχουμε γιά δυαδική δράση πού άποβλΞπει στην άρση η µείωση τών κοινωνικών-οίκονοµικών διαφορών. Συχνότερες είναι οί άτοµι- κ€ς προσπάθειες γιά µεταπήδηση άπό τό Ενα στρώμα σε άλλο άνώτερο % καί γιά εξωτερι- κή µίμηση τού τρόπου ζωής τών άνώτερων στρωμάτων. Χαρακτηριστικό σύµπτωµα στην τέχ- νη είναι η επίφαση πολυτέλειας, δηλαδή η άπομίπηση άκριβών καί δυσεύρετων ύλικών µέ άλλα φτηνά καί προσιτά.'Ενα µεσο διαμαρτυρίας είναι καί η πολιτική σάτυρα. 'Ο δάσκα- λος 'Ιωάννης Η. Καραγιάννης συντάσσει " in τού προχείρου καί μερικά ποιήµατα, Ev Ex τών δποίων άναφέρεται είς την κακήν διοίκησιν καί διαχείρισιν τών Κοινοτικών πραγμά- των 6πό της τότε Δημογεροντίας" γράφει ό Γεώργιος Παίσιος. Διαφορετική είναι καί η αίσθηση τού χρόνου στά διάφορα κοινωνικά στρώµατα. Στοάς κτηνοτρόφους είναι κυκλική καί µικροπρόθεσµη | χειυώνας-άνοιξη-καλοκαίρι-φθινόπωρο|, στούς έµπορους καί χειροτέχνες-ζωγράφους γραµµικήν/πρίν άπό τόσα χρόνια- πέρυσρµφξτος -τού χρόνου/ καί στούς κοτζααπάσηδες κάθετα γραμμικη/ δ παραπαππούς μου- 6 παππούς µου - & πατέρας μου - τά παιδιά µου] ξπειδη Ένα άπό τά κύρια στηρίγµατα της κοινω- νικής τους Ξπιβολης είναι καί ή "εύγΞνεια" της καταγωΥΞς τους "άπό καλη σειρά". Γιά τήν ύπαρξη σχολείων στούς Χιονιάδεα οί κάπως σίγουρες πληροφορίες φθάνουν ώς τά 1826, τότε πού δίδασκε, με άκτινοβολία καί στά κοντινά χωριά, & Κωνσταντίνος Δημητριάδης Κοσκινάς. 'Ο Γεώργιος Παίσιος µάς πληροφορεί,πώς σχολείο λειτουργούσε στό "δπ6 την ίδίαν στέγην της παλαιάς 'Βκκλησλιας άγ. 'Δθανασίου οίκοδοµηθΞν διαμε- ρισπα, Ξχον τήν'είσοδον εκ της θύρας τού γυναικωνίτου, καί τό όποίον κατηδωφίσΘη κατά την άνΕγερσιν της 'Εκκλησίας κατά τό Ετος 1866". Κάποιο σχολικό κτίριο φαίνεται πώς χτίζεται στά 1858 µε δωρεά της Αίκατερίνης Χρήστου Παπάξε&ατά τη μαρτυρία τού Γεώργιου Παίσιου είχε µόνομιά μικρη καί σκοτεινή αίθουσα διδασκαλίας καί διαμέρισμα γιά κατοικία τού δάσκαλουο Στη θέση τού σχολείου α6τού χτίζεται στά 1905 τό σχολικό κτίριο πού ύπάρχει καί σήµερα. Δδτό χαρακτηρίζεται "ε6πρεπξστερον" καί " όπωσδήποτε ζζιεινότερον" άπό τό προηγούμενοι 'ο ζωγράφος Παγώνης, πού έρχεται στό Πηλιο γύρω στά 1800, δείχνει άπό τό γραφι- κό του χαρακτήρα καί τίς άνορΘογραφίες του» πώς ξέρει κάποια κολυβογράμµατα, χωρίς νά είναι βέβαιο πώς φόίτησε σέ σχολείο τού χωριού του "η σέ κάποιο άλλοΒτ6ς περιοχηςο κ . … & ' "3… "΄" ' "" … "…." "… , νων… .1 …....ι;+ … ,… ι Γ . , ω … | . & , , :: .I …' ν' )" . … . α΄»: . "…! \4' I . »! "…! & « : ι & ": , (ν " > …. . …. . … . .… ,… *,… , ., , .Έτ: .! ΄ &… &; & ...!] ι'. … «»- … : Νά ' . ι € . . . Η _ … , …. . " , Έ ,… Τζ. να , , «:… & .". ι .» Σ, . '; ξ! ΑΧ ! :: &… ''ι.'?? , ", & |; " ΄ .. Δ'.΄ ' ' « . - . .Η… …ή…" 3… ." &, … &"? ", -"""΄ ? ," ί? ., ΄' ] '…΄ … . ΔνΨ.Δ ‘4 Η «3 !… …' = ; Κ.ΔΙ…-…'΄ι …' [. . ' --.'.4....ι..ε ' …:……..…'…- Νηλ ςθ΄ωΡί) and θα" .…Ώψ|ηΜ,ίά.|'4ηΜ ν' Λάλας) flit-”30 Ο?" [θα €6βνν'Μα κογ1φ r. «6755; L«.'—.7§(m'iw.; 'fithfilyd, κάλω άΕΜ'ά΄Χκ εµάς.! άµΒόΌ4 ΨΦ>ρΖ)ΛΜ η,.Κρο…… ? .'.'.'ΐΠΡ…;|- ." of“; Θυ7…Μμ6',%Ξ'ιΜά»ΜιΑ ΜΜα%Ψ&;γµμΜη; ΜάΜγ μ…… . I ?" -…-…ζη'ΡΛλΜι'.Πα) ιθ'.νν……νώ 3644 . [?"'ζ γ…Γιζέ΄;… ., , 3… … . … . &… κ…"? … ' .., :… . , . . …'… .… .. δ..…. . . '. » …. . π. .… , - : : :… . .… :» > - .ι : -= … ! … … . &… « ( . & . , γ…… ,... . …. «Η : « … '…» -. . , τ , »… …;.>ι'αχ - . ", …. . . .: »: |… … . …… …. . .- . … .. & ' . … … … ω… , & ' ι … … ." …' . : … . Η"… "». "- »: : ψ : ;-'… . ,… ' , ι / & - & … . & ε . "|" ΐΐ"΄ "," " » . & -Κ| "ι) χµ» & .» . .ιι" . … ΧΧ! α' ( |… …… . "| ‘ . . ? . … . . …… … …»… » .. » Ή …"] " ' ΄΄ ‘ .…ν.] "ά., . , .! ' .! ** ' ς. & » ' . & ? … « , .…. . υ … , …. . .. , η » »… η. . , . . . -» ..» . … . … . …… :… - ……»=…. .; . .… . & . . .… : : Μα……» α & & 11… «| | …! Δ …… _ … 4 &… . … «,! … … χ… … " &… Ν"… …… , .: να , ν - … » .: … … . ,, . … | κ … .… . … ξ… » … τ σε . & , ..; J ",? 1' .. . | : :… .: J : κ; : µυ,? 3η . || 313 : | « "Ά… Κ| « …. ,," … ι κ ι α .. . …. … - … . . . … > . …. , .… …' "" l … ς .! |… "' ' ς ' : & ." Η … ΄. .. .? κ α »… & ρ - … . .… .… … …… , . ,, … , ι… ,: . ., ». .. ,? . … τα, .! , | Η | ». … . . . & … . J - 4»: » , - ;… ξ . , . …. ς , > . ή …… Δ … ,. "& , , & . & , & . 41.3 ? ι «' 11 ', . ( Νι Γ.Ν. & . .… Η … & …. .…. … - . . … ι , …, ; I - .x . : . 1 , ι . » & . Έ .. ι… , ,… …. . . . . … ,, ' . . .… . . & …. … . . . & : τ … » .. … . :… …. » & … ι.… (' ..…. - … « .… , " .»… & &… :"… . '… …! . .! >. …! . '… ' &… & € .… ,: , : .:… … να" οχι ' .": .! ι… .... « … & . & …, ή , . ι x & ζ" .. .! 3 |»? .‘ " : λ η… .! …. . «& .??? , ,… … - … … . … ., . , . " … . . .. »… ' …' 432 . ζ…" …" &! " &" …' ΄" » ' € ΡΜ." …' … &" '" ." ..! 3". , .» . . … … » α . » ν .… .… , . ' … «, - κ . …. ' ">" …. … - ' - Ωχ ? .] Χ ..- .* - & ς… . .! "Δ …: 6 Είναι σχεδόν βέβαιο πάς πολλές φορές στή µαθητεία τής ζωγραφικής περιλαμβάνεται καί ή διδασκαλία τής γραφής, άπαραίτητη στήν άσκηση 106 έπαΥΥξλματος. 70 γραφικός χαρακτήρας καί ή όρΘογραφία 106 Παγώνη βελτιώνονται βαθμιαία στό Πήλιο.'0 ζωγρά- φος Χριστόδουλος άντιγράφει στά 1846 τήν "'Βρµηνεία τόν ζωγράφων" τού Διονύσιου µέ στρωτό γραφικό χαρακτήρα. 'Δργότερα, άπό τό τελευταίο τέταρτο 106 19ου αίώνα στό σχολείο τόν ξιονιάδων γίνεται συστηματικότερη διδασκαλία. Δάσκαλοι άλλοτε είναι ντ6πΙιοι κι "αλλοτε έρ- χονται άπό διάφορα ήπειρώτικα χωριά, τή Ζίτσα, τή Βούρμπιανη, τήν Πυρσόγιανννη, τό Τούρνοβοκ Τήν έποπτεία τού διορισμο6 τόν δασκάλων είχε 6 Μητροπολίτης Βελάς καί ζο- νίτσης. 'Η µισθοδοσία γίνεται άπό τό χωριό. Τά σπίτια των Χιονιάδων είναι λιθόχτιστα διόροφα, σέ τετράγωνη τά περισσότερα κΞΐ;;ήµκαί μέ σχιστολιθική έπικάλυφη τής ξύλινης στέγης. Σπάνια έχουν έξωτερικά κάποια άπλή λιθανάγλυφη διακόσµηση. 'H γυναικεία φορεσιά, όπως φαίνεται άπό φωτα- γραφίες τού τέλους τού 19ου αίώνα, άκολουΘεί σέ γενικές γραµµές τή φορεσιά τής πε- ριοχής Κόνιτσας. Κατά τήν ίδια έποχή στούς άντρες έχει έπικρατήσει ή εύρωπαίκή φο- ρεσιά. Προσωπογραφία, έργο τού χιονιαδίτη ζωγράφου Θωµά Μαρινά, παριστάνει άντρα πού φορεί κόκκινο φαρδύ φέσι μέ μαύρη φούντα, άσπρο πουκάµισο, σκουρογάλαζο γελέκι, όµοιόχρωμο έπενδύτη καί πιθανό φουστανέλλα |άπεικονίζεται ώς τή µέση/Ξ5 'Από τά στοιχεία πού έχουµε σχηματίζουµε τήν τυπική είκόνα τής ζωής όλων τόν μικρόν όρειν6ν χωριδν τής"Ώπείρου, χωρίς τή λάμψη µερικδν ζαγοροχωριδν. Η …Γ…ΤΙΠ ΣΥΣΣΩΜΛΨΩΣΗ TQN ΖΩΓΡ…π Γιά τήν έπηγγελματική όργάνωση καί τή διδασκαλία τής τέχνης στούς Χιονιάδες δέν υπάρχουν παλιές γραπτές μαρτυρίες, πράγμα πού άφησε έλεύΘερο τό πεδίο γιά κάθε μορ- φής είκασίες άπό τίς δποίες δέν ξέφυγε καί 6 όποφαινόυενος. "Επαγγελµατική όργάνωση καί έκµάθηση τής τέχνης είναι άλληλένδετες σέ μορφές χειροτεχνικ6ν συσσωµατώσεων κα- τά τήν Τουρκοκρατία. T6 έΘιµικό τους δίκαιο καθόριζε όχι μόνο τούς όρους άσκησης 106 έπαγγέλµατος άλλά καί τίς συνθήκες καί τά διαδοχικά στάδια µαθητείας μέ τή βαθµιαία άνάληφη όλο καί µεγαλύτερων εύθυνδν κατά τήν παραγωγική διαδικασία. 'Ο Εύρυπίδης Σούρλας µιλάει χωρίς δισταγµό γιά 'Αγιογραφική Σχολή τόν ΧιονιάδωνΞΒ'Ο όρος Σχολή έδδ είναι άβάσιµος είτε μέ τήν έννοια τοπ 'Βκπαιδευτήριου τήν πάρουμε είτε σά μιά "σχολή" τέχνης μέ πρωτότυπο καί ίδιαίτερο όφος. Πιό προσεκτικός καί πλησιέστερος στά πράγµατα, 6 Γεώργιος Παίσιος μιλάει γιά "μακροχρόνια σειρά τής Οίκιακής 'Αγιο- γραφικής Σχολής τόν Χιονιάδων"ξ ΜΕ τόν όρο΄οίκιακής…άποκλείει τό ενιαίο έκπαιδευτή- ριο. Οότε μέ τήν έννοια τής καλλιτεχνικής σχολής τόν χρησιµοποιεί γιατί 6 ίδιος μέ πολλή σεµνότητα σηµειώνει στόν πρόλογο 106 βιβλίου του: "Κατά τήν σύνταξιν τής πα- ρούσης, ήµείς, µξ έχοντες είδικότητα τινά περί τά τοιαύτα, δέν έπιχειρήσαπ€ν νά έπι- 7 φέρωµεν κρίσεις έπί τόν έργων τόν Χιονιαδιτόν 'αγιογράφων. Τούτο είς άλλους έναπό- κειται. "Οσα έγράΦαµεν καί γράφομεν σήµερον περί αύτόν, ταύτα άναφέρονται είς τό ίστορικόν τής 'Αγιογραφίας µέρος καί άποβλέπουν είς τήν έν μέρει πλήρωσιν ένός καν νού, τό δποίον έδημιουργήθη άπό τής άρΧής άκόµη τής έµφανίσεως τής τέχνης αύτής είς τό χωρίον τούτο". Είναι φανερό πώς µέ τόν όρο ΄Δγιογραφική Σχολή έννοεί τήν άγιογρα- φική παράδοση, πού πραγµατικά ύπάρχει στό χωριό του. 'Ο ίδιος σέ πολλά σηµεία τού βιβλίουντου άναφέρεται σέ διάφορες "γενεές" ζωγράφων. 'Βπίσης 6 Παγώνης, όταν τοι- χογραφεί στά 1802 τήν "Αγία Μαρίνα Κισσού, γράφει στά κιονόκρανα τής μεγάλης αύτής τρίκλιτης βασιλικής τό ίστορικό τής άγιογράφησης καί δπογράφει="Χείρ δωρεούντος παγούνι κωσταντί χιωναδάτι έκ φυλής πάξαλάδες". Νιόφετος άκόμα στό Πήλιο κρατάει τήν ήπειρώτικη προφορά τού όνόματός του καί σημειώνει τόν τόπο τής καταγωήής του. 'Αργότερα, "οταν έγκατασταθεί μόνιµα στή Δράκια τού Πηλίου Θά ύπογράφει ός "δρακιώ- της". Είναι συνήθεια τόν συγχρόνων του νά σηµειώνουν τόν τόπο τής καταγωγής των. 'H Γαλάτιστα, ή "Αρτα, τό Φορτόσι, τό Καπέσοβο, οί Μηλιές, τό Νεµπεγλέρ καί πολλά άλλα μέρη συχνά έυφανίζονται σέ έπιγραφές άγιογραφωΞν]΄3ί*όαµαρινιώτες πολλές φορές βραχήραφούν τόν τόπο καταγωγής των µόνο μέ τά σύμφωνα "σ.μ.ρ.ν.".Οί χιονιαδίτες ζω- γράφοι μέ πολλούς τρόπους σημειώνουν τήν καταγωΥή tongs " έκ κόµης Χιονιάδες","έκ Χιονιάδων","άπό χωρίον Χιονιάδες","έκ Χιονιάδες", "Χιονιαδίτου", "Χιονιαδίτη", "Χιο- νιάδες". T6 πιό ένδιαφέρον σηµείο είναι, στήν έπιγραφή;ζό!ΐϊοσδιορισµός "Εκ φυλής πασχαλάδες".'Ο Χριστόφορος Περραιβός στήν "'Ιστορία τού Σουλίου καί Πάργας" πού τύ- πωσε στά 1857, γράφει στή σελίδα 17 " Βίς τά τέσσαρα ταύτα χωρία ύπάρχουσι διάφοροι φυλαί, φάραι κοινός όνοµαζόμεναι".Σέ άλλα σηµεία τού βιβλίου του άναφέραται στή "φυ- λή" τόν Βοτζαραίων", στή "φυλή τόν Ζερβαίων" κ.λ.π. δηλαδή σέ γνωστές σουλιώτικες φάρες.'Επίσης 6 Γεώργιος Παίσιος σέ πολλά βιογαφικά σηµειώματα γιά χιονιαδίτες ζω- γράφους σηµειώνει δίπλα στά δναµατεπώνυμά τους "έκ τής γενεάς Πασχαλάδων","έκ τ"ης γενεές τόν Τσατσαίων Πασχαλάδων", "Μαρινάς". 'Η έπιτ6πια έρευνα, σέ συνδιασµό µέ τίς ένδείξεις τού Παγώνη καί τού Παίσιου ξεκαθάρισαν τό θέµα. Οί ζωγράφοι τόν Χιονιάδων δέν άκολούθησαν τή συντεχνιααή έ- παγγελματική όργάνωση άλλά τό χωρισμό σέ φάρες, κοινωνικές δµάδες πού στηρίζονται στήν κοινότητα καταγωγής άπό τή σειρά τού πατέρα. 'Η "φυλή" τού Παγώνη καί ή "γενεά" τού παίσιου είναι ή γνωστή φάρΞµέ τήν Εσωτερική της διάθρωση καί έεραρχία. Τελικά άποδείχτηκε πώς οί χιονιαδίτες ζωγράφοι ός τό τέλος τού 18ου αίώνα άνήκαν σέ δύο… φάρες, στούς Πασχαλάδες καί τούς Μαρινάδεςο Στίς άρχές τού 19ου αίώνα δηµιουργείται ένα παρακλάδι τόν Πασχαλάδων, οί Τσατσαίοι. Γενάρχης τόν Τσατσαίων λογίζεται 6 "ί- στοριογράφος" Μιχαήλ3ςΒασικά οί φάρες τόν Χιονιάδων παραµένουν κτηνοτροφικές, μέρος µόνον άπό τούς άντρες τους έπιδίδεται στή ζωγραφική. Ο! Πασχαλάδες κατοικούσαν στή , . ο ' , η " ? ι συνοικία που βρίσκεται βορειοδυτικά άπό το κέντρο του χωριου καί ειχαν κοινο τους … … . ι …. . . . . …… …". …, . ο"! … …. ….… ,, 33… …, , .… .… ,… ,… …'. ‘I (, . ς ο» … »! … & . .- … » …. , » « …- … . z … > η… . …. » …! .…… η , ' . …. …ι , ο …! …? χ » ι € … γι Ε . , …… … … ………Έ, . .. ,.…| …! … …] , - … ‘I … . …. …'"? …. …ι … … (: ., …» …». ‘I …… »… …ς… …… .… ! …Χ [ι … ξ …… …! κ … …! »… … 1 … …… …… " " " λ .. … … - … . .: : .. ' .! ,… .! Η: , .. ξ κ 3 … … … …ι . … . . … … … ν …- …: …" ' =: | .… :… " …. " ' «: . ' « … … " « .… ,-:.. …. | .. , . '- : | . . &. ι .… ,…" | , ι . .…- : . .… , .. . . …. .… ». ι | & , . … ., κ… … ! . ι . & - r "…. … " 4 …' 'Η … .… ε…, …ι .… & … » …. . ,. ,… .… … ι… … ...… . & γ .… … . … .. .… … .. . …,, … . . … . . . …. . ξ … …. μ….. … …'… … :, . . ό…. . …. « .… . ». ι . .. . " - ι ; . I "| . …' ".… ' 4 : γ .' | ' l N ' , , . . . - . . . . . . . . . « « 2 & : … € ». . « … .… . .. …, . .. . . … . .. …. . .. .… ,. . .… . .… ,… … .. . 1 .… .… .. … . . .; υ . αν… .! . .. ΜΙιΛ : & Ν & " να .. …. … ., - -'-- .… . …;… -ι.… ή)». :… … .» … . … . . > " | : ς-ξ'3 "ι : . » ι …. ι « . « … η .. … ……«… ι … ι … … ς … … - … .…'ι…! …: Γ… … ' ' '.- … ν J . » . |… … ". .. . … … … . …… ,… . ..…. . . . . . . . .. . ..… . ." '… ' . « . " - …… '- ' …' . ζ . ..… …; … ι …. … « … . … , … … ". γ … & … " 3… ΄. ΄ " … '……ι,΄ : ΄ ΐ΄ ΄ : … ~ . .. & .. …….΄" ...… ». & € … … 1 & ι «, & ο . , .… ., . , . .. .. * . . . ,. ,, ,, , . . κ … …' &… .! …ι …… …, , …. . .… … . …μ … .… . ο. . * η. ι »… «, … « …… …. "Ό… … γ . |… …. . .…0…… …. .… .. .. …. ό…. . .… . .… … . … ". , , Ξ . « 1 ,. ξ , . & η. .. Χ - …… ,… . . … .……- . . .….. . .… .. …, . …. , … … .… . , . -… . . , … , . …. … … µ,… « … . ξ . , . .. ε, … , . …… …' . ……. …. , ,. …. … …' . …, , …… …. , ,… … … ί & … . ., ,… ,… . . …, . ο… ι.. … ' …… … "| … … ε . ι …, , . .… . ,… . , . .… … . , ( » … . ς . … …. >. . . . . . .! . - . . » - - , ο ! …, ι κ .… … … … . . … « -.' " &" ' ' "…,! Ξ ΄ . " ΄" . .! . . . . r … 3 ν &, ( ΄ " υ Η) . . . ,… . ……… …%ΜιΦΛΜ…ω… ή" ,, ., , . Ρώµα | ΐάΐΛ…, ' z … & . ,," …. &… … ..… »….» .- . - « . ι ». - …: τ'" . . π "νι ! ," , ,,,: , , , , . . . . , . . . … . τ...… … ς &… . .. .. …… . « … …… . .Ι …! . ..…. ,… : .… … . … ."… ,, & ,, .. … …… " .. & ,… . , |, …, & « | « . « ' | ιι ι' : - , …. Ν . .. »… .. . … . & … . .… ,, . ,,, ς …. … . . .… …. . "." .- … » κ τ & : . -… . » , .… ' ζ & . τ' , Ι'" " ' : , ν', ». . . ς ι . ' ' … . . . . » . … . . . . χ . . - …, … . Δ . Μί 1…" λ ΄΄ . " Μ …" - " , . … …- ,! . . ? &" Ν >… …? &; εκ… δεν % άπλα Μ|ηοφ'…ο |1… &… . , | … ι … η κ ! ψ7Ψ+'(??Μ "&…".ή( . ' …' s … ( .. κ η .… , . . , . . . ..…. ..- . κ . . -. . - . …' .' " …. & . . …. & . "… ~ Au = Τ… …' . ' . . . . .»… . . . … , … . . . . - . > . …. . - . . . .. & , , .- . : : …' …' …' » » . … ι » , . . ; . | | - ι ' . . . . . . . , .. -. κ , … α α ι κ … … :=." * .… . …. ., - κ "αν . … . .. ' .… . . ο . , … " .. . . & ' γ … . - u I 8 έργαστήριο, όπου γινότανε καί ή µαθητεία τύν νέων ζωγράφων, Ένα πολύ ψηλά κτίριο πού οί ντόπαιοι τό Ξλεγαν"ή πούλα τύν Πασχαλάδων". 'Η πούλα τύν Πασχαλάδων Επεσε τήν ξποχή τού Μεσοπόλεµου καί στή Θέση της Έκτισε καινούργιο σπίτιϊπάράξερισμού 6 συνταξιούχος δάσκαλος Στέφανος Ζωγράφος.'Από τά µέσα τού 19ου αίύΐα πολλοί εργά- ζονται καί στά σπίτια τους. Σώζεται σε καλή κατάσταση τό σπίτι όπου έργάσθηκαν οί Πασχαλάδες ζωγράφοι Γεώργιος, Ματθαίος, Ζήκος, Απόστολος, Σωκράτης καί Κωνσταντίνος. Οί Μαρινάδες κατοικούσαν χαµηλότερα καί σώζεται, άχι σε καλή κατάσταση, τό κοινό τους έργαστήριο. Πολλςνί παίρνουν γιά ξπύνυµο τό άπαγγελματικ6 τους Ζωγράφο.ς. Στίς άρχές τού 2006 αίύνα εχουµε σίγουρη μαρτυρία πώς 6 Σωκράτης Ζωγράφος διατηρούσε έρ- γαστήριο καί στά Γιάννιναζ9Στά εργαστήρια αύτά οί µικροί μαθητευόµενοι άρχιζαν άπό βοηθητικές δουλειες, δπως τό τρίψιμο τύν χρωµάτων πάνω στό μαρµάρινο "τριβίδι" καί ή προετοιμασία τδν έπιφανειύν, ύστερα προχωρούσαν στό γέµισμα όµοιόχρωµων άπιφανειδν καί διαδοχικά άναλαβαίναν πέΐσσότερο ήπεύΘυνςχ καθήκοντα ζπου νά φτάσουν στή σχεδί- αση καί τό ζωγράφισμα λεπτομερειών. 'Η έργασία έδινε στούς χιονιαδίτες ζωγράφους κάποιαν άνεση οίκονομική καί κοι- νωνική Ξπιβολή. Μεταφ€ρω έδύ περιγραφή τού 1947." Στή µετάβασή µας στούς Χιονιάδες έπισκευθήκαµε καί τό 'Αρχοντικό τού Ζωγράφου. Σεργιανίσαμε τό "Αρχοντικά αύτό, &… πως βρισκότανε τήν Εποχή εκείνη, τριγυρίσαμε τίς κάµαρες καί τούς όντάδες, περιερ- γασθήκαµε τήν όµορφη αύλή του πού ήτανε στολισµένη πό λογιύν λογιδν τριαντάφυλλιΞς, ΙΙΙπεριεργασΘήκαμε τούς ζωγραφικούς πίνακας πού ήτανε άκόμη -µερικοί άπό αύτούς- κρεμασµένοι στούς τοίχους τού μεγάλου όντά με τά βαρειά στρωσίδια καί τά µιντ€ρια του, φάξαμε τίς παλη€ς σκαλιστξς κασσέλες πού ήτανε φυλαγμξνα δευτξρια καί άλλα προ- γονικά κειµήλια....καί σ΄δλόκληρο τό χώρο τού σπιτιού πξιχυµξνη µιά άρχοντιά καί Ένα ξεκούρασμα τού ματιού με τίς γλάστρες πού ήτανε κρεμασυξνες 06 δλα τά παράθυρα τού όντά, γεμάτες µε βασιλικούς καί κατηφ€δες.#ηΐξπί στό ρημαγμξνο Εργαστήρι τύν Μαρνάδων βρήκαμε τό καλοκαίρι τού 1978 στοιχεία πού έπιτρ€πουν τήν άνασύνθεση µι"ας παρόμοιας είκόνας, τόν μεγάλον όντά με τά παράθυρα, τήν πλουµισμξνη κασσΞλα, καί μεσα της µερικά άπό τά κειμήλια πού χρησιµοποιούνται στήν άργασία αύτή. ... 13 'Από τά µεσα τού 19ου αίύνα οί ζωγράφοι άνεβαίνουν κοινωνικά καί άρχίζουν νά παίρνουν άξιώµατα. ‘0 άγιογράφος Μάνθος Ζωγράφος,"µεταξύ τύν ίθυνδντων τού χωρίου", πρωτοστατεί στήν έκλογή τής τοποΞΞοΞΞς-ΞποΞ΄Ξζ,έιοθεζ-=ό.ιαι!Ξύργιο σχολείο 215- 1858. 'Ο Μιλτιάδης Κ. Ζωγράφος ΄ρωτοστατεί, 1905, στήν άνξγερση τού νεου κτιρίου τού Δημοτικού Σχολείου. "ΔλλΞΞ΄όµότεχνός τους, 6 Νικόλαος Παπακώστας είναι, στά 1912, ταμίας τής 'Βπιτροπής γιά τήν άνξγερση Παρθεναγωγεάδυ. Τώρα πρέπει νά ξξετάσουμε γιατί οί, άρχικά κτηνοτροφικές, "φυλές"τύν Χιονιά- δων ξξελίσσονται σε µικτές, χειροτεχνικ€ς καί κτηνοτροφικές, χωρίς οί ζωΥράΨ0ι τους νά άργανωΘούν σε ίσνάφια, ξπαγγελµατικξς συσσωµατώσεις στίς όποίες κριτήριο συμμο- Ας 26λαΔΜροΏΛ ας ςρΛΐ&:ι ςΐαλλιγππ;τ εξ …αν… ΛΞςφοε€: Ξςς€ ρκοςςι κ…: ξΏΓο "α Με… ς…» Ξςεγςοα:Λ:αν "!! πτ::ς€ λκνοοιεΞΛνκς6 εας ;&μ…οιΐμώΓ:ζΐ …ποςς ος ς…ιΌΐ!ωΡ Αρης …ρδα πΏΞαε: "ξ ΞιτεξαοπΒς λΓΤςξ υς€ ςπΛτχρ κιΔΛο&υοώνκζε) .ΐώ,ιζ-ξΞΛ ,τσΛνΞ… ;δ;ξ= &α!!ς:ϊ ιΞ€ …Ξ:τ:µ';Ξ' )τς ερΛ ςΛςλευαύ ςυηεΛαΑ .;ςέπ' ισα νυποιτκομ εΧ0Υ€ΡΟΠ' -ΞΥΥο€ οµρ:ιΧΛρΨ &) € o ;:κυγαο€ υαπ?Ξ8…::έ ϊΓΛΨΓ' "(η .. … . n ' ι » ι --- 1998' …ο Ήργεμςςυό Χ… χΜΛυξόο€ Όωίο…ξπιιξ= :;ς;δ οξ2; ?λξΑ-.;3 1µς 5200 Χ:τΌζ.υ . χ-.....- π,Ά πµ. ". #" ΄ π0αιΟ&…::€ς αερα ξκχολζ ςΞ΄ εοκοοεαςε€ €:υπ =ξ χε τ=Ξ-τς'ΧΨΐΛσΐωλτπ µλογιζσ =&ξ καζδΛοπΛ ςςΓςΠα:α' …ρ ςλµυΑΌ=ώοέ ήςαΐο€ ;9Λδςώυς*"πες6ςξ {an {qannlnn qou λω=ςαπ…' .Υπς ές ΠΞασ ιο… 330» αςζΛσ ος κΝλςξ::τ ςΛερας:ο…» ΧσΡΛω:Ρκς &πς υ…ζχ",Λ Ας Πςοα πως Μπανκς ?:ς Αζ κεεπςγτπ Μορ ςυ;αευυκοτοςΛ«:τ αερα ςυ;τκκσ αριύ' ' … :αΌρΗοτα€ εςιρΛα€ ιζΛ πε ςγοΛ ρι€α εξ κκυςρΠΌα' :ρΑ κγοΩέ:απΞηυ κα…ωξν:' κ'ς (τ'; ,ιΛξςωΛ ρ0ρκαπε φ? καγοκσςων 41€ |;ς6 αιονΧτς :ορ ςπ::αξκμ…Α εςΛ ΐΛσηωη΄…Σέ πε…τς …πΜ:Λ%εΛο !Ολ6ιύ3ν {ma ! ι ι έ ' ει… οΑ:Ξ λ:πΐε€! ως Άσ…ιµτκΩξέ …ας κα;πώξ;ε€-πΐν.ζ ….. ξ=τ ςεχσξοαοπ: tog π:ετυ€ πξ ;ςι λγτΩ::εζ χςς ΞιαΛε κΌεπα.τςαι€ ιζ 9γα άς π:…ξθούα ΑοΛτκς κετΠργττ""κας αδργςκγωίο ;; ιΏυυ κος οππ:τος ζΡΐΧΩΉξΛμ ;τς ςΌΧσΛ:τξ ι:ς &…3 ψ€ςαπε ;ζ€ κα;υς€ αΧαγναιξς καα«ςγε€ εντ μεαΛε .ογαλπξΛυ ?εη:ξΌν: »αζ "γγσ κβο… 4Ότι:υπ'Λου (one {orXGn' ιο πε;π.ηο Ας… :… ια "…ετσ α:Ώπιπ>εσ καν :: πτΔ:;οτ… . Η 8 . Ό . . . | ε|ξιιι:.οΑ:ς…ς«απε &ορς ςωλυα1ν;υξ€ …ςΛσεα€ "ος υ::Λε %κςπ -πεΌτκος ςπς αςιοξς… λαυθρκσπ' …ςτ ς!!οοώυ αρ;ς κοκ ;υό 9ξσΛε αεογ:;υξΛ: η; γυ!ιΔΛ ,ςΑ.ξ» ιυττήςαώπγγγςς » ;ώ€ υοε.ε;:αΛ. ιρΛ ςπα;ρ ςκες…: :υνέΛυςααπι :ς€ κςΗαυε€ κας {vat ς;ιζ,…:; ;ε©νευ… =κνυκι…9ξκ…:ι (ιζ ες .γυΧοΛε|νς ισα &…υςαοΛ' Χςυ;ταΛς .": εξ .; :-Αξτςς «Φις. ο- ΛωΛτκ4 ςπτιο;ξ' χεισ:ςτΜ ςγς κςύ&ιοαφξ κος ,δς;-… χερ πε Ξςα:ρ πα… γιορ… ;νςαπς ; Η µπαρ µε ί&Ή%ινΜξ%Ώς8% ………µψψ. "ΞΛωΙφΜ;ΜΛΟΠΓ!ξ κ.κ. ως… -i M’fé’ffif‘ifimufmm¢fiyr (U ’m Maw/Caz κ………»=ν ,… ?ΐφΜΛψ… "… ':ξκΘ12&;Μ/Μ .Μ.:ψά.… η;…ι.-οο.. ο… ε.". ζ- γ Ξ%ΦΛπ4μςα…ας#σΨιψαιπσψρµΑµραιρα4χυοαηψυσςςαωηµιξας??νπυυηαφνζαµππ…Λ ςµΓ>:…ςτξ; ν;;ςυ?04(ΨΨ.βΉγ€ϊΐ"ΘυιξΌψΈ'ιΘξψΚΉε=&ξξ1οµωμςηρςωπςξω ω(ς 9υυπς…&µη …!οτ|κ :… …:ς …ι=ΜψΜΜα%'ρΜ…ψ4… Μα…… …….ψω …. . ξ.."ξ%ΥΕ ΜΕΉςΜ'13…7ψΜΜ…΄ΐΈψ ψ…" ζ!Ώ=>ί[ΏθΩμφω .--):.…ιι ζ'."- ι 109€ ΐυ…π…:Ξι:ο' µογγξ,ζ :ΙζΏΛυΛΛ ιΐς ς ξΛΐΈΟ (q ςκσ?…ε,π,…τκς ιυηΐ :ωΑυς3 %… …[3 |]? …' 'Ρ.=ι'.ξΈ…:'.- Κιϊ&ΟΓϊΟΞλζ!Λ Χ-…!Ώι.ϊξεδΩ πα". .)… .Ξζι':Γ; Εξ." -…. :.": ϊ '…΄ι'Ι.';.;Ωιυ';Ωΐ .; , αν: »" |. & .€τγςςεΞ …"λοςώοτ ςεΈοΛτοΘ … ;;υςαΞΨ …ςεο- Ιπξ':…7ωι …ν. χ.ψς κτς ΐΜΛαξπαξςΛυζ' χφπ:αΓ …ς ω:ς ω:ς:#τ ι0Ω€- ΣφιιιοΓ α… κσ.ζ κ…;ςα:σι' ιζ - {If ξκΩ… …ψ!ζ…;ώ;αα ος =…πι?ξτοΩΧο€ ρςςέαγο€ ςξ=ωαΛοι χ…λςΈεοζ"ξ;ρ ές πξώα ιμ1 . ι=.π; .- γ,ς ζ'3ί… (hi 14660 it” πετρτςνιΠψ3 καε πει gear -ξΓ ζΞξν…ί γ:γιοµτιΓ; -ετ;0 …:.;)επΓ;ποΩ Ο . Ψ » . . Η ' ι κ εγε:8…η… :υζ?… ςςµ ΕαοΧα?ξχωΛι' . κας … ξςΛ ….…;π μςωΑ Ξλςαε I‘ . ;>α:οιςπν… α'ο: Αγάς; "ι κτς ? πα ς. ςι εςΛ πΞ…] ;…!;ι …Α= ι… τυχη φνχς κ:ςιΐυ 5 9 ΄ τοχΒς|είναι η άσκηση δρισμένου έπαγγέλματος καί όχι & κοινότητα καταγωγης άπό πα- ΈΞΞπη σειρά, παρ'όλο ποό "στό τέλος τοό 18ου αίόνα βρισκόμαστε µπροστά στό φαινό… μενο: ή κτηνοτροφική πατριά, πού ή συνείδησή της όταν σχεδόν άπόλυτα δεσμευµένη άπό τό ένστιχτο, τώρα κάτω άπό τήν έπιροή τών όρεινδν άστικδν κέντρων, έλευΘερώ- νεται άπό τήν άστική ίδεολογία"ξΌΉρδξα άπ'"ολα γιατί οί "φυλές" τόν Χιονιάδων εξ… χαν µικτό χαρακτΞρα, άλλα μέλη τους -τάχπερισσό;εραε"πάρΞΞένουν κτηνοτρόφοι καί άλ- λα γίνονται ζωγράφοι. Δέν ξεκόβου»΄ πό τή "αυλή" τους γιατί & δεσµός, στεριωµένος άπό μακροχρόνια΄παράδοσης΄αντέχει στίς άλλαγέςχτΒν*αυνθηκδν, έστω κι άν δέν όντα- ποκρίνετάι/πίά΄στίς άπαιτήσεις τοδ νέου έπαγγελματικο6 προσανατολισμο6… οί χιονιαδίτες ζωγράφοι, άν καί προέρχονται άπό τρείς φάρες μέ κοινότητα κατα- ΥωΥΞς άπό πατέρα…έχουν ποικιλία έπόνυµων. Λδτό όφείλεται στίς συνηθισµένες τόν έπο- χή έκείνη άλλαγές έπώνυμου. Μιά µερίδα τους παίρνει τό έπώνυµο Ζωγράφος, όπως γί- νεται σ'όλόκληρη τήν "Ελλάδα καί μ'άλλα έπαγγέλµατα= Βαγενάς, Χαλκιάς, Σαμαράς, Ξα- ράφης, Μαραγκός κ.λ.π. "Αλλοι χρησιµοποιοδν τό πατρώνυμσ, Κώνστας Θεοδόση, Ζήκος Γεωργίου..Πολλοί Μαρινάδες όπογράφουν μέ τό έπίθετο Παπακώστας. τέλος, άλλοι κάνουν λόγιες "βελτιώσεις" 106 έπώνυµου. 'Δπό τήν οίκογένεια Καραγιάννη κατάγεται & ζωγρά- φος Μιχαήλ Καραγιαννίδης - & δάσκαλος άδελφός του προχωρεί περισσότερο, κάνει τό έπόνυμστΜελανίδης /Καράς = µαόρος=µέλας|. 'Ο γιός τοδ Παγώνη δπογράφει γιά ένα διά- στηµα Παγωνίδης γιά νά τό άπλουστέφει άργότερα σέ Παγώνηςΐ5Τό όνοµα τόν Τσατσαίων ξεκίνησε άπό παρατσούκλι.'Ιδιότυποιείναι οί µετασχηματισμένοι χαϊδευτικοί τύποι. βαφτιστικδν δνομάτων= 'Αναστάσιος-Τάτσης, Γεώργιος-Ψζότζος, Κωνσταντίνος-Ντοόλας. Οί σχέσεις άνάµεσα στίς φάρες δέν είναι έχΘρικές, άν καί σηµειώνονται µερικές 24 φορές έπαγγελµατικοί άνταγωνισµοί καί προστριβές… Συχνές είναι καί οί έπιγαμίεςΐ΄ 'Η έξωγαμία, δηλαδή & γάμος άνάµεσα σέ άτομα άπ5 διαφορετικές ένόσεις αίματοσυγγέ- νειας, όταν σέ παγκόσµια κλίµακα έπιΘυμητή καί πολλές φορές έπιβεβλημένη γιά λόγους είιγονίας ποό είχαν διαπιστωθεί έμπειρικάξύ'Υπάρχουν καί κοινές φιλικές Φωτογραφίες Μαρινάδων καί Πασχαλάδων, σάν αδτή πού δημοσιεύεται στό βιβλίο τοότο. Η ΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ APAETHPIOTHTAE ΤΩΝ XIONIAAITQN ΖΩΓΡΑΦΩΝ 'Απο΄τό μικρό α6τό όρεινό καί άπομονωµένο χωριό ξεκινάει ένας καταπληκτικός άριθµός ζωγράφων. '0 Γεώργιος Παϊσιος άναφέρει 31 δνόματα καί 251 έπιγραφές. 'Από τότε & κατάλογος εδρόνεται άπό άλλους έρευνητές."Ετσι, προστίθεται µιά έπιγραφή του.? 1'7'79,)΄.µία ποθ 31785,2%όο τοι? 18139",η μία τοι? 1843 καί δύο τοι? 1853,ο χωρίς όµως νά προσθέσουν καίνοόόγιο όνοµα ζωγράφου. Σήμερα, δστερα άπό πολλές προσωπικές έρευνες πάς είναι γνωστά 6Ώ…δνόματα ζωγράφω;ξαχωρίς νά άποκλείεται νά ύπάρχουν καί άλλοι. "Επίσης δεκάδες άδημοσίευτων έπιγραφδν. T6 σπουδαιότερο όπως είναι πώς, Eva οί χιο- νιαδίτες άναφέρονται παντοό'μόνο σάν άγιογράφοι, σήμερα γνωρίζουμε τό έργο τους σέ … . . " » . . . . . .… .… . .. , , …. .! .: … . , , & & πχ κ "& :. , . … . .! . , ο.) ! , … κ : ο. . ; κ …. ,…(,-ΐ.,...'..,΄,. . , (. . . ,, … …? ,. . ., πχ . : …! & … ! € » … ,… γ I :» - I - ,| | : .! - ξ . "&; ΄…΄'- & . ,… .… &… , '!ήΙ …… _ ~1 «, & J "' .! " S” ζ &? ! ψ… . …. ".! = .! . ν. & … ο… & ! ω … :" .! ' . τ. '. . - .» .; …' - Η. αν .… . . ι : -, -, . . … ι …! &… & ' κι : ?) Χ., ι ! ,. ' ' ό » …' …! :? ( : ΄ (f... DJ - … ! 11… … … , ., « ! Σ… ! & ..- " (| η… Α' ] . Σ' ".… : ΄! " . '. ΄ J J ' , "΄ -ι '. ΄ .!΄…΄ .. ' ι… » & ?… …, … », , . … .… . .… ": - τ.. , . , , , - μι … . . - ν η! » ! ι -- …. « & ω ! ς " ι ,, η . 4 » … … '…« | ' . . »… -. :. »: "' .| .ι : …να .: ..|., ' , .ι . & …. 4 , ι … € ! Ψ Δ , ""|:- .Α "Έµα… . ,,Ξ. ,. ."… τς , » 3 … J » : . ]. .. ." ,… . .! . .! , … & . .. : «. . * * & . . . : . . . . - . " J: . ξ . … &» ,‘I … . , .] . …? Τ. »! … ν … …… …… : α . a «a …. ρ.? ε' …" .! … . :… - …" &" …. . . & ι . » ' | | ι - » . . "Ν … ."… ' : ', .. . ". Γ & ' "& .1 ..… …. . . . , .! , . &. », » ί΄ζμΐ΄ i f . , . " … 1 Ώς. ' &, …' .… ' ι & » .... . . .." , . … η Ξ »… ι ' ν Δ΄ " " € & " … "…γ ' . ΄# ' ι ΄…"…΄.= " ΐ "| ' …'. » & ;» Δ . … "& για ' ' . .… … » ' …- -.ι …': .. ι « κ … «. . … α … … & - & " ' …' ' …! ' Γ .? ΄., …' & . . ' Ζ' «" ά"… .... . . τ Ε 4. &… .… (| .! I " Η . .» « | ιο (.. ,, - ι . » . … . » - ι .. ε . & :" ' : …' . - ….…,,.:' .… - - g |. | …… …; , & »… . … » . «. & . = & : " ".". ;" Η… ' …' , ΄ι…- - γ,] " '… . ». παρ.. ' . : ' ιν …» η & ' …'- & δ & ".5 J ν ' η; ) .: ' . .] … … -- .» .… .… ;…ι ., ι … «… Φ … … … , …. , . … 1 …Τ; , | | | I JV ,1 a». J I ,; ,… ,. . ; n ή ι , : ρ - "& " : τα … …' .. | . : … -- w . . - , .' &" ,"… _ , ι . ,ο; ι … .… … . & & ΄ . .] ,.1 .! Χ . | . κ' . ά…… χ . « , "9 (τά/…ω ή"… & "Μι/ΜΜΜ & κορη … |» . . Μ ως; Οι. … με" 62% [ψάξε/Μ νγ% "να… οέ…Μ ΄ . Μ …… αψ…ιψ , "& να "να… .… …. νπ>γηΠ"-- …… . Ώ &. . € ' . . κ.…- α. ,… … " .! .: ν …!…) . «Χι ,. . . , ,: |. , … ε'," ,, _ a" Σ & , « 1 ή . " ' " ’ Η . . …: ' ‘ . ι. . . . .! .… νι . . , … . " ,… ϊ ' ΄. ' & ; . Ξ & Ο . ο τι ν ! . ,-ξ &… ι , ' !…"… … κ ! …, … … ι, . 1 > …… . . & & ξ. … & … ι. & ή . ΄?» .Η η (' »!) » | …. !. . .… ? νέα,? .. , . ( 1 Δ !- . a "Χ :… . | Σι 4. 2) .…. .. . > ". . Γ , .! & .. . ι & = Α & . » ' . » , . . .… &, &… ! " . ' Δ .» . . > 3 … . ΄ - w …- … ………ι λ :… αν …ι . … ,. ,: .…. …!… , , .. 1? ,: .; . κ . ΄ … . .… … …. . , .. … Η, Ν .:, Η , . & …' ΄'| ,, - ,? ' ." ."' | …! | . .. - ! ΐα-ε΄Οή Μι…- … Ρ.Κΐ΄έψ Wave/Lu... Ο… Μ/ίψ; ; &) 6. | ν('.« : Ο '; ."… 10 πολύ πλατύτερο φάσμα: τοπιογραφία, προσωπογραφία, νεκρή ξύση, διακοσµητική. Μόνον γιά τούς Παγώνηδες ξέρουμε περισσότερα, κι αύτά σά ζωγράφους 106 Πηλίου. Δυό αίώνες οί €? χωρικοί αύτοί ζωγράφου άπλωνουν τή δραστηριότητά τους σε πλήθος χωριών καί πολιτειών. Χ/| Στή Σξξ;ίτσιανη Καστοριάς, τόν Α6γερινό Δ. Μακεδονίας, στόν Πεντάλοφο καί τό γειτον.µ κό του υθό, στή Βήσσανη, στά πηλιορείτικα χωριά Δράκια, 'Ανήλιο, Κισσ6, Νεοχώρι, Μα- - |,. |, .., ΄…, ," κρινίτσα, µοδχαρη, 'Αγριά, στό μοναστήρι τής Κλεισούρας, στήν Πρεμετή, στή Ζίτσα, " , στό Κουκοόλι, τόχΣκαμν€λι, τό Τσεπέλοβο, τό Καπέσοβο, τό Βρυσοχώρι Ζαγοριοδ, στήν ΄… Πυρσόγιαυνη, τίς Πά ς, στό Μεταξοχώρι 'Α ας, στή Γκοντοβάσδα, στό ΚαλλιΏώνι Καρδί- / & & τσας, τήν "Αρτα, τή Βοόρ ιανη, τή M6 στα, στή Βλάσδη Μακεδονίας, τήν Κόνιτσκω Ξυϊ- Να ηκάτι, Γοργοπόταµογ Πολύγυρο Δωδώνης, Γιάννινα, ν Α νουπόλεως, τήν 'Ελεοδσα Πρεμ ής, Κόνιτσα, Μελισσουργοός Φζουµ€ ων, ουκλξσι Φιλιππιάδας, Σταροσκιάδι Πωγωνίου, στοάς κ Κήπους, τό 'Αργυροχώρι, τό ΑηδονοχώρίχΚόνιτσας, Μπισδοόνι 'Ιωαννίνων, Νεοχώρι "Δρ- τας, Νικάνορα Κόνιτσας στήν "Αριζα B. ΄Ηπείρου,,Ψσαραπλανά, Καβάσιλα, Βρανίστα, Πε- , ΄΄..- κλάρι, Παλιόπυργο Πωγωνίου, κτίσματα, Λιγοφά, Σπαθαραίους Πάργας, Πωγωνιανή, Παλίό- ΄- ΄- ι/ ,… πυργσ, Δαφνόφυτ … Βίτσα, Μαζαράκι, Παλιοσξλι, Ράχωβα)χξκΞζΖστό, Δελβινάκι, Νεστόριος Α Γ..- Φραστανά, Βρµ6οχώρι, 'Αετόπετρα, Χρυσή, Μονοδξντρι, ' χερ σία Παραμυθιάς, Ψαρζδες ,… Πρέσπας, Δίλοφο, ΄Οξυά, ΄Ελεόθερο, Ελάτη, Δίκορφο, Μανασσή, …σποΞικ6, ΦρςΣΞ΄έΞµχά- δας, Κυψέλη Καστοριάς, Κουτσελιό, Κακόλακο, "Εξοχή, "Αργος "Ορεστικό, 'Λσπράγγελονς, ν . 'Ηλιορράχη, 'Ερσέκα, Μοναστήρι, Πρέβεζα, Φ01ππιάδα, 'λγρΞνιο, "Αγιον "Ορος. 'H παρά. αι.-΄΄ θεση τόσων όνομάτων, όσο κουραστική κι άν είναι, δίνει παραστατική είκόνα τής Enta— σης πού πήρε ή δραστηριότητα τόν χιονιαδιτδν ζωγράφων.Κατά κανόνα, όµως, μέσα στό ΏΐΞΐ:ξ/ κείµενο µπαίνουν µόνο τά όνόματα, οί τόποι καί οί χρονολογίες πού χρειάζονται γιά νά διατυπωθοσν καί νά δποστηριχθοδν οί άπόφεις το6 συγγραφέα. Λεπτομερέρτερα στοι- χεία, καθώς καί τή σχετική,σ€ κάθε περίπτωση,βιβλιογραδία θά βρεί ό άναγνώστης στίς (΄ΞΞΞΞϊοµπξς. Πρόθεση τής σημερινής έργασίας είναι νά δόσει μιά συνοπτική είκόνα καί νά ίρµηνεύσει τή χιονιαδίτικη ζωγραφικήο οι 6µάδες, τά "µπουλούχια", των μαστ6ρων πού άναλάβαιναν µεγάλα χτίσµατα είχαν µαστόρους µέ ποικίλες είδικε6σεις. Καθένα άπό τά μαστοροχώρια ήταν "ξξειδικευαξνον είς τάς οίκοδοµικάς τέχνας' άλλο Ξβγαζε κτίστας, πασταδόρους/διακοσμητάς/, µαρμάρο- γλ6φας, άλλο ξυλουργο6ς καί ξυλογλόπτας, άλλο ζωγράφους"ζ'Ωστόσσ, ξνδ οί άλλες εί- δικότητες άποτελο6σαν Ένα συγκρότηµα καί Εργαζότανε σχεδόν ταυτόχρονα, οί ζωγράφοι πήγαιναν συνήθως δστερα άπό λίγα ή πολλά χρόνια γιά νά πάνουν τή γραπτή διακόσμηση. "Ετσι, Eva τό άρχοντικό τής Ποόλκως στή Σιάτιστα χτίστηκε άπό μαστόρους τής περιο- χής Κόνιτσας στά 1752 µε πρωτοµάστορα τόν 'Ιωάννη Δηµητρίου?3ή ζωγραφική του διακόσ- µηση γίνεται στά 1759. T6 άρχοντικό Χατζημιχαήλ /Κανατσούλη/ χτίζεται στά 1757 καί τοιχογραφείται δστερα άπό 54 δλόκληρα χρόνια, στά 1811. T6 άρχοντικό Μανούση ξν6 12 πώς τελειοποιήθηκε πιά στήν τέχνη καί γίνεται πρωτομάστορας σέ δικό του συνεργείο. Φαίνεται πώς µερικές φορές οί βοηθοί ήταν άτεχνοι, κι αύτό δυσκόλευε τό ζωγράφο. ‘0 Θωμάς Μαρινάς γράφει άπό τό ρωσσικό μοναστήρι τού 'Αγίου "Όρους, στίς 2 Μαρτίου 1900 στόν άδελφό του Χριστόδουλο: "θά άποβάλω καµπόσους δεν ήµπορώ νά διορθόνο τεσσάρων άνθρώπον έργασία ρουχα καί πρώσωπα καί πληκτηκήν έργασία έκουράσθην .... έάν δέν έργασθώ ποίως θά τά τελει- ώση 6 τήχος καί τώρα! όπου έγινες καλά νά έλθης. διά 16 Πίκο του Γιωργη νά του κάµω τά έξωδα καί ρούχα διπλά νά έχη..#ξ9΄Βνας άπό τούς βοηθούς του είναι 6 δεκαοχτάχρο- νος Νικόλαος Παπακώστας πού σέ λίγο προηγούµενο γράµµα τού Θωμά πρός 16 Χριστόδουλο, 23 Δεκεµβρίου 1899, άπό τίς Καρυές, µετά τό ύστερόγραφο "καί άπο όλοιν τήν συνοδίαν μας έχετε τά άνίκοντα", προσθέτει, μέ τό δικό του γραφικό χαρακτήρα, καί 6 N. Παπα- κώστας µερικές χαιρετιστήριες λέξειςιΞη Μερικοί άπό τούς ζωγράφους, όταν έβρισκαν συνθήκες καλής µόνιµης έργασίας σέ μιά περιοχή, µένουν δριστικά έκεί, παντρεύονται ντόπιες, κάνουν παιδιά καί θεωρούν τόν έαυτό τους "πολιτογραφηµένο" στήν καινούργια πατρίδα.ΧΞ;ανιες είναι οί περιπτώ- σεις συνεργασίας χιονιαδίτη ζωγράφου μέ συντεχνίτη του ξζέ άλλη περιοχή, όπως τού Μιχαήλ πού στά 1785 συνεργάζεται µέ τόν Δηµήτριο Μπορμπουτζιώτη /= άπό τό 'Βπταχώρι Καστοριάα/ στήν άγιογράφξση τού καθολικού τής Μονής 'Αγίου 'Αθανασίου στό χωριό "A- γιος 'Ηλίας Νοµού Κοζάνης."Αλλωστε καί τά µπουλούκια τών χτιστάδων τής περιοχής, μ'"ο- λο πού οί κουδαρέοι ήταν όργανωμένοι σέ συντεχνίες, "άποτελο6νταν συνήθως άπό όδελφο- ξάδερφα τού Πρωτουάστορα καί άν περίσσευε θέση έπαιρναν καί κανέναν άλλον λίγσ>πιό ξένο"28ι H ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΟΥΣ ;ξ-:έγιΞγρξφΞΞ. Γιά.τίς ρίζες τής ζωγραφικής τών Χιονιάδων προτείνονται διάφο- ρες έκδοχές, πού όµως δέν έχουν σίγουρα άντικειµενικά στηρίγματα. Κατά µία παράδοση οί πρώτοι άγιογράφοι τών Χιονιάδων ύπήρξαν μαθητές τού Πανσέληνου. "Όσες διαφοροποι- ήσεις κι "αν δποθέσουµε πώς έχει υποστεί ή τέχνη τους άπό τό 14ο ώς τό 18ο, πού βρί- σκουµε σίγουρα έργα χιονιαδιτών ζωγράφων, είναι άπίθανο νά έχει τίς ρίζες της στόν Παναέληνο. "Αλλωστε καί μεταγενέστεροι ζωγράφοι μέ µαρτυρηµένη διαµονή στίς Καρυές δέ φανερώνουν ούτε Ελάχιστη έπίδραση τού µεγάλου τοιχογράφου τού Πρωτάτου. "Αλλη πα- ράδοση λέει πώς ή τέχνη τους προήλθε άπό τήν 'Ιταλία. κτηνοτρόφοι άπό τό χωριό "Δε- τοµηλίτσα έγκαταστάθηκαν στούς Χιονιάδες καί όταν κάποιο βαρύ χειμώνα έχασαν τά κο- πάδια τους άπό τό κρύο, πήγαν στήν 'Ιταλία καί έμαθαν τήν τέχνη. 'Ωρισυένα "φυσιο- κρατικά" στοιχεία τής ζωγραφικής τους, άνάμικτα μέ βυζαντινά, θά µπορούσαν νά ένισ- χύσουν µιά τέτοιαν "εκδοχή, όν δέν ήταν κοινά συστατικά τού ύφους δλόκληρης τής έλ- ληνικης άγιογραφίας κατά τό 18ο καί 19o αίώνα. "Λλλωστε, µελετώντας τήν τέχνη τους, βλέπουµε-πώς µέ τό πέρασμα τού χρόνου τά φυσιοκρατικά στοιχεία προχωρούν καί τά βυ- 11» είναι χτισµένο στά 1762 μνηµονεύει σέ τοιχογραφία του τήν έμφάνιση ένός τεράστιου "όρνηου" πού έγινε στά 1787. T6 άρχοντικό Τσιατσιαπά στήν Καστοριά έπισκευάζεται ριζικά στά 1754 άλλά ή τοιχογραφία μέ τήν άποψη τής Πόλης άπό 26v Κεράτειο κόλπο έχει χρονολογία 1798: 6 παραδείγματα θά μπορούσαν νά πολλαπλασιασθούν. T6 ίδιο γίνεται καί στίς έκκλησίες. Π.χ. ή 'Αγία Μαρίνα Κισσού 6πάρχει ήδη στά 1741 μά εί- κονογραφείται άπό τόν Παγώνη στά 1802ξ5τό καθολικό τού μοναστηριού "Αγίου Νικολάου Πάου, κοντά στήν 'Αργαλαστή Πηλίου, χτίζεται στά 1778 καί τοιχογραφείται στά 1792 μέ 1794ξζΒίδικά στίς έκκλησίες, δέν είναι σπάνιες οί περιπτώσεις νά γίνει ή άγιογρά- φηση τμηματικΞ, κατά άραιά χρονικά διαστήματα καί άπό διαφορετικούς ζωγράφους. 'Ακό- μα καί όταν ο! άγιογραφίες είναι σχεδόν ταυτόχρονες μέ τό χτίσιμο τής έκκλησίας δέ σημαίνει πώς καί οί ζωγράφοι άνήκαν στό ίδιο συνεργείο. Αύτό φαίνεται καί άπό γράμ- µα τού 1893 πού άπευθύνεται στό χιονιαδίτη ζωγράφο Θωμά ΜαρινΞ= "Φίλτατέ µοι κυρ Θω- μά χαίρε. ’Ev πρώτοις µου άναγγέλω ύμάς ότι άμα λάβητε τήν παρούσαν μου άμέσως νά έλθήται ένας έκ τών δύο ή έσύ ή 6 άδελφός σας διότι σήμερον µέ έφώναξεν κάποιος Πέ- τρος Παπαδόπουλος τραπεζίτης έκ τού Χωρίου Κοσοβήτσα καί μέ έρώτησεμ άπό ποίον μέ- ρος είναι οί ζωγράφοι οί καλοί καί άν γνωρίζω κανέναν' έγώ δέ έσύστησα 'Υμάς μετά τού άδελφού σας διά νά έλθητε διότι κάμαν Νέαν 'Βκκλησίαν είς τό χωριόν τους καί χρειάζονται ζωγράφοι. άμέσως άµα λάβεται τήν παρούσαν μου νά κινήσετε νά έλθήτε ένας χωρίς άλλο ένταύθα διά νά προθήται είς συμφωνίας καί μήν άργοπορείται διότι έτυχε νά άκούσω ένας έδώ νά συσταίνη τόν Σαμαρινιώτην ζωγράφον. άλλά Εγώ άκούωντας αύτά τά λόγια έλαβα μέρος πρός όμάς. σάς περιμένω ταχέως. Μή έχων έτερον Διατελώ. 'Ο πρόθυ- μος φίλος σας Χαραλάµπης x. Π&όπουλος, Ζαχαροπλάστης"ΐΤό γράμµα δείχνει καί τόν έ- παγγελµατικό συναγωνισµό άνάµεσα στούς Χιονιαδίτες καί σαμαρινιώτες ζωγράφους. Οί τε- λευταίοι, μάλιστα, είχαν όργαηώσει καί δίκτυο πληροφοριοδοτών-προπαγανδιστόν στήν περιοχή Τρικάλων, όπως θά φανεί µέ πολλά στοιχεία όταν-όλοκληρώσουμε καί δημοσιεύ- σουμε τήν έργασία γιά τούς ζωγράφους…ΞΞΞ-ΞαμαρΞναξ; Αύτό, λοιπόν, πού σηµειώνει ή 'Αγγελική Χατζηµιχάλη πώς "πολλοί άπ'αύτούς /τούς μαστόρους|, οί πρωτομάστοροι, άνα- λαµβάνουν κατ'άποκοπήν καί τήν έκτέλεση τού ζωγραφικού καί ξυλόγλυπτου διάκοσμου τού σπιτιού; έχει μερική μόνον έφαρμογή, όπως π.χ. στό σπίτι τού Γεωργίου Σβάρτς στ"Αμ- πελάκια, όπου σέ έπιγραφή άναφέρεται πώς ΨΟύτος 6 πεντάγωνος καί περικαλλής Οίκος &- θεμελιώθη παρά τού 'Ιωάννου Ζερμπήνου έν έτει 1787 Μαίου έχρωματίσθη παρ'αύτού κοσ- µηθείς άλλως παρ'αύτού"ΐΞ Μπορούμε λοιπόν νά συμπεράνουµε πώς οί χιονιαδίτες ζωγράφοι ξεκινούσαν μέ τούς βοηθούς τους καί άναλάβαιναν διάφορες έργασίες. "Οταν οί βοηθοί ήταν προχωρημένοι στήν τέχνη, καί συνεπώς ή συμβολή στό έργο σημαντική, στήν έπιγραφή έμπαινε καί τ'ό- νομά τους μετά τό όνομα τού πρωτομάστορα. Συχνά παρατηρούμε όνομα πού άναφέρεται δεύ- τερο ή τρίτο σέ μιάν έπιγραΦή, σέ μεταγενέστερη νά παρουσιάζεται πρώτο, πού σηµαίνει ,. | |… (, | J χι! . | | | ., . « …ι ., ς … … ! & . … « , J .) Ο I/ v ”V ‘l x‘ I ί . , " … ι , " . ι & €… ‘l | > ξ , ψ- ." ΄. .?" … , , | | .» μµ … : 4.' J . …' & & κ 1 .… . δ , , . & ' . ! ' ΄΄ | ,' ο ο ο ' …' ΄ …' ": ι .… , .… . κ ; | ,… . « ξ .. . | , , …. , » > , : | |. … . κ … & .. & . , . ,, J J " …ι ; Δ . ." , . .. .… ς . : & ί , , . , , , & … | I I , ] ι …! . , . ι : .. & & « + Χ | ] ] | , , >… l ' & » & ζ Κ . ι … . , : . ι « " . ο ; υ . . Β . ε » . € & & & . . . . ο . . . ι ) . , . . | | | , ΙΧ" ‘ . Δ , . ,, . «. Χ . ι . , 1 l - κ ( …| l V | | & , ? … ι κ … ι , .. … … … ' .. …; J J . ' . … … κ «. & … l χ ', , Λ , . . , . ,, & .. . . ( . ι & : >. Γ |, I 11 .! & . e . ι l ' & κ ' Ψ ϊ .! . ' .! J J J … .… ι . . . ' … . …. . ,. …1 '… := Ώνα… ΠΜ…4βώ Μωωθ"6νµψ.?" ΑΛ…» θα) η|'ιπ:ψς: &… &; ψωο | ! η & " ' , > . " ι| . ' | .. . ψι»ιΜ #Διη;α| με χΨ(%' ωΜ…Ώ ΜΜΜ. ως… Μς'0Χ΄ … τ - ι … …' . … .. Ε- I I κ , | » ' ι … . . ... ' - . &… αλ. … (fit—«.1», have wax-19".“, 6-|ι.ζζ5………«ζ'…',' |…" η» η.)… ……μςς.ς ' ) . ' Μ' κι'……Λ…… &΄ Φ΄ΠΉάετ΄ 1΄(ιΜή αΜ…… ' . …. . … & , & *… . ». , … ….ΐ "ΕΦ"έιη.-αψψΜρώ ;] "Μακ &»? Μ σΏα…Μά&'τµΜαα%€ώ%χζ , η. Η." …' 30 …',΄άΚ……" &… … %€…%" & … …Μα &ς"Μ&κ|ΜΔ Λαξ " τ"'ω΄'"΄ : λ ΄.κ . -! ,κ,΄ " ,, . |… η …, [ «.. *… …' & »«.…… …,. .. ψάξω. . …;, , | , .; , , _ , . . . ., ., . , Χ …θα…) ΨΘ|&Μ μα>ς1.Ή … 2… %ρΜΜ &; |. άι ’1 '1: Y …;? ) … . ., ' ,µε | η . - κ & . …… … κ Δ ί .? & I " !΄ . . ΄ ' α ' ': ΄΄ ' …' .΄ ΄ … ΄ Ι . » …. ι ! & ν ' ' Λ & : ι. & … α ! & & « τ & ΄ .l ‘ ‘16 ΄ κό " & ';-!Ν | &? . … ,. … … : … . ' . | : η …' ' … l ι. . ι τ 4 & .! ' «. ΄ … , ο… ", …. ' I . . .. € . i an , … ι + ι . , . ι- . , ,. η, Ε,. Σ'" . Ξ Π & .. ΄ κ … «| - … ,» . . ν ' …' .. .! . .' ' ' & ΄ ' & . ξ κ' …. .! " ' I ι κ ' , | , , , , , : … € .. , :: . , - , …. . " .). ' …' . , …ο . . . … , ? ς ' , »- κ … & 1 , . , χ , …. . … 1 & . » . . , , Ο κ ι »… κ " ΄ & … . … 1 € & & l . , [. … . .. «- * .… " , η γ- |… . . . .. ι, 13 νά ύποχωρούν) Τέλος, κατά µιά τρίτη ξκδοχή, οί χιονιαδίτες κατάγονται άπό τό Βυζάν- τιο, µετά τήν "Αλωση πέρασαν στήν "Ιταλία όπου καί έπηρεάστηκαν άπό τήν τέχνη τής 'Αναγξννησης. 'Λναζητύντας εργασία άποβιβάστηκαν στήν παραλία τής 'Ηπείρου, στήν περιφέρεια 'πγουμενίτσας, κι άπό ξκεί κτηνοτρόφοι τής 'Αετομηλίτσας τούς μετέφεραν στό χωριό τους, όπου ξεκαλοκαίριαζαν µε τά πρόβατά τους. 'Απο΄Εκεί πέρασαν καί έγκα- ταστάθηκαν στούς πιό πολιτισµένους καί έλληνόφωνους Χιονιάδες. Τήν "αποψη αύτή ύπο- στήριζαν καί οί παλιοί άγιογράφοι Σωκράτης Η. Ζωγράφος, Νικόλαος Ζωγράφος-Παπακώστας, Χριστόδουλος καί Θωµάς Μαρινάς καί 6 Πολύκαρπος Ζωγράφοέ3Σπψαστή καί ή παράδοση καί ή προέλευσή της µά δΕν ύπάρχουν άντικειµενικά στοιχεία πού νά τή στηρίζουν. 'Βκείνο πού µε σιγουριά µπορούμε νά όποστηρίξουµε είναι πώς ή περίπτωση τής χιονιαδίτικης ζωγραφικής δντάσσεται στό γενικότερο φαινόµενο τής Ξξειδίκευσης όρισ- μ€νων χωριδν σε κάποιον τεχνικό ή χειροτεχνικό τοµεα, άπόρροια τής φτώχειας άλλων πόρων. !!Ρίγανη, λαγούς καί άρκούδες βγάνει 6 τόπος µας" είπε χαρακτηριστικά παλιός χιονιαδίτης. 'Η οίκογενειακή διαδοχή στό ξπάγγελµα ξξηγεί, δς Ενα βαθμό, τόν περισ- ρισµό σε µιά µορφή άπασχόλησης. Βασικό>Θεωρητικό τους βοήθημα, τουλάχιστον γιά τό είκονογραφικό τους πρόγραµμα, ή " 'Βρμηνεία τύν Ζωγράφων" τού Διονυσίου άπό τή Φουρ- νά τήν 'Αγράφων. Κυκλοφορεί σέ χειρόγραφα άντίγραφα άπό τά δποία μερικά είδε 6 Γε- ώργιος Παίσιος καί Ένα ύπάρχει στό σπίτι τού χιονιαδίτη άκτινολόγου γιατρού κ. Βασ. Χρήστου στήν 'ΛΘήναί "Εχει άντιγραφεί άπό τό ζωγράφο Χριστόδουλο Γ. Δ. στά 1846 καί έλάχιστες φραστικΕς διαφορές Exes άπό τήν Εκδοση τού A. Παπαδόπουλου-ΚεραυΞως, πού Ξγινε στά 1909, "νύν τό πρώτον πλήρης κατά τό πρωτότυπον αύτής κείμενον"ΐ Φυσικά, τό κείµενο τού Διονύσιου δίνει τεχνικές δδηγίες, καΘορίζει τό θεματολόγιο, πολλές φορές με σχολαστικ€ς λεπτοµέρειες, άλλά ξλάχιστα μπορεί νά έπηρεάσει τό ζωγραφικό ύφος. Με βάση τήν ίδια περικοπήχτής-β 'Βρμηνείας" τού Διονύσιου μπορούν νά γίνουν, καί Ξγιναν, Ξργα έντελύς διαφορετικά. "αλλωστε, όπως θά-δούµΈ"παρακάτω, ούτε στίς περιγραφές τού Διονύσιου έμειναν πιστοί. Θά πρέπει νά άποκλείσουμε καί έφτανησιύτικη ξπίδραση, µ'δλο πού τά 'Εφτάνησα γειτάύεύουν με τήν "Ήπειρο καί είναι συχνή ή έπικοινωνία άνάυεσά τους. Στά "Εφτά- νησα συντελείται 6λοκληρωτική άνατροπή τής βυζαντινής παράδοσης. T6 Εργα τήν Δοξα- ράδων, τού Καντούνη, τού Κουτούζη καί τήν άλλων έκπρόσωπων τής έφτανησιύτικης ζω- γραφικής δέν Ξχει ούτε τήν ξλάχιστη σχέση µε τή βυζαντινή τέχνη. Σ΄αν κύριο έκφρα- στικό της μέσα Exec τό χρύμα, άντίθετα άπό τή γραμμικότητα τής βυζαντινής παράδοσης. Δραματικές κινήσεις, τολμηρές έφαρμογ€ς προοπτικής, θξµατα άγνωστα στήν όρθόδοξη ζωγραφική παράδοση. 'Η χιονιαδίτικη άγιογραφία συνδέται κάπως µε τό Εργα τύν κρητι- κύν ζωγράφων πού καταφεύγουν στά 'Ξπτάνησα κατά τό 17o αίάνα, όπως 6 'Ηλιού Μόσκος, & 'Ιωάννης Μόσκος καί ίδίως 6 Θεόδωρος Πουλάκης, τού δποίου ξπίδΡση συναντούμε πε- ρισσότερο στούς σαµαρινιώτες΄άγιογράφους. 'Ε?λατκή άγιογραφία τού 18ou καί τού 19ου ?? ( )/ζ΄ ??'7Κλΐιλ… βη. |]: µλ΄ρ"Ήζ7μ% "Ο 6 ζ΄ Ρόδη (»… ι΄ςΠ,« 7 / 15 τ4λ4=ωψυφω… τό μισό μιάάρωσικής λιθογραφίας με τήν Παναγία-Ξ%εκεθΕξεέιουια, τού 1893 καί µία ρωσική χαλκογραφία τού 'Αγίου "Όρους. 8τό μικρό εργαστήριο τού Θωµά Χρίστου βρήκα- με άχρονολόγητη ρωσική έκδοση µέ άγιογραφικά πρότυπα. Θά πρέπει νά προσθέσουµε καί τίς χιλιάδες ρωσικών φορητδν είκόνων πού βρίσκονται σέ πολλά µέρη τής 'Ελλάδας. 'Η έπίδραση τής νεορωσικής άγιογραφίας έξηγείται, πρύτ'άπ'όλα άπό τή σημαντι- κή της έπιβολή στό χδρο τού 'Αχίου "Όρους. 'Η τσαρική]τότε, Ρωσία σέ μιά προσπάθεια έπιβολής της στό "Αγιον "Ορος διοχετεύει "ενα χείμαρρο άπό χρυσάφι, πολύτιµες πέτρες, είκόνες καί ρούβλια? Πρίν άπό τόν πρύτο παγκόσµιο πόλεµο ή ρωσική µοναστηριακή πε- ριουσία στόν "Λθω δπολογίζεται σέ 125 έκατοµµύρια δραχµύν τής εποχής. 'Εκτός άπό αύτό, ή Ρωσία είναι ή µόνη όρθόδιξη µεγάλη χώρα µέ κοινό, σέ µεγάλο ποσοστόξάγιολό- γιο άντίθετα µέ τήν Καθολική εκκλησία πού Ξχει δικό τηςτ πε καί σ'άλλες παραστάσεις πού εχουν σχέση µέ τό δόγµα ύπάρχουν διαφορές άνάμεσα στήν όρθόδοξη καί τήν καθο- λική άγιογραφία, "οπως π.χ. στήν παράσταση τής 'Αγίας Τριάδας, όπου τό "Άγιο Πνεύµα έκπορεύεται καί άπό τόν 'Υιαό.Τέλος, ή έλπίδα τού ξανθού γένους όχι μόνο πρίν άπό τήν έπανάσταση µά κι ύστερα άπό αύτή, ζεσταίνει τίς καρδιές τών άλύτρωτων." ούτος /6 Πιχαήλ K. Ζωγράφος/ είς τό άκρον εθνικιστής καί σφόδρα άγαπύν τήν Ρωσσίαν είς τήν ήλπιζε τήν άπελευθέρωσιν τής δποδούλης τότε πατρίδος µας'β?'1'ό γενικό πνεύµα τής έπο- χής, µέ τήν άλλαγή τής µορφής τής θρησκευτικότητας καί τό ξάνοιγµα τού ύπόδουλου έλληνισµού πρός τήν Βύρώπη καί τά Βαλκάνια, στρέφει τήν άγιογραφία πρός μιά φυσιο- κρατική άπόδοση µορφύν πού έρχονται άπό μακροχρόνια παράδοση. Κοσμική ζωγραφική. Πολύ πλατύ είναι καί τό πεδίο δραστηριότητας τύν χιονιαδιτύν ζω- γράφων στήν κοσµική ζωγραφική, µέ τοιχογραφίες στά Ζαγοροχώρια κυρίως καί στό Πήλιο» ....χχχ |Ι'οπίοι, ν κρέα φύσεις, προσωπογραφίες, ίστορικές σκηνές καί διακοσμητικές συνθέσεις./ξ µ Π;λλοί"Έιναι συγχρόνως καί άγιογράφοι καί διακοσµητές σπιτιύν.'Δλλού τά έργα έχουν: όπογραφές καί χρονολογίες κι άλλού είναι άνυπόγραφα. 'Υπογραμμένα εύαι τά εργα στά \ σπίτια : Γκινόπουλου, Νεγάδες |χείρ Νικολάου Πασχάλη 1836/, Βασδέκη, Σκαμνέλι /χείρ Ξ? Γεωργίου K. 1857/, Τσέπη, Σκαµνέλι /Λιάτσης 1863/, Γεννάδιου, Σκαμνέλ χείρ. 'λλεξίοψζ/ \ Φάιτ! ζώα"… Π.Κ. 1878/, Μπακόλα, Δίλοφο |Χείρ 'Λδάµ καί 'Αναστασίου Βούρη 1885]ΞΐΜ€ "αλλες πηγές τόν τεχνίτη τους ειναι οί τοιχογραφίες στό παράσπιτο Τριανταφύλλου στή Δράκιω |Παγώνης 1832/, τού Ρόδου στό Τσεπέλοβο | 'Αναστάσιος Παπακώστας Μαρινάς, µέ- σα 19ου αδύνα/ καί στό σπίτι τού Σαραβάνη στή Δράκια /' Αθανάσιος Παγώνης γύρω στά /ΛΑχ 1870/,(καθως καί ή διακόΕΕήδή΄Ξτό τζάκι τού σπιτιού τού ΜίχαήΧ'Εοόµα στήν Πυρσόγιαν- νη /εργο Θωμά Χρήστου 1930/.Μέ βάση τεχνοτροπικά καί θεµατολογικά στοιχεία, καθώς καί ΐέ…πληροφορίες των νοικοκυρέων τους, σέ χιονιαδίτες άποδίδουµε τίς τοιχογραφίες στά σπίτια : Γεωργίτση στό Καπέσοβο, Γύγολου, Μάου, Τζάνογλου καί Παπάζογλου στό Τσε- πέλοβο, Πλακίδα καί Κόκκορη στό Κουχούλι, Μπαρζώκα στό Καπέσοβο κ€ξΞξ!έ!!:Ξ!ςΞξέι*- ι 'Λπό τά κινητά έργα, άν καί άνυπόγραφα, µπορούμε µέ άπόλυτη σιγουριά νά 'αποδύ- Μου… … Μινωτή Μ (Μ… Μ""'. 114 αίώνα "εχει άρχίσει άσυνείδητα νά κάνει αύτό πού άπό τά μέσα τού 19ου αίώνα θά πά- ρει συνειδητά πιά τό χαρακτήρα προσπάθειας γιά "βελτίωση" τής βυζαντινής ζωγραφικής, άρχικά στήν 'Αθήνα μέ τό Οείρσιό6 κι άργότερα σ'όλόκληρη τήν "Ελλάδα. Οί διάφορες συγχωριανές όµάδες -χιονιαδίτες, καπεσοβίτες, σαµαρινιώτες κ.λ.π.- δέν έξέφραζαν ίδιαίτερες τάσεις, πέρα άπό μερικές μικροδιαφορές. Τό ζωγραφικό ύφος τής έλληνικής άγιογραφίας έπηρεάζεται άποφασοστικά άπό τά άγιογραφικά έργαστήρια τού 'Αγίου "Ο- ρους. Τό ύφος τής'άγιορεάτικης άγιογραφίας καί πρίν άκόµα άποσαφνμισθεί καί…κωδικο- ποιηθεί άπό τό έργαστήριο τών 'Ιωασαφαίων, έπηρεάζεται όλο καί βαθύτερα άπό τή νεο- ρωσσική άγιογραφική σχολή. "Εχει πιά ξεθυμάνει καί στή μεγάλη αύτή όρθόδοξη χώρα ή παράδοση τών µεγάλων άγιογράφων όπως 6 Ρουµπλιώό?καί 6 Θεοφάνης 6 "Ελληναςΐ4'Β'αύ- στηρή τέχνη πού έκρωσσίζει τή µεγάλη βυζαντινή παράδοση δέν άποτελεί πιά πρότυπο τών νεώτερων άγιογράφων. Οί μορφές τών άγίων, κάτω άπό δυτικοευρωπαϊκές έπιδράσεις πού έντείνονται κατά τήν περίοδο τού Μεγάλου Πέτρου, άρχίζουν νά παίρνουν µιάν έγ- κόσµια φυσικότητα. Τήν αύστηρή χρωματική κλίμακα διαδέχονται βαθµιαία γλυκύτερες συγχρωµίες. Κατά τό 19o αίώνα ή ρωσσική άγιογραφία έπιρεάζεται άπό τή Σχολή τών πα- ζαΩινών τής Πετρούπολης. 'Η Σχολή αύτή ίδρύθηκε άπό τό ζωγράφο 'Αλεξάντρ 'Ιβάνωφ, παλιό στέλεχος τής "άδελφότητας τού Λουκά" τής Ρώμης καί 6 Θείρσιος, πού τόν άναφέ- ραμε παραπάνω, µαθήτευσε στό ναζαρηνό ζωγράφο 'Ιούλιο Σνόρφ φόν ΚάρολφσεΧντ. Θά δια- φωνήσουµε µέ τήν άποψη τού Δηµητρίου Παπαστάµου πως ή ναζαρηνή ζωγραφική στήν 'Ελλά- δω "παραµερίζει τή µεταβυζαντινή καί λαϊκή παράδοση καί άνοίγει καινούργιο δρόµο στήνάγιογραφίά#? άφού, άπό άλλο δρόμο, ή λαϊκή άγιογραφία έχει δεχτεί τίς ίδιες έπι- δράσεις. 'H έπίδραση αύτή τής νεορωσσικής ζωγραφικής έχει έπισημανθεύ έδύ καί πάνω άπό 50 χρόνια. "Τό δραστηριότερον κέντρον άσκήσεως τής ζωγραφικής είναι τό πασίγνω- στον τών 'Ιωασαφαίων..άληθής μοναχική σχολή άγιογραφίας, τής δποίας αί είκόνες κοσ- µούν έκκλησίας τού "Αθωνος καί άλλων Ελληνικών χωρών...'Η άγιογραφική αύτη σχολή έ- λευθεριάζει διότι είς τά παλαιά βυζαντινά είκονογραφικά θέµατα έφήΡµωσε τήν Εύρωπαϊ- κήν καί νεορωσσικήν τεχνοτροπίαν"ξ€Έίναι βεβαιωμένα πώς οί περισσότεροι χιονιαδίτες ζωγράφοι γιά τούς δποίους ύπάρχουν βιογραφικά στοιχεία, τελειοποιούνται στήν τέχνη μέ άσκηση στό "Αγιον "Ορος. Στή βιογραφική σύναξη τού Γεώργιου Παίσιου συχνά συναν- τούμα/τίς φράόεις"µετέβη μετά τού άδελφού του είς "Αγιον "Ορος, όπου είργάσθησαν άµφότεροι έπί µίαν σχεδόν ε κοσαετίαν", "ούτος άργότερον µετέβη καί είς "Αγιον "Ορος έργασθείς έκεί έπί σειράν Ετών", "µετέβη καί ούτος είς "Αγιον "Ορος όπου παρέμεινε έργαζόµενος κατά διαστήµατα έπί μίαν δεκαετίαν", "άργότερον μετέβη καί ούτος όπου . είργάσθη Επί έτη δλόκληρα", "έκμαθών τελείως τήν άγιογραφίαν παρ'αύτού έν 'Αγίω "ορεύ. 'Βκτός άπό τήν έπίδραση τών άγιογραφικών έργαστηρίων τού 'Αγίου "Ορους, θά πρέ- πει νά σηµειώσουμε καί τίς ρωσσικές χαλκογραφίες, καί άργότερα έγχρωμες λιθογραφίες πού κυκλοφορούσαν εύρύτατα στήν "Ελλάδα. Στό ρηµαγμένο έργαστήρι τών Παρινάδων βρή- Ώ) | Η . ……ι"Μ…" " Μ…»… … ψώ…'ΚΨ|ιν; 01Λ/΄Ιί+Λ ζ΄ |?Ω/ζΛ€7α:) έ%' ." έψαξα " ΄α1- 7. " (η/14€ '" -' ,. … "ό…"… …Πιο .. , (»… €ιΐηεφ! Μα το μφ;Λω… (”firm Άνι Άθω/ΜΜΜ , I . … . » κ Η προ…/ν … ψ .. & … κ … ' : . . | .. «. . . ( | & .! .l a - . , .… // ι… % « ! & .. " µια)" των '"?΄ό1 &; [να' «. ά…4%Μ …' Μή ψώΜ' Μ ! ", Μ΄ ». . % . . | * | .… ι . Οί?! … δίψα"; ή» . . a; . . ε .… .… ' s . . . | … Ι . β ι%…,μώ Μ4|ιτ wm ?ε" 84 4ξς Κ/ .: 'J Τι & .… …ι [η[ω>#μ…' [434 .ω'…Μ ριέλ-Η πψιι'ι=1ζΜωα' σας ένα, Μιμή,;ι * * χρωχ …' ι'…χ…&-6 ΄…"1ω-Μ&ι ΕΜΥ…" &… ώ«νϊΜ1΄δΞ :"… ΄;Μ,ι Ο… %έυ (€ευΜκ .θ1…2 …" μψΜ.η w «4V‘7’Zl/vai' " " ΄ Ζ")€ί'ί" &"; πάρω "ως… "Ρεµ (νων 'άΜ…" Μάτι/% ώ ω" . [ Μάκι/3% ία αγ. "Μ Μ &…» µπω? Μ,… αγνή λ' κ……µΐά% .: …… ΜΜτΣηΜΜ ωΞ,… … … … … . ., … 3… . , .. … .… .,, ,,Ι ……..€ . 7. … . , . . …… =.ι'20'3ι,'ω… . .… . …' »? … κήπο έως, # αερα… …." ΓΨΟ€(α ... Με+ωµ…ή %μί" ("414314 "& ε'ε'σ*η|αωώ όταν? :… {mam Μεν… τέχνη-1, ' . "αγών" Μα…-…' σε &… …αν… "'.ϊ . όΆΜ…Μ. ." > ……&=… 4γ'ψκφΜ δω…»; Με». ηψφ%ωεο' σας… . . ,ι.=Δ…Χ.Μ'… ι€ηαέαω…κψ "ν… " …. " . . … | ' :.… _ … > &. .. . , τ' » … 2 7] ΝΜάΆΜ… 6345580119 ΙΩ΄Μ.)α34./ µ΄ "γι'"… µας") & Νώ΄ΐ . . ΄ …; ,ωλ……Μ'.»ά… //ν)24ι% ών µας), |ι.φι… … … &… ; "&. α'."… . Ά"; 47…ω-Ώ… αγι.ηάµ&Η . .; …ή 73, ."… /ω,,,&τ…ω .ζ,Μ το ' 306€ '2…,.ξ(,ωψ Θά;ωΛ΄΄ … Μ΄ '… |"? .ψ"€νΉα' Λαβάλ Μπάρ» &" &» μας… Μ…. . ' «Μακάο … 4.1… …. Μα…… σα…… &, | ] . " ! Ή Ν…'θ;ω ;, ." …θα (τη -σ-Ψέ'…ωΜ' άς ΄.=΄=ν. (ρυό';΄ςζαΜΜ| 61 …').δζΒ| , & Μρμύ… ?θ'…|Μέ λαιμό, "Μ όλα./3 µε΄… 4ι'Χλαγγ, "; Θήρα,!) »… θΡΗΜΜΛωη |/|α7 …. ν Μα Με». Μ -ΐ΄Μ|ι.:βΚ. µε…" … ν 6110…" Με…" "…' /Ζ6ΔάθΥ(« " ] &"! ?ΐΧ% ») Ζάο ,… …' αγί.Ήρι'ή ΜχξέωΉι…Μ ΜΜ ώ Μύκης ΄ Μ΄ ΜωΖιν Μ' Ζ…ξ€ω ώ' [µέ/21 , ένα; ρω…" Ρ)"; (ψάρι.; (στ' θεκ.Μ…:' Μ…. ' ΄ 16 oouuc 016 Χριστόδουλο Ζωγράφο-ΜαρινΞ τίς δύο προσωπογραφίες, όντρα καί γυναίκας, πού βρίσκονται στό σπίτι τού Γ. Παίσιου στά Γιάννινα, στό Θωµά Ζωγράφο-ΜαρινΞ τήν προσωπογραφία τής Στασινής Παπακώστα πού βρίσκεται στό σπίτι τού Στέφανου Ζωγρά- φου στούς Χιονιάδες, στό Θωμά Ζωγράφο4ΜαρινΞ τήν προσωπογραφία τού Γιαννούλη Παπα- Χρήστου πού βρίσκεται στό σπίτι τού 'Αντώνη Γεράση, Γοργοπόταµ00ι Προσωπογραφικό έργο πρέπει νά θεωρήσουμε καί τήν πρώτη αγιογραφία τού Νεοµάρτυρα Γεωργίου,πού Ξ- γινε δεκατρείς μόνο µέρες µετά τό μαρτυρικό του θάνατοι 'H άπεικόνιση ένός προσώ- που πού µόλις πρίν άπό μερικές µέρες κυκλοφορούσε ζωντανό στά Γιάννινα, είναι άσφα- λώς προσωπογραφία. 'Ο ίδιος ζωγράφος κι άργότερα ζωγραφίζει πολλές φορές τόν ίδιο " Αγιο πανοµοιότυπο. Λίγο άργότερα κυκλοφορεί ή πρώτη χαλκογραΦία, παρμένη άπό τό 7% ζωγραφικό πρότυπο τού Μιχαήλ Ζήκου. "Εγινε τόν ίδιο χρόνο στό "Αγιον "Ορος από τό χαλκογράφο Δανιήλ. 'Ακολούζούνε τού μοναχού Κύριλλου στά 1845, "Αγνωστου στά 1854, τού Παναγιώτου Κ. στά 1859, τού 'Ιωάννου Κων. στά 1865 καί άλλες µεταγενέστερες. ME τή σειρά τους, οί χαλκογραφίες γίνονται πρότυπα γιά έκατοντάδες άγιογραφιών, τοί- χου καί φορητών, άπόµτήν Πελοπόνησο "ως τή Φιλιππούποληΐ3'Βµσρφή΄τούτΡΞ633ί3ύ, κα- εώς…έπα!ςλο&βήΨ€ϊΞΐάϊόζΘΥδΐϊδΈΞπαί"πιλκογοζφους,…τΕποπΩι;ΞΞαι΄καί-κΞΉΈΣΒΈΐται σέ-έπα!αλαΕβανόμενο-ά4ι0#ραΦικό'τυπο. Στό ζωγράφο Σωκράτη Ζωγράφο ανήκει καί μιά ζωγραφιστή κασΞέλα στό σπίτι τού Στέφανου Ζωγράφου, Χιονιάδες.'Η ξρευνα στά χωριά τής 'ΗπείρουΙδέ μπορεί νά θεωρηθεί έξαντλημένη γιατί πάµπολλα σπίτια είναι κλειστά, άλλα µισογκρεµισμένα, καί σέ 11111 μερικά, γιά τά όποία ύπάρχουν πληροφορίες ότι είναι ζωγραφισμένα, δέ μάς Εφησαν νά μπούμε. 'Ωστόσο, τά έργα πού γνωρίζουμε δέν ειναι έντελως ανεπαρκή γιά νά σχήματίσουµε καθαρή εικόνα της χιονιαδίτικης κοσµι- ης ζωγραφικής.Καλύπτουν µία περίοδο;;;έ:;: χρόνων, άπό τα 1836 ως τα 18351'Onwc Θά πρόσεξε 6 άναγνώστης, 16 μεγαλυτερο ποσοστό σπιτιων μέ ζωγραφική διακόσµηση βρί- σκεται στά Ζαγοροχώρια. Ειναι ή περίοδος πού πολλοί κάτοικοί τους ξενητεύονται στή Ρουµανία ή στή Νότια Ρωσία, πλουταίνουν έκεί μά δέν ξεχνούν τήν όρεινή τους πατρίδα. 'Βκείνο,πόύ κάνει έντύπωση είναι ή έπίδραση τού εύρωπαίκού μπαρόκ καί τού ρο- κοκό στή διακόσμηση σπιτιών καί έκκλησιών. 'Ασφαλώς τά πρότυπα είναι χαλκογραφίες. T6 φαινόμενο δέν παρατηρείται µόνο στούς χιονιαδίτες ζωγράφους, ούτε µόνο στήν κοσ- µική ζωγραφική. "Εχουµε έπισηµάνει τό εύρωπαίκό χαρακτικό πρότυπο τοιχογραφίας τού 1844 σέ σπίτι τής Σιάτιστας& καθώς καί μιάς άγιογραφικής σύνθεσης τού πατέρα Παγώ- νη καί δύο προσωπογραφιών τού Θανάση Παγώνη, 'Επίσης, ή έμφάνιοη τού ίδιου θέµατος σέ άπουακρυσμΕνους μεταξύ των τόπους σέ διαφορετικές χρονολογίες καί άπό πολλούς τεχνίτες, δείχνει πώς σίγουρα ύπάρχσυν χαρακτικά πρότυπα. T6 Θέμα π.χ. τού κομμέ- νου καρπουζιού μέ τή φέτα καρφωμένη έπανω του τό συναντούμε στό Πήλιο, στή Σιάτι- στα, στ "Αμπελάκιαμκ;ί>µστά Ζαγοροχώρια. T6 ιδιο συμβαίνει καί µέ όρισµξνη αποψη της Πόλης πού τή βρίσκουµε στό σπίτι τού Γεωργίου Σβάρτς 1798, τού Δηµητρίου Σβάρτς κ α . & .… - € …] . . … ,; ' ,… & η], " …| ., …|. ή - ...… . … ι . Χ . … ι … & ι # ΙΧ ι . ν " Ν.! |"; - - με . .: …!, . .! κ , & ι « ι α > .… … .,» .! |" …' ' Ξ" Η …! |" ; …. & … … … & "|"… .! Η… .! ΄ . ','ζ΄.' . ."? ΄' … ΄ J' …' ' . & . "& I ,η…" α κ κ ι ς…" ο. . τ' ..… . . . ς.. … .». ., …. χιλ; . ΄.΄΄. - ... . ζ΄ .. , … "« ι … .. …. ,. & |» ' J. ' : ' '… ' 1 ΡΠΜ% Μ & ΡΜώ … 2Μό : "… ! 1 & Δ' :. ……… ι .. . ΄ , ( . A .… …. …η '; .. " » 3133; ' | ,? ι ' ' ‘ . .: …: :! . ' …'% ΄ .? . Ξ . ς …… . … ι : _ J. .… …' …ιλ ν…. . ' 1… ,… . | ια: . ' :…… … ξ & &. ι .. ' ρ , . . ή . . . .! ΄΄ ' . '. ΄, ιζ :΄.Ά'. ." 3 . …' . … … ι ι ., . .. ς … . , ": .» [| .‘. . ., '. Χι . Η ή». γι" . . . :. …. | η;- ΄.- ' > ' ' : "??, .; ως." ' .." , …' |? . . x …λ - τα… :… . . ! .ι … . - . ~ .… " > :… … … .'κ!-…ι.'>ν. > .) . …." —. .… …" ,, . . χ » ξµπ «Η ' ! ' & "| , …' | , .. V. . . ι . !" ."; . ι.… ζ ; … … κ… .. , ι .; .ν …'. ' # ν..." & ""; …' . Γ'...." . µε :… : ,… ...' & . & …'ΐ & . … .. ; ς ., .… .… …. . - . ' : : ." ' … .: κε" . .…" … . . ' "… *… . | .' . '- ν", : Ι . : ":" & ' ς ! & Χ . . . . …ι .. τ". -. ο… ""…'… : χ… … , … .. . :. ι… Μ…»; … .. κ. κ … ?… . » … ι . . " Μι .… '. , … .… Τα? : . . '. ";'ψ -: " .? - ."… … .] η η» ' ' = . . .… …. « . … ,. .… », Ψ"… …. ,,-…. . ΄ " 'Ν-ι=…>…=…»« - " " ' "Μ "& . …. . » …. ". . " . . .. &. …. &. . , .; > . . . ,. . , . …. . ' η), …. 05" " ιΐ Τζι ΐ΄ : . ΄ " ι,"΄'΄ ? ..."-' ΐ"'..Ε ; ." " « …' " , Ά…" ' :' & .-'ΐ ΄ ! Ες «τ Χ . | " ι -/ . ' Νο ] ΄΄ "δ ' Μ') " ΄ ' ' »; ν .ι- μ- ν 0… :) φαν µςπ> σ… όλα.» µι)Μο Ι; : &. - - v . - & ! Ώ κ & - Ο .. - . . « . Μη. | α… τα … «Ζ -- ….. … -.. - - J … ( (' ία … % Μι &:Ν | [… handy)” a [1.7 Jaw. [Μαιν-γι' … '- €κωΉαΖΈψ- '- . .-. »… . .… . - Μ . - νιΓ ' | . ," . …. - - : . …… …ο ,θ Ο a Μίδα" Ώ Ώ.Μ,Ώ1 . . ». …; … . κ… … ( .ι - ή αν… θ'… %,"… .'ιι=.,ι,Ο1,ι πηραν. ,… - . - c‘. " - . -Ν .. . . : ' ! μ..… " υπ ' & … ' …'- .… :. ". - . € ' ' " ' 'ι' !» . > | . ' " …Μα|αι.…π… (ένα: …; ||"… & Μάϊ?" (…" … θα"? ΚΕ -' . . . . …ιΜ Γι΄) 0€-;Η ι αν Μ & ι΄ψγ Μίδα: Η? . . ,. > : ΄ ' . ?. . €>1Μ 2.7 -,| Εξ' "χ ων…1…ωξυ : µ'Μ%6α… &…Ο';ζ… Η €; ως Ψ…" .. … ." , . …, | |… . ι ). .. … . -.… - . *-να …να &? Κόκα-α., 4! .) … Ξ -II J " Η. - …. ' ' ό…" -' - I I“ ", . , [| |) ,! . ΄΄ . ' Η ' …' . ζ: ! . - : ! . …"". ,, )ξμ…|ζ ,. , 16 ?… | ! ξ", . ~ _ , Ώ ;. . . α… ι & Η΄…" . . ΄ 1 ' ιι, ' .Χ.|. - ' '. …' !…: ' ι' .. ι . …. . . ' ι . … ' »… .J. ΄.΄. ΐ΄ ι." . - '. Σι ' ‘ ‘.‘ , >. . . , .. ι ς '! ή, --|.ιιι%ς (. .] ν .ι'ι…,' # I 33 | -. Β.:-1 » , : . . ΄ . - .. . . .. . x ι ' ι . . υ...! .. ‘ « .'.' (Ι'-. .!" ' .1’ ' ….) ι . . '! Ά ," ? … (. ' . . .. ι ! ,… , % '.»'΄ '. «΄ .. | .. …. ,… 4.» .. ' ι .I v- |. Μ' & ζ'. "ζς.…χνιΐγ - .-37 Jaw; εξ/ξµσΐφ.υ -|ι΄Μ:.|' ' . I . Ψ, « = Ώ Ώ . Η Φ"ξΘ Νου …" ατονΔΛ…(α l—-... .../".… ;ή…» "+ Άµα µάπα" "να? Για) "" " ΄ Μάο." « λ'! Η…!) 41") |1ππ4βΜΐη 17 1811, τού Κράλη Κομνενξκη στό Μόλυβο Μυτιλήνης 1838, ατού ΝαΙζύ στήν Καστοριά, τΞς Πούλκως στή Σιάτιστα. Στό βιβλίο τούτο δηµοσιεύονται παραλλαγές, άπό χιονιαδίτες ζωγράφους, ενός άνθοδοχείου πού μπαίνει άπό κά τω µέσα σε κυκλικό oxfiua ξνδ δεξιά καί άριστερά ξεπετάζονται άνήσυχα μπαρόκ διακοσµητικά. Καί µόνο άπό τά παραδείκυα- τα αύτά φαίνεται καθαρά πόση έλευθερία είχε & παλιός τεχνίτης στό χειρισμό τού δα- νεικού θέµατοας. 'H ξπίδραση τού μπαρόκ έκτείνεται σ'όλόκληρη τή λαϊκή µας ζωγραφική μπαίνει καί στό χώρο τύς ξκκλησιαστικΞς ζωγραφικΞς διακόσμησης, στήν έκκλησιαστι- κή ξυλογλυπτικέϊΒστούς φεγγίτες, στά φευτοπαράθυρα καί στό κέντηµα. ΣΞ I"okouc τούς τομείς της τέχνης παρατηρούνται παράλληλα φαινόµενα. Πόσα στό γενικό πολιτιστικό κλίμα άναπτύσσουν τή δραστηριότητά τους καί οί χιονιαδίτες ζωγράφοι. 'Η ύπαρξη χαρακτικύν πρότυπων άπό τό εύρωπαϊκό μπαρόκ συνδέεται µε τόν ξμφά- νιση καί διάδοση δρισμΕνων µοτίβων νά δε όωτίζει τό όλο Θέμα. 'Ασφαλύς, τουλάχιστο κατά τό 19ο αίύνα, δέν ξταν άπρόσιτα καί άλλα πρότυπα, κυρίως νεοκλασσικά μξ τδν πρόσθετη άκτινοβολία τής "ξπίσηµης" τξχνης τού νεου έλληνικού Κράτους. "Ας σηµειώ- σουμε ξδύ πώς τήν ίδια έποχή πού δηµιουργούνται μερικά άπό τά άραιότερα δημοτικά μας τραγούδια, όλοι οί λαϊκοί ζωγράφοι γράφουν στήν καθαρεύουσα. Κΐ-δαως"καθππά νεοκλασσικύ…έπίδραση-ξκιοημαίνσυπε*μόνο…στό απίτι τού ΓκΕκη στό Πάπιγκο πό τίς ψυ- γρ€ς μορφές…άνΩρωπόµορφων κιόνων πού µοιράζουν τή ζωγραφίόρξνη΄ΈΕϊφάνΞϊΞ"δπου"ίστο- ρούνται σκηνές άπό τούς αίσάπιους µύθους. τό έργο αύτό είναι σχετικά καινούργιο, άφού -κατά προφορική µαρτυρία- Έγινε "μετά τόν πόλεμο τού 1897 καί πρίν άπό τόν πόλεμο τού 1912". Kat στό σπίτι αύτό ιαρουσιάζεταυ τό άγαπηα€νο Θέµα τόν χιονιαδι- τύν ζωγράφων, τό τρΈηγµ€νο µέ κορδόνια παραπότασυα, καθώς καί τό παλιότερο παραδο- σιακό έρωτικό σύμβολο τού περιστεριού πού κρατάει στό ράµφος του λούΧδύδι. χ 'Ooo κι άν τό πρότυπο είναι ξενόφερτο, ή έπιλογή του άλλά καί & συµπεριφορά σ'αύτό καθορίζονται άπό ίθαγενείς παράγοντες. Συνεπύς αύτό πού εχει σημασία είναι τό γιατί αύτοί ξ οί πελάτες τους προτιµούν τά µπαρόκ Ε ροκοκό διακοσμητικά θίαατα καί δεύτερο ποιά είναι ή συμπεριφορά τους σ'αύτά δηλαδή µέ ποιό τρόπο τά χειρίζον- ται καί ποιές θεληματικΞς % άΘέλητες άλλαγΕς δπιφΞρουν σ'αύτάο Τέλος, νά έρμηνευ- δεί ή συμπεριφορά αύτή. πιστεύω πώς στήν έπιλογή τού θέματος τόν κύριο λόγο Έχει 6 πελάτης καί γιά τόν τρόπό-άπόδοσής του την εύΘύνη τήν Έχει 6 ζωγράφος. Οί νοικοκυρ€οι τόν ζωγρα- -φισμξύω1άπό γιονιαδίτες άρχοντικύν τού Ζαγοριού είναι, κατά κανόνα, µετανάστες στή Ρουμανία. Φεύγουν άπό Ένα κοινωνικό περιβάλλον με κλειστή κτηνοτροφική οίκονομία έργάζονται µορφώνονται καί πλουταίνουν στίς 'Ηγεµονίες. Οί τσεπελοβίτες 'Αναστάσι- ος Ψσολάκης καί "Αναστάσιος Τσούφλης πλουτίζουν στό Κισνόβι καί άφίνουν σημαντικά ποσά γιά έκπαιδευτικούς σκοπούξΞ&Ή0ί Πλακιδαίοι ταξιδεύονταν στή Βεσσαραβίω, όπου , "ο . ς8Γ , πλούτισαν καί άποχτησαν τεραστια κτηματική περιουσία". ενικά δ! ζουν τον περιθω. 18 ριακ8 βίο τού µετανάστη. 'Ηπειρώτες συµµετέχουν στήν άναγξννηση τής ρουµανικής λο- γοτεχνίας. 'Ο μεγάλος πρόδροµός της. & "Ιωάννης 'Ηλιάδης-Ραντουλ€σκσυ, γιός έλληνί- δας καί ελληνοµαθής, μεταφράζει τά Λυρικά ποιήµατα τού ήπειρότη 'Αθανάσιου Χριστό… πουλουΞ,Βλληνικής καταγωγής είναι καί ό δθνικδς ποιητής τής Ρουµανίας Βασίλειος 'Α- λεξανδρής. 'Ιδρυτής τού ρουμανικού 'Εθνικού Θεάτρου είναι 6 "Ελληνας Κ. 'Αριστίας. 'Ο δάσκαλος τού ΓΕνους Γεόργιος Γεννάδιος, άπό τά Δολιανά, μορφάνεται στό ξακουστό έλληνικό σχολείο τού Βουκουρεστίου, τήν περίφηµη "Δύθεντική Σχολή" πού είχε σχολάρ- χη τό ζαγορίσιο Λάμπρο Φωτιάδη. Στό Γαλάτσι καταφεύγει, στά χρόνια τού 'Αλή Πασά ή οίκογένεια τού Κωνσταντίνου Ράδου, δωδεκάχρονου τότε. 'Ο μικρός ψυγάδας gniazxxxx μπήκε στό σχολείο τής πόλης αύτής "γιά νά συνεχίσει έλληνικΕς σπουδξς'ΞΞνηυονεύουμε ξδύ καί τά γεγονότα στό 'Ιάσιο καί τό Δραγατσάνη τό 182ν. 'Εννοείται πάς καί στά ζα- γοροχώρια, άπό τίς άρχές τού 18ου αίύνα ύπήρχαν σχολεία καί βγήκαν σηµαντικοί λό- γιοι. 4Υπήρξε, μάλιστα, άπόφαση καί προσπάθειες γιά τήν ίδρυση στά 1815 Πανεπιστή… μιου στό µονασιήρι τού Ρόγκοβου, κοντά στό Toenékopo‘.h "Όλα τά παραπάνω πολύ άπέχουν άπό τό νά δώσουν µιάν Ecru καί άχνή είκόνα τής ζωής στά ζαγοραχόρια. "Απλός ξεχωρίζουν μερικά στοιχεία πού θά μάς…ξοηθήσουν νά πλη- σιάσουμε τόν πρύτον παράγοντα, τόν πελάτη µέ τίς προτιρήσεις του Σχεδόν τό σύνολο τύν διακοσµηµΕνων σπιτιύν άνήκει σέ μετανάστες τής Ρουυα;ίάς καί σε λίγους τής νό- τιας Ρωσίας. Φεύγουν άπό τό χωριό τους νΕοι, όχι χωρίς μιά κάποια παιδεία, άπό "ενα περιβάλλον µε ύγή ξξΕλιξη. συντηρητικό καί άπρόθυµο στήν άφοµοίωση ξένων πολιτιστι- κών στοιχείων. Στά άστικά κέντρα τής Ρουµανίας τό γούστο τους διαμορφώνεται άπό Ενα . καθυστερηµξνο "περιφερειακό" εύρωπαϊκό μπαρόκ. Αύτό µεταφέρουν καί στόν τόπο τους. Είναι καί Eva στοιχείο κοινωνικής διάκρισης.Δξν είναι άπλύς οί εύποροι πού διακοσ- μούν πλούσια τό σπίτι τους, είναι οί ταξειδεμ€νοι µέ τό λεπτό "εύρωπαϊκό" γούστο. Στό συνολικό πολιτιστικό πλαίσιο ύπάρχουν, βεβαια, τά ίδιαίτερα στρωματικά στοι- χεία, ύπάρχουν όμως καί τά κοινά, τά άποδεκτά άπό όλα τά στρώματα, "Όπως είναι οί χοροί καί τά τραγούδια, τό σπίτι καί οί κατασκευαστικές του µέθοδοι, δρισµΕνα ξθιµα, φυσικά ή γλώσσα καί ή θρησκεία, παράγοντες έθνικής συνοχής σφυρήλατηµξνοι άύό τό χρόνο καί ίδιαίτερα αίσθητοί σέ συνθήκες Τουρκοκρατίας. Τά κοινά αύτά διαστρωματικά στοιχεία λειτουργούν µε τή δύναµη τής παράδοσης καί συνυπάρχουν με τά δπείσακτα. "Ετσι, αύτή ή ζωγραφική διακόσμηση µε τόσο Ξντονα ξενικά χαρακτήρα, Εφαρµόζεται σέ παραδοσιακής άρχιτεκτονικής σπίτια, στολισµένα με ντόπια ύφαντά καί άλλα παραδοσια- …;..- κά στοιχεία,&' Ωστόσο ή σωστή τους Εφαρμογή καί κάποιος έγκλιµατισµός τους κάνει τά Μ -΄-"΄ νία θεµατα νά μήν Ένοχλούν σάν ξένα σωµατα, u 'όλο πού δεν εχει δλοκληρωθεί άκόµα Χ ή άφομοιωτική διεργασία πού συντελείται βραδύρυθµα στά θεματα πού είσάγονται στή λαϊκή µας τέχνη. 'Η εύκινησία τόν μπαρόκ καί ροκοκό διακοσµητικών συγκρατείται καί µετριάζεται άπό μιά λαϊκή παραδοσιακή στατική άντίληΦη. Τά χρώματα τού φόντου είναι 19 κάπως βαριά, συνήθως σκούρο λουλακί ή ώχρα. Δέν πρόκειται γιά άνοιχτό καί διάφανο γαλάζιο πού θά άνακαλούσε στή μνήµη τήν άπεραντοσύνη τού ούρανού. Δέν άπομακρύνει τή χρωµατισµένη έπιφάνεια, διευρύνοντας τό χώρο, νά τήν κρατάει στή θέση της, μέ µιά βαρειά καί κάπως πρωτόγονη αίσθηση. Οί χειροτέχνες ζωγράφοι έπηρεάζονται άπό τό πολιτιστικό κλίµα τής κοινωνίας µέσα στήν δποία έργάςονται, γι'αύτό καί τά θέµατά τους έχουν άλλη µεταχείρηση στά Ζαγοροχώρια καί άλλη στά µεγάλα &στικά ή ήµιαστικά κέντρα µέ µεταποιητική καί µετα- πραττική δραστηριότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τό τοπίο. Στά άρχοντικά τής Σιάέ τιστας, τής Καστοριάς, τών 'λμπελακίων, τού κόλυβου καί τού Πηλίου συναντούµε τή συγκεκριμµένη πολιτεία σέ πανοραµική άποψη. Είναι ή Πόλη, ή Βενετιά, ή Χαλκίδα, ή Φραγκφούρτη, ή 'Δταλάντη κ.λ.π. Τά τοπία αύτά άποτελούν αύτοτελείς ένότητες µέσα στήν όλη διακόσµηση, Ενώ παραλληλα ύπάρχουν καί µικρά άνώνυµα τοπία πού άπασχολούν ρόµβους, έλλείφεις, 11111! κύκλους ή διαχωριστικές ταινίες, σχήµατα ένταγυένα σέ κάποια διακοσµητική σύνθεση. "Αντίθετα, στά Ζαγοροχώρια ύπάρχει μόνο τό άποσπασυα- τικό φανταστικό τοπίο, συνήθως λίγα δέντρα, ένα κάστρο, ένα σπίτι, σέ µιά τυπική άπόδοση βασισµένη κατά κανόνα σέ τρείς όριζόντιες χρωµατικές ζώνες πού περιβάλλονται άπό πλαισίωση στά σχήµατα πού άναφέραµε.'Υφίσταται σάν ένα τµήµα συνόλου' δέ λει- τουργεί µόνο του. Θυµίζει τά φανταστικά τοπία τών εύρωπαύκών διακοσμητικών πιάτων, καί ίσως δέν είναι άσχετα μ'αύτά. Ψόιάνθοδοχείο, τόσο συνηθισµένο θέµα τής λαϊκής µας τέχνης, ένώ στή ζωγραφική τού Πηλίου, τής Σιάτιστας καί τής Καστοριάς ε"ιτε άκουμπάει σχεδόν στήν κάτω πλευρά τού πλαίσιου είτε στηρίζεται σέ κάποιο βαρύ έπιπλο, στά Ζαγοροχώρια στέκεταυ μετέ- ωρο ή άκουμπάει σέ κάποιο άνάλαφρο φυτικό διακοσµητικό θέμα."Οπως στό τοπίο, έτσι …… -/ι , … ι ο . .-.--΄'/ΐ/ . και στο άνθοδοχειο-στά-άσττΞά΄Ξάι…ήριας;ικα…κέντρα…ή…όργάνωση της διακοσµηµύή3ςέπι- , , , , … … , /……,..….….…, ανειας είναι περισσότερο λογική, χωρις αύτό να της άφαιρει τη φρεσκάδα της. 'Αντι- Ψ , ΄΄, ………-…-…-΄…………,,...... θετα, στά Ζαγοροχώρια ή όλη σύνθεση;κών μοτίβων πηγάζει άπό μιάν ά-λογική'αίσθηση. ν΄- …. T6 διακοσµητικό θέµα λειτουργεί περισσότερο σάν είκαστική άξία παρά σάν παράσταση. 'Επίσης άπουσιάζουν οί χαριτωµένες καί εύλύγιστες πλαισιώσεις µέ τό παιχνίδ ι τών κοιλόκυρτων γραμµών πού δίνουν κίνηση καί έλαφράδα. Τά πλαίσια τών χιονιαδιτών εί- ναι τετράγωνα, κύκλοι, έλλείΦεις καί ρόµβοι' σπανιότερα αύτοί. Μιά κάποια πρόθεση κοµψότητας φανερώνουν τά ζωγραφιστά πάνινα παραπετάσματα, τραβηγµένα γύρω άπό τήν πλαισίωση, πού τά συγκρατούν κορδόνια µέ φούντες στήν άκρη, θέµα πού τό συναντούμε καί σέ άλλες βαλκανικές χώρες. Κι έδώ ή άπόδοση έχει κάποια βαρύτητα, πιό φανερή μάλιστα έπειδή µαντεύεται ή προσπάθεια χάρης. 'Ο χειροτέχνης ζωγράφος, πού έρχεται άπό τό όρεινό-κΞΞ!ρπροφικό χωριό του, δίνει τή δική του αίσθηση στό ξενόφερτο δια- κοσμητικό;θέμα. Καί πρέπει νά παραδεχτούμε πώς ή άντινομία αύτή δέν είναι στερηµέ- νηΧάπό"κάποια γοητεία. Είναι άξιοσηµείωτο πώς νωρίτερα, κατά τά τέλη τού 1Βου καί Ώ Ώ & ! Κ & |…" "…η ."')' ?-΄………ι… .- : J“ J - ,. η." , , Ε.] |. ' .κ.?. ; …. Με . . ςΑ . … Με"… ': Υ.". "& .::: … ."… ~; = … ; "'" ετ". :… … … η. . ,. … . ," . . . =… Ο ι & ο… … "π…- Δ. .'-…';".-'. .» ("…'-ε ε'." τ….='.…:τ….τ.'… |: .. …' "33.14. : "τα? .… ξ)" …. η, ,. ,…….* .. . . ο '. '-…'.,,'.|ξξ '';΄'ν- ? !...…" ΓΑ.4… ΄.!΄ … … . ! ο & ι &; "να: - Afr …"- .=."'ωΞΛ λ »? και…ττ.=…:;, ; > 1… :… … .… . :; - 3… . , !. ν & & Ο "Να …. (ότε, …να: ;;… ||| . .,-κ …κ.,.',.:µ &; 4.& Ε!... &. .4, ,,,. . ,€ …,: 33 ??"? 4 … ι . , «».-τ … .… ». ,η, '… . .. .… ... . : , , … . ο "Β.." €!!! "14332 Μπι …>ά'- .ι : . J ".! . …. Για")? Η ?!" .; J. Υ J , " ζ';')'ι'. …χ - 20 τίς άρχές τού 19ου αίώνα χιονιαδίτες ζωγράφοι, καί κυρίως δ Μιχαήλ Μιχάλη έπιχει- ρούν µπαρόκ πλαισιώσεις σέ έπιγραφές έκκλησιών, όπως στόν "Αγιο "Αχίλλειο Πεντάλο- φου 1774, στό μοναστήρι τών Σταγιάδων 1780. 'Αργότερπ ό ίδιος στήν 'Αγία Τριάδα Bu- 306,1802, άποδυναμώνει τή μπαρόκ πλαισίωση τής έπιγραφής περιβάλλοντός τήν µέ μιά σκουροκόκκινη παραλληλόγραµµη έπιπλαισίωση. 'Αργότερα & Ζήκος Μιχαήλ έπιχειρεί µπα- ρόκ πλαισίωση έπιγραφών στόν "Αγιο Γεώργιο Μεταξοχωριού, 1843, καί στήν 'Αγία Παρα- σκευή τού ίδιου χωριού, 1852, άλλά μέ βιαστικές μονόχρωμες πινελιές. 'Η προσωπογραφία έχει κάποια θέση στήν έλληνική λαϊκή τέχνη, κυρίως μέ τούς κτήτορες έκκλησιών. Στήν κοσµική λαϊκή ζωγραφική σπάνια έχουμε άπ'εύθείας προσωπο- γραφίες. 'Από δεύτερο χέρι είναι οί μορφές τού Ρήγα καί τού Σουλτάνου στή σύνθεση τού Παναγιώτη Ζωγράφου "Πτόις τής Κωνσταντινουπόλεως"-1836- καί τού ίδιου τά πορ- τραίτα τού τσάρου Νικόλαου, τής αύτοκράτειρας Βικτωρίας καί τού βασιλειά τής Γαλ- λίας Φίλιππου στή σύνθεση "'Η δικαία άπόφασις τού Θεού διά τήν άπελευθέρωσιν τής 'Ελλάδος"-1836- ένώ στήν ίδια σύνθεση οί προσωπογραφίες τού "Όθωνα καί τής 'Αμαλίας θά πρέπει νά έγιναν άπό τό φυσικό. 'Επίσης άπό δεύτερο χέρι είναι ή σκηνή τών γάµων τού Ναπολέοντα στό σπίτι τού Ράδου στό Τσεπέλοβο, μέσα 19ου αίώνα, άπό τόν Κωσταν- τίνο Παπακώστα35Τό ίδιο ίσχύει γιά τίς μορφές τού Ρήγα καί τού "Υψηλάντη άπό τόν Θανάση Παγώνη -Δράκια 1870-στό πατρικό του σπίτι.'Αντίθετα, οί προσωπογραφίες πού στολίζουν τό σπίτι τού Κανατσούλη -Σιάτιστα 1811- είναι όπωσδήποτε άπό τό φυσικά, είναι πειστικές καί φανερώνουν άξιόλογη δεξιότητα. 'Η προσωπογραφία, άπό τά έργα τουλάχιστο πού μάς είναι προσιτά σήμερα, άρχίζει νά καλλιεργείται άπό τούς χιονιαδίτες ζωγράφους γύρω στά 1900, μέ μοναδική έξαίρεση τό νεομάρτυρα "Αγιο Γεώργιο άπό τό Μάχαήλ Ζήκο στά 1838, πού όμως άποτελεί είδική περίπτωση. Είναι συνολικά τέσσερες καί άνήκουν στούς συνεργαζόµενους άδελφούς ζω- γράφους Χριστόδουλο καί Θωμά Ζωγράφο, Μαρινάδες. Πρόκειται γιά πολύ άξιόλογα έργα πού είναι χαρακτηριστικά τής στροφής τής χιονιαδίτικης ζωγραφικής πρός ύφος περισ- σότερο λόγιο, όπως συμβαίνει, τήν ίδιαν έποχή καί σέ προσωπογραφίες χειτοτεχνών ζω- γράφων άπό άλλες περιοχές, όπως τού ήρωα τής πηλιορείτικης έπανάστασης τού 1878 Νι- κόλαου Γαντζόπουλου, πού βρίσκεται στά γραφεία τής Κοινότητας Μακρινίτσας, έργο ά- γνωστου πηλιορείτη ζωγράφου, πιθανότατα τού Νικόλαου Κ. 'Ανακασιώτη, καθώς καί τού Οίκονόµου άπό τά "Αμπελάκια Κισσάβου, ίδιοκτησίας τής οίκογένειας Παπαχρόνη. Οί δύο προσωπογραφίες τού Χριστόδουλου 'Αν. Ζωγράφου παριστάνουν δύο γεροντι- κά πρόσωπα, άντρικό καί γυναικείο, σέ προτομή καί, κατά τόν σημερινό ίδιοκτήτη τους, παριστάνουν τούς γονιούς τού ζωγράφου 'Αναστάσιο καί Χρύσω. Τό ότι οί δύο ζωγραφιές άποτελούν ζευγάρι άποδεικνύεται καί άπό τίς ίδιες άκριβώς διαστάσεις τους, 53 Χ 37 έκατ. τού µέτρου, τό όμοιόµορφο έλλειφοειδές καστανόχρωμο σχήμα µέσα στό δποίο εύ- ναι τοποθετημένες οί µορφές καί τό γαλάζιο χρώμα πού σκεπάζει τήν ύπόλοιπη έπΐφά- 21‘ νεια τού πίνακα. Καί τά δύο παριστάνονται]κατά πρόσωπο μέ μιάν έλαφρότατη στροφή -;όύΐάντρικού πρός τά δεξιά καί τού γυναικείου πρός τ άριστερά, ετσι "ωστε όπως θά είναι κρεμασμένα τό "ένα δίπλα στό άλλο, τά βλέματα νά συγκλίνουν καί νά δημιουργεί- ται ένα δέσιμο οίκειότητας άνάµεσα στίς δυό ζωγραφιές. Τό ίδιο έλλειφοειδές σχήμα περιβάλλει καί τίς δυό, άνεξάρτητες μεταξύ των, προσωπογραφίες τού άλλου άδελφού, τού Θωμά Ζωγράφου. Είναι στίς ίδιες περίπου δια- στάσεις µέ τά έργα τού Χριστόδουλου, 55 Χ 45 ή προσωπογραφία τής Στασινής Παπακώ- στα καί 59 Χ 49 τού Γιαννούλη Παπαχρήστου. 'Βδώ οί μορφές είναι έντελώς κατά πρό- σωπο καί τά δύο χρώματα τού φοντου είναι διαφορετικά. Αύτή ή δργάνωση τής ζωγραφι- σμένης έπιφάνειας µέ μιάν έλλειψη πού έγγράφεται μέσα σέ παραλληλόγραμµο δέν είναι άγνωστη στήν έλληνική παράδοση. Χαρακτηριστικά παραδείγµατα τά έργα " Τό προπατορι- κόν άμάρτημα" καί " 'Η έξωσις άπό τόν Παράδεισο" τού Γ. Καστροφύλακα στόν "Αγιο Μη- νά τού 'Ηρακλείου, µέσα 18ου αί., τό σχέδιο "Ρ. Φεραίος" τού Νικ. Μοσχοβάκη, µέσα 19ου αί., καί πολλά χαρακτικά όπως ή "Παναγία Θεοτόκος ΄Ελεούσα" τού ίερομόναχου Γαβριήλ άπό τή Σκόπελο, 1819, καί "Τών 'Αγίων Πάντων 6 Θειότατος Χορός" τού Παναγι- ώτου Μυτιληναίου, 1858, καθώς καί μία άνώνυμη παραλλαγή τής χαλκογραφίας αύτής, πού βρίσκεται στήν 'Εθνική ΠινακοθήκηΞ%'Ωστόσο µεγάλη διάδοση παίρνει άπό τά μισά τού 19ου αίώνα μέ τίς πλαισιώσεις σέ χαρτόνι φωτογραφικών πορτραίτων, πού έρχονται έτοι- µες άπό τή δυτική Εύρώπη /οί περισσότερες έχουν σήματα παριζιάνικων Οίκων/. 'H σύγκριση μέ άγιογραφικά έργα τών δυό αύτών ζωγράφων πού έκαναν τά πορτραίτα δείχνει πώς ή άπ'εύθείας έπαφή μέ τό ζωντανό πρότυπο τούς δδηγεί σέ μιά πιό ρεαλι- Ξ στική άπόδοση. Τό χρώµα έχει χάσει τή γλυκερότητα τών άγιογραφιών τους…καί γίνετα)/ & |!/"κ ζ αύστηρότερο, άποδίδονται µέ έπιμέλεια οί ρυτίδες τού προσώπου, οί τένοντες τού λαι- μού, οί λεπτομέρειες τής φορεσιάς. Χαρακτηριστική τής λόγιας έπίδρασης είναι καί ή προσπάθεια φυχογραφίας μέ τά σφιχτά χείλια τής Χρύσως Ζωγράφου, , ή κουρασµένη ξ". φραση τού "Αναστάσιου Ζωγράφου, τό ύφος αύτοπεποίθησης τού Γιαννούλη Παπαχρήστου καί ή συγκρατημένη αύταρέσκεια τής Στασινής Παπακώστα. Οί δύο&χιονιαδίτες προσωπο- γράφοι δέ φαίνεται νά άγνοούν τελείως τό έργο τών ζωγράφων τής 'Αθήνας. Σαφείς λόγιες έπιδράσεις έχει καί 6 'Αναστάσιος Μιχαήλ Ζωγράφος πού στά 1902 τοιχογραφεί τό πρόστωο τής έκκλησίας "Κοίµηση τής Θεοτόκου" στό χωριό Πάδες.'Η θυσία τού 'Ισαάκ άπό τόν πατέρα του, ή "πλάσις" τού ΄Αδάμ καί τής Εύας, τό προπατορικό &- µάρτηηµα, ή έξωση άπό τόν Παράδεισο καί οί συνέπειές της διαδραµατίζονται σέ λιτά τοπία τρισδιάστατα, τά γυμνά κορμιά έχουν ξεφύγει άπό τήν παραδοσιακή σχηματοποίηση, οί πτυχώσεις τών φορεμάτων είναι μαλακές καί πέφτουν µέ φυσικότητα, 6 ούρανός πίσω άπό τόν 'Αβραάµ μέ τά θυσανωτά ώχροκόκκινα σύννεφα έχει δραματικότητα. 'Η άπόσταση άπό τή μικρη φορητή-είκόναχτού '-ΑγΞουΛςεωργίου "δίάΧχηρός Κώστα άπό χωρίον χιονίάδες 1744"/ίΧ πού/βρίσκεται στήν κεντρική έκκλησία τής Βούρμπιανης "ως «. Ψ€ κ & ο » κ κ » γ . ( 1 ι κ & . γ (' ς . « . & .. . J ', « « κ , & « [ & ,. ξ » | ο . + » & « & (» …. ! Α Ι .., | . σ 1 … κ ι « … …. …. | | : .… … & » … & & " . ι. « . \ … Από Με] ικα… όλ€44…'., … 2044 οι"… θέα… ΄ έλη/4244 «| Ερευνας"… |ιΜά?" "αλλά κι…" α' πως… αν; ΐΜέ47%.6ά΄ λιμοε|α…….µλ…φ…ιµ…Μω …'βώίμ'Μ-… …,τγ,, Η… Μα µανιακό |Μνβσ,τα &: ΜΜΜ… χύνω: αλλά… δν & όηνΜγσ με … Μα. αν… ί.'μα|ε.+,% . .- ό??? τον Μθι/ΉΜ| της; (σάµ[1σπ:-/κ€ζ ΐ')όόω%ι&|…, … "ιδια. Ώ…η' τα» ψά1αΛ΄αιωη )…Λα…δ σε: &… ωιΜΜ,η…. & έπη);- γελάνε; .", ναό,, φα Με!!! ζει, μ,! 4Μ …ή… 'να), έν "ψητό …… η… να Λαό."- /,ς".,,"|Ι&'ώο|ω| Λ4ΜΨ(4 ξ)α|).'…((.ο.' σψψ,σν…΄ ίω Μ εξήλθαν/΄ "α΄ 7ψάσι]αν||,!!σΏ…΄ώνΜ WOW!” από. ωίωέα &… µου"; επών Μ΄"α)ωμα… ο… κ………ύ (σέ σεξ.-|3… ,. , π4ψ(Υ'Μ ΜΓΜ9/ψ4Μ mar-26301: και Δ.- α΄ωισ9ι6 όΡνιυσ'ιη οι", &…Μ%ά'ά14οσΜΠη - … . " ' » ' -΄ r. r ν - Μπι» καθά και το 800 αν" mo npuwrtfirvm czqocmw.z«‘| χανω-,… … "…στη/…… /νιεΑψι…'). "' , = . υ « … .. ' Ψ .! . κ , « - κ …. :. & 1 & & κ & 1 η .… « - …. ι. ' . & ,… ) «. κ ο ι & κ κ Κ . . ς « … , … ο . κ … κ : « ν . κ & ι . ς & κ & & « & …. ι … ι ( «, χ I .. € ? . - Χ « .. . -κ 22 w‘1ouxoypawCagxiofi. Αναστάσιου Μ. Ζωγράφου στίς Πάδες καί τίς προσωπογραφίες τού Θω- μά καί τού Χριστόδουλου Ζωγράφου είναι ένδεικίί;ή/ τής πορειας…της χιονιαδίτικης ΄ζωχςάδδίύς. Ξεκινάει άπό ένα καθαρά λαϊκό ύφος μέ έντονες βυζαντινές άναμνήσεις, περνάει βαθμιαία στό "βυζαντινοαναγεννιασιακό", όπως τό χαρακτήρισε νεώτερος χιονια- δίτης ζωγράφος, πιό σωστά σέ ένα κράμα νεορωσικών καί δυτικοευρωπαίκών έπιδράσεων μέ παραδοσιακά στοιχεία γιά νά καταλήξει σέ μιά προσπάθεια "λογιωσύνης" πού κρα- τάει, όμως, άρκετή δροσιά καί άλήθεια. Παράλληλη είναι ή πορεία δλόκληρης τής έλλη- νικής άνεπίσηυης ζωγραφικής. ΤΕΣΣΒΡΞ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙ… ΠΕΡΙΠΤΩΣΠΣ 'Η, άλλοτε παροδική καί άλλοτε μόνιμη, διασπορά τών χιονιαδιτών ζωγράφων σέ μεγάλη έκταση τού Ελληνικού χώρου είναι έπόμενο νά έπέδρασε τόσο στό ζωγραφικό|τους ύφος όσο…καί στά έματά τους.'Ούως σημειώσαμε, τό μικρό όρεινό χωριό τους άποτελού- σε τό δρµητήριο άπό τό όποίο, ύστερα άπό µιά περίοδο μαθητείας, ξεκινούσαν γιά τήν άσκηση τής τέχνης τους. Τό πολιτιστικό κλίμα τής περιοχής όπου έργάζονται, τά ζε- στά έθνικοκοινωνικά προβλήµατα, ή θέση καί ή ίδεολογία τής πελατείας διαμορφώνουν τήν τέχνη τους. Θά σταματήσουμε σέ τρία χαρακτηριστικά έργα χιονιαδιτ ων ζω"ζάφωγ. στόν ""Αγιο Γεώργιο έξ 'Ιωαννίνων" τού.Ε;ι;ςέου Ζήκοά-1838-, στούς "Γάµους τού Na- πολέοντα" τού 'Αναστ. Παπακώστα -γύρω στά 184σ-50- στό "Τοπίο τού Θεσσαλικού κάμ- που" τού 'Αθαν. Παγώνη -περίπου 1870- καί σέ ένα σχέδιο. Στά 1838 έχει συντελεσθεί ή δημιουργία ένός μικρού έλληνικού Κράτους. 'Ωστόσο ή Θεσσαλία, ή "Ηπειρος, ή Μακεδονία, ή Θράκη καί πολλά νησιά μένουν άκόμα κάτω άπό τήν τουρκική κατοχή. Βρισκόμαστε στά Γιάννινα, τήν πρωτεύουσα τής 'Ηπείρου. Πάνε 16 χρόνια άπό τό θάνατο τού 'Αλή Πασά, τού -έστω καί άπό πολιτική σκοπιμότητα- ά- νεξίθρησκου. Τώρα πού ύπάρχει έλληνικό Κράτος οί Τούρκοι έπιχειρούν νά έκτουρκί- σουν όλους τούς ύπηκόους των γιά νά μήν ύπάρχουν έλληνικές διεκδικήσεις στά έδάφη πού κατέχουν. 'Η παλιά πληγή τού ήπειρώτικου έλληνισμού, 6 έξισλαμισμός, παρουσιά- ζει συμπτώµατα ξαναζωντανέματος. 'Αποδίδει ή δοκιμασμένη µέθοδος τών τυράνων, 6 συνδιασμός πιέσεων καί παροχών." Τό θρησκευτικόν καί έθνικόν αίσθημα λίαν άσθενώς συνεκράτουν τούς χριστιανούς είς τάς πατρίους πεποιθήσεις, καί αί έξωμόσεις έγένον- το σωρηδόν. Είς τούτο δέ, τά μέγιστα συνέτεινεν καί ή μεγάλη άμάθεια κλήρου καί λα- ού, ή γενική έλεεινή οίκονομική κατάστασις τών χριστιανών καί ή πολλαπλώς ύλική άνακούφισις τών έξωμούντων". "Οσο κι άν προσπαθούν όρισμένοι ίστορικοί νά ώραιοποι- ήσουν κάπως τό φαινόμενο μέ όσα γράφουν περί "κρυπτοχριστιανών" κ.λ.π. -άσφαλώς θά 6πήρξαν καί τέτοιες περιπτώσεις- κανόνας είναι 6 έξωμότης νά γίνεται σκληρό όργανο τού κατακτητή. "Επρεπε νά μεθοδευθεί μιά άποτελεσματική άντίδραση στόν έξισλαμισμό. "ΟπωςίΈάθε άντίδραση στήν 'Εξουσία, ΐΧάίΞέΙΙ καί έδώ , δημιουργεί τό μαρτυρολόγιο. ΄Γάλ 'Η έξαρση τής θυσίας τών νεομαΩτύρων, ή άγιοποίησή τους έπιδρούν εύνοίκά στόν περι- … . « & « κ - | | | | | | ζ| ( I y . ! . π « . 4. Ρ . … . , , I νι . » . . « . . . « ι κ κ & | . I ί . & . . « . κ . κ . & ,. | & « . « & . …. & . » | | ; ' … .. , - ι. « ) « & ! & ( « ' 1 . " .. “fort/{1197 ΓΜγωυ 7ψλΜΜ… σε; απατά/24% ωΧ0βά€/Ψ …' εµενα.»? θαλάμι? ; ών… Για" ρ./ϊι'+΄ & …] [ψάξω/9 .! … |???. [ω΄ δεν… Πόε/΄΄? ω-ίυ,…' ΛΜαΜ… 7) -µνιΐεςΜεο θωυΦόνο Μ ΜΜ%ξΜ Η"? …" Μηνά; Μπητ»; | ω ω.Μ,ι… … ?Θγ……Γ … Ρ…): "… ……Νι|Μ αΜΧΟβΩΥΕΠΜ, …δα1%7Η… ' Μ#΄άΐ &! Μια Η"… ή" Whey“ Elm, mibga‘falr WMwa/Lavaf-W‘} ΜΜ€ϊΏ'Ήη%ς . ' ι . & & , … «, την ζ ' …; , ή… αν …; . …." …. π - …- … . ς ; « κ & ο . .. , ,, . « . - .. - . . …. « « .… Ι …' - : - . . . . . . & l .’ w . κ « , & & « « & . ΄. . ι . . . ; , , & ι. . ε ε … - « - :. . » (' ' ξ : & . ς . . & . . . . - χ …! - 7 ο : . « . . . . - . ] ι I‘ Υ " ' … ι « κ 1 ι χ χ …. . ι ! | . ι ι r .. » …. . … .. . τ (, » ι & . .. « « | . ! Η' Τ ;- …. « » ε 1 . « . . « ι. …. [| | .: ., ι | | 1 Εκ « ι | & ν' … & '- ( ι « « : χ » ι « « ! «. « & « ! | I « | Η . . « . . « « « .. µ . - | 5 γ | . … | .… « « - - - .… . : γ I a , ,. . ε . . . . .. ι τ …' Η ; ι α. ., . . ξ ν . . . , … ! ι… ι : . ι ., . » - € & … : | ., . . . . &! . « . . …. . ι ' | ] . . , , : . +. '. - ' " ι . , λ 1." ' =' 23 σµό τού έξισλαµισµού. Τό φαινόµενο είναι πανελλήνιο.'Βκτός άπό τόν Κοσμά τόν Αίτω- λό, 6 ί νεοµάρτυρες Κωνσταντίνος άπ΄τή "Υδρα, Νικόλαος 6 Χιοπολίτης, 'Απόστολος άπό τόν "Αγιο Λαυρέντιο τού πηλίου, Νικόλαος άπό τό Μέτσοβο, Γεδεών άπό τή Μακρινίτσα καί άλλοι γίνονται σύµβολα άντίστασης. Στίς 17 'Ιανουαρίου 1838 κρεμιέται στά Γιάν-- νινα ένας ταπεινός ίπποκόμος άπό τό Τσουρχλί, 6 Γεώργιος. 'Ο ζωγράφος Μαχαήλ Ζήκ:Έΐγ λίγες μέρες μετά τό θάνατό του, καί πρίν τόν άνακηρύξει ή 'Βκκλησία άγιο τόν ζωγρα- φίζει μέ φωτοστέφανο καί στό κάτω µέρος τής είκόνας γράφει τό πρώτο σύντομο Συναξάρι μέ τολµηρές έκφράσεις όπως " έ>όποίος καί κηρίτι τόν Χριστόν Θεόν άληθινόν,καί δι' αύτό καταδικάζετ43διά θάνατον". Αύτά μέσα στά τουρκοκρατούμενα Γιάννινα καί γιά πρόσωπο πού θανατώθηκε έπειδή άντέδρασε στήν τουρκική πολιτική τού έξισλαμισμοδ.'Η ζωγραφιά αύτή τού νεομάρτυρα Γεώργιου είναι μιά θαρραλέα πολιτική πράξη τόσο τού ζωγράφου όσο καί τού Χρύσανθου ΔαίνΞ πού τήν παράγγειλε. Πέρα άπό αύτό, τό έργο κα- τέχει σηµαντική θέση στήν ίστορία τής λαϊκής μας ζωγραφικής γιατί είσάγει τή φου- στανέλλα στή λαϊκή άγιογραφία. Βέβαια, 6 Μικαήκ Ζήκος δέν είναι 6 πρώτος πού περνά- ει τή φουστανέλλα στό χώρο τής ΧΙΧΙΙΧ!ΙΙΙΙζ έκκλησιαστικής ζωγραφικής. Προηγείται 6 παπά-Κωνσταντίνος άπό τό Φορτόσι τής 'Ηπείρου, πού στά 1788 ζωγραφίζει "στανικώς" τό λήσταρχο Διαμάντη Σπάτουλα µέσα στήν έκκλησία τής Κοίµησης τής Θεοτόκου στό χω- ριό 'Αλποχώρι τού Μπότσαρη; Τό έργο, όμως,αύτό έµεινε άγνωστο στό βάθος μιάς έκκλη- σίας σέ µικρό καί άπόμερο χωριό στή Δάκα Σούλι. *Αντίθετα, τό έργο τού χιονιαδίτη ζωγράφου γνωρίζει τεράστια διάδοση μέ χιλιάδες χαλκογραφικές καί ζωγραφικές έκανα- λήφεις. Καθιερώνεται όριστικέικαί ή ίσΐρική άνακρίβεια τής πρώτης ζωγραφιάς " 6 έξ 'Ιωαννίνων" ένώ όλοι οί νεομάρτυρες άναφέρονται μέ τόν τόπο καταγωγής τους καί όχι τού µαρτυρίου τους. Στήν είκόµα 6 "Αγιος παρουσιάζεται όρθιος μέ κάτασπρη φουστα- νέλλα καί κόκκινο φέσι. Τό φόντο είναι γαλαζοπράσινο καί διακόπτεται, στή µέση πε- ρίπου τού ύφους τής είκόνας, άπό µιάν όριζόντια ζώνη μέ σχηµατική παράσταση τών 'Ι- ΄ ωαννινων. " "ή"? &! NV") 0'""I¢2m'cq n" ”01°49“: "|…" & 0' Στό Τσεπέλοβο, στό σπίτι τού Ράδου πού σήμερα άνήκει στήν οίκογένεια Κέντρου, άνάµεσα σέ άλλα ζωγραφικά θέματα ύπάρχει καί µιά τοιχογραφία πού παριστάνει τούς γά- µους του|παπολέοντα, έργο τού χιονιαδίτη 'Αναστάσιου Παπακώστα-Μαρινά, γύρω στά 1840 μέ 1850. Κατέχει δεσπόζουσα θέση στήν όλη διακόσµηση. Τό θέµα προέρχεται σί- γουρα άπό χαρακτικό πρότυπο πού δέ βρέθηκε μέχρι σήμερα. 'Η σύνθεση είναι µέσα σέ ήµικύκλιο πού περιβάλλεται άπό τό συνηθισμένο στούς χιονιαδίτες μοτίβο τής τραβηχ- µένης μέ κορδόνια κουρτίνας καί πλαισιώνεται άπό πολύχρωμο σχηµατοποιηµένο ούράνιο τόξο. 'H χρήση αύτής τής πλαισίωσης, πού χρησιµοποιείται κυρίως στίς έκκλησίες γιά νά περιβάλλει τόν Παντοκράτωρα, φανερώνει μεγάλο θαυµασμό πρός τό Ναπολέοντα. Είναι γνωστό πώς πρίν άπό τήν 'Επανάσταση τού 1821 οί "Ελληνες καρτερούσαν τό Ναπολέοντα σάν έλευθερωτή, όσο αύτός έξέφραζε τό πνεύµα τής΄Γαλλικής 'Βπανάστασης. 'Ο Χριστό-- 24 φορος Περραιβός τυπώνει στήν Κέρκυρα -1798& " "Υμνο έγκωµιαστικό πρός τό Μποναπάρ- τε", 6 Κοραής ύποβάλλει 6πόµνημα πρός τό µεγάλο Κορσικανό καί ζητάει "τήν έλπιζοµέ- νη ύπ'αύτού άπελευθέρωσιν τής 'Ελλάδος". Στό Παρίσι, όπως σηµειώνει 6 téaacrfluvo11- Μ κή έταιρεία συνέστη, άδεία καί έµπνεύσει τού Ναπολέοντος, μονοµερή σκοπόν έχουσα τήν άπελευθέρωσιν τής 'Ελλάδος". 'Ο Κολοκοτρώνης άφηγείται πώς όταν οί Γάλλοι κατό- λαβαν τά 'Βπτάνησα "άπεφασίσαυεν νά ύπάγωυε είς τό Παρίσι διά νά εύρωµε τόν Βοναπάρ- τε". Μακρύς µπορεί νά γίνει 6 κατάλογος τών Ελληνικών έγεργειών καί έλπίδων µέ κέν- τρο τό Ναπολέοντα. 'Υπάρχουν, όμως, καί οί άνοιχτομάτηδες πού καταλαβαίνουν πόσο μάταιες καί άποπροσανατολιστικές είναι τέτοιες έλπίδες. 'Ο 'Ανώνυµος 'Ελληνας στήν "'Ελληνική Νοµαρχία" του βροντολαλεί :" Μήν είσθε, άδελφοί μου, τόσον εύκολόπιστοι.. ...΄Ιδετε καί τά τωρινά παραδείγµατα όπου ή πολυποίκιλος στροφή τής γαλλικής στά- σεως μάς παραστένει. 'Ο δυνάστης των µέ ταξίµατα μεγάλα καί µέ τοιαύτα µέσα άπόκτη- σεν όσα κατά τό παρόν έχει"Ξ 'H ζωγραφιά τού Τσεπέλοβου γίνεται 20 μέ.30 Χρόνια µετά τό θάνατο τού Ναπολέ- οντα. Πρίν πεθάνει είχε διαφεύσει τίς Ελπίδες πού καί 6 γαλλικός λαός καί άλλοι σκλαβωµένοι είχαν στηρίξει σ'αύτόν. ‘H 'Ελλάδα είχε, µέ δικές της έκατόµβεα, κερ- δίσει τήν έλευθερία της, µά όχι καί ή πατρίδα τού Ρόδου. Γιατί λοιπόν συναντούμε στό Τσεπέλοβο αύτή τήν καθυστερηµένη έκφραση λατρείας πρός τό Ναπολέοντα; 'Ο Κωνσταντίνος Ράδος γεννήθηκε στό Τσεπέλοβο στά 1875 καί έμαθε τά πρώτα ΥΡάµ- ματα στό περίφηµο σχολείο του. 'Από Εκεί συνέχισε στά Γιάννινα τίς σπουδές του, μά στά 1797 άναγκάζεται νά φύγει γιά τό Γαλάτσι τής Ρουμανίας έπειδή 6 παπούς του Βασ. Ράδος πιάστηκε καί σκοτώθηκε άπό τόν 'Αλή πασά, τού όποίου τήν τυρρανική διοίκηση κατέκρινε καί πολεµούσε. Στό Γαλάτσι συνέχισε τίς έλληνικές του σπουδές καί παράλ- ληλα µάθαινε ίταλικά καί γαλλικά. 'Από έκεί, μετά τό θάνατο τού πατέρα του, πηγαί- νει στήν Πίζα τής 'Ιταλίας κι έκεί άναμιγνύεται στό λαϊκό έπαναστατικό κίνηµα τών καρµπονάρων. Κατά τό Γαλλορωσικό πόλεµο άκολουθεί τίς δηµοκρατικές στρατιές τών Γάλλων. Είναι 6 πρώτος πού συνέλαβε τήν ίδέα μυστικής έπαναστατικής όργάνωσης γιά τήν άπελευθέρωση τής 'ΕλΧάδας καί τή ρίχνει στό Σκουφά πού "πρώτη φορά στή Μόσχα, στά 1812, κάποιο βράδυ σ'έναν κύκλο 'Ελλήνων, άκούει τόν Κωνσταντίνο Ρόδο ν΄ μιλά- ει γιά 600116» 6yfiva":"0 σπόρος γιά τή Φιλική 'Εταιρεία είχε πέσειΣΧΔραστήριο μέ- λος της καί 6 Ράδος. Μετά τήν κήρυξη τής 'Βπανάστασηα;άναλαμβάνει συµφιλιωτικές πρωτοβουλίες µεταξύ τών όπΦαρχηγών καί διορίζεται έπαρχος στήν "Ανδρο καί τήν Τρί- πολη. Μετά τήν άπελευθέρωση γίνεται προσωρινός Διοικητής Ναυπλίας καί δυό φορές φηφίζετςι πληρε ούσιος στή Συνέλευση τού "Αργους. Πώς λοιπ ν ένας δηµοκράτης σάν τό Ράδο ζωγραφίζει στό σπίτι του τή µορφή ένός άποστάτη τών δηµοκρατικών ίδεών, Δυστυχώς, ή γενική έκτροπή τού 'Αγώνα άπό τή Nat- κή δημοκρατική 10u κοίτη καί οί έξελίξεις τού νέου έλληνικού5Κράτους παρασύρουν καί 25 τό Ράδο, πού γίνεται άντισυνταγυατικός καί 0:16 τό θάνατο τού Καποδίστρια άναγκά- ζεται νά παραιτηθεί γιατί "Οί νέοι κυβερνήτες ήταν συνταγµατικών άρχών"ΈιΜέ τέτοια ίδεολογική έξάλιξη ήταν φυσικό νά µήν άπογοητευθεί άπό τό Ναπολέοντα, ιόν άνθρωπο πού θαύµαζε άπό τά νιάτα του. T6 έργο είναι άπό τά ώραιότερα δείγµατα τής λαϊκής ζωγραφικής τού 19ου αίώνα. Στίς έπάλληλες όµόκεντρες ήµικυκλικές ζώνες πού περιβάλλουν τό θέµα έναλλάσσονται, σέ διάφορους τόνους, τό ώχροκόκκινο καί τό γαλαζοπράσινο. Μέσα σέ ούδέτερο γκριζο- πράσινο φόντο προβάλλουν έντονα οί δύο μορφές τού Ναπολέοντα καί τής 'Ιωσηφίνας, στίς θάίες κυριαρχεί τό άσπρο τού φορέματος έκείνης καί τού πανελονιού έκείνου.Οί.΄ φιγούρες είναι σχετικά µικρές, πιάνουν τό 0106 περίπου τού ύφους τής έωγραφιά4 καί τό όγδοο τού πλάτους της. Δέν έχουμε έδώ τήν έξαρση τών κύριων προσώπων τής σύνθε- σης. Οί λαϊκοί μας ζωγράφοι, όταν τό έργο τους δέν έχει άλλα πρόσωπα ή στοιχεία γιά νά φανεί ή διαφορά κλίµακας άπό τούς ήρωες, τότε τούς έξαίρουν σχεδιάζοντά ς τους μεγάλους σχετικά µέ τίς διαστάσεις τού έργου, έτσι πού τά πόδια ν'άκουμπούν στήν κάτω πλαισίωση καί τό κεφάλι νά πλησιάζει τήν έπάνω. Κάποιαν άµηχανία προκάλεσε στό ζωγράφο ή ένταξη τού, άσφαλώς παραλληλόγραμµου, χαρακτικού πρότυπου στό ήμικυκλικό σχήµα τής άφίδας στό σπίτι τού Ράδου. Προσθέτει δεξιά καί άριστερά δυό έσαφή καί µονόχρωµα άρχιτεκτονικά μέλη, έτσι πού τό κύριο θέμα παραμένει σχεδόν τετράγωνο. 'Η έκτέλεση είναι έπιμελημένη καί μέ άξιόλογη χρωµατική εύα.σθησία. Τό κεφάλι τού Να- πολέοντα τονίζεται µέ τό μέγεθος: 6 λόγος κεφαλιού πρός σώµα δέν ξεπερνάει τό 1τ5. 'Ο 'Αθανάσιος Παγώνης στά 1870 περίπου διακοσµεί τό πατρικό του σπίτι στή Δρά- κια. Στό δωμάτιο ύποδοχής, τόν "καλόν όντά" ζωγραφίζει µπαρόκ διακοσμητικά, τίς προ- σωπογραφίες τού Ρήγα καί τού 'Υφηλάντη καί μερικά τοπία τού Θεσσαλικού κάµπου. Τό έργο καταστράφηκε άπό τούς σεισμούς τού 1955, όταν πιά τό σπίτι ήταν ίδιοκτησία Σα- ραβάνη, έκτός άπό µερικά τμήματα πού διασώθηκαν καί βρίσκονται στή συλλογή Μακρή στό Βόλο. Θά μάς άπασχολήσουν έδώ τά τοπία τού Θεσσαλικού κάµπου. Τόν ήξερε καλά 6 ζωγράφος τόν κάμπο αύτό γιατί κάθε καλοκαίρι, 0:16 τόν άλωνισµό τριγύριζε στά κάµπο- χώρια καί πουλούσε φορητές είκόνες πού τίς έτοίµαζε τό χειµώνα. "Οπως έγραφα παλιό- τερα περιγράφοντας τήν τοιχογραφία αύτή " 6 'Λθανάσιος Παγώνης είδε μέ κοφτερό μάτι τό καµπίσιο τοπίο. Τά χαμηλά σπίτια τών κολίγων μισοσκεπάζονται άπό τούς µαλακούς κυµατισµούς τού έδάφους. 'Η ταπεινότητά τους τονίζεται καί µέ τήν άντίθεση πρός τά ψηλά δέντρα καί τόν πύργο τού σσιφλικά, πού ύψώνεται άλαζονικός στήν άκρη τού χω- ριού". ‘0 ζωγράφος μας έκανε καί τίς τοιχογραφίες στό μοναστήρι τής Φανερωμένης στό χωριό Καλλιφώνι πού βρίσκεται στόν κάµπο τής ρδζ;Ωας. 0ΐι ΞΩ&κΘτππψύ€ς-αύ1ξς έχουν… .σχεδόν κατάΕτ;άφέί.άΞό.ζέό?ΈΈΈΞ΄όϊ;όόό;ί;έζ.έΐΐασίες στό καθολικό τού μοναστηριού. Είναι φυσικό νά έζησε κάµποσον καιρό έκεί καί νά συνέλαβε τό ύφος τού τοπίου ώστε νά µπορεί νά τό άποδώσει. 'Ο Κωνστ. Παπαδηµητρίου, µιλόντας γιά τόν παλιό Δήμο Καλ- λιφωνίου γράφει " κατά τό 1881 μόνον ή κατοικία τού μπέη/ τό Κονάκι/ διεκρίνετο από 26 001060 ώς λαµπρόν οίκοδόμηµα μετά τών έντός τού περιβόλου άποθηκών"ζ Οί µακρινές άλλά συγκεκριµμένες "πολιτείες τού θρύλου" 016 άρχοντικά τών βορει- οελλαδίτικων άρχοντικών κατά τό 18ο αίώνα, οί πιό κοντινές πολυτείες καί τά γνώριµα τοπία τού 19ου στό Πήλιο, οί φανταστικές διακοσµητικές µικροτοπιογραφίες τών σπιτιών τού Ζαγοριού έκφράζουν τό πολιτιστικό κλίµα κάθε τόπου καί Εποχής. 'ο 'Αθανάσιος Παγώνηςκκάνει τό τοπίο τού θεσσαλικού κάµπου γύρω στά 1870 όταν ή νέα πόλη τού Βό- λου µέ τή ζωηρή έμπορική καί βιοτεχνική της κίνηση δίνει τόν τόνο τής ζωής σέ όλη τήν περιοχή.*Ψή λαϊκή τέχνη τής περιοχής είχε γνωρίσει τή θαυµαστή άνθισή της µέ ένα πνεύµα αίσιόδοξης σρροφής πρός τό οίκείο καί τό καθηµερινό. Τό συγκεκριµμένο, τό άπτό, τό άπ'εύθείας γνώριµο άντικαθιστά τό μακρινό, τό άπό δεύτερο χέρι. Στά πρω- τοπόρα σχολεία τού Πηλίου έδώ καί δεκαετίες έχουν έδραιωθεί ή παρατήρηση καί τό πεί- 0000. '0 'Δθ. Παγώνης παρατηρεί καί καταγράφει, όχι βέβαια μέ τήν ψυχρή 00116 τού έπιστήμονα, καί περιγράφει χωρίς πρόθεση μετάδοσης γνώσεων.Τό έργο του δέν έχι μ6µ 000 άλήθεια' έχει ζωντάνια, κέφι, μέθεξη. Δέν καταγίνεται σέ λεπτοµερειακές περιγρα- φές. Τά σπίτια του άποδίδονται περιληπτικά, τά ζώα του είναι άπλές μονόχρωµες σκια- γραφίες, 16 δέντρα κρατούν μόνο τά κύρια χαρακτηριστικά τους. Βλέπειυτά θεσσαλικά τοπία µέ κάποια είρωνική διάθεση, άγαθή όπως καί καλωσυνάτη. Μόλο πού πολλά άπό 16 6100001116 του µέσα τά κληρονοµεί άπό τόν πατέρα του, πού ύπήρξε καί 6 δάσκαλός του στή ζωγραφική, δημιουργεί ένα άνανεωμένο ύφος. 'Δπό τάϊτοπιογραφικά έργα τού πατέρα του ώς τίς δικές του τοιχογραφίες μεσολαβούν κάπου σαράντα χρόνια."Ο,τι στίς πρώτες δεκαετίες τού 19ου αίώνα άρχισε νά σχηµατίζεται, στίς τελευταίες είναι πιά µορφοποι- ημένο καί σταθερό. Μέσα στό ρημαγμένο έργαστήριο τών M00106600 στούς Χιονιάδες βρέθηκε πρόσφατα, άνάµεσα σέ πολλά άλλα στοιχεία, καί ένα σχέδιο σέ χαρτί, διαστάσεων 33 X 44 έκ. µέ τήν παράσταση τής Υέννησης τής Θεοτόκου. Κάτω άπό άπανωτά στρώµατα µολυβοκόντυλου 8πάρχει λεπτόγραμµη χαλκογραφημένη σχεδίαση, άπόδειξη πώς ή σύνθεση άντιγράφονταν µηχανικά στίς ίδιες διαστάσεις γιά φορητές είκόνες. Τό σχέδιο δέν έχει φωτοσκιάσεις, φωτοστέφανα καί λεπτομέρειες σέ φορέµατα καί σκεύη.'Π*τεχνική τής έποχής νά γεμίζον- ται μέ χρώμα πρώτα οί μεγάλες σχετικά έπιφάνειες καί ύστερα νά ζωγραφίζονται οί λεπτο- μέρειες καί τά "φώτα", καθιστούσε άχρηστη, άν όχι άρνητική,τήν άρχική σχεδίαση λεπτο- µερειών καί φωτοσκιάσεων. Τό χρυσό τού φωτοστέφανου έμπαινε στήν τελευταία φάση τής έργασίας μέ φύλλο καθαρού χρυσού καί τό κυκλικό του περίγραμμα σχηµατίζονταν μέ τόν αάµηρό διαβήτη τό "1000600". Μέ βάση τό σχέδιο αύτό έγινε ή φορητή είκόνα " Γεννέ- σιον τής Θεοτόκου" , στίς ίδιες άκριβώς διαστάσεις καί μέ τήν έπιγραφή "1822 χιονιά- δες" πού βρίσκεται στό παρεκκλήσιο τού 'Αγ. Πανελεήµονα στή Βούρμπιανη. Είναι σχε- δόν σίγουρο πώς τό σχέδιο χρησιµοποιήθηκε όχι μόνο άπό 016 γενιά ζωγράφων. ‘0 χειρο- τεχνικός χαρακτήρας τής χιονιαδίτικης ζωγραφικής έπιτρέπει τή µηχανική άντιγραφή 27 τού ίδιου θέµατος άπό πολλούς ζωγράφους. Δέ μπορέσαμε 06 βρούµε άλλο άντίγραφο γιά νά φανεί 6 προσωπική συµβολή τού κάθε έκτελεστή στήν ποιότητα τού χρώματος, τή σχε- δίαση τών λεπτοµερειών, τή φωτοσκίαση καί τήν άπόδοση τού βάθους - τό σχέδιο προ- δίδει τρισδιάστατη 60161606. νΑλλωστε καί 6 σύνθεση χωρίζεται σέ τρία έπίπεδα βά- θους άντίστοιχα 06 τρείς, ίσόπαχες σχεδόν, έπάλληλες ζώνες τής έπιφάνειας. Πρώτο πλάνο - κάτω ζώνη: 6 σκηνή τού λουτρού τής μικρής Μαρίας. Δεύτερο πλάνο - µεσαία ζώνη: 6 άγία 'Αννα µισοξαπλωμένη, δίπλα της 6 'Ιωακείµ, τό τραπέζι καί δύο κοπέλες. Τρίτο πλάνο - έπάνω ζώνη: 6 010000100606 πολυτελής σκηνή καί τά κτίρια. 'Ο Διονύ- σιος έκ Φουρνά περιγράφει έτσι τή σύνθεση:" Σπίτια καί 6 άγία "Αννα κειμένη έπί κλίνης µέσα είς παπλώυατα, άκουμβίζουσα είς προσκεφάλαιον' καί δύο κορίτζια όπισ- θεν βαστάζουσιν αύτήν, καί έµπροσθεν της άλλο κορίτζι ριπίζον αύτήν μετά ριπιδίου' ΐαί άλλα πάλιν κορίτζια έβγαίνουν άπό πύλας βαστάζοντα φαγητά, καί άλλα πάλιν ύπο- κάτωθεν αύτής καθήµενα πλύνουσι τό παιδίον είς λεκάνην΄ καί άλλο πάλιν κουνεί τό κλινίδιον έν ώ έσφί τό παιδίον". Τό σχέδιο δέ συµφωνεί υέ τήν περιγραφή, κι άς έ- χουν οί Ηαρινάδες στό έργαστήρι τους τήν " 'Ερµηνεία" τού Διονύσιου, άντιγραμμένη 06 τό χέρι ένός άπ*αύτούς. Στήν περιγραφή δέν άναφέρεται 6 παρουσία τού 'Ιωακείµ, ένώ στό σχέδιο ύπάρχει. 'Δντίθετα, άπό τό σχέδιο λείπουν τά δυό κορίτσια πού κρα- τούν τήν "Αννα καθώς καί έκείνσ 06 τό "ριπίδιον". Τέλος, 6 Διονύσιος μιλάει μόνο γιά σπίτια ένώ στό σχέδιο ύπάρχει καί σκηνή κωνική. J EHIAOI‘OE Γιά νά µπορέσουμε νά σχηματίσουμε γενική είκόνα τής Ελληνικής καίκής ζωγραφι- κής είναι άπαραίτητο νά προηγηθούν έρευνες σέ όλα τά κέντρα της καί νά δημοσιευθούν οί σχετικές µελέτες, πού κι αύτές άργότερα µπορεί νά άναθεωρηθούν μέ βάση 16 γενική εόκόνα ή µεταγενέστερες αονογραφίες.'Βκείνο πού δέν πρέπει νά φοβόµαστε είναι 6 άπόρριΦη ή µερική άναθεώρηση, άπό µάς ή άπό άλλους, παλιότερων άπόφεών µας. Στήν 'Ελλάδα, όπου ψάχουµε στά τυφλά καί άβοήθητοι, τά ξεστρατίσματα είναι πιθανότερα άπό άλλες χώρες 06 συγκροτηµένη πολιτιστική δομή. Τώρα πού τελείωσε 6 μικρή αύτή έργασία βλέπω πώς σέ μερικές λεπτοµέρειες άπάρχει διαφορά μέ προηγούµενες θέσεις μου. Τό 0600 πού ζητώ άπό τόν άναγνώστη είναι νά µού εύχηθεί ν'άξιωθώ νά άναθεωρή- ow καί τή σημερινή έργασία. ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 1. Βικτωρία Νικήτα-Σκαρτάδου, ‘0 γλύπτης Μίλιος στόν τόπο του.'Ανάτυπο άπό τό πε- ριοδικό " 'Αρµολόι", '0κτώβριος-Δεκέμβριος 1977 2. Κίτσος 'A. Μακρής,Θεόφιλος."Βκδοση "ΜΒλληνες ζωγράφοι", έκδ. οίκου ΜΕΛΙΣΣΑ, 'Α- θήνα 1974, σελ. 440. | 3. Γεώργιος Παϊσιος, ίερεύς,'Δγιογραφία καί άγιογράφοι τών Χιονιάδων. 'Ιωάννινα 1962 28 4. 'Επιτελικόν Γραφείον 'Υπουργείου τών Στρατιωτικών, '0δοιπορικά 'Ηπείρου καί Θεσ- σαλίαςο'ΑΘήνα 1880, σελ. 103. 5. Οίκογενειάρχες ύποκείµενοι σέ φορολογία κατά τό τελευταίο τέταρτο τού 19ου αί. Δηµήτριος Μανδρίδης, Γιώργαινα Μανδρίδη, Ζήσης Τόλη, Νικόλαινα Τζουβάκα, Δηµή- τρης Ράπος, 'Οδυσσεύς Τζουβάκας, Θεόδωρος Σίµου, Ν. Παπαϊωάννου, 'Δναστάσιος Κ. λ.γΖώγράφος, Γεώργιος Φίλης, Νικόλαος Φίλης, Λάµπρος Φίλης, Ζήσης I. Μάτσος, 'Ιωάν- νης Μ. Μάτσος, 'Ιωάννης Ν. Μάτσος, Νικόλαος Δ. Βούρης, Δηµήτριος Βούρης, Νικόλα- ος Γ . Μάτος, 'Ιωάννης Γ. Βούρης, 'Δδάµος Δ. Βούρης, Δηµήτρης A. Βούρης, Γεώργι- ος A. Βούρης, Θανάσης Κ. Ντούλας, 'Δγγελής I. Φίλης, Δημήτριος Φίλης, Μιχαήλ Ζωγρά- φος, Θωμάς Ντούλας, Δημήτρης Πασχάλης, 'Δπόστολος Ντούλας, Γεώργης Πασχάλης, Νικό- λαινα Πασχάλη, Νικόλαος Δ. Διάτσης, Γρώργης Τζέφος, 'Απόστολος Τζέφος, Νικόλας Τζέ- φος, Κώστας Θανάση, Γεώργης Ν. Χρήστου, Δηµήτρης Ν. Χρήστου, Γρηγόριος Ν. Χρή- στου, Νικόλας M. Χρήστου, Δηµήτρης Χρήστου, 'Λναστάσιος Δ, Χρήστου, 'Απόστολος Μ. Ζωγράφος, Μιλτιάδης Κ. Ζωγράφος, Δηµήτρης Τόλη, 'Δριστοτέλης Τόλη, 'Απόστολος Θεοδοσίου, Κώστας Παπακώστας, Χριστόδουλος Παπακώστας, Διονύσιος Βύαγγέλου, Γε- ώργιος Βλάχος, Δημήτρης Σακούλης, Κώστας Θεολόγης, Δηµήτριος Ν. Πατσίου, Νικόλας Ν. Παπακώστας, Ιωάννης Παίσίου, Κώστας Κυρζίδης, Χριστόδουλος Κυρζίδης, Μήτσαι- να Καραγιάννη, Κώσταινα Καραγιάννη, Χριστόδουλος Τόλη, Σταύρος 0ίκονόμου, 'Αλέ- ξιος Δέντζος, Εύάγγελος 'Ιωάννου, 'Αρσένιος Χριστοδούλου, Γεώργιος ’A. Λέντζος, Γεώργιος Θανάση, Κώστας Τόλη, Δηµήτρης Π. Νόνος, Τόλης Καραγιάννης, Δημήτριος 'Βξάρχου, 'Ιωάννης Γ. Σκούρτης, Χαράλαµπος Γ. Σκούρτης, Γεώργιος ’A. Δημητριά- δης, Δέσπω Χρήστου, Μάνθος Νόνος, Βύθύυιος 'Δργύρη, Γεώργιος Κώτας, Ξενοφών Δι- δασκάλου,Θεολόγος 'Αργύρη,Κώστας Τσόλας, Γεώργιος Τσόλας, Τόλης Τζέφος, Χρήστος Γ. Κορµάζος. 6. Κοσµά Θεσπρωτού- ζΔθανασίου Ψαλίδα= Γεωγραφία ζΑλβανίας καί 'Ηπείρου. "Εκδοση Β.ΗτΜ. 'Ιωάννινα 1964, χάρτης έκτός κειμένου. 7. όπου παραπάνω, σελ 9 8. Κοσμά Θεσπ ωτού σελ. 22α καί 22β χειρογράφου του. |… Ψ%"ΈΨλ' * γ…Θ. Περιοδικό "'Λρµολόι" Δεκέµβριος 1976 σελ. 28-30 Λίο. " " " 1976 σελ. 9 \n}+. 'Αποστόλου Βακαλοπούλουι 'Ιστορία τού Νέου 'Ελληνισµού. Β΄Τουρκοκρατία 1453- …1669. Θεσσαλονίκη 1964, σελ. 311 CH12° Γεωργίου Παϊσίου, ίερέως=Τά σχολεία τών Χιονιάδων έπί Τουρκοκρατίας, 'Ιωάννι- να 1966, σελ. 7 . \uk13. 'Ιωάννου Λαµπρίδου: Περί τών έν 'Ηπείρφ 'Αγαθοεργηυάτων. 1880. σελ. 19? €;14. 'Ανήκει στόν κ. 'Αντώνιο Γεράση, Γοργοπόταμο. /παλιά Τούρνοβο| Ω?4. Εύριπίδου Σούρλαι 'Η 'Αγιογραφική Σχολή τών'Χιονιάδων, 'Βπαρχίας Κονίτσης. Περ. & 29 "'Ηπειρωτική 'Βστία" 'Οκτώβριος 1954, τεύχος 30, σελ. 929-933 1όΡ Γεωργίου Παϊσίου, ίερέως,'Αγιογραφία καί άγιογράφοι τών Χιονιάδων. 'Ιωάννινα, 1962, σελ. 8 1?. όπου παραπάνω, σελ. 20 14. Μαγνητοφωνηµένη συνέντευξη μέ τόν τελευταίο χιονιαδίτη ζωγράφο Θωμά Χρήστου, Αύγουστος 1978. 'Αρχείο Κ.Α.Μακρή. . ΞΏΟ. Ευριπίδου Σούρλα, όπου παραπάνω, σελ. 923. … απαντάς MM... Μ., . , . ει. Χριστ. Περραιβού, Απαντά. Πρόλογος Νίκου Βέη, Επιμέλεια - σχολια Μ.Μ. Παπαϊω- άννου. 'Αθήνα 1956, σελ. 83 23. Κίτσου 'Α. Μακρή, 'Η λαϊκή τέχνη τού Πηλίου. 'Αθήνα 1976, σελ. 209 24? Μαγνητοφωνηµένη συνέντευξη µέ τόν τελευταίο χιονιαδίτη ζωγράφο Θωμά Χρήστου, Αύγουστος 1978. 'Αρχείο Κ.Α.Μακρή. 25. Κίτσου 'Α. Μακρή, Οί "φυλές" τών Χιονιάδων καί ή ήπειρώτικη χειροτεχνική ζωγρα- φική;'Εφηµ. T0 ΒΗΜΑ, 15 Μαίου 1977. 'Αναδημοσίευση στό περ. 'Αρµολόα do. 4-5 Αύγουστος - Σεπτέµβριος 1977 28. Φρειδ. "Ένγκελς, 'Η καταγωγή τής οίκογένειας, τής άτοµικής ίδιοκτησίας καί τού ΞΕΞΞΞΒΞ' "… 1966, σελ. 100, 103, κ. &. 2ξ. Κίτσου 'Α. Μακρή, Γλυκειά ζωή στή Γκοντοβάσδα, έφηυ. T0 ΒΗΜΑ, 28 ίουνίου 1970 24, Δηµ. Μακρή, 'Ηπειρώτες άγιογράφοι, περ. "Μακεδονική Ζωή", τεύχος 93, 1974.σελ.52 28, Δημ. Μακρή, Δύο θαυμάσια έκκλησιαστικά µνηµεία τής Κλεισούρας. Περ. "Μακεδονική Ζωή", τεύχος 138, σελ. 31 «Ft Δημ. Κ. 'Αγραφιώτη, 'Ο χιονιαδίτης άγιογράφος Μιχαήλ Ζήκος καί ή συντροφιά του στό Μεταξοχώρι 'Αγιάς. Περ. "'Ηπειρωτική 'Βστία" τεύχος 303-304, 'Ιούλιος- Αύ- γουστος 1977, σελ. 507-521 ης». Κατάλογος χιονιαδιτών ζωγράφων μέ μία ένδεικτική χρονολογία. Κώνστας Θεοδόσι,1747 - Κωνσταντίνος,1760 - Κωνσταντίνος Μιχαήλ,1764 - 'Ιωάννης 'Αθανασίου,1793 - 'Αναστάανιος 'Αναγνώστη,1793, Παγώνης Κωσταντή,1801 - Μιχαήλ Κωνσταντίνου,1802 - ΜιχαήΧ 'Ιωάννου,1805,-Γεώργιος ΜιχαήΧ,1812 - Γεώργιος,1813- ………΄/ Ζήκος,1822 - Γεώργιος Ζήκος, 1824 -Γιώργις δάσκαλος Μιχαήλ,1824 - Ζήκος Ζωγρά- φος,- Ζήκος Γεωργίου, ,1828 - 'Ιωάννης Πασχάλης - Νικόλαος ΠασχάλΠζγ1838 - Ματθαί- ος Γεωργίου, 1838 -Χριστόδουλος Γ.Δ.,1846 -Κωνσταντίνος Γεωργίου,1846 - Ιωάννης Ζήκου,1857 -Νικόλαος Γεωργίου,1847 - Μιχαήλ Ζήκος,1852 -Γεώργιος Κ.,1857 -Μιλ- τιάδης Δ.Ε.,1857 -'Αναστάσιος Κ. Παπακώστας,1856 - Νικόλαος Γ. Πασχάλης, 1861 - Λιάτσης,1863 - Μιχαήλ Κωνστ. Ζωγράφος, 1867 -Μιχαήλ Καραγιαννίδης, 1869 - 'Ανω- στάσιος Μιχ. Ζωγράφος, 1863 - 'Απόστολος Ματθ. Ζωγράφος,1872 - 'Αθανάσιος Κωνστ. Ζωγράφος, 1870 - Κωνσταντίνος Κωνστ. Ζωγράφος,- Δηµήτριος Νικ. Πασχάληα,1877 - Ματθαίος Γεωργίου,1878 -"Αναστάσιος Κ. Ζωγόάφος, 1878 - 'Αδάω Βούρης,τ885 - Ζή- % Η… 30… κι. & 46. 4% 30 σης Δηµ. Βούρης,1885 - 'Αναστάσιος Μ. 2ωγράφος,1872 -Παντελής Π. Ζωγράδος,1872 - Στέφανος Μ..Ζωγράφος,1871 - 'Αναστάσιος Κωνσταντίνου, 1882 - Χριστόδουλος 'Αναστ. Ζωγράφος,1885 - 'Αθανάσιος Παγώνης; 1885 -Παύλος ’I. Γιοδατόπουλσς- Σωκράτης Μ. Ζωγράφος,1875 -'Αλέξιος Μ.Κ., 1878 -Κωνσταντίνος 'Αποστ. Ζωγράφος, 1892, Νικόλαος I. Παπακώστας,1906 - Πολύκαρπος 'Αν. Ζωγράφος,1895 - Βασίλειος 'Αγγ. Φίλης,191Ο - απατά…" Χρ. Σχούρτης,19το -Θωμάς '… Ζωγράφος 1923 - Σωκράτης Χιονιαδίτης,1926 - Γεώργιος Η. "Εξαρχος,1932 - ΘωμΞς Βύαγγ. Χρήστου, 1966 - 'Αθανάσιος Διάτσης,1966. Μερικές φορές στόν κατάλογο έμφανίζεται τό ίδιο όνομα δυό φορές καί σέ κοντι- νές χρονολογίες. Στίς περιπτώσεις αύτές τό όνομα µπήκε γιά δεύτερη φορά μόνον όταν ήταν σίγουρο πώς πρόκειται γιά δυό συνονόματους ζωγράφους. Π.χ. ότΚώνστας, 1747 καί ό Κωνσταντίνος,1760 δέν είναι τό ίδιο πρόσωπο, όπως ύποθέτει 6 Γ. Παί- σιος, γιατί τά έργα τους έχουν σημαντικές τεχνοτροπικές διαφορές. 'Επίσης &… Γεώργιος,1813 δέν είναιό ίδιος μέ τό ϊεώργιο Ζήκου,1824 γιατί στό µοναστήρι τών Γεννεσίων τής Θεοτόκου διαβάζουµε σέ έπιγραφή=" διά χειρός ζωγράφων Γεωρ- γίου καί Γεωργίου έκ Χιονιάδων τής έπαρχίας τού 'Αγίου Βελλάς έν έτει σωτηρίω 1813" καί σέ φορητή είκόνα)τού ιδιου µοναστηριούε" Δέησις τόν δούλον τού Θε- ού Μιχαήλ ίστοριογράφου. Ιστορήθη δέ διά χειρός Γεωργίου καί Γεωργίου τών αυ- τού Μαθητάδων έκ Χιονιάδων". '0 Παύλος I. Γιοδατόπουλος κατάγεταιυάπό τό κοντι- νό χωριό 'Ασημοχώρι, άλλά ά5ρξε μαθητής χιονιαδίτικου έργαστήριου. Γεωργίου Μέγα,-ΞιάΞισΞα.'Αθήνα 1963, σελ. 11 Γεωργίου Μέγα, όπου παραπάνω. σελ.10 Νικ. Κ. Μουτσόπουλου, Καστοριά, τά 'Αρχοντικά.'Αθήνα 1962, χωρίς σελιδαρίθμη- ση. Φύλλο 20β Κίτσου 'Α. Μακρή, Δύο λαϊκοί ζωγράφοι.Βόλος 1952. σελ.19 καί ύποσημείωση 28 Χαρ. Χαρίτου,'Η µονή 'Αγίου Νικολάου Πάου 'Αργαλαστής. Βόλος 1972, σελ. 61-62 Γεωργίου Παίσίου, 'Αγιογραφία καί 'Αγιογράφοι τών Χιονιάδων. 'Ιωάννινα 1962, σελ . 105 *Αγγελικής Χατζημιχάλη, Λαϊκή 'Αρχιτεκτονική καί Τέχνη. Περίληψη όμιλίας στόν "Κύκλο Τεχνικών" τήν 29-5-42, δημοσιευμένο στό Δελτίο τού Κύκλου αύτού,άριθ.28 'Αγήνορα 'Αστεριάδη, Τό σπίτι τού Σβάρτς στ"Αμπελάκια. 'Αθήνα 1928, σελ 17 'Αρχείο Κίτσου Α. Μακρή, Βόλος 'Αρχείο Κίτσου 'Α. Μακρή, Βόλος Γιάννη Μαυρομάτη, Τό ξεκίνηµα τών μαστόρων τής ΠυρσόγιαννηςΚονίτσησ.Περ. Μ ’H. πειρωτική 'Εστία",Μάϊος-'Ιούνιος 1978, σελ. 431 Γράµμα τού άπογόνου τους Βασιλείου Κ. Χρήστου, 17 - 1 - 78. 'Αρχςίο Κ.Α.Μακρή 4ξχ.Χάρτινος δερματόδετος κώδικας σέ μέτρια κατάσταση, διατάσεων 19,5 Χ 14 έκατ. 31 Σελίδες 356 καί τρείς μέ μεταγενέστερα συμπληρώμαρα. '0 άρόθμός τών σελίδων μο- νός γιατί ή σελίδα 351 είναι δυό φορές. " 'Εγράφη διά χειρός Χριστοδούλου Γ;Δ. άπριλίου 25". "Εχει μικρές διαφορές µέ τό δημοσιευµένο άπό τόν Παπαδόπουλο-ΕΧΙ- Κεραμέα κείμενο π.χ."Πίναξ τής παρούσης βίβλου" γίνεται στό Χριστόδουλο" Πίναξ άκριβής τής βίβλου"ΐ Παραλείπει τ'ην άφιέρωση "Τή θεοτόκφκαί άειπαρθένω Μαρία". 'Βπίσης παραλείπει τό "Πάσι τοίς τών ζωγράφων παισί Προγυμνασία καί Παιδαγωγία". 'Απλοποιεί καί τή γλώάέ. Γράφει κοντά άντί πλησίον, κάμε άντί ποίησον, κάτω άν- τί ύποκάτωθεν, πίσω άντί όπισθεν, ΄εξω άντί έξωθεν, δείχνουν άντί δεικνύουν, βόδια άντί βόας, φαλακρός άντί φαρακλός κ.λ.π.Στήν περιγραφή τού 'Αγίου Βασιλείου πα- ραλείπει τόν, προφανώς άκατανόητο σ'αύτόν χαρακτηρισμό "μιξαίπόλιος". 'Εχει καί μερικές προσθήκες π.χ. άντί "φορών λαµπρά φορέματα" γράφει"φορών λαμπρά καί πο- λυτελή φορέματα", "'Ο άγιος Θεαγένης έν θαλάσσει ριφθείς τελειούται" γράφει "'ο ά- γιος Θεαγένης έν βάθει θαλάσσης ριφθείς τελειούται" 4ξΡ Διονυσίου τού έκ Φουρνά, 'ΕΡµηνεία τής Ζωγραφικής Τέχνης, καί αί κύριαυ αύτής πηγαί, έκδιδοµένη μετά προλόγου νύν τό πρώτον πλήρης κατά τό πρωτότυπον αύτής κείµενον, ύπό τού ’A. Παπαδοπούλου-Κεραμέως. ’Ev Πετρουπόλει 1909. 4;, Νίνα-Μαρία 'Αθανάσογλου, 'Ο ζωγράφος Νικηφόρος Λύτρας. 'Αθήνα 1976, σελ. 10 43 3.11. Λαζάρεφ, 'Αντρέ'ί ΡΞΜΞ.Μόσχα 1960 /ρωσικά| 43, Ε.Ν. Δαζξρεφ, Θεοφάνης ό "Ελληνας. Μόσχα 1961 |ρωσικά/ 4%. Δημήτριος Παπαστάµος, 'Η έπίδραση τής Ναζαρινής σκ΄εψης στή νεοελληνική έκκλη- σιαστική ζωγραφική. ’Aefiva 1977, σελ.19 40. Μεγάλη 'Ελληνική 'Βγκυκλοπαίδεια "Πυρσού" λήμμα ΑΘΩΣ, 'Αθήνα 1927 39… Γεωργίου Παίσίου, 'Αγιογραφία καί 'Αγιογράφοι τών Χιονιάδων.'Ιωάννινα T962, σελ. 26 . 9ξ, Δημητρίου Σ. Σαλαμάγκα,'0 Νεομάρτυρας "Αγιος Γεώργιος 'Ιωαννίνων.΄Αθήνω καππκκ 1954. Φωτογραφία τού έργου στή σελ. 2, περιγραφή του στή σελ. 160 5%. Κίτσου 'Δ. Μακρή, θ…σοσΒΑΡΗΙΕΒ GRECQUES AUX PAYS BALKANIQUES WANT LE XII SIEELB. 'Ανακοίνωση στό Βαλκανικό Συνέδριο τής Βάρνας. Θεσσαλονίκη 1976 5Έί Κίτσου 'Α Μακρή, "Ενα εύρωπαίκό πρότυπο βορειοελλαδίτικης τοιχογραφίας. 'Εφημ. -…………χφο ΒΗΜΑ, 'Αθήνα 25 ‘Iouvcou 1978 5" Κίτσου 'Α. Μακρή 'Η λαϊκή τέχνη τού Πηλίου. 'Αθήνα 1976, σελ. 146 147, 270 … , ,/ δέ, 'Εθνικής Τραπέζης τής 'Ελλάδος, έπιμέλεια Στέλιου Παπαδόπουλου, Νεοελληνική Χειροτεχνία.'Αθήνα 1969. Κεφάλαιο "Ξυλογλυπτική" Κίτσου 'Α. Μακρή, σελ. 62 59; Κώστα π. Λαζαρίδη, Χιπ:κιιηκπΧπππΧππκκπκππΧπΧπκ!κεκκπκΧκπΧκπικα1ΧκΧ:πκκι|!!! ΧΧΧΠΧΧΙΧΧΧ!ΙπΧΧΚΧΧΧ'0 έθνικός 'Αγωνιστής Κωνσταντίνος Ράδος καί οί έθνικοί εύ- εργέτες άπό τό Τσεπέλοβο. Γιάννινα 1971, σελ.34 καί 45 32 56, Κώστα Π. Λαζαρίδη, 'Η διαθήκη τού Εδγενίου Πλακίδα καί τό Κουκοόλι-Ζαγορίου. Γιάννινα 1969, σελ. 1O , ,΄Ξτ 51γ Δημητρίου B. Οίκονομίδου, Περί τόν πρωτεργατύν τής ρουυανικής λογοτεχνίας.'Αθή- να1956, σελ. 89 60. Κόστα Π. Λαζαρίδη, 'Ο έθνικός άγωνιστής Κωνσταντίνος Ράδος καί οί έθνικοί £650— γέτες άπό τό Ψσεπέλοβο.Γιάννινα 1971, σελ. 9 66… Πληροφορίες γιά τήν πνευματική ζωή στά Ζαγόριαι Κ.Π.Δαζαρίδη, T6 πνευΕατικό Ζα- γόρι στά χρόνια τής Φουρκοκρατίας. Γιάννινα 1969 66, Βλέπε έγχρωµες άναπαραγωγές στό βιβλίο ATANOS BOSCHOV, DIE BULGARISCHE VOLKS KUNST, Δυτική Γερµανία 1972, σελ. 166, 269. 'Βπίσης FOLK‘KRT IN RU“ANIA, Βουκου- ρέστι 1955, είκόνα σέ γυαλί άπό τήν Φρανσυλβανία, 19ος αίάνας. Πίνακας έκτός κειμένου χωρίς άρίθµηση 6Έμ Κίτσου 'A. Μακρή, "Οταν οί 'Ελληνες περίμεναν τό Ναπολέοντα ώς έλευθερωτή. 'Βφηυ. TO ΒΗΜΑ, 14-7-1963 6ΈΚ Στέλιου Λυδάκη,΄Η ίστορία τής νεοελληνικής ζωγραφικής."Βκδοση "Μέλισσα",'Αθήνα 1976, σελ. 429 | 65» Κίτσου 'Λ. Μακρή, 'Βζωγραφίσθη στανικδς. 'Εφημ. T0 ΒΗΜΑ 11 Σεπτεµβρίου 1966 χΞΞ> 6ζ. 'Ανων6μου τού "Ελληνος, 'Ελληνική Πομαρχία. 'Βν 'Ιταλία 1806. Β΄"Βκδοση 'Αθήνα 1948, σελ. 165-166 69; Γ. Λαμπριιού, Μορφές τού Είκοσιένα. 'Λθήνα 1945, σελ. 22 63° Κώστα Π. Λαζαρίδη, ΐ0 έθνικός άγωνιστής Κωνσταντίνος Ράδος καί οί έθνικοί ει'1ερ- γέτες άπό τό Τσεπέλοβο. Γιάννινα 1971, σελ. 17 60 Κωνστ. Παπαδημητρίου, 'Βπαρχία Καρδίτσης. "Θεσσαλικό Χρονικά", έκτακτη έκδοση. 'Δθήνα 1955, σελ. 219

ΦΥΛΛΑ ΛΟΓΟΥ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΤΑΦΥΛΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ: ...... "Εσείς πουλιά του Γρε6ενοι'ι -— Τούτο τό καλοκαίρι καί τήν "Ανοιξη. Κ. ΣΑΘΑ: ........................ Oi τελευταίες ώρες του Παπαθι΄.ιμιου Βλυχάδα. Θ. ΠΕΤΣΑΛΗ - Δ|ΟΜΗΔΗ: Σκυλόσοφος - '0 Επίσκοπος Τρίκκης καί Λαρίσης. Λ. Ι, ΒΡΑΝΟΥΣΗ: .......................... 'Ο ανήσυχος έφηδος τής Θεσσαλίας Ν. Κ. ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ: ............................ τα Θεσσαλικό "Αμπελάκια. ΣΤΕΦ. ΤΗΛ|Κ|ΔΗ: ...................................... Προσδοκία (ποίημα). ΝΙΚΟΥ ΜΠΑΖ|ΑΝΑ: .................................. 'Ο χωρισµός (ποίημα). ΚΙΤΣΟΥ Α. ΜΑΚΡΗ: .. Συµδολή οτή μελέτη τής πολεοδοµίας τών χωριών του Πηλίου. Π. |. ΒΑΣΙΛΕ|ΟΥ: ............................... τό άρματωλίκι τών 'Αγράφων. ΓΙΑΝΝΗ ΒΛΑΧΟΓ|ΑΝΝΗ: ..................................... "Ετσι ήτανε ..... ΜΑΚΗ ΛΑΧΑΝΑ: ............................... '0 άνθρωπος καί τό τέχνηµα. ΛΑΜΠΡΟΥ ΜΑΛΑΜΑ: .......................... 'Απλοί στοχασμοί γιά τήν Τέχνη. ΑΝΑΣΤ. ΤΣΟΥΦΗ: .................... 'O "Αχιλλέας ΤΖάρτΖανος ώς εκπαιδευτικός. ZAXAPIA ΠΑΠΑΝΤΩΝ|ΟΥ: ........................... Θάνατος 'Apxoiou Θεού. ΑΓΓΕΛΟΥ ΓΑΝΝΑ: ............................ Συζήτηση με το Ζωγράφο Δανιήλ. Ζ. ΚΑΛΟΓ|ΑΝΝΗ - ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ: ................ "Evo ήλιοΘασίλεµα (ποίηµα). ΑΛΕΞ. ΧΑΤΖΗΓΑΚΗ: ............................. Λαογραφικά τής Πίνδου - B' AX|/. Γ. ΚΑΡΑΝΑΣ|ΟΥ: ............................ Παροιμίες τοι": τόπου µας. ΓΙΑΝΝΗ ΑΘ. ΑΔΑΜΟΥ: .............................. 'Ελασσονίτικες παροιμίες. ΕΜΜ. Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΗ: ........................... 'Η "Αρχιεπισκοπή Φαρσάλων. ΛΙΝΑΣ ΚΑΡΑΜΠΑ: ............................... "Από τό μετανάστη (ποίηµα). |. Α. ΝΤΟΜΑΛΗ: ........................ "Η Θεσσαλική Οίκονοµία καί το 1821 Γ. Δ|ΛΜΠΟΗ: ....................................... Θεσσαλικό Τοπίο (ποίημα) Α. ΠΛΑΚΩΤΑΡΗ: ..................................... "Απολογισμός (ποίημα) Δ. ΣΤΑΜΠΟΛΟΥ: ............................... Βρήκα νά σεριανίσω (ποίηµα) A. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ: .................................. Χαιρετισμός (Ποίημα) ΑΠΟ ΦΥΛΛΟ ΣΕ ΦΥΛΛΟ: 'Η υποδοχή … Σάς αρέσουν τα δαλτονερια; - Το κατεστη- µένο - Σχόλια, Κριτική γιά τα 6ι6λία τών Α. MopKéTou, A. OuvooéKou, T. Λάππα, Γ. Λύ- χνου. Τ. Δόξα΄ Χ. Ζήση΄ Ν. Χιονίδου. Δ. Σκ. Σούτζου, Γ. ΝέΖου, Τ. ΣτρουΘιδ. B. Βαλ- λή. Φ. Κωνσταντίνου. Δ. Μωρέ… καί Α. Κλώντια - 'Αλληλογρσφία —- Νέα Βι6λία - Οί συνδρομητές μας. ΕΙΚΟΝΕΣ: Μ. Καταφυγιώτη: Βλαχά6ας 'Av. ΄Αστεριάδη δυό χαρακτικά από τ' 'Α- µπελάκια - Πλατεία Μακρινίτσας, Αμφιθέατρο "Αγ. Λαυρεντίου (δυό όψεις) - Φ. Τσικρικτσή: καλτερίμι τής Μακρινίτσας …- ‘O. Φ, Τσικρικτσής. 1'Ο ΤΕΥΧΟΣ ΔΡΧ. 20 OEIIAAIKEI ΙΕΛΙΔΕΙ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΕ! ΣΤΟ ΑΘΑΝΑΤΟ 2| ΘΕΣΣΑΛ|ΚΗ ΕΣΤΙΑ ΛΑΡΙΣΑ - ΜΑΓΝΗΣΙΑ - ΤΡΙΚΑΛΑ - ΚΑΡΔΙΤΣΑ - ΦΘΙΩΤΗΣ EYPYTANIA — I‘PEBENA ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΚΑΘΕ ΔΥΟ ΜΗΝΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΤΑΦΥΛΑΣ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ: ΜΟΥΡΟΥΖΗ 18 - ΛΑΡΙΣΑ - ΤΗΛΕΦ. 226.144 Διευθύνσεις σύμφωνα µε το Ν.Δ. 346)1969 άρθρ. 9 § 3 : ΄Υπεύθυνος - "Εκδότης - "Ιδιοκτήτης Σ. Κατσώνη, Δηµάρχου 'Αστεριάδη 3 Λάρισα. Προϊστάµενος τυπογραφείου: Κ. Γκιζπλης Βασ. Φρειδερίκης 11 ΛάρισαΔ Τιμή τεύχους δρχ. 20. Έτησία συνδροµή: Εσωτερικού δραχ. 120. "Εξω- τερικού λίρ. 6 δολ. 10. "Οργανισμοί, Νομικά Πρόσωπα. '|δρι΄ιµστσ. Δήμοι. Κοινότητες: δρχ. 500. Γιά διαφηµίσεις ίδισίτερη συµφωνία. "Εγγραφή συν- δροµητών - εµδάσµατσ οδός Βασ. Σοφίας 33 Γ' όροφος Γραφ. 25 κ. Κοτσώνη. Δωρεάν καί τιμής ένεκεν δεν διατίθενται. Βι6λίσ, έντυπα. συνεργασίες, ανταποκρίσεις στό Διευθυντή ΣυντόΕ8ως Χειρόγραφα δεν επιστρέφονται ΄Ανάτυπα δεν γίνονται "Η "Θεσσαλική "Εστία-ι δεχεται τους φίλους καί συνεργάτες στά Γραφεία τής Δισχειρίοεως Βασ. Σοφίας 33 — 30c όροφος Γραφ. 25. τηλ. 224-755, κάθε Πέμπτη 7-9 τό Βράδυ. ΓΡΑΦΕΙΑ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟΥΣ: ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: "Αναλήψεως 247. τηλ. 271 - 10 Βόλος. "Αντιπρόσωπος: Γιάννης Γ. Μουγογισννης. ΤΡΙΚΑΛΩΝ: Γαριδσλδη 12. τηλέφ. 27-500. 'Αντιπρόσωπος: 'Αχιλ. Γρ. Καρανάσιος. ΕΛΑΣΣΟΝΑ: 6ης 'Οκτω6ρίου 109. τηλεφ. 22-226. "Αντιπρόσωπος: Γιάννης "Αθ. 'Α- δάμου. ΚΑΡΔΙΤΣΑ: "Αντιπρόσωπος: Θωµάς Πλατανιάς. ΄Επιθεωρητής Δηµ. 'Εκπσιδει'ιοεως, Βασαρδάνη 5΄ τηλεφ. 21 -428. 'Η «Θεσσαλική Εστία» πωλείται: στήν !ΑΘήνα στό βιβλιοπωλείο τής 'Εστίας, Σταδίου 38. Στή Θεσσαλονίκη στό Βιβλιοπωλείο Παναγ. Poo/181 Τσιµισκή 41 Τηλ. 29—010 'Ετυττώθη σε χαρτί τής «Θεσσαλικής Χαρτοποιίας» το Μάρτιο του 1973 - Τόπος εκδόσεως Λάρισα αΤΥΠΟΓΡΑΦΙΚΗ» Ο.Ε. ΚΩΝ. ΓΚ|ΖΕΛΗΣ - ΓΕΩΡΓ. ΧΑΡΟΣ Μία Πογιιυ τα… και ΠοΠιιιστικη5 κοΠΠιεργειο€ Μπρπίωα-πλατεΐα "Μ…" ΙΤΙΙ MEAETH ΤΙ|Σ "ΜΜΜ… ΙΙΙΙΙ ΙΙΡ|ΙΙΝ ΙΙΙ |ί|ΙΜΙΙΙ ΠΡΟΛΟΓΟΣ τά χωρια τού Πηλίου ασκούν µιαν Ιδιαίτερη γοητεία στον επισκέπτη τους. Λύτό, βέβαια. όφείλεται, σε µεγάλο βα- Θµό, στήν ωραία αρχιτεκτονική των σπι- τιών τους, στίς Θαυµαστες εκκλησίες καί στίς σκαλιστές βρύσες. "Οφείλεται, ακόµα, στή µαγεία τής φύσης τους, µε τήν Ιδιαίτερη όµορφα": κάθε εποχής. Πέ- ρα, δµως, από τίς λεπτομερε-ακές αύτες όµορφιές, τό πηλιορείτικο χωριό έχει µια ξεχωριστή αρμονία σα σύνολο Πού να όφείλεται αύτή; Είναι. απλως. ή γραφι- κότητα πού δημιουργείται καθώς τό χω- ριό αναπτύσσεται τυχαία, χωρίς να ακο- λουΘεί (ξυρισµένους άγραφους κανόνες; 'Ο απαιτητικός θεατής, πού δε µαγεύεται από τήν εύκολη γραφικότητα. προσπαθεί να ξεδιαλύνει τό µυστήριο αύτής τής αί- σθησης αρµονίας καί τάξης πού τού δίνει τό πεοιδιάβασµα µέσα στα σοκάκια τού χωριού. Δεν έχει τόν απλοϊκό φόβο µή- πως ή αποκάλυψη των κρυφών νόµων πού διέπουν τήν αρµονία αύτή θα καταστρέ- ψει κάτι από τή µαγεία πού εξασκεί απά- νω του Ξέρει πως οί νόμοι αύτοί δεν εί- ναι ψυχρα κατασκευάσµατα ενός στεγνού µυαλού. Είναι ή συλλογική εύαισΘησία, πού. χωρίς ή ίδια να τό καταλαβαίνει, βρήκε τούς νόµους πού δεν είναι ακαμ- 11101, µα προσαρµόζονται πάντα στίς Ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περίπτωσης. Κανένας δεν έχασε τή γοητεία από τα παιχνιδίσματα καί τσακίσµατα πού κάνει Tofi κιτΣογ Λ. ΜΑΚΡΗ τό νερό, καθώς κατεβαίνει αλαφρό στα βουν[σια ρυάκια, επειδή ξέρει πως 6 νό- μος τής βαρύτητας 16 κινεί. Στή φύση καί στήν αληθινή τέχνη οί νόµοι πλά- θουν όµορφια σε αφάνταστη ποικιλία µορφών. Χωρίς, λοιπόν. κανένα φόβο Θα προσπαθήσουμε, στήν εργασία αύτή, να επισηµάνουµε μερικά από τα συνθετικά στοιχεία τού πηλιορείτικου χωριού. Θα πρέπει ναχουµε πάντοτε στό νού µας πως 16 χωριό δεν έγινε για ια 16 χαίρονται οί ερασιτέχνες αίσΘητικοΙ τής πόλης αλλά για να τό ζούν οί χωριάτες, µε τούς ίδιαίτερους τρόπους εργασίας καί κοινωνικής ζωής. "Ετσι ή όιιορΦιά του δεν είναι µια καλα τοποθετηµένη ήθογραφική σκηιογοαφία αλλά τό λου- λούδι πού βγαίνει µέσα από τό 'ιδρωπο- τισµένο χωµα τής ζωής. Θα πρέπει &… µα, να ξέρουμε πως οί όροι εργασίας καί κοινωνικής ζωής άλλαξαν και ή προσαρµογή τού χωριού στίς αλλαγές αύτες είναι απαραίτητη προυπόθεση τής βιοσιµότητάς του. Για να Φέρουµε δύο µόνο παραδείγµατα από τή ζω'ι «:… πη- λιορείτικω…ν χωριών Θα σηµειώσουμε πως ή εξαγωγή «:… προϊόντων δε γίνεται πια µε καραβάνια ζώων ότι… µε αύτο- κίνητα καί πως ένα µεγάλο μέρος τής παραγωγής τής ενώ… (βασικού προϊόν- τος τού Πηλίου) δέ γίνεταιέπί τόπου άι- λα σε είδικα εργοστάσια (π. χ στό με- γαλο κονσερβοποιείο έλαιδν τής Άγριας). Τα δύο αύτα στοιχεία, καί απειρα άλλα είναι φυσικό να επιφέρουν καί τίς ανά- Συµβολή στή μελέτη τής πολεοδομίας των χωρίων τού Πηλίου 79 λογες τροποποιήσεις στή σύνθεση τού πηλιορείτικου χωριού. 'Λκριβώς εδώ βρί- σκεται ή αξία τής έρευνας τών νόµων για τούς οποίου: µιλήσαµε πιό πάνω. Οί λύσεις πού απαιτούνται από τήν αλλαγή των συνθηκών Θα µπορέσουν να προσ- αρµοσΘούν στό…χαρακτήρα των χωριών όταν έχουµε κάπως προχωρήσει στό πνεύ- µα τής σύνθεσής τους. 'Η σηµερινή εργασία αποβλέπει περισ- σότερο στό τα επισημάνει 16 θέµα καί τα προβλήµατα πού απορρέουν από αύ- τό, παρα στό να δώσει έτοιµες λύσεις, ανέφικτες σε µια προδροµική προσπά- θεια. ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΤΥΠΟΙ ΠΗΛ|ΟΡΕ|Τ|ΚΩΝ ΧΩΡ|ΩΝ Πολλά από τα χωριά τού Πηλίου δη- μιουργούνται γύρω από µεγάλα µονα- στήρια, (Μακρινίτσα-Παναγία Μακρινί- ιισσα, Πορταριά-Παναγία Πορταρέα, Ζαγορα-Παναγία Σωτήρα. "Αγιος Λαυ- ρέντιος-µοναστήρι 'Αγίου Λαυρεντίου κ. αλλά). Στήν ακολουθία τού "Αγίου Γερα- σίµου, πού τυπώθηκε στήν "Ελληνική τυ- πογραφία τού 'Ιασίου, στα 1820 µε έξο- δα τού Μ.ακρινιτσιώτη Γεωργίου Γούση, αναφέρεται για τή Μακρινίτσα (σελ. 25) 6'ΕσυνάχΘησαν καί έκτισαν όσπήτια οί ανθρωποι τριγύρω τής εκκλησίας καί κατ' όλίγον όλίγον έσυγκροτήθη αρκετή πόλις πολυάνθρωπος καί φιλόχριστος...-. 'Αλλα χωρια προέρχονται από µικρούς οίκισµούς πού αναπτύσσονται καί άλλα από ομαδικές μετοικεσίες. Στήν εκλογή της τοποθεσίας τών χωριών σπουδαίο ρόλο έπαιξε καί ή καταλληλότητα για άµυνα από πειρατικές ή ληστρικές έπι- δρομες. 'Ο Διονύσιος Πύρρος, 6 παλιός βηµεν είς Μακρινίτσαν, πόλιν δ υ ν α τ ή΄',ν ," µέ κατοίκους 2.000». Σε τρείς τύπους µπορούµε να χωρί- σουμε τα πηλιορείτικα χωριά 'Ο πρώτος, ό ά π λ ό ς, & περιγραφή τού πηλιορείτικου χωριού δί νει 6 Νικόλαος Μάγνης εδώ καί έκατό περίπου χρόνια: «Etc 16 κεντρικότερον µέρος εκάστου χωρίου είναι κτισμένη µεγαλοπρεπής έκ- κλησία προικισµένη καί προικιζοµένη πάν- τοτε από τούς εύσεβείς με κτήµατα. Πλησίον αύτής, είναι ή πλατεία (παζαρ) λι- Θόστρωτος, σκιαζοµένη από ύπερµεγέθεις πλατάνους,ένιός αύτής, ή εκτός είναι κρή- νη, χέουσα άφθονον καί ψυχρότατον ύδωρ. Πέριξ τής πλατείας ύπαρχουσι καθίσµατα λίθινα καί είς έν μέρος αύ τής 01061 ή περί- στύλιον (χαϊατι). Αύτού πλησίον είναι κτι… σµένοι ξενώνες (χαίρια) ούτω τούς όνο- µας…… εκεί, είς τούς όποίους κατα- λύουσιν οί διαβαται δωρεάν. ΑΙ εντός των χωρίων όδοί είναι λιθόστρωτοι καί αί αγουσαι είς τα κεντρικότερα µέρη των κτηµάτων...» * τα ίδια περίπου γραφει στή «θεσσα- λία» του καί 6 παλιός δήμαρχος τού Βό- λου, Ηικόλαος Γεωργιάδης, μόνο πού- πιό µεθοδικός αύτός- συνδέει τήν περι- γραφή µε τή λειτουργία τής κεντρικής πλατείας: «κατά τό κεντρον δε εκάστου χωρίου παρατηρείται πλατεία ίκανώς 1. Ν. Μάγνηι:ος: Περιήγησις ή τοπογρα- φία τής Θεσσαλίας καί Θετι:αλικής Μαγνη- σίας. "Εν 'Αύήναις 1860. σελ. 47. 2. Διονυσίου Πύρρου τού (Bamako-3: Πε- ριήγησις Ιστορική καί βογραφία. 'Ev "Αθή- ναις 1848 σελ. 39. πού περιλαµβάνει Και τα …… περισσότερα χωριά, αποτελείται από ένα …' ' νι΄ιτταρο µε κεντρικό πυρήνα, όπου συγ- ιι"ντρώνεται ήκοινωνική ζωή τού χωριού ΙΙρησκευτική, εµπορική καί ψυχαγωγική I ι΄ιρω από τόν πυρήνα αύτόν υπάρχει ή µάζα τών σπιτιών, µε τα καλντιρίµια, πού ξεκινούν ακτινωτα καί προχωρούν ανάλογα με τή διαμόρφωση τού εδάφους. |Ιιισικό στοιχείο τού κέντρου τού χω- ριού αποτελεί ή πλατεία. Κοντά της, λί- … πιό πάνω-λίγο πιό κατω, βρίσκεται η κεντρική εκκλησία τού χωριού. "Ωραία 'Λμφιι9ε΄ατρο 'A γ. Λαυρεντίου 80 Συμβολή στή μελέτη τής πολεοδομίας των χωρίων τού Πηλίου εύρεία καί καλώς λιθοστρωµένη, σκια- ζοµένη ύπό µεγάλων πλατάνων, ύ1ό τήν σκιάν τών όποίων ε6κτιστοι κρήναι προ- χέουσι διαυγές ύδωρ. 'Η πλατεία αύτη είναι ή αγορα τού χωρίου, Ever: ανα 1161- 00v Κυριακήν καί έορτήν συνέρχονται οί κάτοικοι συναλλαττόµενοι πρός ελλή- λους καί συζητούντες τα κοινά τού χω- ρίου συµφέροντα.» ' Βασική αρτηρία τού χωριού είναι τό ανηψρικό raw-15011.11 πού ξεκινάει από τό ΄Κατώτερο σηµείο τού χωριού καί αφού περάσει από τή πλατεία, φτάνει ώς τό ψηλότερο 0111.15'1'0 του. Τό καλντερί- µιαύτό φειδοσέρνεται ανάλογα µέ τίς ύ- ψομετρικές διαφορές ώστε ή κλίση να μήν είναι πολύ µεγάλη καί ή ανάβαση εύκο- λη στούς ανθρώπους καί στα ύποζύγια. 'Λπό τήν αρτηρία αύτή ξεκινούν πλαγινα καλντερίμια-προσπελάσεις πρός όλα τα σηµεία τού χωριού. Χαρακτηριστικό είναι τό γεγονός ότι τα πιό φροντισµένα καλν- τερΙµια τού χωριού έχουν ανταπόκριση µέ τα µονοπάτια ή τα καλντερίµια πού όδηγούν στίς κύριες αγροτικές περιοχές. όπου βρίσκονται τα χτήµατα καί τα κα- λύβια τών χωρικών. Δίπλα τους, όπου αύτό είναι δυνατό, ύπάοχουν βρύσες. 'Η ακτινωτή διάταξη τών κυριότερων δρόµων τού χωριού γύρω από τό κέντρο του, έξυπηρετεί τή λειτουργία τού χω- ριού. 'Η εκκλησία καί τό έµπορικό κέντρο του είναι προσιτά από όλες τίς συνοι- κίες. Οί χωριάτες γυρ΄ζοντας από τα χτήµαια τό βράδυ περνούν από τήν πλα- τεία γα ν' ανταλλάξουν είτε τα κοινω- νικα νέα τού χωριού είτε τίς επαγγελ- µατικές πληροφορίες (πορεία τής καλ- λιέργειας. εµφανιση ασθενειών τών φυ- τών σέ διάφορα σημεία κ. τ. λ.). "Ας µήν ξεχνούµε καί τό ρόλο τής βρύσης τού χωριού στή ζωή τών γυναικών. 'H 61100- ξη δεύτερης ή καί τρίτης πλατείας στόν από τύπο τού πηλιορείτικου χωριού δέν αλλάζει τό βασικό χαρακτήρα του για- τί µόνο ή κεντρική πλατεία συγκεντρώνει τα στοιχεία πού αναφέραμε. Οί άλλες έχουν λειτουργία έποχ;αιή ή περιστα- σιακή. 'Ο τύπος αύτός τού χωριού αναπτύσ- σεται πάντα όμόκεντρα απωθώντας 11061; τα έξω τα στοιχεία πού, ένώ έπρεπε να είναι έξω καί δίπλα από 16 χωριό,'µ…έ τήν ανάπτυξή του αγκαλιάζονται από αύτό. (Παραδείγματα οί µεταφορές τών νεκροταφείων τής Μακρινίτσας καί τού Λαύκου, τών Βυρσοδεψείων τής Μακρινί- τσας καί αλλων). M610 φυσικά ή αλλά 611116510 έπηρρεάζουν τήν όμόκεντρη αύ- τή αναπτυξη (ή ύπαρξη βαθειού ρέµμα- 1. Νικ. Γεω;γιάδου: Θεσσαλία. "Εν Βό- λφ 1894 σελ. 108. τος ή χαράδρας, μεγάλες έκκλησιαστικές Ιδιοκτησίες κ. τ. λ.. 'Απλού τύπου χωρια τού Πηλίου είναι ή Μακρινίτσα, ή.Πορταριά. ή Δρακια, 6 'Αγιος Λαυρέντιος, ή Βυζίτσα, οί Πινα- κάτες, οί Μηλιές, 6 'Αγιος Γεώργιος, ό Λαύκος, τό Προµύρι, τό Τρίκερι. ή 'Λργα- λαστή, τό Κασαµπάσι, ή Ηιάου, τό Μού- ρεσι, ή ΜακρυρράΧη. τό 'Λνήλιο, τό Που- pl, 16 Κατηχώρι καί αλλά µικρότετρα. 'Ο ο ύ ν 0 ε τ o ς τύπος τού πηλιορεί- τικου χωριού αποτελείται από τέσσερα έφαπτόµενα κύτταρα, µέ Ιδιαίτερο τό κα- θένα τους πυρήνα Κοινωνικής ζωής: Δέν πρόκειται για τέσσερα διαφορετικά χω- ρια, τό ένα δίπλα στό άλλο, αλλά για ένα ενιαίο σύνολο, πού ξεκινάει από ένα στο»… κύτταρο κι' αντί να αναπτυχθεί 06 όµόκεντρους κύκλους, ακολουθεί τόν κυτταρικό τρόπο πολλαπλασιασμού, τό διαµερισµό. Κλασικό παραδειγµα ή Ζα- γορά όπου από τό αρχικό κύτταρο τής Παναγίας Ζαγο:ας (Σωτήρος) δηµιουρ- γούνται καί µορφωνονται οί συνοικίες τού "Αγίου Γεωργίου, τής 'Αγίας Κυρια- κής καί τής Περαχώρας. κάθε µια από τίς συνοικίες αύ'ιές έχει Ιδιαίτερη ένο- ριακή εκκλησία. σχολείο καί καταστή- µττα. Πάντως ένα είναι τό κέντρο τού χωριού, όχι παντοτε τό αρχικό, όπως στή Ζαγορά όπου τό κέντρο µετατοπί- στηκε στόν "Αγιο Γεώργιο γιατί ή µε- γάλη εκκλησία τής Παναγίας κάηκε καί ό αύτοκινητόδρομος Βόλου - Ζαγοράς σταµατάει στόν "Αγιο Γεώργιο. οι συ- νοικίες αύτές συνδέονται µεταξύ τους µέ δρόµο πού αποτελεί καί τήν κύρια αρτη- ρία τού χωριού. Παρα τό χωρισµό τους σέ συνοικίες τα χωριά αύτα αποτελούν ένα σύνολο καί 16 ανώτερα Ιδρύµατα εί- ναι κοινά. (Παλιότερα τό 'Ελληνοµου- σείον καί σήµερα τό Πολυµέρειο γυµνά- σιο Ζαγοράς. ή 'Εµπορική Σχολή Τσαγ- καράδας κ. τ. λ). Σύνθετου τύπου χωριά είναι ή Ζαγο- ρά, μέ τίς συνοικίες πού αναφέραµε, ή Τσαγκαρά5α (συνοικίες Ταξιάρχη, "Αγία Παρασκευή, 'Αγίου Στέφανου, Άγ. Ku- ριακής) 'Ανω Βόλος ("Αγιος "Ονούφριος, "Αλλη 115016 'Ανακασιά, 'Λπανω Μαχα- λάς). 16 χωρισµό αύτό τόν είχαν 1100- σέξει καί οί παλιοί λόγιοι. Για τή Ζα- γορά οί Δημητριείς στα 179] γράφουν: τδιηρηµένη... είς 4 μαχαλάδες είς τήν Πέ- ρα χώρα, 'Λγία Κυριακή, "Λη Γιώργη καί 'Αγία Σωτήρα». Οί ίδιοι για τήν Τσαν- καράδα: (είναι διηρηµένη είς 4 µαχα- λάδες µέ 4 εκκλησίες». 'Ο Ηικόλαος Μά- γνης για τα ίδια χωρια γράφει: «καί διαιρείται (ή Τσαγκαραδαί είς τέσσαρας συνοικίας, (µαχαλάδε() (I): έκαστη έχει Ιδίαν 6100111011“- .‘ «Διαιρείται (ή Ζαγορά] 1. Νικ. Μαγνητος: op. cit. σελ. 82. Συµβολή στή μελέτη τής πολεοδοµίας των χωρίων τού Πηλίου 81 ιίς τέσσαρας συνοικίας, έκαστη τών όποίων έχει ίδίαν έκκλησίανι' 'Ο ΄|ωάν- νης Ρηµατισ[δης για τόν 'Ανω Βόλο:'Η κωµόπολις αύτη είναι διηρηµένη είς τέσ- 110015 συνοικίας τού "Αγίου 'Ονουφρίου, τού "Αγίου 'ίωάννου ('Ανακασιά), τήν &- νω συνοικίαν καί τήν 'Αλλην Μεριάν. έχουσα έκαστη ίδίαν έκκλησίαν, ίδιον αλληλοδιδακτικόν σχολείον καί έν κοινόν ίλληνικόν 11016 τήν &… συνοικίαν». * "Αλλα χωρια 116 16 ίδιο όνοµα καί 116 τό διαχωρισµό "Ανω-Κάτω ('Ανω Λε- χώνια, Κάτω Λεχώνια, "Ανω Γατζέα- Κάτω Γατζέα) αποτελούν ίδιαίτερο τί καθένα χωριό 116 ξεχωριστή λειτουργία καί φυσιογνωµία. 'O τρίτος τύπος, 6 τύπος τού 6111- νει…ου, έξυπηρετεί τίς Θαλάσσιε; συγ κοινωνιακές ανάγκες ένός µεγάλου χω- ριού (τό Χορευτό είναι έπινε ο τή; Z6- γοράς, ή "Αγία Κυριακή τών Τρικέρων κ. ο. κ.). 'Εδώ τό χωριό διαµορφώνεται 11616 µήκος τής παραλίας, µε 1111106 βά- 005. 'Ολα 16 κτίρια έχουν στραµµένη τήν κύρια όψη τους 11065 τή θάλασσα. Οί δύο ή τρείς δρόµοι τού βάθους είναι παράλληλοι 11065 τήν παραλιακή όδό, 1161 συνδέονται 116 αρκετούς κάθετους. Συνήθως τα 6111v510 βρίσκονται στόν πιό κατάλληλο για λιμενισμό όρμίσκο τής περιοχής. Τέτοια χωριά είναι ή 'Α- γριά, ή 'Αφησσος, τό Χορτο, ή Μηλίνα, η "Αγία Κυριακή, τό Χορευτό κι' άλλα 11111061606. 'Ολα τα χωριά, καί τών τριών τύπων |κµεταλλεύονται τη φυσική διαµόρφωση τού έδαφους για να έχουν καλό ήλιασμό καί 66010116. 'Ολα είναι στραµµένα πρός τήν ανατολή ή τή µεσηµβρία. Μόνη 6561- 06011 τό χωριό "Ανήλιο. πού βλέπει πρός τή δύση. Είιαι χαρακτηριστικό τό όνομα τού χωριού αύτού ('Ανήλιο) πού, 116 τήν αντιδιαστολή πού κρύβει, δείχνει τή συ- νιιδητή φροντίδα για τό σωστό ήλιασµό τών πηλιορείτικων χωριών. Πέρα 611’ όλα αύτά, ή φροντίδα για τήν αξιοποίηση, από σπίτια καί πλατείες, 1315 θαυμαστής θέας πού παρέχει ή γύρω φύση, ή έναρµόν:ση τού σχήµατος καί τού χρώµατος τών εκκλησιών καί τών γιφυριών στό γενικό τόνο, ή δηµιουργία ιών καλντεριµιών, οί απροσδόκητες προο- 11111165 πού δημιουργούνται 06 κάθε γύ- µισµα τών δρόµων, ή άφθονη βλάστηση φυσική καί τεχνική-οί καλοχιισµένες βρύσες, τα χτιστα ρυάκια πού κελαϊδούν ιιιήν ακρη τών καλντεοιµιών, όλα, σοφά …ήν απλότητά τους, δίνουν στα πηλιο- ,ιιίτικα χωρα αύτή τή μαγευτική αρµο- νία πού σηµειώσσµε στήν αρχή. "Αµφιθέατρο -'Αγ. Λαυρεντίου (όψη τής πλατείας από ") θέση τών θεατών) ΜΕΡΙΚΕΣ XAPAKTHPIITI (EX ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Σ M' όλο που 16 πηλιορείτικα χωρια έχουν, 06 κάθε τύπο, τήν ίδια σύνθεση, τήν ίδια αρχιτεκτονική τών σπιτιών καί τών εκκλησιών, οµοιόµορφη βλάστηση 1' ανατολ κα κι' οµοιόµορφη τα δυτικά, κάθε χωριό έχει τήν Ιδιαίτερη φυσιογνω- µία του. Κανένα δεν είναι ανιίγραφο ένός αλλου. Έδώ ακριβώς είναι πού 6011110- τουργεϊ ή έπινοητικότητα τών κατοίκων τους. K666 περίπτωση ζητάει καί µιαν ίδιαίτερη λύση. Καί είναι τόσες οί περι- πτώσεις πού δηµιουργούν άπειρες λύσεις. H6 προσπαθούσε κανένας να 115 6111011- 116v51 όλες είναι σα να έπιχειρεί να 116- νει µια λεπτοµερειακή περιγραφή όλων τών πηλιορείτικων χωριών. 66 11501001- 0100116 μόνο 06 μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις, πού είναι 60116165 y16 να 11615 δώσουν µια κάποια είκόνα αύτής τής ικανότητας να δίνονται λύσεις προσαρ- µοσμένες τόσο 0115 51511165 656111vo- γικές συνθήκες, όσο καί στήν προγραµ- µατισµένη λειτουργία κάθε χώρου Στο χωριό "Αγιος Λαυρέντιος, πίσω από τό 1606 τής έκκλησίας τού 'Αγίου 1. Νικ. Μάγνητος: op. cit. σελ. 85. 2. Σ. Ρηματιοίδου: Συνοπτική περιγραφή τή; Θεσσαλίας καί τινων παρά τοΣς ώσα- λοϊς.έύίμων. Σμύρνη 13-1874 σελ.;23-24. ι λέτ τ πολ 8080 ΄α των (|) ι'ων τ()ί) | [ηλίου Σ βολή στή με ll ης µι ς χ p > , Οι! Η ντεριμιού τής Μακρινιτσσς ί . . ' - λ " Η υποδοχη του κι: Τσ…ρ…τσή) ('Εργ. Φ. ' έννια " έ ένα λαμπρό αµφιθέατρο µ . “N (τ,ΞΞόεσιδε"ις αναβαθμίδες. Επειδή προρρί & ζεται για παρακολοι'ΞθηΞΞ ξεΧι;88ρΖα&ς" α αθ [δες αύτ ς ν . . ' (όξιαΐό.βδίνόυν όµως τή δυνατότητα σ 6 ' έ πηλιο- να λέπουν. Στρωµµένες µ ' )ραε,ί,τΞκη Ξλάκα καί χτισµένες µέ ντότττΏ πέτρα προσαρµόζονται΄περίφημα α Ο. -περίγυρό τους. Κάτω απλώνεται ευρ χωρη ή πλακόστρωτη πλατεία, καί ό ανα: ΄΄ . ( τολικός τοίχος τής εκκλησίας δημιουργει ,; ένα ίδεώδες φόντο που δέν αφίνει τιά µά- υν. ί τ ν προσοχή να ξεµακρα νο . Μ?άΚΞικρήήόκτάγωνη χτιστή έξέδρα, κέαγ- ξ ; κελόφραχτη, ύψώνεται Σαν? έξι; ?ραΐοί εία γι ν … πεδο της πλαζ, άς…» τό πλήθοΘς πουέ'γεες- - .ό ώ ο.Σκάλες'σοφα ρυ µισμ ν , "» :… Ξίξξιέξ έξέξρες σέ διαφορέα ξΞ?ΞΞξριξέ(ς : λ ύονται τίς φυσικ ς - +΄ι΄ζιεατΞόρές καί µοιράζουν τ'ό πληθος σέ . ποικίλους οµίλους. ΔιευκολυξουνρτΞςνγκ& ΄ δηµιουργουν πει χ…; κλοφορία καί … έ , Οί όγκοι, ' 'σεως των ιδρωµ νων . όι'ι-εξο?είΞς, τα ποικιλόσχηµα έπίπείδα, οξ κλίσεις έχουν συντεΘει µε σοφ α κα αίσθημα. [ υ Τό αµφιθέατρο τού "Αγίου Λαυρεντδο . είναι ένας χώρος μοναδικός για τήέ η. . µιουργία τουριστικών εκδηλώσεων ξ τε. … πικό χρώμα. Θα πρέπει έδω νά ιατ . πώσουμε τήν εύχή να δρΘει µεγαλη προ. σοχή στό ξαναχτίσιµο της παληας έκκ η. σίας πού καταστράφηκε από τους σεεϊ σµούς. Είναι απαραίτητο να πρ.οσε,χτ ή διατήρηση τού αρχιτεκτονικού τυπου τής πηλιορείτικης βασιλικης, ή χρησιµΞ. ποίηση ντόπιων ύλικων (τουλάχισδτον ή σων είναι φανερά) καί ά σεβασµ.ς Ιστ ι διαρρύθµιση τού χώρου. Ολα έκει ενζ- τόσο σοφά στήν απλότητά τους, που »… μ…Μΐ΄ … ζ. & ύ νέου ύπάρχει µια δέ;- ' ίνεται, στό πανηγύρι, ξίδι 2>>.ίετιΦτυουόγία. Τό πανηγύρι του Αγίας), 'βποστόλου τού Ηέου γίνετΕαζ:ιάθΐπξρτά ' 16 Αύγούστςυ και … . . Χτ(ι)όστττόςλυάνθρωπα της περιοχης. "Επιχ. ται σ' αύτό όχι µόνο κάτοικοι 11331 τό τ νϊ>ν χωριών. µα κι, από τό,Βάπζ, τή έσωττρικό τής Θεσσαλ|ςς1. 7? …αν ένα Μακεδονία ΐκόµα. ξύξιταποΞ γιορτάζον- ικ πα… , . μικρΞ;όοπούς ντόπιους αγωγιάτες. Αρ » : 'Αποστόλου το ταν " . . € Η σήμε- ο ωνία σε ένοχλεί πολύ. έκταση που χ ποιαδηποτε παρ φ . γότΞρα πηρε την , ανάγκη ανατολικό Πη. ρα,δκαί τοξΐΘΞΐΐΐΉίΞΐή πλατεία Στό χωριό Πουρί. στό να ιαρρυ ι ντ ικ πλατεία είναι χωρκσµένη ξιέο,ττόί;εή:ικι?κλικά, σχεδόν όµόκεντρα επίπεδα, γιατί τό έδαφος είναι ανηφοι- ρικό. Σε άλλα χωριά, σέ παρόµοια πες . πτωση, έφαρµόζεται ή λυση της πο ι τής έκκλησίας. 'Ο χώρος έχει διασκευα- --΄ ' : 'Ιστορία τού . Σωκ στους Βαμβακου, - . . χωριών "Αγριο; Λαυρέντιος. από , &?! σ."ρχίεξι2ο7 τάτων χρόνων μέχρι σήµερον. mu τείας- έξώστη. πού τή συγκρατεί ψηλός, σελ. 52. Συμβολή στή μελέτη της πολεοδομίας τών χωρίων τού Πηλίου αναληµµατικός τοίχος. 'Οχι πως οί λύ- σεις εκείνες είναι κατώτερες. Τίς ση- µειώνουµε απλώς για να αίτιολογήσουμε τήν αρχική µας διαπίστωση πώς κάθε χωριό έχει τήν ίδιαίτερη φυσιογνωµία του καί δέν εφαρµόζει όµοιόμορφες λύ- m ις. Τα τρία τούτα διαφορετικά έπί- 1ιεδα, µέ αρκετή ύψοµετρική διαφορά. δίνουν μ αν ανοδική κίνηση πού ακολου- θεί τή φορα τού τοπίου. ‘H πιό ένδιαφέρουσα είδική περίπτωση βρίσκεται στή Μακρινίτσα. ανάμεσα στίς έκκλησίες τού 'Αγίου 'ΑΘανασίου καί τού Αγίου Γεωργίου. 'Η έκκλησία τού "Αγίου "Αθανασίου, άγνωστο πότε πρωτοχτι- σµένη, έπισκευάζεται για τρίτη φορα στα I792. Είναι τρίκλιτη ξυλοσκέπαστη βασι- λική. Δίπλα στή νότια πόρτα της είναι εντοιχισµένη ανάγλυφη επιτύµβια έπι- γρτφή τού µοναχού Νείλου Μαλιασινού, της γνωστής βυζαντινής οίκογένειας πού Εχτισε καί τό µοναστήρι τής Παναγίας. 'Αξίζει να σας µεταφέρω µερικούς από τούς τόσο συγκινητικούς στίχους τού |πιτύµβιου: Τόν ναόν δειμάμενον, τόν σελασφσ'ρον ούρανομήκη καί τερπνότατον όλον Ποικιλόχροα κατεστηµένον &… 'Αλλ' α΄) Θεανώ δρα έδρα ξένα '0 τύμβος ούτος, οί΄μοι, φεύ, καί λέγειν καί λίθος ούτος δ΄; πικρό; πώµα nil/15L Ισωι7εν Μόδα τόν περίκλυτον άνδρα, Λίγο χαµηλότερα είναι ή έκκλησία΄ τού 'Αγίου Γεωργίου. τρικλιτη κι' αύτή βασιλική. χτισµένη γύρω στα 1766. Τό Θέµα, συνεπώς, είναι ή σύνδεση δύο θρησκευτικών χώρων πού βρίσκον- ται σέ µικρή σχετικα απόσταση αλλα δια- φέρουν ύψομετρικά. Πρέπει να σηµειωθεί ακόµα ότι ή απόσταση τών δύο έκκλη- …… συµπίπτει µέ τήν κύρια ανηφορική αρτηρία τού χωριού, πού ξεκινάει από ιήν Κουκουράβα καί ανεβαίνει στήν πλα- ιιία, για να συνεχισθεί φειδωτά ως τήν |πανω συνοικία- Καί οί δύο έκκλησίες περιβάλλονται από πλακόστρωτες πλα- ”qu. Δηµιουργήθηκε, λοιπόν, ένα άνηφο- … ,ιικό καλντερίµι, πολύ καλοκαμωµένο, W" … άνετες αναβαθµίδες, «δρασκελιές». ί. Δεξιά καί αριστερά του περιβάλλεται από δυό τοίχους απόξερολιΘια πού στέ- ψιινΤαί από προπαντιώτικη πλάκα. Οί …ίχοι ακολουθούν τήν κλίση τού καλντε- ,ιιιιιοί). µέ άραιές κλιμακώσεις. Κατα δια- ι-ιή|ιστα, στα χείλια τών κλιµακώσεων ιι'ιιών, τοποθετήθηκαν µεγάλες πήλινες . Ado-mac µέ αθάνατους. "Εκείνον πού Ανηφορίζιι τόν ύποδέχεται, ακριβώς στήν "πόθο τού διαδρόµου, µια βρυσούλα µέ τ…,…υιρό νερό. Δίπλα στούς τοίχους, 'Ο Φίλιππος Τσικρικτσής κι από τίς δυό πλευρές ύψώνονται ψηλό- κορμα κυπαρίσια. πού δίνουν καί τόν α- νάλογο θρησκευτικό τόνο αφού έιώνουν δυό εκκλησίες. Στίς δυό καταλήξεις τού καλντεριµιού ύπάρχουν µερικά σκαλο- πάτια πού τό ανακουφίζουν από όπερ- βολική κλίση. Στήν επάνω είσοδο, πανω σέ χτιστές κολώνες καµαρώνουν οί γνω- στές πήλινες προτομές τού Ρήγα καίτού Διάκου, πού διακοσµούσαν άλλοτε πάμ- πολλες αύλόπορτες. Αύτές οί τόσο κοινές προτοµές, τοποθετηµένες στό περιβάλλον εκείνο παίρνουν µιαν εντελώς άλλη αξία. Τό κοινόχρηστο αποχωρητήριο, δίπλα ακριβώς από τήν πλατεία τού 'Αγίου 'Α- θανασ'ου είναι χωνευτο στόν αναληµα- από τοίχο πού στηρίζει τήν πλατεία. ΄Ετσι. ένώ είναι τόσο προσιτό, συγχρό- νως είναι καί αθέατο Είναι μια χαρα ν' ανεβαίνεις τό σκιε- ρό αύτό διάδροµο. τα αρχικά σκαλοπά τια, πού φαρδαίνουν στό άνοιγµα, σε ύποδέχονται σάν ανοιχτή αγκαλια. ένώ σέ καλωσορίζει τό σιγαλό τραγούδι τής βρυσούλας,πού σέ φιλεύει δροσερό νερό. Καθώς διασχίζεις τό καλντερίµι, οί κο- λώνες τών κυπαρισόκορµων σέ συντρο- φεύουν στήν πορεία σου. Αύτή ή ρυθμι- κή έπανάληψη τού ίδιου στοιχείου δη- µιουργεί µια κίνηση πού παρασύρει τόν διαβάτη. "Επάνω σέ ξεπροβοδούν, οίκεϊοι 83 84 .… σοβαροί καί αξιοπρεπείς. οί δυό ή- ρωες. Στήν κάθοδο οί ρόλοι αλλάζουν µα στό διαβάτη αποµένει ή ίδια 50x61- ριστη αίσθηση οίκειότητας. Κάποτε σέ αγαπητό φίλο έξοµολογήθηκα πως αί- σθανόµουνα δικό µου τό κοµµάτι τούτο τής Μακρινίτσας. Μού απάντησε πως τήν ίδια αίσθηση είχε καί κείνος αν καί πρώ- τη φορά τό έπισκέπτονταν. Δέν άμφι- βάλλωγ πώς όσοι τό επισκέφθηκαν τό ίδιο θα αίσθάνονται. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΤΣ|ΚΡ|ΚΤΣΗΣ 'Η τελευταία περίπτωσή µας έφερε στό έργο τού Φίλιππου Τσικρικτσή, τού αύτοδίδακτου πολεοδόµου τής Μακρι- νίτσας. Δική του σχεδίαση καί πραγµα- τοποίηση είναι ή λύση πού σχολιάσαµε παραπάνω. Έδώ πρέπει να µιηµονεύσω πώς τήν πρώτη ένδειξη για τήν ύπαρξη τού αύτοσχέδιου αλλά καταπληκτικού αύτού πολεοδόµου µού τήν έδωσε ό συµ- πολίτης δικηγόρος και µουσικός, αγά… πητός φίλος Μένιος Μουρτζόπουλος. 'Η συστηµατική έρευνα έφερε στό φώς καί άλλα στοιχεία τής ζωής καί τού έργου τού Φίλιππου Τσικρικτσή. ‘H αποκάλυψη αύτή είναι πολύτιµη όχι µόνο γιατί δια- σώζει μια µορφή πού δεν τής έπρεπεν ή λήθη αλλά καί γιατί έχουµε µιαν ασφα- λή ένδειξη πώς οί διάφορες λύσεις πού συναντούµε στα πηλιορείτικα χωρια δέν είναι αποτελέσµατα καλής τύχης, καί τής δικής µας καλοπροαίρετης διάθεσης να θαυµάζουµε, αλλά σωστα προγραµ- µατισµένες έφαρµογές. "Εχουμε χειρό- γραφα τού Τσικρικτσή όπου ύποδεικ* ύον- ται, μέ πολλές λεπτομέρειες, λύσεις δια- φόρων πολεοδοµικών προβληµάτων τής Μακρινίτσας. Τή χρήση τών χειρογράφων αύτών όφείλω στήν καλωσύιη τ;ύ ανε- ψιού του κ. 'Ιωάννη Λεµική. "Ας σταθούµε τώρα γ c‘x λίγο στα κα- θέκαστα τής ζωής τού Φίλιππου Τσι- κρικτσή. 'Η είκόνα του, πού διασώθηκε, µας τόν παρουσιάζει σε γεροντική ήλι- κία. "Ενα φαρδύ μέτωπο καταλήγει σέ πυκνά φρύδια πού σκιάζουν δυό φωτεινά µάτια γεµάτα καλωσύνη κι' ένεργητικό- τητα. Τό παχύ άσπρο μουστάκι του ένώ- νεται µε τή ,αφράτη διχαλωτή γενιάδα του. 'Η έκφραση τού προσώπου αποπνέει µια ήρεμη αποφασιστικότητα καί φανε- ρώνει άνθρωπο πού ξέρει να οραµατί- ζεται. 'Ο ίδιος, άλλωστε, σε ένα του χει- ρόγραφο σηµειώνει µέ µια πικρή είρωνία «όνειρα τής νύχτας». Μόνο πού όΤσι- κρικτσής είχε τήν ίκανότητα τα όνειρα τής νύχτας να τα κάνει έργα τής ήµέρας Γεννήθηκε στή Μακρινίτσα γύρω στα 1825. 'Ακριβή χρονολογία τής γέννησής του δεν έχουμε γιατί τα χαρτιά τού λη- ξιαρχείου τής Μακρινίτσας αρχίζουν από τα 1645. Γράµµατα δέν έµαθε στήν παι-… δική καί νεανική του ήλικία. Στήν αρχή Συµβολή στή μελέτη τής πολεοδοµίας των χωρίων τού Πηλίου δούλεψε χτίστης στό χωριό του. 'Η Θη- τεία του αύτή τόν πλούτισε µέ πολύτιµη κατασκευαστική πείρα πού τήν αξιο- ποίησε αργότερα. "Οταν πια αποφασίσει να ασχοληθεί μέ τα πολεοδοµικά προ- βλήµατα τής Μακρινίτσας θα έχει ένα σταθερό τεχνικό βάθρο στούς όραµατι- σµούς του. "Υστερα άνοιξε δικό του βυρ- σοδεψείο στή Μακρινίτσα. TH1cxv ή έπο- χή πού ή κατεργασία τού δέρµατος ήταν ένας από τούς σπουδαιότερους πόρους τού χωριού αύτού. 'Ο αδελφός του Χρή- στος είχε βυρσοδεψείο στήν Οδησσό. Παντρεύτηκε καί έκανε δύο παιδιά, τόν Δηµήτριο καί τήν Αίκατερίνη. Ταξίδεψε πολύ: στή Ρωσία, στήν Κωνσταντινού- πολη, στό "Αγιον ”Opoq καί αλλού. ch- ρακτηριστικό είναι πως, ένώ είναι τόσο ταξειδεµµένος, δέ µεταφέρει στό χωριό του έτοιύες λύσεις, όπως κάνουν τόσοι έπιστήµονες,αλλα όλες του οί ύποδείξεις καί οί κατασκευές είναι απόλυτα προσ- αρµοσµένες στό χώρο του. 'Ογδόντα χρονών, σέ ήλικία πού άλλοι έχουν έγκαταλείψει τα πάντα, ό Τσι- κρικτσής αίσΘάνεται τήν ανάγκη να µάθει γράµματα. Πόσα χρωστάει ή νεοελλη- νική ζωή σ' αύτούς τούς γραµµατισµέ- νους τών γερατειών. "Ας θυµηθούµε τό στρατηγό Μακρυγιάννη. 'Αγαπαει τό χω- ριό του καί θέλει να τό καλυτερέψει. Πρέπει να καταστρώσει ύποµνήιιατα πού να τα στείλει στούς κοινοτικούς άρχον- τες τού χωριού. Me τα κολυβογράµµατά του συνθέτει τα ύποµνήµατά του. Βέ- βαια στήν ανορθογραφία του ουναγωνίζε- ται μερικούς ύποψηφίους τού Πανεπιστη- µίου καί οί τόνοι του δέν ανταποκρίνονται πάντα στήν τονισμένη συλλαβή. ΤΟύ τό παρατήρησαν. Πικαρισµένος ό Θαλερός γέρος παίρνει καί γράφει ένα ύπόµνηµα όπου δέν βάζει ούτε έναν τόνο. 'Αφού τελειώσει καί ύπογράψει προσθέτει από κάτω τρείς τέσσεςες αράδες µέ όξείες καί περισπωμένες καί σημειώνει: Τίς όξείες καί περιοπωµένες βάλτε τις έσείς όπου ταιριάζει. 'Επειδή βλέπει πώς µέ ύποµνήµατα δέν πετυχαίνει τίποτα, αποφασίζει, σέ ήλικία 90 χρονών να αναµιχθεί στή διοί- κηση τής Κοινότητας. Στίς 24 Μαρτίου 1914 έκλέγετσι κοινοτικός σύµβουλος καί µένει δύο τετραετίες, ώς τίς 6 Μαρτίου 1922. "Εκτός από τό έργο του πού είδαµε. κατασκευάζει τό µονοπάτι µέ τοιχοποιία από τήν Κουκουράβα ώς τόν "Αγιο ’O- νούφριο, τό καλντερίµι από τόν "Αγιο Νικόλαο ώς τή θέση Φείδι στό Σαρακηνό. τή γέφυρα στή θέση τού Βυρσοδεψείου Κάτια καί άλλα έργα. Πέθανε σέ ήλικία 105 χρονών, στίς 27 Φεβρουαρίου 1930 από γεροντικό μαρασµό. ‘O Φίλιππος Τσικρικτσής είχε πάντα το χαµόγελο στα χείλια και µια διάθεση χιουμουριστική. "Απειρα είναι τα ανέκ- Συμβολή στή μελέτη τής πολεοδοµίας των χωρίων τού Πηλίου hora πού τού αποδίδονται. Κατέχουµε ένα γράμµα πρός τό γιό του από τίς 25 Μαρτίου 1905. Πρόκειταιγια ένα γράμµα πού ασχολείται μέ οίκογενειακα καί οί- ιονομικα θέµατα. Κι' όµως, πρίν αρχίσει στή θέση τής ήµεραµηνίας σηµειώνει: «Τό έτος καί ήµεροµηνία σας ταγρά- φιλι ό υίός σας Φίλιππος» Πρα….µατικα πιο τέλος τού γράµματος προσθέτει λί- γα λόγια ό έγγονός του καί βάζει καί … χρονολογία. "Ολα τα προβλήµατα τού χωριού τόν ι'νδιαφέρουν καί σημειώνει τόν τρόπο μέ ων όποίο πρέπει να λυθούν. "Από τα χειρόγραφα, πού µια καλή τύχη µας δια- ι|ιι΄)λαξε, ανθολογώ μερικές παράγραφες πού χαρακτηρίζουν τό θετικό τρόπο µέ τόν όποίο έβλεπε τα πράγµατα 6 Τσι- κρικτσής καί πρότεινε τα µέτρα πού χρειάζονταν. "Δια να κερδίσω… τή γέφυρα «μέ- γα ρεύµα» θα κόψωμε τα νερά είς δύο ρι-ι΄;ματα από το βουιό. Τό ένα µέρος είς της Πορταριάς το ρεύµα, το άλλο είς τής Καονάς τό ρεύµα καί ασφαλίζεται ή ,. ιρυρα». «τα δέντρα πού θα φυτευθούν από Μπράνη βρύση έως τα πλάτανάκια θ' ά- νοιγούν οί γούρνες από ένα µέτρον ή µία καί θα φυτεύονται από δυο δέντρα uh; κάθε μία». «Είς τόν "Αγιον Νικόλαον εύρίσκε- 1… μία κακία κι' έχει πολλούς κλώνους για φύτεµα». «Είς τήν 'Ανωμαλ.ια να φυτεύσωμε αµπέλια». -«'Η πόρτα τής Σχολής να τήν γυρί- uouv ανατολικά». «τα µάρμαρα τής 'Αγίας Τριάδος να σηκωθούν να χρησιµεύσουν δια τήν ,…)ρνα είς τήν αγοράκι. Δύο µήνες πρίν πεθάνει, ό Φίλιππος |…κρικτσής. τήν πρωτοχρονιά τού 1930 ιίνδιιτφέρεται για τήν έκκλησία τού κοι- |ιι|τηριού τής Μακρινίτσας. 'Ολόκληρη ||ιλί=τη κάνει" τεχνική καί οίκονομική. ίίάζει πρώτα τή χρονολογία: 1930 "|α- νι…άρι πρώτη: '|δού σηµειώνω λίγα σχέ- nux διά τήν έκκλησίαν. I) Πρώτον θα έπιβλέψουν οί έπίτροποι τιμ… Κοιμήσεως να γίνει. είς τό κοιμη- ιι΄|µιον. ?) 'Η των [03. έκκληοία να έχει χώρον άνω 3) "Αµφια καί λοιπά από τήν έκκλη- σίαν τής Κοιµήσεως. 4) Είς τήν βρύση να έλθει τό νερό. 5) Μία καµπάνα iUO όκάδων. 6) Θα γίνουν καί το έγκαίν:σ. 7) 'Η έκκλησία θα γίνει να Βάπτονται οί πλησιέστεροι άνω τής αγοράς καί πη- γαδάκι κατά καθώς βούλεται ό καθείς. 8) Οί συνδροµητσί προπληρωτέοι % πληρώνουν. 9) Ζήσης Λιβανός...» 'Ακολουθούν πολ- λά όνόματα γνωστών Μακρινιτσιωτών. "Υστερα θυμάται πώς ξέχασε το όνοµα- τίσει τήν έκκλησία. Συμπληρώνει στήν κάτω άκρη τής σελίδας. «'Η ε'κκλησ[α είς µνήµην τών 'Αρχαγ- γέλων θα έορτάζετσ.ι». "Av για τό Φίλιππο Τσικρικτσή βρέ- θηκαν στοιχεία, δέ σηµαίνει πώς είναι 6 µόνος πού ασχολήθηκε µέ παρόμοια θέ- ματα στό Πήλιο. Είµαι απόλυτα σίγουρος πώς καί σέ πολλά άλλα χωριά θα ύπήρ- flow ανάλογοι όραματιστές-έκτελεστές. Δέν κρατήθηκε τό όνοµά τους, είναι 6- µως τα δημιουργήµατα πού µαρτυρούν τήν ύπαρξη δηµιουργού. ΕΠΙΛΟΓΟΣ "Ενα τόσο πλατύ θέµα, σαν το θέµα τής σύνθεσης τών πηλιορείτικων χωριών δέ µπορεί να όλοκληρωθεί, βέβαια, µέσα στα στενά όρια ένός άρθρου. Φιλοδοξία µας σήµερα είναι, απλώς, να ξεχωρίσου- µε τό Θέμα σαν αντικείμενο µελέτης καί να πούµε τίς πρώτες… µας απόψεις. Τό ούσιαστικό είναι πώς τό αντικείµενο ύπάρχει. Στόν καλό αύτό τόπο πού ζούµε, δυό βήματα έξω από τής πόλης τήν άχρωμη µονοτονία. μας περιµένει ένας κόσμος γεµάτος όµορφια καί ποίηση. "Ενας κό- σµος πού, ξέχωρα από τή χαρα πού προσφέρει στήν καρδιά µας, ξυπιάει καί στό µυαλό λογής έρωτήματα καί µας ξα- νοίγει σέ απέραντα πελάγη λογισµών. Κι' αν ακόµα οί απαντήσεις μας στα έρωτήµατα δέν είναι παντα ίκανοποιη- τικές, µας µένει το µεγάλο κέρδος πώς τούτα τα τόσο κοντινά καί τόσο οίκεία µας πράγµατα µας προσφέρουν αφορµές γόνιµου πνευµατικού µόχθου. Καί είναι γόνιµος καί µόνο πού ύπάρχει. Εύλογη- µένος ό τόπος πού αναπαύει τήν ψυχή καί παρακινεί τό µυαλό πάντα κάτι να γυρεύει. 85

…- ωφέωαμωωµ . 10 11 12 Ο 13 14 15 16 17 18‘ 19 2O 21 22 23 24 25 26 27 “Anth µια… 696 767 πα…-…! 77 77 %… ΛιπτοΜιαι strum: βγαλω καθολικό " ;]… Λ.…μ΄…… &…"… A "να'ναι Μύρο?" Φηρών. αν")… 6! αγι'δι- Λγ- Μαρίνα 160‘606'. αν"… τοιχογρ…α "ανΜ'ν06(Μ "να! …,π,ς»…γ…µ… &γη6… &?ςυψ΄α'η&4 Οί Μος Λγ- Μαρίνα 316€ “a chi-ho). Μόδα")… 'Ρξξ…΄εΡ…ι …… ""… …κι"!!! 87,43 'ΑΦϊ8α νότια; Μπα! Άκου Ά«9ιγα6ι'ω nalmva'1u§. [Wu H» θα "&" Άμα Αι΄ωα1α.'.γ. Arm Τα If§_a€3u_kt’~ 1304 Δήµω Zane-mam. κάνουν" τη…- οεόοοΦµ :.…ωΑν. Λθινιίι'Ν Λύκου 13957 ΔΗ Ρ… λατινικά": Κατάνιας "ΑΙ !…… am: |Ή8Άν anal-0M1 low (:63 …) .. &"; "αρένα Μαώ.-Μι'ώω Μιά. δΞιςΞη ,… 14 ένα £5;6¢I7k6 1€'΄ΨΝΜ;ι ο…Μ?βΆ΄Ήκ… βίώΝηΩ. Ν€δτηα'&Μόο. "Μέλπω. Ιχέδιο "και… "αυτό Ανεµώνα; µε" &" ώνάγ.ι&π…' τον Αν…"… Λ€η3ο…μςφα τα"… Θεοτόκου "ως:-ς… . ! ",? ., , Λ(ηωγιέραη 1ι'µΛλω΄ Αγ… "ανω… laud. Λ4ηωΜ'α-α το…… Ν… θα…" µπω ""… ""Μα: Μαν"? 7Zw7rou'17a17 71c_uv7nyn Λ(Λ%ζ?1]ξιψλω Σγανγοζ"Μ.Ξμα;: Κανάλ..- δ(α'κοντα. Κ.,/41 .Ώιηψδ"νυψιωτ Ιςαζα'ι'…'ι;Ή.7 ΕαΜ:,ΡΨΨΡ ι Πρ ΚΜ61.ηοΜΜ…ηίωτ ΑώΜο"ο…α. 1133. .].-.994ι;ο Νσ….…εα;εη. "καν-τι" 6M7 IMwwifla Αρχ…1ικό Λιάγτζωεκ Aw» Λουάντα"- Η")… "Χα-τιµά κακη-Ν Λ rm Αναγν. - Μα. "&… σπιτια στα. Μ.-'υμγι1564-Ηµιαγτιώι…α ηµιτόνια»)… . Τ…?" αµυντικά -Κψοµανν.Λωλω- ι.…" 1Χο>ω βυζι΄.76ις Λοχιτσ…ιτ…Ω. Focpdjn7 οι! Μαζιό …2. χρυση… "(:* ΦΦνΜΛηΝυμ Η…" Ντ…. "κατά Κα…; και." αν και»… ήλιο! Άγις… Πυλί… άπό τό πω…". ΘΦήΦΘΏΨΜΗ . » ψ Μ ω &; µ … … … ι-ι … µ … Η .- οι # ω κΞι * Ο Ψ :» & & Ο" :» Μ " Ο Λεπτοµ€ζαι εγω…? ""…… καθολικά… II. Άπω Λαν€ίγτι΄ω- .… (|? ξανά… ΜδΘΜ-Φ-…3:Μ & α…; "τον …ν- NW9}?- T?"‘?.¥t°€’¢ "0168994196τ€…-6Μ…Ψιξ"…΄ &…6ψ.3ξμξςΜι οί Μο…- Λγ- Νερίνα Μεσα 41η αν")… …Πα(ο΄δ…Ώξα.'ΠψΜ΄ώωω| Ά"… τα"… "αµμωνία! 3743 'ΑΨ-ι'ξα να)?» …!1Ήτς|…'Αγψυ ΆΘαγαω'ω Μα…-γι'τ-ε.…;. Με" "8. "Με". Άγκα Άι…'ν…ι…α…1«ςγ.. Αγγ.… τριάδα Άγαλμα 1804 Δι…" 7Znnav7Id‘m. 34-10Η- τα"! n7¢ou7wu ς….Ω…ψΜΆν- Λ:.γ.:ιω Λ.&… Η"… Δι |… 28η…ανιώΜ: Κούγιας |"! Ινάνα; "…'-5 |", Av- Λαµία… …1( [οι . …. .. Άγ.". Κοάν. …για». Στα-µυ ΜιαγξΘΆ€Έή…Μό…14 &)", εσωτερικό "Μαι…. ο…οεα……… µια»… Ν(δτς…ω-…8.'9:ξο, Μπέλα… . Ξ…)εέ…διο τάμα)…» ϊτον(ώ ΆνεµοΜόα; |"? &"… ….ν.……… τω . "και"… Λεωφ."… τέφρα… (36"όκω καςςρω. ("ο , , Λ(ηωµέρα. π'µΛλω Αννα; "αµάξι …µα.[….--… 7 7 πμ.… τζιν…" NM "Μίνι" Κι66…'αΞ.-… Λί…ητοµς'ω-α… 717c'IIMw ιωνικά Άν…φ0υτκ…| |-ω…νκΜ… Λ€Λωνέ&€ΞΜλω Σπυρ…. Λγφφυω: Κέ…ΜγΝ… δ(α'γοντα. Kunmanaénpmei»:kafa‘im'um Εβιγςς…µ…ξΨ1ς…ιζ3ς 7 ΕΜΠ "φώτων-ζω Λάππα»... ……ι…8…!…ο-. Ψ.…;Ξ…µι….…εάεη -Άεκον1ιµ…ςμ-Μη…". Άρχων"… Λιά…ντζωει- 'Ανω Aavgvjm 5‘6“!" 1,?XWW, “WIT.“ Λ Μ.… ΑΜΜω…-13α ,, 1141… αυτιά β"; …Ηα-νΛνι΄164 . Πρωιγπώυ?π -…ς……χ…ι……σΞ.»οο, η"… α΄!χΜ…ώ ΜαΜαννδΜνλω… ivde647_ to 63 17:04 ΕΜΜ.; Λο…χιισωγιτ…Ω. Κοιμδη- …. "ωµό …;. (φάσης…. (Με… Ν .; | ψωκΛηΝΜα "|"… Η"… "πυκνό κ...; και. αν µου… ηµΝηα'1ικο ψ…04(ο'0υεο ΤΟΜΗ. άπό το 6ο… τα: Hanna—494mm Μπήκα"... (η ,; Τα Ρένι Με"… Team“ δΨν- Δρο'.κια it”! ΤωκοκΚ4Μ mm; Grant}; ?ει4νΜωΜ- Δώσε Η, Τα…" τακακια. Η»… 69 ως… τα τεµγτ.φΜ- ΑΜ…" Π…?- Ο"… 6ηΠ|ώ ΏσΜ€44…α… …Πωω για - µια." να." τα… δυτικά. -Ν…ν!άΉκο κρητη ξμ΄…ξ;…Δεώη# . _ και...»... +. …… … κ…… άπό το θα… Δημ. Ν. η...… Amity) “NW!“"W'WW‘: “Effififlfl‘fl‘fljffiiwa; Άντρα Μ΄ a“)! of tin-Lu ςρξ(6…ι&. Ρωµανό η…&μώήγι… Θωµά.; Φόρεσε"). Λι.-01γάλυό…ο"ωγΧυ Άπω Δ-βΗΜι΄ω- Ν-ι-σψ-θ…ι'ω- (Ξέ8… -, Λιθατάγλνψο Μθ0λ…ά &". Άπω Λ.υςςπ.'…ω' 77 4|ΘαΥέ|λΜο Η"… µαγική Ηρηι…ν…ι'τ€ιξ- ζώου->ηςι.)….… ί?ζ+… Λιάνα …αΞς.ζ…Θρµ.ω "µε"… &» νία πω…... 11131… Μίνα) ΖωΜ…οοο…Ν…: Λι0…ονΜωο "&… λΦ«φΉ Άθω]! ] 33 ΛιΜνΜνΦο να…" '." our-«wed no.3.- 1848 2… Μ.….- TO'XOH'Mth …. σ.… τα των… µ…… (Ματιά-ια "ναι")… Η" από…)": Λ(ΛτΜ(%ι and " &…» ψ…«Β "η "υψώνει rpa1arava7s777m Nlqu'N "αργό": Άχ΄ιΑ…ξορω - ("Χ-Μ…']- &? ΠΜΝ0(ΜΜΜΆ eon“. Nathan-m ”XV“. Νηλ)... Χ+ιό…ου»ω'΄6 (µέσα… Ατοµα... πµ Χό)κινα κατά" 2404 Ζηόίκη *ΚάνΛΝ4 β&ον n H H η Ντικ" γυναίκα . 11 mhcvmd 7 ένα "ωµά"; Antwan-of; (mm—(w. m‘fluua'r... ως… Διπλωμάτων αντιιό. "Η…" + 48… φω…ιωσιμωωµ . . . Η?"- "Νο ' 12 '13 '14 Ο 15 '16 o 17 ' 18 ' 19 ' 20 ' 21 ' 2‘2 23 ' 24 ‘25 '26 '27 u | | ΜΗ &»? ' .'Τ.φιυδ-ολιτδ.Διωκ&…Μ3λ1 &; - ..ΝαΏΜι.ιΜ…1δΜλ… Ιβ… - - --.. Σ!-µυ.ψΜρ.ιωµΘε…ς … ο'(' "Μ' & Μαξ ιι+οΣ [Μάκη εν pl: "| & Δ…ε………>.……ψωω…… -…κι'.Μ.-ΠΛω…ρµ ς-Δπατ.>Δ.Μ:τΔ;ψωοω;µ ζ…- - …#ΤΜ…Ν…τ.ΜΜη 4299 ……ιι……ιΜ…µι -…ε'αη …;… "Οι ΨΘ ζωη… Αγ… "αν"… Ώέ(Αιυ …υ…κµΔυ …… Λ…ψ…ψ…… -.…- ΜΜα'.ωΙω»……ψ…; Η"… Έμµα; _ Ξ !!!-…… “Sums …. 1… …… Μόνοι… * µ…ωφ…… ' ΔΩΝ0..Θψ.ι .Μ….ώ- … Ή…[Μψ;, Κώ)σΜ… ___ T ια…αµΜ;3ι ι…Ι9ωΞ µια, - Η]! δι΄ & ………….ω Δευ.… …η…Μα… ." |" ! . I Η = Μπαµπ-: … ΙΒΜ" "Μπέκ! Θ? .' DIII Δ"!β"|"- "Πίκο! Ωµ! [' Έ!ΞΕ'δ|' . Λί0!0…. κώµα! -1µ……ω.οωκ…αυ A‘flfor‘f‘lfl .. μ…… απλωμένα" Μπαζ Λ(πυοµµ. Μα…"… "Μπι …) -… "πως "αν"… Β.…- που". |!!! ρ Λ|06Μ|λυΜλΝω Γιωργο; Άγιες. |?" -!…ωω'…»ο "| Κω613.,------- - "να… "ο…" . κώµα…. ------- Bacon“ Kinda. Μυωνία… Μ'… "… γω- Μου"… αν"… αγιος "θυµαµαι… όΏως…" "αν" Λ…." Κ…'ο (…με… οι: ,… τυχον"… των.". ως… "η µια"… «' τ…- υ! υγρά.; ..Ταγψω αι" ω"… 418? … . … κι' ένας». &γωα… -ε……---… . Λι|ιΜγ)οΦα flaunts …ιοινΠιιι "& . _ - Α………….Αγω !…… &"!!! 1318… -. … .…Μ…&τµ-Β…ρ… &…… Η" ..-.1µεµ-Μψ…-…. αν… κ.… Η»; --.-131… .» ." …αν…" …….---- -- imam mmm. . και). "από- αι Θεώ Ντα Άμυνα: Β…Μδς…υω6 τ.……ωαω. Μα…. προιμ…ιΔαώι………Μ; . - -. "ΙΧ…- Ζουµ…ωµΛ…ηΜ…ψΔΔ-…ωα0 1116 Με… ΙΒΜ ΚΨΠΛΏ|ιΙ ……---.3… Έµα …… "αιµα αµάν; . . Μα…- ____ . 'ι'6τορι΄α 3! ΌΦΘΦΌΜωΜΡ . ΞΞΞΞΞξΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞ=Ξ |Η|Π|Ξι|ΠΦ& " : 3 .. ( 0 ο. . . "! φονιά Μςιο…; ΜΜΑ-ψ Δ…µώ…µ Ξ Ξ απ…….6ιΜ…µ-…… …να… -. στέµµα…- . ΜΜΑ …… νΜ:.……ψι- .Μ… "3. …;;ωα… &… # . :… & ' , :… - ..ι-Τ….. …,...ι». ,- ( .; & . n … "Η… .. ο ' ..... Δ…, ; , .. " τ . .-"; . . . "ι'.! ω…ωέ… ' ΜΜΜ…- lemma: ' - …'- .……Ε…; - - … … ,- Μκτυυ… ::..… … Μ…… …… ……-… -ΔΔΥέ. ……υψ; ηογΞϊα Η? Ώ΄΄ φορεσιές… 4 ψωαωαμαωµ »… ωωμµΗµµμΜµµ μωΞ…οφωαααµωω…Ξ ΞΞ Ξ Τρ|κεγιώπκω …ηα.:6ύγοΜ ,… φίδι ΜΜηα'Μ "φορμα"! κα..…. αν. ο… ( Μασάζ…) Μ.." θα"… u n :Kécyé); µ a " … Μενου…" … … . . ΄ . .- πάπυρο-; "- η .. : Μα..…. λί…ό… -- ." -Η . : "Μι.Ώα ποδδΜω Μ… "Ν...…" 1,…-…, ,", " λ………!!Ξ… ,……ωςςν, μ-χ.-… -"… : λωτυμε!ΞιΗγ].Ώηα πω...… " * … : λωτ…η…ι-.ΕΏπωω…… , -' "ΜΜΜ, ,ψ,α.',Ψ…νψ :… "…ν.'">δ……λαυΝ .. , '. Λ.ι…Έξι-Εµ.ιχω η…..'µωψ 7 κ…ΐ " … …' "οδόν"; "µια"… πουκάµισα! .…-…… --.… : να…-Μ Η=…ωνΝ-Δ!!Μ…εΘ ! κ ume" …... θύµα.: τµ."... Μα"… Φυσικό Μ.:-σα… 4.λτ.'Μ;… Π.).ι αμα…" άνω..: 6υγολο u u …' µας?!" -..,- . " Μάι.. -,,…-, , !ωυοι.ν.' ά…..." Μαρια… 4.Μ.1 :; u v- να' «Μέι , ,, ,,,… .. , * νζψι'Μ __, , ,, , ,, Γ|ιρΉΥα΄ δυο/ΜΜΜ…" ΜΜΜ. Άντρα. ηώ……- 4ω6ωνς'ρ… Φω6|.νσνώι βωλΥ.μυ1: ."… ας] µε… & 30 34 3! " ====νε==ε=#εε Γνν...ω. Ιέρων…" ουµ…πΜσω Λ.… Θορ"… Ψ λ.΄ΐω.' ΣσνψΜ' βοριά" ΨΜόόΜ: "παπά. 6099… κενά οι: Με"… Θορ" .» Ψ να: 801." 04601 δίψα" Ένα &… Άνταµ"... ό)-ώριγος β «για. ΡΨα' δω! Χ.'6ιγ " " -' Ποδια΄ π……" 1[ωαγνι'νων που…" 1.µΛ.Μ€(4 )Κγνδδιιο€ιΦ| ζ΄ Ά€Μόιω6ι€| , Χ€δ'Ο ΆΝΡπουί … Πωλ"… Μαη-Χα .. μπαμ… Μακάο " Μν?οΝΟν| άνω:. … … .. .ωηΗΜ69 Ναντάρ Αυτά… 31έΦΟνω ιωνικά». ΆΛΜ.α…Μ "άυλα-Μεγκ Lb, ΐπυ€ι'Ιω &." "Λου: (So-fun}. Μάνη Λουκ… (218 ‘Anwomtv. («ovum cu Λ…… πως... "ο"... Λατσιά]… 10697"… . … . …. "Ώνα"… λΜαω ιω…1."Λµο ΝΜδΝη ΚΔηίσ'.ρω 4343 τα! "πώ βαλε": ιαπωνική Χαλκο…οί. Η… Μάνα π ως»… ΦΦΘΦΨΏΨΜΨ «» µµ.-…µμµµµ ωξΞΞΦω-ιααµω»…Ξ 88€ … » .; κο από… :?! ……µψΔ…ιΜ Μαρκό… ." u- - .ι-…-.μ. .. I II II ι . . -. -....-.-… .... . - ...!- ..ι΄--ι- ιο ,.ι- -. ι ., : ι . . ιο -- -. µµ- …' . --.!...-.µ- --- , ! , , ι-, - ι , |." "- ., ! . Ο . .… ι " .… --.. ι -- - ι .- θόλοι.» ΜΒ ........ . . .- - -- ι . . ..-,.-----. …. …- "Μιστρά…. ,Δυ…Μ. "ο… Μαι… . -….ι .- …….…… …. . …-ι ή--. !. .. ι -- ι -.. …ι. ! ...!.-. !… ν …..1,.… . , | -ι - |! - |! , - . …- ι ι-- . - --.-µ-- ! ι ! - ;-- ,- ,-ι. . ..... -0-ιι . *! ...... -|-.- - JL- -… -…-ι--Ω-…… !! | .! II ! ……-Ι-4…-…Ι - - u " &; | l -...-- .....- . ! ι -ι….- …. ι...---….-.|.---… -" | | ι--.- .. -……--ι- --…-Ω… "… . ." ll ι .! ! Δ.….- . -- | . . ι-, ,--.--.ι-.-.ι,-..-Ω-, φ... ' ι …-ι …Α-+…-… 4 4 —— Μ.Α."! ΜΜΜ", … ….…Μ% ΚΑΔ- ……….εωψ ,, α!! Λµά τ2ιαξ β"… Ως ,; - Αµ: Εψω|ς= ………:- |ψΜκυ)"ςθ ΐΟνι;ι-ι Οι "αυξαν- &&- Αμυνα… :! |µαωΝ… 4856 ίΔ,….' Ω…έ… …Ε&ρκά , …… Ι!!! … . Μ…,ΔΒώ , ψ……|ΔΜΜ5 πµ…. κω…………3,-,, -, Άγοωµ…ψώψυωψ4π…,3…) . "&… …!… |!!! φώκια-Δ… … Μψ906Μ…Ν Η τι;) - …………ΔεΜ Μ…… 4848 " ν . kw ' ν' ' Μ…… ιι " :T' ' v v -.… .. : Γ 7 o .…ω…ψ ΜΜΜ…)- AL "ήν-1 Με" µία! " …… Ανω δρ… θεόφιλος |΄-΄΄΄' ΦΦΘΦΘΌΌυΗ ............;.;..-.µµ;..- Ξ%ΞΞΦω-ιαψµωψ…ο 883 " .; Θ(68Μο) Γρίβα]- Φωτο"ιώξΞ ξςο…ω)ω ΗζΥΩς ΆΜζον8003 «woven-(q αεψ …… * ΚΜ6µνύνο Π0ΜοΜµ1 Λιόσα"… : Κωφών" ……-… οι ! αν»… (91? Λ…"- Διακοσμτιω τ.µ.… από αν… του Για]..- να…» να…" |»… |… Antwan (mm .…) κωα.…ρςλξολό…- (μια |899 . u (Τούρκο) ) η"*ή -…η-… 47 , , H— η , n 68%”VGLL &… -…κ…… …… …… κ η L, n l fla)~o)uM) η … L L n η η τε… Μαριάνα"… 60ΜιΝωθά1η 4811…ξ- Λ- M. u »… . Διακοσµητικό ταµπού ""… 10 Γ΄"…- Απο …[3…"σ _LjLL ΡοµβιΜο) "&: '|υΝ'α. Ι€ Λ Μ τοιχώµατα… |!!! …………… __ η " - Λ(ηυΕηΩα ("640Σιι1 |ΐΨ€ - η . . . (ξένα &ρωω…τω) ι 893ζ " " " u (αν… Μι΄ # ) Η u n 0| v ( ίνθο 80 Χ" 02 η '|εωτδκθ"η …' ΛΗΜΝ- φΜΥη ΒεΜ΄πΜ ' Ά»: ξξιε',,,"-Ρ Οι"… Καναλια…" . η … " " _____ 'ΑΘΜΌ-ώ;,…Ξω"β χ.";... και." κ.α-…. -Μ(0…-… " η (Maw-6m Φουκώ; …"…… … Ά… " " ' " …'! ." …- ,,, η " [ΛΜ…(9α: µέ…) … 47 Η κ Λ ( n "µας"; (άη((ηά:Μ' αΏό " (πεθάνω-φα τέ;ξΓ!!"-τω - Λο…αΜ6Έ 'Ι49Μι' Έλα… - τυπου"… ο…» "Μην τα… Ήήπ…ηοωώ;… ." µ#µι=ίΒΑιωµ(Μ…5…µ3 Λ…"ν|νη΄ Ρ…: "…… 8 #5…» μ1"-Ε&μ 6 Με… Άλλο-Ν… Μ…… και"… Με… Θα… Μαρω!"? 04 . ("("Η Για"… Κεν-ιό -Άναιιιπα΄ Η… Μ..…- χηωνι. 4444 κ.α. ,. Ανάν)". "Μη!!!» ΑΧ…" (Με! - Η…" - ΠΜ % 411- _ " …η α η .. . ( Μπαμπ… Δ.…. " η η u .. .. (Άξια? µας;!) αυγής") νιοΛογηοι- µαι-π…. κ. …… … 442_3__ Λ η η α («(ήδη δντρα) ……-7 -" ή"- ,. " µ…» "ιώδιο-1 h ΄ u …………ιι……………ι, …(…Φ…δΜΡο ψα…6μ|) " " " " ….……--ίΔ…οζ…Δ.Μ!!)… ια …1………,… …… ,, -…ζΩδδΜ…ξ?ψ) Για"; (€πυΜµα)…………---…… … …… L LLLL LLLLL || " …………… "- - LLKLLLL (Λυόν!) __ ___ "Dani δ… ΓιαταΕ'…να5 … (παιδι… …… … η η .. ίλ601-οµ(ίΜ φωετινε΄…-χλη] Άν."61α6Η - πανί . ζκ3δξ46ι'α Πανκ" ΗαΜανι-τ;…ς…ΜΜ ,..Ι.υ.ξζ6?ή Ά"ψδ(… Τ"Χ0Η"4|Ψ από όταν." (ουρά: 1ώ ":( οι η . (το (να "& …) Λ€Λωμα.(ΜΗ τωχοµαω&.. ("Μα. τµ.-µα τακακια"; &" ά…… (αφ… ιε- Λ Η Ο 6066ξς[ Άνδεων…- Χ6(1δνι ( λ(π?οΡ6(Εα Τ'οκςΒΔ-Ν…) ΠΟΡ"Ράϊα !1(α΄ιΗ'ΕλζνΟαιέδω Παύλο] ΗΝ(α'ρ…ξΞρµ&| ! 4430 …"… |5νΜγα'ι - πανί Μακάο (508453 "οδών-Άµα)… … (ξ?!- …ζωίκο [ψάξει Μν1ι)ινη- πανί " η " Λ Αννα Κεχαγιά: . &ρΜτεκτονικ΄ή ? θαήΦΘ#ωΝµ ωφυωωωωωµµµµµµµµµµ ΘΦΌ'βωΜ…ΟΦω9ΦΨΏωΝΗΟ θίοτόκη! "Νέα.; Λα!η-ω4!οο- κάτω)…. " LL» .. . α' τρωω ‘A "η "µε"… "μάγοι-η |14Νκν)τσι| "οι"… το…) - παρον). "εγώ… Παναγια tar-«Nun; ί8η. πανκ; …… " …… L ------ "Αγ… βασικα… Σαςψ…. Λι… &») "&… &"… Αντι Νικολά" θαυµα"? (??! ί"ωλη6ιά "(α΄ Βά6)λικώ βι(.-ιΜ…ξ τ€ιπόΞ…ξ "| Μο…-…) ΜΜΜ- Β… 61) Λ…)…» Μ…. «πως… |€ξι163)- µε"… _ 1—dpg) new»; €΄κω)6614- ικά")… τωυ>ι.6). &ωοΜκό "ΝΠ -Δαγ.'τιΜ- N -4…Θιωκΐ0… Η ...€.1ψ!4… Ναζί" "από…" .. * ,.……7, , , , 6Μ…ιώιισΜ . -L L πως…) ΜακµγιυΜ. "Νά |!!! " η . και)… "Η dams»... MISC. βρω &… Μ)… "ΝΠ θέλω")?! µη…"… Μ……" "Με… ……µα')ων - "µου"… τώρα…»… L ΤΜ"…- Δ…; "harm-av, …κι…" ίν…Δο-ο&ψ…* L 1m'uaans Οπτικά?" A‘éo‘opm’L ΐ1ω!!9€Ο΄|Μ Πίνδου. ΜΕΝ-": …… Σπίτι 6%" Ada—mum: Άρχων… ΚαραμωΜων»ω πως… 'Ε6…€…θ "αν… "…η"… Δε")… "ΕΛ": " ως: _ To |)… σπιτια! |:ψµςγ…ω… . "ΜΜΜ . Ξ===9#εε€ ΦάΜΉΜ Π"ΝΨΉΜτυ Φωτιά Άλι". τοιχ΄οµκψ'η ευ αν… πώ τ?α΄γογλω-τ6σπα»µ &µρι'……- µε… 610 Ώ|ναηάΉ1 (Η! κ Η," ΆθΧΝΉη| ΜωψηδΜω "…αν"…- - Άρχων…) 7mm Σια'Ήθ?α θα ' ΑΜ… ΐ…5… λΗΛ(λα΄κΜ. &… "|…" τω…… τρώω… ΑΜ.»)... …… ιδ…. ΣΛι'Μ &… Ba’ema. w u N‘Wd‘ffl'fl‘ ΔΜΜΙ " χο?ζκει'µω 6% tar-drive, |84? Λ|βέ & όλο… .» &"… καµιά)? . Σπίτι 6?ω΄ ΐκδθσλο {MM Λ…ΐ… 613 "να Λόγω"… Πωλ… Τά)…» Λ"λ|??Ή'Ήηω Μιτιώ.…µψσλ"νάη τωχοΜπ'α των… Λόυ?όαα.Ά…ι-ι'ρω… ι'ωδοµιω πάψω». 'ΑΜσΜ'…4. " η … Ψώνια…) α΄…οκαλύΜη. ΑΗΜΜ΄κΜ… (Με… τα Ρώµα; . 36|ψιτει'…… . Για»… Θωµά) μπω…) Δ ων." Iran» - Μδθλι#…|ωΜνω- αθώο… θολά…" 'Βεω1ηΜό mnw απ… …… των». στα)…" ευ Ζαγόρι. Νιμ" που…… πως..." ! """. ΄΄…" »", " Ψ.)! ΡΜ αν"? Λέννω1ΛιΉ 061"… |" )… | Ι , ο "- Άνψόµν )… Μνηδνω ΣάΡΦΙ)ΐΨΜ'Ν µε" ΐ00λιΘ|ε'ι'. ΨΦήΦΨβωΜµ. µµ…μβ…Μµµµ ΞΞΞΞΒξ88ωω…ωα…ωω…ο παπά…) δες | ΜΜΜ»… τα…)… lI |! | * ----- - π - 4…- _.._II …κι…(φαώπωµ| …-ι ι ; & ΜΜΜ… … II , Η… . __ II λα…- I L ι ; 0…µ…Μ…-- ι ι . ιζ Οι ΜΜΜ-- ι ; .……ιι- - Δ' ,…-λω.…. ! µ : … | | ι ψ…" " "»" _ 4 I !—' …#… κάµω & .ι----ι…-.ιπι»µµ… .-.- ____ … Μαφία .maz- &&……… πω…;- -_. II µ » ψοηο!Ω… &… II, --ι----…….ψµ- | =; - .. ιµ- Μωβ π µ μ : Ν WW ι 4 -; Π……" τα! … .. 4 |) | …Χ|Δ- ___ …--,- ι n L J Πε….ΜΓΔµ-… ,… -..-… µ ι ; ι 16 ως»… -… ' ιι- : ι Αϊ"… '. .… ι κ ; Δ τ…… I I I I 'Η… ……- …---,-, ,, &, 1 & η η !! " ι !! . ι , u ΘωήΦΌαΝΗ Μ " Ηµ.-µΗµμµµµ ΘΞΞΆΞΞΞΞΦΦΔΦΨύωΜΗΟ το' σπίτι µας "Α"… &… τδ Νόµο Μ α906τιγκ΄ από… " ΜΜΜ ΙΗ΄ το! &1δροβο πλακόστρωτο Μπράιαν?! οψη. ΛιΟον.Υλυοο "που… ("αν mini new "να"… "Η… 404 Άη &… παω ΜΜΜ κατά …η (νωπά &… του…" α': &… ?υτχοµαο r a (& εδω τη…" «& ών "Απών" ("Μι/Θ - _ … ……" 'Ανω ένα"… συνεπή). … - η η η __ Acnaokéfcuk ou>¢~oy£1 … W (ΜΜΜ… * n In ll - η η - η Η ----- κ η . ω v; Μ % µ3ψ…ω - = Η… … ΚΒΟΔΏζ!Νό' γωνιά. Καοη……ό - γωνιά" ILL τυχη-010… & _ __LLLL -- " * ι! a T pan duffel H _ ___ …… - > - -"΄ !! _ , , &Μ&ι… , Δ…ο&Δ:έκζ … Η " …… LL ,-,,_», , * L … ή ,Μέ…ΘΞξ,ζ , , , ,,,;…,-- , &Μ…6%ς|9, ,… , Ξ…. …τ…εεπΦ[κΜ Bl 8 Ν a akin-— ". - -.--.-… ,,ΝΔΏΕΞΞψκΨΘε "Μ… : ό€ο'φλω Μάω…ξ-η… .).']Πξξ-ι! …-.…,-…ο.-…-ω κζ…γι(7…ν ΔωΜΉρ εε;ς3. (φις/Μ.:…) πως -π ροτυπα ΄ … |1 08 1"… vacuums αν … ςς1τ|Τε5 Vane &"… ετ… Βυζι76" "Λ… Μπο… … "Ρ…… απ…-ό των "ή…" που… Μη…" µέ ΤΗΝ-ϊ"… κεντρικό τζέω-ΜΜυώ Δ…"… ψωωΜμΟν€0 60.ι?ιώ Ντέω- νοµικά (ξνψιΘ… Άνω Για"… β΄; 'ΒωξξξνΜ…ΣνιΜ6Ν Βιλα……΄&5 'Ανω ΜΜΜ)» &. Ναί-µα…; ". ναυτια-] Πε"! το… "Ρ…" Σαιν τα δωσω… 624» μετά… "Μπεκ &" θα… τα: μπιν…"- Δ(αΜ4- κωµωά…Μπ- I935 --...ώ.… µα…… λυχνάρι. (ToSchI A”! Ροσν&Ι€ ιΜε…ω), ΐΣΜν…ό λαγό" μια. Σ'1εα'ΜΏδΟ …΄|΄ι'κο'κη . ΛίΟΟΚ4αι| αλά 84.03 βόµΞέ'ιΞ' . ΘεΔφλΝ Τό & Λαξ"; 6Ψι…εΣΝ w Μ…"…α'κη "". ιΨοσεΜ) µ…άι.νώ:ω ίμοψσωω, Λιοοψ…'ιτ &… Μρωννω 121?- Θ€ΘΨ>Ν' Κα./ωνένα Σ…ν6…ι ωκομ4…΄ξ…16Μσ Κατω" "Πι… η σ|ΠαµΝ… "(164€ Άγκα "αραιά Με… 1802. μ'ϊωΒκ…4 Μαιωςιωγ Η: σε… 4 ετερώνυµα … "Βρωψεηω. Λ…"… Μαώ… ΘζέψΜυ Στίϊΐνψ6 Στυ…+|7ω Βαν» Φωθ… βαΉ'ν1Η Μω…ω……………µ… ςςφωι Αμπάς. Μαι Λοιπά …' "&"… 60644)… …… "µία, PAM dqm‘m- new. κακά-ω 01.60»… τα… Γιάν… Μ1ώνΆναικωα "|1 µωβ», Μα…… «Menard. _ " ' Λιθοµα…# Δ- Σι€υυ?ψ΄νω- 8670) η Η - Beau-m AXC'rf‘LOVH 110€ .| Ιωνική χ'αλκυψ…ί ΥιΛι:ι΄ς'ή µία ΝιΝή Λαών". "(& “new ώ προφ. τ…κοµ…εκ ι8€2 |»… τι ΜΜνωι. Η… -ν…|ηώ . Αιώνα; ωΛµ'ιδω… αµ;-&…………… ! ":… ο" µε". "Η &! '33 .3‘ .." …π '…" 038 "Η '40 '44 '" '" .4“. Θανάση "αγών" : ξψηλα'ν…| [Τω-χ…! αν; 6.1… |… ΙΒΜ-Δ€α'…φ " 1 . ρ γΜ " 1 κ … µορφΏ ".… "ωδές… ων &"… Μανιάκι ω &… & Λάσα-η ( . .. " . '- now-'1‘. ΑΜ…. Amy «ως ΜΜΜ Μια"… Ραοδ5'Γ4ι13-ΨΜΙ Φρα "φαξ"… ΧαλκιυίΨ «πάθη. &")… '…" 6…"ώ ΗθΝόΜ- εκει…" ενώ. φρανιφ&ψ(μ, Άνα'ΘΜΜ "α!-00801. Τωλψ4…'ι πάω…" Αν "Μα…… αν; µε… " Η " Η η … (Μ……) ξυπναω… καµµια Λι.:…,…ιγ>…ω πα…", µ.……Μ 136'}- Δεν?" Μ &… Amway.» Άµ-[,=.€…… &… "&? %….» Δασών Με… κ…… &… Μ………ε µα……- «των, 1300… δε"σ…κ΄ Κ…… Μ… mum; Μαώ. (ωµά… µι……ω)… Ηθών"… .. ιΜα……α)… από... . "Α ϊον ια a ., υ…"! λύρα…. ΑΝ…-'µαι? η…… ψιλή… "…και: 1816 Με" zm’Mo . χ……ω…… …. ",…" …… Η"… "Ζωδια… Διάκω Λιθογθασι'α Ληρ-43η . New LeuucneIMC‘S |)… [342 Η " - Λ…]… "Μουρ.…" . .dM Φα… Μ…ΚΣΜ Μ η , ., ., 200061 ΧΉόΉ΄ &"! .' 791 m &"… -Λ .… υπ … Η . .. .. . Τ…κυµωι1 ……ιωΨ Μα & η : ΛιόυΜ|΄ί Κα…-Ώ " , ." με……ψ#ψιη »»….…………;ωΐ,;:;" | η : re. “(71h [Haw—mom 'ίιφώΜ…1η |. Δ .' Λάλα-α λίΦακηι΄Λ Εθν6ζΨΜκ# "να"… , Λ Η ΄ Ζώα:-ι…. Ψι'ωγΉ΄ν'0 Ρ6νΜνώ 48% Η … ' ια. ΥΛΗ-9960» Envy-aw tech-«M FIN-w- "»"… λαικο"… Δια". Mama)». πινω… Αργά… >…» . . , η. . Λ…… ζω…ω.',-. Ν ___..- , . '! Άι…" "…' ΑΝ …. "θέα "Με". "να… τα… Μαζι/(ω . "μια"… Όραμα)… TIM/Vishnu …να " οι ] "ΜΜΜ"… ωμή… Λι"… και Χ!… …για. "(µία ,Υωχοµα…η σαιτ. “IAN . " "θα. " Ν . και." "αν" Α. µια" " " " "-.! "Φανή Διαμ….» Η…… ουρά ""…. Δηµ…" Ξ&ο λάµα]. ."… η η . .ί1ιµΛω,.ίΜΜ Νεά. θα… µε,… Γ"ΡσνωΨ Λι δομή:… τη… ΐ-Χο1|ηΜψ, hymn. -." η. , Ά ! | . …- Μοντάνα .…" Anti!” ...... Λ")"-"Ο'ΨΝΦΌ …. Π……» Ζαµρώ-99,. . , ,"… Μο…… και" […αν τι…… … Μακ; Inc—vow»; …. -.α-… - …η, _ .-..….ς, . 80 . 8! ". ο ", | . ι « . . ι I . , , . . .. . 1€:€= €χώά ΜΜ&ζΝ Σο νεα ένα…-µµ ν' - &" {Ufa , "αν . υπ': … τ 33.8ΐ……ψ "ϊ "& & " "Άγ.- [ μα…… …. . Μάι Δ… ,. ' " ν΄ µε !".) ΜΕ;Ψ & εΕ6ακωζή … '1 02 03 "5 '6 ? 08 ‘9 '10 v11 .12 '13 -14 ~15 :16 '17 .18 019 020 ~21 ~22 -23 '24 '25 '26 '27 -ΆΔ.€…λ…----- …. -,Θ.ν3ι.α-κι άµψψω--- ..-,, …. .…------…-------… Λεµπ-Δ ίνα…» - -- - Β.οζαγωκΔ-νυαΜ-…-… .… ..… --, ,..---,-- ,----,-- ;"… .'Ε-γ.ωοω-. .… - . , , -.-- ……- .ΣΩΡωωϊ…ί.-ζυ…ιια- -- - , -, -.. Β…ψα'δΜ λαο…… - - , - - , . , - ‘Imavlj' έσω1ωψη… . . -- …Τ-6μνιι --ΥιΜιδ…3 "ακομη - -. - - …αν"… ""ως. Η µα…- & "αν: ζωµό Ρο.ι&ι.ΌΜΝΉ. Ηιψωι&Εώ Ρον"… :» µια…" Μ…:- "και: . - --- -ΔΜκ……ι Λιµνη, Μ…; . …. …- ." -- :."οµΜη ΓιΜξ98Μ -- Δ…πκυ……: Άχυροω»ρη σε Ρο&Μι µπες… , -… …,- υ, -- …. -:, tapas, Mam“; , - ,, , .-π--- - - --.'-Ξωμψι Η"… - …- - ……- --η..-- ,-.---.' !!!… ΜΜΜ… Σειρά"! . , --- Μαη…ω"υ ο… Δεκ… … … Μπ…." Αγω- Μπακ-ρ- 184€ ,, …γΜ4ψ ""Μα Ηακι.ψιμί. -θ€ώωΐω :… Νά") "& ΜΙχαµ(ωη Με» Νικολάι» .Τωω……-… 43€ Μ.. _— _Zhwcym-{MJALW µ1µγ.τ-ς.. Άν,Μλωι α, τα… Η… %- -Δ;ωψ….… Μι…πω…-.-Ωοη, , - .. — Δια… τ4µω.-Δ……ω…µ-…- --..-..--- … ΜΔυργι--, , ,…-.-- --… = ( & ; '" ι,4 .… . Η…… … Ν "Ε+Μ * …". **…- - ΚΑ…-Μ! Αν "pl. …… Μ'…" :… "… "Ι' :…»… …. …. '10 '11 012 13 ." | 15 ο 16 ' 17 018 19 ο 20 ' 21 . 22 . 23 24 25 '26 ζ.ωδραφική 12! …… ΜΠ:,ψ. , , .--,,- ……ωµ…ε…………ψν , ,, , -…- , …… "Μαι". Λεηψι>. ……ς…….,, :… , , _. , &&"… ΝαΜΜη:ωιω,Ηµ…, A ,,,, ,, -…1Μ,Β*µχ1ΏΒω:,Άν,.ΛυΜυ)ηω, Ν,ίω,,(,λ(πυγααυ) ,- , ,, _ Euymymm δίψα": Δ,ιοµάν>ι|.τΜ…>ω. Άνα": Με! . , !Δ-νιαµιΜΜα: ω…»,…ω……µ…ι…μ:, …,, ,,,, ….ΠωγΜω- Ναγ#.Μ..-ΒΝ:ψ;… …- …,-.- ------ …Άώκαω ,,Β…η,«,……,'Λψι…, - , , '!....'_. A.L ,, --Κ ή,, μ,,, ,,, ,, -,- .Ν1]Μ.ίκα,ΝκπιρΜ -Ά6μι,4Χ!3-,- ,- ,, , ,… ,'ΕΞ,…Δωχομωη!…1ωΆολώµι ,18Μ A . MMonyc/dih mm» Το>ο'κα. ΠΜ- ! ,, …φιρ…-ω 00>κιδµ,4352.-.Ή . ζ… ,,,, Μαζί,... -Μ,ΒωαιιΔΏΣ AA 3. ,… , …,, ….χ…ι …. ……ω…,-, =,, , ,… Σιά…=ω…Νώυζω:Ώ…υ……οΜ Ξ… ,,,,- …,οωω ,…τ. ».…..:.ι'…;….,- ,; …. Muunxqeumlaiéiaau , , , …,,- ,; m o. !!!» ηάωιψ…,,, ,, ,,,,-,, ,, ,,, . έ…, ,"… 0Μιι8α,,-, ,, ,, ____ ΜΜ6…… Γ …. 1…ς,,Α…… α,|, , , 4-…ζβΐπξ-α-- (- τω…-ΜΜΜ… …;… …- " Δ… + α ( _ , ,…… _ h II η _ ..… .,"ψ.-.… Με! 5 n ιών Λ ,. Τα ι ψΝ4|Μ … οι 3 μ λεπτοµέρειες Μ… µου μµµµµµµμµ ασυΞ»ωΞΞΞωω4ωψμωωµΞ "| οφρσ>αωωµ T n .- ψ…-,Δ.ρ…>ω .… Η " …. , ,; ιι, , .,,,,-, ,. ……ω,ψΔ… Θ……ΔωμοώΔΙµ ………-,Μ, , , ,-.. ,,,, ,… A WMLAxemzmm A A AA . A A , ,…,,……………ω……… _ A --…τω»Ψω,ω.ωά ψαυιοΔ…- ΔΗ…- _, , A AA_,_AA_A u n n A .", .A ιί u Η n It , , ι! , || u n . ,", , |! & >! " u l I! u ΙΙ,-,, , , " .. |: , , π ,, A ,,,ι,, , η u !! ιο n , , ' u n µ ,ιι, - - - _ ι , , ι; . A , , …. ω…Μ…Ιµΐ n u u u ει ;. " - …- …4ψ…ω»,πψµυω Η… πιο… , , | n L M n o- αι ,,,η,, -, ι, ,,, . | Ε!!" |Η n , .. ι. _ ", A g n n a κ ! -,Δι… ,," , π … u !. n a; ", , , "., ,,,- " I! L n n ., ,,,," .ι-,,-, || n (I ", ,μ…,Ηµ,,,,ι| u …… ,,, !: Η so 34 3! 33 "I 3 ! 3 | Μ 38 Η 4: 44 4! a! 44 45 46 48 Η ,! . " &. n l ι . …… Η… ,βιΜ ……ω…ω… " " '! ". .. η η # 1 |; = |. ι = . -!-π!"ω ΑΠΌ |(Μ610νΗψ-, .. .. …€……µ …' -- Τα…"! ' " " " … -" . 4 .. ! Σ .. .. ι'. A. .. . '='.Νιω……… «mud/“946105 ΜΜΜ) ' . ΜΜΜ II . " ζ,ΜΜ-ψ- …… Η & η η … 6φαντική αν] φωααωµαωµ μµμµµµµµµι- ΞΞΞΞΞΞΞΞΦω…ωαμωω…ο Τρόποι ένα"; αν Θεµα:… 61ςΐξζω…ιΈ΄…ςµζξγςλΉδ Ζωάκια σχεδίων Εµίν… ύ4αγψ, προςςξυ;-ξκηκΜ 7 7 Κι>-ι'… άπό τα Κοοτι'…ο'ι' …ή ΓιίΜµι.…ΨΜΑ µε; 7 "ΠΑ…… ποντοι… µω00ωλω µα…… γ.Μ.Α µµ; Κάψα" Με το χωριό PaOSLMd1_ Υ. Μ-Λ Ν'4 και… άπό το Κιοτι'…οι' Ώξλαµ;… -ϊ Ν.Α N !… Θέµατα από: ΜΗ …… αν? :… |α)- όξω…" ammo) 1ρω|ώ…|(9. ς.εΜ;ω , "Ας "Μάχα Χα)… ηµων?) Άμαν-901 -κΑ n. N:2(V.n.n.)77_7 Από… am; 16 χωριο Γιοζγκατ.1.Μ.Λ.-Ν…'3… αν"… παταω… ύψωσαν Δω- "µου… να… ζωικών…" …>φ.ϊ".Α.µν >…" …: " Κωδ Ρως,/30?- ,….3…,'!-,4-,Ν,-ζ, ,,,… Μα…"… θςατω'ΏΥ""ζΜ τα… &;8ώγω &: & "τα… η…» 1.η.Ακ;…ιΒ ΑιαιοδΡ"Υ|… ΜΝψ- όπως»; πινω. Υ Η. Α W (ς τ…… Ρ"… Μωβ… "ΜΜΜ". ΜΜώγ1οψ+ξής) η…" μακ." Εξω-τ 1 Η & Η." "|"! ή…" Φουκώ/Με … Άλι; ζυςψµνωΜ>…. +. η Α…… [411 …: "ολο? 6…" . Μαιν ι… γµβΩΣξφέηψΜχΜ >]… Ψς!ξΜΙη …!. Η. Α .-Ν.ζΖς- 7 Τµήµα µ…ωΜ …μψ…ό αΏό ια". Vanda-(95119.7 …,"… .ς.1ς7 τ…… “macaw mourn: &; ώΞ€ε…- γ.&µ.ιν…Π- -, τµίώ όωίμΜά΄Μ αν ΚαιΜ(%#- Διακοψκ…ω΄ -αόυω-α &". γ…η,Α… |" +?- "|…" αν…» από κ φέτα "αν. (A T.).7 ΜΜΜ δι'ψοο από το Λιβάδι οΧ9τ…σν Υ. 707. keen-6m Μωλσωα ΑιοκοόβΗΜ"Φ΄ θά…" από»…ν δεν"… Υ Φ… … Μιλένα…" ω2ΔΜα' Πωλ…" Υ.Θ. και… επί" (όλων έ…; 4» αρψ0µ. Λ.1.9.…Σι…>.2Μ Καµµιά"; το' Μ…… . Λ-Τ.Π. «,»… και… 606 ών Ρωµανό Απάνω "#0. Διάδρομοι άπό τα" ΑΒΜ…|Κ Κιάµος» 1.0. !. Νίκων"… ΛκλιοΡαΜκω Μ>Νγω 00αγ166. .Τ!!ύττκ Έ-ά-Νω βάζο-γ')! Παπούα?) ?ε…έΜν v.9, ΜΆ!' άπό τα Χωριό 'Ανω)… , παπική Άλμα…» Υ.Θ. Μ..-… … Taya'ela &"… ος+ιοχων'Μηαρρ.… 33111133 ,… Χα)" {and τα Μέτσοβο… ΐ-Η.µη _ 7 77 "µε… …' ΜξιΜει &… το Μέτωπο. Υ…. Π:; Μινψέψ1319 Ά…ν…098…- , QUA- & 1%!" έσξεψήα Μωβ-ν. Για]. 4 Μαώ τι κ-ψ…ύΜγτών έ>…ςέΌΔ 6100» κ.α. άναψαν…- Σ>-ςξ…&Λ guuown'umw 13470qu Χαλ- από "…' Σ-τιµγΐ?ω πα…"; ΡΜ "197 L367 … Δλρκάτμ… ,…" … ___ _ … Κουμινα-µζβα10- µε…-ι….» ιεννωω…ΜΜκς- ΤραγοραΆΙωο ταγέρ! ΑΆπαυει. Μυαλά (4ιτνώµοω).- ωΜ Καθώς ξανα βέλη… Κανα»… («fie/mm)- |… " ". .. Πλαµαεώι άργ4λωώ !!! &. "όρΘιώ ό0γλλΜοξ Ριγω'ω 1344…» αν…" ύφα…ο … ___ Λ€ηΜβ€εα4 καπ-τω δώ dew/v.6 υοαπω || η *! Λε…µμω Μαντώ &»… µμ.…) 908:6: |?ίρΝΜ΄ύιΜνΗΜ- "λ.τ. . Γωγώ"… Λ…)…» υ44…ι΄ 616 Λς|έφι τριάδα-Μ. γλυπτική 15 … . omuaupuww . µµ Η… :» ω … o o 14 15 16 17 18 19 o 20 .217 '22 ο 23 a 24 o 25 026 | _27 I 1% τύπω; ενώ "φ…-;…» γώω4 και… µµ… Γωνιά… 24τ3€ξ1- …4365 1ιΨή(Εθνεθ Άµα; Δηµητρίου Ν(σχωει'ω 1368 +"… "ενώ "αν… Ξ΄ωιώ- Έθεσε. Έ — -ΣΧ€δΧ( λ|Οα»'Μνψων ζωαΜώων- Ado µοηκοι-'ιιά. Ωανσγια Μα):€ινΏ€Μ Με; Λ€πΜθέ΄&α µια… Λγι'ωΔαρΗιριω Neon-N39 14€"? Μιλ"! 2ωηιψο!?ξω7.ξωφο| . ΑμεΑ ?0ι4Έι &»… &"! u u : Θα" Μπρμ'ι… τη… Abe-glam Λα"… ιζ: …;… … υ % … ΜΜΜ… 7 u …. ως: η … 7 . : 'Υπσ'ρδψρψΛξωΜφ|(µµΝκ! 114€ " - : " - …" - … 19% Mum—«m &»… ΄ω β€όΥΜ'ΆνΌώΜ0- Άγια; παρά…" µάγων"… ι?06 η-ω … 2α΄Μω μου! : 7 .. … |κοί Κνθθ Μάλι…. Αγιοι ΝΜδΧαώ- Μέι»… ΏΜΝ (81? "ο… µΏµτ…ω Σωφώ Σάρα»; 7Πχνΐεπς' 1830 Άνα'Υ>νθ" Με" - Παλιό made πω…- !1αο"θυ(ο 'Αγ.΄ω ΔπΉΜΥι΄ω. η… !?!- Κ-δΥ-ΧΜ΄ ιδεα! ΑΠ'" Ν€ηα)ύω θα'-190… (23? "οι"… &… πως"… 'Ανω Για…» …… ιζ" '86ωπ:ηώ ωςµωπάνώ-Δ04Η1 Η? ΛςΠωβέψα νΈξΩιήώ ενώ επ… πω Ώ|αν1ΐώέξ»; ψΔςΞή# 1-…--υ- " " " " ;χςλ(αΜ Π-λ|??ΩαπΏ "440ΝΉ ,, … " " η "η?" (των…) '!6ω1ηΜ' σπα… εµ :…" ϊκυ€ωνα΄ "ε?-ΜΜΜ. "ψέµα αό>ι1ς:'|'Τ-;ή,"ξΑ693Ώβ- …- ΄'Σκυςιον6 "ΜΜΜ . Λαοµκα……΄ #0… "σας… Σκύρο.» ο ,, : » , τα '" ,» " '" . ,, η 9 Μ ω «: 4ι #» Η! 4! ε===9€ε=έ= … ;Ξ… … και" αυπνία: &…»… Μαι ενώ. Name. ("ο τον»… "…ο Η η 7 7 u " . ' " :… Η …. "ηγήθηκε… εδω… και". " - "ΕΞ;τ&;" … Σπάνια 636 heme. Agogdqma Half!" (3-9. twig _an'whéffia τέκνα… Ά… Μπα) - [των 10… Μι - ? Λ"… ΝιηοΥΞΜθΗιγΐ1εα] 1?" 7 …Ά-ψ ΜΜ'……έ'ΡΨ- … . κ Δ-…Δ…… _7 --… κ …… : Άντα "να'"; Ώεωξψ !!! ___? -.….…-- -" .---&"ά.…Ε…€Ξ…έ… -.α - … … …- - u ΜΜΜ. "606230 Ανω ΝΑΜρΜΤΨ Α … . " 83803991!!! &. -ΐΕεω ΄ ...... .. . Μ… Μ"… ?"εΞ€Φψ… - Ο . η " ι 7 " " Λ Πω ΜΟΔνκε.ω εαγω:νΜ - 7 q , "ΠΟ ΛΉΡΝΛ- Λ (606; ΑΝ…, ξ": Βπχµ…ςνο Ακου"… Με»… Πάνο"… ?6#ι?6ώ…. άπω-ρ. Ναι… που… Μ.ολψ…ύΉι…- VM‘:m- ΙΜΟ ΜηψέεΜ π…… ε…… Άνε…Μ ών;- … " | ο Όθων»… "θα… .….….-……. - … ΜΜΜΜΒΜ… …-…--- ΜΜπ…€Μξ… "" …. .. Άγκα» Ν|κσΜω [ΚΜΜΜ |-848… ΛΟΦ€|αΝυ'ΜΜ δλυΜιώΜ6€Μ amazon/a C Μωω) …- "|"? ; υωαωαμωω… »… ΜΜι-µµµµµµµι- μω€Ξοωωωααμωω…ο 88 & ω T να '1‘ .……… Μ.…!ιώτ…ι (&) …-.-…-... ΜΜΜ… .Λ..Η.Β.Ξ. ____ . ψωµιά-.- . . -.-………- ΜΔΚ΄…(3) … -ΙωµΜ (η… Μιά… .…Τω…κ»ωμµι - ...τωω……… (ς) Νοµικό "0860 &… ……Β…η (:) (όµως (η Μο…… Με…» :…" Δ€63µ΄ (,) .ζ…!αγοτ…ί| 0) 363… …(3)………, ,. ……04ω……ιψ… .- …Δ…1…ΜΔ&ΝΜ Μαλί (8) . ΔΜιωμ-…Νώ…|αήώη ". ……µ… .. μ….α ) ……Ά……-ζ4)…… . Δ…». _ .Αω'ω:-ικ… (5) - …ιωΜ…(!] …… …- . .… Με; - . . . 2 I 19 30 ΔΗ 38 33 39‘ 33 3 C 33 3| " 40 Μ 4! η; :" 48 46 43 " " % ." πρ…… …";- ...... .… - . . .… » , imam; …. .. Λ.1.Μ; µω>νψ;…ζ .… ….ΈηγαΝ&ν'- 4…-Μ……… …… … (4,1 ϊ ΒΟΛς>ρ. Ρο!!!" Ω) &&")… …… Μο…… … (ι! ΑΜ… … … Μ(ι| …… θ… (ι) …β.Ρ … [Η … &! …! ; ".!!]!. .ε":…- …… wimp» " ,! 84 {me {900' ' ΌΦΘθΌΏΏΜµ που µμ…μωωΜµµ "|! ασ- " .: ΕςΤ.'!ΜννΞόπ- "Ιωάννινκ ("&") …… σ……ε# ……Μ-………ψ>ι «8.5.3 .. &… των … βε».…έψ…-Ξψ :n:__n ως ΌοΜ…δ€Μο… ως? Λο-χΜ…ό _lGu'76mf_7£\a¢omn_o] βυθό?) ά0κσντΙκώ Katheu- .67070f'60p07 ne‘rpwwn ότι» 2α.ψρι -ΤοϊΧω &" Μαλάκα Μαχόνευ gunman! |…» 7907¢Wfiv Γή"?! … ,…-… επ…-Η… "µία Ove‘évme- '-Β-6ώηη1α 6Π΄Τιώ-. κρεας Πω…*ν…… 451335 %, 7 7 τοι-;ρΜξς σπιτια Γκ»νΜΝ>ω Μαµά; 7 Mamba ΄ο&Χα'λ…νο Το-ο'ι'1ς|ω,"ίτωβο :……ι σιδωίγ…- Μακα9-ι)ψ!!!!Ξ!… Λ|'µγο Εζς΄4Μ - Toshtuo— Κόσοβο ς-χζ&α ιζηαρώνηω θοαντών 7 µ- - Μ--ΨΡΞδά Καμάρι)… 77777 — …' "……-Ρό-Μ&.- κ……- - …- & 7 ι… ΑΝ…!"- "Μάλι _ __ _7 έξω;… &αώ.…ΞΣ?α…ώ _ 7_ 7‘7 €ωεΛά:μ …να… από το Αν0οψει. A(n_‘lo|0¢'(¢o7d βονόοοΜ χοΝώ ΑΜ… 3 39 αν ενώ… τα! Πισω", "έ…"… τµ ούζο και"… "επάνω - 706177019; Τµ4Νψ our“; Μξθοο βω- Κόνιτσα; & ζάντα…» ση… … "Μάιαρ… . Τα… δωρο " Ο " u ,! 388 888888838#8888 Παλιό ύφοντδ … ΜΜΡΡΘπ ς? ΄ΑΠώ Ν…»… "θα"… . Η»… "Μα…: Αγ… ΜΜΜ…- µε…" |…» Χ#ΜΜο (He-nape»- Μια "Ενα 6240! 2. πως Δάπεδο Άν… Μπηκα; ωµά)". -ΤάΏΜλο Αγία Νι…Μον ι. λ(ιιωμέρα# ΜΜΜ… AW“: Πά…ωΞ ΜΜΜ)… " " Μ " η ι. ,, Μαώ 1ψ…ωωΜ-Νµ'Μ η…" 'Ιωαννι'νω ΤονκοΗά4Μ Λ"… Ναι»… "Μωβ: " κ κ " ΜΜΜ6Ν'- "άφοβα . . ., Η…) . Δ'0""Ρ"""΄ ""Η"…" 1ΐ"Ρ?θ- Π-ΘθΜδηω ΆΜαψν-'Ρµ κωω……'.… 118? Δανών… Σηάτσ%ώ. Μλ " κ & η Με"… ""Να? λ"… ΓΐΨΜ΄ω "Η έξ ‘Iwawivw Δρυμοί… να: β"… and ΏΜ+φύτη βρε)… &… Κω…ώι. 1348 -Λ Γ6΄ψωα στο 24%?! … κ η " κι άωλα€ά… … 2010… Jamaica πω…»… . ία "&… έω8Ν ών " … η [ µόνο Μψωα) ΓιαννΙω΄π … Με… ει" Μ c'r vva'w Wit/161‘ ΜΜΜ -'Ε…΄λοΜ. ΦΦ-ΙΦΌΏΌΜµ … µµµµµµ Η 88 " η Μα…-ώ "& 806…» "οι"… αποκλίνει Νε… Η?" Μάρκο.) "ή"! ανα-…' ένα"… Κολορρυτω΄ν "νικά ένα… Κορεά"… Δίλοφο: τ..…." ενώ… τα καµιά 0ψ(όΜνν"= 'Ανω ΝΜδΜΩ 1330 Κάτω πεδινά.- ("Μακ ο"… 04006 "& … 'Ανω Πεδινά u n η οι : Άλώνι "αν" "& Ριδοβυ΄Ώ. Εάν ΠΗ…α' Άλαν. Άλυ… "ενώ “mum- Huuxa’vu "ανάψω": την"… υλών… Μαυριγ:πη τη… µάπα! Η" Η…" (πως οι… κανω… "ως… leukaemia) , hut-nu" θα"… n : δεη-4…- βμΜ- γε… "Απού" Πίτα: (kiwi-ax [contain &… σ'…φ…ηό των… "Μην… …'σ…άλω Παρί.- πλακα σε" τα'" άπνοια …… Μα…"? αν… …' σας…» η &… Μο.'ΜΜω6ω'- gunnery-r Άθως"… …Μ…# "ακμών… πάντα:… …. "' ΜαΝ|Νι'10: Μ>Υτ#|'Μ Φιλµ…" τω…….ς καλά;» µοι… & n mm Πάπιγκο: α……αεα… ως: πεζούς; "γαμώ α…… ευ ΜΜΏ'ινι …για» … αθώων χακί-γι 676 Καηέ66βο ' Άμάι06ανο λα… ΛΜΝΉω- άναψε. Μζο 38388883€83=ξ€€888=ζ3=8=888 .. α η η η α " α κ η η η η η η η η κ |465 " Μ " η u 'Ανω αν"… Ν…)…" ΠΜ " "η " η " Μ " " " |ια΄6ηο "άν ) - Χαν-ωﵫ4 Μ σαν……" Ζωνών) : Θα" µε. Η &… PM) " λιμάνι …. ΓυαΝιΝ#- Τρί"… παραλία Χανίω- ν…" ')ωανν1νω- ΑΘΗ…» δω Ρέθυμνο Δ µας…) αν 'ΗΜ…)αο … &"! Χανιά να δ'…. Σάµυ … "Μπ.! '- Yenofi‘fl‘w‘u “'9‘ τοπία .— coon-amatheomw 10 11 12 13 14 ‘15 16 17 18 19 20 21 29 23 24 25 26 27 Η "Με; Πεµ "μια… …φΔ…ώ, .»-ι-.ι-ΜΧψη ........ ;- = "|!!!" …… … Α… …η-- -1-Ά "ή"- || ; +. : -ΑΏΡ….. ….- ι… --ξ.-…µ… .- - η ι -- .. ……ι- --- , , & ΜΜΜ… .Μ…Δη--………… ---. Δρα: _. Μ9Μα -, -,….-…- - _ - -ΏΒρ…|ι…………- ,…-- -- -…- --- --- , …ιω…- …- -…-……---- , - Μ…)" ,- ……)Μτώ.ω- …… ,- ----- Μαρω! !!!! Δ…… - ,…- =====388€ε3===€= : ινϊ.|.|| |! ι|ΟΛ αι, -... |. Μ…… τέχνη :" 1 Malaria": -'Δ….ω:-γ…-(νω&υ ως… 8." Με… 2 ! . n ι " … ,! 8 ; -- * , η : u . ._ 4 . u . η κ ., u …… Ν 5 - ι α ., ….. * ___ ι. I; ……ιι η ;, η η 7 …-υ …… - …η--……-η… οι …;.ι - … …" - 8 …µ- - -… "- --!-.…-ψ…Α - 9 u_ _44 η .! n ΄ - &, -……- 10 … … …… µ…; -WuW_____ 11 π u a ιι-…-… . … … - …. 12 Ωα.66&η…-δ…ιψα Μ.γµκαιι' ΑΜ Θεό…. 13 Anibal. ΤυχψυΜ----…- .-… ,- - … -. 1-1 -. W, -ι…-ΆνσΛΩνεί ----- …- - -…- ,- 15 Wk, …ιι…-.- , ,- --…- 16 u..- --4………ΆΜ-8; ……- 17 .… …..ι …… ' λυαιωμ'.φ-…… -…- ……,… 18 ……ε>Ψ…ωιπΜοΜ-…Μµ W - -- 19 …… --……--…-… 20 η ! Ως!&!μΜ 2! µ . Άνν-ς…-- - ---- WW 29 η.…-- "ΚΨΞμ-굴 "για …--…-.…- __ 23 ……--υ……Ηωι…νιΜ…-……- - -, ,- . -- 94 ………µ-…ΕίΝΛι-Μψ-…-……--.-- . - 26 u I! Λρ…ΩΏΟ!-ώ… .-.… 26 n ΐ…µίΝ ……………-……--……ι …… …… " ι-ι… … ΓΙ…" -, -- - - ι : … ι α ' λ… , , … '. βάπ1ιζΒ ι α = |)… .. . : («Μπιν ΑΜ! ' Μαιν) Καζάν ' 'Λν.'Ι…… Ωµ… ! .. .. : …αν: με"); .! . n a …' Ώ|Ήµ΄1ς|! ιζ? ! η ι .. " Η: ' ' V f“: ‘ l h . ϊ : ο "ν :=υ=υεεεεεέξεεε======ε==υ Η΄ ;; η η … -------- … 4.4 " Η» 4 --= …,… 7 , - | 4 - … . -……… ; …:-Μ…Μέ&δψ … , -- , : 1 … … - "9ωµ,Μ.2…… ……--…… … … Δικά." Ελιά»; … , - Amt. Wu ,… Μ , ΕΜΜ.-……-…-…- — .— Μ " ΄ … Λ & i …- .) .. .ίΜ…έη - …. & Δ Μ 4 … ς ! ειναι:-ρ: .: ΜΜΜ-…41α4µψ… …. ΄ ' ΄ Ηδη΄΄ΤΗω… ' | .… '… ω !… πάς… Αν…-άι !… "θα". (μμ'… Δικά…) … Μικρές ένότητες ΨΦΝΦΌ|ΏωΝ.Η ΝΜωψωΜΜ ωµµµµµµµµµ ήσυΨµψψι-8004ΦΨβωω-Φ Μα… και»… ( β|'λ'Ω:Δ κεφ.… ……ω:….)… …µε"… να… μπω "αν: Λ(Μ΄8Φ Με" Διαμ.». (βιβλίο), Δηµ.-΄) Μιχώι)'Μ6ωω: ΔιιµΜ.Άµα αγαπω: (κακο… :… - Με μια οι: Α (.… …µ…π…… µία Μάκι"- &… …ι-ίιΛΜ µμ….#ηα…α… Λ .Η-β-Ε. ΜΜΜ-| -ι . η η η ...-ι,,- - η “Cynical-Aden. Munch-neo- {um-u: «οι…» "! …3,-,- Η ι η η W &. κ η ω & .-ω-, " κ η u _ fl Η !! η η . ψ…Δ.αοτψδ "Ναυτίλ- "ό…! _ .. : u ι&0 µυ … … Μα…,- ..γτφυµ µηλ- Η") Α Με …και. Η…... Μονή Μαώ Μπλέ… Με…" ,; ,,,-.… . -?οχοµαΜ. Μο.…" κ.μ.», . ι … …Α- ι Λι0α…γλυψο …" "µην…"… 4'61 … ι α . : . "πως… "θα ΄ -ι----ι… ; Τσ'Χ0…ιΜ "η… ά…; 1140 Δ…… .. .- Λια…»ψ. …»… πω.-τ… τ……ω……… (… " -… … " -…--:Τοιχψ4ας … Μ0νΝ- "από “fl- ναι……» "! -11-..!.………ζ & …η η η η η, . _ . ι : ΏΏως. "". Μ'"… 4…" 482… -Δ---- .. . |. το (πω;… η η η η WW; . .… , 1,οο…ο Ν των… Ν……" , "οι Λ µΧ ΜΜΜ ΒνΜ'ΐ…μιω Μι χα…λ(Κωνμέι'…| (Σαξ ! Άγα…6ι.'ν µ ι. .! ΐυ'Υ0ΜΜ| Ηΐζ΄0Ν"" …ι…εΝι6661, 'ξΌ"λο "Ά… ΆγιΜω Οι…ψνω Λ(ΛψΐΜά ΣΗΠθΠιώ Μόνα-ν Μ΄… Πά€άι'7ζιµς , Ζι:Ήό?σ Μ… &…" ιάινια…) « …. …. ΛίΛψ€μΜ ΜΜΜ… Σι'…α.αι…ιπα,ι % Ν… Α…… παρα-Μέι, κα…", ααΘιώ Χανια ΐονψλιω ΩΘξά Μάκ€α1 Γςςι(α|. ΣΩαι…6αι…. ρ"…>11 6ρ:ιπ.ώ/« Λ ΕΜ ". η η οι " ψ .. ΣΜπωπ:4γ… Η Θεώ…" η Όραμα "&… άλωσή Έ)… ΦιΝ0Λι-)Μ- Άλ(+αυ.'.φ.Λ;λιι. «« |! Η η ,. ϊ .. α " ν +…» α Η η .? Σχ€Ώσ &… …… υαίν1ω ("κώμη 4ι>……0"Χ +00(ωά καει"… (Να). Α.Ε Η…". ., 20Μω (ιμπν Nab?!) Λ 6 µια… ΣψΛωπ:.&α> φαει… ΔΕΗ.". " … Λεµπ. καΐ6€Ν Σ&(ΐ4α΄7(αν| "η …. ΡΟΨΚ'# Θάακιη ΑΕΠ"… 9885333838 Ροκιω δΛλ(ν . ., == ρσ#ί΄4 ζιΝΜ Π'4ΨΜις%µσω θιειµ)€ιιι'ώ' α' 'εκκΜ6ιαετική ΜΜΜ… "| ι1 02 O3 .'4 '5 ‘16 Ο 21 22 23 24 25 26 ι 27 και… πειωι-ΔιωοΜΜο…ωψψ… αοιδ…---- ;ω……αψψπ… , W W W .ϊΜ6ηα . , τα… …ι…ρω - … W Βλέπει-Μ….- W- Μ…μω----- WWW WM. -4-+Μθ ού)" "ώμο… Μ …ΧΜ---,7--- Μο..χψιΉΔ€'Ν5-ΜΜ οριακών… Ά… -ΜΜω-1 (αν); Μ.; μ'0!νω…ώνσ…-Μωωω ψ-Μνψει…σανω ι, ,… παρα; , …- - WWW WWW Μπιγκ-ΔΩ… μ…- πµ… Μαζικά… .W.WWWWW Μ#Ο---ωµµ.-άωω-Μ-…οΜω --,…-,---, WWWWWW Με": :-ΔΜωμ… -12µυλω-τιζι"χ…- - WW WWW . ' η W a W WuW W W W W W -, WWW WWW W Q WW W“. W W W WWWWW n Β-- “W “W ,- W, W WA |1Ρ0Υι;-,- - Δι ΜΜΜ50πβ…… -οι…ω ____ , ....... W --ι-, WWWWaWcLW W ι.- WWW n IL I. -… Η W … … .. "Β…-ΝΜοΜΝ-Η5Γ- & µ η. n _ W. WW Θ΄.-€ … WWuWWW Μπομπ". , WWI—WW ι…- 9 | _WW IL ! ! + η ι . η ! Η ! -.η ! = σύμρονή "φάτε"… ΟΦώΦΨΌωΜµ "κυριου… μµµµµµµµµ ωαυιψωΜΞΞΦΦαΦυβ|ωΜ…Ξ Μάι-Σων 2009480 .Λά'ι'ετι Ζαχαριά Δι…- (να… µπει»: Βινωεψη …ο…" Λερ"!!! ……….ι τιρ.γψ1…α……… !……" _WW; : ζω?" "µα…… ….ιι……… , WWW W , Στη-Μι… "µου !" εψαξα" ΜΜΜ . & "αραιά. _WW …. . .… Η"… η = "αν" οιο'…ι . . WWuWWWWW ", , ,, να… ,!!!" z εν…µΜ "…να. . W-» η. , "Μ… &… ;Δι(φς - ι " Οι…". Παππά" W α η η ("μόνο WW ΑΛ… «λιπίδια WWW Δ… ο…" ""Μα Μ….ω ..-,--…--…… . &…μ( &… . WWWWWWW ,, ,, WWWW u . u _W WWWWWWW W WWW W: M .… || . . W WW Μπαµπ… ……- u 0: qWWW W W h-WW-W Wu … η , .---- W4. , . & οι…-.… , W Amway"; εγώ-;- ι………-……… .." "…-- ," ,… ,,---- , . WW|\W Wn ‘\ | - WW W n. λ,…- -. η,---,,- W ΜΜΜ-,,,- WW W …'…………ι …-…4……-…………- WWW—W- .-…- . -. -…0 η . ,, , ": Μι. ζω……Μ η… " … =- W - Δ; W WWWWWWQ. .… υ…. ν!- . .ΣχοΝι΄ KQCPQBUDWS‘K‘QAWW‘DLJW . - WW - -. W Σαρλ. &… W av . WW- WW &…» mmWMthmW . ……- ]ςωµΜ 4-Ν1ω-Ά:-ρ.'ι…- 3139- - W ….Μ--…… -…---η.-- . ..η .… .κ-…. .. Με?! ζκ.ψ4--Ηηη.Λμιώ- ----…- .. …… …;… ---ι. … W. . - . Ζαλαλν.9… κυ1Μ-.ωκωω.μ…ώ WW. . WW W Μι…ρ4ιΜ…Μί W... WWW WWW- W …-η…-- W. !! -.-η.-. .W .ω-.-…ιι -- Η'--.- . --.-.… WW m …ΐ…ω .… WW W: Χα» «' Φω€ΦΦβωΝΗ ΜΜΜ"… μµµµµµΗμΗµ "αοιµωξΞΞφωαωαμωωµο …ψ……… W - W ' ι - & ' ΜΜΜ 44:3 L …' ! …κι-----" -- ……µΔω) !! …… … Δ - …… µ Η n …: …. W. in: In M ; ι. u . ! µ . ….…=ιΜ… …… |! ' " 28 άδιοδραςια a‘ 28 ΌΦήΦαΏωΜΗ "(ο μµΗµµμµμµ ;ωξΞΞΦω-ιαωμωωµΞ 88 Ξ WQCILJWAMnWLrw-mlwto flu and; ΣτιψωκΗ …. W " η. ".0ς.ναµι ,":οηΛώσν WWW _WqWWWW. _..WWW. :θ.ν.-.-|ωΜ…"νόμιµα-…… . ". …… & & Εκανε) . …; .. . .... . : %γ. ενώ… … .-…--9ι……π- .." * .' Έ.|Υ…ϊ061Ν, W …!… ………………… …… …" η .. …:.ΝΙ"1ψ .-..ι---….ι…- …… … ι. .'΄ΆνιΤμγΜη Μνοψγδ) & η …η . " αι ." ΨΗ)4΄"Λι ", Our; .. JLWWWW,!|W_ … ι .» …;… …Άνα'ωα:µ …"…-……-----π.-…- . . ….……--…-…2τανρω(ι: …υ…-…………- WWW W.4_.4 WWW' 'Α"οΜ ..)-0. …. η… Α. " .--,… …: Χρυσό) … µ (gel-nu : '|ω…-ιΔ(αδριΓη …κ . …… …. . !...Άµο…ΔΜη - - …… … η ……… ]€…-ς…-…… _ .. . -..-4- - ., : Βεν-ψ "*… WW WW WWW uWW.WWW4W W -. "αννα…- ".… µα…. . * … .…|.ίµ……ι. .W.W_ WW …η…… δυό πω…… Μαι…μαη "η ά…. … …1ψψ. & Σαλί"… "μου)"… …|……-. '…ΩΟΜω. .… υΜψ…-Β- " WWnWW'Aym. Α…………µµ…Ω των… και)…" .ΜΜΜιυω. Άνω Νικόλα"). 1.66 & , W W W WW —W IQ η … : Θα………… WWWWW W .! . , .: ορ.µψ……---Μ… &… …-… .…ιι………Θ(οψω - WWW.-- …………-. Η Η 30 !! ει as so Η 38 1: 4ο αι η: *! α; as In ". Η Η J memu Azania …ω….ΔµψΠω Μ… _ M a H M u . Δ'οΥν:ι'µΓ|1…ψ… … η η |! . .. …!! α η… = |. 4 & &… π ! τη -" -! |… ". Η χιουιαδίτες ζωάκια ΘΦ-ιααµαω… εν… ζ΄" ; …Δα…Μ [ugwwlu- ΤαχομΛωη Άν "και" Με"… ϊ?οΖ 34009… ΧιονιάΣω |916 'ΐθ€'ι…ώ Παραωιτσυ manual ΠασχαΜξ…… …λιον…δ'ε . . . .). 'Egv Νιώθω µάντης…) ως…χαΜ8…- Χ-ι-οψέξΞ ΕΡγαιωωο Μαρινκδω … χιονιςΣζ| …'Λξ ΝΕ#4η- "Anon Άχιλ)µω …Ό€ντέλοοω ??? …ιΜντιιωι"αο;λ Νό…ΡΟΜΜ- - …" u u …--" η . ξ" 'Ψθ"'΄ µ.μ… αιχμή κω.μνµ'γω «μ'-ιών…) Μ- (Θέρμη ως…" "η ΄ΛΜΘκςω"Υχνη " … …η… η ». .. . .. ν…µ….'…ω Μιχ.)". Μιχπ)η,…';ωιΜ"|' Ηέ!0ναη Ν Μα..…. τι…ψ68ΜΜ , !!ιζγ…4ξι & το!ΟΚΛόιη…%θηΨζω Μικω΄ (Μϊ'0ιωΜ" "να" βίο-η. τ ….1…. …- - -… … η ..-.W WWW- "'Xd’f‘f Εξξξξ" ζ'& Ν……- "θα?! ΐιαυ&ξΜ Με: 04 ί1ΐΟ 25 ιι- , η _ …και…" Μ,… άψογα! & Αμα. "αιωνα- & n "θα") ι6Μιοµάςω. 'ΕΜΗ|Φ" Μ…"… τριάδα. θα»; 4802 …… …'…α………ο1... αν"… Άν [εµενα. …… (894 …αφ-τ …γ…………& ΓΜµπ…. Μ… µ-- WW- κ. ---κ " οι . τ6…ΜβΌ 4 …!... .… &. -.[ω… Η u n W?! W u µ…… ’_ 11 LL _ Δι …- …..…Μ…- , …!……ι……ι-- - .Η.ΩΩυ Δι-.-…… -… . - - ι…-..ι-µ Τζά να να 110mm ΩΣ! ζ: η ζω… 891%» 10Μ.ΜΜγ…ιΜ - Μ.»ί>η |1ΐ3 & .ή. μ ! µ “.—. κ00ΒοδΧ| ΤοιμοψΜΜ επ', θα… τα ΑΟΤ ΒδΕςορ" … - &" Μιχ.-…')- NIuOMGV ϊ…6υνµ΄νωκ ιω…γα… Άν α…… …3ΒΜ…|Β! -μ--- .". W_ W «WWW u ….-ι-ι-=ΜΜΜο “\wwah-Wt-WngW ι ..ι κ .: … ι ' &-&.03µωΜ ."- |?! -Δ-----'--µ WW .…- " WWWW µ-..-… W. .. ., Λγ-.|Μψ».μ. .. & Λ …………… . .; _WW—_WW.“ WW ν..αεθρυη κ. WWW—“WW WWWWWW WWW?W_A§9pth-1Wh2¢ W -… & Ν Δ … --…..-.. : λ8µΨ €Ψ.ΚΙψ3νΆ W …… . &"… Ε...-ε… : Χ…. [ε…ρυζω- Ά." … . 133.1 .… WWW W WMWW W_ " ..κ …. --Δ . W W WWW &- …. -…-Δ-……--- Η… ή . … … η κ . … Άψ…ι.2ω.4.ΏβΩςΜ1, "& … "Γ6€ΠάΧΌΡΟ αν… …!!ψρΜ- η… W ---;-…… ζ΄. … " .… µ….--…9-Θ W W W W νι " η -… ψί- ίαιµνςΜ .6…'τ. Τα"… 1863 , "ξενο Λιάπη …… " " " (163 Η κ ___ W W Gavan—2 "αγ…… Τυ>ιοκαα'κ 6% αν… τω Δράμα 18101…"- Λ ,. ΐΜΜΥά&' ,θα." Μ.Μ.Ε…) Χί-9 Αγάς… ""-4???- b V‘ V‘ " ---!. .-1--ΔΥ2.2 . .- . . W Δ αν… . 6… τι (λαό… …» Άξ€-ω;%Μω'&.Μπ 1115-- - ΆΝ'ααια6ζω ""… 2ωµ. :...»… &… µια» &"… "Με; Πα…-ώς; 441927 Ζωα"… µΗίΦΠ .κάιώί. !…"… Μαρκ. Νομό… ΘΜί (Minimum; Μάι-ν; ' ζωα…" Mala-2m (421 _- …-"ψ…ψ-… Ή'θωδωΜ Ζωνίψω Ηρα……µκα…. …ι…ζ…Δ| …….…( [τα &… 5 Η η " 4 Δ " - ι ! ι ] µα…; ,-ΜΜωΜ … &. &ψ…µω…ωο.ι-…ψψµ- Οι…-Μ Ματ…- τα… …τ-ιωΔΔ;4-ρςΜ-…&ωω…… WW - … 'Η? να…… α…; να"… Weaving». flan-sea». ) …η … κωδ.…" ΑιανωωΜ ά…ΐ- Μακέιν"… γ.…--.. ίΧΞ΄διυ ΗΜΝιδ… …- Μιχ…΄Χ Μιχ.…Μ 'Ανω"… - Μα η"… μας . "2 {\an ιε…….;. ΝΔ (0 ίΐΞ'ζ µ'.4…ζ. …… Παπακώστα "Με": Μ'…» Ν!!αλ6ι'νιι) . …!"… ?ι'έω-τ:ωωμ ' ι- ," ". Ω Χ… …. …- Η '66 Ο " γ' , , θ- …… -… Φωήσ=αΏωΝµ … µµν-µΗµµµΗµ ΞΞΞΞωΞΞΞωωωα……ωω…ο ΜΜΜ…) παρω!» (AWHWWWWWW W Learn: «in …… "ευθύνη WW Δ.,-,.ΦΠι΄Μ ,", : ξύλο . φ…… ε…… …η W : . ,,.|ι ,: "Η… …;… , ,ο.ωιωπ πω…"! . 22 = ο… "από Κι'"… ("ή …… Θύρα… αν… Μαρ: Ten-2322a: «ευρώ…; ,µγΐΜΩ Με" τη “My“ «ma! Μα…"… .:»… ιών." (( ,1ξµΛΗ; ς"… AMA-’22“! &»… πως W. n 4ψ…ι "ως ...Ά.ΐ ,µ,4µ…- "… η _1§W_WWW‘WWWWW‘LW.W W”. I . ΄ ΜΑ…… αν… δΜθθΝλοΜΜ επ…… 4 .,Δ-- _W ….ι… ! ΜΒΜ "Μπόνι. -Δπλώ- Μαµά… Μάιο,, «& 48,40 , ,, ΜΜαψµμΜψ…)ω W W .… - ,? ,!!α&µΤΩϊΜΜι Η… ,. ….-ι _ 1—hfll——h' ,. … 4--+--Ά… , " !! ……-,Δ…., .. ,! Δ… Δ,"! … ; ξ…,…λ… …,. , π…… , , . , ,,,…΄……… ,! Δ,…ψΒ ϊ µας, Μίκι :; …… Μ.:… …" 38 22 .Η…» 394 Α……- ΙΟ τ…ΝΜΜ)- ΜΕ…… 44 …η… ,… 4! u ‘43 … ". " …+ " μ " 45 h ' n H Β… 46 Η : ;! &… και µια " --…- -……Δ…= ' µια… θ' "αξιας: "Η… " 1…ι : πιο… 20 …επι"… ,.ΐ 'Η: Ν… "Μή" |; ,, 3% Β)ι΄ώ "|… Με"). …. 51l— ,……- Δ,… »… α.. ,' "&: ΜΜΜ . , …, … …,ιι--΄Δςν€…6ώµω - -μ…………'…ΖαΜαρ …… ……-ψεω,κ…… , -, ………ιι…-'…Δ|γυ…΄ πως. …! 22 I ΐ lLW …! ,'ΕΡν……', -Βψλί…µ .. : Comma—W , , …- |, -' .Ν…Μψι…ω…:1 ι . : ΞωοΜο |»ϊ…ο… µ οω-ιωαµωω .. Ο µ .. " … Νεα-µ…, … WWWW µµ &» ,-Μ….…… ' * ι .… , , . W .. W Inna—W2 πιωµ…ω;:……-, - . W __I!..: W" lg J2 ' ' Α .… 17 ' … . ι ,, - WWW.. … '- Ο' ;- a: .- .: …… φα , 1 , ' … ,…………… Γ Μ … = . . & Μ …. Ο , »… #" 7 € &. ξ Η 12 …,… Μάζεµα!) τοιχοµα1; _ ); - Α Κ & ." 2.2 22 It ." n η η : "Μι mum-25 W. W , Ο) Ii 22 " : Ω,Δ.Ε Δ … ι : ' τ ' Σχινιά WW WW-.-_WJ; n : Η)… ΗώλωβωΣω ,, 22 : :…. ΗοΜ6Μ… … …- 4 || ' η …Δ…Σ…81 I Aeu'WLYSg -‘ ii ω :… " : " ,…" ]… …"… Z µ… ; . Διπλά… …… …' ι * Άνι)… 22 : Ν;…µ…αιμπω… !!Α]πΔ|Ω : ]ΞθσηΜςΜ……'1ι …Δ…ιλιιΔ…= η΄ ,… ια : "Β)"… 118 ΌΦ€ΦΦΡΨΝΗ µµ…μι-µµµμµ ΞΞΞΞυ…ωαααµαυµΦ 588€ " ""… ,"&=Ιώ κα…-΄» *…ψι%………… (:! _W ,… , " " ,,, … …. … Εώς… -….. ,… ," 4 " -: … . ..Μµ)… … " .… " Μ u -. 4-6…" …- …, Η … νι .. … , Λ!- |6Μή κ …… &………ίςφ Η; Lumen-w» ΨΜ- ΜΜΜ-΄ ΠΜ… δηµ… ("Η ,…, ,α- …… …… ,…" …, ,…………… .… … ""|… …η………. .-…." Δ ,, η οι Μ…! &. ψ …1.,…… W --_#—W_u___ 2'- WWW -… ,………Μ(…Ώ…!!!ΏΞ!Ω… ………… , …µ…-……,Λ …. ,4, , ,…….ι,…- , Η… να …… 1… Δ Α …να- . η. , Ν--ΜΘΙ|-η … ......... … ..… , -_ , .. Μκ&…. .… ,ΜΛ«ψι…1΄… , ………,,,, …Δ…- …Μκ……… Δεκ, Άει… __—W .W W. Ill 2 …,… . η …. [… Μπιν! ψ(θΔΜ4,………΄…… .- .. … . ,. -(Χλειω Ν,…Μ.--…κ|, ,,-………… W . 22—_(_mfld_1cchuJ-- . WWW ,- ΄…" ! ' ('|……+ '-ι-. ' . κ., …. &……€……Μ Χώµ…… μια… " …; ι………ω….,… ,,,……,- ι & , ': ΑρΜΧ……--……κ……… &… , 22 η - η - ..-M&§WW-m:$1g_W.__.-WW , -, , κ Α 4 " 4…µωιΜ. . , ,……… ! Δ 'l !! &…-ΠΩι?Μ…-…… : π ., " ΄ τΨάι… ;====:====== ΜΜΜ-Μ ναι-ι.… η … µ………………!… αρα…"- u Μ .… … .! &…1Μι( …… μ…… ιι-«Α…., … &! … Μα…… …Μ…-… …… Μ…]244…- _ ! Μ...- ΚΑΜΜ- …Μ… (ως, 1 Μιας… Ι.Μ.-…… …"… - WW2 .21__W_n __W—W22—WW ……---…Ν…ε. Γκλεν", 1 …Δώψ 232-2222... …κι-Μ…… I909 ε"4ι'ακ ΄ »! . η. … …. η … "#44… "η"… : …-Δ…… " 22. WW W ,- , . Λες-ψ… ΜΜΜ € ……-Δ…… W22 _____ _WmWW.W ψ! ΜΜΜ : …,……… … μ .. η 7- Η " "& - u . η η _ _h -'."-ο-€…-'"' :.τ η -; μ … .. Μ……- … 4 4 & …………4…--ιι - & ωΜΜ ι ι . &… "ω…ιι'π…'… …… Άν Rummage) & μ …. ...… Δ µ ,… …€…µ,κω .… η ; 22 η Α ,.--Δ|. [42230 . - . η η …… ,… … ",… ……"ΔΜ-1-Μ-έ)… .… 01 κ…; .. .… ,… η … !δΜΓ4- u it ΩΏ [& ___— " Η Μ 1 ή … Μ…… &… Η- W -AWIfl-W-zxn WWWWW W . µµµµι-ιµµµµμ " Θ…Μ΄ ιιΛ;ΗγΔ . " . Θ…µ ! I. . ψΔ - ι.! l n … 4621 Μπ.-ΜΜΜΐή |! | ( - Δ.Ε"… "Άννα Δι ,, -… ΜΜΜ". |") -…- η |. Η ! & " = . ι κ Μ u …- ΜΙΑ… ι .. ! Υµίρ " µ ' ΕΩµψ Ήα ' ' "% ."! |9 . ( ι !! η '. [Μ'-ψ &…ψΔωπψ. “can Fae/MON I ν΄ . | &… …ναο r. “emu-um Toma ====νεε=εεεε3ε€8=8==== > 5' ? 1-1! … 4 ; ,, 2 ' ο Χ "αιώνα..- it IL 21 - .? " Δι !! η α Η n y 11 L " |; πι I. u - η & µ ;. h … | | 1; " |, ' #7 & u I! 0 |, u η " ι ! # .. ;. #7 µ 9 | . Βειαµ.ξΜ: ΄&ΩΔΣ.>'ι€ο Η?! F- μ……8… Και… Η?! Μ :! ΄ … .! € 8 ? Η? » ΌΦ-ΙΦΌΏΦΜµ µµ.-µι-µµμμ 88ΞΞ no an) v |6 & ' ": ινα-ς, &? Ξ … |! (Gt-9M Ο") ?! νι , &]!!! Ώ!| "& ξ-Ών ν: '… .… "Με! ΄ _ .-, _ … "39 ……- .— ! & &"? Οι #1 " -… …… … .… Κ Α 4 Η'? 7000066." Μάη,," ΜψΜλια. …! η 13491394 "πόλο Με.» φωνη ΜΜΜ …ο πηγή να. αι) πάπια"… … … . "παταω…" ' 1 Μάτι… …. ,,,-,,, ,, ? …ψναµ(…µ-… 3 h____h .--,-,,,-, . & & Μ , || -,,,, 5 πάω,… ,).n. κο;Μ…&ααω 6 ,Β.αν16,Τύ!ι Ζ…ωι… … 7 '£\¢Qd‘lon0‘\, ευρω… {whack 8 ,β(ΟΜή ς…ΜΔι… 9 4Μπω-, πώ.- ω…,ωαω 10 ΙΜΓ.λΏά, λάμνα." Σ." ΆΌ]΄€µ [κανω Ώ…Ή'ω.-ι'ζ… Η .- Νταµ Ταµνι Avian Ώαρ;ώΜ &… "… αρ.… …. 9…Μιψ΄ω-' καµπαναριό €"... ΔΣ…" Νάπα". Ναό! …να; Μ…"… ,… , ,, …… ………έ Ώνα.-- . ,,,,, &)…» λΜι,4…λ,ψω .… Miami, µµωτύιι,-,, , . , ,, , Μάνα µε… … , ,, …… '……κΜ… , , ,, …,; "…,… ,,,… μια… µε…) ΙΒΜ"… ι……ι'Ωά , ,, "κ. .. … ΜριΜ…&Δα-, , , Μ"… "αγίας; — … Μ΄… …… ί?5&,,,,… , &… … ,, ,… …,, βωμών-µµ….- ΞΞΞΞ=οωαααμωω " &… " a: ta .1 -μ-=Ξµν)η'6ι Λ ΜΜΜ… µ…… … ,ΛΜΩ&…:…Ώχ…Μυω ΜµΔ…αςώ … : "Αγ. Γύψινα . µενω… & n : τ| &, " &?» 206… ΛουωΞ;, ,, λ,€Ή΄ψα , AAA ,, Έα,… Λουκά, Μαώ Ανν/ού…) …,……Μ, τη ΒΆ|ν…0 ΜΟα,νωΜά0 (Θορ…) &…… Με ίσια έιΜε,,…-, " Η, " -µ7΄…µ- " "ΐ"µ,γ µέ , ,,,"… :, Ρόντ… [Αν… Μαώ … |……΄; ΞωΜ΄ώ Aland? AuAATgnth, Μιρό αν πριν Η- "Να… .Ώνι'ω. "Μ'-γ… Βινς) , , Μ……- , . ! Ζ…όλ|[, Μαϊου") "€1- ., , Μα", Λαγανά Λία"… 1Ή3 , , ,,, ,,, Μπάσι: Άπω… Μένη 188€, A ,, , …-|ίΔψΜΜ]= Ιώνων./μέ Λο Νι…Μ… Μα …ο" Αν… "ένα… Λγ-Μωω Μιλάω, Η"… &ΜΜί; "αν?" Λκνοµά . ,,Έ9€&….… ϊοι-ηΑν4ιΘ Ν ΜΜΜ-υ Μινσκ."… , λ,απιά: Λ… …"α'γ60Μυκ΄ ΧαλέΜ| , A Ψ .… ", , " , ,, AAA A ,Ν-Ροωµ…ίζώΣώ ι.". Άπω, η;δω)1-63,ίμ… πίνω]; ΜΜΑ… €Μ… AA Ε ΜωΜεµ…ώ ΜνηΝ&,,,, , ,,,,,, ,… ..,.... . η . ,- Η , -, Η ,, ,, ,,,, .-Βονπη, ”mam; τΜΜάΝ,ή, , A” and Χιω= .Κ(νΗαπ .ϊ!.?:ι'ή Δανάη …» ι(4ρΛΆν&.ι&. ΐ0ιψ00ι)Μ| ,Μ……αΜ. .bake 1Wm§Q&?A'yJ“i)9-’ 4836 ,… ", (& "& 4… , -ι.-… "Μωαν (€36 glad. u. Λ, «, , κ μια»… Δ!ΐΞ΄ --Δ ,Ξ,, ." Η _ ΒΑπωγ;νι ." αιώνια ,,,, , Akin Φίξ : Ανω ΐΜµη,,,ΜΜ ,ΤΗΝοΣ…Χ:ι… Μεµ…εω " τα…… …να… …… … αγ…"… &… των… A, ΜΜΜ, Η>Ής,-,,,, ,,, ,'ΐΜ,ΛΡΑΆΉ?θ τα…… θα)… "& Μεν… (…Οι-ω) -ΌΨΡΓυί "Ν…! θα…)…" ,έΡΜνΜ: αν»… -ιθ.Λωµινή ! Amwfifué AflflMua naPQ;AWMN-f~m‘ [mo-Ma ,,,» …ν,ολΨΜΝΉώ, 3451 “Arman-(ac? ΜοΣΈθ… Άμαν ΜΜ«σ> I28 ι… 132 ΜΒ 134 ' lab … I36 … Χ l38 "ο ' … .… µε …. & . 146 |" Με ' I49 ; I50 |… Με 153 … 49.9…" "30. …,Ό,αµ1+Μ Μ…: Λι… ΨΜήνΦ ς""Μθάύι. ζι&)κ6«'ή ,,,; AAA ,. ,, " Λ€Υ…ύβ1 mum µµηΛκηρι6 Ν Ήι2ΐη … Δ!!ξ0Λµοά… "ΑΡΗ." ς…ψ)Μα Μάζας; ξκιΜ64΄Μ κατά Ν Κα'ιγο . :…Μ……γΜιΜ …ΜΆϊΜνΜτΔ ""6Η!Μ 411… '-1Ρ…ΛΛΛ… Ήβη ως… Η…»... .., ΒΜς … ,- Δ…!!! ""Η"": Έγκυρα M. Μ…»… Α'" -ΠΑΤΜθΐ, Wynn. +" … . …. µην…… Η?» ' µια. Παναγία, γιωούΜω- ..! γιατί…"… Με…" 36] ΦωήΦαβωΜΗ . Ν [Ο Μ Ν Ν [0 Κ) Η Η Η Η Η μια µ .… µ .. ή 63 οι β εκ» € Η o Ψ :» ή a: οι ω Μ Η Ο ΜΜΜ.… Μα τις…" Μάσκαρα"… "| |"… " Macaw--- , Μ…… και nu A II a | _ __A η αψίδα "εδω.… " n ο … , . Χι'ω' σινι' & "νι ,, , ΐ€α- µ'; , Μι, , , , ,, Μ…! - Θέα» ,,, , ΜΜΜ ,, ,,, ΜΜΜ… Μ…? . χω, Ματ- … Με… α…»: …γ…ΛώιΜ I ,, " Αψίδα; ., ΜιΏοµν…#ω…, ,… … AA. ‘llnggm » λι……ω ΣΜόιΜΨΜ,,,,. AIAAAQA, ,,,! , ,,,,,κ,,, . AAA—AAA— " Δ * ,!!ΔιΔ.ο,αΜΜ,ΚΛ-Λ. β… - . ,. …α'…Μω. .… . .. ,,Δ…ψ…;……,... -, AA. AS! . --,,. , …,ΔΜ,,,,, ,, …Μ…Μ ΜΜΜ,ε… ν ., Η 34)… Μ…: τ…… Αγ… Γ ε»Μ,,, Μα- ΜΒΥωέΜ Αν »… Λ & ανά &…» ' Λ "Φανή Μι; 6υµπΜρώματα µεριά… .6νυολψωμηπα ….» απο. 10-11-28 Ωί…Μγω; γράφονται. ότι"! αξιών Κοθ'ΐ»€ς. ΦΦ€ΦαβωΝΗ µμμµµµµµµµ Φω-ΙΦΨΦωΜ…Ο ΕΟΝ ΞΞ»ωΞΞΞ Ν ή » α 38 ωφέΦαβωΜµ που ω…µµµµµµµµψµ μωΞ…οφωΔωαμωωµΦ 25 µα… τεχνη β' 38 ΜΜ-:-Να&…'Ήρο:… ,,, ,,,,, . ι : Πα…"… . : Γυμνάσιο ,,, ,μ,,3-Μ)Δό| , ι .- & Nana‘s} ,,,ιι : "η; Άλυ; || : τΌΜ00 "ο…"… , , ," = Ναό) …θα! ,", ,=ΣΤ €6'Ό , |. : µµ,… | ΗΜ8ν.'Ηµώΐ I ,. .. : zeal. rmupasus ,|,, ., .. η ." ΗΗ|Η0- Ada-9, ,η,,,,,,,, ,οι …' 1»an ,,,… .. = ΑΝ…»; ,, , " µεσυ)ΐ) , ," : την… Πριν")… ,,,, Ταύρο υ…": ,, …' Δουµά κάτω" ,", Α,, λγα16Νω δι'…" …-Ήµ»,µ'ω : Κρανέα… "γυµνη… "Ο… ,, ,οι,, : Μανόν-= "έχω…… ,α,,, ιι, ; Qtélm¢\6|w ,,,,ι,,,,,,, : 1υµψξψρ,ρωί … .; :… .χΜ.Μη…Νγ…ώ || ; ,! άρωµα… δλδ κ')ωινκδοπο , . .- ….µ:,έ,ς…πά " :: …]ό,ε…… !. ι ,. '… "Ν "Μ 30 α , ΄ : Κόπα… 34. Μ… 3! μ .. : Η να". ( ΡωµιϊΛ,Δ…ω,),, » .! .. : Α…… "Ο κ , : »… ., 3, : -- = -……,8.….… 13 …… 3! … ι Alarm»: ‘8 k 8 | ,. |. | ΔΑΔ!!! '… Μ…… π…… 4! Μ…… 4! Μάιο,-Δ…… 43 u c "Α…" 44 "& 45 "ο " ' , 46 …; Ο? " ' ': !…! 48 ; , ' u Δηµψ " || || αι & ; 30 Η u ,. Α…; ,! η u I "ξΐΜ ". n u u Η… ,, n n m ΜΜη…« Μι νεοκ1…ζζήωάδξ ? ,, ι : , :… -,,…, … ΞΑΝΘΗ : Ν"……Πι 121€ -, ! ω- '" ψΌ-ΙΦΨΏωΝΗ … Ο .. µ µ & … … µ .. Ψ '- a H Q µ co H Φ Ν Ο Ν … " Ψ Ν Ν 24 ' H M! : as . ‘ ‘o …… ξ % : re It; ιο. ' ? Αν…, , 28… 3ο 34 33 Η &! 36 30 In 44 48 η Η! 46 % 34 µ Η… n h h ..-,, οι ::.: Μαιος . zap...“ am α…… ,υ,,Τ,ιαψ,Μω Μ 9 .… Γάτα e. ' Μ &" η η . " λ ! ι Ρ…… .. υ ! Μ……" πριν… |, : Με". &… Η : η Θα "σε ' inch ΆεΧΓόηω>ω .. Τα; ) λα,ιίτ a 8 άτοµα | 1 2 3 & 5 6 7 8 9 10' 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 95 26 27 opsmmmj Λα…άι,,Η9πα:, µας… ,- " Λ … ,", , , ,,,… .. η Α ,," , ,,µ, ,,,, ,,, , , ν 1 ,-Δ- , , .…Μ:,:ωςΔτ,υψ... . . ,- ΜΜΜαι,Αώ Γειά, Μ,, 1. Απ.. κα…… ,, -, , & , " , Με… ,Γιωµ4&. … Λι φάει …ψΜωα&#,, ι. , , & & 1 |! AMI Λ . κ α β .! | | | | …!Λ,άµ ων… "Μ…" &… , 1ΜΘΔΐΜΥΡΙ παν… Σρι-Τα ΜΜΜ, ,,,, PEWWW' ('- Γ4Ψ,…ω……,ξοώψψ ,… , τ ' ΕΩ| Έ!εΔΜώΌ && , "& "Ζ, ,… ,,,- Η κ… , ",! , ,, , . ,,,, ,,, ,, .Δ…1,…Θ ,; , ,, , , η η. ΜΑ… !ε)Δνι… ΔιιΛ[!ςΜί π.χ…"- Ν.Χ'οωω. Ail-mama.“ …… , ! …,»,β…:… … …,… Μ……ωΜ … …… Η?! 86Ρ…Ρ Λ ." ενψ……» Μα,… Μι… δίψα: ' "(στοών Λαναρά; Φακό… πα")…Γαι… Νανα)…" Γκιζν[Τ,ιθή α,. Ο…"… χλ,,χδς.3 |]! … Μ 4 Μ " - Η " η .» " - " 9! ή ( … " έλληωκό µπαρόκ ΘωήΦα#ωΜΗ ι10 ι11 12 .13 o 14 o 15 o 16 17 v 18 Ο 19 . 20 . 21 . 22 ι 23 .24 ‘ 25 . 26 ι 27 Η! …,Δµ…,ψ,Δώω- ,… α… , & η % η,, …… ,,,χ,,,,,,,,",,,,…,-…- … …!, , - & ,; ς ," ,,ς,, …& - ι… , Αη η ,…,,λγ,… Μαρίνα.!- µια; "!! Β , η , ,η… , ,. % ,," . η - ,ιι,,Νυ, …αν]… »… αν"; , Μι,ώχ…ω ΜιµιννΜ…, αξία: In η………… …… "Α,, 4 , η ,ιι,,,,, , ,, η ,. . ,, Ω ! -, ,"- . . η , , , , ………ωµ!…ώ. Άμα ,, , _u_|£¢m¢alm,_$uduna, HM ,, , , ,,ι,,ΜΙ,|,,,, ,… -,,4Φς:ξ ,,,, ,,,… 1396,,, , .-Ι 4 … — .; 4 η , , , , , n n ,,,, ι; A II '0 , ,. ιι ιο ι ,! β & … ,,, ", ι .. .. !! η ! " — _ __ .- " . : … _ .. Ι. = | ωΜωωωωω µµ…μι-µµµι-ιµ "Φυιμω……8ωωΓωαµωω…ο ΨωώΦαβωΜΗ σπίτι & "και"… Χανιά… u u II αιµα… ένω… , ," Συν… Χο)νιδι …» & . ,", , | — fl ‘0 u U ,", ,," n 11169)", και Seam ΜΜΜ… «Η…! Μ , : άυλη ψαµµ- ταβάνι- αιµα… Κάι… ,Ικ,,ε,60ΐΉ … Μα…; παω που" "θα" m: _namw. µύθοι "ή…" (να "µε άν… Χαμάµ?) ,, Η… Τυ'ιΜ ,, , Δι…" ΘΗ,Μ,,, , , , u νµ51ι…, ,, ,, .— -… |ΗΜΥη 4842 ,… Μ""!' ,… &… ": … Μιά. εμΙ'ς Ψ…ω) , ,,,||,, ,, κά…; ;ωυραφικ'ήςδιάφορα …,". µου ι- α … 1 Β)α62"'Τω… Δα… Μάικ Όλι; (Με ,… _ __ | « ? Ψ"…- " u L .. .- 8 , Α…… " νι , ' 4 u ΄ *! , Τ… , , δ ,..,µ,,,,.,,,,.-= - ,, , : 6 Μ'… .… . "πλω… (#31. ; 7 . A,n , ,,η.,… , ,,,,, , ' Ο ,,.…,,,,ι, , …-ψ,,Ώ,, ,,,, -, , , : 9 4— ,ι.ι u µόνο… Η"! , '10 ,, , ………… _ … , .- , , , ' ll ‘7, ……" 4-4, …. ____- ‘12 ——u~ .. .. ,. .. , , , , ,, , … Φ µ & .- «» 20 '" Μ…… ' "Μ; " … …ΜΜΉ,Ψέ,. ,, :" ι , ,.ι,…φ4 ί - 23 … , , ,Δ'ι'ΜΜ …… - = 24 Λακκί… ., Δαµ.,ζΜ1ι,, … 26 , ' η ! "Η" :Ρ"! ."! Πα…. &" %χ9ιως και Δήµα Γάµο; 7‘ αν"; και" &: Και? ΔΟΜΗ.… (439 Μ…… ΝανΜ΄ Μ…… τρω&,β… "οι, " '…ίι.Φ'.- - &, η, ,,,η,. , Μτα…α, 4804… … . ,,ιι,,, Ά…,- µε… 4 που (n Μ…") ι, ι ;… η ,. , .-.. ,,,…" (Με… ων…) Μ…… 0,156! 4323 . ,, , ,ι,ε,ΜΒΔσλ#υ Μιζάν"!!! 484€, (Ιωνική ,,,-Δ " ,, , " (Μπι-τ…) Μα…… "πολης"; 4881. …… Μ…,6,,ΙΝ.Λκω Βηµα ,Ωυ,…θ… 484: , , W ΜΗ… ΧιιιΔΙι…ψ…βωΜα …… 13A- Μ…Δ44……. αν"… ,… Magnum» τπ…ήω ΥιΜι'Μ & : 4,,,…, , , , ,! ,,,! ,,,,, , … µια. &? «us—— ,,,, ω…Ωΐ.Μυ… ,4!!1,,-,, " µάιρ,µ… µια"… ! ., 98 Λο !! 3! 34 26 36 38 4ο 4: 43 Μ as #8 !! ……ώι ,, , & Κ Ά ", ,,,, n ι κ κ Δ, Η n In a -e a K 1' n It u can: M“ L u ι n !! ΙΙ ll |. u n ι . !! µ . !! π ' a: A! ά……" &… Μαέ… &… χω…ςα>4ιπ… Μ……- " η η η ή »: |1ι',Ωζωη 1 η ή 1 ή -ι "Μαη, Μ 502€ 33% λεπτα 451 ,,,,,ι,΄,-, ?… ιθο΄ε , , , |? , . , , κ,. ". "", , , …,, .… . ,, ,,, ,, , ,"ιιπ.. ,, . … ,… , , , . 4""ΨυιΙΨ µ"" . … , Ω!! ιµ.π,ιι.-'ι#+ Η υ..Ι.ΏΏ… , , , . Ρ , . .. μι any... n... ιαπκµπα,ιµι 4." & τµ µππ.υΙκπψ""""! .µιµ%µι .. υ οι .! ιι |. = .. νι .. ! .. ι. οι .. av to... | ο. οι .. .. ια .. ο 2 . . " Ω,- … ;"" Ο!"!ΙΨ!4ΙιιΆ "...Οι. 4 12… δετεοωυωωµωωπωωω…ω%µ%%π | . 28 34 32 33 36 3 € 33 38 !! 44 πι 48 4: 46 tea «a . Η 86 94 &! ' εκκλησιαεπκή ζώο «| 18 ' 14 . 15 . 16 17 o 18 19 20 v 2] o 22 23‘ 24 25 26 27 ,-|ι ! η η, ,", , ,! η η ,,,,η, …………… , δι & , ,.,,η , ,, , ., ,,,,νι, ,,, ,,,,,, ,, & ι κ " ,," ,,,,,,, 4 η ..-,,,ι :, Α...,- ",,,,,,,-,-η " ,-" ,, ,, Ψ-, ,, , ___ ,,4,,,-, µ-…. ,, ,… , , & , , κ, 1…,-,,, Κ " ι… _ ,η ," ," , -3-- 7 77-h -. -τ…µΌ4 !- … η - Α,", J! ,, ,4Μψέ… …η, , η ," ,, , ,, …-!-…… 7 &- …η.-- In H µια, …… Λίλιαν"… πριν… απ…… 4810 "…με… -Ν,,,-,,,,,Δ, ,,,,,, …η, ,,, , η ," , ,,,- ,-µ,, η . .Οι. 7 -77 7 flan" 77 η 7 7N7 #777— _A 4—77—77 ..…ι…,-υ ---,.ι. . . ' | , η -,ι,,, , η… V ,, , ,,,&,,,,,,ι, , ' |! ,, ", , !, η - ", η , ., µ,, η " …. 4 * Η 777w— ———————— — I a Α η .! --η-, ,, . !! η ,, |, u '- _ ΜΜΜ ' ‘l …' ,, , , ,, " η η η . η ,,,,,,,, | 'L J. Δ ". 4 η 'η η ,η η & …κι-Δ… &… Μ……) ,.- 77 -… 7— ,! _— Η η η- -η… IH--- ,, ……-,φµέ άνωθεν ,,,, 777 … , & …. 7mm... "Με… Μι… Μα… 1Μιω.Μωο,Ηψ…ι, , , , …………ωΜ… ω…Ά,, ,, 77 …1ω…,ΔΏΜ. Ξυλογ……,ιωψό, , ,,, Δ…… κ,;ψιΔ…,Λ,ο…λω 7777 , ,, , ,,, We“ Ματιά (&……| 4 no u 1…τ)ριωΠΨ|ριλ|..., & ", ια… 1 1,,,,, ,, | ,.,,,, ,,,, " η Η 1 η,, θ,, , ,,,--- 77 , Αν… Δ,… , ,, "προς…" 4€΄52,,,,……, …,…Μψο (µπω…) &" ‘WI 77 7H——— ……ωµΜ. σκιάν… 1ρ0Λ|υγω,.,,,,, …,!…Μ,ρµΔ Λιλαγιωηω "…. ,,,, Σαµάρ! Ακ ΄ν A"! [fig "κε ιςµςς;1 χ,»,ω…… ,… νεοκλαεικός βέλος ωωησ=αµαωµ "µε µµ……ι-µµµμ Ν" Φα ΄" …: "αξια" ξένο!!! &… |1… ψΞιΥξ ΔωΉηέ ένα, ! " Μ … Η με , ……Ε1-Σ.ι, …,.,Μ14…χΨΨ… - ,, , η - , . ,… ψ…βκω. ,, , , .. ,,,……… , Μ - Μ ΠάΣέψ#…, - η η …… ΄Ά Υ…ζµ , ,, u … .. .. Κάλυµµα", -. η ,! , 4&ΥΜ . ., … , - χα Μ,, 4 ., .. ΐωνκ'α -"… ,, οι , 77 ..., , Λίπψ€?Ήή n In ,… ,, , -,,ΦφΔ) . | Μ… , , Ιώ , µούµια ,1,ψΔέ,- Γάζα: : "…Ωι)ω,ψιΔ 7-7- —A7——.+—— —-r! 777 W -&΄"…!!!Μ' " ΄ - , η ,, αν,, η , έξοδα | n η ,,,… .. ΐςω1… : ' … απ. … , … .… ., .. .. ,... | η η n "& - "| ί ΄ … … . ? ? , 7 ι ,: Η η , .. …,…υω ϊ και. ν€ιωΜξΜµΔ (αιµα, ες? α/ξιςτµξικι> , ,, - ΄ .ζ. .. 6… ' & ,! ' 6 Γ, .Μδ " ' η η ., η . 77. .. . , . η . η “I η " , η η η η " & ' θα"… µα! ' - "Μ…-…, __ u " … πρ…… Σκέτη λωνς1.'… ΛιαΜμ31 , |. Μ … .. ΐΜ΄λα ι ' "." ' .' , ΝωΜΜΜο - .Δ…,Χ…ω ΚΜιΔ… … ΜΜΜ… & Μ …, Λ …. τη …. ., . των I Mun/JANA“) 'ψΔψ… 4-Φ…έ-…6Ή- & " & , … .. ,,, η Β " " " Μ…- ----- -, " ι 4" ,ι " , Λ 64 η .? κ … ι. … Ζιψ…… ΜΜΑ! ~— In .. , : & - - …,Δα5ιΜ, η ., . Α … Ζυ….ω… « ." Θ: | ' ! !… ι « :: . ν 4 ,µε!" ' no " n |" . Η), . ήαµ……' () Δένει" … µέ)… "… .. .. : «ο… 'ι…ΜΜι ! & - , , , Ο : ", ι u u - Δ ,! : µ' 91 L n ,; || ! ', η ,: η, u = Ll g : ,, µ " u u —IL A : 4! - , ,. : IL u u Δι , ι ." u |; .. η % Η . : η η .. ., ,! |, : ι! .. ,. .. , ,! η : " ! ι.ι =: = 4. 4 : || ! . u n τά, u L j u n t ., Η , : Η " = .! _h ι : u u n n‘ , .Η- ," : , η " " ι. Δ |. ." ι | .. …' η ., I| ," …' u [L , .… .. , |! Η : µ ,, n J- ," Η . ." I l u u. n; ! Η η ; η η ! & n g. : n ' | ' Ά ! η ΄ % , . : , Til-u ‘m ;, ξ : " π # µι " η η ή η η %; Μάλι .. & Η " " " " Μ… µ|ί(0ΐ' Μπακ Αν…ς=-'3'υ)ω ‘i‘IS ! ,!, παπικών. έλΜΒα49| ι -Ηε…--ίέΜχ… ----- .--7_-- 2 -..-.µ..-…-η-- …… -- .7--__77 77 , ,η… … 3 *µ!μιΉωρωκ --.--…-… - -- 7- --- 4 &… 5 , ««L- --.-- 7---w- -- --7 6 _ -"… -__u , , - _ ,…-.-…… 7 µθϊεο,ΉΜΜΝα -,, ---- ---…, , 8 ,…ο……τι "ειναι…-…----- … 9 …ΜΜµΜεΔ)…Σ ……---.-- «o Μριηα:φμμο , 11 ποταµό) Όργανα …ο Θωµά,… (i) 12 1…- σ»? 0 Mn: Ληρ"… 13 1569): (”M «o λιμανι: 14 -Λ.Νεοΐ' Με»? :» 15 ισα… Θίσβη? µια… ΝΜψ.… 16 … .Ρ.έ&µνω,-. 7 - ,… ' 17 .…1ι€ιο - .---- 7-. 7- - .77-V , 18 µπω…» ΓΔ;….……--- -----*- 19 . __ 777_77_7_7 20 ψ… . 777777 -- -- … 77-- 21 u:‘u.JQO)¢Io -7--- …,… 22 µια… Χ,εΜΜ-εέ; , ____ 23 Qt-aa:.mxmniu4- - -... "…,-…… , , , 24 ._-.- Δ……-.?.,».λ……;…-……… .7 -77 7 25 Μ…… -. . % -|ι-.ΠΒΜΜ… -Ήψ.ΩΡω.---,---…------………-… 27 * : |…ΆΔ .- .-...77---. 18 Η 397 34 7 31 7- 23 36 Η Μ 33 ιο «ο Μ " 44 Μ & &! &! & 58 Μόνο … ,-λ " ?…| -|-…η- ζ,… η " - - 4 ι .. + - - «.77 4 ΜΜΜ-Ω… Με…… Νις ως… : µυών; -|!' Ηχιονιαδίτεςζω… Β΄ 5… «momma-bum. «um. …: "Μα…… Μάρω ("αραιή θεοί…." κανα Ωιφί, ,!) ήπια)… .. .. Μίλερ,"… Μπλογλω.νωχο…ω Με… Άσμα: &… Θωμά… . άνω; (?". φαρµάκι "»…" Μυλωνά ως: Αν……" " . η η .. ,. . _ ,"… αν… . Σαµ" : ΔΏµου .7…0,ΧΝήί( Λ» Λαµια"… Ναι-μοι"… & to L -ι- , Μ . … .. … . "ώ …. . .. η κ .. . Λ….Ι…ιλυηα -ι- Η - " ' ". η … κ η Ip on u η η Η η … Μ- Νω….€…µκοι' Αγώνας-η…", Για… τις; ΜΒΜ": ?υΜ41θ αν… "και"… Δο'»οο (885 Μιχ.)" Μαν)": ΜΜΜ. Μαι: ί1ιμ1ΐΗ .!» ""Μη Μελίκη". (94€ 7 Δ . Με…" Αν- "lemma; … Λι" Με:……' "µια…" ":! ΜΜΜ: Taxman "ανω ΔΩ…ΡΔ…ΓΜ…. Λ… mow”, χ.….υω (Μι-01)… Μ.-Μ: Άνα Διασκευή ΜΜΜ… (851. mesa-«m Monau- :.". Μα.… "αν"… Α…. &Δς…ι:ι….. Λία. ρΜ' |!!! Μ,! Δ… New: δΜι,… ΄ ικα .77-«1.3.43: ",…" …- ,", 7 !… 7 ,". Η " ;2s ]… 30 31 39 “33 . 84 ζ΄ 3b 36 37 38 ; 39 40 41 48 43 44 46 η 48 49 Ρ 50 δι 7 52 63 64 (% :, Π#Λ|Μωα- µας νά Λ.Νν(ιια & ""/"| M "να." "Ό 6"').'Ρθ δον Ρ/'νι?ινΨγι …… , "|. 461 e "ως!" .κΜι….…Ζ…… 1…χοµωι τη… (του…. … …αν |"… Ι…. "ΜΜΜ: ΜπωΙι….Ααιφσ |!!! 7 h o. Τιµ… ΄ . .. - . . . ,Μ… τ…… α…… …να. µπάσου- "! 7 J! ,-.9.-. . ,η..… "…' . Ψ . …" . ..ιι- ., η 7- , | " , η . 9 . ,-..-…,Ν,.. . , η η ' I . .… _. 7---j- - II . " u , Ανέµη-…'. Λ… Ο… & Μονά… Χανια. * Όρων: ”mild-aha" α|Λι1.?οιωηΜ, "αν… . (ΙΒ'. 1ω……τιµμ…τ… φ…»… και…» να; …ΠΔ.ΜΜαιΜ Ανάν)»; κακώ- , - υ, ; |… ΔψΒγιη κάψα: (Ό! . …. η .… .. 13M. ,, .. Ν, Με»… …… (Με {firm} I‘ …" . , . … , ("των Μάο] - Λ("ΜΚ€ιϊά Molt/«nay 7(1KvM4JVXc-«v Δ€αωΛ 4892 Η ΄. ή η "ι … η η 7 ,ί! . .…--- - η ' η - …. η… . ΛςΛΨΜΚ …χ…γ απ…; rat-(Mum. (c "κάρο M ΄ Η ' … νι ' … η -… . u ., … .… Μ … ' κ " ΄ νι Όλα…ΐΜ- !ε……ωµι η. η a u η …" … ΄ οι «4 η Αν. Σ……" Β…"… 'Ο)…" Μ……μ…ε…, "ΧΑ" "83 -Δυ'οια, inn- Ν…… Στεφάν. (Μεν… Νικ"… αν; Nana‘s... 1161… | τα'/Ι &ωω/ …" & να'". "ο οι…" ' ΄!ψηωυ΄6Οη &" ΈπΜηωα'ιδη τα |?ί τα"… ), ίνα"? δα" | έναν?" &)… | 706 &. χαρώ Παρκ… ΜΜΜ… για…..- τα": Emu“... µε κα.8Νµααιια΄ µάγµα… |"… και "αµ… Μ… ( Μάθε"- Τ0ΙλΩµάάίι "που; Πιό… 1ΐ9΄3γ |"……ΜΘβ!ξ Θ'"! καναµε» "αν: Μορ-ΝΑ. "Μα…"... "." ."; … 9 .. Ο νι η υΛ-µΚΨη 'Ο …η …*… … ΜΜ….Λρψ90«α… ...η .._ --!!- µ µε µε 14 & νο]… χωρών-δρόμοι …… 511 &……4… . 34 "*… … Μ.….,.-μ……-……… … _II I; - . .-…………------ -. . ΔλΜ4ι «ΜΜΜ… ,, 777 777777 . 7 7 7 ………- ,--- Μπ.-ύψ-…- -... , - - . Σάµι …οψο…ω 7-7 ,, , 7 Δ…… 7..- Μιά-΄ µιιιψιψμ……… ……"… -,…………-…. ……)- -&.ι.µ'…… ,…… …… -- , …-……………… ……'Μ…………… _77 .77 …Υ.ΜΜ…Μ…… , - -- 7-77 77-- . …'…… 7- n Αµα; 7 ,,, , 7- ……α…-8…?ι… … - … …. l| …' …η …. … ":, | It …… . ----…--' ι, "Η"… '…Μ… .. ………,….…… + - ! "- " …ξ.ψ#ι… … ι. -. Μ…… ”(Ar-157777 _ ……………………… n : &!" ϊΜ ,, ……………. Δ *… …… .-… …ΏιηΜζ………… ; Μι ' |; : |; ." '! :: !! .! οι 30 Δ……" Η Η… . .. .. Η Μ 33 Δ…… 34 ,… ….ι &; ….. " Μ 3. ιζ : ως…" 3. Μ! ΜΗ ,. κ 2 n 40 u « up 7 7 4‘ Ξία: δ ; Μ , …… Κασπία - M h ψ"Ψ " 44 αι I (και πέρι! 77— 4‘ h z u - — 4‘ … δ"… 40 Ιι : Σειρά… 148 των")… € &"… — ή. ,, : .… … 7777 ! =…" ' |! … - … Η … : θα"… &! Μι : … 5, |" … ' 7 & 0463… Α m Σας-β΄… ," :: 80 µε |" !! (Ο. 63 (# 68 as (f (f " Γ=ε=====3=# …ΕΜ……-&-Μ Πωλ"… . Μ… γενικής Μ.Δ……Μ;Μιωά -.Δ. µµι…Δ4…1.έωάη …ή… . 7 ." Νερίνα Χιλ)… αν… … , "- Μ _na‘Na' "Λένι! ΜυΜι'4 φαιά»! κει/ΜΗ, λα… άι… Πώς… Λανς", ψιιµ&ωιη …για …κθ…|…Ψ,Ω)ΛΠκο! «and am KtN’th kagn‘mmn, dm4u .7. …να --7 «.7 77727 7-7.7ymmn' άπω… …ΏΙ΄!!ι…'ΡΩ! κατά ο"; Ιω΄ν1α!ο … u " µ " Άν… , ΜΜΜ …. VI ν6ν'(οι( πµ)…" όλου": βαζω», µε")… µε…… …… … , &&… …Έ€λΝ Η, 3 ρηψ | ,-ΧΜιό &…Ήο &» Μ Δέκι,.-Ω…ψ………ψΔίΘ.δ…-ώ… υ χαµό 64? "24 . Η"?! Έψαξα… Π…»… χα; µίσΛχ&…Χ .…Λ Η"… ν.] -"… . η σε…-…… :… Θύµα. "82 . π …". .. , -. Μ "1 .-Θ.ϊ&ώ6Ν…… "Ώ… ς.,ιηξφΜ αφ' Γιά-404:- Μαξ. κια-µι… …ξιόη'€λσπ, muster ΄ .… ΄… " δΛοΨ|4 Λέω/642" , Σάµη, 1.πρτ….υ…,Δ……. …. "ωρα". …ΑΦέ'τ1 (Νά…) Μιχ.…) ένα…" … Μρ|νάΡ… ΔΗ! βΛθΥ 5/0ΜΠ… …%ηοι+μ η ." Μ' Η " µ Η . ΔΘΐ""… Όθωνα,-νι? Η…" ά……" …-ΕΗΛω 2Λ(οθιιγς Άηρψμ Δ… ξ"… - Δαγαιι-. . Κ Η …. π Μύριαµ ψυχήν-ΜΑ… '. όµορα» …" Φανή! έννοια… …-. ! η . . Ά)ΐνη#νψ«, . Θεόφιλος β΄ '16 ψυγείο. Η.αεΞα-&;α1- …Τοι καµια…»- - |…ι .!!Μ…- Δα" ΦΑ4……ΗΜίο 9495 ' ΜψαΜΛΜια… Διαμ.... (πως…) Άι … .. µι!!!» - -Β…Λ .". -ϊΡ.υΐρ.Κ..ΜΜή λΜιαγΜωΜ . Άικ- …µ- ..-…µ….- . Κάνω… …' "αλα! κι ". .]ιιχοµιω4…ηαν ("να µιλάω του…. να… 1. βατ.) -…υ--.… -ιωΡο «η… Μ.άκµΛα' (Η! …. ---Μν(- Όψη . :"… "µια…" (ια… Η?!) Δρυ… "και"… να… Μ… 4 .0 Μάσα… ω -4νΜ…' φ…; " . Μ.ΛΟΜΛΜ - …: υ Juan mum ' … … "" Δ…λι 613! η η .ΖιΜφ Αλλά… . ., η Η" µπε… ._. _-x-.. -.-. Μι & από "ΜΗ " η άλωσή… ….-. . Λ . ΑΜ-΄Μ"€Ν . - η η Lam-wed . .… … "30 λάµψεις -. - .. …. . .… µπώ-&.… _ … . .. η 3 3. Δαβάκη Άµα-κα κ .. …!Φ..%"ι.Ικμ "Μάιο . . … &? .. 33 η…… 34 I036 Με ,… .46 Ξ… &? με : 51 52 … 53 .… 98- 1… 29 .. το: Γ…85 …. ‘- µ…… - .. …Ι€ΗΜ…΄'.,:΄&- ... … ". ζ'ω' …… -Μώο Με… "η"… 1"1- &δγωγ '—n Με…" my, ; "…. … [. . …. . σε…: ότι…" 4 . . . …. .; µ,.Α……………μ.µ…… -' ' -Δγγ.ι…- …- -.?' "τη; .- … - . .Δ).…ψ--… "Κατά» 946.3. . …΄ ΜΙΟ/ΜΜΕ…)… . .. η: ,… …- .". Μ.λΜΜ. Βιµ… Ο…" .… …-.. … … . Δ…- α…ιω- Αν…; ζ'.: ών & Μγ!'5 ?; Άγαλμα (Μα Μ...… . 84 000.0.- -ΛθθΜ(η… τά…ΜΜ ΜΜχι.ρΛω τηλ-1.4… ΏΜι'ω ?, . Δέν-Μ ΜΣ…;.-…Ω… η…". Άνω-.……Λ…ωά "41 40…µ1- .-.- . .…. …. ΄….….-.…ι. .… : .Ι.4.€ΐ Άνω Βλςυθιθιη .ψγΜ΄. (να… " ξανά! Ψ -A.- " |Μω1 άξιοι)… ΄ .'….. ...'...…… ...… _ … & ' ' ΠαχΨ-΄- …. Σ…; .. …. ., . … Μίνι Μ.»: Δική… (και Μέντα Ανω-κας! 1411 Η 0)… |΄ιΜ&Μ … οΡ- παρκέ). Εξω. ταχ.ψιι'.Α ενώ"… Μια… ……ω… … ." … »- η… "…η ζ . Μάνη. παιξω)…" ("9634 |ΝΜω -…-Λ.-. ' ή". …... .Μν[ να… αγ…… (gm). …) . . '. - ' … Δ€πψβιες! ΗΞΛ.Σψ΄. 3|ζ-. “Nomi-(II! Δίον; Μέρι. 0-4:”on- . . .-- -- &" αυτά ωφ-ιωσιμωωµ Ν "& µµ…μΗµΜµΗµ ."ώΜο|. &;ψΜιω-- - - - κάψω -…μβγ-) …. . . 'ΉΜΨΔ…α). -.---------... . . -'ί|Δψ0µιο… .ζ-Έ»;κ.ιµ' … -.- .. Λ€πνΡί(ΩΩ.-&ψ!ω ύµνο * --Λ - ----!!--- . . " . . -..--- . & .. .--.…η _ Φλυα"… Μπας".-- - - --- το"! "…. ..&&µ-…-……ω…- - .u . .:. η… - .-3.- - * .…" -- -.=.ΜΐιΜιι L... , - η u -…-;1Φιω "αν" .. …… ,… : και… η .. …".-.- , . ΝΆµνοωώκφα αν… "ένα… 01.144" …. =Μ6.ζο>ηι . .. η .. Μ6.ς L Blunt) -…τ…-………… τα" οι… …- .". …. …" ---- η------ -- ". .- - η… -- η.- -- Λι- .-ι .. η η - | » 'v | α "Μωβ…"- …ΑΨ…… αν"… . Μιυί ΑΝ……" ….--… -…ι. . -:-Ταγά… . -.-…- -:.---'-Πάέα…- κι>1ιιΩυΜΝ - L__3__Afn\oréth (In): .,α'…ω.…….: !! " η …" ..--..-.---.--- .. ι : ι κ--- -οι-- --- -- ------.-- u : ι- .. ..: - . |.- . Με (]αΜιΜ) II η !! .! ψ…6ι - -... ΜΗ… -- - ..…. . …---- … Μο………έωα «…. Μια… µ… ψάρια-& »"…- …λυό| - ΜΜΜ .._—J}. Μ3ζ2-ι"- με Λεµπ; -- ….. … … ΄; . . …… … Μα…, , Μι 0: | ζ"; …! Η ι: 'ΤµΐΌά Λιλα… ζ………! . Ζ…Ή ξ1έ4…- Ν---…. .- 54- 555657 | &;ψ…ζ……)… "αν…" …. ανάψω τη…" µια Ζω: -..-υ…ω… "ως…" ".". Λι η"… 1832 και…" από…- map H Η…" Μαι! - Μ…1Μψ…Μ Μακ ΑΜ. ')…α1φΙωχψ-. mar OMS“. κοπή. ms …Τιχψ. &… Λημνία. "και… 1801 Β΄:-ΜΜΛώ.Μ…… Άγ-λΜνι'οη Μαγκλ"… Μ…59.. &…! .αι1ικ Amie-mm 0m. 26. 5):“ &…) Άγ…λΜν«ι',ω ΧιανΝδθ Ann ..….Μ&ιχι…Ι ζ…θςα. "- &. Λ Τ. "η"? &… Με µια.… ζην…- "- και Ά……-Μω l N. καµια …ο η…" Μαι Ήιµ…Μ% Ο… Η… …η… 4 881. αν… :… υπ…. αν" ?? ψ…+ι+τΜ Μη"? 4/48 "αν… Tangy-om … ANN &…" Όι-Μ6Μ Αγά… ,- …η… Δ ;, . .. .. Έωωκάωπω&;µπ;. λ……α _ Ιλ-- -µ η . " …,ι---….-ι-ι--4.- κ…… , , η - - ; …" η - ,, "Μ"! ! α ι . - λ --,------ι-- -.'µ…-,κ ., …-- , Νιου… µου". hemp-o, «It: (Kilo-u ...... Ipagu 1ιιχ.ψωι|--……… …. . - 4- έΝ&11νιώψ4πι && "' | #6 Μι… "η… &"; Γ. Αμπελάκια ,,,-, Η-----ω ,,". .. 28 Μ...... πιω… (- film's; Αγών… 29 - .. άι µή "… …. ' " 30 - Π η η .Οι. ' 8! " …Ά …η Η 32 __. " " … & 33 ΔΨΡάΥ| " η. η ' η ;" 34 a . ι " ξ . ο 30 ",, " " η η Η Ν 36 Μασάι…" … .… .. ι Ξ 37 Μ …… η … . η κ η 8 . 38 _ , 39 . novtoqaduf tun-NM tot-«Ms "Η ;. 40 Αν "…θα. " . . " & Σων." . ,- ,. , , 42 …Ρ.Ν "|" ΜΗ . η . 43 ,, ΆΨΜψ|ΧΜ " κ Η" Ψωµί Κ…)… πως ,τα"… 46 Άρχων κιμά .. η & 46 , Θάµνοι. ΤαΉ#χη,Μινι1. "47 απ…… πώ ΒΜν0Μ 48 ""Μα 1 49 . , , 1 60 "Μ'... . . ., ,… 51 "Με "των… «.»… και… .r. mam Σ...… ….…… ως . , η : .. ,…ι. … …. "Μπακάι . . 63 "αν… Δουµά ε.α.»... Μωαβ … ο… . ΄ , … ξ1…µω άπω. … "Μη ΜΜΜ. ' 55-92 η…). µια": Θεού…. "θα" Πιθανά ΄ ΑΜΑοίιΗΑ!.ϊ' µε ή? , % &……==»=»===ωε= Δα Ώι'Ξ'Ό …ψι.΄Δ Μι! |!" ".!!! "Μάι; Βάσω; …ξΕ & " Δράκο… Σπ.,…" 185? ψ!» ……Μ%ωω 4 .. .. 4269- ΓΕ!!! Λ.) & ~ η … …… Άνω Α.Μ.γκ … .- .:— …..-.…'…… ως .; 6…µκφ4 .. . - !… Ησαύ). .. .. .… ψΜ.;… 4913. ψΩψ…Μ. Ν;ΜΜψ .:— »… … ,. …, .. .. .. .… …… .-λν [Μω……-.……… …. τ…. »…Μ …………ιΜ- Μ "1…… η .… … … .-Δ… α…… "Δ…"… ο ., ,. ., . flmg'ow …&ι…Μέ…Δ… Μ….3…Ψ Με?! …να… Άν θ…ψ…Μμκ …;… …: ψ…" |γ…α-ω ψ… ψεψ…ο…Μ ) …, Αρχη"… …… 4111‘ …;.- .ψ1…ω… :.… ,… Q ι .… Δα"… η in». Ψ …. …- ………..Δ….…;. - …. Μ…»… . - "|: ή … Μάο-&… 41 — & 54 & Μύτ:τΑφαά: ΠασΜΜΏ;… '-..ι ' …. »… "π…"… " Μ…….Ω… 4ΐ & "& ' & Η " . . - Σ………… (' ι o ο… ' …. Β…. Η : "να ' ,. ή α & + ΔΔπ90€Υί &! … Η .. ., αν,» 10 11 12 13 . 14 15 16 17 18 19 20 21 22 : :" 3"α"""ι|"."",Ψξ.-µ-'-ι'- ..ι…… ... .u - 24 26 "…&> -ώ……………μ:…ν. -… ' …α- .,4' ' ' "΄." , ΄;Δ ΄." ' ΄ Ωχ ". & . .΄΄ ΄΄ !» . . .. .΄. ΄ . . …. . … … . , . . … . …!… . . .… …: . …. … ..…. . ‘‘‘‘‘ ‘ ζ .… ., . . , . 4 . . . , . . 1 …. . . , ί . ." . |. ή «,. …. | . = > | | ι΄48 ως … ,ΐ δι | 52 "& &! '. ΜΗ!) &… "ν…-|4- ΘηαιΦπηυ «(Μάι …- …': -…΄- -ω.…. . Ρ"Ρ&'"………Μ" («άναψαν/3 … Μή ενώ"; «η …. ΙΕ' ο "µια. Μηνά ", =- .…" >" -. Ψι19ψνω4κ ."΄οΗ ί"). .; ΄΄.'.-'η……΄…... ΄.-ι …- …Ρ…,…… …." ψ03… ΄..΄'΄.…΄΄' .΄΄' .; "κ.-…...ψ. "63ψονΝν3Ή- ζ… µια"… λφώΜ ξ .΄….΄1΄ Δ - … ' …… …. . .... »."… ,… --…-4 -… … Μ. … … . ΄ mum-mu»: …΄ω4µεα] .… Β ! & ,: | &…" "αν"; Tun/Wows: δικοί. Ιψινη΄ ΄… αγάπη, . &- ή. .: …η… Με"; µ, Annoyed . … ."; ΄΄--…-.. Τα……ώ "ν… Μ…! … - :….-τ-…ι΄ ΄ ΄-'.ΤΨΣ΄Χσγ΄οιι΄ι "µια… "ιμπν…" ,… -΄΄ …." τ…9άξκοοια: Μ) &ψχ.'…α|… …. το'Χοψαιη ψέ΄ #1 ω.-ύΧόηη ΄ |" … 5οτΧνμα΄ω΄ψΐΜψ ΄ - ,"… ,… ΄;- -..ωχξ…ηη ΜΠΕ-Θ΄ έξι.-.…" (η… . . .. ψ 4..΄. ". …" … I: , & ….΄΄.-7…-΄ … & . ! ι .. ΄- ΄. '- --… - .- - ΤθΜΜ "ή "ΥΝΦψ[..΄ ……'Τωχν…ο΄…… Ρ"? … Φα" 3:.' ΄…΄?4Ννρι 1ηµω':χι€ω "μια"; "πµ-. &… Η»… …. .. . ΞΘ΄ΣΝ΄ω ΄)…€αι΄µγΜ Λάκη" * …τΡΚΏ| ι'.…ι|ν|Μ νόθα) τμ.… …µςψΜΜιω 311α………ν"΄η 36 "Μη" … Με…" 925:— c. +'.5΄θ…Θόξ. (Θ΄… ξανά" η.νφΘρφηω αν"… 4 ΄ςοµ n ) Μαρά" αττικά ΜΜΜ…5ωω SEQ 5390,, '-x .…-- ΄΄ :-..ΤΌ"Μ-…-ΩΖ[|Ν ξ1'ΜΝΜφυ "Φως… ς€Ο+…'…… 58-63 1 |.……48!Μ:ι…Μ A "να. κάνω.-. "ενώ: 2 @ Aaoynlwu' ("Μα Αμα βαλω. (€Νιηη- ΜΗ 3 u u u a. u u 4 !. ,… " " || . " Ξ τ…- Κ…… " η κ η ! , ' 4Γ-.ι. -, - κ η η ; ξ …2µ……κ' . &… α' mama“. &… ΑΜκ.Λαο…φ…ι "να… «τα Ψαρά…" » & ξ .»… -..…'.νΛ-'. ."… Λι τί… « ΏΜΡΐΜω ΄΄ …;.Γ.'.ΘΔιµα(αΝκ.Λααω Η,Ό πµ,"! θα…» ψωµιά) Λάµπεια ΜΜΜ Κίκε/1490) . '- Δο3. &… ., … ' " ' ' & µ …… …… …… η…… … 1 α η η ' και…» ο… &… … µε…" πω…… .. .. Α!ιΜ,ΣψΜαι Λ…… Ο") Κ . O" u n η η " τμ- "Α4 Μ " η η κ * η η ". * κ Έ .. Η . …. " " ή " Z .:... .ιι… - … ι α κ η : Ο -; "µ , Ν . υ . ς ! u IL- η η η κ ΐ28 ’29 €81 :32 '33 . 35 36 37 ? 38 3 89 | 4o - 4: 42 43 44 45 46 ; η 48 49 i‘ δι 52 58 &. ' Γ..,ξΜι'ι ωµά, κατά Μα…… (Η! Ο " . . " .… . . | -" …. .3...... η .. . η ." Μ η .. .. ΄ .ς' . Η . ω .. u ή η f? ' . ι . ., , & ; Ο. . ' ΄ ." | η ; . 3 Α .… … ι . . ι ." | -…µΜψκη (αγίων αµα…" "&! Ι…. . ι ! η , Η .. . . υ . ' Η…" |… Μ…. …: Κ Η . "4? . Η η . ι . . . κ α 19" " θα!" Μάκι αν , οι… .… µµ."… ,και; !… …µΜ Μα…" Ν……" Μ- Νιµ. µια Λ. "& Μαξ Η" … "ναι"…» !! Με… um: ΐχοΜ [ίΐ€µΜκλ δαµάσει 1481 ζωή;… & τις… 4:61…» θα…» & …ι.ια…, στα Άκρως η Θεάς- ho: (JKMJWJ . {MM—gym !!! |" . ' = ' | ' 133% Σιίτες… Ψ 4 " 6ιΜ…'… . ", ""…΄…)…Μ …!!"- . ""…"… …" "΄" … Ώνς..ι4΄'."ω 84. µ & " " "΄ €…. (116 4 ί& ω… -μ| 60… ή"? ΄ ! "&… |» Κι Μέιν! ..", .. 2…Ρψ«ψ…4 Με: . .. ." ΐ'Δ'χο.τάχκ…έ , (6 …! .Μι…κΝζ…&Ώ…Ηι!ένΏ 3146 Μάα…… .Δ…ι= και" ή ως. ? "368 κά……αψ … 9… …-"- .&΄ι .Μ…ω &… »… ' . Λ.). Maura Μι ' Λ…")… .:"!!! . Μια… νων… µµ: ..|Μ τ. -ό)Μο Μη… ΛΛι)ςω…εµ4 Μ…. …… "Ο ιΐ?4Ή& : λαϊκές τέχνες άλλων χωρών 64 ΘωΝΦΟΙΦΝΜµ Μ »…" µ……-μι-ιµμµμ ΞαΞωω-8αω.ωωαμωω-ο |9 " . Μ,……… αν ΕΜ Με: - " . …" ι .. .. .. . "4-4 , , " α η . " - --η Η. . η η Ψ -ψ----|4-- …1- …… - η Ά κ - " - Ά % η « ΜΝ.ψ- - u. , … η κ " ΜΕ… " _rL «. . a … (…άΜΟ('νΛΑΜΑ) … ψι-… ν … . >! [Ιοιωμ…|… µ..-Δ… , ."… , .… … -ι .. (όνψυηέ…) . Μω……- ή…… - η … |3Μιιια' έκδ….) … ΜΜΜ .-Ηα…ξο -ς…)η:Μ μ.µ… ΡσΜ'…ν. 1313 [εξω…-#) ψ----Ψ-…. . -, " . ,, … Ψ … .? 'ΐ'ωΐψ.-ν ψ7 ,,,,,,, . η η . .'ίΠ|Μ ως" ι.",- 5'€'€έβ µία, (µία… 4…" '" " ι Λ . " -.ι…-΄…'4... .- η . Γ€(/0ύΥ? « Μη ΜΑ . ΄". -4- …………… … … … η … « …Λθομ…"…ξα,ΣΜι9, ΉαΡΏ4' πρ…… "Η… 4?… …. … .. . έ…… µη… (Ώς ___ " … η η « Λ … ,. ("Για…) … …!! Λ .4 Λ … '΄ι ! - n..... _ ή η η …. 4 η ή __W—m , … & ή " Έλβα)…» 10" Με. παλιός παντελεήμων "πάω! δλά8α-αάοτρα 1 ..ΔΝΔΡοί (µας! Λ4ωαΜω… µε… 2 Μ- …" … … Μονο! 3 µ…, &: tame . 4 Μάϊ" …Ε'ζψα…… 5 Α… --,-… Α 6 ΄ζ εωΔα4… & ,ο 7 & _ _ 8 …..- … 9 , 10 _ __ ll — 12 13 v 14 - 15 … 16 …… 17 , 18 Ελ…? 1 " Φρ.… ΓΡ"γﵴ… 19 ΜΝρ, Μι-… - 20 hauipfidcnd 21 —n____ …' 22 *……,…,-……- - ,, 23 &.ω-Γ!€…ω Άι»!!! , Η _-s__-€_ ' Αγια… …η ενά 25 &&… Βαθιά βί81ζ6ιέωκο Με?" 26 ΑόρδΜ-9Μ…Ή… ψωµί.! Ρόδου";- 27 ΔΘΉλ,…Μσοδω λιµανι"; ‘23 :29 31 &: 88 37 38 ; 39 41' χω &=εε.=έ 49 61 52 58 Ψ λα……1[τγ;-α-α…µ - -|4 πεις… ς…π.ψμ ..::. . . n- :… δρα-ψ… …;". -. -. …κ- '- δ…?! -- ,µ- .. '…-θ.άΜ ΐι-λυ-Φ| Λνγώνψς. Με… “VI-m πω…… …! Η!!ι……ω…… , ΜΨΩ ΚΨΜ: ΨΛο+|ι ……->ι- η , . ! "(έθνη "-"… .---. ; . . .? - . φαξ… ---…--. . . - ..-,--..---.… Δανό, Άτοψμ='(Μ άναµµα-ν" ϊα΄61Ρω καει!" Λλαµώ Ρουντ)… "46100 ΑΜ Δα…" θηλ.… 4… » Μ….» -… η .… … ….. ω"… -.!ι46γο βόνι?6α΄ .ΛΔκΛ4ΐ4 | µαυρο Άμα! "- ν.΄(η Διαφ…. Πίτ.ιιέ ρω… ...-.'.ι- * ΜΑ…-Μάρ .!!! € ?! Θ… Λ δεν" Ia. "θεά" Quentin th’ Κά΄61΄ο εώυµΞφοι «καμβά-69 ΌωΝΦΌ|βΝΝΜ 1o 11 12 13 µ 15 ω 17 18 19 20 21 22' 23 24 25 27 &χαώλιψΆγµ&μ 1.µ.Λ|.πψμ……Μ………(… .- . _1.__.AV-_Aiov06ws αν…… η η ! ΄ Άµα ΜαΔαψιω … τριων… & &? …µΑγ…… ΜΙΑ. ….……α… (τα ΜηΠΝ6Μ &" .ΔΥ.'!έ…-ΜΜΝψ …να - η (& ή.Ν.ι.Μυ)ικ' um. , ΑΜ Κε……ζ.Ωωαψιΐα.ι|Θ Αΐ"ξ΄6κ) π…… 4 τό? Ψµα…4α Σα…κα "01… 1.Ν.Μ… …… άµα αµα, ' Μ-ΜψΠ&π , έρ-πάριφυ… , ι…Ν.ΘψΨω, ΠΜ Μος : ΜΗψι…Μ.Δψ…&ιωΜνν Μαξ… !…Μ-/0ρω……Μ 411» Όλα", ; Αξζ.ΩψψΔςψψω… 1.8 Αγ… ΑΜνα(ω. &…… Γκραφ , * --.11-.. 'A "(Νέα": Λλί"&Μ ‘1 η Ψ.. ΠΩ"… ΑΜ ΝΗα&ψ &." Θεο…ω « .. "η ψ…!4- Ο€οΏρςνκεε… 418… "από… Πα…-! farce“. _flgsyaLfie'c’w ,.Άν δώρα!- …ιΜ |(.6μψκ|6αΜ ζάρια.; Χιγ.1ω…, " Μ…"; 1 [Η , "& …… µ η » ως… : (”Caryn "Μ…"… ΙΒΜ …αν: Μι…ΔΜ , &… Αν…ς( Βυ"'α΄ω µου! '… |??? --ι--…… -. η … … .… .. , - - Λ ,, η …ή Λ .. , , …,… - --- % … Λ .. .. ._ K Ή Λ …. .. Αµα… ΏΜΒνΔ ΜΓψµη « 1ω……… Μακάο hauled“, …?χ4&ο tar-new.“ "% &…… µια…-κο: &……» των…… άπω): Λςηψ96… ", Θεών … ί…&.Μ. &". Αν **-Μάνα ""µη"… Μ]α.Ν αιώνων: για"… |… (Με"… Τωχψ.ΛΜ……άα…… |"? Μια ΔµεΜω;.ΔΜθ- ΐΜµη ι? "|υιι|ν΄ινω 3:: 28 .131 '8Β΄ 33 34 36 37 38 ‘39 ‘40 41 Η 43 47 48 49 61 52 ‘53 -… Πλάνο"; ,µ?ΜΜ.Ώυολ ΆΌογΜιώ……'ΙΜΜ '… >µ,ηιςψ1+ .. 29‘ ΄΄ ' & _ __.-1. η 1 » ! Μ Λ(ι1ΝΜ « Ά η η η , -1ψ0οια.…0%ιω ; . ο. 0 η α κ 10….3%Μ '" η " v: οι …- #" ""… -! - λ Λ. In Λ … "Μα ! "Λ … η η η "Μ αν, ,οι… , να η …,. … η ' ("ΡΜ-441"… - ." η. α η ή & Μ Η κα Η ΄- … οι … η η … κ η ' Η - .. - … … > "ΜΜΜξ ,… ζ Λ Λ οι η η ' η η η . α ΐΏ0 να)-…η …: ΐαΡ+… " & .. . .… ! Λίαµ" "γατα " η ή … Η η - 04η Άιφελ-' … . " ή ή η η . κ …. : "(ιζ-Άη Ζωα, η η η .. .' Δα"! "Μάγερ; " " Λ… & ' Τ' [αξία. ' … α , , Μ " α " υ …' &… Δ…….Μη Μάνια."- Λ…. (ε…… | &: "και… κ…… "Θωθ… . !Αυκ…Λ. Με… Παναµά "& βωµό "Η. -… [ Ξ ειπα: λ… "αίµα 170! _ Ασωπό Μαιου… :…" α……" "& -Γ€ΨΉΨ "ΟΨΗ-'. η0&Β Έξω»? 3εΝ.βψΝ…σΜαυ… …"" Β…?" 4853 , Χε. a &… Μπανάνα; µ…… Μαµά {cg—«M1 432.9 Ζωική νεοόαεικη ξαναπω… 70 Μ && …µµµΗµµµι-… ΞΞαΞ8ψ…8ΦΦ&ΦΨύωΜ|-Ο ΘΦΝΦΘΨΜΝΗ Δ……… Δ., Γκίκα. πα…… (Υ(% -.1 ,,,,,, * Μ ‘1 Η… ‘I , " η η µµ -Δ.…-, - … ‘“ , -Τ… Μαξ, 60,04 Τον)", N γραψω Ε',- ", , … .."-.… " .- , . Μ61ωάλη ψάρι µια»… σε ώΐΩΐΓ&Υ ως"… .ΔΔΒιΘψηµΘ. .ΘιΉΝ Ηίΐ1|ιω , "η-Μα -ΐ,?Μ:ω- Μ. Δρα'ωΜµ Έωχοµάαιω µια… Η΄»;ΣΜ ")! Mama--1311: -Σ…ώθ" Νυµφών &Μαιµτ14…Ν ……» "&": Άδωνι, Ν ωρα-40 άμμου-…;. συ…… ,Ν…. ΛιΛΛµ.ννη . κλπ…. ….ΐΩψ7 "γράψετε…… .[Άα-αµωιΜθ) &-(ψ1€ΡΝό "Για… 'Νη. ΛΚΛΔµαΨη .|-λ€ιπψχ Δι!» Θεοδ.Τ6ή>Η ΝνΜω΄ν ζαυΘοΙωγµ'…| €., Δι -- -… η ( θ…οεα1),… .., µµ.-Δ,,,,α,,(…ΔψωΜ),), ,, , , ,, ,… Μαν Νψ…'ω' 7…ΧνΗ/…'( ΛΝζέν«;…,… ,, νεοκλαεεική ελλάδα ε' ωκωωωω………………………µ Ξαμω'ωυ-οψωωωυιβωωµο 27 ψωωσ=υιμωω… …,Ν;ΜΜ,,,, ,, , , α,,-',6,Ω|,11,,,. .--_ __ Μαϊ Χι'ρ.τ,ίΜ.€ο… ,,, Μ.ΜψΜΜ&ν… 604% 01111-1; naawm, ,…λΜ΄… Γ. ν'€…ο…Μπ…; σπα. ,ιΔ,,- ,,," , , , 11-- --__--- ω " . ," … ως… µ; … νε…Μ……; …… . , .… , …. (Η? Μφέω,Δ…&, - ,,,, ,, 1106 ι… .. ,α (Πως… ;; Hc-‘f ι …, ,. .ιζά4α6ιο "Ου, ,µ,,,ι.ι,, πισω νι…Μα…ω, "µπω . ,Δ4…1,΄,πω…ςω, 1» (Μ Αλ… &… σκ) &,κΔ,,,µ:ΜΘψ; 1,1114. -- Η -- « … Κούνια)";- βΔ)ω μνηµών) "η… &…… …ΕΔ…Δ…6…μα ,,,, ,. ,,-;-Μ.ΩκλΜ609' "&"! (1609004 Δ΄ λ€Ώ/&οΜ6Μ;ΛεογταµΜ ζω… Μος , - .1.- 3‘3 άµμου… σχολείο ,,, Ώωδψομ…' μανίκια… Μ…… ,ηΜδ'θ.€…Ή Κόζα (Rama; ταβάνι. Δ,Δ,, ,,'1, ή ‘1 ή -1 ,- µ , __ 31.- -- η α η "! ,, οι . ,η,,,,,1 ή η η ,Ώ…- |1,,1,, , 'l ή 4 ,). . . 8 8 8 32 ΄ --88 34 - 86 ' '37 38 39 41 1 49 ζ.43 '4δ 46 47 48' 49 51 52 53 ω… , ,-.4, -… ι ,," ,! '. πο… ΄Τξµ…ΐ,ω…ξ Πασά…. Με. #2! ,, , . ", η … η η - ,!ι,,,Δ "η…" … .… . η " .,,µ…, -, -Δ4ι24.Μ&0 19βίκιγ . η, ... ,,,, .Μβξνζα m an: "new ΜωκίΐΗ (ΔωµαψΜΜ) ,..-" ,,, , . , ,… … . ή . ν ,, . &- Η. . .Λ, . . , ,--- ., Δι... η . u‘ . ή, "' …… "| Δ ' οι ' . " .…||; της… Μ…… Νο…νκυρα…ι Μπ. -… ,… η . η , Η, - η , , . " 01 οι , Μ " ω " & ω , ,η /,#ΝΔιςγ…Δ4©µ, . η η η . ;΄.' …'- -. …'!!! ο Η Αν .… α…Μι (> .-Δ6.ί…Μ= ίι8€θ'ώ Η η (!! ΜΜΑ. .) ,,,… και… Ρ…0ΨΜ (άρδην ΣοΆδ΄άιω)…… ΔΕΘ"… ΝωΜι…Θ 6…Ή. . …θζ ΤΟ!ψέθ; ΐ-ΓΛΜκΝ, (ηδη &6ιΜω (‘ ΣηΛνδή€Ν ,η, , ,… … … …. ΄ ".… - , *! . Ά 9! Η 4 ή , . . . . " . ' Ο . " ,… ι . . |! ,, η τίνι?!" . . αερα palm} β΄ ωφ…ισ>ψμωω… ΝΜΝΜΜΝΨ ΜΗ…ι-Ηµω…µµ ασ:οι.>ωω-8φω-ιωωµωω-ο 1ςο…,………, ., I: …- ……ι Ι…" ...- .. that!» "άβολα; -, η , , - _ φόνων." Δ….. ---,ι,…,,,,…,, ,, Δ…"… καλα… .?-,Υιδτ…α… ,, Δ3γ1α , ,… ,,, " .ΔΙΩ"ων να"? tum , η - Ι=… ξανα; _ "- - Με»-.. . , το!!!" "δω [Χώμ… "δεν ι . ι ,,,, . , . ,,,,ι,,,,,, .… , , main-.9380» Ahwxunw Mano- luau-q -ΞΜρ.ω…, ,… !, ή)", 6mm» "(ο και…… Αγιου… Μπλουά… ,,ηα…ω αν". ΏΑ.π Μη ΔιζµΜµ Ναι" Θύδχρονη κερα peach 8’ ΌωΝΦΨΏωΜΜ "Μποκ-Νωψ "µια µμ… µµ ααα»ωω-8φω-αΞψµωΞ…Φ Ήραµ0 ψ΄ ,, …!»… ποµπό-. Δ,… ,,Ώ--, ,, ,υω,τωΜµ ....... , -ι… : ------ , , , , ,Α,…νΔιουλω . , ,,'., ,,, 4 . …, L- |I_-"- Δ,,=ι…ωω ,,,, ,, 4-4 ,ι. . ο , ,"!α …ή" Τµ.ν…ιδν, Λεόν" J. πω…… ,"… ,,Ψ,,, ,, , ,,,, , ΜΜ0α Μ"! Ι . & ,Τ6ωΜ1&ι -, ,- ,, ,,,, ,,,,,,,,,, ,, περαµεικ'΄η κ' ωω…ιωσιμωω… ΜΜΜ ΜΝΜΜ…µΗµΜμωµμω ασ:ΨΞωω-ΟΦΦαΦΨβωΜµΟ µία… Ν,ιπ,Μω"τ,……α…Μ. Κορώνεια" Με Μα…… Άρµα. Δια… αν. κι… Διάφορα θα…… -µ-… , » Ω,ΔκΜεω…, τ… Εµενα Μα… "ο… ως… ,,,, … . . - . Μηνά Άµµ(δη,,, ," , , ,, ,,,,,, , , η ,. ,! , αι ," Ψ ,," . ,, η ! ,ϊ,ιω1…. , η , " …. - ll much AM») …… …η . .Ζω4ΜΦο Τσιν": Κιλί΄ , ,! ,, , , ,, η ή , . . 8 9 so ι 31 Ι' 32 «J 33 34 i &": 86 37 1 38 39 4o ω ;' 42 Ξ 43 & | Έ ! . | [ Μ 441 45 46 47 48 49 5o 51 52 as 64 τω…"… τα"… και" . Μι… Μαι πω……" Μα…» - Η …ΏµΜοΝ| Ανω…" Μο…, !! τας. "τα :… Λ.". θα. Χα… Άι Άη"… ! παν…" ΜΑ…… ΜΜΜ Νικολά &… … '. (Να"… Πηκ… " ,,,,,,ι,, ,,,, Κ 9 η |! | Η η , Λαναρά… Λ λμΛιΜ; τω…!" ; Μηνάς παρ. ψώ-4σ.σιµωωµ … Ν & Μ » Ν » & … … µ ν- … … µ … … … ή Ο Ψ " =»: (0 " Ο Φ a: & c: Ο' ο: Μ ι- Φ ,….Ιροψάθ,…οµώοΜ… τινα"… αγωνες! ζηµια. θα…" 2.0 να»… Η=! ,,,,ω , … η . η κ η “but“: Κουίν: ωΜω6υ ,ξν,ιω"…4Μι µαµά" .,1ιµαοΝκ: …… θα… & ΔΗΜ…. ,.) Alamo "& ,ι . .. .. . '. ,"… η α κ … .. η -3…- …- --Δ.9…Ήιω . … . . . ,ΘίίθιλαΜι4: Μοδ:"… ("ο ,, . Μ ,!!! ΜΜΜ: "& Η"… Λαµια" ." μόνο. |… ,,Ό,,, µ Μ . Δηµ.…" άμµο πάω"… Μία… ΤαΝ|ι'µ.Βο3η "!! µια, &… …. Η": …… µια…… Μαν". ΜπΔΜ;ΦΜΛΛ: Ξία μυ μια… …,,ο,κµ…: τη…… ως»: &Μ,,ίε……ο "να"! . ΟΝ αυτή… imam“. Mam dementia». …… αυτώ… Μαωι,ιωδας , " "ωιΜΡ4 ,Υα…α΄, ψαρια, ,, νεοκ1αωικήέλ'λ.ν |, Όω€ΦΨβωΜµ µµΗµΗµΜµΗµ ΞΞΞΞΞΞΞΞωωψΔαψμωΜµΦ ……τ…Ω:,……,ςωµ Μα…; …Μ;Δκ&ς…, , ,, , ,,,,,,, ,,,," ,|ι,,, ,, ,,,, , ,,, ,,,,- ,,, ,, : " '! : η , u -; ,,,,-,,Γαχψω'η ,,,,,,,,,,, -- ,, "αν…" : -ΝσομΜωΗ «ο… ,, ,,,……,,,… ,. , ,,,,,-'.,- __n * - , , , , Φαΐκ τω…… , ,, , ,,, , , , ,, ,, ;,,ΔΔτ,ιυ' bum; "& ΙΛΛΛ! …." ',,,-Τψνι Ω.ΒιγώΜΜ1'Βο ,,,, …' …… η ," ,!!!1κΔ ΑΝ…-ων το… από εως…?" … οι ι., ,όπου υσωλσσ…δ … 00ΗΜΝο3- Με…" αυτιά ω…:……… |!!! ,, ,, , : "ψ… Ε. αλλά… .Η": ,,,-.. . ., ,,…,4υ Βου"… m; ,, , ,…Ωκί ωι',ιι,,, , , , , Δεξµ|Δ|,' ιθαές|Ω …………… ,, ,", ψίχα…) ΑΨδ(α,ψ ΜΑ… να… , …,,- , ,- ,,,,…,,…ι…, . . .,,.,,,,, ,,,, .Ρ,ψ-,' 869… οι?" ,, ,,,,,, ΜΒ NRA:- Νεα-Μαν" μικρό Μάι, ω…Α,:Μ…,, ,,,, , ..-,…,,. .-Π,Λ,Μ,τΠ,ΐΉ,[ΕΜ ,,1σ!χ,Μ1η ,, , , …Μ…,ωι,, ,. -, ,-,, ,,,, . Χαµάμ,, ιι Η " Εµ. ,.… ια " η η ,,Β. … …ττω…………ερ μου.-Μι…" Μεν… …!… … πα…: Ν ,… ,,,- ! 41ΐ--η,ιµ,,…+ , ? ,,-.ι,.-. ", & …………1 Μ…… …- ,.-. …, " …""… "ίνα. Απάνω ΐ'&.5:ξιιψο. __ V n πΔιαο.τ……ιω'π "|… ""|… των" 4111- (γιλ- "Με ΝιιµΧ &»… "η… (η M ' Επί [ τ΄… Δ…", ζω,… Γ.Γ./κ…ι.ΐΓ) 2,600 Ν(.…-λςζΓ…α Λά4λι(| (Α…ά…«…) Βολφ ,,,… Λακ…5ηωλω θεόφιλου "Μ…..." επ 75: Φω…ΙΦΘβωΜµ ΜΜΝΜΜΝΜΝµωω-…µµ…µ… 4ΦΘμωων-ΟΦω&Φαβωωµο ψ…καω ως… «µια. ωσάν? ( ; Δς>.ζβ(€'Μ …-'!…ω>ια -Μς>σ.…ρ&…Μ… ψέµα ΐ1ΜΚγΩΜ… Εςω……+ιΜ -λψίΜυ . …|ω-03Κ do) .4“:er, …'!Ωααμ 4 Διπλά .- Πέρασαν» Μ Π-(ίέ -τβν΄';Μ "ωφµχΜ Βία-Μπιν- Δε…ψ………λ…… . . ψαια8ΜκΔ θελα…» ο… &… & …. ( ω >!!! "αν &ωοπραφι'α Με 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 l5 16 17 18 19 20 21 22. 23 24 25 26 27 2 | μ…… Γ…1ψ|. ..……-……-… Άνω Σ…… Μ… Μ……µ …ιώι|Μ flaw ως ]… … των… ! Μ…… Μ&ψ…Δψ να; .. ..- , . : "…. …-Ώαµ… Μι;4…; …κι…Δµ.µάνω … …κΜ……Μ……ι " … " (Σινεµά ξέρω…)… & ια " Αν- "Haul“ a: l η . " φ»0+Μά … Δ…'υ … u ΛΜψΜ…ι… 4201 ΜΜΜ… ..--. . , .. ,. ' . …ϊα…κµΌ "|; ' " "|Φ …… ζυλοκλυπτική β΄ | φωωσ=αµωώω ωωω…µμ-µµµµµ- "…Οψω-ασ>Ό'βωΜµΟ Ν «» Ν Μ (Ι' 88 Δ-.ΨρΔηω'ο Νιου…» αν…" tank's.» -. M , " η η …,.Κ(γ1ρο “refund “and ΜµαΜοΜ - &!!!" ιψριµι1φα' ….ζΜιΝ4 -.ΔΔµ-µωιΜ, ":" MIN». Λιλ.; Audio». να"… Μα…… :…… να. "ως… Μα…… …και, Δ…" …… "… "…." Μαγειρική και…) Η…" , ΓκΣι'1α.Λαοµ#ο…) Μάο "Λαική-ία "αν"… -.Ρό.Μα ψαράκια] …,ΓΜι1Μ. Α.Μ…. ,?υ…. και. κακάο αν"… Μπι… …, … Η & * υ ΠΩΛάΜρκνι'ω, | "Ο. Όλγα,-ο δΜΜµ. ‘ [α…-…' Αν…. µε… Η). ,,,! manna ', ,63(0μ'ψ …,…-µ'……ΜΑ Μαη ως": - Λλ1'οια=Τάβλι αν… ως… να". &… ι……ι…. …;… …'2ρή ηδη "Μα) πώ… ……ΤγΒµ την…" "Αν-Μίνα; µια": -Λ(πτψ'ω τα"… &… " η ο * ια " « II ν ΜΜΜ 10µΑυ.λνΜιωΆ . a u H ,, , ,, …." ι . u . . .! η …- | u ..,ιι . . u I. ,…΄. ,- µ … η ' ,… , α . η " ΄ …,.-- ι . " ι …..Ι. . " " &&" "… ΛΝλΜΐΜ "…. 03300 .… .. -. | . . ("…ή Λ€Λ…(60 τόπον & Ψ….» Μα(Νωυ) π.χ…. u u η .. η (lulu! , ." . ,µε "900… …… Δ€Ψ ΏΜ€ων41 . .… ΜΜΟω Ν?ωΜ… στο ση… ψαξω ", ΄ … Μπλα η η …4… ω… Μακίθ… new διοτι"; ΆαΜ…'Ση ' Μάι,ΜΔΑοω .… "… ων»… ( Νανα…) ών"… ων «μια… ΜΜΑ-Μ΄ καιει")… ΚορόΠ:ω… Μπψέμη1ςυ… Αν- ΓΜµ'ω. [ λω>ωΆη) . …-΄.… Α … Μ . (δω…)… . | . , ,, , '] η …η .ι …. (Ω(ω1ΝΜΜω,| ]ωει16µ…' Λίνας-κ…… Τιμών Λν- Μηνά… ( λιµανι). -.…. 1… " η « (θα…) η, … η…, , η… η η (αριθ,- η… η η α " ( Λ"έΜ>0΄ µια " µοΘω…ισ=υιµωωµ … ωωωωωωωµµ-µµµµ ΔηαιαωΔωω:-…… , ..... Μ -. - V .:-τζ€ιι- _ …,,,,…,, ΔΏΜ.: cam |-ΔΒέ6ι…Δ9ιαρυω τζαμί &.ωγ…µΔ,ΐω,…ω _V ., , _ …. .:… * Arm. ”MN ---;-…- - ,'|,-.Των Δίνω -.……-- V u .… . » rm... ζλΜυμ…) Αγαπώ… &… "µμ.… Μ.… άκυρα.". ," ξυωομ'…β;'ψ;-Μ…ΜΠψ. ΕΜ Μία… [κυνηγό ε;.Ζ.ω8α, -- Ι … &…;.....…………Δω.μΔα7…. (ΗΡ ΐίγ|.Μ#µαΞ 1905 .… *.."ΐ1Ή--νι-…… … ή , η η ". " -Δ4ηψχ…Μ…-……- η « …Δ…-,… ,……,, …- Ι.Μ.… Η…" αιωνια των… ,… …- λιβάδι? βίο ω; τα…. Μαρ. Άννι {inflow-a)“. 4111- .Ω,ΡΧ%ι… 50169: α …. , Ν|.ψ)ΜΔηω)ν- λνΜ… Αγ»… VV …. … Δι…--τ,κ.6… , .ΜΝΜ6νΨ9. ΘΞ΄ζΜ--Λω Μ…-.Μπ "ΜΜΜ- (αγ… "-Ώµν>η.)… ξωζραφιΚή β΄ ωφωσ=υ-μωωµ αµμωνι- ψωω-Ο . 15 '16 Η 18 19 20 21 22 . 23 24 25 26 27 Η" "Η. Μ;ςωηώΝ &; Μιτζλιψ…… άλτη: … Ω… |"; Αµοε…Μ…, ω…,[ωψ-,!Μ ,… ,,,,,,,, ,, .,Η ".,,,,,υ,,,,, ,, , , , - ………ι 304015 …κι-465 :, . &…" "…- το… , Ηµ. , ,,,.-- ",. , | η ,, -,;,.,,,,, ,,µ,,, . ., -υ, ,,, 6am Τα… , … ΈΒ…ά 4!.ι'ν,ΜΜ Πµ«ι|»(ζιω … Αντι… Μια", Ξ……>4ι.…Λ……α;, mug». #? Αρχαγγ- Μ:κΜ> ,Ν- γ…"… .. Μ" "δια! των)… Μακάο Νανά… ,Δ.ρ……:ιω…φ…… τω …ο!" κ…… Όσα, μαµα"; |" ">? …' “cud …." Ητ…άι σπΜω Ira-ems» Λ'Μµ.…κ-γιιη ,!ισόα=,ωδά,Μι Μ… , , , … -λ,.,, , η,, , , , , , ,"υΡ€δγι.Νυι ΆμιψΜ όδθ:4μωη , _ , ,, ,… (…"-ψ: Μάο)… | ,.…Γ,…Ή "και…". Με: ΄ Μα…»… ……» ,, , - η . . "…. ,40ΥΡΜτ …η. "να :…ο (μου-Μι) M « ,,.,, Νιν- Μρων…>ν µ ζωα-΄ Μ ιαμ.ν.,--11ίΩ,ΏΛ.Ρ. ,,Η,ύιης δω, 0080… Ησ…,ΗΏ… Άν ΜΜΜ… Άει-Μ… ΄ … ?"ψΦΔι-ΔιΜ,Ώιώ…Μ. .".'.α.. το" …'"… .," ΄ ;! .. .-.!, .".΄ …" η ". ΄…ι. 4 . . οι .… …. … η , η . . - H . " ξ... …. 4……-΄… η '- . , ! … .. . . ΝιριΛΩ΄νΤ61 |ΐ"Μ…η "αν ηαι…ΘΜΌ …" δεν»… !… fluent/1777 "…,, , … …… … ,… η . ,… & "Μύλων-" Νιψοφαν…µ. 1N Ottawa ΑοχΩΜν [ΕΜ-"΄ …… ("ή ' Άνν/Μ (ανίψια! ποίηση…. Μαν…- ΜιύΜι.'Το και… Lawn αν"… τα ως"… - Μµ&ι να…;"… "Μαρ… ικανά (αν…) …- Η . ΐ"Μξ,, :". .΄-ΔΥ ζω"; Εφ'.) ,… Άν Μ…… …… τα")… "ή, ω.ιψ… .',…η … ,, …,, , … Λ ΄" .. …'… . » ΄ η…Ά α … α…… ..΄Λ… ,η .… «…, Λ… , η΄- -κ ΄……..γ.. % ,,,,, ,. ή, . ΄ .62…ω,…: Ώνα…" "… %…" αν… "ων. {coca-Mi), "&; ξµΜΜ Βάις/…)… α"… …! Ν…4……… -, &λ0Μό€, ……% "αΏό !Ν ΜΜΜ… 9818609. . "Μπιν, ς,ΓάΜκΜ; Τ…υµωι'η && «ΜΙΑ Έλλα»… &Μμ…μ "σε: … '… . . . νι . η ….νι .. ,…μ, '! Η ". κ " , …." , ,,, ,", - …η… …… , η΄ . η η ή … ".," . ,… … … . ΄ . ». ΄ … . ΜΜΜ, |1ωµµµµτ……1.&Μ…µ…) ……ω . ψ , …… ." … . …,… , ΄ι,,,,,,,,, .. ;,,Λ… Λ . on “~- . "…!. . ΄ Α …) ΄ , ψ… Ρα ( ξηκ/δά(ω σπίτι σ' 8… φω-ιωαμωωµ ' ΗΗΗΗΗΗΗΗΗµ …ζάµΜΜιΗ) -…,,… ,…,……, Μ…… -… Η ll . ---,… Μάζι ιι &; I I l : Ο 4)" & , …,ψΜι ' Ο m ΄!!! , OI ' w u :"… ! Ν…,ι1α4 ,, ,,….,,,…,,…,,,… Μ ,,,, , … ,,,,,,,, Μα…… ,. ,…. as. k w λ. …' »… Μ……"Μω,0φΜΜ ,,,… . …' ΉΟν1οΜψΜω -— …. .…!!Μελαψ, …: |ΦΜ , ,,…,…,,,,,, ,, ….αιΩό (mg _-._ …… … ω,Μα;……, ' | ι Πι" 28 Μ…… … &. II ι ' &… … -7 30 ια _ u u ,τα?" ' 34 . Μ .. '- 6Δ…΄ιι- - … 3| & -'Μι……- - , Α 3; …ω4Μπ……… 9,4 Μάο… έ……φ…ι κα.… …… 33 & µ μ--'.… …… - -- 36 ι … 1. "πιο - 13 µ n u : €65.71! . 38 μ…- ....... µ. 40311 -… 30 ψΔψιΜ.µ… 40 11ψυί.ιψεΔω - - ,…-----……-- " Μ…].1ςε…;…ω I“. u n ο! ; &" [τι 43 . . -…ψ '… 4 =έωΜΔαωμψ ", …" η ' Μ-, …-…… 46 4 .; u . …… 43 ι κ : ο… 48 Μ… ," …κφωών (Μέι 70 … ΐ€σ'β1γά 54 1 #7 . ο , -' y) ν ,! η … Πα ! " ΐ…΄ΙΔ &… έριξα [ειή'Μν& !? κέντημα ωφ…ισ…σιµωω… "Η"… ωω-ο l4 "ΞΨβΨΜΞΞΦΦώΞυ' …ιΔζ…ζµµ , , ,-,-,,,, . , ,ΏΜ…λη πιο"… --μ-, ι --µ-…….-,ι Δ0|'Ω΄ "Η!" ,…µιψυό… ,, & " -.Μι…ω -!οΜΜΝ4 (|… Νέα:) …- |. !…… Μι… (ΜΜΜ ΔΕΟΠΣ-Άι , , ι ,,.111υΝ "µια. "και"… |!!! _._ , M- . θΩΏ6΄ Ευα")- ΐΛλω [Χ]»… dampen-11A)! θνόΜΜ -, Η… ψαξω, Δ…… ,, Μπα .Λ.Μ.υ…ε. -…ΜΜΜΝ κανένας _mmm; Adam. imp/tho Μα…… ΜµωνΜψαο -ΜΜ…-αΜι…. Μ.Β.Λ.τ. µ…. και, Agra»). Νικ…. ΝΑ µια: hmpd) (MM πω:-1. :.. ΔΜαα,.ΗΜ!ω: "…. (Με… "µια)… ΄.ί=8. - .‘2'9 …- .…) 31… "8? - as .=έ΄ι…. &"; μέ &. &… '39 .… 41 ΄ 42 ω"… 44 46 46 47 43 49 50. ει 59 53 ΜΜιΜΜΥΜυ: …… των… …ΚΜψ …… Χψ…Β! Μ ΑΜΣ: "Η"… κ…… δρ…. κ. Λ." 3,91 Ρ"ΐΐΝ… "Λαξ ((κατι Δ#ΓηΚλΦς6 ,-.π'-- …η η … ,..…κ,, . --Β.--- IA- .1- - " -,,…-υ… 1 …!… … … … . , . … " " ή .3..---1391 Μ ' ΄" :..…. (Χε? -. η Οι -_ .ΔανΜυά)η .. .. .- …ΑγβρΝηα3ρ, µας… Σ…ΜΜγω3κ(ι…ω Ανδρ. Μα…-ΜΜΜ …- … !!αΜ4-&Μ… "ΜΜω( …νυηό,αΆνα(υ… Ή…ιιΜι.……… " -…- κ...... να η… .". . «Bowman -4403 ϊ…΄ 1 η α η . κ a. {4 ένα…. απ…. …. … κ µ " ΄η …. Δια…" &404 - ,. ΑΘΗ"… "ψυχή Άδη-νε… , …' …- ΄ ……-ω " . " , ' - α " , ," …- --… &…"; κα…… 090000" Λ…)…" Μ… __- …&αΜ… .Μ……' "…Μσ'ιτ-ψνό ("α ("και 11 -… "- ...-.ι!---. …. 666… . " …ζιωκ,ο (πυΓά….χ….ι «ένας, . . _ . 7 !; …Ρα,π1όΘυΜ;«Λν &… Λ|…ΔνΜγ… Πα…… "Με…" "ΠΑ…": ""4% {ouch λις.µ…ξω:… Λ… Γιωργο ","! Δώστε Μ!ώΨ… 3841… ……Δα…ι τα απ…… "τον…: |…Μ.……:1.ιι………΄ διαφορα ως ΦωΝΦΨβωΝΜ ΜΜΜΜΜΝΜΝωµµµωµ………… ηΦαψωΜµΟΦω-ιΦΦύωψ-Ο Μι,Δ…αω. µα...… __u. , ,.…!!…-ΔΩΝ … η …η, ν …-…Ώ.-Γµάώω " …… " ""µά- -τίδΝΩ. . .. η ……1…………. ΑΔι,ηΙΚΜπι'… - δανεικό… …και… α &… Quinn-main; …… δω…… δεν… Μ. -…. Θεώ-ό…. "να"… Μαν"; …οµωιωτω "Ο"! "να "Ο". … …µ…;ϊωΔΜ.. Καµπ-Να Μ……Νω, 8 Μ'" 0 "Δ…-.… ". Δ.*-ηΔψ[µ|αώ; 6… "αν "ως… "Η _u . : ζωα…" |!!! έεΡ "να (πω;… …… … ,-…ι… ,…ι…, - κ . . Ινώ ΜΜΑ …ι…-…………. ; '- η … .… .. στα»… Μά- ωρα… Υπόψη; Α… Ν'… |%"). Μιλάνο.… η : ΛίδΟν4γ)νοι των… (Η? …µάθλρ . πάλι.-.- …ΚΜη…- έ.ιοΛελ… . ….…- 1- η ,, .. Μ-Μψ… !,Μ,-1ω)'έ Όµως… )4Αν'ω "(ψηλή Ώι.νιι (ΜΛΉρνΉ1….' ΐΐ.&18Γ νεοκλα6.Ξλ'λα'δα δ' 88 "Δ… &")… ΔώωΤυ…ω απ… Λαό. Άκρα. 29΄΄΄…-….… …-…… Η , η .. Η 30 Μα: "αν"… & Μ.… !!… Γωνιά;- vault-M 39 ,Α9γΔΜεΆ΄.'.Ν60Λλ(ΩΜµ και?» . 38. η… …..-= Νίψ!(6ω…΄ωΜ4 12?3 ΄ ΄ 1 84 …..'Ιρβμι… Μακέιν. ία… ΤΡέχή,Μ:Σ…… Λήψη… - Θ…. |… …36 ……-………… οι η η η 7αΜι . 864 111111-111- .- . 14 & οι η α η 37 ...!… …,… . κ . ." - η η η . π 3.8 1111111 14 , & η αι οι :, : 39 Wane-9w ,ν€0….Ν66…δ Καλα 886. | 40 493190 €Μωξω Θελω- ταβλι ι. , Η !!!-Μ ". Αγά… … Ν…. θύτης…" - Φιλε… Καινή)… ' 49 …Δ…-, &… , "Χ … η. η … .… » ! . 48 " η " " η ' µ ΄ ' 44 µ η η η … η Η " … … 45 .-, & ". νι … .. .. | 46 …, Τωχµχαάϊή cm τ…", .?α…,'… … Η -., " … … … 49 …! - … … ,, Μ΄ &χοµωιΉ ("Χώμ…-δι ων… Ν.…ψιό… ΝςκωΛτω 51 …Ρ-ΕοΥ"ψ… Μ…"… Γ-Γ#3…ω &… …… Με… ΐ. Ζηανδ΄α(ω ! 48 …α η . Λ Λ [ 52 ,. Λ Μ … η ή η 1 58 … . Η ή … κι & * δ…! φωωωυιμωω… … Ν ΜΝΜΝΗµΜµΗ-µµµµ "ΞΨΞωωµΟψω4ΦΘΦωωµο Μµ…ψ- "("ναι" 6Χ0Νΐο …να; µι;,,;…ΐια,ΔΔ…- ( των…) Δ|……--,….:. ". η . η… -1_ - ..….1ι ( Ν Ω ! 1 _ M 1151 1 ,,, .1 u 1 u |! 11L- .- ι α η 1 1 ι _111L..1 1, . . u Μ 111 ll 8 . ι n , "Μή… 1n : . “'0‘- Amati : κο.… ' ……ζ …; Aflpfxfio. ΝΙΝΟ: &… ΌΜβι (38 …για)… Μιμή.) ΜΜΜ: &… π…: πάσα. -…ιι,… 1-1:-- Imam“ yuan)» .11 . 8 η . 1 α ,: Τα |άι….ω…ό,ΤµπΜυ μ…,,…,.' η 4 Οι 11a λαοντιιδ Όι…υΜωΜ. -κ ….=, Δ… ΧΈ6ιέυΜ. 1-. 11519160695 "πιω, ?άωω , 1411mm: Άνδεων…" παιρνει. , Ση……ΔΜµα€ο Δ(ί… .…ι-. (ο… ΐ-Λντα.Μ 4… …Μη,ΜΦρ… "ΗΝΘ:ΤανψΜη απ…! Βρανά Άρτα."… 1 In , η , Α9… …', , κ » Η η α ." " Μ " 1 " . . : . Η " H I) η " αεραµεική ε' ΘωΝΦΨβωΜΗ … … &…" "µµ.-ιµµµµµω αιΞΦΞψΜ-ΞΦΦ4σ>αβωω#Ο Μιζ€ίΜ Anni-1-11 ...;-- !!3ψ.φ.Διω&, -1111 11- A …, .; , 1.. M .1 F..1111¢411.11111111 Πιό… |€ι…χαα! 111111111111 11- M "Μαώ ΆΜ,7,… Με Άσμα-…,, ,--, . 11a , ,-τΕΜ,, - 11. ΜΜΜ… ! 1.. 11 .JFQflflfld1-11 11 _Aaéa—QWGA; 11 _TégmghwmgL1 '] ..-.-…..ι- 184 Μια). -,ίγαι: φέξε": Μπέι ,ωώ&ς…η - - Μο…-Μι ΣΒ, Μ (Με; Η! ν µαµα] Βαν αν Ωκλ«.ΐ.α1… που»… & … θα…: 8 ( Η ΄ "Μυαλά… σ' 35 ΌΦΝΦΨβωΜΗ Μ ωωωωω "…κι-µµµμµ- "ΞΘ+ωΜµΞΦ04ΦΌ!βωωµΦ Μ…; ς….),Δ……,… ,… ….-. …; Η ", _ 1 1u11-1 u η ,,,,,,,,κ , η κ ζηµιά: .Λι,ς…ΜΙικ… 181, ,, 11h ,, Ζ., ,…η 1 a Ν |; : . ,,,. ι , , ,… ""… µε"… "Μαώ. Άη,Άαψρη Δ…, 1115, ΛιΜηΜικ "Με… Μ……>Μ. µάς : Λ……" απ… ( αν…) . ω……,ω……ι …… «…»-πι, (πιο & μωκ,Δ,ωΧΔ,Μγομ :; .! Η (, . …η… .. Kecpmy, ,; . α,,Δ'…Ι,εψµω,Ωκ, ΨνΏυ ,λ€Μκέρνω ,?(&Μ,,Δω1ξζΏιΏΝω (αξόνων… (ΉΞ -..!, η ,1,,-.….η,..,. ,,",,., -ι " ……) Ζ………οΜ…, Παλ… βης΄€αρω,Πω…Μ ,ΛκµΛ…ό…ς. ο»… | "( ΜϊώΝάα.Αν….ηιιτΒΜΑ…Λ. ΔθόσθχζΡι (Χίο , Μωβ». Έσω"… Να… Φλόγα ΓΗ? ΔΑ… Νιω'Μω Ρΐν,αι'χ-&ι 4ΐΐο …κι-ΔωανΔξλψψο (843 ….…µ.ανκαω (91? _- ,, , ,,,,, Μωάνιιω;Β…µη4 ηΜό…πυ τη…-Μ… (83€ , , 4…… -6]---ήΔ η … &…ινό%υαί |"… λ…εΜω… -Μ,,,.,,--"., " Μ , Μα,ΔψΜΕψωΜέ ,ι.Ν Ά…" τ6Μ΄ΐη ΠΩή ……,ΔμΜ… ( 209. ,, λ . πώ.; …. ,; ψ…ΐΐαΗΔψρ Μα&ΝΘω µια"), "Η… Παα:1…€ Μ,…ω,ΛΩ…α…ω Αγ… ΓΜ:… 126,1," ,,,,.,,, 98 29… &! ' Α!ι€0Μι (φ…: Amam’hca! όψη Ln. Αµ… Μόδα … .~ Jams“: manual-w; ΜΜκΩ Μ… ζωµό :…Μιγοι» 1|«µ;' ' a …… 8… .! 37 ;88 '39 ? αι 49 && κ΄ & : [47 ‘49 πι΄ 62. 53 16; &… €…ΜΗ-Δι*«ψ,Μς …ο… ηΜ …: …' λιώµα" Χ€ω- Αιανή)…" "…µε… Τ4ΏΝχη,'. cm … . Μαι… …. ΛιΜνΜψΡ Ώ…Μι Άν η… (η: ΜΕ κΜε4,Ά€ΜΉ: Alcavawvwo Μιά… Διά… ΜΜη Μη… Λιν-ών… μας …… - Μη… &"… Λι0…ωνΆυω Με"… &… (Με … % '.€".|µκθη 1"! ….-… . … η . Λ…ωκΜιΔ"ι άµυλο ν Μάϊ … ?. βθΦΉΘ. 1194. . . µ,, ,,…,,,&Δήω νΜ01ω(όι'΄ρ (191 Μ,,,,Λ,-, η Ο . Χι . 1.91.. "."… γάμπα-ία.» [09470 84…» "οµόφωνη IN. Κρίµα… Θ- (Μή .11 Η ω, ,,,,,, η 4--...… .η1ΔΜ |?4ή ! ." "ο"… ..-,..." 1844 ,», … η , , ,,,, , .. . η * ,- η… …… - , .Μ!!ψΐβΗς. &… ...η. ,, .41Ώνγο ". Δ διά να…» "Οι… "28, - Μ…… ΜΜΜ… μη…-΄- Άαρον Λψκώ»φο Μπιγκ? ,&π-'ω. Ώνα- «΄ «amt-v.1 , ", ",.-. Μ΄φΜοΙΠ.θ€ουοω 4|63 , . πω…; ,; " ΌΦ-ΙΦΨβωΜΗ ώμου…" µµωµµ-µµµω Ξα»ωυ-8φω4ωψµωω-Φ Μ .; ΔεΜψιφψώ … &. Ν…"… µια". -- ,,.,Ψ " "! η , ,ιΔ, , — -- & Η " Λ , , Μ,. Μ-Ό…ω, Μ Έµα: Μα…… , | Με &… -µ……… - .. ". 'Ανω ΜΜΜ", "θα, & … ,… .. ",; Μαλάµ-) 46… &. ..Δ---… . " .: [Mum , 436 &. …1…ψ…' Μ…ωκ…& Μ…", … ……&ΜίΜ5 "Μ; αυτά…) …µΜ.' - IA η - …… ϊ&ψζΜµΜχ Δ … (Μ…-… , 4 Μια µου &) "& λ,!!! ,, λ#βψζΛ…ΠαΜ: &… αν". , ,, __ n . … .. : (χανω (δω…)… …… , .:Μχιµωα να… τής… Αςηψψώ ωχογωιω Αρ … ε…πω ΑΝ…/Μα αφ΄-«ΜΙΑ… κατ (Με ι." &… αµ Αν…… &… Χ Η… ΐω)ιΚάη οι…" σε" "#61 LN A. Altdfim.90m«Mc-o "Η -Ν.Ωω'69'..ΐ…µΚ44 3.Ν-&-ΐΜ… "Ή"… …… , - … 7Μυμ&ι'01 .. (&…… Λας) … …η … Λ η (ν αι...Μω.΄τ]΄ ……" η η (ηγΜιιαιΜ). __. n 12… »… (um... W) (“Mu tun-hr, Άθω… 1.Η.Μ…4νε…ς «Ψάθα… (µυ-π…. …αν… … "Μο...? -Α ν " " '. "ΜωΛ(όΉ … η ΔωΛωψω Α?Γ……ι ΄Ήχαφ.).Ν'1ωωω Μπάρ… Η…» …. … ω … η η …. (καµµιά)… ;! .||ιι || |ιι . ιί ] ΌΦΝΦΨύωΜΗ Η……Μµ μωω--ο [Λίζα-…" _ …… …… (. tog/duh) --_ Δι… , u (Μωή6|.) +.-…-΄...….1 .-….-.ιµ - -µ-, --..-(,ξλά,ά!:. 110200) .. , …… ( αν%Δααο΄… " πµ… 4 που)…» , " ιµ ψ. ,- -. . Με"; ΕΔ;1ω&ψ&ω 41111195 -Γ--!!πέζ… [δισκάκι/Μ) . …14ι.α..…Τµ…µι…,…ω &… τα…» (Ανατ.…) "Η. "Ι " Δ …0 τα")… Η _q ' &ι-.Μπ|ΣΜ…-ι Λωι…|--Ηοζ ψ… Μ…Δις'Μυ.- ιο!!! … γι…)… -΄ …!… Γ.,-10.656" . "Αχαίας. Α Δ. µ. ζ)(ηψ:΄κα) µια… 6105… Ενώ-η. µψωΔσνω) .-……-.ψΉ 4808… ξανά)", (ΜΜΜ) . Μ…- " [ΜΜΜ] (, (.Λκι-1ιι;|………… ,, -ι ( αµ'…νΩ…7,, ,. (ζωη… .. (άνω)… ψ…….;-Δ…… Μαι.: " οι; ..ΜΜιΩ.,"-ι- -.ψ…!µοΝι . …ω.ιΜψ ΜΔ:ί …!!.-…Δ; |!» κιλα (…κι… ., &… γ…ωι») …ΕΜµψ.…μ…Ψ.ψ,ω. &…"… , , …. .…ΩΔΜ&ψψ&Ή .. ' µια… -. & - ι … … . .… ….…….ωω… nmwn, ΄ Δ ΄ . -,…4-ιιψ Η. Μπιγιά…" - -.- ' . …!…- --'4ω1ψη Με! Ν.- "άνηκαν" (Β"! , . - , ΓΔΜ.- flan manna» momma ΕΠΑ… --1-1-5- φα οι"… ….……µώ… Μίκη… " . . -,. ." - ,- . …' Μαι:έ..Μ&, μ……" ,' κ . .--,- Μα… Ν -Ωωα…ιι, ...-Λ... .-,ι-…,,,ι- …- ,- - V .,----.,,- . .. * κ΄ .. …-- - M I! µ.….,- …. ,.-.- ., 4--΄-…-- .… ,-, , ,… . .… ω . η,"… , ,κ--- . ,…- , - ...- , -…-"…--, ,. -…-…΄-…- ' ..."-Ώ - .. . Ο! ." . ...!… " " . . …… . ΄-΄ ' Η. . . η Η , . ……ωω…α µε. µία…. , …- "Μαι… &… Λίπιπένυι. " …- …! luv-46p θα'!!- ,ΤΨ'Μ|Οι'Ώ Η…. "Μ…… … ΜΜΜ", ΄, ..-μ--- --ι µα. ,-,ο . … … - .. .. . ." " ". ___1 " …ο… Η η & η _.._n__- ? - Μ -- Μ " & Ή & 6 " &- "- Κ " ". η Ο " … " η η " " -Μ… " ΄ΐ&τυδροµ. "παιδες θεσεαλιας 89 1 Κακιά ;,βάλο; 5162-4125 2 -. u ='[ΝΚώΜ ”1:4": 3 u Ekaféi'f‘a ίΐΐΐ-"82 4 -ιι,- ,,,,-:,Λ4μω "63-4"2 5 η, : Τρίκαλα (86% |!!! 6 -"- =. 85Ν6π'νο mama 7 u : λο…τ…έ-ΒΜ 1… 8 ΜΜΜ"… και": 10… 9 Δι - ια . |. : άφοβα 10 " " ,οι , |. u : Ά…" 11 …µ- - , α " η -. µακ…" … -ι. - Η u η : Βανδή" 13 …,…" " u .. . Ad.“ 14 g u .. η : Λόγω (Παπά) 15 Δι… | η κ : +αψ| 16 -. η u η η τθΐΜΜ " …… \l , ,η .. |. : τόΡΠµ| 18 _. Η. ." υ " 949… |9 -|ι-,--, - οι… η η : 86308410; 20 _ .- ,η & η u : β&) ,, " ΔΜ' Μµιψο Λόφο-…! Λ…" 460- 484 22 JJ... ‘1 η οι ν % ιι : Α'ννΠΉ"ω ωχυΣρφΆω |Ώθ- (I?! 24 u , τα»… ΉχώΜΓαω |!"- |!!! 25 -u : η .. “Si-(«I - Nays-3. …) [ΜΜΜ % -… u 3 {wind "κα…... ΕΡ. 490-482 "(φωνα-αµ. 27 ..-. η " η .. |… "(Μ " ΄"αΡπαθος Μ…… -- ……- &.ηρω _ Μαξ φαιά-φα οι Juan»: clam“: n : "των… άλα… 40η: Η… ' "|! "(και ΜΣωαφυοάα Μάικ; … σε… ικα-Μία. ΜΜΜ… µέ τα για!" α να… & & Φου-4σ=ψμωω… µ..-'... ώµο Με… οφ..Μζωε και… γιά .… όπως. Δια. Καµπ-ζ σε»… Εθνών… Άν7'Μ6ιέεη - Με!- …ΞΨ Μ…κ4ωτ…ω ΛέµοΜ,« Χ- ΓΑ . 1882… .-Δ--;.-.-ι-…--Δ-- V. ". . Η .. ΜΆΜ;Μ-ΛοαµΜιω Μωωω(κωει). Μπ4ω;ωφ ………χ……… Μιά», ςΛεοιόεω πω……) Μ……) ιν:91-Δ1Μ… (συ…… για)! ) .- …ψ……… αιμα-Μ…, Μ71…ρ…Μ n. : πω…… ΜΜΜ Γ- &"… ζωών). - 1-. α . Λ (ΥτωΜ44 …αν"… Π"νΒ΄5Μ.ζ Μπαµπ"… ο"… «Γ. Η 4458»: -Πυ-Μς; inn. «fin- Μ36 n -ΒοΜ8Δ= επι-η- 33.41 “mafia. New-bag“ σκΜ- πως)…" µας… Α!.ωαωΜ«ιω] Δι»)… µια… µη…… (ζώων, -9)9Μ-οε-?……Μ :… ζώων. Μπλε. ΞΞΞΞ8ΐΞΞψωΔΞαμω ΜωιΔγς5 …. - , --,-- ,. & "Θ΄! … ΄4ι : 48 45 46 49 δι 68 :»; .… ; "εξ !=" … 42… 44. "" ώ…" ." ' Μ&΄Λ;… &…-(…Ηώλ Η"- auras. Η α…ινκτσ) "-…ολωρΜι-:…τώ… , - ΄..--΄ .…Μ. .-Σ-1Ω)". ΄ , ΄΄-. … ….…………1ι-……………Θ΄ΜΜγεΝ από… … …ν.όΜ "& & ΄ 63.41. …:…ΏΏ…Ο΄΄ί…-.. .ΒΩ.1Μδ… Κανα-68… Θ€οτέκψ - . …. … …'!!ίΜ.ΏΛ Λ)0αγο'γΜΜ ΛωΜ1ς…3 Η Μ…… (δίωξη… (84€ ΄ . …-,-π .‘-.‘..-Mowjp¢ma τάµα… .….. . .. . ... ' (να…")… ΄………8η ένα"… :. Ν .Μ'ς…΄Θτ΄… 1345 «µε… (ιών… .';…Βιν9τΘ3 "96". 1.΄€ΏΡλω. [Ν ΥσΨ Θϊ01…€*1ω (ήΜΛλΑσωή 7…΄…΄ ΄ ΄……΄………΄….υ .. Δ.!ίη…ν… ΜνΜ…Δ…1€Μ).΄ω Και-. 08% (Παναμά).- …΄89΄ - υ…" .-…-..- πει-Μ…- ωμό… επ…… 4%! (µε Μοωεηυ) …!… Μ…: 1ι…?…Υ-ζκγα… τω…; Βν7ω€υΜ (.: («about µςνσψ…)΄… …΄… . ΄ωο;. &»… Δ,…ρχα… "Μ…: μενω… «… όρµλαό ΠΩ). 6.120… -AaMslSh- "ένα… . -Ωύο& Μ……αεωµ…« -Η…-ιδτ.ν-'. σ………ωω… αν… και…" :; ..Άθ.Μ των 4ω71Νΐδ Album: "Υ… «. 6 µη θαλάµι ενώ .ΔΜω Ηµώ…. .7ΜκοκεαΜα-,( ΔΕΟ-΄ -Λ!…δ΄…41Ω΄νΆυβθ…ΡΙ!ία&… ψίχα: Μπωπψώω ΜΜΜ έπαθαν… "Μ…" .ΜΜ-'… Δ…,……. _ , ……ΏΗΙάΜ:. Γυαλί -…ωαΜνώ. &… πριν… - ΄. Διά-ω.» &… µέ χαΜτ|- … .-…… . _.-.. . . ... . , .. -. 68ΙΤΙ ." Μα…… … ΜΜΜ…- ι… " " -;.…1………..….……-. …. mu .ω'-&-η…ω… κα…… . ϊ… … … Μω!!Μ:………ΗώιΩ - - -. Ψψ…Μ…… . . …Κ- ι : Δ Δ…… …;-- - …π..…-…΄….…-Δ-…-;……- …. -|4-ψ-… :" --……!!.-………………1-… ---……η. ……ι-.--…π……-=……14 - . ….………-…!.α…ιµ ω… -…- ---.. -ι-ι…….…=-έ……κ… Μάι…. - - - ……)…|ΏΔ&… flawed-mum τα)" ΜΜΜ… ι μ.. ." ι- φωωΦοιμωωµ … ο "µια…" µαφι- … 0 4 . η- η… .. a: … …κ…………-π…… …'…….έΔ…. - ……- …Παλέι- ……ωςωτ… Νικ.Δ6Μ…'δη -…-.- 3…ο……:……µ… - .-.η &Ή1|4µΛ'ιη (mdu) . - Η " ϊ…α…ΙΜιΜ [ομάδων α………;-.-… -Δ.---…………€|…… -….-… α-.…- ΄5….--…" . Η .. µµ… οι»… 38 -ι.--α-…………Έ6ωΩµλ αι…- &. Μάι-: pom. ( δύο Μ…). … …;……0ιω…- u. -.…νι………-;……1Μν!ο. amend -- -- …'…ι… 919% Η… (πμ…) Η" an τα φωωασιµωωµ "Μ" "ΜΗ-ΗΗµµΗµ Ξω΄Μ-ΞΘΦώαΘ'#Ψω-Φ 121.,…%Λα+Β,…,,-,-,, ,… ,,,, .u. , - n ,,, , ,, ,,,,, , ,,ι,-- , ΛΙρονί&"µσοέ… ,,,, ,, , , ψ- ,…---,, V Η [ΜΜΜ .._—$491.1) ΕάµΔαωιά. , ΄ , -, , , , , , ΜΩ"ώη(#ωµ ΜΕ… ΞόΜΜ Παν… «85€ …." οι &… … Μ…4;ΛιΜνΜ , (έτει-Σι , , , Δ.-…-…= ί… ' … Μάϊ-8! 90! …Τ………ηΗ( "φ…… . Δ …'Ι" άθελά" γίνη . 0-46…" : ΜΜΜ; ω… µε"; …; Λία": ΜιουΥψά ,…=,Λ&Μ 936 Μ……" ,,ι., Λα45Μκω "…- Μ…… οι ; ών µε) λιοογΜιφζ- 4-…Μεψ … 4 : &…" ,,-,:,,ζπ|ι…, …", , (, Με»… ΜκΜψ Α…: "ΜΜΜ … &"… Δέ…|Μ…4 ΄ Με…": τα…»… Jean. ΔψΜΜ Μ|Ήω… Δά€ηκΜ….ι .." ,'%,',1 , .; & ΑΠΔ "με"… -ε:…,………=,ω…τ , , ,,-,,,- ΄΄»; …. ,!!΄1(΄Δ΄ωΜΜ.ο) ΛΆοτοµαφκα Γκι " . 88: ; 84 36 ΄ '8΄τ .33 . &? ;! :Ρ: &" : & ; 49. &! 53'- '53 "b4 “1:11;.Aa1ug;1amm-m.w 80.4"… ΔΕΥ ΄ ' 0Μωψ. Μη… ΄Δ΄κίηκΜψν ΄ Γ',,ι.',,… Θωµά… In 1… Δ…… ΜΜΜ"!!! ',Β€ω1κΜι.ωα… Φα… Anuwmvu .!!!--,ΞΩΜρκ- Μι… 44.ΜΜµ & Σ.Ε.»…- I“! ΄ Δ..-", .… ., …'… .… . ":. Β.… Με; ΓΔ…" η ! πχ Δ.--. ΄.τ 1950 (Π…… ' " '΄ΔΕΩΑΜτα,εω '- ΉνΜκ Μ…… Χ…… « να… .. .…" . η . . η .. .. | &; ΜΒ"… Γι'-Μία …. 4 . .. Η". "Βαρών… ΜΜΜ-ι αφίσα-ι ιΗ…Μ ιών"… ΄Δ!΄ν Σκορ ε…"… ΛΗΛ… ' ΑΒΑ "Λιµνη. θεα»…- _ ,AO - :"… Μζ ϊ€9ψΜ00…α.όιωΜα ΄ΔΡω…πυΡι:Μ'…Μω…ο δω…. ΄ ΄ __. η… . ( ΛζηψΜίϊΘ … 280 Μι…" 1- Μ,, ' παπα…- 1ώ 'ι'δΉν 671ι1ω . ΄ Λ[ιΑ…ηΜ1ΜΛ:ΆΜΜΜ… Μψέεω. . ',.ώ|6ΑΜτα€9ν ?ε)… Τα… (΄άπ΄Θδ. ΑνυΜω)'- δινω. ….." , ". η - η . η. ;… η ' . '.'?αβή'χι….΄ …η, , . : . Η . η η ' '-',΄Μ, '. . α .. …η η . :! . η . …' ,,,-…,ι,Α,,ν,, ΄ 'ε6ω18Ν0 υΐΜΜΜού… "πως; , ΄΄ . ' ! ως!!!" : Ησωεω>€ο "άρπαθο€ β' ΌΦ-|ΦΘΏΦΜΗ µωβ… ωω4-ο Μάµα-Μπα" µι" πα…… … karma, ΜΜΜ! ζω"… , ("Ν/Μη … "14. Μέιν-η -ΧοψΞ' Γλα»… «µαγαζι… #. &…. 14… Μακάμπι,» ……Ά… ω…ω.ά… πάψω), Με… Μ,1.Τωµ1…ωα ω…α…ι4;ι4λΜ…)ι - ψ--4- , . .. .… …4ςς3 (ξενα) Μέρι" Μα… Μ,1|ηρΚΘυ΄Ν,, Με! ψ…,η--. ,η. , κ , . Chum) ψιωωωΔ… - ΆΟΗΥΔ,( &. αν"… ινα"- saws-954) HM Amy‘s“). cam Rum ; Ν… 2……ιΜ4; r αµ… 8'Ρ€1 " …. η ΆΜΩνξ[ο …ΔΜ") … μ . : επ……" .. … -0-.1ΐμ-η |. Νανα " .-ι. .…μ,,,.--:., - η .. ., -. ‘. 6υιΝΜΛΜ!θµ.ώψέ) οι… Μπι-.π…'Μ- τα…"... "…… «άπω… "Η! …… εηωω.>Μ… _ ." - η Alumna-«r .- η ., .;,,-,-.… , .. , ξανά……» &… Η. Μ…… . …,υ- -' Μάρκα των. επικά Γ.ιΝ. …... 493€ (a. Yaw-14mg} …- Διχάο ψαράκια" …ο! ,Χ.ςςΜ… Δ' maln- λνςµόΝΜ5 … &… δε…; Στέκι! ιζΏο,Μ, υ€' Με)… ΄ξυλόπλυπτα 8" ι! .? 03 '4 '6 10 '11 12 13 014 '15 ι6 l7 * 18 19 21 22 23 24 ι 25 '26 ο 27 ……ω…… ΐλαέΜ;.(ΒΡ …για. --…Δ , - μ . λεΛ…νξέ( :… —A—-—- … ω … ω " Η - ..... …… . - eA !! "7 η η , …! &…...- " , Δ ΜΜΕ. (μια 1 (µα…; Ν…. Ανω. Ν… & ω ΐΜι'1€αΥΗ| . ., - … «Δ…-… η… -µ.. η ., ….ΣΝ Άντυ ΜΙµπεαζ …….;ιυΛ&ω ια… ……ω,,&ωΘΜ θα……"- ……µωψ……… 1…(΄?0Μ ΛψΝ-νω -'Βερ'τψη .-Λ-..…ΔΜ…ΐιν έπν,.…οω βίλανιδΜ Βοΐου 4.4…ιω &… Pie-mo ΕΜΜ…. Μ( 86600300 &…, -ω…, ,.-4 η . Μά. 13! τριων: ΑΘΗ… Όθων ' Γιάν/|… ΜΜΜ "«Μια… Άλµα Ζήν"… (Με 8 &… οι Α Η Μ … ., Ν-,," "& Μ 9 …ί, .Λί…κρ"αι τι…… ι.Νζ Άµα ανέµων; _—J— -… ή ". " ή … …" " Η η Μ " 4… . η ή η η -Δ.--4…-η η κ .. ΜΔεμ:…ς€…… …… τα…» ια Λ… τω…… αν; ”AB-1A- Ανν…" ως…» Μα. τι…… &… λ.'>αν(Νω -…Ά. - -‘-" h Λ .; … .. …… --η . η η % €28- ψέµα .;.……ωωι……- «:… Μ….- awn Ραπ (& 29 ΏδΏί ΆΐΏθΜ. "& ""Να ΄Ν.ωμχα… (Ανατ. Άξια)… 30 _Atnaefigfiq locum“ Aw» Tia-4m, “(haw γαι…" (Ελ…… Μαι... 8! -..'-… --’1 w . » .… η .. .. &… 32 ..… …- … .… … … - .. '3.3 ; ".Τ΄΄.Η.Νοί, (φώτων… &ΜΜΔ1…ο. 34“ πριν… Μ…φτ΄εΜ η…» & Αννα… 364- . βηρόΜθ … .. ., . 86 …… -ι- … " Λ η η 3.73 Η ΜΜΜ… "µε… -"- "Με, 38 .". ., η ή η η 39 .ΒΜ.1ίΛ-αΜη;.ΔΜψέΜη Μ… Η…Μ4ω…1 40 ' .ΛιΜΔ' οΜκπι1:…μώ6ω'ο, τµ… Μ...»… " -, 41 …- η η ,οι, , οι ; 42 -… …… … ,. …… … … ΄ 43 .…..ω . ψωµιά "ιών Λακ.µη.|Μς. &…» Μ..….….:…… επ…… ." ...!- . .… Τριξ" "ένα" 11343 ...-ι - , -. .--..…'.ΔώΜ… κ… , -…46' µια… …ΠιΜ….ϊυΔμ "να… &… Ν…»… 47…-....Δ---… αι. η η . | "#8 -ΚµΜµ3ι.ι.-.©-θμ Αγ. Μυαλά". 4"? .49 ΄-ΖΔ.μαοΝΩ-ΗσΜΜανψ|… Ντιν»… |"… &"… 2507 __.!L , '-ν,…Μι "μια Viki-3x0) Η .. ι…-.,---=-ηίµΜη . .… 33 ...Μ1€κ.λΔαΜ4ω και… - , . 233 .. ." - - -- - " ….Ω!!&,…µωή βιβλια)…6… . '.΄ΜΜά! ..Τιι2ανς…… ηπγωνήω] , -Δε…Δψ-Ρµψ &?" Κους: :( &… εδω…»… Μ Όλων …… " … ---.» . -…-Λφνωαυ… (0184 __ - , ,… … η η . .!Ήωα.ΉΞ!!1-όλΨιψΜ. . . . - , . Μα:,ί.εΔ.ω…… "Μακ …να. &" Μαν… χ…»… €θΜ€…ι4 …-Κ Η . Μ .. &" . η. η &. ..."-.- µ.- .. κ .. . η η ΜΜΜ? & ΜΜΜ; ……α…- -μ #. '…η 6 Μ…- '8'ΩεΜο …… ….» …' Leanna; "ΜΜΜ… 6…εΜικ… Μω6ψθ, δν»…- .-!- -ν- -..-.-|- ". - -, .. Παλ…" &… «mm-2V0. Η"… Π……"- και"… αποψη ,. ------…. &…" &ατώΈη. "75 (τα'…) .", η η «gnaw-w) Ήχοι"! (Νοέµ). αν… 2-Φωκ.ΛαΗν| 4!!! Εδω. 1…χ:µάαΜ. αλβαν΄β' Μ….-.…… geno- Η" Η. &..…Μ' 13 "οι … 13ο 6L-..1..923_(h.2.1¥¢, (Πιαφ) ----, , . _u-.-‘-_. …. -(…κ |") ---- -ι-.. ...--κ…Σ…………- ! ε.. " -70Μι-- u ψ…ι'6 ρεύμα… ΨωΝΦΘΌωΜΗ .. Ο .- .. κ- u "θα". … δ…ΜτΜ…σ -...ω……΄ "αν |ΚΐΟ . (Η…-Μ' … « Μια"!- ----η - -- ". γ,. ( ?26 αν η .-η-. -- - ---. Yew-(«ma μακ] Μ…" Ζάο. -Ψ.Μ:-.Τ-.χΩµωψ τα; ευ και…» &… 4%ωΜ. .-Δ-- --.,.|Δ--.…- 1- η… .… η η -.-.--…… Μαϊ- … παω … ως. " "αι " ....κ--1αικ…- -.-νι- - &… Η... - Η». "Μ .…ι-…….Μυ& αμ… ,. Διφάµ και …-ι.- .. ν.! -". ... Κ ..΄-.-.!!.- .. .. κ η .. . …κι… -!!--.-…-η . 11ω»µ«#η, "...ή. η ..-'.ι-. " ΄……-η-. ,; - - η -..-1- …'…µ... οι €.!" " --.ι4.--.4. . η .. - ."… ;…- .._.-- whim“ ΣςλΡάνΒ…εω. Μ- µία"- 0.66 € Μπίτ- “ _-_ ει ...... µ… … η …α- "-'-..- -ιι---" λ.-- ζ-Β--'-- - - & ." ---π- 4…--------- -- ..];?0…Ψ.Θ… Anew-an“ 182114…" από»! ΡΜ" … .?! Μ . υ... - ?. ή η . - - .-Δ-----ψ -- ." --λ'-ζ€νΜ νφο ,… µ…- …. .… …. . v: Λένι-…ο "µας: "µία- . --η- --. u u !. Mam“. µια?" ΜΜο-Μ'Νιπ …. κ..-------- .-... η …' αννα! η.-- .- &. η +.ω---| . ..-.. ..'.!ωωωΔπ… ΚΩ(υκέΞ. .…-ιΛ΄ . .. -. .….. -. …. … έβαζα… καµμια-.- . -υ - …. . η : . βωµών-ευ (πιω… μαμά) "-.-π - .- n ‘a . * ι ψάρι… Μι……ΝΜ| Αλμα…) -»- . … -Δ .. . Ρ"'14ν|…. .. +1 . - Δ- " … Πώς Με… γη [Φωκά W. Δ- " ?αΜΧ…η "&… ενώ… ψάξει; .Μ… . Το» χ ο µιν/η ταµπ- Υ .… …. α B. λ « …; … …. Ρ …. & …. …… & θ ά.αβν …αν» .ΑΨ89ξ38.ιξ Ξ: ινα». €.τκΆ=κ:ν. ζω…:τμ2 οι .:.λ Ξ.»… … " 1 & 46' ," Για .49 ει ως . Η" ' η - - " ------΄--!! -. η -5- .. . … η . η η ‘l η α.- … - -!.-. !!. η » & ήΚ " .-.ι- -- ”_— …ή η - - -- - .. η - η " 4- . "| n a &- κι.- -. - " " η -€qu Aaawardme Margin.) …;, με… Η 1 β!Μιψ«α'# -. 11 Όλα πιο. ι "Η …. Ιστ .. ,," ,.;-π µε ΄ '.-Τ-|2-…%-ΜυΜΜ 1|κ-'µω.-µαψ- και"… ΄39ΐ >"… . η-.'1..΄ - Α η 3° &Ρ΄….' φαξ… Κάρµεν-φ… Ιβ! ΄΄ "--- -- -Δ. . -...-.…- η… 82 -'-α- ---!!- .- α...… 83 "".-…----1-… - Λ-- - - 384" ...-ι.…- We Μ- πω- 6%) "Μι … Μ…… % -+--Μπωω- - η - . . "… , , 86" Μάι: -Δωφιι. - … ΄87 ΄--νι--…- -4- -...- " --µ---- -----µ -.--- - #9. -ι--…- ...---.- ιο η΄--- --- |] . . -.- ΄41--ω-.-.-- .… -. ..-.- . -- " 4 -- , * … 1'43' *,-3υιχο……Ά. πάψω άκαµπτα αλβάζια ?. ' 98 «Document-0.9M.— ωφωωωωω µµΗµ-Μι-ιµµµµ «αυι-ωω.-Ξυωωωψµωωµ= ………-…… "α!-… Γράφω . ----- -µ--- ', Γράφω , Όλων-ω χυµό Μ-… 7Μω…:- Λ…"… ΜΜΜ- -…-Μχφεω-ω……42 & Μα… …ψ…µψΐω χάνι Μάιο ως …… .……ι'α- _u—‘A's'hmw’h 4 η .. …η Μ….) 904,44… …να» ι…. τμχ…. Μ……ενώ… "& νι "& α 4- νι αι ή -.-.!ι--.-π- .. η η η η η - 14€"'Ή ε"Ο€.ω Μ)ΜαγιΜ Υ"?ΏαΝ|α) Μ, "?? ___-.0313va We: (κανόνα) … . "€…- ~ … …ωυ64-0ώ… Μικτό να»… !!… πω…-41 όλω"… ω-αεακ.-Ξ4Μ… α…… mm“..- Διαµ…. -- .-ι-… µια… Μ…α……1 . - - + - , Κάθι…" « ...ι---- .--.- -. Μητψι…η φ…… _ …ι….ΛΔΜώ - ( θα… αν &"… Ή3…αψιώ (&!!! -Ώ- "ι & …. Η …. ., , --- Ξ-- . . η η … η 4" ή η ή .… ., μ-"- …-- …. Λ « ΘωΝΦσ|βωωµ ΞΞΞΞΞΏΞΞΞΞΞΞΞζΞΞ:Ξ Υπ' … 9 Aim“- …€0ψ-Μίλ… ( Mums“, - 4401… …-----4…- ---..…….Δκ..2 (Άικ; ; (81 0 …- ...-Δ..…--.--Δ- Ο- Λ ……-----.… "&… πούρων» (μας που… ι…- ("η - … -- .… - …. … …. (λιωνµ]… …-π……4…- . 4-- Γκάι; 1328 - .… Δ ---φω… ι… ……ωω…… (Ομσκ… « ησΝΠΨι|. 4 νι - …!! Θξ-θδ- "Νάµα… , … …-…ΈοΐοΜ ?… µ … …… … ΜΜΜ .. .… ….μ&ή. : ι8Φο ; " --- χµ."…- …- -- …--π… - …… λίπη… έ 3%., ΜΔΜ ……--- …-ωω Καυµαν#η 4830 &… .:-… ……γτωΜ "43 ΜΒ… …… … αν»… & … µ- … µι …- & " ……----έ-ΦΩΜ- ("κανω "να…" . …-..… …Ψ…… ">"… 6αΜω ("από ( Μάι… ad ως…) -- … -----ω.- .… η … … η * ………- - :.Μ)ψλυγη . ----".- … - --' magma επιΜ., ….Δ………µ-… . α “ .971‘3 .2…434(σω 141.0 …" &… 9|Ή.- - . .ΜΜ#δΚ:.α!& Δηµ-Μια … Ιαν. ("914 "ΡΒ-65 …-. -… … µάλαξη) 61… Η Απλό… . …'Δχµ βία)Ω- -ξς-'βωι 661… - Μ…!Μ…Λεμα "Μ -- ."… …- -… -"…- . 6 Λι…ωαµ… ' , -ΐ4ΈξΉ…Ψ"……βψψ… .ι-΄-ι6Ή ιω1ώα π……- -----…-.'.. ' αν… όπως… …η… Ν εµδΔ€…ξ…'πα ‘ . …µ…… ---'…-ΐ0ι΄1|. …- ι… ...-..……-ξΛικ.-π… αν… (…κι-Μια ….ιι.-.- -. --΄'-. Σ…" Λώλη. ….…ιι ………' --ξοιΜ μπω… -!" Ωω ΖαΜιωζ &… …" |… : Zm'zc …1κ-οΛΒΛΜ ' των… - . … … …. το… Πω… Νι?µγ«… . .- …Ηαω΄ Ωμ &… Με…: ζωή…… "εφι'νάο …-ΓίΘ(γη Μ€.δ.ι΄16Ω|' Στην…» … -. " ---.-- Μ. '-. Jam (4 χαµάµ. …'.Λ…. -… - Μ ]. Μ … η Η - . .. 9.…- " ω " -.-…… Ε . - Λ … αι η _n. ..-"… η . … " …-….9- Η .. κ " …"… __ L a. … .. Γεύµα" &εφοτανι'ι Β' ωφωωσιμωΜµ & Ν Μ…ΗΗι-ΗΜΗµΗµ ΜΕ..-] … … …1 60.01.44; χ -Λ='…1ώ…ό … Κι., Ε..Χ- …ΕΔωΔ4.ι€ιΔ.- , , &!!!εί2.Μ:…-Μλ Κακό… … &……,,4&…4… ___ , , , Μίψι64Μ…Ήω , , ……ψλ…κκµ& …...&&΄ι)η (My (129) ψ…β.&…ψ:κφν με… (%λ6ω…… Ψηωιη Κι "αν… (98η , … '… ζΐθ%Ά) .-211’deth Ζωα"… Μ.ΜΜ…ω Μαώ-πα 900663… . ……….ξ Amman; -(_(u\2qnn- ι οι…) . " Ό Ώ». ΗΛαΜ…-µι΄, Ες." "αν , Β…: ελάφι, Μ…… ΒΔ."… …ΠΔΔΞΔΒΜΔιΩΜιΜπΜ για ο…:)υι Μ΄] 6Χ &… (νι,Νπ…8η… * " V‘ »" ΄ξωζράφοι εράτ6ρας. …' .1 |?" 04 ΜΜτ…έΛΩι…µ0π ,.( ωρΛαζ.) _ ,… n " µι Μ, , ( Δ(.-16αι)σι.| Η… -, ..ω., ( άνθη] .. … Δ "4 ( άν… - ορ…Μ΄ω), ι ** " , …- " … κουµπν:1 ). … " ,--Λ-,---,-ω , , ("…"")- … '263… .… ΏξπιΜω[χω… …: Μ….(€'-€Μ 46" ) " -- " ., -Δ-. …! ". :. Λ ,. να Ή : " u µ … η .. …, - - * η ;. , |% η Η -" η …… … " , &, -4.,- οι . .. -ι-.7 n - ν Μέκκα…. α……) +- --ι . , n ια .. [Γουάντε ότι,…) 4 __ IA_-..- .--.,Δ-… % ι …. αν"… η … "Η? ,. , * ζήν ηό1ψ Λ Λ ,… η … οι κ Η n … ή νι « ..ε…-4.%ό.…,…α -… , 06 "…αν… (… ε……ε.… ] lq_- ..‘.‘_ - , η ί΄.ΖνΧ… ] -Δ-- … .» ( Μμψντ -΄άιµ'.>…α) "η.-µι- , -νι …. ' Ημώ……) , α η ,, ν __ ( "&… ι…ο,).,. .. ", u &… . " . ΄ (1'.an Ω.) , …,, ,, …ή, , ——- η * Δ Δ? 1! ---ή-…- ..ΤΩ…ιχαµοανω (8403 σωµα Μ… για»… (τοπία ,,-,µ,…- . -". ",,, . , - -ζΜΜµ λ('4%.€Μ) («αν ο…… η..- ΄ . .- (ΙΝ€|6ΜΥΜ)… ί …Νι'Ν.Ψέ!4 ) ( Έ?" .» .) , ξυ…ζ.Μ,΄ΜΜώα). έ".Ι)4΄Μ) , , , , , ,ι,ΌΜωΜ) λ!!!" Αγία… N‘H¢>qw Mm. Μ.ΜΜυΜΛ .. " [αίεΑι|' "ΜΗ (gm-plumb. η … ("αψίδα [" Σ?έψανσ,] (Παν. Πακίτα) , (οκ…. Διανα»). κια." '… … |"- |… ι…" Θ&ΏΜωµ Μα Για; γω (tum.- …, ψηλα. ως). " … ,,, ,, , ,, "., ,,Δ,ι,τι,ψαΜ τη"… ,Με …. η . Κ 346 .-δ-ΉΡ.Μ.ή , Άπω… "Ψωµί σ'αγ- … ,, , - , µΐΥ.?κιΐ .-Μ"Ψ΄ΞΐΨ. & Η4Ψί.Ξ (| .ξ='.γ.(- .όΨ.€€'ί-.Ν;,ΜαΏ&λή (“get ! .,3λαβ,'-.ωρ, Άξια-ε , ΜΜΜ !…"… . ( Ξανά-…) ,;…ωω,ά… ,,, ,..,., ,ΐω,π,, -ζ΄13ώ»14 , , 8=888 ,1υ1.χνμέ… κ,ς.΄,16ωα.; ,. - -- .΄ .- Ψ ,, ω - . .,-[ΩψέΜ λ.΄,…&':…)- ' , . .΄ , …… "…. . Μο…»… …………-Μ «φως… 1866 … , , , …' ,…ω,,,,, , , , Μ-,. ,,.,.,Δ , ,. », Νόβι . ,. … ,..ω, . . 'χα.- - ;-1,.. . . µπάνια µε)". -" ,… ,,,»; .- .……χωρ(… πω,- 30 ……) '"'. _ …" , . . η η, » .. "αθώα-ΙΡ . |Ο …""… η &&… . «,...… «… ...-. .. …,,η……… .…,,,Ε!Μ,,4ΜΙ…,, ,." . ,, Μ- Ν…ψω anew hymen-44.x . , "»"… Ταινία"… Ν Nam?» 1933’)- λ.…ωη. μαμα. ",, , . Μίνι Τάφο…- Με»! . ; .,,ζ . ,, ,, …-.. Λα"… Μου! "Η 34. ", ι. , . . ,, … .. Δν- οφ- Δ…"… Δικά; . ταχυ…α Νικ…) Γςη…ν :… το"… (8.56 .. ,…" ., Ο. , , " »: ' '7. . Ξ . . ." . 16.3 .2&;έονΠνά " λΧ&' : Μα|ω:ι€&, |Ξί1 "µια? ΛΝ|Υ.Ν "οι: Μικρα. πανια-… … … |ψωιφν4 …κι… -' λιύόδλυπτα ΌΦαΙΦΦΌθΨµ … που ωµµµµµµµµμ ΞΞψΞ8ω-Ξυωαααµωω-ο Ωω… (863 µ…… Ρ…… να…" …,ω.ο…µ 4841 ΜΝΩΩνωλΜ( οι"… µατιών.… ,, ,Αω……., ,η . … , .. Νοέ" 61 "αν. _ ., …κι… , __ ____- ,… ΜΜ……… & ,, ,,,,ττ……, ζωα… :… Μ)… «& ( ινα-% ΜΛΜ…ιπΛ, Δια-ω……υ,Μ µπι-Μι… ως 24.3"… Λι&…µ,π …;»; "ων… Μι. δινω ivauew (Ks)? & βΡ064 I H. Έµα… ΐΙαιεώ΄ Μαµραν11α'.… ,, , , ,…" % Μπα mr M Λ|ωνάΜ4…η … .. " …τεαωι Μο…..τωτ. .Λ|Φςνηλνοα …να (πω…), …Μ.…ω µε…… "Η… ΜΜί,- ΔιΜΜ…ξο &… Μ40ιυΏ. ,…Ψ!ζ; Λιοωψµ.,…ωυεω παιδια-'η . Woe Δ ,Α.,-, η, η. Ε . , ,,,. Λ ," | -… -,- η , LAM &»… Aaaw‘fiho’ah Παν-01492 (η... Η… mama)“, m …… η … …ο,-ι. ,.ζ…|Μ€, &…. .»ΩάάΥλ&ιο. ΥΙ44νΣις Λε…α()δ"Μω (α η:ο…1….……|… Δ."…91:!ο "& , -. ,Ψ|,Δκι5,',Δι,Μνώ&Μ ". Κ…"… ,, &… η a ,,, ΄…[Δ.Η;Ξ Διάφανα"!!! Αι- Τζιν…" µας…" "Μπουρτζ Υ0;'΄0ν(ο Μπεν; Λεβ…" 1"? ..!!!" Τ…α. ε€γ46Μω 4ιΝώ…. -,-ι- .Λ,το,αγάγΜΦρ ψαροΜ…1ω΄ …,..,, … … … "Μ…… αν"… Indebwo Μια…) ΤαφΜτΉ ΡΜ… ΄ΐ44 [Ν€ψοΜφω'ο) ,, ,, , , µ γαλήνια» ("4 η ...α. , , Δ ,, |?"[ . η µε!" μια… "πιο… .… Η… ΜΜΜ Α, , ,. . "Μα…… "0163084… 4. … ,-,,ΔΔ, µε…" Μγ…Μ … _ Μαµά… " MOW/Deva Mom θΜ1άή "? Α,, . &… flown-11¢, ΜΜΜ "δύο". Ώ…>κΛ'η ," &ηδΜΜ [απ] , ΐ9|δ Μι, Μα…]… … κυριώς… ΜΜΜ". -χ-Δ ". λ|ΦΨΜ Μ43€ο ,, µπι, aura Α……γ)…ο Ανω ("Μια… 49% ΄Δποίμ.Λ ,… , …. Για)… µια… 1-4 -,…,,Δ…,,, 48ΜΜ '|ΉΟ χερι μακό"! Τώρα-γα ΜΜΜ N NE. ??? 1γιαε85ωυ 'γω βρυ'Μ4?€? μαµά; Λι2ρνΘ&ηΔ,μ-Μ1,µμνιΗ («om-c, "(+ Μ…Ή'ωΜ Ν61*ω:Λ|δανηΜφο … 104 κ ιου;κοΩαβικη µα.κεδονια . l ;"- mug-’ | & Η… z." ΝΑ…"… 2 … .' Ρ…ΜΔύ Η… ανω-ι 3 ‘—_--mmu_kz ‘V Νέα,-ΔΩ Με.… % , - 4 κ Δ ι ΄Ά!,έ)ιωιΔ… ,, 16η, ,- , ,…,. 5 -',ν-"-µ |'&-΄φμιΜ Ο'. & Μην : η. 6 ΄-ι=-ι,…ιι……,=…ί!έ…ο,«ψ-, ,… ,4- , ? 4-Δ-ι-, , ]Μ.,ζΕιζτπ …. η 8 ". Μ 16 1ένπλο 9 µ ν … ,, -149Μλ…Δ,…ζ€α΄4 "Ο… 10 " " .. & , ,.λςΔµΜ>Ωή ( Σο Μάικ")… 11 & |… u ' …- βι1φύψ€ , Ρ…? 1…ς'µμΜ 12 ! " " ΄ . λ"! κυΙ-ί(ζι6 (ο. ΏληλωΦΜ»] 18 Δεκε;Δ … Δ…. ιν…,ν,ι……… = το. Μ…»… (αν). " __u L M ω ' ΤωκοΜΚηΜ (τω…… (Ένα…) 15 …µή,Δ. … ;.-Δ--… 16 -Δ-Ά- - υ , .. η 11 -µ,,ή….µ… υ- .ι.ι -- ( Ά……ωιζλωµ) 18 µ.,…-ω., , υ ., ' ι. , , -,-,, 19 µ-,,ι- - * , __ on … ( ΐΐ…Ψ…ο,-|4'ηΔΘ…ι΄µώω) , , 20 > & - -.Δ- ω &… οι ,, ,, 91 -." , "Η, … θα . [κάναν '!ωψννω| 22 …"," --",..- …κι …,": : .… [ Άνω («ο λε.) 23 -… … … .. .- ,, ΄ 24 ΔΟΝΛΖιΜΜ,ΆΛΕΚαβµ Momma , , 25 -Δ-,… ,?! , , ,.:.,.0…Μνα8,ξ , 26 I. q ' Ε'ςωω…ς έξτ-Ν>ν΄?Ψ 21 & -…. ' π ή " ",,, ,!!!!!,ζ…Η!1-, 542891? Καµπ, &… Χνψα-΄4 ο… ιζικ-1ψα| ..!!Πλιµ.1ΔΜ:,Τωχυ…αω Lulu» Hindu 45': anyway, ..-;. , ζ ! α η η u - .; η Α η η ". ,… ., !ΏΧλ|α ,. …. κ, " ια1;-εωξτε μια Amman. ωµά). -ΩχΡιΔ|µ - Ι.Ν. Αγ… ρεύμα- εµας…" Η." Μ…, . Μ . 30… Έλαια ,… -… Η… : ο ι… … 413€ Με)" Η η… … :… " "να… Μα…… (ο…-…η "4 …. …, οι ' οι. … να"… γης; Η? …. - ,… .. … "αν"… 86η… ., - & * " ' ""|-004 " - :, [ κ α . %αΠι1Ή;Μ ουρανέ |4?9-ι .. .… ' " ' ι Λιν…ιμµ( .. u ' n I. .. Άν… Nady τν…. " , η « ίππος…" (σάν-…) , …. , …. …… πανιαλε…, Μ…; Ν…… (ώρα….) Δ9ιΔεη; Μακάν… Νκογγηω Μιχω3- "Λ…-… -. η η 1 . |… ιζ ιψ|ρ .. ΑΜ… !" warp-amps: .. Δ. | Λ ΐ"|ςρ6΄ζθ€ ΜΜΜ… ] Η. Εω'φύ),,…ι- …! Μια/Μ -… εγω… Ι…Ν… Αν… “awn-4m». Κω… …. ΄|6€οίθ>-Μ ".… α…… -ιωρ…Α: ΐ,'6Ννο και-Μιας"… [Η Άνκ…ι'αΜ .ΜΌΛΝΜΝΗ- &". Άπω Νικίτα; των… ΜΜΜ," Η" …. ν-ξουλ΄ καµία ΦΦΝΦΘΌωΜµ … … "να"… βάµµα-ιµ- ΞΞυιΞΞωΞοφωΔΞα»ωω-ο ,,4)ονα΄Μ … η, ,.ϊ;ικ»ω- . .. .. !'…ί)€Υικ0' ρίξω" άπω" ,ΧΘΠοδθ ,ο"… ,%ΔΛ …κι")- &…»! , Μ ξανα.» ,, u u 6…΄Ή ,.,ω, Η Η " Η στ…-+… , Η (""Μ€ι4 … " ολο-… …μοµρι1Μν; ΡΜΜ' Η……" η…" , ω Η 66893 h όταν… … ,: απ…… ,,,. , * 6Λ|Μ , " (ΞΑΝΑ ,, η 6… Η , , 0 (mm ω , ό"0ΨΝ ,, απ…"! ,.;µβόιι:-νβν 1?Λβ| η 1…χοµ.ω.'ω Μαη-…) , , οι " ., - " αι η η η ‘1 Δρ."… 11086. ζωα-…. ,%Μ,6!ΜώΧθΘΝ……ι β… "Η ξωδραφοι6αμαρωας σκ; 105 σ:σιμωω… … Μια μµ.-ι µµ…ι-µµ ΞΞαΞωω38ωωαΞαμωωµο woo-q .,…Β,- - ,! - Λ ,, η …. - ,, , ,"… . αι … ,,,,,- -- ΄- … η ,οι, ? , - " +1… - '- η " 4,4, " Λ Η ,&Δ, ' ". " ,,,," , "΄, " Η Μ Δ'. Η " ",,,,,,ι,!, , ,… … ή " (| … "|! ΜΜ,ΒΩΐι.Ψ,ΙωχρκΩωη τδ Άνω Owe: LI Η Η ! I Ατ' Ν'."άΜΦ1- Λ)'΄΄Μ'΄ΐιΦ). _ . ΄- " Μπακ". Μεγκ". Κον)… να… η η "τµ-'» …. Nun->4“ ‘wa"! mm ' "΄Μ)μχ:γή. … "των Λ.… Μ»… ΄'Μω ,…|.&ψ ι',ω !-Ν- "ΜΜΜ! Mew» l?J‘1. ΄'Μ'Ψ… ". 2ιι………'ι1 . να…"; αρχαια τεχνη δ' »" "µµ.-µ…µµµµ ΞΒΜ.ν-ΒΦΦώαθΙβωωµΦ ΦωωΦσιβωΜμ Μ…Δ…ψ,ϊ Με έντυπα ω…μ…… Μακ 5€ο- -..ςο…χ ,,,,,,,…,,.,- η…" αττικά νυν…" από… Sou-440...). ΜΑ…… , κ '… "Μ΄! 006ΆΐΜ ,,ν,,.',,…-…,π… . , ,,,,,, -ι,,|-!,,,,Δ,,, ,, , …. & & " " +…-…ψ- * ,,,-,, … Λ Λ .. ..: ,. , - , …-ρ-€9…Ώ,Μ……. παζάρι πα…… ,,, ,. …!…όµααΜ Μη… … ("Θ'-.…) , .. ζ"Ρςϊ*Ψ) .. (μμ)… mun) η (η. 040)ιλ(, " (ανά" # ων") ,, , , ., Kanna- Με… ,ΩΔ1"Ό,Ά,, ,΄ΆΜ.ι.ι Με" ή ι Η Οι…-Μβ.Δ, : --ει . - … η Α- _ - '_ILMLiume‘Q ,,--Μ…αω…Μ Βία)… "ένα …. Μάιο … "θα. . Μπιθ#ωαω. ,,"αί…0,'-ΜαΛι Α…υ . 'ΜΜες …… τάσεων. 460 πχ, ΑΜ" Ο&α€α, 4.294]. ΜΜΜ ……………… ,.450 ,.» l ΄-ωπ…ω…µΔίέω; Δ…»; ασ… Ν…; Δ…. .,,…, ' … . ' ΆνεΏ…έ… 46… Να… Δ.…) . … … " "&… "Ναι Αλογα)… 4460 Χ. , ,. « Μάο Μακάν… 440 4 Χ . . …… _ Μάι…" 8866. Το)… ?α- Μαν-45.0 Χ ‘ "ΜΜΜ :. κανο φ&ω. 5.306 Χ != ΕΡΜ 1… (να…… 4.!οη-..χ . _ u Μ…… φχ…δω Δια 5ου …4!ι> η. 71. Μ€εο βαΜΜ€ΜεΛψυµ…; µε…" των… (Η… πτυΜ……;. , ΄ ,… . ι , . : "Μονή"… ψ…Θώ ο……'δα 'ΔµΜτς Μαη-υ, Διοννωυ και" Λαδά! , κ,, αν]… τέρψη. ΑΚ ΣυιΨιΦ' εθνι- οπαδών Δώρων κκ…. ΑΓΦσΡέαΙ. . [& ο)"; να λαών-ι.…» "ea. 1. μου … "»…" Ala-wad“ .1 TJ &… 4|θόξ1φ|: &"- ΚΜΜι'1μ(. .". Θέων , ,ΛΦκ>ηωΏΟ … " η , άδειο , , Μα)… ("µπώ ' πιουδκοελαβική µακεδονία β ΦΦΝΦΘύωΜµ … … "&… …µµµµµµµι-µ αΞΨΞωωµ8ΦωώΘΌβωΜµΦ ,…υ-- Δ…… , -µ,,,,,ι ,, ,,»,ι , , ,, , "π, , ,… ."… _ h οι , -υ-,,,΄..Β-ίιΛΜ ω πό π "ή 4 '--η, _ ,,η. " -1ι-,, …!. -ωί#λέ Μ " -|ι-;,-,, , - - ! " m -. ί- α ,…-, Μ , "04874… (κρατας). 'Ανω…» . 9.,…-,, ,,,-μ η ..-Ώ ,," , ,. " &… -.Λ,,,,, ,€'1ι΄Ή ,-μ,,,. ,, , ,η ναν-δικιά…" "ναι!. …'&&'ΆΜ+Μ fl ‘1 "Η -,-, !! !!, , (Μπι u . MAL-4930 j " Ηογ,!σΜτ Π…… δημ-μα . u - Άπω… -,"! , , ,, M .! "Κ'," -..-Αχ. ΒΕ),νΛΛΜη.( .! οι | -1 Μ… ,ασυ...Ψ9λκό… Μ΄ Μικρα! Χ,)… Μιχαήλ ψ,ψμµμω' αλ»… 1." Να,…» κα…»… Η 460 ." 34 "|… ΜΜΜ] Άλογα µ… ξ΄ιψι 98΄ 29 811 82 33' '35 Μ΄ & as 41 Η " 43 44 45 46 " 48 49 δι 59 ΄ 53 ω ΗΩΞΕαα=µµ+µ ,,,,,,,- ΄ - . . ι, . η"… . … …,", , . .… (… Μα) --Δ-,, ,, Ώρ,ΨΜ ' , & ,. τα… , ":, ΖΑΝ!!! …..- Σπίτι 4, ,,,… ," _ ",. "(madam _n . Η . . …,!- In?“ (M ζωγραφιά αν «41%; |)"; - η ..... = * …. η η |)… ». μ η. : 4?2| ,,,, ω .. .- … ν . , (33€ ,, η,, ,, , ,, .µ. ...... & . -. … 4731 " ., . ή µ η … (844 " ." .. . η …- " …' " Μ " Μ Μ . .… . … . ή .… . , ,, ", 4 µηωωµψξνο Αφι…; νε… µανια| (…να!) "Μ…… … -- Λ . , Η η. … . … άΝ' … - ., …,…- - Λ€πωωΜη Η…» LN Άν… "νων… Πω". Οδών…) …' …… ω ., ……* Η Η - M. « “-- " ,τι ΜΜΕ… … 48… (αν πα…:΄ρ…΄…ω…) …… Για… -ΉΜωΔψ,+,ζΜµ…… Σπιωη…)… Ά.Λο+µ. . , Μ .… , ν. & .Ά"Νο΄Μιι Ming—00mm" πιουσκοελαβική µακεδονια κ 1 45310119 "-Δύοδω.ΤµωωΜό Θωµά (ΜΜΜ ? ----…. . ,Τ&Βμ…'…ζΝΏ Ώί=Χοζι 3 ,… ' Τα &… Μα…; Μιλά, 4 … ,. . ,, ,Ζαρεγα ,τια|….…΄. , 5 .m- ,- Τωχυµκ…'ι; ΜΜΜ… &» ΣΔΠ… των…" 6 ,,,-ια,,-.-,-΄-.-,,,Ά .… .-- ,… ,, ιι …, ,… 7 H -,_,,,,1- … … -1 , … 7 Α … 8 LL, ' .» Η ., ι- 9 -", ; . ! η " η . 10 η , …;… … …… ή η … … Ν " .,ω- _ n η η 1 l2 _Lafll‘ggfl‘ilg,’_lw ΆθΧ4μ'|λω Μχα…΄…χ… Ζ…υωι… …." «er-o» µ & ., ,-μ,, ,, Α ή ο , "| … .… 14 -.. ' η … … Κι Μιλά… και…" 15 ,µΡιΔΆ' ΆΜοψω 16 “ '. α l7 .. , …. inf). 18 _u . …- |ώέ,1€»0ν λΜ.Άν.Ψ>*΄μνΜ "Ωμ ΜΜΜ": ζουν-κή (με, 19 -'ι-…-.-'.-ΕθμαΜω Μια-Μ…… 20 ω……Α ' Μ…… ?! -Ά- .. 22 Η-Α …-Α ή .! 23 "- … , !! !!!…" ,ι...,ι1, ‘25 'L-;, ,, *, ,4 µ ! 26. ". Μανάκη) , , , , ?? ι- .. .- ,,.-%π-ί… αι.-00…" .28 -&΄Ρ.σ,ν΄ Για; τµξµς,α-ρωώ. ' 29 .,ΐ-!€ω-1…ι,&...΄ζΆ πρ…-ι “aw δικών Ηδ(ε€ 30 ,,,..." . . *..:Χ.όέΦιι. ΄ ΄ !'31…΄χ … … &. ΄ 32 ,…" -ζ,,.,,.. ,. .θόρξ1 '33 ΄΄,- μ΄,,΄,΄-,΄, Δ,. 34… . ,,,,,…,..… Α…µ' … ΄ & , ' και… "ΝΟΜι…|ω… Όχθη" #6. ,, Μένει Μπ.… .?" Μµαξ. …΄37΄ & …, - Ψα&Νιµ ένα… ΄ 38; ,... - .. Ορφανά… "&... 39 ' , ,ΐ-Μιθ.'.ή πάνω.-62, βάζα 4ο ;… . Άγαρ (Σο ΄ " .,ι΄.΄ ! ΄" ., Η , , -', µάτην 543 ,, " "ΚΚΙ… (Ακ… …»…) | 44 ,, .. ΄ ΄ η . " ΄΄ 46 …κ…… … ., ΄…- 1Ν "ή"… 46 ,,,-. ., Πτι-Μ΄ Μ… 4? , … …. ' 48 ‘, q n 39 ,… ! ,ι ! 50 ." ' η η … 51 , , η & ,υ- , , - 1 η 53 …;." . n 54 _ ΄βου-λζάΕι΄α β ’ µ,:- ' l Μ.α-ι…,,ΕΔς&, .-χ-€ι:…-έ; | πα……- ωμά. ? ,,,"… , ,, ,, ,ι,ι,,., ,. θα crow-f aux/(d » …χψ… για)… . 3 , ,,,--, ,, … …. γ…… έργα….» η. ι. 4 Δ,, … : .. Η ο»… Λεχ-Μες! .… δ ,, η ; . παντοκρηΜ % b ,, - , 2ϊΝμκιη ΐ)Μι΄…4 ΐΚΜΝ|Μ ίΐ45 7 ,,,. .. ΄ια>ωµκφν Mach-m1 8 -" η -' "Πας"; &…αγκηηη' 9 -.-,Δ-,,,,--η : η η 10 _n— q ’- " κ 11 ………!!-ψΑ……Μ …. Λ€πψΜη Μχ;οµαα.η 12 m "ψηλά, - ή η 18 ,--,ω.-,,, -, ,... . : 1ωψµαΜ πω…… καπνό"… (Μα,-…;…) 14 , µ " ' Λάθη Αν. των… ΡΜ 16 ,»… … Μ ; ΗγυέΉφ΄ΐ'ιαΜ panned να…;). ! 16 ____.L … Η . ία«γγ΄Λιο ωτ:.…4Ρ0 (ζω των…" | Η .; - " : Διανα?" Μισό 18 ,. , η '. κό λα … Η…… - αι .- ΐ€Ήά . — 20… ,,,, η " ταεµσμκψη "(Οι-Μ…… 21 ... η …… |; '. "(13660 ?? ΔιΔ(…χρ1 .- άότσ> % ,, .… …, ι {um 24 …- …α- ……- τη"… 25 ,Μ,,-,,. : 50114 26 …- κ- : µ…0 " … η ., !, Στην βουλ8αΡ… Β΄ " ΄ ' … ΄΄ ' Η! 28 -ζτςν…΄ &». ς.τξπ3υ!…. ΄ " ΄ . ΄ 29 ,οι΄,, , ,,,-,. . : ζψµρ…ω .….." anmod 30 ‘4a, ,,,. . Σ… Μ ' . . 31 ," . .. ---.. . €.Ζω…ο ζώ.κ4νΜκοφώ .€'4«>.Άι- Πα…->.… . 32' ,, …η . π,- ια . … …. . " … ΄" . 33 ,.-α- I. ." Λ,Μψ…η ΜΜΜ… ' ΄ …. .... .… | Με ΄ξ . 34 …-…λ ", '. η : … .΄… & η. εν… ΄ 36 , Η - & : η. . . η .. & ΄ '… |% ,". -". … .: Όλυµκωσ ""Μας. Μ όµποε… β? … ,, ,. . ' - .ί"υλΜίίζ(. -38΄-΄ -α.ιχ…ηω…Μ (Αξός-ω! ……39 -,. u no)“; ,.Σπ…… |…40'΄ ,- η, . , " ς… Σ:1έΉ ΄ " - η ' η …" ΣΩΜΑ- . Ξ 42… , Η … ; -ΐ€µάω …Ψ1Η από. [43 , η . Η -' Αιώρα) ΄ 44 Μ " ' More; …΄ . … . 45 ,…" '« : Δρόμ1 . . . - - 46 ," " ,:,, Σή.ίΖΛ ΄ . ΄ , , ,... Η , . η η ' Σ… Η. 49 ,νι-.--….… -."- ." Σ…". 49 ,--ιι… . … - 10… 50 ,, ω , . κ .… {my .… -> . 58 5.3 , 54 Ρε "Σαξ. ε»… δα στ' »; … µµµµµβµµµµ ΞΞαΞΞωΞΞφωωωαμωω…ο φω…ισ=αµωωµ µέ, αιώνα νω…λαω…ζ,Γ…Ή , , -Δ, , ,",,,,,-ι,… . …… Π…νρµγω κάψω "ος ,, ,Δ€άΡα|. ,,,--. ., . ,, . .….,Δ,γΜ&Ρω, ., ,. , ,=,'Τμίο1,ψώιι Μαώ .. : Τ…λ*.µ4µη Πν&µεηηω Ιι&ιρω[η… Ann“! If” ,,,, |1, u η " ΄ Η κ ,, ,, ,… ,, η .. ι ι |" - Οι &, ,, , " " ,, ," η …. ,. …' ,,,,,;,. .-ι … Η , ., …. ,,,… έτ&ι&οµ4…'ω €(γ…….α µάτι.… " ΄- … -Λ . Β' η 1 ;… .ι ω " ,… ,--'. Η η η .. ,, ,: η .. ! 4 ! Δ,, . u. u _,_n : .. " … ,,,,, , …' μ η # ,," _' 70ιχςµ.ω… έπινε"! (ως… Μπαρ) 4ΐδΌ , η ' … η ! ,.,,,-,. .: "Τσιγομιά… Μγω…ω ίσα….» 4.400 ,,,,τ 4.ωδοω6γΜ αν…" µη…… …… ΔιρΝΜΙη Η… . Ταχρμ…Μ, Ά…α'ω ( Μα Γνγνίσιξ ίΝΜ). …,"… -,,,,: “New“, &Ν Άνω Ν|ηι)ΐΜ && . 41.33 85 «& 38 4 39… 41 48.΄ 45 ΄ 46 41 ' 43 # 49 5 1 52 58 '64 . - ' | . ΔΡΔ€3!,6&Ξ;…ΐωχοµιακ (κατά ("αδένα") οσα Λ».λ>…Λ ,.,µ. ,, .. .; Μ , * η , , α, ,,, ΦΧ --» - Η :. Λ !! .ι. " ( *" Ν " Κ Μανο- A xi Nu) ,Jaxw«au ,,,Ψ,,,,, Μ . " Άρθρα… ,,,."…,… … &»… γω ; η , ,ΔχιΜ .λ'€ήω & ,9. " Η Η Η Μ " η Η " κ να u Φ " ουανια ……,Ε% "83. Υ.4Μ. , " ,,,… » η ,, ΄ , . ...,α,, ,. νι" …. η- Οι " ,,-,νι,…, Α η " ,, Λ . 4 ο - ,,,, -." .. Λ ν " ? [ 601413.) …… Βιµ…" (Visual " " ' οφ-ιΦαύωΘµ ,.. Ανά (ι.-…η ,, 6158434, "553,4… . - ,, Hana-mm ("μία")… ,, Τατ. Ωλ5αζ… ,, .. Αζΐη(1ΡΜκ) ,, η , " Ρ=άΠ…ί, "θα… "κυκλο"… (Μ…). ,6,,,-…- Β…]. (If-5M" ,. - .! €Ω+ααα4- ; η. ΜΜΜ]… ,, , , .Β€44&,… . , ,, Βυ5ον. ,,,,., - Ωιεε4ω. ,. , '.€υΩ;. ,, . Μια!"- ,η,,'| ΄ μπαλα/α ,, Ρ1αΉσγ.α- παλαι- ,, , ," A'Iqes u__a . . Μω9ω€ .΄ ,Ψι,Δ.ψαώ Μ €΄€΄΄€΄4΄ ,,,-,,,, ΏΔ.&΄' 4 ,,,-,, ΄ω΄ ΒΩΜάκξ+΄ιΉ ., ΄.΄΄,.΄,… ,… ,΄-,€ρΜ ΄ Ε΄.. ,, ,…,,..,,,,',9. 4 ένα , ,,,-΄, .- µοτέρ»… ' ΄,η,-..΄,,,,.-..,,...Ρ 111 have: _ …. .,'+,ΐ-',…,΄,,…… Μάι: λα 110 ,,,-,,, 3.6M .. …. " …δοθω ίοηοκψα΄.…1 ΄?ωχΩΗΜις Ρδαςς3Η#α?α&-€Μ!Μ ΄ ' ΄ ,,ΜΜθ-μµ1, '… ' Νε?…Μςι - άξονα. ΄ …… . » ΄ ζ…€ΐι΄…ι _ ' ,ζ4.ΡιΜ,.,΄,1΄ωλ.Οκέα…'4 . Ηοτεέω… ΄ ,Μ4……,Ό-Μαι,&…. 4?.…υονω πέψη ' , a ,, Ξ.…λ…υ &…ν' &: Ανακη- πιο…» ,… -".-. .... Λ .. . για"... των: λα: :, & . θα"… µε αχν(σ'ν| # Gil-W ΄ ΄ νι … ,,, 61mm; Βλπ για! "΄ ,, …- .… … 61€… ΤρΝσµ)Ρσύα] ,,, ,,,… ,,,,.--…. ξαΜγΝπιο , . ο. , .--,-Μ., . .. … 60314 Τανενλρ|µ…η … µ, ,. ,. ,… "φάει?" & ""Μικρή ΄ ,……΄.η ,,…,,,,-, .… &…" Ηο>ΐηβΐο΄)΄ , … ---ι΄--……-.. &… … ζ…ίω να… ,,ι ,, - Α ζ.: Ματ 6Μοθώ ΄ .. … . _ . &»… €…»:.α….16…ψαιηΐ"1 … !ζω89α4ική ! 115 φώκιΦυι#ωΝµ μία" &: Ιµάµ…" |!Μ,Τιιµµαψ… α…… .Η." ("Αν…-. Μαι-Μι») " …-. . η η η .- . Δ ., - . , ιο ,, κ Δ , , - …,,, ,, ...,, η η ,, ,,,,,-.…,-,, ,, .. .. Lanna-u) MAUWM . ω…Θψ- ΏΜϊμ?ς, . __ ,,,, ω —u . _‘L‘hu_ η .. ,,,Δ. '1 ,, ,.,υ, , η " (ΙΜΟ) ,,,, ,... … ., ,.ε-. , . … µία…) ,,,---,.,νι,-- - ,.… Δ … , η ,… ,,,-…,, -η . … … Λ ,,(,ωγΔαΟζΙ.) ,,,",- .. .. & η - , ,η,,,,-,,,ι, . " να οι ". , , . ,. ή , .-, ,,,-Δ, - . Λ. … … " (Μία). ,- -,. - , -- .. α .. ( Μή»… …να]… Μ & ν 0 η ,, ,,,… η η Η -!!-- … -- "- η η ! -- - …. … 44 η η ,, , , η. ,,-.Γ,ων…΄ "µανα, .… . . ., , 4,,,,,,,1 0,44;0 .. .. . . ,, ,ΜΕΛι.Λσιο ,ΓωψΔ,ξιωλ. τα"… Η»: ,,,-,. ,." ",,----,.4. …' Αυξοµ… ΜΐΟ- ,,, ,,,,΄ , η V Jo" ,, ,... ,, -..να…" "Η… ,; . … … ,,,- ΄…-,,.ΣυµΩΜό Η"… &… ΜΜΡΜΥ!Τ…χυµ4αΐΜ (Μπα ΟζΜν#ρω ((Ιξζ) ΜΔκΛώα "&… Λµω. "Με... ΄…87 ω 52 53 . 54 . .. …. ζ 49- µαµα-α 'V Εξι»… .ΑωωΚ.)π . ΠΜ]… ,,"- . &… μ.- ..,.. …κι-,, ., ,η :, Μ,,, ,, - 94 , "ι ο 4… η -, !! ,να οι - . ", . - .… " - η . ,!" πω."… αν. … …. …. … …. 1,1 µί16ζΓµΚ β&Ψ) Ημουν… κ'1"ΐψνη… Λ…-'…ίτωω . ,Ωνσδί΄…Μ &" "Γυναικα… αιµα Ι … [χωμα "τη ,. ,-,--!ι... -.Δ. … κ η η η -, λι- . . Η . νι η "& νι . ' ." . . Λ . Λ Λ * Η , ." , " οι η α " 94 … - …. .. ( µας"). …. … ,0.ι. ,... ....-,,κ . .… 4 Λ Μ η'. ΄ ,,,, ,. Με..…. &… 1… …… …30µ2, ωµµφΛ ένα… Η…… (λ……Μ)… !ΩΜ.ΝΒ΄.1!ξΜψ,9!ψΗ όψ.ΔΠαω (&… …. ) ΕΜΥ. ΜΜΜέΜ , 13,54..- ,, ,. α, ,, , ,:,0Μσ.φ… µια»… - ,,, ',!|, η- …: ". ." …κι ΜΜ:…ι,)µχ…ΜΜ "αν ΝΗώήω… *??? u 'η, … , _ m , . - η ,. . " ",,. , , ,, η η η ,- ω & ...... …',,,, - η ‘1 ———~JA— η η η Εουλυαρι΄α ζ΄ 116 ΌφΝΦαβωΜΗ ΗΒΗ" αδικο-Φ …ΔψρρΝ&ξ… κω.…τΜωµ… αν "…ο. ,-.." V .… .-.;,.ω- , V .… , … η , - Μ - |. ..,ζ ΑΡΘΡΟ] |. 4 … -,ζΝΜ, _ ,,,?! Η ,τ,,Ξ,ι΄](, ,, , ,,Δ , , Λ ι 50.74 ,,,, V W” …-…… …κι… - ."…- ΐΛ.ιΙ4- - ,η,, ,, ,, ,." ,,,,,,ΐ,ρι1Δ. ,,, ,κ,, ,, , ,µ,,,,,:,,,ΣΜΜα , η « …,:ΔΘ,έγο| ,, ,,,,|ι 'ΕΜΜιω ε…υώ(υ……) Η Η .' Η η " . , ,", , ,,, & !. Η Η … ,, µ .. ΄- " … ?αβάι , ,,,,,,- ή -' το… , , η η ' ία… (Μαρέν-'.» V .. Ν Με Μ… …" …… , & η ," ,,-,-,Ώ.Μκθ θνΜθθ΄6Ψο ω. ……-…ΐ. V ,ΒΜ6Ήιι "Μπορώ Μχ…α meow 0Μ1.,.( ΜΜΜ… , η - V .… : % ω&>…… -Μ…… , " τ ΜΧ…ΑάΨ> & 1νΝψι4ιι'€άκ &. ,." . n ι Λ .. "µπέµπα" ," ,, , η τ η 4ΐ€4, ,ψ- ,,,,η ,, (. . ! ΄ '" 4]ΐΐ ,, , ,,, , , η ! ΄ ή "- … - _. h …η η α -4 ουλ8αρία ζ΄! …' 1:16 36' Κον… Lima-49 ο Ζ.… χοψααη 4 8/14. η,..,,, ,…,,-ιι : ΌΡ0(?-ωΟ … . ,4,,,, ,", ,,,, ΄1ωχΦάψη άκρα Μάζα; ΐ ΐ40.… ,,,", . - V. ..… ." .. Η . .. .. , ,Δ,,- . V ," ; βρύα.. 7ψιφι… ΐΐΐ;… Αβάνα» 9«ζ)ομν ξανα? . ΑΝΩ)…"- 41λ1"Ωµ'νΠυ>Μ (1υ4Χζνα…Ε) …ο… ch‘J. ,Ξ|.Μ…σί| Μ far—Jun AT"! ??… ,ΐ«'χφμαώΛ "η… Ν…2ω Νπντωμτς ,,,",,,,. ,,,,,,,". . ι , - ι. -- !. Υ|!?ΝΝ' |. _ . . . Ξένια; 'ρ…:ψ…ΨΜ€.; (93-3 . . ,,, ,,,... , ,, .. , V … (κ΄.ΐνω'€ φ- ΐΐέξ - , … 9c »! -, , . " "…. Λ'#ιεωψ 1854 νατολική δερµανι΄α… "Η? ΌΦ-4Φαβω 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 21 22 23 24 … 25 &" ,… & €α'ΩψΜΜ(?γ-Ψ. Μ ' Μ…" Ε -1ω.ξ!κς.ζ, , .. ,, ,… …ζΐκςδύλ6ρ, …-ο.3.Μ+Ι- ,…" αριθ, µέλλει, ,.ι,,λί>ωψρΛΜΞ .…" ανοηωεωττ ? ω…» .… Η …, ., - ,,,,εωεω…Μ……>… …΄-"ΐ€4)Κ … Μα…/σι" …,,,, ,, VVVVV n—-'hyflf1(&2/l{\fll. ,…,,,4.ωµκεκ,€ο…, - . . ,. ,,,,.'.,&ν,ψι)?&.ι -1ν,-ΜωΜ ,…,&ςΜρ,…,Μ…Μ "να … αγνή…) ,…,,,',Μωωώ,ΜµΜ "Γεώ: να… ., ,µ,,,ΔΩ,-€Μέ&Μ,µ,ώΨ#Μ… .…. m9. ΡαδεΓμηω. , ,ψφά,η ,…ε> πως ,", »,?! πω…,- V V V . , V ., ,, .-ι,€ψ':ι.ο-.ι4.εζ΄-α>.…. να…… -, ,µ,,,,υ,, Μ'"? " Ο»: υΜοΧ να» 4 ,, . ,! "αν… ,, - .,-ω, ΄. Μποκ… V V__V … α ' κέΚϊ«ψΟ ΔνΓαεχα0 , . , , ΜυΔ.… Η…… μια"… ("Με - V ,,,. ,,,,Ρ,ι,ν,ιεω Μία»… Μ…»… ("ιζ-9,1. Η… .'-'Ώ.ω… &… α!… σ' 005… &» κραγ- , κ , ΄' ΔΡόΜ|- ,-.. - , ,..,,΄,.ΔΜΜ . µ… , ΄. [14050 _V V V _V , - ιι- .,΄- -,Δ,ξό(Μ] , …… ,,,:,,λΔαψω… V . ,,,,,, V V ,,,, 9 99 9 gs; ΄ Ξ! .…΄'έ:΄1έ: 39 ΄4ι := & &; & 149 151. ΄ "δ? . 54 ,,,--,,ίΠ…--.,., ., ΄΄.,υ,, , :. Δρόμο]. …΄-΄.…,ω,,'.,,ΐπ.… . .… . &, &… 24»? ,, :., S ,η. , ,,,,,?0 ά…": ΄ , το οι… .ω…ε & , α,,",,!,,., ........ … . .. πω…… αν; : :, ,α'., ,, ., ,'-,.-. & .. ". . "θα! . , , ,; ,Η, 76 Με]… γιέ ώ µµόλΜε;. . ,µ,'.',,,,Δ.…. & ,--.,,.ζ.,λρ|ςΉάγα βοόΜ…:. Η ..΄-,.,'ι,… …η,,., ,η. V. τό δωµάτιο … Καθένα)… ,, '…,,, µ , …,,.,',,,Ο…φαΜ να"… - ,,|»1,,, α,, π-,-,, ,,ΜΜο µέν… Μο…… -. ". .. > η … . . Μο…… φωνών , &… _ : … .4 ΑΝ… ψ "Βάσια…" ,..- …,- &… η "ως… ΄?απθµΝα ,,α,,,, ,, . « :. _ µένανε… είδαµε…" ,-ω,,,, , η η … ' ΨΝΜωνιέώο ,-.ι . !,,,.ε1., η. . .….. ΥΌΝ63ψαΉθ ,,, .,,:- . .… . …- … "Μάο , - "Ι,, .. η, βι0λ1Μ… …… …- … ν…, ,. .… .… ά……" »… αΘΜΝο . ,". V. -..,-,-,',.,,π … Μένα ω "µε… V .M . '_ g__VVn, * . Α΄"Τ'Μ(-ψ4.… 13.3. em. ΄'ΑΜψυ…,,,, V Με,ξΔ,Μ606 , -. , ,,,,,,ΜΜειξ, . ,, ,,, , , _ _211fla(ma . , ,…Ξ…-8ί 60 δω -Δψ «εχω… Μιά, Ά…+.ι4 . ,,,- 84660; -6ψΜιδω- ,, ,,,, ξ.-Ψ€Μ'…ν , ,. , ,, ,,,... Μαϊ… ., , :. Η".1:άΟ ..."-α, ,... '- ". ,,,,,,, .! Μ ,, ! "»… Κω.» , , ,,,, = 'Μ|::-΄,,&,ν,…άα Σ…ψαπ 41373… ,… ,, '… «. , , . ,. …,,,,……:…υ ι.»... ,, Μς|µό αν… , ,,,,, ' ,,,… , ,, ,, ΙΒΜ! οΜΘα …,, ,,,… |. : 6|?ξ,ξ΄ιγ- τ………Μ. ,, mud. . ,, ,,,, , -Ά, , .ΔθόΜ ,,, τους…… υωωωωµωωµ Η…" ear-c 13 14 ….Ι]άµι-.|… "η"… Ο!" . 4616 Γ? αλ... ,η,,,,.-;,, , . οφ… …. η , η, . ,,€9,…ς(…ι' η ,.,ν,', ,, ΓΛ- . ή '? οι … … … η ω .. - -" .… , ,,,-ι, ,,΄|,θΜαη η …. & …'…ω,… &ψ1ψ…- % 7 ,,,,,",,.,,,,, . " η " ,,,ν=,,,, ,, 41 νι ,,,.-. …,… , ,β.ιρω να… , , ,,,,, η,, , , ,,- --.. (φάω-ω" 'Λλ&ω'ώο ,,ι,, , ,ΠΝ,9ι,,τ|Κγι . όνή απο΄ μαωέι &! Η , ,, - . -ι ΜΙΝΔθέ) .,-ι, , ,,,...,υ…… &… … Μ…… …. , λ., . ΄" Each-mm; α»… 3 ,'΄,'!ΧΘΕέ> ή1&…-ι πω…… . ,,",.-,,,.,, -", 8! για . η, ,, ,,,-) 'ωχομάάι΄ι-> …. _ ,,, ,… . ΑΦΜ… . ,Ωε …. 21 ",,ικ+,ι,… παω»… ., φα,,ΉαΗω (παπα...) ., Δ,19,λφ,έ ,!Μπ+ε πριν) a Iav}sgv_-A_xt-¢1 τζάµι …. Δι1…-(ά…Πω] "τ ,.Μ , ,η, , " Η Πανι…6…µω .1 Μπαρ… α' 120 αμινών- coco-16. 10 ll 12 13 14 16 17 13 19 20 21 22 23 24 25 27 Bmdnnzt‘m: Σόνδ€6α , , ,,,",,,'-,,4 έψαξα 9… 7,001! τό ,-,,,,,'., - ,1 , '! ,,,, ,,, ,,, , ,,,,…, , ,,,,,,ζ, η . η. ,,,,…. ,,, , ,, ,,,,, ,, ,, -,,ΐ,Ν,Μί, 'Θ,Ηαε…ί…,,,, ,,,, ,,, ,..-,,,=- [,Θ΄,θ%η 6ι.,.Μ.ρ.,,,,,…,,, ,. .- ,,,-,',ΐΔΔ&!Φ,,,,-,-, ,, , , ,… …. ΛορΜ|1€νψ,ί&3,-!3,€?,,, ,,,,,,, , -, .-.;. %Λοψυ. ,,-,,-.,,,,,,,- ",… ... ,α,,,, 130.359,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ,,,,,,,,'…, "είναι … Δ.ζωΡ|,, -,-,.-, ,,,- - ,… , ! ΐξϊΨν" ΑΜ. ,, ,, ,… …. Ά1αΝξ 11η…) Μπεζ, Ηγηψο Μαρια α '.,-, ,η.,,,,ω, .… .… , ., ωµή Μπα) ,ο,…,-.,,. ,… …' Νΐ0Μλ&δ. κΜ*θ , , , . # "Μαθράκι, ν…… ζει… , » ,οι,,- , ,,-=,,- ”VIN“ ,,, ,, ,.",,,ΏαΜΠ. , ,, , ,..- . . , ,, ,…,,- , η. , Σπίτια ,ιι. , , ", ,Δο&γαρι|, "αυτης ,ω,,,…,- "των… ,. ,--,,"- -µΤ Με! ...κ- . -,,,,1 Δ…€0βώ ,,,4,,κ,ιάψ.0..,,; ,- ,, ,… , , Δ.€ό(ψ] ," . ”.—LL ,,Σ.0ι.Τια .. , ουτταρι'α β' 121 Μ N: M M Μ & Η Η Η .- Η Η …. µ … µ Ο! Μ ο: Ν Ι- 8 Ψ ω & Ο) θ' 6» Μ " Φ Ν) …; …ΦωωΦψβωΝµ .ΕονΔΜ ε,ίτ,,ζΦ-ι.. Δ…,Μ>.… ""…ο…- "αγ…. . µβ , Οι ναι…»: ΛΘνΆΜΜ… Μ€σό11η:Αψ Φωτό; " 1 ή "η να ,, , ,, Έ,, ,,,, 1 , ' η ,, , , " ,- η, ,, -, -- η , ω ,, a n n , 9.1 Λ ,, ,, η … η '- "φυγής… , ξ!αμΗ΄γθ) Λιµνη πως (υγεια… & . 1 η ή "να… (,ψ,…ω .Μ«Ήψ κάθε…» fl ,,, , .Λ &; Η)? …. "ήµΨ9 . .. Ξ? θ…α1α'α1 -…-'.,ΐ€…'η µε "Μένω… ΙΜΟ»… ΜΡόΜ ,, Η ,, ,,,, Α " …,… .. … +- ,, η ,, , - , - η, … -η… ,… _ « -Δ- . … « να … -"- , ,- '. Μ…Μμ€ ρΜ1α΄ ,; n-- - & ΐΏιΉα. ,οι, , … κλπ…-ι. να…;-μυ ,… , .",- - “Goth-('0: wxovapo» faleés'a Hahn-4’ ?) αψΜ ! Η τ,,ΐξΜΡλο €Ψ…-φΘΘδΜιη ,ΐ".…>η6 «η. !… ΡΑΝ"… Φ Μι &...… Ρ, τ. (η…) " , . . Ματ." και")… αγ…… Με…» µια… Λο ο,ι,ΔΝΜεΜ: Με o —M Μ '. ΝΟάΨι Με"… 6"… Ά-Μκς'ο Άµα ,»! 835,45 ε. …,ωΜ,… μαµά…" (η . ,,,, ,.,υ,.,…,.', -Δ Θέµο) . , ,,,μ,, …, … :, Σεντ…» .,ή,,,,ω, " 4 ? ΙΡ!) …. ,… ,,,"! - ,, , …Ά "οι… μ.…- ,,,… Δε)": ,,,,,,,,ι,…,,,,,,,ε)ΜΥ'(Μ0#η Έλι-Μα tummy-9 Mam: (13? ,,,,,,,,Λ,,,,ε…,1ωΜ Μ…! τάΧ…Ώ ,,,,,,,,,. ,, , .- Μ…κ…π ,… , ,.4 -… - "κο…; (29-28951.- .. , ή και… Με…… κλπ…; ,, .-,,,,,9., ,,"-,.-,,..,-ι, … - "θεατών"? ,Δ,, ,,, ,,,-,,'Δ, ,, ,ζ,,,,,,,,,,,π, , , … η ," κ Μ … - η ,,η..΄ & -‘.. "Χ...". .νι. , , ,… 9 … . η … η , , … . ΧΑ:…" & , . -- , , ' "ως?!" Ό"Μ1(Ν΄.. 4 , . . ,,,-,΄', ,ξ.0.ί,Τ.ι-.…, , α,… , - = knot-(M δεη-Ν .,-.….,,,,, , - ,. : ΐ1έγςς ,, . --,',-,ΆΜη, µι,… … ."" η , -υ1,-,,, . , ,,Δ€έµ) ,, 5,,,", ". ,", ,,., , "Η Θεμα-ω Μ ΜΜΝΝΜΜμΗµ Μι-ιµµµµ "Ξα…ωω…οωωωΞυιμωω-οφωω τουρκια σ' 122 " Λ … "Η… " !!"6-ίι΄,.ζ.ψγ ,ο… µ Φώκαια)… 1853- Μ " ΄ _ …,…,, , ,, . ‘1 ,,,η,,, ,,,... ,, , Λ όΜ , Η ", ,», _ Α,- .Η Ο Φιξ… . _ ". ,.π,,-, ,,,, 4€ωηι…ρ .. , , 1 Η !,,,,,,3, ,"!,Ζ.νΙ"«ι & ,,,, , , Η , Λ , ε("ω1 €Ψ " &" "? ,μ,,,.,- ",,,ν , ,» 1ιτΜΗάάΜ " , , , , - , … , ,, … Λίλυ" ('.Μ1ι') 'ι " ια … , Θ #ά΄Μ . , .! , ,,µ,,. ,,', # Υ "η΄/Μ'"! ιΆ|Μ. ϊ"!!!Ν|€ν |Ξΐ] να … ,,,, , , ,, :. πια……" Η ,,,Ά,,=, ,, .… "…χοµ. ικσσΐω » Η , , , … ? άθικτα; , & ,, ,… Λ …' "µε…"; ίΛδυ-ζ.' ,, ν … % "«Μην- " " , , κ ", 4196!" 9…» Κ' ο€->δΜ » ,… …,… "αν . α…… … κ … Άν»… ," η ……η… -,…-Δ… --1 η " Η ,,… Τωγοµ>ε>αω3 ,, , ω,… … , , “‘ " " & -,α,,, , , νι : , ,! ,, ,,,, ,,,ε, , ,,,, ,, …,… η "η '1 | 1 µ---,- ., η η 7 " Μ. " ι ,". , an . μια. "η… ράµ' '? ή ", ' '1ω>τν,΄µ…'ή …"ψ'3…ώΧω 489 ΄ η met-rim}. ΄ ,,΄'-…η'. η μ Η ,.-.'η.'. : & …;. .… . ' . η . I (“‘59:“). ΄ Ψ΄-υ«α'. - λα"…- …»-ι- ΄ …"λΡ….ύαύώΛ, #4…» .… … &…΄…΄.…ώ…, ΄ η…. , -. δω…)… χΨ€ωδ. ΄ '… ,- 9229929 ..ε4 .. .. ,Μ>γ44δΐο . I » "΄." . αΜΗΜΣ…… ΄. χ . µια… ΌΜι4ωύ- - ΄ " ΄6€€Ρ"6ω Τ66?ιώ-.΄ . … ΐωνώ… Η , . ' ‘.I Μ!ΝΘµΚαΜ Mam“; ΜΜΜ… ΜΕΝ, αµάν Ι .… , ".ε€ιιαα1;ω;,. Ώ.ίΓαν,Σ.… η, I . I I._.. ,,,,- ΄ .. … - 02999429999499.9999» … ΄ , '… 0………… του)… ωλάν… " "Μ'"… |," ΗΡ'Ρ?άΤ. | &. +. - - Τ…΄,Μ…' -6994»- ,,,-., », ΄ "Μη." &! σας Αγάπη. µε... .P‘IScPd‘l If … . ΄Εω9ιωθέ Η"€"ΐ ; -΄΄ & "Μ.… . 3? ……ζ΄ α …!! ΜΜΜ… '?.'5υ… επί-τι ζ'- 123 φω΄…ισ=σιμωωµ … & ωµµμµµμµµµµ ΞΞωΞΞωΞοωωωωω»ωωµο ΜΜΜ. Η.Ωεꀴ1'κο… "κ, , {mu b}w7¢é'\'rg. _ui ' (ΜΗ keen-0406119 ψυχρά, το"… τη..Π……'.»ια ‘—'_ ," Μ'»… ΓΡιΜ… -,«-,,-'..Μ.… ,με χαµάµ- …Δ-…: . Φωνή και… µας… "φαΐ… ΜωΒΔ,'…Ρέ&1, ως…» Μ &, (αλλη. n___.. .… , , 4… .. +--ΖΩι΄ιι. -ι,--, ,, η '.‘_ . inflaq’. ,-νι--.ι΄41.Μ --…- & -µ,., " _‘—_. n Μέι…4δμω…Μ… €ηι1Λ. --νΙ-,…,, . .. -΄'.…,Δ,Δ-,--Δ>'Μΐα], (ΛΗΛ Μ κέφι…. ΜΑ … ω… …. Αινώ.-… ΛθιΔΑιή "& … ογε.ΧµτΜ.… Δ&.εψ4,,)… μπα… …θγινάδη ,-µ .,*Ό(ΜκΔ- …!! …. η ,… . η -, ("& (λ6αµ/ι…6 "ο… ο) "αλογα …. ΈΔωµ………[έ"άκΡ …,… …,,,… . Η -; …,--.ι-,…… . -… …! θα… . , , …… , &&») βλάκας»? .("ςΉς… νΠΧο1ωω…. . …… , , -… πω, -, (""Θα macadamia ' ' ξζ " …- Η 48 i49 . ζω » :"… . 52 . 53 “I - ω ,, αρχιτέκτονα… διαφορα 1242 Δ…ξΩ…Μωµψώ- Μεµώ………αµµυλω Μό&µ…κ…οΞέ76| ως»)… Δη'61η|ώγα) -Χ4λΜδ.α, ,µπώµ…ΐ,ήψ… …, ! Δ4…Υ…ιά,……Ηαεεξ| . . ' -ΩµΩµ ….Χ,ιΤω…,, , μια «: να!) …… -. Μία, .: χασ19046ι'0 ,… ,………… , άν?) , αφ owl—mew?) ύψωµ- ΄ " .....Ά………- ,]… -"… ………………… … , &… ,, * … , ,, , , , , -, ....— M . !… Μ-… , -… !…%α- ηώωΉψψη €,… …………,,…,… ,… η η … … ,-ι΄… …"… , ζ…1Λ " …ε-, … ___ ΑνεΓηνΜ -ς- , . ….,,η…Μ…κ1 Η……… Η η .. v ' ΜΔ…Ξ&&ά-: σκιών. , ,… νι …………-";… Λι'6΄Γέ'ι-Μ>ι). ,… …… . ΕΣ Τ.Κ… Αρπ-…η . … -9… …µ……, N Mgmonckf )90.ή µου… » παΜψ.ύνη π… 4174 Μ τανκ… ι α β' …' {T7125 28. /51970) Eemt‘ft‘v . ΑΝθΥΨ)ω ΄. Π"νάω΄ .29 ………… '…'…… ς…. :… η΄: .…οµψωι-…"ο "30 ΄"… ,"… % ...,.,,.',,, ….. ά΄|΄'΄04Η χ … , . …81΄ ……………α .………-……… -Ρ,Λ6.'4', "Ο… &: - mam-(m. ""-"24966 Judge.) . - '32 Άθω! …Μ…ςέαίρ Λα Γ 1… ρ'ργργ… - ……ης,Ή0 τς"); ΄ 33‘ .,--.ρ-ρκ,…ωΜ…- Βαν… ΜιςΔ Δώρα": , : . , . 34 .…Ε&&1-'…,,ε-.,, . . , ΄ Aug/flu.“ δεν…" Ματ "αν &; Θ΄….» .…………Σ…….…...΄, "6ίλμαΛ (ζει… ,.Λ΄λ€ΜΜ΄ (\Njg Γι'-Μ… 36 ……Μ.,-… ….-…,&ςωω Καλών "Ψαθά ξανθά! 37. .. - νι,- …… ναι…. µ.…" " % .…Μ…,……,……μ..-1,3… ' …. μ΄ ΄89. -΄ ΄ Λ- -΄…--…΄… Έ,"… [. «) …,,…… ,. ".. _ .… 4Ι΄ -… Ν ΄ Η η … … ….…',',………… ………,…Η, …………………… ; … …… ΄ 43 «V_ In ΄ 44 µµ»! …………- ||! 1 46 +… … Ά…" … ι., .… …. … ,-.. , - 47 …… …Ό…΄ … 1 48. … "* …- - , " 1 … ΄49΄- …… v_ & η "…50 v- Ρε )ρι "μαµά-: *Νψλγ… ΜΜ«.ΐί δι"… ή……" 52 __ - - 258 …- …… ω _ v …… … , βυζαντινη τεχνη β' 126" φωωσ=αµωωµ ΝΝ……ωµωωµµµ… …ΦΦΦ…Ισ=α#ωωµΟ ‘22 23 24 25 26 27 .,;τ,…ω…!!ψ…Θ… &, .ξΜι.ά. ,. Μ, , …, ,, …. …, εσωπεει=ο'… .… …Μ ΄, …--…… Κ Η ,ω.,, …,!Λ . Η Μ - , … ….,,,, …. ",." Δ Τ..., ,… , , η , , ,,,, Α,. , ,, ΤθΘυ΄λο) … & .… . … - "& - -.-,,.…-…ω…δωέ- ("& γουν!) …η……-…, ν , , ,? _ ή. , (λ€'αώ/ ΄ …η… …… χ ,,-,΄,ι … … , δ,…,,- -., η … , , :", . Η?*- …θα" 'να-ων) π.,…-,……, K ,… . …,,,,,-,.υ ,, Νις-&) -1€ωνΜαντ.-2… …,…" ---,… ,. …-- Η Μ,,- ,, .Χ0|6103 …Ά-,…,,,-, , , … …. … , ,…|10γψ4 ,, ,,, .,-…, … … η , , , , … ., μια…" Χν€… Σια)…" ( πάµε-, Ξ-, '" «.… " … -- Β…, " Μ .- .. ψ…φθΜδ- …, η., ," " ή " … Κιν/Μα, "!…………,, , … Μ " " Πέ… …,…, …- η … Μ …", η " η ,, …--Έ-- µ- " η Η " " … νι … .. ., ,, ( -, '" “ νι « η … … ','… ………, …, η … Η η ,… Τέν*'Μη …,-,,!!……-,,,.… νι , "( ….. η Η …,…"1,-…… ,.κ,. η …'1 η η η,… , , , …, ,η " ,," Η 28 "΄ ΄ -29 > 30 ' 8ι & '33 84 . 35 86. '8? 38 ‘39 41' Σια 43 45 ,46 ' 47 '48 49 5O 'δΙ .52 53 :» ΄5ς ζωσιονΜοωιωκ; Μαν-: Χους ([(4χθ逴1|4ς)ψωψ)… ΄ (πω,) . … Μ " η κ Η …. η "& η η η η Ά. "& Μ , ι, … Η & Ά οι .… …… ." Η η Η. η - " Η. η η : …." η η . …. η… », , ι. "… ΄" …; » , ". (Λ η . η Η VI ΑΜ" (µ'ενα Πανιαρμ΄ "αγκάθι. … Μ . η η « αγ:. Μ)" ,, ΄ .… ή η … «παω ψηφιδωτά , … Αγ"'ή€4 … ΕΜΜ. Παλ010ψ η ή Κανόνα θα')… ΐςηχμµκωη #γι'ω Νι…εΒΔ.'ω " η ή η η … η η "& "& η … " -,-…- η η … η ,… η " … ή … … Ν ή η η Η «. η η …16ΧΐΨ7ω' βΛΚι1ιν…΄΄ ΐ-«΄ΝήΠ4 ,-.?-ΠΝΜ- κΗ&ιωϊ &." who)“, .3aawfiq …η ο να…" να…» .… Άν… Λόκι; &! γι . μ η ...'. …. || … … ", . W. " .. ΡνχΛι Μις ιΜ6…Μ διαφορα β' ΘωΝΦ0βωΜμ που …µµµµµµµµµ ΞΞΞΞΞω-Ξφωηωαμωωµο ΜιΔΜ…ά- .,ςηΘΦ'οτ'Μ ("Πάω . (ωύΦτπ) & ι1-,...-, . ,η * …. " --……, % ,…,,…, η .. η .&,,.…… H ι. * Μ - μ … … η" ., - ϊ'ΛΛ.Μα0( Παλαί. , Μ-…πς…'Μ…….……, , ,. ,. ……%(0.Λ€΄| ' σο……… … ,, ,, ΜΛΉπΝ α.; Κάψα… , , ΜΜ)-ΙΟα…€…………, , ……1,34Δ…ωήάαοα , ,,,…,,… …… …οΜ ω……6 («Μαη …-. & », , .… ………ως…&|. . , …εΉΔ,€ωρ΄… ΄ , Λ1ΤΝΣΐ#, 16 Χάπο- λι'…η …, …ΔΝ)ω ).…Π.ψΜη , ,, , , , …1…€ β΄… ,! (μας 5. ,… .Η..=ει'χµεα…ιςψψωΝ . … , ,Οώω Ασωπό) . …κι-' arm-m …Ρ & &)! -…,… …ΙΕ'Χν"…΄ Λ ι ν……4…… Μάτι" «: "Όψη. &!) μέν, γένια-α΄ άΛθΦη 52 53 ! ,Μ΄-,Δ|µΜΉ. ..Μ.Μζηκ.., …ΟλωΜι -Ώ€ΛΐΜ΄ άρα… …!?!" βό΄)Φ-Ν MAW-v.71“? Μ…"; …ω,.……ς… …- , Δριχ…ιΐ4-… , - -… . . … -. ,…" …,… …,…… ,, …… … ……,……,… …καΛφ……Δ4γφΜ -.--……,…… -, , …,.-. τ…9…,Ω………Χ€ν6κψ, … …- ,. … ..,- , ,. . Μ>Ωτ …ξ9…α άµαξα ,, …. ," θα"; ο" κγ…Δν,Λ,σ>π τ,Μ,π…ςρΔ µιλαω-µ… κ…… ...,-η ». ΜΚέΡ…Δ.Βα Μ…ω…&ΚΙ,9,…ΐ οκ.) , Λ …." & Μπ.)… … ,…,…ψ…… Λ.&»? . . WILL ierT ”‘4 ΐν>Λλ…ι.ι… …; η , Μίκη « ο. Μ…» 1 …', . Λ . ο . €… ., .. . …. ΟΜ- ί-Ω,… µετ'… -491!,|…Μ-!.: __- ωνΜοωχ0ξ ||/ΐ-ζ) ΓΙυΜξ…ΆΣμΛνα µια… |1&4ιµΜ.ι Δασιά- εξ'-Μάι ΑΜ 630)… "06, Δαπ- 8Μ.ζ …ΛΗΐΆ… "ή Μα, & ' ΘΐΘεθ>"Άη Ν. Ν"… , ,,Λ "… -ΐ΄0κΜω [Μή .… Μ- #64… ΑΝΝΑ… A & Μι… κα…… Δ- ΔαΜβάµΩ- ΜωΜαοδ… - 69% Η. ,, ,… ,………Μ, …, η ,… « …Δι-αΜω ΈΔ……ωιωΝω. 6114"… των, "(µας λεν" &, ' …-',,Ζξ…ν5:Μ ω, …. … …. . .. ,. Λ€ΟθΛΉπα mun/«tang..- ΘΦΝΦΨΏΨΝΗ … Μ ΜΝΜΝ…Ηµ-ωµωµµµ ωΞυιΞωω…οωωωωαµωω-ο πυπρος 1 2.8, ……ΦξΜω 2_x_Murn1- ,-.. ,ι-…Α……&…, . …τ.Αµωό,,υνιΜ;Μιψ!!ν 841ν(-|΄ !! η,).ΜΜι. ι .. ;-δυ'λιΝο τέµπο, 8γηωμώλίοθ 43. -ι-ι-…,- …… :,Χα'>…γ… ,λν…α…. (το-"ο υ.γ. ι . _: )MXMVo-ckhyuuné-Nu . , . …-…,-… Ή>…νω Χέβι…" &!" n. & . ,,,-4… ι,…Χε΄)ν…ο ινώδη-ι |!" a. ): …:ω…ψ.,εο,… υαψχ… !" «my. fix. ‘- ;- ! Εαν»… Φ,ΐ:,.',αψΜ ! ' ..-;… . . q ! .…....πψ… '-Λψ., , µ.,… . .:,,…. ,--…,-;--.,€ΓΨδ|η, -,ι-,…4, , η , ,,,,,, , * Β4όΜο' ‘Antowfln. Θ"ΜΜ-Μ "Μπ…." ασ" µ….--…--.κ- -- λ . ,. . . …, ΛαΜι…Μ , - 'μΔνςο,µ,,Δι&υ… Λι…." να… ν.», η ,". - 999-.er- Λίλιαν .! η .. µ.μ-, ,, …. ,, . Λ"Β)ώ Άνω… & π … _ ...-4… -,π, & , -,ε. η έ.--… , η +-.-.- ”. .9.. …. ..- η ,- ,… , , .—_. - "να… .… (Φάβα-- , - 3'29 , '( I is: ζ … 182. ζ.88 ) & -. &… 86. … 3? 3.8… -… "39 … , 46" 41 Η 45 " 49 ‘50 .… 759 &; … &; .΄ΌΔΩατΞ-ψκωψ.Δί&ρξ..'-ΐζ-3.!,-΄ς.….… ' ζ ,- µ.."... -.---- !!? ......-.,-.%.. -- ..΄.…-... ΄-- ". :. τ-..-*; ,, ." : ' - ..…. '... ." " .' ""… . . , … | …. > ; '…ι .; _.- J ". - γ…. .--, ...-.-..--.-.!.--.-:'.--.! , " . .! ...... ---,-.. -.; " "| .V α . .! ΄ ' "; ...;... ---, . » … …Λ'θΗ7 "& ΚΟΑ…. . -κ|1.ι.'-Αµι)οµνωω " αψ- , .--. ,. , .-ι-…Δ , .--.. ΄- …- .--'-ι. ----ΜΜΜ ...;, γ.----.ι- . …. ΄. . .… .. & ΜΟδΜό … [HOV .-.. -… . , . …. . ,... η΄ 10'ΥνΜίαΜ . ' . , . ':ΔΩ|µπιΨξΨ…Μ… ι". Ανω Μωβ)!" M. την… Έµµυ"/Ωω ι4'…μ… ...Δΐ!ω……Μ. .|.". "Θωµά. Von-N Η? οι… ..|΄…Ρ,|!α-Τ€!!Λ-' "Για; άρµα.… πω…- -, αν… ?"Μµ…'ο «do δα…» ' :4-ξπ΄.- Α--.-ι.. .η. .΄.-ι. .. . .ζΜαιη ...!.- . - . ".. .---."..--.., " ΄ ' η. …' ', 44: ..'1: -Θι΄λς…, .. επ Η! η' 139 1 ,,Β,408 ”AAA-.6191 …'.,;ο,ιΜπ, ? ΔΑ A» "ως ΔΑΠ… . 3 _A m -… ,… η ,,,,,,,,, 4 …,€υΜ,Σ1ε(ωαεΗ - µπ&-Γλ%ω7 __ WW ."- Μπο… δικιά… "(απο-ΜΠΕ; + . ..--αώΜ(ιπ Λ……(5Μωω ,µε-1 44,4; θεωρώ... Φωνή -1-., - πώ."… Μ.〴ν.… , &…" '΄Ξτ , ως», ι; _uW εκ ,:,, δ,…-ιδή ,,,,,, " &… .,-'.--ιιον,η# “(rise-{o ,,,, ,, -νι,, , -'.,,6,ώ,Ή4. ζην….) , ,,,Α, ,, -α- οι --ι ,, ,(,Η4&#, ,,-,, , &… … ,,,-,. - (Ιμέρα, …,,,,,,,, ,, … η …' -,€9΄44Μ 4123 ,, …Ξ,οσΛκ:,Λ0Ήό ".… ι. Το)κ,οΛοΚι"η ., αν… ςλΣπν…ώ κρυπτώ 4,7 Width, hf µπαλιά) ,, ή ,…ε.9.…τ€Λ: τη… W- ,, __. h z w ,, , ,, …,-" -' ή , ,7… -- Μ,… , ' η __ _._nWW: GI ,, n .? Η η . , …,,,,,,,, ,,ίεΜΞ,Ν,Μζλ>,υ: ενώ" ____ ,… " ή : θπι΄1ια Δεισ!ρψ,οΜπ ,, , ,W λύνει μια»… αν…-484 " Λ - ΟΛΠ-ι ΛΓψΛιριΛ των… ; , W Ά , ,? “rum-’0) WALYU'AW …Αι'Δι4 ήθη !… ι..( …7-Α- … …… {NM Σ…Π ι;΄1ι,.'?,ιΛ : δ,…, &"! Ρ/,»,,ώι,…-,Μ νεοκΆαωικη ελλάδα στ' . 131 Μ./δΛΥΜΝ0ΐ. ές,…'…Μ Η -Ν Ο, ("10 ΄ : μ …η … ίκυλ>>α (ΥΟΥ 43 W V, ,, -Σ,ΩΛσν,ν'άιι'-; Μιζ 4 ,κ,ιΛ .!!,Μμωµ,ι,υω.εαμ _ ,, ,, 5 W. WW ,, , ,; ,οψ»κ &… . , 6 Μ…..…α…,…αµ…, , W, , 7. , .. : µμ…:ο.ω-,πα6…ώ 8 . …α1ιΔ,ΔΝΑ… ,… ,ς………';µ 9 'WXALEQJLBAZQW ,-,.,, ει:-…Μ…ε 10 Λεν!!! "ως… - η , 11 WM'Wn—WWWL ,,., , ,,,, ,… , ,, 12 χΛµ.Α µ…"… WWWW- 13 .,ΔΠ",ζι,'4 film-«‘4‘ ιν 'ΛΙ.θωιώνρ…… , ,- Η _WW … _ _seweom‘o Min/‘4 1° _mWWW‘W &! Με." Ααρών… Λινγκ ,,, ,, 16 MnA‘Wmuona …… 17 mam": ΜάξιαμΜ:χω ι΄)ίη'ια> ΜηΛεΝ΄.ωβξΥο 18 ΜΩα-=…Λ,α…>ώ παρω… "θα… παω). , 19 WHWMAWngamebszsW-Mjg W ,, 20 +… η η W 21 ,-"',,,,,ΔξΜ,… απλη. … " -,… , Τ!.»χαψψα,ω1ω,&µΒ|Ηιύ ,, ,,,,, , ,,,…,, 98 ,κ … - . .., W ,,,,,,,,,, _ 24 .. ? , -W V‘ W'SWW4WWWW ι,,,,,,, , , ,-,,,λ , α η .. ,,, Η Ν * . WW WTLM Μαν . Παγιου…4γω ,… W , ,! Wis/(92:11!” . ξανά-εχω» ΑΡΗ" ". ,ΒΛΚίισνΛ… Λαοµω…& "Μια…" εγω.… Πάνα… - ., ζενίθ… ζΜ… ,, '! .Ο΄€ΔΕξ'Πµυ.( , Wan-u, "Όταν." Human»); (φωνα/ατα τις…)… αρχαία τέχνη στ' … 13] ωωωσ=αμωΜµ ""-Β "Ο 12 13 14 16 Η 18 19 20 21 22 24 25 27 Μ.…Μ,ξψ,ψΜω (πιο…; ι… …… _ "…… 4-31 , Μ 4 , * η , Η ., , ", , , η η WWWWWW … … . . .….- … η ( Πυξ,φΔ…),…-, ……άπι… W and ' ' νο αµ),μέ1ω Άθω….) ΛακεδμΡω… εα………: Με… " -΄ ψ…Σ….……-ψ Νάπα… . το)" &… Βήµα… _WW-- 2 ω….,Δ……ω swam...“ W... … : λ&ι.µφΜ -µ… …για Με. τα… … Μ…! ι , : λ€,-κμ;.9φ η " ..---, -… .. Οι …,……ψΜ ---,,-.-.…- - Η η ή -. 7 7 7 7777 7 WAOWwW/’__(Afmfirvé Μαρ.-]. Κιμ-Μάι "Η… µέ»… W h w ή .. ,. W , _WW/20‘ '- σξ%Μ€αγγω'υ Μαί- |.ξψΜµ-ν& "Θεάς ζί'κθί. ΐηι΄1υµραχ Αχαΐα-1… --Λ - Λ Μ Μ ω & . Η η , (, , , μ Ο & !! ,? » W, -] .. u , , ,,ι.,,, . u L WWW µ,, ν , … ,… …, . -- .-µ--……-…σ… . .. . " (ι . ικ , “__. —uW_ ," - !. ι. ,», ,,,," ,, ,, WWW—0,- .. …" (ι α ,,, -,,,,Ό, , ,,,, ,, , " ς- …- - … - - " ., ……μ - -»… , ! & _ &… µµ,. µ…, & - . Χ ,..…-..-.Α,,, , W, WWWWW . 28 30 ΄ 31 37 38 :… ",… 49 43 46 46… 47 48 49 δ! 59 58 ' 64 as: :55 :5 W/lJQLL‘mWW ε.φ. C Έλα,… «2.28 …; Θωρ… .… πανκ."… 46:91: έΌ.&&.1€Μ…ι1Μΐ .ΨέιΈΜ6 πωλη,ας.η, .. & 4 Ψ6ά€νι1:» Η ί18µυαξι… WP ΜΨΐξ;( . ψψικµ . '"Λµ9|…τς…Λ… ζωάκι… "µη. …… ,… _ ' -- ΑΕ,",',Μ,', 19!χοψ1α-ι Μαι…. ΣτψΜ Ηφ…αιω(Δ…. ίνα…) . ",-..,-,,,, & .. … (να… με γέφυρα]. .,,.… , ,… .-. | ,. ., ,[Τεο(… "η. ώρα..., -..-υ, - -, ,, µ . .… . ., … ζΔι…µν-ί) ,, , . ,. .. …- , :… ενώ… ( …… τω…"… ; " - : …… .… . ("ενώ µω/ογΐ΄νΜ,'΄ .--,… - WW- . Μ..--..… … , , .. . (΄ΐρωπα|). ,,,ι,,,.,,,,,,, . . …. . . . - Γ…. . η , ο,- _ a , ΐ7ρα'…΄ …… [Αμπντ-Μπ.]… ια . ,, - ν , m. Για"… Ιώ,… & ""Μια": "…" "… ""… ' "" ι…. Λητώ…» .… »"... :… ,Ψ?ΥΜ ,Κ-ξω)η…€…1ωω…ωμήχων…". Η", όΝωγµ ..-- - . .Η -. , ". . η 4 . η ΔΕΘ Ψ,".,ΜΩΐ., Θέα-401… Κλεπά ., ι… χοµωτι "(του. Κ. Ζ…εφψμο΄ν"ι ,, , . -WWW WWosWW ., ,, .. ,-.. -. …"»)… …( πα…]. .. …. ,, ,… ,- . . .. - . (ΜΜΜ… -,,… .… . …. . … . …. .…. . (Λήμµα…) -4…,…,.,,….κ κ…… .,-κ. . -. (Βαλής. ,,,Δ-- - ,,,… ο, __W .- " . ".… ΄ . κ (4'4ο…ιιΞ ,,ι… ,. .. .. , . .- … (maybe-77' ευρωπαϊκή των" β' 134 Θω…ιΦαύωΝμ ΜωωωωΜ΄ωω-µµµµ………µµ -ιωψμωωµΟΦωώσ>αβωωµΦ "α΄! ε ειο,.|! αϊβΕοπ,,Ζα«* έκαναν». Μι ΧΜ …' 'Ανω΄.ζ… 496 Y? 33 WWW ,‘L W η … … …. …. δηµ…. :… ΐΚ(ΐβ') (Νιµ Wis—_WW v- ? M ω, .. ' ""εν-άι w (sof‘pfflfl ”"44 h .- '- .… _WW-WW ,,,,,-…,,,,',!!,,.γ&>α7σν ( 91€ _hWWW ,,.Δ,,,,, .… ' .… , η '. βΟ(…υ.ταζ»( 4263 :… & '… ,ω,,,,-4-, …,,',,,.0|χνκ6ω΄| 4?6€… 69 _L-W_:WW,W,=-,W_,WW .Ρ,Υ,,,, ,, Η. : Eli/“(Now "Μάη. vLWW «WWW WW ,, ,,,, , ,.,,,,,,,' Δίνει"… αν…" (Πο. '-µ-, , n,« ,,..WWWWWWWW . ?ιΜΜαΝΨ Μ…; Μι… 1o 11 12 13 14 15' "ω 17 18' l 9 20 21 22 23 24 25 26 27 GOONCDQ‘PWMH ν.ύπρος β' 135 ΜτιοιΔυ…τΜμος µπαµ-…,; ""αΜ) Μξ,ξΩϊΠΔ:µ, Δαναμ;ψω "!! -, "Λαοί α…». .. , ει, …. |"… ΑΝτ!…,οξ, - …,ς …. ,, WW Ευ…) πω;-1, ΑΝΩ", Λαγανά Η" "' µα…; WW-WW … ,,,,Δω…… "ως; …. (Μα… WWW …, ,-ιμω Χ…… "το _WW- - , ,…Θ,τ,αωω,ώφ,Κ:…ώ« _AWWWfiWW 0- &'ε',ρωμι- (% ι … , _W Ammfiémt, xi». Μ?ΜΜ ΜνΨΔ…ό Ανν "ξέρω, WW W :Λωυµρας "να… λ… Λέβι". & : Η ,WW, * , ι, ,, ,, -" W W !W -- ,, .EW,W_WWW1WWW-WW , ,η …, Δαδιά. … ,…κ,, ,, W .ι, ΔΗΔΩΝ,',&ώΝ% 3' "λαό… ,,,, ΓέΖΩΣΗΝΛΗΤ …Μψ,ζΆρ!, " Αυλή , ,W, , & … .:Δωμµυ µε" γι'… WWWW |. η W W ',…ΕΜ,, W... W W ,,, | ,,,… ,,,… ,η : “Nib“ Glawfiohovm' WWW --,Α,, _ , . . : φυ1ώιιηο για. .ς4αΜλο 7 _W_WWWWWu ,;,Txpnovfoi§ WW, LL] AWAunnu: ζωµηό'κη΄ (…για-# µας…" 1855 ,,W'W 'JAAQLJWUWMM, ΐ0ΥοΜ-8 "υπνο. ΛιΜκ4γΜ0 |91ΐ . ,,:,,,..1 ,,, , ,W ‘E .-‘mwwa' kawwwn. ,,,," 'Δ…"Ρ')ΨαΟ'/ ,, W, ,.-,,,,, W 1. . :.,,Ε….δο! µικρα… ΐνννσι4ιιω,, ΄.αι,εΔ29ω των. ΄" .ΠΔ€ά:,Γ,νµνάσιξ -~J,.g.:m.mf¢r»a~1, ..; .… * 29 "Λζ,Μ1ίσι- Λέω "Εγώέυ- |:3…'΄ιπί.ζ ΄ ' …. … % ΔΑ!,νΛι,…ξ…'Ή Ιω…. Γιςξι'Σον . . … ΄΄ ' - 81 ΛΒχµ;(|Λ, ,,ξ0,Νιηω Πυγιιιο4πς. ' Α .ΐ|κοΡθΝ ΄΄"?! " Α…… η 4"! 188 VW-Wg __ .5. .. _ v! ." Ρ. 6.9Nmnl”,¥qd¢ Η… (Άννας., ΄΄-.,1 138 "…µ… …………ς -- …… η , Η. µια"? Αφγανοί Μαϊου…" ". 84 ,,,; ,.,,,,……,, Δαι .. .'Τι)λ|μ &… "'Ά.'ΛΝ»ιψ … 144558; 36 ,,,-ι- … , ,,,,,,ι …..΄ -' η : N ?νΐλώ" "να… &… αΜέΦψ., ' _36 .. ,. , ,, ,, ,η, , , η… . 'Ο. Ράλλη! “(Oi-now“ lull-109» ., 37, ΔΩΔ…,;,Β'.Μ€έ,,,. - .… …… ,, 188 777 "΄΄ ΄ Μακάρι... (anemia . ΄ , ΄ ζ΄ ,39.΄-,,..!ι,,.-' . , .; …η . .΄; , η 4.0 €,. ...',ι-,,-, ." ., Μ,- . ,' …. ', …. η …. , ," ,. ,-.- -41'.,,…α . ΄ : η … - ' η ' ,… ,- ., -42 µ,… …,,…,-…, |. ΄ ' , ., … ,… Δ . 33 …3,(ιι],µ…µ, €" Λάρνακα . ' j . . , 44 ωΔ,ι,ΠαεαΝ΄α ΄ ΄ ' …. , . &? ΑΒ.Υ'ΜιΑ,:, ,; Δα…" Χαβρ-να…" (και…) .Α/Μ΄.. . ,. ,. 46 - , η . . αν…] ΄ ΑΚ".- ' ' ΄…" ,… W … . . .- …. , ……) -- … 48 _n- W. ., ρ. ,. ."… (Μ…… ">…) ΄."/Μ. με"… τόνο, και… Μχαγώ-'(]12|.|| ζ»…- |ι>….Δ14…ημ . u -… ...-.…- -- - . 13,δΜ…" -6π1µω,, "18,6 ξλ%ν!… ., … …ή . ΕλΜΨν… €…'λαΜ, |ΗΜ- ΜΑΣ…. 4139..- .-ς…,,… (Wm-M ζηµια. |"… (ι…. . ,-* 0.8.6] ξ.Μν…-,, ., . -, οι . Πράξη,". Εθνικό Jet-”(m Δ ,-,-…,,. , (ένα… Θεανω ,, . . Όση-ψ… . ' α,, Ni: άπλωσε-1 W «W, W άναψαν €%Μ€ , !! …&ωφ Λάρι-ψ. φ…"… "και? _ WLWW_WW- Aha ίω'.αγρ|., , . …π-… ----- -- Με… Π…- ; ..... ..… . ΜΗ ,,,. . κ * Χαµ" α , ,,7,Δ.,.ν µΜΉ|Ρ _ ',,.., - _W A , , , … πιο"… να… ,,-ι . .Δψ(Μ . -.Δ,-,, .. Ewan-MM Ψαθά (Μαριάµ-) "& (& ,, _sWWW.----1W'qM(wL μ…… δως-ου; , - , ,.,,,,,, ,,ι,.- . .ΆΜψι4. --…- οδό &,Ν6όρ«τ. , - , " -,,,,έΥ4λµ( ε'…ρ…. ' , - ,,,, ...……-, - ΔΜΩ- επ…… |"άα…,,. .,,…,….,, ,..9;ι΄-€1αµηςεαη 431.4… . .-'-"-…, ,,ωξΆ,,Ώ:…ιυ Άµυνα (λΜψγι4) . υ…---,4-Μό,,ΌΐΜτη :, "&"; ΡΒ "86. . "-. ,,,ΚΝοι,ο. "|". . ζ… - - .- . +--Μ… ,-,Α ,, * Μ,, - .? +…- _ 4— 1‘me άδικα… ΄ίκωφ "& . -ι...-.ιιπ. &… .…» -3. " . ! - , - ι ...… …. "Μι mas—um. Μακ"; (Α…-…ο παιξω] () -ι---…ΝΩ [84184 υ…ΚΑΆΜΒΜκ΄μι (ε……) -Δ..… και"… γραμ."… Ναι.… …. ..ι-.-Μ…- (πια… ," (ή, ΜΧΡ€… Έιµι …. Μα"? & --.η Οι Λ., . ( "Ν,… ,,,,,, Α---..- . W * - .. …Δτιµ,- …-ω… ...... Α.Ο… -.Μ6 , , 44- Μ"… , W {_WWWe ζει», "γιαννη... W‘l , _ Ρ1Ώ.ό Μα εω……(, ΔοΜια…Α)΄ µα…… Παππά; αγ…. :… Η,αΜι- Ρας-αν…ώ ίψµψ=΄Μ -µ. , . ," άδΜ( "ωµά… . … ε(ΜΜ絴 ως. Α . Λ when“ FlflNaJ'Wul …, φα… ών" --.. ,… καλτ". 4130 …… "ΜΜΕ, Μαώ 1… ..,-ι - Η… ΜψιΌ;,ΔιΜερωω Μάνη . €.. …" ω … … οι ή . …… ! α 4 " … l 395 . - .: Λαών… &&Ρ.1…… Για… "Γαµώ &…"… "ταν-µι… Λ " να .. ΜΆ…ωθ Κκε? …! Η η .. ΙχΥψλΜ &αΜηι'. 4. Μ.… αηαψΜΐή βΝαλ6Ώά [Low-n 43“} .-a EONWA' β'Ρ>'θυ… , -.Έ,Μ.ωψι " Εα……ι΄όΛ . & Λα)… "42 -λ , … , ,Ν " "913 24.0… Μ…"… (Ν……) ---.... , ' ακιοπραφία εξαµ)…» 139- 1 fienvm— ΩΔΜ[ιΔ …βΜ-ΔΉ3, 2 η .. 'ΔΜ, Μιά Η , , 3 Mrw/ltmm Μαρ… ,λΜψ.-ψψ…ι%. _ . 4 u - …- ΑΜ {who Νφα……φ…υ' , , ,- , 5 Μ…… πΛ.Ω.α.ψΜνγ.-1ιΜ…, Μπόµπυ-δ , ( µάσκα)" ,- , 6 η -..-ν α…… … 4…- ………-…-Η 7… …µ- .Χ,, …η …-.%-- …- ,η… , 1 8; Μ.. "089… ,, η ,- …- ., -Η…ωη. (Ωω);)΄ 9 &&!!! ']ΨΒΜ.Ωο…Μ Ν.Ο."!Ξςν… . . ΙΘ΄ .…"ΔΑΔΜ…&Πψ&ιχαΜ.α ,ΣιΝ,,."… (Άρμα. 11 My ΑΓΜ;.-ϊφι…ωω…&ΝΛµω,&!!!…> 4641 12 +-Ά---… .Η …- π -—~.- . ; 18€ Α...…΄ …η.-- - η , ,Μ "., --.κ-, , Η Μ΄ Μ.… ΜΜαω l. N Παναγια) (16χσ(1"ψι΄κ ) 15 .… … Μ … ,, |6";…-Δ..-- " ,, - , η Η « ,----…… 17 _'L- , … βίζα !. hadn‘t : Λεχάγι>α 3,ζ.…….«.-,, 18 … .. . Σ…ωά…ι.Ώµ.Ή -Ιζ.Μ'… 19 ijxw§n£;fivawwr &!» ,……-….……;...… κΞ…ι…τ…;..ι;-΄'>. τι… , -… 20 _QELQEfiAUI “(Not Nfl‘aoe'lvfi Γ#ύςγιη,ς'…Ή…!!ΜΜ --, 21 ΜΜ,93ΉµΔ;Ν -Κσιµι46.… .Θϊ08ιοΩ: …… "…για… μια". (0.10 (η); 22. ΄ “__. .\ η Η!) ΟΥ .… η … Η ΄ 23 ...,… …,…-ν… … … π………-… (""…η 24 25 …… … * …ή … , 26 Μία ηΜα,,……Λω…λµφο 1624 ,,,, , 27 ; _ --.-.… &..…. θεο…ω-.--…, 28 0493149“; "Η." Λ;ων!ΥΜωκ µας… &… ΜΜΜ "Αλ... .. 99 :.-Ε!€ξΆ- ΠΛ.?" . . ΑΜ… 10253! "δΌ… .ξ 30 φ.π.α..-. ,… …Λιω………, ως λ … "΄ 31 a :… γΛε(θψο έ…Ήα> & ;. -φ€γγι1Μ Θωμάς; 33 !," χρώµα; ΛιΜκΜνψο "&?" ΘμΘΜΜ "42 4,4… .." … ' 435 Δ…;έζ… Λιψψγ.ψανψ] Μ. Ν……» Με; 36 &!!9!Δ:-Ε…αιωΏι , «το µ… Η" 37 Q—L α,, ,, . … … Λινγκ 33 +,,-ς,,, - ΄ .. . Με", 39 +- … -"ΥΥη Άβα Ν.….ΜΝ 4?" 40 µΥ…[εεβνΨ: ΜΜΜ. Λ… Νικ… 4… 141 … κ . : να… …… " .. …η 42 ' , . | ΕΜμφ' can.» 4ΐζ€ .43 .,Ξο8ω…| [βάρκα/: ετυχε": Β:… 488. " -ΒΘ΄1µο>,&ώΜ ας,-'γω… , .45 Μ.… Ν…… human“ "Η. ;46 -µ. .! . Λ'ωΜΜΜ (84‘1- ΐ?ϊή " "δεξιών": ] Η. Μωβ µιά…» (ΚειΠ"] . 48 "41&ικΜδ%σ Μαι "Ζεα-ών: "Η? . :" » .. 1.01 ΐω'γψπ*π.- ζω % &"… "Μα… Μπα) 61 &&"… "«Μα ξανά…. 4814. ΄52 … … 53 animal-3113p; οι- ……Ή …,, …- ‘- 603,4.- -Β-,- .- 60.ΨΜψΩ …… ……» Α,δΡε…… (&…, &"!!! !- Ψ.. , -… " …,", , , , ". ΥΛκ€υ αµα; Εάν: ψ.µι…..… & … : Με… Μπλέ… .…ψ,ΜΔ'µ 4%…α 604748 σκατά" "& ‘—-7 - ! …ΔΔ:ΔΜ 12βΔΛΑ-&ΩΜα …ζψ… Η…) - . H - , , . - Ι ‘I _ " "- - 1. - 4.4 ΑΚ - - …. || u x M—u..u. …………………… .— ! ; Δ…-- - ΜΗ (* **** , ΄ 98 29 .31 » 32 33 34 35 36 37 38 39 4 I 49 43 44. 46 . Η 4 48 ω 50 δι 52 53 … ω .2Ώ'Μ "6-19… fil'tt‘6; . …Σαµψκ οι… Μ"ΝυΜ (Ή! --ΒΝ-' [µηκών και… Α": -Ξ-……-…µ…----ι- ...]… -..ι- .. µ.- --"… ΄ ...!-.…---9--……-!-… .…. .-….. 4- …!! &. -ωμ- ωα.4ςΜµµ€εσ- - …ξ,Μ…- 5.013.162. "..- .--9---- -Ή- . .. …, . -… … ..--.… .-.. -….-, , - - … ,..- n. , …η- -. -meme ; u..--. Μβά€ο--ζ--- … ---Δ .. . .Λ - .1ρ-4.ρΚ -Μι… .."- -- ->--α,. . έπαιζα Η- .. …. α.... .… [ΜΜΜ (.!!! -".-. .- ΜΜ03, 63080.- -ΔΔΞι….… "πιο -'"'-.…Ατσ…- Δίψα &… 38434… …;.-. - -- :. . η. Προµω€Γ…-- …. … ΛΜζ.ΤΜώΜ-'…γν r. κ η ΄ χαμάμ; ..κ- - v.- … ……τλ………. …-κ- .. -…..- . Η"… Διανα»… …κι- των… .… …. .. .91-M .… …… Κοιν. &] Η) Ο (, Ω ψ"Φ.τυ]. 6.0 ιΈ - 18, 8888838" "΄΄… Μπάλα.. - - . .- …. " ; - µ … Μι:…µπ1ω… . -- .- --- …-Μ-- - _ H ‘I M ink/NA βάμµα! Οµιλ- 4-5--ωΜεω;α…α- . ." µ … 6ψΩ - .- …- …Κ-ΜίΜ .…!…ΜΜ (ψέµ- Δµ9 μπαµ Δ επι, 4- . 00114 - …- - _ -- . .; 1 "|!!! ; ——A—— ...¢L- QEL; …-- a ΒΙΑ; ;; . - … η " ΟΠ… - … …. (» καράκτης α.τάσσος 141 ΝΜΜΜΝΜΜΗµµµΗμµµµµ ΦΌ'βωΜµΟΦω-ΙΦΌ'βωωµΟ Η… "& ΨωΝΦαβωΜΗ r) A191“) “mama's ""]??? . π ., . f Περ ' ...…ι.… :……ΐ…|5-6Ο ……… (Με- .- - . ι …. …. ΥΔΡΑ... - - - ……υπαµ .… &! -……0.Θ-ε&..-Μ Η .. …. - ’"? _ - - (Η? …… …µε-ν.… ." ;! ," … -]1ενµε…ι Η"… -- _. Α'" "" ' &, Μανέ-ο… 36…χεδ….4... |!!! … .. ' AGO αµ… "& ι=ψιΜν…, …4ι943… ' Ba ΄!.. "ένα! ,- - . - - --'…0-εγι φάω γόνυ "ί? - ι _r ΜώΜ…Ωε…μ&ω-Βλώ "Η; … "Δι-, … … .. . .~. Άλο- {why-{firm "31 "|…" Για"… |"; … . - !… |1.-.Να ή"… (123 ( Νι…γομη) … __ …… '- '"… - … ( α ) ., , - …;…--…-..… .… . . Λ ! Ν"β!€Ώ;)… … .. …… … η . … … … " " ……. …; " " η …… …' 0 .€ι'ΛόΜ…. επ… κ…6-…..…, Η"… …ι……,-… O "να…" γι το σ6Νβ΄Μ ._ _.-. ;“;.;‘ "Μ…… owe aw ο… ΠνΜ".…,9……ζΜ-……- u ‘ "αιρετά… "(1 … . ' Τα Με…" Νι4ψλτω ΠΜ, ο χαράκτης α.τάπος Ι' 145 ωφωσ=υι.µωωµ ΜΝΜΜΝΜΝΜΗµµ-ΗΗΗµµµ .:αυιμωω-οωωωωυιμωω…ο …,Δ…Τλίί0-ί-…Μ-Μ-€"ω βρε)…!…ΐί( - ……-9 - .…Δ.ΧΤι!!.!ήαΐ γη…1-ΐέί …… ΨΜ-Ι-'Σ9-…… , …'.- …Ο…"ωοψ-!!Σ€… - . - … Λ µρόΉά€Η …1-&ΐ.. ? . …€-…Μ…- β &… .… Υ- : . εως-…… και Δ ", "ή, : Δ…4…&Μ.… " :-ψ…άυ-σ-π-Δ"ΩψΜ . . . ' Λε… πω,"; - - …- ".… …… … …. ;…ΐςψ…… Λ ! # -….-- , gnaw“ -.βΜγαιχ "( ' "Ζ… φάω. Η κ…… - 3 ή η ή -… .Η - … ς ΄- 0 ή &, ……… .—A . . ..)-"! .ΨΖ(ω …… "ς.;- β...»- u n ; u. - [. µ… ', " ΦωΝΦαβωΜΜ Ν ΜιθΝ-Ημ…µµµµµ… Ξ.ΞαΞΞωμοφωωωαμωωµο κει"… πρι-0… ." ς.ε-&Δ5ζ6--!!!3 . . " - - - !!- -…-, .," , … - . …! 1 - ." . " …- --…Ξ……. «, Η"… ε) "Μ΄"! …. (έ…… …ι…--ϊΜω- µοιλωρ…Ά Μπα… …» -------- . , ΔΜΏ άξια (: .‘r I} --…… - ………ΔξΜ -::… Σω,… .- …µ…-…-.- καµμια Μαη…" ταρω!- …κ…Λ-αΨ…ι Μάο , …… µία"… χαρώ… …….-13-ακ…(…Ξε πως . 6m.) Ham ) .. ………… … … .—£33th Φλυα; . …--ι-ι…….-ζ6--.έι-ΐ+ .βοΓρηΩιμΜ "& Η"… &… η - η η !!. . …4……-Ά--.- ι. κ . .… η … -….---Δ-ε)-ε΄…Δ&Μ ς"? Μ η-,…,Δψ7!Α… Sum .; . | ”we: . - . -. (από… … * ……… .. . ….---.. ζ. πέρα ο"… -…ι…-….-……!!-…-ςραβα… … ε η- - -.κ- - ι. .. -.-;.,qu~(-c«u' µπαίνω… &… … & .. --ιι… δρ"… .. . η ο"… µε Ν&'νάΜαζ 144 εκκλ'η6.ζνλοιλυπτικώ - 145 Φω…ΙΦΨβωΝΗ ΝΝωΜΜωΝΜΗΗΗµµΗΗµµµ …φ…Δ…… ; "...ή". την…» ….- . .---…γ -, …-….κ…-… -π Μ ,»; .…-Α.…:…-1…ε…….… & .… … _. _L—:'__ μ-….. με- -… -..1.. ,, -.-,…… ,, Μ…91Ω- 1. Λ'-:π….……,-… 1,ζτζΐ>=€΄, Λ…… Δ…ιµ,… κ……- Η... &»… Λιλή …,…--./'.… ; , "|… ……".… -; 3…………- ,.=1 , …… ΑΤΙ µόνη [Ανν . ι . &… . ,! '΄- " ' -, έ…! ,|''.'*ι1 ν'1ι.΄-΄; | |ΝΏ'Χ…- λ .?'ι'…Ι';.η-/ Μι #- 7 α' >- -…Δ… .... .μ ,, ,,)ΐ΄'ξ(Ξι'΄-ν;') .: : λ; ", Κυ" 1 :.) , 98 29 30 πω 32 34 35 36 ;? " > . " . Ana's“ N o .- ΣΗΜΑ!" …' &… -.Τ!'.!θΡ|ι' τα… …;Μω… ιε…α…-ω…#Μ- γιά" ΑΚΡΗ!" (4Χιξ….4 ΐζ€ν1ατο ….» .… ασηµι-«€… "με"… ..--Ά "___ .ΩΛ-"Ρ…ά: το… Χέρι; τη... &… Ελιωφια( (mu. ". .ΦΜΜ-… . .&ξ1|1 γε 1:|Κμπά "Μία"… :… 61η elem-u: προεωπικα' 1489 απωλει- com-49m 10 11 12 13 I4 . 16 17 l8 19 20 21 22 23 24 25 26 Πρός:-'… με….ζ€..&ω΄ι.αγαψµωδ, µα όξω…" & "…" Α Ο & µ…, ……(ΞΖ.'1.. , Μ . ..…… ……ι… κ… 4 % ….…- … … … …. , . , … «. … . .…ι….…Η ." … … Α - . , … …. Η η Wig-$44.2“... --‘-s9-;gomu ΛψΜή… Ρ" έ(ΐΨΜ- Βάλια»... β.)… … .. ,… . , .… . .., . . . q u . .. …π…!………,… ," _. . ,, , …, " η "" … ….………ι,…, ' > , μ ." . . ) M'30L113}_-Aiéyéfwflyry 64 ενώ…" Σαλάτα " Λ. Θ/.ωλαι'…… 14%4κΔηωα6τική αρχιτεκτονική Μια… 09801 .'ωιΛ…'αρό - - Wis-{rain Θάο1ς΄Μω . ,,, ,, Ε9…ω΄…Ε,%ψΜ ' )! αν " …Ξ.… ,-……µ….. " ΐ|µδ"ί4'ή'… . Juan-WA , οι… m we - Θαυματα… β' 150 myfléfill;nmfifia-ewpéw1m .-Μωο΄Μ.ώ| ' 50 β,, …κι-…- υηπρλκ-,κωθιο… - . ……- --…-- ,..0;ό-5…Βικιώιιτ …… ,- ……-Δ4.Μ…ω…… . … __. ;;; .. αη.)γ€Μ , ,…,, &…… ιν… ?. οι χοµά …φ'α …, … … ———-o-.——— --‘1~ » η …- …… Λ . » .…&…… Θ… - .... έννοια] ο"… ………'.… -…… .- ……ΠΜ ιωα- ll Η ——- … " …--- ! -- & … Μάζα- .… .… ,..…………,Μ-… .… ' - , Jog-63350 ΞόΜ…ΚλΜόΜΔµΜοΜαώΜ: Ε;»… &… ντιπ…" Ράιλι… '…ι..,- .. …… … … -,…..ι. - : 'ΐΆ:υΟ€θ …… …,… , * . : Άκη-4 ….» ,. ," .:-6ψ΄μι wow»; Δ……» ω;οε….;…… ωιχψ«Μ.: Πλανκ…. Κ.ωί…ν…Μη ‘3 ι - - .….… , , - _. -κ-- . ,'-'- (Άτομα; 4 …, . - ., … .… - η η …… …ι, , … η .… … -… , - . η .… '- "…% 60(θι'. . …---.--σ…… ,- & η η .. … - …… - - -… …,… . '- Swim Σεπ…. ………… ,. .- - -.Πψ€9ΐ€: ΚΜιµνΉϊωΜ… (»(ηιΜ). . 33 35 .? ΄ .. 81- ' ' 385 ΐ.- 89" - 40 ζ "41. '.' ' 42 "Β΄ 45' '46 ,… 4.1. 49 €.? δι΄." 52 53 54- & . 29 ' . ». . ' . . . … ΄ . ' .. …' 'Ο . - - '- . . - | - . '.'-.'.. . … …. .. . .… ι",.-,.'΄-ι' .. , .. .. - . καλούπι: ΕνέλΜ…εΜ… ' . .΄ ': "……΄΄…ΧΜεια ω…Μ……ς . ΄. ΄. ….9λ&βΜ ω»;ι--ωιΉκ-…. " . . . '" '31. 32' ……ωµ:….Μ… Μωβ .- - …. - - :. ΄… .… . ,. - .- ., …- ,); ……-ι- Μίμη!» το.χψρ'ή …' , ", ΄΄ ' . …….΄….-…----…--.Μι …- .… - …… …… …!&ω1«Μω 1.µΜυα .… ". ΄. ,. . …-.-………: …η …. ' .. "* ΄ …;……… +… …" , … , ΜΜΜ €ΨΨ€? .…-…--…….+'…ζ.…+……: ...…- …"-,1ν … …. . κ … , "…η…….………….΄αι΄ ,. η" .-.-..η. ΄'-.:.- .΄ : -…-«.-. …-…………".…;α …… ως" + … . . .΄ .……Δ-……- - ..ΤρώΓ4.. Μπασάρ… δεν"… ," . 'A; …… ,…ι…ς……,…… - … |… …' ,… 'ΆΣ0ΥΜ * …… Ο 81198 ' &" |9… .ΝδΉΔ…Μ - . . . . . , ., …- …ζ>…Τω …µαψΌι. 7M}. οψη!" !. Μων.κ…… μ…"; -. …… Μ…… ΄ " " {Mww-.- —2L-- - …… …. 'ί.6ω΄!4-ικό' . . Τ…:. Η-. . ,... " . ..- . . . …... …. . …, .. …-…*&ΝγΔ, µπι/€… ΄… , ΄ …… ΄ .… . -ζΛΡ(ΜΘΜ; "να'… Δεξί"… …Ψι…--- '… . . & & .………….- η. ' " .΄ " µαα91.11ι-. , "ως… Μ…… ,τω…ωει news, Μία. ΐΐΐΞΞΞΞ====ξ==;==,=;=,,==΄ '.....λι' .. ...…μ…Δ… .. K.. i’. ΄.' . "., .... ψψ-λ%πβώ…Μψΐσ . ΄, --.-…' 4… -,…-…΄-… … …… … …' ι."… .]… . ΄ …'- ….Μ… “__-: - η .-.. , … , .… . η. . …..…-.… . l : ! ,.…'ςκφώ#… .. . ττθ"'…Μ' Ο - no Σ' .… Χ | ;., . ψώξςώ. ……ίθ,24…1- ' - ," 7 | >", Η ……………ν…&……ψ ;. Μ ' … ""όΥ"ΌΥ Μ»ξΨξ.%%ψξΜ€…Μ4! , ", ΄Ρο΄υ΄λΜΝΜ-. 'ΐΒιΜ-Μ Ζ… Η .. (|! . & … Η" …..-νι νάναι… απών» να…α…ς:,.α … σα; ,; "14" ο των»… N1 η…, 1. Μες …- ίνα |ο| Όιγη…οφω…… ι… Μα-ς 1er ι…ωΝ, g“ ,…) “an“ 7 4|[! µαυ|'Κν'Μ.΄βξηΙ… Τιµη, ΄έκµ.,ιης. ( …ι, , ,. . … - , …, o π…"… &… πάψω (και… Μια " , , , , , -Μ με… ?… (τάγμα,; ("θ΄ λίζ鵴εαΧ' το j :; Η Η &! (6 « α . (a Ή " ρουμανι'α β' 150 ……Δ……,ςαωωω,π………… name. ”’21 µµ " Η ή ' +" --.,,…- , … ",, … ". , &. " ..-- " , ." , - ……" - . u‘ . -, . Δ ο:,ωι4Μ :, ΛΝάψΜ1 , Μωαβ… Α…- -, …… … η , _-x - …--…- . (044€… να) …ΡΠίΉ.,--Ξ |.ιχ0.ΜΜ. ΐ""Μιι'ή 1143 …η",-…… ,… … η -η.ψ…-… η… ***η .… +-…… ,, …-κ.-,- ,… … . ...... …&ζ1κω-&ΝΛ1λΐ ,4how ,, --,-….. , ,,-,,… -…--…,, ,€…µκιω ΄,,, ,, -…η…΄ , ,, ,…" ,,,η«έδυεο ώΝ*' -΄Δ-., olflle,‘ Jam- ραπ 1-.-own spawn» Τεανενλρκπ…; ι8…΄…ω…,, …. . . .: "φάω ςΑµυτυ…… Στην ?εονω>0ώ…( -.Δ…-- …;, ω - u ) "ξένη… noun. Μζςς,ω; Jam, , , "όταν?!" εως…; …Κι…- ΄ ! .!!λ€αψ0γιβ/4λ ΤΕΝ»… , - _ .“. ,,.,-,-'.ί.ήι1€ψια,ΛΜΜ µε… ΜαιεεντψΜ1ω "#0 ..…. ,… . …' - α ……"…ωε……… (αν… "& ΑΝ……) Hndu'd Μάρ" "ψίβΏ.,Μ|ώΤΜ;Μ 4034" µπαµ)… Νίκαια"... . . ., ...-.. … ,…Ν€ Με…: "αν"! ., ,, Δ,.κ,-.νΡ,=;…΄ ,:.,ι"-..ϊ…-9χ 18: .… '",ΛΔψώΨΜ το j :; &! Η &! (6 « α , (a Ή " ρουμανι'α β' 150 ……Δ……,ςαωωω,π………… name. ”’21 µµ " Η ή ' +" -,----.-. , … ",- … ". . &. " ..--. " . ." , ..—0! . u‘ . -- . -Δ ωµά-Ψ :, ΛωΑψΜ1 , Μωαβ… Α-- -- …… …- η , ___-L - …---- . (0444… rd) …ΡΠίΉ-'--…-Ξ |.ιχ0.ΜΜ. ΐ""Μιι'ή 1143 …η"…-…… ,… … η -η-Ξ-… η… ---η .… -νι---,, ,, --κ.-,- ,- … . ,,,,,, …&€1κω-&ΝΛ1λ'ί,-ΆΜψω ,, --,-…- A ,,-,-,… -η----,, ,€…µκιω ΄-,, ,, -η-- , ,, _ ,…,, -,-η«έδυεο _ ώΝ"! -Δ-- -αήοιι -&α…- Βειτ.ι-.:ω…ω spawn» Τεανενλρ%…; ι8…΄…ω…,, …. . . .: "φάω ςΑµυτυ…, Στην ?εονω>0ώ…( -Δ--- .--', ω - u ) "ξένη… noun. Heenéssu; -Μ.ι΄.'Μ., - , "όταν?!" εως…; …Κι…- ΄ ! -Β-1€αψ0γιβΜ" TENN) , , - - "…. ,,.,---'Μι1€ψια-ΛΜΜ µε… ΜαιεεντψΜ1ω "#0 ..…ι. .- ι …' - α Δ…"…ωε……… (αν… "& ΑΝ……) Hndu'd “Afr "ψίβΏ-,Μ|ώΤΜ;Μ …Δ"-04" χναΩ- Νίκαια"… . . ., _ ...,.- … --Ν€ Με…: "Με"! ., ,, Δ,."Μ--,νε=;…΄ ..!!!)χ 18: .… '",ΛΔψώΨΜ