52 … - το Τ!!ΐΟΕΛΛΠ*ΐΙΤΟ "ΠΑΜΕ ΚΠΣ 01 Π…"! το? To µ π α ρ 6 κ αποτελεί σηµαντική μονάδα κρούσης στην αντεπίθεση που οργανώνει η Καθολική Εκκλησία κατά της Μεταρρύθμισης. Ξεκινώντας από την Ιταλία/12,117/ξρήγορα ξαπλώνεται σ'ολόκληρη την Ευρώπη και πέρα από αυτη/ΞΞ-ΞΞ-ΞΞ/.Απέναντι στη λιτότητα των προτεσταντικών ναών προτάσσεται µιά τεχνοτροπία πυκνής και δυναμικής έκφρασης.πρό- κειται για κίνημα που γρηγορα αγκαλιάζει όλες τις τέχνες, αρχιτεκτονική/ΞΞ/,ζωγραφική, γλυπτική, µεταλλοτεχνία, πολεοδοµία, κηποτεχνία, έπιπλο/ΞΞ-ΞΞ/,εφαρµοσµένες τέχνες |ΞΞ-ΞΞ/... Με γοργές διαδικασίες γρηγορα χάνει τον αποκλειστικά εκκλησιαστικό χαρακτή- ρα της και γΐνεται καλλιτεχνικός συρμός που επικρατεί σε κάθε µορφή καλλιτεχνικής δη- μιουργίας. Αυτή η µεγάλη διάδοση, κυρίως στην Ευρώπη, δηλαδή σε χώρες µε πολιτιστικές ιδιορρυθµίες, δημιουργεί ένα είδος εθνικών παραλλαγών αν και η κινητικότητα καλλιτεχ- νών και χειροτεχνών περιορίζει σημαντικά τις μεταξύ τους διαφορές. Ιδιότυπη παραλλαγή στο χώρο της νότιας Ήαλκανικής και µέρους της "ικρασίας είναι το λεγόµενο "τουρκοµπα- ρόκ", µείγμα μπαρόκ-ροκοκό στοιχείων και ανατολίτικης διακοσµητικής αντίληψης. άλλωστε. το ροκοκό είναι ακραία συνέχιση του µπαρόκ και μερικές φορές τα δύο συνεξετάζονται/ΞΞ/ Αιαψοροποιημένο παρακλάδι του "τουρκοµπαρόκ" είναι το νεοελληνικό µπαρόκ. Η παρουσία του έχει πολλές φορέςξΐΞξΞ=στη διακόσμηση των αρχοντικών της Έόρειας Ελλάδας/Ξ;,17…12/ όσο και στην εκκλησιαστική ξυλογλυπτικη ολόκληρης της Ελλάδας/12,11/.οστόσο, αν και εύ ναι πιά γενικά αποδεκτός ο όρος "νεοελληνικό µπαρόκ", δεν έγινε ακόµα καμυιά συστηµα- τική προσπάθεια τόσο για την ερµηνεία του φαινόµενου και την επισήµανση των πηγών του, όσο και για τη διατύπωση της ιδιοµορφίας του. H σημερινή εργασία σκοπεύει απλώς να & & σ ε ι το Θέμα. Είναι απαράδεκτο να µένει ουσιαστικά ανερεύνητο ένα φαινόµενο που αφρό γισε την ελληνική παραδοσιακή τέχνη επί έναν αιώνα, χοντρικά από τα μέσα του 18ου ως τα μέσα του 190υ. Κάποιος από τους νέους ερευνητές μας πρέπει να το επιχειρήσει. δεν είναι καθόλου εύκολο το εγχείρηµα. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι µόνο για την επισήµανση των χαρακτικών πρότυπων που προέρχονται από τη Ήιέννη πρέπει να ερευνήσει την ΛΏΉ?Ρ"Ι- ΝΑ µε το ένα εκατοµµύριο χαρακτικών έργων και τις βιβλιοθήκες και αρχεία της Ακαδημί- ας Καλών Τεχνών, της Ακαδημίας Εφαρµοσµένων ?εχνών, τη βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Ισ- τορίας της Τέχνης, την Εθνική Βιβλιοθήκη, το "ουσείο Λαϊκής Ψέχνης και άλλα Ιδρύματα µε τις εκατοντάδες ϊιλιάδων χαρακτικών και σχεδίων που διαθέτουν. Κι όλα αυτά χωρίς να γνωρίζει το όνοµα του χαράκτη, οπότε µε βάση τους ονοµαστικούς καταλόγους θα ήταν εύ- gm χοντροί αριθµοί σε παρένθεση παραπέµπουν στον αντίστοιχο αριθµό της βιβλιογραφίας. 'Οταν υπάρχει ένας µόνο αριθµός η παραποµπή αφορά στο σύνολο του βιβλίου, όταν υπάρχει και δεύτερος λεπτότερος μετά από κόµμα παραπέμπει στη σελίδα. Οι πίνακες εκτός κειμέ- νου σημειώνονται με την ένδειξη ΠΣΕ. Θα πρέπει εδώ να σηµειωθεί πως οι παραποµπές σε δηµοσιευµένα έργα ζωγραφικής ή γλυπτιΚ6ς δεν σημαίνουν τη µοναδική πηγή για το αυτό… φέα του άρθρου o οποίος στηρίζεται κυρίως στις προσωπικές του έρευνες σ'ολόκληρη την Ρλλάδα, τις Βαλκανικές χώρες καθώς και χώρες της Μεσευρώπης. 2 κολη η ταύτιση, αλλά µε µοναδικό στοιχείο τις φυτογραφίες των ελληνικών ελεύθερων αν- τιγράφων τους.΄Οπως χαρακτηριστικά παρατήρησε ο δόκτωρ ΡΙσΉΑ?Ώ ΒΟΡΕι, της κτπεοτ1πι, είναι σα να αναζητάει κανείς σε µεγάλη βιβλιοθήκη ένα βιβλίο χωρίς να ξέρει το όνομα του συγγραφέα του αλλά µόνο κάποια παραλλαγμένη σελίδα του. Ωστόσο, η έρευνα αυτή εί- ναι απαραίτητη γιατί χωρίς την επισήµανση των προτύπων είναι αδύνατη η µελέτη των προσ- αρμογών, προσΘηκών και αφαιρέσεων. Κι αυτά ακριβώς οριοθετούν την ιδιαιτερότητα του νεοελληνικού μπαρόκ. Τούτο γίνεται φανερό από τις ελάχιστες περιπτώσεις συγκρίσεων έρ- γων ελληνικής ζωγραφικής, όπως στις απεικονίσεις της Φραγκφούρτης και της Μαδρίτης του σπιτιού Μαλιόγκα στη Τιάτιστα/ΞΞ,367-2,1/, καΘώς και την "Κρίση των Ιουδαίων" στή Δρά- κια του Πηλίου/15,146 και 147/. Αλλά την επίδραση του μπαρόκ στη λαϊκή μας τέχνη δεν πρέπει να την αναζητήσουµε μόνο στην επισήμανση ευρωπαϊκών προτύπων σε ελληνικές τοι- χογραφίες αλλά και μιά καινούργια διακοσµητική αντίληψη µε ανήσυχη εναλλαγή καµπυλών αντίστροφης φοράς και στην απομάκρυνση από τον κανόνα της συμµετρίας γύρω από ένα κά- Θετσ νοητό άξονα, µερικές φορές και από έναν δεύτερο οριζόντιο. To θέµα, π.χ., του το- πίου µέσα σε κυκλικό ή ελλειπτικό πλαίσιο από το οποίο τινάζονται ευκίνητα φυτικά δια- κοσµητικά είναι πολύ συνηθισμένο στη μπαρόκ διακοσµητική. To συναντούμε συχνα και σε ελληνικές τοιχογραφίες του 18ου αιώνα και των αρχών του 19ου.Ρµφανίζεται και με τη µορφή ξυλογραφικής βινιέτας το 1793 στην "Εφηµερίδα" που έβγαζαν στη ηιέννη οι αδελ- φοί Μαρκίδες Πούλιου, εφηµερίδας που κυκλοφορούσε ευρύτατα στην Ελλάδα και εξακριβω- µένα στα Αμπελάκια. ?δώ πρέπει να σημειώσουµε ότι δεν είναι σωστή η γνώµη ότι οι από- ψεις πλατειών στο σπίτι του Γεωργίου Σβάρτς στ'λµπελάκια απεικονίζουν βιεννέζικες πλα- τείες. Πολυήµερες έρευνες του υποφαινόµενου στη Βιέννη, της οποίας το παλιό τµήμα δια- τηρείται σχεδόν ανέπαφο, απέδειξαν πως μόνο μία, κι αυτή στο σπίτι του Δημητρίου ?βάρ- τς, η οποία έχει πέσει εδώ και πολλά χρόνια, παρίστανε την αυλή του "πελβεντέρε. Ούτε και σε λευκώµατα µε παλιά χαρακτικά απόψεων της Βιέννης συναντούμε κάποια άποψη που να µας πείθει πως υπήρξε πρότυπο από κάποια τοιχογραφία του σπιτιού του Γ. "Βάρτς.?πί- µονες, αλλά όχι εξαντλητικές, έρευνες σε βιβλιοθήκες και πινακοθήκες έδωσαν το ίδιο αποτέλεσμα. Με τον όρο "νεοελληνικό µπαρόκ" χαρακτηρίζουµε το ιδιότυπο κράµα µπαρόκ, ροκοκό και ελληνικών παραδοσιακών στοιχείων που κυριαρχεί στην Ελλάδα κατά τις τελευταίες δε- καετίες του 18ου ως τα μέσα περίπου του 19ου, µε ιδιαίτερη έµφαση στην εκκλησιαστική ξυλογλυπτική και στη ζωγραφική διακόσµηση παραδοσιακών σπιτιών στα δραστήρια βιοτεχνι- κά και µεταπραττικά κέντρα της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, όπως η ϊιάτιστα, η Κα- στοριά, τα Αμπελάκια, τα Ζαγοροχώρια και το Πήλιο. Επίσης σε πολιτείες και χωριά που βρίσκονται έξω από τα σύνορα του Ελληνικού Κράτουςταλλά κατά την περίοδο που µελετού- 3 µε χαρακτηρίζονται από έντομη ελληνική παρουσία, όπως το Αργυρόκαστρο/231 το "περάτι, το πελένικο, η Φιλιππούπολη/21,242,245,946,250|, η 7τενήµαχος καί άλλα.Υτη Φιλιππούπο- λη πολύ χαρακτηριστικά είναι τα σπίτια του Γεωργιάδη/ΞΙ,265/ και του Κουγιουµτζόγλου /ΞΞ,2?Ο/. Θα πρέπει εδώ να σηµειώσουμε πως η επίδραση αυτή δεν αφορά στο σύνολο του αρχιτεκτονήµατος αλλά µόνο στη διακόσμησή του. Ο τύπος του βορειοελλαδίτικου αρχοντι- κού είναι εξέλιξη της τοπικής αρχιτεκτονικής παράδοσης/Ξέ,181/. To ίδιο ισχύει για τις ξυλόστεγες βασιλικές της Τουρκοκρατίας και µόνο σε µικρές εκκλησίες παρουσιάζονται ισ- λαµικές επιδράσεις. :εν ευσταθεί η άποψη του Γιάννη Κορδάτου ότι οι ξενητεμένοι έµπο- ροι έφερναν έτοιµα αρχιτεκτονικά σχέδια, έστω κι αν υποθέσουµε ότι αυτά εφαρµόζονταν τροποποιηµένα ανάλογα µε το μέγεθος και την κλίση του οικόπεδου, τον προσανατολισµό του και την ύπαρξη γειτονικόν οικοδοµών. Και βέβαια κανένας δε µπορεί να πιθανολογή- σει πως έστελναν στους Ρυρωπαίους αρχιτέκτονες αποτύπωση του οικόπεδου με τις υποµε- τρικές του καµπύλες, τον προσανατολισµό και το γύρω του δοµηµένο χώρο. Εκείνο που εί- ναι βέβαιο είναι ότι ερχότανε διακοσμητικά πρότυπα, χαρακτικά εργα ή σχεδιάσµατα. Αυ- τό Θα μπορούσε να αναιρέσει ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του µπαρόκ, που είναι "η στενότατη σχέση ανάµεσα στην αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και τη ζωγραφική"/ΞΞ,119/.Λει- τουργεί, όμως, η Θαυµαστή προσαρμοστική ικανότητα των Ελλήνων τεχνιτών.΄Ετσι, ο τρόπος που διακοσμούνται τα ημικύκλια από τους "δοξάτους", τα τεταρτοσφα.ίρια από τις εσωτερι- κές κόγχες, οι προβολές των τζακιών κ.λ.π. αποτελούν υποδείγµατα σωστής διακόσμησης. " φράση του I. Λεονάρδου πως τα σπίτια των Αμπελακίων είναι "κατά τον κάλλιστον νέον Ελληνικόν και Ευρωπαϊκόν τρόπον κτισµένα"/1Ξξ147-τ48/ ασφαλώς εννοεί την ευτυχή σύζευ- ξη τοπικής αρχιτεκτονικής και επείσακτης διακόσµησης. Θα διαφωνήσουμε και µε την απο- Φη του Νικ. !!ουτσόπουλου/ΞΞ,181/ ότι "τα υποδείγµατα αυτά τα μεταχειρίζονταν αμετάπλα- στα στην τοιχογράδηση των σπιτιών". Πρώτα-πρώτα, το κύριο εκφραστικό µέσο της ζωγραφι- κής, το χ ρ ώ μ α ,απουσιάζει από τα χαλκογραφικά πρότυπα ενώ αποτελεί γοητευτικό στοιχείο της λαϊκής µας ζωγραφικής. Υπάρχει, ακόµα, η προσαρµογή στις υποχρεωτικές δι- αστάσεις και το σχήµα των επιφανειών του οικοδοµήματος και που είναι φυσικό να µη συμ- φωνούν με το πρότυπο. Τηµειώσαμε παλιότερα μιά τέτοια περίπτωση/19,98/. Από ορθογώνια πρότυπα ξεκινούν τοιχογραφίες αφιδόσχημες ή στρογγυλές.΄Ρχει επισημανθεί η περίπτωση, μεταγενέστερη αλλά ενδεικτική, από το ίδιο πρότυπο και από τον ίδιο ζωγράφο να γίνον- ται δύο παραλλαγές µε εντελώς διαφορετικές αναλογίες ύηους-πλάτους|12,446/. Αυτό, όµως, απαιτεί αφαιρέσεις ή συμπτύξεις στοιχείων του πρότυπου, προσθήκες άλλων και µετατοπί- σεις των αξόνων της σύνθεσης, δηλαδή µιάν αναδηµιουργία που δεν δικαιολογεί το χαρα- κτηρισµό "αµετάπλαστα".Οι λαϊκοί µας ζωγράφοι χρησιμοποιόντας τα ευρωπαϊκά πρότυπα δεν ήταν δυνατό να εγκαταλείψουν µονοµιάς τις τεχνικές τους εμπειρίες και την παραδο- ! 4 σιακη ζωγραφική-διακοσμητική αντίληψη. Θα µελετήσουµε το νεοελληνικό μπαρόκ κυρίως στις τοιχογραφίες των αρχοντικών, αφού για την εκκλησιαστική ξυλογλυπτική υπάρχει η σχετική εργασία µας "Ελληνικό Εκκλησιαστικά Ξυλόγλυπτα"|12/καΘώς και αλλες µελέτες, όπως π.χ. του Ευστρ. Τσαπαρλή για τα ξυλόγλυπτα τέµπλα της Ηπείρου. To πρώτο θέµα για εξέταση είναι οι λόγοι αυτης της κυριαρχίας του μπαρόκ για µακριά χρονική περίοδο. 'Ενας πολιτισμός δέχεται και αφομοιώνει εκείνες τις επιδράσεις οι οποί- ες του είναι χρήσιµες να εκφρασθεί όταν οι αλλαγές των οικονοµικών και κοινωνικών δοµών και το επακόλουθο πολιτιστικό κλίµα δεν είναι δυνατό να βρούν την έκφραση τους στα παλιά µέσα. 0 1802 αιώνας είναι πολύ σηµαντικός για τον ελληνικό χώρο καθώς το ενδιαφέρον των Ευρωπαϊκών Δυνάµεων µετατοπίζεται προς τη Μεσόγειο, σπάζει και στην Ελλάδα η κλειστή οι- κονοµία και δηµιουργείται µια καινούργια τάξη πραµματευτόδων και βιοτεχνών που έχει επα- φή με την Τ-*υρώπη. Συγχρόνως αναπτύσσονται ή δηµιουργούνται σε ευρωπαϊκές πόλεις ανθηρ€ς και πολυάνθρωπες ελληνικές παροικίες. Οι µετανάστες δεν κόβουν τον οµφάλειο λώρο με τη γενέτειρα. Οι καινούργιοι όροι παραγωγής και διακίνησης των αγορών δηµιουργούν νεα νοο- τροπία. αντίθετα από τους γεωργικούς και κτηνοτροφικούς πληθυσµούς που στηρίζουν όλη τους την παραγωγική διαδικασία στην προγονική πείρα με αποτέλεσµα το συντηρητισµό και την α- προθυμία σε ανανεώσεις, οι βιοτεχνες, οι ναυτικοί και οι µεταπράττες για να επιζήσουν χρειάζονται συνεχώς ανανεούμενη πληροφόρηση. Να είναι ενήµεροι για τις προόδους του επαγ- γέλματός των, για τις διακυµάνσεις της ζήτησης και των τιµών των προϊόντων, για την ισο- τιµία των νομισμάτων. Χρειάζονται γνώσεις αλληλογραφίας και λογιστικής. Ψαξιδεύουν αλλο- τε για βραχύ χρονικό διάστημα και άλλοτε για μόνιµη εγκατάσταση. "Όλα αυτά δηµιουργούν πολιτιστικό κλίμα ανοιχτό σε ξένες επιδράσεις, ικανό να τις αφομοιώσει δηµιουργικό. Η οικονομική άνοδος επιτρέπει το χτίσιμο µεγάλων και πλούσια διακοσµηµ€νων σπιτιών και εκ- κλησιών, και µάλιστα σε κλίμα ευμάρειας, αισιοδοξίας και επιδεικτικής αρχοντι4ς. Ο δρό- µος για το ευρωπαϊκό µπαρόκ είναι πιό ανοιχτός. "Όπως συµβαίνει πάντα µε τις τέχνες της περιφέρειας, το µπαρόκ/και το ροκοκό/ διαποτίζει την Ελλαδα όταν πιά έχει στερέψει στην πηγή του. Πρώτοι δέκτες τα ανθηρά οικονοµικά κέντρα. And αυτό ακτινοβολεί και προς τον χωρικό τους περίγυρο. Το κίνηµα του Έυρωπατκού Διαφωτισμού βρίσκει μεγάλη απήχηση στούς λόγιους της σκλαβωµ€νης Ελλάδας, κυρίως σ'αυτούς που ξενητεύονται ή κρατούν επαφή µε την Ευρώπη. Πάµπολλες οι συγγραφές ή µεταφράσεις φυσιογνωστικών, ιοτορικέν και γεωγρα… οικών βιβλίων. αυτή η στροφή προς τα δηµιουργήματα της φύσης και του ανθρώπου εκδηλώνε- ται και στην τέχνη. Φα τοπίο, ο άνθρωπος, η πολιτεία, η ιστορική σ ηνή περνούν τώρα και στο Θεµατολόγιό της. To μπαρόκ καλύπτει τις καινούργιες αναγκες. "Φα ενδιαφέρον της τέχ- νης στρέφεται στις καθημερινές όψεις της ζωής και του κόσµου. "80Υραφικ€ς σκηνές -το λε- γόµενο σΕΉΡΕ- ατομικά και ομαδικά πορτρα ίτα, εσωτερικά σπιτιών, απόψεις δρόµων και πολ λά άλλα θέµατα ανταποκρίνονται στις προτιµήσεις των ανθρώπων της εποχής"|ΞΙ,118/. Είναι περίπου, η περιγραφή και των θεμάτων του νεοελληνικού µπαρόκ. ?την Ελλάδα παρουσιάζεται μία ιδιοµορφία. Ενώ γενικά ο Διαφωτισµός κλόνισε τα Θεμέλια του µπαρόκ, εδώ το θεμελί- ωσε. λτην εκκλησιαστική ξυλογλυπτική η επίδραση δεν περιορίζεται στα θέματα αλλά προ- χωρεί και στην τεχνική που εγκαταλείπει το χαµηλό ανάγλυφο για να προχωρήσει σε έντονα εξώγλυφες μορφές και να φτάσει στο "σκαλιστό στον αέρα"ξυλόγλυπτο µε διαμπερή κενά ανά- μεσα στις µορφές. Από πολλούς δρόμους έρχεται το µπαρόκ στην Ελλάδα.΄Αλλοι ξεκινούν από την Ιταλία, ιδιαίτερα από τη ηενετιά, τη Γερμανία και προπαντός τη Βιέννη. Εδώ θα πρέπει να σηµει- ώσουμε πως δίπλα στο επίσηµο µπαρόκ αναπτύσσεται και το λαϊκό που το συναντούμε σε σπί- τια χωρικών καθώς και σε ζωγραφιστά έπιπλα που εκτίθενται στο Λαογραφικό "ουσείο της Βιέννης και στο "ουσείο Κάτω Αυστρίας. Είναι πολύ δύσκολο να εξακριβώσουµε την προέλευ- ση µερικών από τα πιό διαδεδοµένα διακοσµητικά θέµατα, αφού τυπικά βιενν€ζικα μοτίβα τα συναντούµε και στο γερμανικό µπαρόκ, όπως τα αγγελάκια /ΞΖ,ΠΙΗ.ΞΠ|, το ανασυρµ€νο παραπέτασµα /ΞΖ,ΠΙ!!.28/, το σύµπλεγµα µουσικών οργάνων /2Ξ,ΠΙΝ, 50/, την αχιβάδα/ΞΖ, ΠΙΝ.6Ο|, τη µπακλαβωτή επιφάνεια µε ανθάκια στις διασταυρώσεις/ΞΖ,ΠΙΝ.63/,το σύµπλεγµα όπλων |ΞΞ, ”IN. 67/ και πολλά άλλα. Για το πολύ συνηθισμένο θέµα της γοργόνας με διπλή ουρά τα πράγµατα δεν είναι ξεκαθαρισµΞνα επειδή αυτή παρουσιάζεται και σε σήματα τυπο- γραφείων της Ιταλίας των οποίων οι εκδόσεις κυκλοφορούσαν ευρύτατα στην Ελλάδα, όπως του Γιαννιώτη Νικολάου ?άρου, του ΉΟΕΦΩΒΙ, του ΦΑ"ΌΑΒΑ/Ξ,11-13/. Τπάνια εµφανίζονται και ζωγραφικές αποµιμήσεις της µπαρόκ διακοσµητικής, όπως αλτάριων στο σπίτι του Καλία στούς πεγάδες και στο αρχοντικό Τσαμπαρλή στην Καστοριά ή επίστρωσης εσωτερικών επιφα- νειών τοίχου µε κεραµικά πλακάκια |1,Γ'.ΙΠ.28ρ!τοια επίστρωση, όμως, παρουσιάζετατΒ στην ισλαµική τέχνη' πρόχειρο παράδειγμα το "πλΐΤζαµί της Πόλης. Κύρια πηγή του νεοελληνικού µπαρόκ είναι η Ήι€ννη. Τε ό,τι αφορά την εκκλησιαστική ξυλογλυπτική έχουμε γραπτές µαρτυρίες, όπως η φράση "κατά τον τύπον της Ρι€ννης" σε συμφωνητικό παραγγελίας τέµπλου|ΞΞ,22/κι ακόμα πληροφορίες για παραγγελίες σε βιεννέ- Etna εργαστήρια ολόκληρων τέµπλων ή τµημάτων τους/12,11/. Ct τοιχογραφίες των αρχοντι- κών της ?ιάτιστας, της Καστοριάς και των Αµπελακίων έχουν εντονότερη την επίδραση του βιεννέζικου µπαρόκ. Κι αυτό εξηγείται από το ότι στη µεγάλη αυτή πολιτεία ζεί και ερ- γάζεται πολυάριΘµη και ανθηρή ελληνική παροικία, κυρίως από Βορειοελλαδίτες καί Θεσσα- λούς, στην οποία παραχωρήθηκαν εµπορικά, δικαστικά, εκκλησιαστικά και σχολικά προνό- µια/11,7|.Τπάρχουν ακόμα και σήµερα δύο ελληνικοί ναοί στη Βιέννη, του Αγίου Γεωργίου και ο νεότερος της Αγίας Τριάδας, καθώς και "οδός των Ελλήνων". Πλούσια και η δηµοσιο- γραφική δραστηριότητα με την έκδοση εφημερίδων και περιοδικών/19 - 11/.Πολλά και αξιό- λογα και τα βιβλία. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Βιέννη "δεν αναπαράγουν τα παραδοσια- κά βιβλία και τις λαϊκές φυλλάδες της Βενετίας"/Ξ,365-366/. Εκεί εκδηλώνεται και η εκ- δοτική προσπάθεια του Ρήγα µε το "Σχολείον των πτελικάτων Υραοτών", το "Φυσικής Απάν- θισµα", τον "Ηθικό Τρίποδα", τον "Νέο Ανάχαρση" και, σε εκτέλεση του βιεννέζου χαράκτη Φρανσουά "ύλλερ1τη µεγάλη "Χάρτα της Ελλάδος" /1796-9Τ/. ?το βιεννέζικο τυπογραφείο των αδελφών Πούλιου τυπώνονται κρυφά τα επαναστατικά του έργα και στέλνονται σε κιβώτια στην Τεργέστη µε τη γνωστή τραγική κατάληξη. λεν πρέπει όμως να πιστεύουµε πως όλα αυ- τά πραγµατοποιούνται µέσα σε κλίμα πνευµατικής ελευθερίας. Ττενή αστυνοµική παρακολού… Θηση, δυσκολίες για την παραχώρηση άδειας έκδοσης εφημερίδας, καύσεις, κλεισίµατα τυπο- γραφείων, απελάσεις, φυλακίσεις, λογοκρισία είναι µερικά από τα χαρακτηριστικά του κλί… ματος που επικρατεί /11,22,το,71,79,97,123,126/.ο 'ΑνΘιµος Γαζής παρακολουθείται στούς δρόμους της Βιέννης σε κάθε του βήµα. Ο Εούµας καιάλλοι 'Ελληνες φυλακίζονται. Τα μέλη της Εταιρείας των Φιλομούσων, οι φοιτητές,ελέγχονται και στην πιό καθηµερινή τους ασχο- λία από τους "έµπιστους" της Αστυνοµίας" /Ζ,16/:Άς μην ξεχνούμε πως ο Ρήγας και οι σύν- τροφοί του συλλαµβάνονται στην Τεργέστη, που τότε ανήκε στην Αυστρία, μετάγονται στη Βιέννη όπου και ανακρίνονται και τελικά παραδίδονται στους τούρκους. Εντελώς ιδιαίτερες σχέσεις µε τη Βιέννη έχουν τα δραστήρια βιοτεχνικά και µεταπρατ- τικά κέντρα στα οποία εκδηλώνεται εντονότερη η επίδραση του μπαρόκ. Φα Δ μ π ε λ ά - κ ι α µε την περίφηµη ?υυτροφία τους, που ούτε µία ήταν ούτε διακρινόταν για σύµπνοια, διατηρούν το κυριότερο εμπορικό πρακτορείο τους στη Βιέννηι" το πλείστον όµως των νη- μάτων, ως και ο Banana, µετεφέροντο εις Ειέννην και εκείθεν εις τα πρακτορεία"[Ξ,12/. Εκεί εδρεύει και πεθαίνει πάµφτωχος και φυλακισµένος ο ιδιοκτήτης του σπουδαιότερου από τα αρχοντικά των Αµπελακίων Γεώργιος Μαύρος ή Σβάρτς ή Σφόρτσος. Στενές εµπορικές σχέο σεις µε τη Βιέννη, όπως και µε άλλα ευρωπαϊκά κέντρα, έχει και η ? ι ά τ ι σ τ a. Οι έμποροί της εξάγουν γουναρικά από την πόλη τους και την Καστοριά, κρασιά από τη Ριάτι- στα, το Αµύνταιο και τη Νάουσα, νήµατα από τα Άµπελάκια και τον Υύρναβο, µετάξι, λινά- pt, κρόκο, κόκκινο πιπέρι, καπνό, υφάσµατα και είδη χειροτεχνίας. Εισάγουν είδη πολυτε- λείας δηλαδη µεταξωτά υφάσµατα, κρύσταλλα, πορσελάνες, κοσµήµατα/ΞΖ,Α 153/.Έίναι κέν- τρο εξαγωγικό και εισαγωγικό ευρύτερης περιοχής. Αυτό έχει και τον πολιτιστικό του αν- τίχτυπο. "'Οχι ολίγα πράγµατα μας ήλθαν τότε στη Τιάτιστα από τα κέντρα προπάντων της ουγγαρίας και Αυστρίας με τα γερμανικά των ονόματα: η κούχνη |… ΚΓΩΉΕ/, τα φιρχά- νια|"ΠΡΗΆΝΠΈ/, τα στρίφια |ςψρπυροπ|' το χομαστρόφεν/υπ?"Κππ9ΨΡΟΡΨΈΉ * ατόλες του πο?- πιπ| κ.λ.π. /ΞΞ,9|. "ολύ συχνά εµφανίζεται η Βιέννη σε γράµµατα, λογαριασμούς, τιμολό- για του δηµοσιευµένου Αρχείου Ζουπάν-Μωραίτου /ΞΣ,'Α89 - 128/. Φα ίδια ισχύουν και γιά ; την Κ α σ τ ο p t d. Πλούσιοι Καστοριανοί έµποροι διατηρούσαν Οίκους στη Βιέννη. Πολλοί φιλελεύθεροι Καστοριανοί καταφεύγουν στην αυστριακή πρωτεύουσα, ανάµεσα τους και τα α- δέλφια Παναγιώτης και Γιάννης Εμµανουήλ, συνεργάτες του Ρήγα που εκτελούνται μαζί του. To πατρικό τους αρχοντικό, µε πλούσια µπαρόκ διακόσµηση, υπαρχει ακόµα|ΞΞ/Στη Έιέννη συλλαμβάνεται και άλλος συμπατριώτης τους που συνδέεται με το Ρήγα, ο Γεώργιος Θεοχάρης, που όµως κατορθώνει να αποφυλακισΘεί, χωρίς να αποφύγει την εξορία/Ξξ,38|. οι ξενητεµµξ… νοι δεν ξεχνούν και την εκπαιδευτική προσπάθεια της πατρίδας τους /ΞΞ,206/. “ta 1828 για τη συντήρηση του σχολείου ξοδεύονται 4417,4 γρόσια "τα οποία όλα εµβήκαν από τα λασ- σα της Βιέννης"/ΞΞ,45/. "τα 1805 τυπώνεται εκεί το δράμα του Καστοριανού λόγιου Αθανά- σιου Χριστόπουλου "Αχιλλεύς"/ΞΞ,90|. To µορφωτικό επίπεδο φαίνεται να είναι υψηλό. Κύ- πως υπερβολική είναι η πληροφορία ξένου περιηγητή πωςπιεπππιχτκικκΣκχικπκππκπιπκιιπιι Μπιπιχ………π…………η πνευµατική στάθμη των Καστοριανών ήταν γενικά χαμηλή και στα σχολεία η διδασκαλία περιοριζόταν σε απλά στοιχεία της αρχαξ- ας γλώσσας /ΞΞ,394/.Ψουλάχιστον οι πλούσιοι έμποροι μιλούσαν ξένες γλώσσες και σχεδόν όλοι είχαν εξοικειωθεί με τα αρχαία ελληνικά/Ξέ,352/. Χαλαροί είναι οι οικονομικοί δεσ- μοί του Η η λ € ο υ με τη Βιέννη. Η εμπορική δραστηριότητα των Πηλιορειτών στρέφεται κυρίως προς την λίγυπτο, την Κωσταντινούπολη και τη Βλαχία αλλά πραγματοποιεί και µεγά- λες εξαγωγές µεταξιού προς τη Βιέννη. αντίθετα, οι πολιτισµικοί δεσµοί είναι στενοί. 0 Μηλιώτης λόγιος Γρηγόριος Κωσταντάς μαζί με τον συµπολίτη του Αργύριο Φιλιππίδη τυπώνουν στη Βιέννη ~1796— την περίφηµη "Νεωτερική Γεωγραφία" τους γραμμένη στη δηµοτική γλώσσα της εποχής. Tov Κωσταντα βρίσκουμε στην ίδια πόλη και το 1305 /2,16/. Η εκκλησία του Α- γίου Γεωργίου Βιέννης αφιερώνει στα 1814 για την ίδρυση της *χολης Μηλεών πεντακόσια χάρ- τινα φιορίνια/2,21/.0 'λνΘιµος Γαζής γίνεται στα 1389 εφημέριος της ελληνικής εκκλησίας της Ήιέννης. Εκεί εκδίδει το περιοδικό "Λόγιος Ερμής", ένα από τα σηµαντικότερα όργανα του Ελληνικού Λιαψπτισµού, και βιβλία του όπως τη "Γραμματική των Φιλοσοφικών Επιστημών του 'Λγγλου Βενιαµίν Μαρτίνου"και ενεργεί για την ίδρυση της "ηλιώτικης "χολής. "τα 1815 ιδρύεται στη Βιέννη η "Φιλ6µουσος Ειαιρεία". Ανάμεσα στους σκοπούς της αναγράφεται ότι "Η δε του Πηλίου 'Ορους οµήγυρις συγκροτεί εν σχολείον πακτικ6ν κατά µίμησιν των Ακαδη- μιών της Ευρώπης".Ψο ευρωπαϊκό πολιτιστικό πρότυπο λειτουργεί στο πηλιορείτικο χωριύ.πα- ρακάτω προβλέπονται βοτανολογικές έρευνες και αρχαιολογική συλλογή. Φυσικά, η Αυστριακή Αστυνοµία δεν καλοβλέπει τη "Φιλόµουσο Εταιρεία". 7τα 2 α γ o ρ o χ ώ ρ ι α η επίδρα- ση είναι µάλλον έµμεση. έρχεται μέσω της Βλαχίας, εκτός από το σπίτι του Καλέα στους πε- γύδες -1?94- που έχει βιεννέζικη επίδραση. δι αλλες τοιχογραφίες στο ?σεπέλοβο, το Καπέ- σοβο, το Κουκούλι, το Σκαµνέλι, στην Αρίστη, το Δίλοφο, τους Κήπους, είναι νεότερες,των µέσων και του δεύτερου µισού του 190υ αιώνα. Φυσικά, αναφερόμαστε µόνο σε τοιχογραφίες 8 που σώζονται ακόµα ή που πρόλαβα να τις µελετήσω και να τις φωτογραφίσω πριν καταστρα- φούν. λεν πρέπει να ξεχνούµε πως όσα υπάρχουν είναι µόνο µικρό µέρος από το πλήθος των παλιότερων τοιχογραφικών έργων, έτσι η εικόνα που μας έµεινε είναι λειψή πράγµα που πι- θανό να µας οδηγεί σε σφαλερά συμπεράσματα. Η µεγάλη πυρκαγιά, π.χ., της Βέροιας στα 1862 έφερε ολοκληρωτική σχεδόν καταστροφή στην πολιτεία αυτή και τα ελάχιστα παλιά αρ- χοντικά που διασώθηκαν γκρεµίστηκαν αργότερα. Ευτυχώς ο Νικόλαος Μουτσόπουλος διέσωσε σε οντογραφίες, σχέδια και περιγραφή ένα από αυτό, του atop Μανωλάκη,µε τη χαρακτηριστυ κή µακεδονίτικη αρχιτεκτονική του και την πλούσια µπαρόκ ζωγραφική διακόσµηση/ΞΞ/Η οικο- γένεια Θεοχάρους, στην οποία ανήκε, κατέφυγε µετά την 'Αλωση στη Βιέννη. Κατά τα τέλη του 18ου αιώνα ένας απόγονος, ο Αναστάσης, βρίσκεται στη Βιέννη όπου ίδρυσε µεγάλη Φρά- πεζα. ο γιός του Μανώλης σπουδάζει γιατρική στην αυστριακή πρωτεύουσα. To αρχοντικό χτί- στκε από το Όρηγόρη Θεοχάρους γύρω στα 1830. Τώρα μένει να εξετάσουμε τα κ α ν ά λ ι α από τα οποία τα θέµατα και το ύφος του βιεννέζικου µπαρόκ πέρασαν στην Ελλάδα. ?ίναι εντελώς απίθανη η υπόθεση μετάβασης ζωγρά- φων και ταγιαδόρων στην τ…"υρώπη, ούτε υπάρχει, απ'όσο ξέρω, καµµιά τέτοια µαρτυρία. Για την ξυλογλυπτική είναι λογικό να υποθέσουµε πως πρόκειται για καλλιτεχνικό συρµό που δια δίδεται από τεχνίτη σε τεχνίτη σ'ολόκληρη τη Βαλκανική. Επί πλέον, όπως σηµειώσαµε πα… ραπάνω, έρχονται από τη Βιέννη είτε ολόκληρα τέµπλα είτε τµήματά τους, κι αυτό παίζουν σηµαντικό ρόλο. Λεν αποκλείεται, βέβαια, και η κυκλοφορία κάποιων χαρακτικών προτύπων. Ωστόσο το εκκλησιαστικό µπαρόκ των ξυλόγλυπτων δεν είναι µόνο θέµα σχεδίου αλλά και χα- ρακτηριστικής τεχνικής µε το έντονο ανάγλυφο, τα διαµπερή κενά, τη λειτουργία του καλε- μιού.*τη ζωγραφική το χαρακτικό πρότυπο αρκεί, χωρίς κι εδώ να αποκλείεται η διαδικασία που προανεφέραµε. τη βεβαιότητα χρήσης χαρακτικών προτύπων σταθεροποιεί και η συχνή επανάληψη του ίδιου θέµατος σε σπίτια που απέχου… τοπικά και χρονικά.7υγκεκριµµένη άπο- ψη του Γαλατά της Κωσταντινούπολης συναντούµε στο σπίτι του "ανζή-?αστοριά 1750- του Γεωργίου πράµα -λµπελάκια 1787- και πρό… Κομνενάκη -"6λυΒος 1833. "‘0 ιδιο φαινόμενο παρατηρείται στο θέμα του κοµµένου καρπουζιού με τη φέτα καρφωμένη επάνω του. "τα κατά- λοιπα του Κλεισουριώτη ζωγράφου Κώλτσου Παπαγιάννη βρέθηκαν πολλά τυπωµένα έγχρωμα πρό- τυπα,αυτός όµως ανήκει σε άλλη εποχή και σε διαφορετική τεχνοτροπία. ? συµβολή της ξέ- νης χαλκογραφίας στη διαµόρφωση του Θεµατολόγιου της ελληνικής αγιογραφίας πολυ λίγο έ- χει µελετηθεί.?την αγιορείτικη αγιογραφία έχουν επισημανθεί από ξένους μελετητές επι- δράεις χαλκογραφιών του ΝΑΡ!!λΝτ0"ΙΟ ΡλΙ"ΟΝ"Ι και του τπΡΕΡ, ο Μανόλης Χατζηδάκης δημο- σίευσε στα 194? την αποκαλυπτική εργασία " Η Κρητική 7ωγραφική και η Ιταλική Χαλκογρα- φία" και ο υποφαινόµενος µία περίπτωση τοιχογραφίας στο Πήλιο που προέρχεται από βιεννέ- ζικη χαλκογραφία|14,146-141/. ?τις ελληνικές χαλκογραφίες η πορεία είναι συνήθως αμφί… 9 δρομή.λντιγράφουν κάποιο ζωγραφικό πρότυπο για να γίνουν στη συνέχεια πρότυπα άλλωναγι- ογραφιόν. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της µορφής του Νεοµάρτυρα Ρεωργίου. Από ζω- γραφικό πρότυπο ξεκινάει σειρά χαλκογραφιύν -1838,1845,1859,1865- που µεταφέρουν το θέ- μα σε πάµπολλες τοιχογραφίες και φορητές εικόνες/11,46/. Από την άποψη των θ ε µ ά τ ω ν το πεδίο του νεοελληνικού µπαρόκ είναι ευρύτατο. ΄?να μέρος αποτελείται από απεικονίσεις πόλεων, άλλοτε πανοραµικές και συχνότερα σε γα- βακτηριστικά τους σηµεία. Η µεγαλύτερη πανοραμική άποψη της Κωσταντινούπολης βρισκόταν στο σπίτι του ?ριανταφύλλου στη Αράκια Πηλίου, έργο άγνωστου ζωγράφου/τέλη 180v αιώνα/. ΄Επιανε μια φρίζα και στους τέσσερις τοίχους του καλού οντά, το µάκρος της έΦτανε τα 15 περίπου µέτρα. To σπίτι αυτό, χτυπηµένο από τους σεισµούς του 1955, έμεινε ανεπισκεύα- στο κι ερειπώθηκε. Καταστράφηκαν οι ωραιότατες μπαρόκ τοιχογραφίες του με καβαλάρηδες, πορτραίτα, λιοντάρια και φυτικά διακοσµητικά. λύθηκε µόνο ένα µέρος, αποτειχισμένο, της Κωσταντινούπολης. "ε διάφορα σπίτια, ανάλογα με τις οικονοµικές και πολιτιστικές επαφές κάθε περιοχής, υπάρχουν απόψεις της Βενετιάς /σπίτι P. Σβάρτς στ'Λμπελάκια/, της Φραγκ- φούρτης /σπίτι Μαλιόγκα στη Σιάτιστα/, της Μαδρίτης /πάλι στον Μαλιόγκα/, της Χαλκίδας /παράσπιτο Ψριανταφύλλου-τύρα αποτοιχισμένη/.λπό ό,τι μας είναι γνωστό µόνο δύο τοιχο- γραφίες παρουσιάζουν τον τόπο όπου βρίσκονται. Είναι µιά απλοϊκή τοιχογραφία του Μετσό- βου µε μπαρόκ πλαισίωση, έργο του ζωγράφου Μαρέτσου καμωμένο στα 1800, και µιά, θαυµα- στής χρωµατικής ευαισθησίας άπιΦη του λιµανιού του Ηρακλείου που τώρα, αποτοιχισµένη, βρίσκεται στο Ιστορικό Μουσείο της Πόλης. Οι περισσότερες από αυτές είναι πλασμένες στο κλίµα ενός απλοϊκού θαυµασµού. Φα παλάτια της Ώενετιάς και το ανήσυχο λιμάνι της, το δά- σος των µιναρέδων της "όλης, κάστρα και γεφύρια και κρήνες είναι τυλιγµένα σε µιάν ατ- µόσφαιρα μαγείας /1έ,16/. ο λαϊκός ζωγράφος προσθέτει και πλήθος από δροσερές λεπτομέ… ρειςς, ανθρώπους, ψάρια, πουλιά, που δεν συναντούµε στο χαρακτικό του πρότυπο όταν αυτό µας είναι γνωστό/2,1; … :Ε,369/.Περισσότερα είναι τα µικρά φανταστικά τοπία. Και σ'αυτό, η βλάστηση, τα κτήρια, τα γεφύρια και άλλα στοιχεία δεν παρουσιάζουν την ελληνική πραγ- µατικότητα της εποχής. 'Υστω και φανταστικά, συγκροτούνται από στοιχεία της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης. Η βεβαιότητα πού είναι φανταστικά και όχι απλώς αταύτιστα προέρχε- ται από την ,κατά κανόνα,διακοσµητική σύνθεσή τους όπου χτίσµατα και δέντρα υπακούουν σε µιά αυστηρά καθορισµένη συµµετρία. ’Exouv σχήµα ρόµβου, κύκλου, έλλειψης και ορθογώ- vtou παραλληλόγραμµου. ?ε λίγες περιπτώσεις η επάνω και η κάτω πλευρά της πλαισίωσης σχεδιάζονται µε παράλληλες ευθείες ενώ οι δύο πλαγινές είναι καμπύλες. Τα µικρά φαντα- στικά τοπεία δεν είναι ανεξάρτητα αλλά αποτελούν αναπόσπαστα τµήµατα ενός µεγαλύτερου διακοσµητικού συνόλου. Ψο τοπίο εµφανίζεται συχνά και'στο τουρκοµπαρόκ/κεντρικό τζαµί των Τιράνων, τζαμί των εργένηδων στο Υπεράτι, Τοπ-Καπί.../. 10 Τοπία σχετικά με τη θρησκευτική ζωή απεικονίζονται και σε εκκλησίες της εποχής του ελληνικού μπαρόκ, όπως το ΄Αγιον ΄Ορος, τα Μετέωρα, το ΄Ορος Σινά /Αγία Μαρίνα Κισσού/, ο Οίκος Δαυίδ/ 'Αγιος Γεώργιος Μυρόφυλλου Τρικάλων/, έπαυλη, περιτειχισμένη πολιτεία | Αγιος Νικόλαος Αρχαγγέλων Αλµωπίας/ και άλλα. Σπάνια απεικονίζεται τ ο ί δ ι ο τ ο ο π ί τ ι όπου υπάρχουν οι ζωγραφιές/ Γεωρ- γίου Σβάρτς, Δηµητρίου Σβάρτς στ'Αµπελάκια/. Σηµαντικό ρόλο στη ζωγραφική διακόσµηση παί- ζουν οι καλλογραμμένες και µερικές φορές πλουµισμένες ευχετήριες επιγραφές, µε φράσεις όπως "Θε΄*Χριστέ. Φρουρός του Οίκου τούτου πάντων δυσχερών και βασιλείας...φύλαττε αεί τους οικούντας"/ΞΞ,9/,"Εύχεσθε φίλοι...ξένοι τοις Κυρίοις μου ζωήν, πλουθυγείαν..δόξαν, πάντων αγαθών ροήν"/1έ,316/,"΄Ας έχει ΘεόΘεν ευφροσύνην πάντοτε των αγαθών"/ΞΞ,317/,"χα- ράν, υγείαν και πάντων αγαθών αφθονίαν"/1Ξ,317/. Ta a v θ o δ ο χ ε ί α είναι το συνηθέστερο διακοσµητικό θέμα. Παρουσιάζεται σε μεγάλη ποικιλία παραλλαγών τόσο στο σχήμα του δοχείου όσο και στα λουλούδια: τριαντάφυλ- λα, µαργαρίτες, τουλίπες, γαρύφαλα... Ανά ένα ή δύο, επάνω σε µπαρόκ έπιπλα, σε συνδιασ- µό µε φρούτα ή µε σχηµατοποιηµέν: φυτικά διακοσµητικά , παρατάσονται στη φρίζα των εσω- τερικών επιφανειών του τοίχου ή ανάµεσα στα τόξα του "δοξάτου".Μερικές φορές ζωγραφίζον- ται και στις εξωτερικές επιφάνειες ανάμεσα στους φεγγίτες. To ανθοδοχείο είναι σχεδόν το αποκλειστικό θέµα στις ζωγραφιστές ποδιές τέμπλων της εποχής. Πολύ συχνά εµφανίζεται σε ποικίλες παραλλαγές και το Θέμα του κ o µ μ έ ν o υ κ α ρ- π ο υ ζ ι ο ύ."Βνα καρπούζι από το οποίο λείπει µιά φέτα που είναι καρφωµένη με µαχαίρι επάνω του |αρχοντικά Πούλκως, Σιάτιστα - Κανατσούλη, Καστοριά - Γ. Σβάρτς, Αμπελάκια - Καλέα, Νεγάδες - Νανζή, Καστοριά -εκκλησία Αγίου Δηµητρίου, Νεοχώρι Πηλίου/. Περιορισμένη είναι η εμφάνιση της ι σ τ o ρ ι κ ή ς ο κ η ν 6 ς , όπως οιγάμοι του Ναπολέοντας και επεισόδεια από τους ναπολεόντιους πολέμους στο σπίτι του Ράδου/Τσεπέλο- βο/, η ανάρρηση του Πατριάρχη Καλλίνικου στο αρχονταρίκι του Μοναστηριού του "Αη Λαυρέν- τη /Δράκεια Πηλίου/, έργο που σώζεται µόνο σε φωτογραφίες /13,167/, Αναφέρουμε, ακόµα, το θέμα του α ν α σ υ ρ μ έ ν 0 U π α ρ α π ε τ ά σ µ α τ ο ς, όπου ένα είδος αυλαίας τραβιέται προς τα επάνω και τα πλάγια για να αποκαλύψει κάποια σύνθεση /σπίτι Ράδου στο ΐσεπέλοβο - Τριανταφύλλου στη Δράκια Πηλίου - Βασδεκά στο Σκαμνέλι Ζαγορίου.../. Μερικές, καταστραμμένες σήµερα, ολόσωµες μορφές στο σπίτι του Τριανταφύλλου /Δράκια/ έχουν σαφείς π ρ ο ο ω π 0 γ ρ α φ ι κ έ ς προθέσεις/15,1?1/.Προσωπογραφίες του Ρήγα και του Υψηλάν- τη φιλοτεχνεί o χιονιαδίτης ζωγράφος Θανάσης Παγώνης στο σπίτι του στη Δράκια |ΞΖ,71/. Σποραδικά εµφανίζονται και άλλα θέµατα, όπως το σ ύ μ π λ ε γ μ α μ o υ ο ι κ ώ ν o p- γάνων/σπίτι Καρανίτσιου, Βράτυρα.-παράσπιτοτΤριανταφύλλου, Δράκια/, το α λ τ ά ρ ι /σπίτια Καλέα, Νεγάδες - Τσαμπαρλή, Καστοριά/, το λ ι ο ν τ ά ρ ι, ο 6 ρ ά κ o v τ α ς, 11 ο δ ι κ έ φ α λ o ς α ε τ 6 ς, το ά ο τ ρ o και άλλα. Μερικά πουλιά µέσα σε πυκνό πλέγµα φυτικών διακοσµητικών δεν θα ήταν άστοχο να θεωρήσουµε ότι προέρχονται από το ξυλόγλυπτο τέµπλο. "ε όλα σχεδόν τα κτήρια µε µπαρόκ διακόσμηση υπάρχουν σε µεγάλη ποικιλία τα τυπικά ανησυχα κοιλόκυρτα διακοσµητικά άλλοτε στα διάµεσα παραστατικών θεμάτων και άλλοε υπο- γραμµίζοντας αρχιτεκτονικά στοιχεία /τόξα, φεγγίτες/ ή ζωγραφικές τους αποµιµήσεις.Βι- εννέζικη προέλευση έχει η επιφάνεια που ορίζεται από ανήσυχο πλαίσιο και γεµίζει από γραμµές σε μπακλαβωτη διαστάυρωση. Στις διασταυρώσεις των γραµµών ή µέσα στις ροµβοει- δείς μικρές επιφάνειες που δημιουργούνται υπάρχουν ανθάκια. To νεοελληνικό µπαρόκ ανανέωσε ριζικά το Θεµατολόγιο της παραδοσιακής μας ζωγραφι- κής. ‘Av και χιλιοειπωµένο, δεν είναι άσκοπο να επαναλάβουμε εδώ πως παράδοση δεν ση- µαίνει στασιµότητα και επανάληψη. Η παράδοση συνεχώς ανανεώνεται, αδιάκοπα δημιουργεί… ται, πλουτίζεται, απορρίπτει, παρακολουθεί το γενικό πολιτιστικό κλίµα της εποχής. Αυ- τή όμως η ανανέωση δεν είναι ευθύγραμµη σε όλους τους τοµείς. Ρυκολότερα και ταχύτερα πραγματώνεται στα θέµατα, δυσκολότερα και µε αργότερους ρυθμούς κυριαρχεί στην τεχνο- τροπία. Οι οπτικές συνήθειες και η προαποχτηµένη τεχνική παίζουν εδώ το ρόλο τους. Βέ- βαια, η "κοσμική" τοιχογραφία των αρχοντικών, όπως τουλάχιστονπξξξ&ΞΐΞξΞΞΐιστα έργα που σώζονται, αρχίζει µε την εµφάνιση του μπαρόκ, οι περισσότεροι, όµως, εκτελεστές τους, τουλάχιστον οι επώνυµοι, υπήρξαν και πγιογράφοι. Ρίχαν, λοιπόν προηγούµενη Θητεία στη ζωγραφική, τη µεταβυζαντινή αγιογραφία, και οι περισσότεροι µαθήτευσαν σε εργαστήρια του αγίου "Όρους. Από το άλλο µέρος, τα καινούργια Θέµατα,τσ νέο διακοσµητικό ύφος, τα ευρωπαϊκά χαρακτικά πρότυπα,για αποδοθούν δεν ήταν δυνατό παρά να προκαλέσουν κάποιες αλλαγές. ηερικ€ς από τις χαλκογραφίες, κατά τη συνήθεια της εποχής, ήταν επιχρωματισμέ- νες µε διάφανες ύλες, ανιλίνη ή ακουαρέλλα, όχι επιζωγραφισµένες. Vat στην τεχνική του νεοελληνικού μπαρόκ έχουµε την κυριαρχία του περιγράµματος που ορίζει οµοιόχρωμες επι- φάνειες /1Ξ,164,167,1?Ό,1?2/. “s µερικές περιπτώσεις το χρώμα εµφανίζεται σα μιά γραµ- µη που ακολουθεί εσωτερικά τις γραµµές του σχεδίου|1έ,183%στα κτήριο με τα τρία αετώ- µατα, αριστερά και στη ρόδα του βαρούλκου δεξιά/.Αντίστ…ιχο φαινόµενο παρατηρείται και σε χαλκογραφίες, ιδιαίτερα στους χάρτες. λργ6τερα, από τις αρχές του 19ου αίύνα. δειλά στην αρχή και τολμηρότερα µε την πάροδο του χρόνου, εµφανίζεται και ο σκιοφωτισμός/ΙΞ, 211, 1?,68|. Άν nat το µπαρόκ χαρακτηρίζεται από ανήσυχη κίνηση, στο ελληνικό του αντί- στοιχο παρατηρούµε κάποια στατικότητα καθώς και δυσκαµψία στο σχέδιο, κυρίως στα παρα… στατικά θέµατα.Π εκτέλεση των διακοσµητικών, και ιδιαίτερα των ανεικονικών, είναι πολύ περισσότερο άνετη. λισθάνεται κανείς το χρωστηρα του ζωγράφου να κινείται γρήγορα και ελεύθερα. δώ o ζωγράφος δεν φοβάται πως κάποιο παραστράτηµα του χεριού Θα βλάψει το 12 έργο του και ευγχρόνως εξυπηρετεί το ύψος του."ε µερικές περιπτώσεις διατηρείται η συµ- μετρία γύρω από ένα κεντρικό άξονα, συµμετρία του δίνει στο έργο στατικό χαρακτήρα /15, 142,143 |, ου παρουσιάζεται ακόµα και σε µικρές τοπιογραφίες/1],ΠΙΠ. 46,5Ο,51/. 'λλλο τεχνοτροπικό σηµείο επαφής του νεοελληνικού μπαρόκ µε το ευρωπαϊκό είναι η συνύπαρξη ζωγραφικής και γλυπτικής. Φα επιζωγραφισμΞνα ξυλόγλυπτα τέµπλα /ΞΞ,101,92/ |, 12,36/, λεσκοτικοί θρόνοι/12,7| ντουλόπια σπιτιών /ΞΞ,88/,ψορητξς σκαλιστ€ς εικόνες /15, 105/, τα χρωµατισμένα λιθανόγλυφα/ΞΞ;26|οι ανάγλυφες γύώινες έγχρωµες διακοσµήσεις της Αγίας Μαρίνας Κισσοί και άλλων εκκλησιών, είναι χαρακτηριστικό δείγματα, τα χρώµατα που κυριαρχούν είναι η ώχρα, το χοντροκόκκινε, το καφετί, το λουλακί και σε μικρότερη κλίµακα το µαύρο, το λαδοπρόσινο και το κόκκινο. To νεοελληνικό μπαρόκ παρουσιάζει άπειρες πλευρές για µελέτη οι οποίες δεν είναι δυ- νατό ούτε καν να αναφερθούν στα όρια ενός άρθρου, ούτε ο συγγραφέας του είναι έτοιµος να τεςαντιµετωπίσει. Ρδώ θίγονται μερικές µόνο από αυτές και επιχειρούνται π ρ & τ ε ς ερμηνείες που δεν είναι αναγκαστικό και οι τ ε λ ι κ έ ς. Γίναι ένα ερέθισµα "Μιτου πε- ριµένει δέκτη. Κ|ΤΣοι Α.ΜΛΚΡΗΣ ΈΙ.ΉΆΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Αβραμόπουλος Ριχαήλι Τα Θεσσαλικό Αµπελόκια.Θεσσαλονίκη 1961 2. Βακαλόπουλος Απόστολοςι Ιστορία της Μακεδονίας, 1352 1833. Θεσσαλονίκη 1969 3. Βρανούσης Λέανδρος: Ρήγας. Αθήνα 1953 &. Βρανούσης Λέανδροςι To Βιβλίο Τεκμήριο και Μάρτυρας της Εποχής του. Αθήνα 1982 5. Γαρίδης Ηίλτοςι Καινούργια Χαλκογραφικά Πρότυπα για την Κοσμική Ζωγραφική το 18ο και 190 Αιώνα. Μακεδονικά, τόµος 220ς. Θεσσαλονίκη 1982 6. Γεωργίου !!λίαςι Νεότερα Στοιχεία περί της Ιστορίας και της 7υντροφίας των Αμπελα- κίων.Αθήνα 1950 ?. Ήνεπεκίδης Πολυχρόνηςι Συµβολαί εις την Ιστορίαν των Γυντρόψων του Ρήγα. ΞΞΞΞαλι- κό Χρονικά,?τ΄τδµ0ς. λούνα 1955 8. Ζάρα Πόπη: Η Γοργόνα εις την Έλληνικήν Δαϊκην Τέχνην.λθήνα 1960 9. Καµηλόρης Ρήγας: Ρρηγορίου Κωσταντό Βιογραφία - Λόγοι … Επιστολαί. Αθήνα 1987 10. Κουµαριανυύ Αικατερίνη; "Λόγιος Ερµής". λ6ησαύριστα Κείµενα 1813 - 1814'ΆΘήνα 1969 11. Λότος Γεώργιος: 0 Ελληνικός Ψύπος της Βιέννης απο του 1784 µέχρι του 1821. ιδή- να 1961 12. Λεονάρδος Ιωάννης; Νεωτότη της Θεσσαλίας Χωρογραφία. Πέστη της Ουγγαρίας 1836 13. Μακρής Κίτσος: Οι Φεγγίτες των Αρχοντικών. Από το Ευζόντιο στο Μπαρόκ. πρακτικό 13 του Α΄Συµπόσιου Λαογραφίας.Ι.Μ.Χ.Α. Θεσσαλονίκη 1975 14. Μακρής Κίτσος: Η Λαϊκή Τέχνη του Πηλίου. Αθήνα 1976 15. Μακρής Κίτσος: Θεόφιλος /1878 - 1934/. :ΞλληνΞς-ΞωγράΞοι, τόµος 1. Αθήνα 1974 16. Μακρής Κίτσος: Βήµατα. Αθήνα 1978 11. Μακρής Κίτσος: Χιονιαδΐτες Ζωγράφοι. Αθήνα 1981 18. Μακρής Κίτσος: Η Λαϊκή Τεχνη της Θεσσαλίας. Θεσσαλικά Χρονικά, τόµος 14ος.ΑΘήνα 1982 19. Μακρής Κίτσος: Εκκλησιαστικά Ξυλ6γλυπτα.Αθήνα 1982 20. ΜΕγας Γεώργιος: Σιάτιστα. Αθήνα 1963 21. Μουρίκη Ντούλα: Αναγέννηση - !!ανιερισμ6ς - Μπαρόκ.Αθήνα 1975 22. Μουτσ6πουλος Νικόλαος: To Αρχοντικό του Σι6ρ "ανωλάκη στη Βέροια. Αθήνα 1960 23. Μουτσ6πουλος Νικόλαος: Καστοριά - Ta Αρχοντικά. Αθήνα 1962 24. Μουτσ6πουλος Νικόλαος: Τα Θεσσαλικό Αμπελάκια. Αθήνα 1966 25. Σιµόπουλος Κυριάκος: Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα, πκπκκκπκ 1800 - 1800 , τόµος Γ1. Αθήνα 1975 26. Σιµόπουλος Κυριάκος: Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα, 1810 … 1821, τόµος Γρ. Αθήνα 1975 27. Σύλλογος Σιατιστ€ων Θεσσαλονίκης: Σιατιστέων Μνήμη. Θεσσαλονίκη 1972 28. Τσαµζοης Παντελής: Η Καστοριά και τα Μνηµεία της. Αθήνα 1949 29. Χατζηµιχάλη Αγγελική: LA SCULPTURE SUE BOIS. Αθήνα 1950 30. BASIN GE'RMAIN: BAROQUE AND ΉΟωΟΟ. Λονδίνο 1964 31. ΒΟΞΠΗΚΟΥ ΑΤΑΝΑ5: DIE BULGARISCHE VOLKS KUNST. Δυτική Γερμανία 1972 32. BYSCH HAFALD - ΣΩΗ8Ε BERND: BAUKUNST DES BABOCK IN ΠΤΈΟΡΑ. 7'τουτγάρδη 1981 3.3. DAB GROCHE BILDLEXIKON DEB ANTIQUI'I‘KTFN.Bt€vvn 1977 34. GJIFOKASTFA: 1…ΞΕϊΜ CITY. Τίρανα 1978 35. Ο?ΙΜΞΩΗΙΤ% BRUNO: WIENEF ΒΑΡ.0ΚΡΑΒΆ5ΤΕ, Βιέννη 1944 …"--……---- 36.011…) G: DANZIGW ΒΑΝΟΚ.Φραγκφούρτη 1927 97. (YURI-IT CORNELIOUS : DAS BAFOCK η UNI) FOGOCO ORNAMENT DEUTSCHTANDS. Βερολίνο 1889 38. …Π.ΝΈΉ A. : BAYEBICHES FOKOKO. "Μόναχο 1923 39. BITTER FRANZ : ILLUSI‘FI'RTER KATALOG DER ORNANENTSTICHAWELUNG DF‘S K. K. OST‘ETPFFI-CH MUSEUMS m KUNSI‘ UNI) ΄.[Ι*!ΐ|)Ό3'ΙΨΙΕ΄.Δ Βιέννη 1889 40. ΘΑΝΈΉΤΑ… Η. : ΝΟΉ1])ΕΠΤ30ΗΕ BAPOKMOBLEE. mmxmxm Ελµπερφξλντ 1922 41. 5«'ΈΗ?-ΠΤΖ Η. : ΈΗΤΤ03ΗΕ ΜΟΒΕΙ. DES BAROCK UNI) ROKOKO. Στουτγάρδη 1923

τ4κνΔΡομο1 οι- (0- 85 Ξκορποχώρι η περιουσία του ΟΔΕΠ, όµως... -| Αργολοοτή Βόλου προσφέρει το Μοναστήρι της στο Πανεπιστήµιο Θα γίνει αναδιαρυθµιση των κελιών του µοναστηριού. για να µένουν o αυτό οι σύνεδροι. πι ερευνητές, οι φοιτητές. Η Πολιτεία αποφάσισε ν' αξιοποιήσει τα µοναστηριακά κτήματα. Ορισµένα να τα περιλάθει στην κυριότητό της κι άλλα να τα διαθέσει στους (ακτήµονες) αγρότες. To σύνολο της μοναστηριακής περιουσίας είναι 2 εκατομμύρια στρέμ- νατα. Η Εκκλησία αντέδρασε στο μέτρο. O Προκαθήμενός της πήγε κατ' ευθείαν στον κ. πρωθυπουργό, στο Καστρί. Με την ελπίδα, ότι θα μπορέσει να κρατήσει στην κυριότητα τής Εκκλησίας τουλάχιστον το 1/5 της περιουσίας της. Κι ενώ συµ8αίνουν αυτά, µια µικρή Κοινότητα του Πηλίου, ) Αργαλαστή, παραχώρησε στο Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας ένα µοναστήρι (µε τα κελλιά του και το κτήµα του, συνολικής έκτασης 250 στρεµµάτων) για να γίνει εκεί πανεπιστημιακό συνεδριακό κέντρο και πρότυπο αγρόκτημα μικρών και µε- γάλων καλλιεργειών. Το µοναστήρι Πάου της Αργαλαοτής, θα είναι το μοναδικό στην Ελλάδα. που θα έχει αυτή την αξιοποίηση. Κι αυτό συμ6αίνει. γιατί είναι το µοναδικό που δεν ανήκει στην Εκκλησία. αλλά σε µια µικρή (και φτωχή) Κοινότητα. Το παράδειγµα της Κοινότητας αυτής είναι µια πράξη, που θα τη ζήλευε και η Εκκλησία... ." . Αν o τεράστιος πλούτος, είχε χρησιμοποιηθεί σωστό και όχι σύµφωνα με τα µικροσυµφέροντα κάποιων ιερωμένων, που τον διαχειρίστηκαν όλο αυτό τα χρόνια, τότε, η Εκκλησια θα είχε προσφέρει ένα σηµαντικό έργο στο κοινωνικό σύνολο, όπως επιτόσσουν οι Γραφές. Της ΣΟΦΙΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΑ να εγκαταλειµμένο µονα- στήριτου 15ου αιώνα Θα ξα- να6ρεί τη ζωντάνια του. Αυ- τή τη φορά. όμως. οιπόρτες του δε Θ' ανοίξουν σ' αυτούς που Θα ΄θελαν να μονάσουν εκεί, αλλά στους επιστήμονες, φοιτητές και καλλιτέχνες, που επιθυμούν v' ασχοληθούν εντατικότερα µε τον κόσμο του επιστητού, τα Γράμµατα και τις Τέχνες. Πρόκειται για το µοναστήρι της Πόου΄ που Θρίσκεται κοντό στην Αργαλαστή, στο Πήλιο. Το μοναστή- ρι αυτό θα µετατραπεί σε κέντρο συνεδρίων και επιστηµονικής έρευ- νας και Θα λειτουργήσει με την ευ- Θι΄ινη του Πανεπιστημίου Θεσσα- λίας και του ΕΟΤ. Η πρωτοτυπία σ΄ αυτή την περί- πτωση δε Βρίσκεται απλά και μόνο στο γεγονός ότι ένα μοναστήρι με- τατρέπεται σε Ελεύθερο Πνευµατι- κό Κέντρο. Σημασία εδώ έχει ότι αυτή η αλλαγή χρήσης διευκολύν- θηκε, και τελικά πραγματοποιήΘη κε επειδή το κτίσμα του μοναστηριού και η περιοχή του ανήκει όχι σε κά- ποια Μητρόπολη ή στο 'Aylo "Ορος. αλλά σε μια Κοινότητα. Την Κοινό- τητα Αργαλαστής. Πρόκειται ίσως για το µοναδικό µοναστήρι, που έχει αυτό το καθε- στώς ιδιοκτησίας. Και ίσως γι' αυτό το λόγο το µοναστήρι θα ξαναζω- ντανέψει. Τ' άλλα μοναστήρια, που είναι σκορπισµένα σε πολλές και προνο- µιακές περιοχές της Ελλάδας, κα- ταρέουν. Εκτός αν η Εκκλησία θε- λήσει να μιμηθεί το παράδειγμα της μικρής και προοδευτικής Κοινότη- τας Αργαλαστής. Η παραχώρηση του μοναστηριού από την Κοινότητα Αργαλαστής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας γίνεται για 99 χρόνια. Τον επόμενο αιώνα η Κοινότητα Θα μπορεί να το ξαναπά- ρει στα χέρια της ή να το παραχωρή- σει για άλλα 99 χρόνια στο Πανεπι- στήμιο Θεσσαλίας. Το συµ6όλαιο για την παραχώρη- ,ση µοναστηριού στο Πανεπι- στή πογράφτηκε τον προηγού- µενο µήνα. Το υπέγραψαν ο πρόε- δρος της Διοικούσας Επιτροπής του Πανεπιστημίου' καθηγητής κ. Παντελής Λαζαρίδης και ο πρόε- δρος της Κοινότητας Αργαλαστής κ. Στάθης Γιαννούτσος. Στο σκεπτικό της ομόφωνης από- φασης του Κοινοτικού Συμθουλίου αναφέρεται: «To Συµθούλιο ύστερα από µακρά διαλογική συζήτηση, αφού έλαθε υπόψη την πρόταση του προέδρου και σκέφτηκε ότι το όφελος γενικά της περιοχής της Κοινότητας Αργαλαστής από την αναστήλωση του μοναστηριού Αγίου Νικολάου Πάου Αργαλαστής και ειδικότερα από την παραχώρη- ση της χρήσης για επιστημονικούς σκοπούς του Θεσσαλικού Πανεπι- στηµίου είναι μεγάλο[...]». Αυτό το πιστεύει όχι μόνο η Κοι- νότητα αλλά (κυρίως) το Πανεπι- στήμιο, που έχει µεγάλους στόχους για την αξιοποίηση του ιστορικού µοναστηριού. Το µοναστήρι της Πάου έχει κη- ρυχθεί το 1983. με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού, ως ιστορι- κά διατηρητέο µνημείο. Γιατί «uno- τελεί αξιόλογο δείγµα µοναστηρια- κής αρχιτεκτονικής». Βρίσκεται στη θέση Πάου Αργα- λαστής, γι΄ αυτό είναι γνωστό ως μονή Πάου. Απέχει από το χωριό της Αργαλαστής 3 χιλιόµετρα. Περι6άλ- λεται από έναν απέραντο ελαιώνα που φθάνει «Βαθιά ως τη θάλασσα». ΄Εχει μέτωπο τον Παγασητικό και το νησάκι Τρίκερι. Αναστήλωση µε δαπάνη του ΕΟΤ Το μοναστήρι αποτελείται: 1. Από το καθολικό του Αγίου Νι- κολάου. Εσωτερικά το τμήμα αυτό είναι κατάμεστο από τοιχογραφίες που χρονολογούνται στα 1778- 1794. Τα μάτια των εικονιζομένων αγίων ειναι λογχισμένα από τους Τούρκους. Η γενική κατάσταση του κτιρίου αυτού είναι σχετικά καλή. 2. Από τα κελλιά που συγκροτούν ένα διόροφο κτίσμα σε σχήμα Γ και συνεχίζονται με υψηλό µαντρότοι- χο. Το συνολικό εμβαδόν των κελ- λιών είναι 450 τµ. 3. Από το ελαιόκτηµα που περι- 6άλλει το µοναστήρι. Πρόκειται για ένα εκπληκτικό 1o- nlo όπου τα λιτά κτίσματα συµπλη- ρώνουν την εξαίσια φύση. ΄Εχειγίνει ήδη µια προκαταρκτική μελέτη από τον EOT, nou µε δαπά- νες του θα γίνει η αναστήλωση του μοναστηριού. Η εποπτεία για την προώθηση του έργου αυτού ανίκει στον αρχιτέκτονα του ΕΟΤ κ. Ξε νο- φώντα Ελοσίτη. Στην "τεχνική περιγραφή», που έχει γίνει από τον αρχιτέκτονα κ. Κώστα Παρασκευά, αναφέρεται: «H επέµθαση στο µοναστήρι πρωταρ- χικό σκοπό έχει τη διάσωσή του. αφού και από την Πολιτεία έχει χα- ρακτηριστεί ιστορικό και διατηρη- τέο μνηµείο. Η επέμθαση αυτή, όµως, για να έχει νόημα πρέπει να δώσει χρήση στο συγκρότηµα τέ- τοια. που και στο κτίριο να αρµόζει και τις ανάγκες της περιοχής να κα- λύπτει. Η χρήση του από το θεσσα- λικό Πανεπιστήμιο σαν κέντρο συ- νεδρίων υψηλής στάθμης, που να παρέχει τη δυνατότητα διαμονής κάποιου αριθµού συνέδρων. η διορ- γάνωση σεµιναρίων σε φοιτητές με θέματα που ενδιαφέρουν την πε- ριοχή (γεωργικά, πολεοδομικά), σε συνδυασµό µε τη χρήση του κέ- ντρου για τη διοργάνωση πολιτιστι- κών εκδηλώσεων, θεωρείται ότι κα- λύπτει τις παραπάνω απαιτήσεις και θα γίνει πόλος έλξης για την Αργα- λαστή και την περιοχή γενικότερα». Η δαπάνη για την αναστήλωση και διασκευή του μοναστηριού θα κα- λύψει ποσό 75 εκατοµμυρίων. Η πρώτη φάση των εργασιών θα τελειώσει το φθινόπωρο. Η ολοκλή- ρωση του έργου θα γίνει το 1986. Φυτώριο πνευματικής ζωής Στο µοναστήρι της Πάου το Πανε- πιστήμιο Θεσσαλίας θα οργανώνει συνέδρια και σεμινάρια. Θα λει- τουργήσει εδώ και μια κλειστή αί- Θουσα πολλαπλών χρήσεων µε 80 θέσεις. Σ' αυτή την αίθουσα θα υπάρχει και σκηνή θεάτρου. Στο μο- ναστήρι θα υπάρχουν, άλλωστε. δύο θάλαμοι μεταφραστών για τα συνέδρια. όπως και ένας θάλαμος προθολών. Στο ισόγειο της πτέρυγας των κελλιών θα διαμορφωθούν δύο αί- θουσες σεµιναρίων για είκοσι σπου- δαστές. Ακόµη. στο μοναστήρι θα λει- τουργήσει μια μικρή 6ι6λιοθήκη για την εξυπηρέτηση των δραστηριο- τήτων του Κέντρου. Εξ άλλου, στην αυλή του µοναστηριού Θα διαµορ- φωθεί υπαίθριος χώρος εκδηλώ- σεων με 150 Θέσεις. Σ' αυτό το θεα- τράκι θα δίνονται συναυλίες ή Θα οργανώνονται άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις προς τιμήν των συνέ- δρων, που θα µπορεί να τις παρακο- λουθεί και το κοινό. Για την εξυπηρέτηση των συνέ- δρων, των καθηγητών και των ερευ- νητών Θα λειτουργεί ξενώνας στα κελλιά του μοναστηρίου με δυνατό- τητα φιλοξενίας 19 προσώπων. Ακόµη΄ θα λειτουργεί τραπεζα- ρία. που θα μπορεί να εξυπηρετήσει ταυτόχρονα 30 συνέδρους ή σπου- δαστές. Για πειραµατικούς και ερευνητικούς σκοπούς Το ελαιόκτημα που περιβάλλει 1o µοναστήρι Θα αποτελέσει τον χώρο όπου το Πανεπιστήμιο θα κάνει καλ- λιέργειες «για πειραµατικούς και ερευνητικούς σκοπούς». Αυτό το κτήμα θα αποτελέσει και τον χώρο άσκησης των σπουδαστών του Γεω- πονοδασολογικού Τµήµατος του Πανεπιστηµίου. 'Εχει διαπιστωθεί ότι στο Πήλιο υπάρχει όλη η ποικιλία της ελληνι- κής 6λάστησης. Το κτήμα αυτό θα αποτελέσει τον ιδανικό χώρο για τη μελέτη και την ανάπτυξη της ποικι- λίας των καλλιεργειών, που υπάρ- χουν στη χώρα μας. M' αυτές τις προύποθέσεις το μο- ναστήρι της Πόσο θα είναι µια πρώ- τη πετυχημένη αλλαγή του προορι- σµού και μετατροπή ενός παλιού χώρου χριστιανικής μοναστικής ζωής και λατρείας, σ' ένα σύγχρονο Πνευματικό Κέντρο. Το µοναστήρι αυτό του Πηλίου ακολουθεί το παράδειγμα των Δελ- φών, που από αρχαϊκά χώρος Θρη- σκευτικής λατρείας έχει σήμερα µετατραπεί σε πασίγνωστο κέντρο εθνικών και διεθνών διοργανώ- σεων, εκδηλώσεων του πνεύματος και της τέχνης. . από"… [Ξ

ΣΥ ΓΚΑΛΕ Η… ΥΕΝ ΠΡΟΣ ,υ σι(εψιτστοΔπμσρΧ γ α το πανεπιστήµιο "ει-στ- '- EXH ΤΡΙΤΗ Η προμελέτη για τη μονόδ α διολογικου καθαρισμου Πολύ σύντοµα Θα υπορξουν ση- :ντικεε εξελιξειε στο Θεµα της ρυσεως καί λειτουργία; Πανεπι- ηµισυ στην Κεντρική "Ελλαδα τι στον ευρύτερο Θεσσαλικό χώ- ). TO συµιιερασμο αυτο συνάγεται πό Tic εποψ΄ες που είχε ο Λη opxoc Βολου κ Κουντουρης peI ρμόδιους υπηρεσιακους ουρανου-! ες. κατα την πρόσφατη μισθωτή ου στην Αθηνα Πιό συγκεκριµενα c K. Δήµο… οι: συναντήθηκε µε τον (upunoup—I mm Μου στην συναντηση του όαση µε τον ι΄οιπουργ ΄ ιοτσΕιας. Οίκισµου και ΠεµιΘ΄α΄λ- ίοντος. συζητήθηκε το θεμα της ισρηγήσεωο στο Δήµο τών ωο- Ξων του KH' ψηφίσμοτος για την >ντιµετωπιση τών εξόδων της λει ιουργίος Too Πολεοδοµικου Γρον γείου. "Επίσης ΖητήΘηκε ή χρηµατοδό men του Δήµου για την εξαγορα της πλατείας Νεαπόλεως καί ήί Βοηθεια του υπουργείου για τη? τοσο-ωρννη επανδρωση του Χηµεί-| ου εν όψει του καλοκαιριού καί για τήν αντιµετώπιση της ρυπαν : σεως του ΠαγαοηττκοΟ. ί Τελος συζητήθηκε το Οι"… τών I tneKTOocuw καί του σχεδίου πόλεως. …… μωρε-| οσον. εν όψει της ψηφίοεως του ' ΜεταθατικοΟ Νόµου. ' | ο . ί. Κι ! ΠΟΛ|ΤίΣΤίΚΛ ΄ι ΘΕΜΑγΑ .…τ ! τροποποιήσεων να Παιδείας κ. ΠαποΘεµελή τον οποίο ενηµέρωσε καί έθεσε ότι όψη του στοιχεία καί µελετες που υπαρχουν για την ιδρυση του Πα- νεπιστηµίου γενικώτερσ. καί για τίς Ανώτοτεα Σχολές που σε πρε- πει να λειτουργήσουν στα BOA ολο… [ναμ ΕΠΣ? Ψίί ΠΑ Το … Οί Οι Είδικοτερα I 'H συναντηση αύτη αποτελεί αυ- I νεχεια της προηγούμενης τών τεσ σαρων Δηµσρχων τών Θεσσαλι- κών πόλεων με τον κ. Υφυπουρ- …- …ΐξυνέιεια "ή σελίδα 6 "Μι …; .. l ΘΕΣΣΑΛΙΑ - "." Συνέχεια από τή "% ! γα, που είχε πραγµατοποιηθεί | προ μηνός, περίπου. 'Εν όψει αυτών τών εξελίξεων O K. Δήμαρχος συγκαλεί την προ-' σεχή Τρίτη καί ώρα 8.30 µ.µ. στην αίθουσα τού δημορχείου σύσκεψη στην οποία κλήθηκαν να παρα- στων οί πρόεδροι τών επιστηµο- νικών συλλόγων της πόλεως. 'Στή Στη σύσκεψη Θα γίνει ενηµέρωση Kal ανταλλαγή σκέψεων για την μεθόδευοη της προδολής του θέ- μωρο. Ο ΒΙΟΛΟΓ|ΚΟΣ ΚΛΘΑΡίΣΜΟΣ 'Ενα ο .Ao Ζωτικης σηµασίας σε ί χρηματοδότηση τού Δηµ…- ? mod. άστρου για το 1933 και το; 1984 συζήτησε O K. Δήμαρχος µε την υπουργό Πολιτισµού κ. Μπο… καύση. καθώς επίσης καί τήν χρη ; 'µοτοδότηοη μεσω του ιιερ'φι;ρε--α- K00 προγράμματος της ΕΟΚ καί τήν ανισχυοη τών πολιτιστικών &… δηλώσεων του Μιλοκαιρ΄ ου, που 'φέτος Θα είναι ευρύτερες | Ε'ιιίσης µε. τον γενικό γαρ, ιµα- του του υπουργείου υιιζηττ΄ιΟιικε ζω σε… της ανακατασκευής του I'Apxofou Θεατροιι και ΖητήΘηκε να συντομευΘοΟν ο! διά… και… !… συνέχιση του έργου να πού Μ…… µε? παρογΜεο … αυτό της καπως… KoI- της εγκατάσ- 'ωα µοναδα; BIMOWOU. "Οσον οµού. .- Πιο συγκεκριμενο O K. Δήµω xoc συζήτησε µε τον υφυπουργό ΕΜ: 0+K0voulqc K l‘ewbyIm δη TO Θεµα τησ διαδικασίας γιε ποίο Θα συµ6αλουν οίκονοµικα οι Βιοµηχανίες που έχουν τί: εγκατα- στάσεις τους στην Βιοµηχανική πε- xeTauTIKoo δικτυου Ο Κ Υφυπουργός απαντάτε ΄ο- " σύντομα θα καθορισθεί η …. δάσωση τών Βιομηχανιών μετά α' nO κοινή συνεννόηση με TO Μουρ - .- τον καθοριψρ 1'00 ποσα] µε 10 & . µια… στην κατασκευή Too dno- … ι | ' . ζ'…. Α…… "#99… και την Για τη "του"… "Μια- ωςμανΘδσς ΒιολογΜ΄. απ» Μ΄ των λα ράσα εγινε γ' O …'… …. ε…τ κατά… … 250 εΚατοµµφίων του»… εγώ εχει ήδη αρχίσει #5… για την εκπονηση τηε παπικής." Για το 1983, παντως. …ε- ΄ται να διατεθεί πίστωση συµβολι- κή. που 6O ανέρχεται στα πιο… Γαµώ… δρομο _ ' Οσον (αφορά TO συνολικά KO- OT‘oc Tou‘ C'pvou OnOxeTeanwc. ύ- παρχει σηµερα η εκτίμηση ότι τα- πιο Θα Θεωρώ… TO 1 &)… 60 : εκατ". δραχµές Kal ότι ή αν…!» Ή…" δρχ TO αλλο 8O φα της ΔΕΥΑΜΞ θα φθάσει τα 17 ' από δάνεια της Διεθνούς ΤΜ" 2ης. από Μαο΄ιες επενδύσεις K από δανεισµό. Για TO 1983 πραΘλ'επεται να 6 στεΘουν συνολικό 771 ότι… δρχ.. από τα Onoio τα 71 "στο… Θα είναι ή αυµΘολή της AEYAM Για τον σκοπό αυτό έχει Ζητ δανειο από τα Ταµεία Home“: , θηκών Kol Δανείων. ΄ Παντως. Θα" πρεπει να σηµα Θεϊ ότι ο ρυθµός απορροφήσεω τών πιστώσεων είναι σχετικα 6 δύο. αφού κατα την τελευταία'δι πιο απορροφήθηκαν µόνο 587 κατομμύοιο δραχµες. ΕΠΑΝΔΡΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ "Εξ αλλου ο κ. Δήµαρχος au- ναντήθηκε µε τους υπουργούς Προεδρίας και" 'Θσωεριψ κ.κ. Κουτσόγιωργα καί Γεννηµατά μ; τους οποίους συζήτησε Θεματα ε- πανδρώσεως του Χαιείου της ΔΕ- ΥΑΜΒ και" του 'Ερευνητικού και τρου (που ήδη OnO µηνών Acnoup ΄ γεί σαν οργανισµός) µε ειδικό ο I nIOTrwov-KO Μπακ). "Επειδή για την πρόσληψη O- πσιτείτσι είδικό διάταγµα, δόθηκε η δισΘώαίωση ότι & προωθηθεί η που… διαδικασια-Ν… τήν γρή- γοΜ.αντιµετώ…ση του Θέµατος στο νέο πλαίσιο τών προσλήψεων «, στο Δηµόσιο…

ΤΗΛΕΓΡ ΦΗΜΑ Α.Ε.. © © -ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΝΑ Α.Ε. 3 ( Σ I A 'Α132 υΚΑΡΔΙΤΣΑ 441" ΄1ΐ 1η"? 0806 ΥΠΟΥΡΓΟΝ ΠΑΙΛΕΙΡ" Κ 6ΣνΡ€ΙΟΜ ΡΑΡΑΝΟΩΕΟΥ 2ΔΙΟΙΚΟΥΣΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ πΑΜ/η;ο οεκπμα1ΔΣ. Η οι. υ ΕΚΕ ΕΥΧΑΡΙΣΡΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΝΑ ΠΑΡΑΣΤΩ ΣΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΡ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΤΟΠ ΛΥΠΟΥ ΑΕΕΣΕ ΛΥΠΟΥΗΛϊΕΕΕ ΛΥΠΟΥΜΑΙ ΠΥ ΑΕΠ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΑΡΑΣΤΩ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΝΕΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛ[ΚΟΥ ΠΑΝ/ΗΟΥ ΣΕ ΠΑΝΣΠΙΣΤΗΜΙΚΟ ΒΟΛΟΥ ΩΣ ΓΝΩΣΤΟΝ ΩΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΛΙΕζΑΣ Τί! 1ΡΒΠ…ξΜ ΑΦΟΥ Ε]Π](ΙΝΑ ΑΡ"14Π]| ΑΡΗΟΛ[ΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΟΥ ΕΙΧΑ ΣΥΣΤΗΣΕΙ. ΑΝΩΤΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΑΙΛΑ"ΩΓΙΩ' ΄ΚΑΗΕΕ ΑΚΑΛΗΝΙΩΝ ΚΑΙ ΣΧΟΑΩ" ΝΗΠ[Α"ΞΓΐ "ΉΤΟΡΤ" ΤΗΣ ΕΤΣΗΓΗΣΕΩΣ ΠΟΥ ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ ΤΟΥ 1081 Ο ΤΟΤΕ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΟΓΟΣ Η r ΡΑΛΛΗΣ ΕΞΗΓΓΕΛΕ ΕΠΟΠΙΟΝ ΤΩΝ ΛΗΜΑΡΧΝ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΄"Ν ΛΠΗΝΑ ΤΨΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ θΣΣΣΑΛΞΚΟΥ "Δ ΐΠΙΣΣ!!Η[ΟΥ ΣΥ??ΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΜΕ Τι… ΠΡΟ€)ΕΣΗ ΟΠΩΣ [.."..1]΄ΥΡΓ|>|ΘΟΥΝ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΙΣ "ΡΟΤΕΥΟΥΣΕΣ ΤΩΝ θΕΣΣΑΛΣΗΩΝ ΜΟΝΟΝ ΚΑΤΑ ΣΥΝΕΠΞΙΛ H ΑΛΛΟΤΕ ΣΧΟΛΗ ΝΗΠΙΑΓΩ"Ώ" ΘΑ ΠΛΡΕΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΚΑΡΏΤΤΣΑ ΥΠΕΝθΥΜΙΖΩ ΟΤΙ ΕΠΑ ΝΕΙΛΗΝΞΝΩΣ ΕΧΩ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΞΙ ΟΤΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ Ω1ΑΤΑΞΙΝ ΤΟΥ Ν 1268/82 ΥΠΑΡΧΕΙ ΝΟΗΙΉΗ ΕΥΧΕΡΙΑ ΟΠΩΣ ΙΟΏΥΌΞ! ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΗΣ ΟΙΚΕΙΑΣ ΣΧΟΛΗΣ 5ΤΥΝ ΡΟΣΗ ΤΗΕ ΚΑΠΟΙΤ5Α5 ΑΘΑΝ ΤΆΛΙΞΛΥΡΟΣ ΑΝΤ!ΡΡΠΟΕΟΗΟΒ BOYLHS "Ο' ? ΑΕΡ"ϊ ΥΠΥΡΓΟΗ ΠΑ[ΛΕΣΑΣ Η ΓΕΩΡΓΙΟΝ ΠΑΠΑΝΛΡΕΟΥ ‘T 2 ΟΙΐΞΞ Ο!ΟΙΚΟΥΞΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ HAN/.896 ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ' "| 1. ΡΒ Ο" 51 1. '.) & 1. 1268 Β 9Ξ733 Υλ"Ο .; I > m ή Ό > 9 := 1 > µ. νωΗΦνα.|3ν. 3ιΏ * ,- νωΗΦνωΞνΗι χ.

.] Μπι "Μ.! "Ε'" nor- >… -(113 "ΕΕ) Α0. Ο… -(Ο ΕΞ !… ιό Όσα |)? -'.ι. Κι ? ΕπιΘ= γαι οι "να" …κι…- "… human-a η "θα… … το 6o τµηµα και &αιανεχομι… από την Καν-πηγα … οξιάς και "ή πιτ… Β)… 2.000 µ) ζω… &… οι…. Η Δηµ"… & γινει στον Α- … Λουκ"… στις 8 Με… 1989 "µία: Δια… και &… 8…)0-9. )0 µ. µ. …ο …ισµΜ … που δηµΜ…… αν…" της αρµο- Bum; και… Για να γίνω Μις δεκτός στη Μυυπ…ια "ο… να φον")…- on εΜιΛ σφαιρα» :… …αν) &… :… και γραμµένο αυτό σεως να»)… να» Ταµεία» Παρ) ων Μι ΔΜΞων πιο… 500,000 &"… ίσου "ως το ΠΙΟ του οριζο µάγου ορίου …… προσφοράς, Π…… …… σας"… το πο «] 2,50 …. ως: um καναλι;- λ:ον. γουν 3.5 Ει7χ… ςχνα ιι].5 χρή- mung ζυλιιας ι.… νυν δρχ, 12 n- … πιο Μ…"… Ως προς τους λοιπούς … ι- σχυει η αριθ… 66Ι)26-4--Ι9Θ9 δια-ήσαν. του Π…. Για πιοι…εας πληροφορίες στο Γραφείο "Κ Κοινο1ψας ια- .6 με ιαγωιμκ µια… …… ώρες. Α…?- …νίνια 26—4—89 Ο Μπος της Κοινοψας Ν…): "|… |1ΔΝιιιιιτιιΜ|ο οεΣΣΑΛιΑε AIOIKOVIA EflITPOI’IH s: ΠΕΡΙΛΗΨΗ AIAKHPY. Ξ"! ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Το π………ή… Gremlin; "υψώσω 'α'ιιό δηµόσιο µιιοδονιιό διαγωνισµό µι αν… Ψσμηιιξνη προθωµ'ια ιαι µι σφραγισµένα Μασάζ για την αναδιιξη αναδόχου που Θα mama. … προσωπα …" "φαιάς: Ματιών, από την "λιτή των εγιαινϊυν "… ψ yaw-nu 1ο Πανιπισ1ήιο 91.0- αω,ιας στις l5 Mc'i'ou 1989 ανα Βόλο. I. Ewan κλινών "αν Θα χρησιµοποιηθούν για ης l4 ή .… |") Mcri‘ou I989 για 80 άτοµα (20 µωα).ι…, 30 &. αλμα], µ. µπάνιο :… πρωινό, οι ξινώσιόο Β΄ …ηΥωΙσ;. "την πόλη του 86… Το ξενο- &µίο nob?“ να έχω κλιµατι- σμό, ανηφόρα, στα µπαρ και αίθουσα 6ιξιόσων. 2. "µουσική "από… & αµα…" και ποτών που Θα πνο- ααιοθοι':ν µετά την "Η"", … εγκαινίων. ιαθύ; και …'»; διί- Μυ για όπως του; προσκο- ιληµίνΜ τα; Πανπιο1ηµίω Θεσσαλίας … && της Ι5ης Ma'i'ou l9l9. 3. Ο διαγωιοµο; θα γίνω να 5 Mai'uu I989. ηµέρα Πα… ιρακινή και ένα 09.00 ma γραφής της Amt-(0000; Επι. τροπή; του Πωιπιστηµϊω Θω- 0α1.ι΄σ'.. στο Βόλο. Τάκη Οικο- νοµαιη 47 και Γαµ&'α Συιολιιδς …αλοΥισµδς δαπάνης ψάρι 3.300.000 δρχ., πλέον τον ανάλογα; Φ.Π.Α. Π).ηροΜΞι… και mam/“:52: Βιαιηρ&ξιι; µπορούν να Μίρ- m m ενδιαφωδµινοι τις «» τόσα"; ημας … ώρες … ΔηµοσΙ… Υνηριαιύν, στα να» …;… 'η; Διοιιοώας Επιτροπής του ΠαΜισ1ημϊω Μσαλίας 00 Βόλο, στα "βάσανα 37. 775 και 3|.ΙΙΙ. Αθήνα 27 Απριλίου [989 0 Πρόεδρος ΚαθηγηΨήκ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ του αιώνιας 1000, Αλικη Μ……- πα'Αω στη µνημη Μάνου ως Γ…, και προσφιλών νικών 10, 000. Ιωάννα Καλένιζη ο… µνήµη συζύγου της …. 6000. Κον… Μαη Βικ 1000. αν… µας στη µια… "WOVEN να…" 2000. rm. Θω- ανυ…μος ως |0.ooo, -- Για το ""…η &… να Συλλόγου ιών ι0ιλυν των ζώα. um Μίλων-. το ΔΣ του αλλι- ,… Μάμα. 6000 om …ή… Κ…ο΄ινας Νικολά"… - Είµαι …. από την ψυγεία… γ… Η"; ΜΜΜ 2000, Δηµ, Άνταµ… … Μ…"… να: πλ…. 20.000. Σύλλογος Καθηγητών Ει- - Υπ'» :… Amount-flu}: Λ. Μποµπ… Λυκείου στη µνηµη μη- διλώιψας -0 ΚΑΛΟΣ …κι- "ένας Μα. Μελάνη I500, Δήµω… …ΤΗΣ- ""οι… οι: Μωιά 5000, M. Λωζάνης Με πλάκα Μα… … µήνη να Δηµ… της µηπως η… Αµα …'… 1000. CHI. &… Μ… Mac 10.000. Σοφα, πω;… για να στη µνηµη Ενάλιος …το Η" στη μνήμη "κ µπάρας "κ λη 5000… Ια…ιτιιή Μάνο ΏΏως. ΕΜ… ΧαλέΒα «Μιας γώ &… 15.000. Μία Ψυγεία Λ. µπιν"… Μ…πκΣ…µ.… "να" …… …10.0ω' Ιδέα… "η!:!υ"""πΤΞ ">... .....-- " ΠΑΙΔΙΚΑ ΕΠΙΠΛΑ . ΜΠΕ ΜΠΕ ......"- "ου".- fl KPEBATAKIA - KAPOTZAKIA σε µεγάλη ποικιλία " ΑΛΛΑΞΙΕΡΕΣ . ΦΟΡΜΑΚΙΑ΄ Η ΠΛΡΚΑ - ΣΤΡΑΤΟΥΡΕΣ ! ΠΑΙΓΝΙΔΙΑ . ΕΙΔΗ ΔΩΡΩΝ » ΆΝΐΩΝΙΟΥ+ ΣΤΗ NEA ΙΩΝΙΑ, MAIANAPOY 121.ΙΗΛ. 69. 608 "lHIfiZflflfllmxrrn .. . ......" . . η...........ιξ.3ιΗΗ ". .. μι... . .. "Υ"!!! . .. . . .. ηιιοιιιιιιιιιιιιοιΝιιιι- “a..." α|Φ"ν""Ο' Οι…… .… "ο… ι... .… ............:…….. .. .…::. .. ..::::::::: .::.**-ν……-γ…--… . …. π…... ... . ΝΕοΝγΜΦοι πρωι)… ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ιΝΘυηιιΕιι …… ! Στολισµός εκκλησίας µε χρυσάνΘεµσ ΟΛΛΑΝΔΙΛΣ Η Νυφική ανθοδέσµη µε λουλούδια της προ- .τίμησής σας Η Αυτοκίνητο όπως εσείς το Θέλετε .τιΜεΣ ΠΟΥ ΔΕΝ φΑΝτΑΖεΣΘε : MAIANAPDY 10. ΤΗΛ. 68.386 - 68.586 ! ΓΡ. AAMflPAKH 26 (HAAAIA) ΤΗΛ. 31.695 nun" ununuuu-u-c- ι-οιι.ιι.......ιι... =="....................; 28228" «…!! "3:88:82 .. οι .....ι...ιι-ιν…ιιο ιιοιιι...ι-...-ι ! .ιιιιιιι. unaccou- …!"!!!!!!!!"!!Ώ .ι::€ι . ." υ-υι-.-ιιιδι5Έ.έιι.ιέδίδδΞζζδιι..ι.ι..αιο.ιδ ΓΕΩΡΓ mi |. ΣΠΥΡΜΣ "να… υφιιιΜιιτΡυΣ "Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης -- --.. ΙΑΣΟΝΟΣ 96, ΤΗΛ. 38.364 . 37.490 . -ΔΔΔι-α .µ. .- "΄ί'Ο'ιΡ'ΨΠΓ"Ψλ,'Ν|.Ν'ΟΗ|ΟΠ"ΙσΨΝΡΨ'Ν'Ο'ΝΕ - ------------- .,........-.μι.........,....-ιι...-

Ε ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ K. ΑΡΣΕΝΗ KAI ΣΥΣΣΩΜΗΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ] ανεπιατήµια: Πανηγυρική τελετή εγκατααταιις της Πρυτανείας ίλια άτομα έχουν προσκλη- γ θεί στην επίσημη τελετή ε- γκατάστασης των πρυτανι- κών αρχών του Πανεπιστη- μίου Θεσσαλίας που θα γίνει την Κυ- ριακή I4 Μαρτίου στις 7 το απόγευμα στο αμφιθέατρο του παραλιακου συ- γκροτήματος του Πανεπιστημίου στο Βόλο. Στην επίσημη τελετή θα παραστεί ο Υπουργός Παιδείας κ. Αρσένης, κα- θώς και ο Υφυπουργός παρά τω Πρω- θυπουργώ κ. Γιώργος Πασχαλίδης, που θα μεταφέρει μήνυμα του κ. Σημίτη και της κυβέρνησης. Φυσικά έχουν προσκληθεί να παρα… στούν οι εκπρόσωποι της πολιτικής η- γεσίας της Θεσσαλίας. πρυτάνεις των άλλων Πανεπιστημίων της χώρας, οι πρόεδροι και τα μέλη των Λιοικουσα΄)ν Επιτροπών του Πανεπιστημίου. εκπρό- σωποι των φορέων της περιοχής και άν- θρωποι της εκπαιδευτικής κοινότητας. Η εκδήλωση εγκατάστασης των που τανικών αρχών θα έχει πανηγυρικό χα- ρακτήρα. Δεκατρία χρόνια μετά την ί- δρυση και λειτουργία του Πανεπιστημί- ου Θεσσαλίας εκλέχθηκε η πρώτη Σύ- γκλητος με πρύτανη τον πρώτο πρόεδρο του Πανεπιστημίου κ. Παντελή Λαζαρί- δη και αντιπρυτάνεις τους καθηγητές κ.κ. Νικ. Αράβα και Κώστα Μπαγιάτη. . Της επίσημης τελετής θα προηγηθεί συνεδρίαση της Συγκλήτου στην οποία θα παραστεί ο Υπουργός Παιδείας και θα τεθούν βασικά ζητήματα προτεραιό- τητας της εξέλιξης και ανάπτυξης του Πανεπιστημίου. Στις 7 το απόγευμα θα γίνει στο αμ- ιθέατρο η επίσημη εγκατάσταση. ο πρύτανης Παπ. Λαζαρίδης Αμέσως μετά θα δοθεί δεξίωση στη "θόλο" του Πανεπιστημίου, στο κεντρι- κό δηλαδή αίθριο του παραλιακου συ- γκροτήματος, δίπλα από το αμφιθέατρο Στις 6 το απόγευμα της Κυριακής θα συνεδριάσει η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου παρουσία του κ. Αρσένη, ενώ στις 7 θα γίνει η επίσημη εγκατάσταση που θα γίνει η τελετή. , Ο Υπουργός Παιδείας θα φτάσει στο Βόλο το μεσημέρι της Κυριακής και αναμενεται να παραμείνει και το βράδυ, ενώ θ αναχωρήσει για την Αθήνα το πρωί της Δευτέρας. Με την ευκαιρία της επίσκεψης του κ. Αρσένη ο πρύτανης του Πανεπιστη- μίου θα θέσει στον υπουργό προτάσεις και απόψεις για την ανάπτυξη του άνω- τάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος, ενώ δεν αποκλείεται να τον συναντήσουν και εκπρόσωποι των καθηγητών και της υπόλοιπης εκπαιδευτικής κοινότητας. Στο μεταξύ ήδη ο κ. Λαζαρίδης έθε- σε στο Γενικό Γραμματέα της Περιφέ- ρειας Θεσσαλίας κ. Βασιλείου το θέμα της απαλλοτρίωσης κτημάτων κοντά στο ιατρικό τμήμα της Λάρισας για την επέκταση του τμήματος. Παράλληλα για το ίδιο θέμα έχει επικοινωνήσει με τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας κ. 7.ησιμόπουλο και τον Ειδι- κό Γραμματέα κ. Κλάδη. Εξάλλου επιβεβαιιί)θηκε η ίδρυση του τμήματος Βιοχημείας στη Λάρισα εφ* όσον βέβαια υπάρξει η ειδική μελέτη που είχε ζητηθεί. Όπως έγινε γνωστό η μελέτη έχει ήδη υποβληθεί και κρίνεται ικανοποιητική. Ακόμη ο κ. Λαζαρίδης έθεσε το θέμα της παραχώρησης εκτάσεων στο Πεδίον του Άρειος για την επέκταση των εγκα- ταστάσεων του Πανεπιστημίου. Ήδη έ- χει έρθει σε επικοινωνία με τον αρμόδιο Υπουργό Γεωργίας κ. Ανωμερίτη, τον κ. Πασχαλίδη και τον κ. Τζανή, αλλά και το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας κ. Βασιλείου Ο τελευταίος μάλιστα υ- ποσχέθηκε ότι 0 αναλάβει να προωθη- θούν άμεσα οι διαδικασίες ώστε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να παραχω- ρηθεί η έκταση στο Πανεπιστήμιο. ΤΟΥΛΑ ΚΕΚΑΤΟΥ , O ( ΣΟΥ ? .Ε&ΕΤ ("οι'ι3οΗ γ'γ' Μ…"! « τωιΧγπ:9%Θ Η); 03ιό3θνφ9

Εφοοφλξα … Η Θ&εςξςτλζαΣ &&Ως ., -. Μ'!.…...υ…… ΠΑΝΗΓΥΡ|ΚΗ Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ EI'KATAZTAZHZ ΤΗΣ ΠΡΥΤΑΝΕ|ΑΣ ΣΤΟ ΒΟΛΟ Γ. Αρσένης: “H κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα στην ανάπτυξη του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας "Προτεραιότητα για την κυβέρνηση αποτάεί n χρηματο- δότηση και n ανάπτυξη του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας, ώστε να παίξει πρωτοποριακό εθνικό ρόλο" τόνισε -μετα- ξύ άλλων- o Υπουργός Παιδείας κ. Γ ερ. Αρσένης μιλώντας χθες το βράδυ σπιν εκδήλωση της επίσημης εγκατάστασης των πρυτανικών αρχών του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας". Δεσμεύθηκε ότι n Πολιτεία Θα δώσει τους απαιτούμενο… πόρους για την ανάπτυξη του και την προσφορά του amv εκπαίδευση και ευρύτερα την κοινωνία. "Στόχος, υπογράµ- μισε είναι τα επόµενα Χρόνια το Πανεπιστηµίο Θεσσαλίας να γίνει γνωστό ως ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια της Ευρώπης". Ο πρώτος Πρύτανης του Πανεπισπιµίου Θεσ- σαλίας κ. Παπ. Λοκρίδας τόνισε ότι δίνεται έμφαση στην πανεπιστημιακή έρευνα σε συνδυασμό µε mv παραγωγική δραστηριότητα, ενώ το πανεπιστήμιο θα είναι παρόν Της ΤΟΥΜΣ ΚΕΚΛΤΟΥ αδικότερα ο κ. Αρσένης mums ότι η κυβέρ- νηση θα βοηθήσει και θα χρτµατοδοττ΄ισει την ανά- πτυξη του Πανεπιστηµίου. τονίζο- ντας ότι στα αμέσως επόμενα χρό- νια (20002006) η Εκπαίδευση θα εί- ναι από τις βασικές προτεραιότητες της κανω…. Ο Υπουργός κάλεσε τις νέες πρυττινικε'ς, αλλά και τις αρχές της Θεσσαλίας σε συνάντηση μέχρι το τέλος του μήνα στο Υπουργείο το οτε να τεθούν τα ζητι'ιματα προτε- ραιότητας για την περαιτέρω ανά- πτυξη του πανεπισττμίου τα οποία και θα πρ…… για χρηµατο- δότηση με"… του πακέτου Σαντέρ. Παράλληλα ο κ. Αρσένης υπε- µια… της εκπαιδετπικής με- ταρρύθμισης. για την οποία έκανε ε- κτενή αναφορά. ιπτογικηιμίζοντας ότι "η πολιτική της κτβέρνικπις εί- ναι ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση στην τοπική κοινωνία. για κάθε παιδί. κάτι που άλλα… ε τι- ποτελεί και κοινωνικό δι…ιίαιιια". O κ. Αρσένης ακόμη δεσμεύθηκε πως θα δοθούν στο Πανεπιστήμιο μεταπτυχιακά προγρ(ηιµατα, ενώ και τα Προγράµι…τα Σπουδών Επιλογών θα δώσουν την ευκαιρία σε κάθε Έλληνα να έχει πρότήλαση στη γνώση. Ο υπουργός τόνισε πως προτεραιότητα της κιβε'ρνησης θα είναι ο χώρος της Παιδείας και το 20002006 θα εξασφαλισίλ)ύν όλοι εκείνοι οι πόροι που απαιτούνται και το ζητούμενο τότε θα είναι η σω- στή τους αξιοποίηση για να επιτευ- χθεί αυτή η ανάπτυξη. "Είμαι υπουργός που τολμώ", είπε σε άλλοστιιείοτηςοιιιλίας του, αναφερόµενος στα θέματα που βά- ζει η Σύγκλητος του Πανεπιστημί- ου Θεσσαλίας. που συνεδρίασε πριν την επίσημη τελετή εγκατα- (mum; και εξέδωσε σχετικό ψήφι- σµα αιτημάτων. Για το Πανεπιστήμιο Θεσσα- λίας ξεκινά ένας νέος κύκλος με με- γαλες ευθύνες. υπογρι΄ιιιμισε από την πλευρά του ο Πρύτανης κ. Πα- ντελής Λαζαρίδης, τονίζοντας ότι στόχος είναι να δοθεί φραση στην πανεπιστηµιακή έρευνα και την πα- ραγωγή. O Πρύτανης του Πανεπι- στηµίου Θεσσαλίας εκανε ανι αγορά στο ιστορικό ίδρυσης και λειτουρ- γίας του πανεπιστημί…ι που χρο- νολογείται από το 1084, πέρασε όλα αυτά τα χρόνια από διάσορα στά- δια και στην πορεία επτιντιπρτκι- διόρισε τους στόχους και τις πολι- τικές του. "Σήμερα το Πανεπιστήμιο. ιι- πογράμµισε, δεν λειτουργεί µε λίγα ση του υπουργού και κατ' επέκτα- ση της κυβέρνησης για τη στήριξη του Πανεπιστηµίου. Η χθεσινή επίσημη εκδήλωση της εγκατάστασης των πρυτανικών αρχών έγινε παρουσία των εκπρο… σωπων της πολιτικής ηγεσίας, των τοπικών αρχών, της εισταιδειπικής κοινι΄ττητας και πλήθος κόσμου στην αίθουσα "Γαιννης ΚοριΥιτος" του παραλαικου κτιρίου "Παπα- στρι΄ιτος". Είχε πανηγυρικό χαρα- κτήρα και ήταν έντονο το συγκινη- σιακό στοιχείο. Πριν από την τελετή συνεδρία- σε η Σύγκλητος του Πανεπιστηιίου Το Π. Θεσσαλίας είναι ένα κεντρικό πανεπιστήμιο και μπορεί να παίξει cumin-1K6 εθνικό ρόλο, ενώ Βασική προτεραιότητα Θα δοθεί στη χρημα- τοδότηση για τα έργα υποδοµής και τα εκπαιδευπκά προγράµματα αννίνων κ. Χρ. Μασαλάς, Πειραιά κ. Νικ. Πλιιίσιος και ο τιντιπρι΄πα- νης του Αριστοτελείου Πανεπιστη- μίου (-)εσσαλονίκης κ. luxw. Αντα)… νόπουλος. Λκολοι΄θησαν χαιρετι… σμοί από τον βουλευτή του ΚΚΙ"΄ Μαγνησίας κ. Γκατζή, τους Νομάρ- χες Μαγνησίας. Λάρισας, Τρικά- λων και Καρδίτσας κ.κ. Σκοτινια΄ι- τη, Φλάκυ, Πατρίσια… και Αντι- γντικττόπουλο, τους Λημάρχους Βόλου, Λάρισας και Τρικάλων κ.κ. ΚοιΜοι΄ιρη, Τζανακούλη και Σπιτ- θή. Αναφορά έγινε από πολλούς ο- µιλητές στη σωµατική συμβολή του αείμνηστου Γιάννη Φάτση. για τι οποίο όπως είπε ο κ. Λαί'ιιι…-ί "|. σι΄Ντομα θα γίνει τιμητική …,: » ι" ση. Δόθηκαν συγχαρητιχ…α .…» τους οµιλητές σε όλους όσοι .ιτ . » των γιατηλειτουργια T’ l Η ! στημίου ενώ είναι… |…» | στο ιστορικό του πιο…. τις… . . * ιδρύματος όλα αυτά τιι για… | . εκδήλωση έκλεισε µε μουσικη …. τη Στατιστική (Καίτοι… του Κι ιζ- λιτεχνικού Οργανισµού του Λη… …… Βόλου υπό τη διει΄θιτνση του Εν… ών Κόναν. Ακολοι΄θτγιε διΞί……, στο αυτό" του ΙΙανεπιστιηιτι»τ| στην οποία παρευρέθηκε πληθιν κόσμου που σιΝεχι΄ιρη τις πρ…… κες αρχές και ευχήθηκε "καλή να τα…" στο δύσκολο εργο που τη… µίζεται. Τέλος. αξίζει, να τπιιιειιιιθιτ΄ ότι ήταν πρώτωανή και τα α…… .… τα μέτρα τισψιλείας χθι : το [ανιόν μέσα και έξω από το χ…… .. τιν Πα νεπιστη|ιίου Θεσσαλίας. ΔΗΛΩΣΗ ΑΡΣΕΝΗ ΣΤΗ “eds" Υπάρχουν δυσκολίες στο ΠΑΣΟΚ ΄ αλλά θα πρυτανα΄ισει το που… ευθύνης τμήµατα, αλλά με πολλές σχολές και ολ(Υκλτχκικιε΄νη εκπαίδευση, ενώ πρωτοπορεί στην έρευνα. Λειτουρ- γούν 103 εργαστήρια, 78 από τα 0- πιο… παρέχουν υπηρεσίες σε τρί… τους. Το Πανεπιστι΄ι|ιιο, είπε, πρέ- πει νιι θε΄λγει και να είναι παρόν στην κοινωνία. Σήµερα (τριτο… 2.500 οποίκδαστε΄ς, ενώ |.5(Χ) είναι. εισακτε΄οι κάθε χρόνο. Η πορεία του δεν μπορεί ν' αναχαιτισθεί και γι' αυτό η πολιτική της πια…… θα πρεπει να είναι τέτοια που δεν θα φρενι΄ιρι'ι αυτή την πανια ανάπτυ- Eng". Κλείνοντας την οµιλία του ο κ. Λαζαρίδης ζήτησε τη διαβιβαστ- ίζξψζ-ρςι παρουσία του Υπουργού και εκδό- θηκε ψήφισμα µε τα βασικά αιτήµα- τα και τις προτεραιότητες που πρέ- πει να τεθούν. Με την ανάγνωση του αντισώματος άρχισε και η επί- σηµη τελετή. Ακσλοιλ)τκκιν χαιρετι- σµοί από τον Μητροπολίτη Δηµη- τριάδος κ. Ιγνάτιο, ο οποίος μετε- (my και μήνυµα του Αρχιεπισκό- που, ενώ αναγνα΄κτθηκαν χαιρετι- ομοί και επιστολές από τον Υφυ- πουργό κ. Γ. Πασχαλίδη και τον πρόεδρο της Βουλής κ. Κακλαµά- νη. Στη συνέχεια χαιρετισµό απηύ- θττναν ο πριίιην Υπουργός Παιδεί- τις κ. αποικίας οι πριπάντις |… Ενωτικό µήνυμα έδωσε ο Γερ. Αρσένης. σε δήλωσή του χθες στο Βόλο, στο περιθώριο της τελετής εγκατάστασης των πρώτων πρυτανικών αρχών του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας, όταν του tn. ,τήθηκε να σχολιάσει την αποχώρηση μελών της Κεντρικής Επι… τροπής του ΠΑΣΟΚ από την τελευταία συνεδρίαση του οργάνου "Άσχετα από το τι έγινε στην Κεντρική Επιτροπή - τόνισε - αυτές οι λίγες,ηµ.έρες που μας μένουν πριν από το συνέδριο θα πρέπει να είναι μέρες περισυλλογής. Όλοι πρέπει να αναλογι- στούμε τις ευθύνες που έχουμε απέναντι στην ιστορία του Κική ματος. απέναντι στο λαό που μας έχει στηρίξει και απέναντι στην προοπτική που πρέπει να δώσουμε και να πάμε στο συνέδριο μι αίσθημα ενότητας και αλληλεγγύης. Τις όποιες διαφορές έχοντα. πρέπει να τις λύσουµε μέσα στο συνέδριο και την επόμενη ηµέρα να βγούµε προς τα έξω ενωµένοι. δυνατοί και µε αισιοδοξία για μια θετική προοπτική για το Π ΑΣΟΚ, για την κυβέρνηση. για την Ελλάδα". "Υπάρχουν δυσκολίες", παραδέχθηκε ο κ. Αρσενης. "Οι δυσκολίες αυτές έχουν εμφανισθεί, αλλά ελπίζω ότι θα πρυτα- νεύσει το αίσθηµα της ευθύνης". % ΜςιρΌοω ενώ