διαµαρτυριας για :" πο Πανεπιστήμιο ΌΡΓΑΝΩΝΕ| ΣΤΙΣ 20 ΔΕΚΕΜΒΡ|ΟΥ ? ΄ Η Σ. Ε. ΦΟΡΕΩΝ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ Σε παλλαϊκή συγκέντρω- δικαίωση. . on διαµαρτυρίας, για τον Να σημειωθεί ότι στη Σ.Ε.µετε- παραµερισµό της Λάρισας.… χουν… η ΑΝΚΕΛ. δημοτικοί σύµ- . στο θέµα του Πανεπιστη-. θρύλοι.νοµαρχιακοίσύμβουλοι.ο …µίου θεσσαλίας, προχωρεί ζιατρικός Σύλλογος, συνοικιακοί . …' µ…"… … υπολοιποι εξω η Σ.Ε. ψαριών για την Ku- σύμβουλοι. µέλη συλλόγων γο- |… γόρασαν…την' ποινή΄΄΄΄τους πρ ς 466… " ριακή, 20 Δεκεµβρίου, στις νέων κ.α. U' δΡΧ …σίως και αφέθη αν ε- 115" "Ρ……" "…"" της ΄ 1 κ' "" λΜ΄έροι. Q 3 , " Μι".- … ΕΛ [% Η 4" /|λ|ξ 2 Την απόφαση αυτή έλαβαν τα € ΛΑΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ 1 µελη της Σ. E. nou συνεδρίασαν ]? ' χθες βράδυ στα γραφεία της ΑΝ- … ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ' KEA για να συζητήσουν τις πλαι- | ΤΗΣ ΣΥΝο|Κ|ΑΣ : ταίες εισηγήσεις της Δ E. του Πα- 4 νε… ϊ… ' ΑΓΙΟΥ ΑΧΙΛΛΕ|ΟΥ ( Καστ-ιόημτη σύσκεψη τον. 'σθηκε 1 ότι… ΤΡΙΤΗ 24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1987 Λαική συζέλευσηδξπου καλούνται ! Οι τελευταίες ανακοινώσεις v να συμμετ σχουν οι οι κατοικοι | της A.E. του Πανεπιστήμιου eco- . I της συνοικίας. πραγµατοποιεί το ' σαλία επιβεβαιώνουν τι ανησυ- η ' Συνοικιακό Συµβούλιο Αγίου Αχιλ-΄ τ ί (: λ . "β ΄ λείου.την Τρίτη8Δεκεµβρίου στις6 1 χ ες τ," σου της ρισας καιτου το απόγευµα στο Χατζηγιάννειο '…- νοµου. αφου "Φάρων"… η για Την Πνευματικό Κέντρο. ' λειτουργία των σχσλωνωο- Στην ΄ανοικτή συνέλευση της συ- viuq Φυτικής " Ζωικής |:"Μ…Υω' ' … νοικίας του Αγίου Αχιλλείου πρόκει- γής και του ΠαιδαγωΜµήµα- "To UV 0 . ται να συζητηθούν σοβαρό θέµατα, τος στο Βόλο. &. πουΤαφξξούζ: -ιΤο γεγονός 2υτό.ΐχΐΞΞε *ψΗΦ|ΣΜΑ TOY ΣΥ! — ην ακ οτρωση καιτον ευπρε- αντ θεση µε το τι φυσικ α πισµό των δυό κεντρικών πλατειών των πιό πανω σχολών είναιη Λόρι- TOY 90“ AHMOT" .. της Λάρισας Μιχ. Σόπκα και Εθνόρ- σα. ' | !, χου Μακαρίου. - Ενώ αυτό o ίσθ καν ια το -Τον προσδιορισµό χώρων για την Δ' Βόλο εναποτεθηζαν πιο τηγΛόρι- ΑΝΑΒΑΛΛΕΤΑ| ς στόξΐΈΟΉζψξΐώ ξ; σα καποιες -ευγενείς ε……- ΣΥΣΚΕΨΗ ΦΟΡΕΩΝ … - ου του . "ο πρώην ον…. ρ .. 3ζξξ:;ΈησξΏζ 88πλ…υρ- ΓΙΑ ΑΤΡ? 0ΕΣΣΑΛ|κο ις -Αποπερότωση των προγραμματι- λε ' ια σθέντων δρόμων σε πεζόδρομους. πι ατόξξι88η…ό στη διαξορφωξείαα ΑΝ"Ρ'ΣΤΗ M '0 J- -Καθαριότητα της πόλης, µε γενι- vr " - και γω εν … "Η 3 κή εκστρατεία δήμου και συνοικια- οί άλλη φωνή διαµαρτυρίας. "] άλλος πρΈζΞπων ετσι η συσΞεψη των εκ- ( )u κών oupBouva. r- φορεας που να αγωνισθεί ουσια- λ ε eé (? φορ-1 ων της πό- 1 39 -Αξιοποίηση του χώρου του Φρου- : στικό. - όχι φαινοµενικά - για το ΘΖξσ:λίας πως ε ξνξπιστήµιο ις: ρίου. , θέµα. η Σ.Ε. Θα προχωρήσει στην- τισθεί για &]… axro ; ζξαµµα- γ α -ΤοποΘετηση φωτεινών σηµατο- πιό πόνω κινητοποίηση. 7.30 στα γραφεις τ ΑΓΞΚΕΧ στις c :Ρ" δοτών unpogné από το Δηµοτικό Ω" Θα καλέσει σε συµμετοχή µετα- Η σύσκεψη Θα ΞΞαγματοποιη- 54 δείο. "1 ξύ άλλων τους συλλόγους και φο- θεί την επόµενη Τρίτη 1 Δεκεμ- ( ως -Δηµ.ιουρ'γ αδυο δη tow ουρη- θ ρείς της πόλης. το σύλλογο των βρίου. ' τα- τ..%ΣήξζξέΏξο 35 "331 λεστή Ξ εν Αθήναις Λαρισαίων, και όλο το …- "… ησης στην συνοικία. ΄ λαό. σε έναν αγώνα. για την τελική . | .΄,-Δηµιουργία παιδικών χαρων. τ 'γε- -Συζήτηση για το Πανεπιστήμιο µού & . Θεσσαλίας, την Γεωπονική Σχολή € *===οτην Παιδαγωγική Ακαδημία. ; 5-4 6

12:49 ΑΠΟΚΟΗΗΑ ΕΦΗΜΕΡ|ΔΟΣ "ΕΜΠΡΟΣ" 23 Ηµερομηνία... ............. "Ξ 1!" |" 'Χ ? ιµ.Ω… τα >ψ π…: l 3852 1 woe ως? - PANIMIOTHES/LIAS --- ΡΑΝ THESSALLIAS .--....ιι...ιιι.Δ'..ι..ι-ι- ΚΆΤΆΠΈΘΗ… ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ [TIA AEHOAIOY}: ΥΠΟΥΡΓΟΥ): εΡοτΗΣΕιΣ. ΒογιΕγτοιιτΗΣ N. A. .… το… HANEHIZTHMIO OEIIAAIAI ΓΙΆ το (……ΙΚΟυ ΜΙΤ… ΕΡΓΆΤΙΚΗ ΚΑΤΟ…|ΚΙΑ Μα Ματίς " Ν.Δ. … …και…" στα 8… οι εξής ιρ…ις δια τους αρµοδιους ΜΜΜ-. Ο! … ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ mo πενταετές Προγραµµα ΙΒΜ- |98ιποο…πωω …… των: της κατοικίας n nape. γυνή µε… ΠΟΣ 5.600 νέων κατοικοι: και 4000 µέσα E- … … οι και "Μονά και παρακαλούνται να µας γ…νω Μ…:… ΄ !) :; ποιό θα… πραγµατώ- Our-av owe! 0. mm α …. Ντους φ…… κατα αιωνας και ψαλαγία. 2) Μις κατοικια: α' av- … αι"… οι "διωρύ- … δύο… από καναλι), για ι.… …. Ποιά … τιµή πι. … …. ' Ο! Μ…! "|… Μ!" Νανα … των "πηρα … της απαρκιας είναι να α. Με…… οι Μπιν": δια. …ις του. … "Μπι και o' ο… Η για "να"… …;… να …και και … &… .- .-… να… επαρχία και Ηδη Πολλα. εΠαρΧι…ς Μποµπ… περ. vow στον κανω"; των ανιρ Υμν. ][-..-.... 'γι.!Ψ µµωϊΗΥΥΩΙ ι- ι.κ… ιπονργαι |φοιοµας, ε.α…. πως Ο…ον0µιας και Αοψυ«ι.υ.'- ων…- ι . . ...1.ρρτ.Μπ… να ……κιι.»ο… τις Gunman; τα… Νομών ΙΙΒ…΄,. Η και για τους τυπογροΦονς Νις επαρχιας; Η Μπαρτ… TOY "πρωι…" Μια καινωνι…υ…μένπ ι…- ιιιρπα1. … εργοστάσιο ενώ. ων ενδυµάτων "Γερµανικο". …… να λειτουργει και οι 6-00 wvc‘éwvon npoottbnxov στους "Μας ανέργους της …;. To um αρα στις: τις Ματ" πω…"… ντους µια του …. …. και Παλι. "Η… δια"… αν οσον n και. νωνικαποί… των ωικιιρ…. ων "ο…" το όραµα που & … Π 900ι0λιΜική κν6!ρνηατ. τω Μας … Μ και ιδια|. τις… στους εργαζόμενους. O ΜΜΜ Emu-moving κα. "Μίκι να :… m Dov. Μη ' 1) Ποιο! ήταν οι λόγο. που Ο…… το κοιΜικαποιημΔνο "των……" οι "Και… όταν Μια… …… κάτι. από δι- ο"… "(Μας και αιώνα …ο… one ταν αν… ) Ποιό είναι να παω"… τον ια… η" η…… α. Η !ΌΥ.ΟζΜνΜ και omv αιώνα. m την Η… σας µαι…ιιαηυί- …. 8) Αν Μπα. να επαναλι.. ιιυ…. να …. sub-.5. T0 …!ΣΤ…ΙΟ… Ο…!" Οι Ναι-Μαη ανα…ςς .…. .. .... ;- … Χρόνο αν… λιιτονργιος του Πανεπιστηµίου της Θεοαα. Μας έχουν δημιουργήσει ένα Μαώ Μ… ΩγΜν…΄Ν … …ι6ολιών. σχετικα με τις µ=λ Μινωικές τζάκι…. οπως αηοαικνψεται. κατα τρόπο αναμοιοαΜ…ο n αθώος … Πρώτων Μα…… δεν npo. Mum να γίνει και από το στα. μενα ακαδημαϊκό έτος )… _ ". παρά τις απανειλπμμινςς ΌιΩ&6αΩα:ις περί του οπών τον. Η αγαθα… έργων που πρ: βλέπεται να γινει στις ι Νοεµ. θα… µε π…απόμ:νο όρια, από «αν συ…"… …. παράδοσης του έργου ανονς l6 …να αποδεικΜι Manna, ότι και τα ιπτάµενο ακαδημαικό "οι; αν παπι. To γεγονός αυτό οι Μαρ. … µε Μια δισ"… κλιμα. και)… …… ιιυν υψώµ- u: τις 6…" για την Μα αυτου του ίδιου του Πανεπιστη- µ|συ. αλλά και πως… και Tun W mu, µοιραία Μ…ναγι| Μ ο…) κλίμα µε ωραια»… στις επιπτώσεις, οι καµια πε. οι… παντως Μιας… Δεδοµένης της Μόλα. από … Μαν… :ημαο|ας του Μ Μ…!" και ως "οι…?- ας µι … οποία οι κατοικοι πιτς knuckle: το απιΜΜ. καλείται o x. Μαγός να Μ. …- m Βουλή και το λαό ως Μιας: Για το … "ως πμοω& …… να λειτουργήσει το nave. Μ…… και οι τι (κάλαντα ο. Μα…… όπως Αν n woman νι"! τις ι…-ς nou διατυπώνο…ι για µια Μι… …ο…… τον στα δ-…ν να να Λιανική… του Μα…". &… αν σχ., "ια …να …(Ντοι να Μι για να λυθεί να"… και απ…. κλΜο το …. "η... [310

ΜΜΜ α.µΞεΘή & Μπες Ο & Έλλΐ8Ή ???] . π€ςΞιλξψει€ . σ΄ ΄ * ». . | … ζ"… (&) ,» …,: 1 . ΕΙΣΑΓΩΓΗ 'Η λαϊκή τέχνη είναι έκφραση των παραδοσιακών κοινωνικών µορςΒν, δηλαδή ταξί… νων στίς όποίες η πείρα τού παρελθόντος, η λογοτεχνία καί οί άντιλήφεις για τά βα- σικά Θέµατα τής ζωής µεταδίδονται άπό γενιά σέ γενιά µέ τή στοµατική παράδοση. Λύ- τό βέβαια δέ σημαίνει πώς, σέ περιορισµένη κλίμακα, δέν 6πάρχει καί ό γραπτός λό- γος. Είναι καί αύτή τέχνη παραδοσιακή πού, άντίθετα απ'ότι πιστεύεται, ούτε ανεξέ- λικτη μένει, ούτε αότοεπαναλαμβάνεται, µόνο πού ή έξέλιξή της άκολουΘεί τό ρυθμό καί τίς διαδικασίες τού παραδοσιακοί πολιτισµού. Στό Θεματολόγιο, στά ύλικά καί στίς τεχνικές μεθόδους έχει μιά συνεχή άλλαγή, άλλοτε άργή καί όλλοτε γρήγορη, άν- τίστοιχη μέ τίς γενικότερες κοινωνικές, οίκονομικές καί πολιτιστικές αλλαγές, πού δέν είναι ταυτόχρονες σ'όλόκληρο τόν έλληνικό χώρο. Τά έμπορικά, ναυτικά καί μετα- ποιητικά κέντρα είναι περισσότερο άνοιχτά σέ έπιδράσεις έν6 οί γεωργικοί καί οί κτηνοτροφικοί πληθυσµοί είναι πιό συντηρητικοί καί άπρόθυµοι σέ άλλαγές. 'Η λαΐκή τέχνη δέχεται έπιδράσεις άπό τίς τέχνες άλλων λασν, έπειδή όμως είναι βαθιά ριζω- μένη στόν τόπο της, αφομοιώνει τά στοιχεία πού δέχεται καί τά κάνει δικά της, όπως καί η γλώσσα παίρνει ξένες λέξεις πό τίς προσαρμόζει στό δικό της τυπικό, τίς κλί- νει, τίς πλέκει σέ σύνθετες λέξεις.... Μιά από τίς πιό διαδεδομένες πλάνες είναι καί τό ότι η λαϊκή τέχνη καθηλώνε- ται σέ χαµηλό τεχνικό έπίπεδο καί είναι, περίπου, τέχνη αύτοδίδακτων. ούτε τό ένα ούτε τό Ελλο είναι σωστά. 'Η λαϊκή τέχνη στόν τοµέα τής τεχνικής παρουσιάζει πλήρη έπάρκεια, άντίστοιχη μέ τούς στόχους της. Τά Θαυμαστά έπιτεύγματά της στην άργυρο- χρυσοχοία, στήν κεντητική, στήν ξυλογλυπτική, στην ύφαντική καί τούς άλλους τοµείς της φανερώνουν ύψηλό έπίπεδο τεχνικής. Δέν ύπάρχει, άσφαλ6ς, φοίτηση σέ είδικές τεχνικές σχολές, δπάρχει όμως η πολύχρονη µαθητεία δίπλα στόν έµπειρο τεχνίτη, πού είναι φορέας µακρόχρονης παράδοσης. 'Η µαθητεία αδτή ακολουθεί σταθερά στάδια, άν- τίστοιχα µέ τό ποσοστό εύδύνης πού όνατίΘεται στό μαθητευόµενο, καθώς αύτός ώριµά- ζει µέ την καθηµερινή άσκηση. 'Από τίς πιό άπλές βοηθητικές έργασίες φτάνει στίς πιό όπεύΘυνες καί ό πιό προικισμένος γίνεται άρχιµάστορας. Μακροχρόνια είναι καί ή µαθητεία στην οίκοτεχνία, όπου ή γιαγιά, ή μητέρα κι ακόμα η άξια γειτόνισσα µετα- δίδουν τήν πολύτιµη πείρα τους στήν ύφαντική, τό κέντημα, τήν πλεκτική.#: Γιά νά μπορέσουμε νά κατανοήσουµε σωστά τή λαϊκή τέχνη πρέπει νά τή µελετοσ- µε σέ συνάρτηση μέ τίς άλλες µορφές τού λαϊκού πολιτισµοσ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 'ΕΘνικής Τραπέζης τής 'Ελλάδος. 'Επιµέλεια Στέλιου Παπαδόπουλου: Η ε- o ε λ λ η ν ι κ ή Χ ε ι ρ o τ ε χ ν ί α, 'ΑΘήνα 1969. 'Δγγελικής ΐατζηµιχάλη= 'E λ- λ η ν ι κ η Α α ϊ κ ή ? έ χ ν η, 'Αθήνα 1955. STILPON KYRIAKIDES: NEUGRICHISHE ΠΟ KSKUNDE, Θεσσαλονίκη 1936. 20 ΠΗΡΕ ΄ζ' ΚΑΙ ΕΠΙΔΓλΣΕΞ . κζρια πηγή τής έλληνικΞς λαϊκής τέχνης είναι η βυζαντινή τέχνη, συνεχιστής καί αότή τόσο τόν παλιότερων έλληνικδν τεχνδν όσο καί άνατολικδν στοιχείων. Αύτό δέν αφορά μόνο τήν όρΘόδοξη αγιογραφία άλλα καί όλες τίς άλλες µορφές. Δέν πρέπει νά ' 2 ξεχνούαε πώς κατά τή βυζαντινή έποχή δέν καλλιεργήθηκε µόνον ή έκκλησιαστική ύµνο- λογία καί ή άγιογραφία κά καί "κοσµική" λογοτεχνία καί τέχνη.'Η µακρόχρονη όποταγή τής 'Ελλάδας στούς Τούρκους ήταν έπόμενο νά πλουτίσει µέ µουσουλμανικά στοιχεία τή λαϊκή της τέχνη. 'Από τά μέσα τού 17ou αίώνα, καί κυρίως κατά τό 18ο, ή άνάπτυξη έμπορικών συναλλαγών μέ τήν Κεντρική καί Δυτική Εύρώπη, οί δραστήριες παροικίες τών *Ελλήνων τής διασποράς, ή όνθιση τής ναυτιλίας, φέρνουν τούς 'Ελληνες σέ γόνιµη έπι- κοινωνία μέ τόν προηγμένο εύρωπαϊκό χώρο. Οί ίδέςςτού εύρωπαϊκού Διαφωτισµού έπηρε- άζουν πολλούς "Ελληνες λογίους. 'Αποτέλεσμα αύτής τής έπαφής είναι καί ή είσα'ζ,ω|ή νέων τεχνικών μεθόδων καί τεχνοτροπιών καθώς καί διακοσµητικών θεµάτων. Σημαντική είναι ή έπίδραση τού µπαρόκ, πού θά τή µελετήσουμε σέ ίδιαίτερο μάθημα. Τρείς είναι οί κυριότερες πηγές θεμάτων τής λαϊκής μας τέχνης: τά παλιότερα έρ- γα, οί γκραβούρες καί τά µνηµεία τού λόγου. Τά παλιότερα έργα, μέ τό πρόσθετο πλεο- νέκτημα τού σεβασµού στό πατροπαράδοτο, παίζουν άνασχετικό ρόλο στίς γρήγορες καί ριζοσπαστικές µεταβολές. Μεγάλη διάδοση είχαν οί εύρωπαϊκές χαλκογραφίες πού μετα- φύτεψαν ένα μεγάλο πλούτο θεμάτων. Τό σύνολο σχεδόν τών άπεικονίσεων μεγάλων μακρι- νών πολιτειών σέ τοιχογραφίες άρχοντικών τής Βόρειας 'Ελλάδας προέρχεται άπό τέτοιες χαλκογραφίες. Πολλά θέματα προέηρνται άπό άφηγήσεις, είκόνες, µεταφορές καί παρομοι- ώσεις παρµένες άπό τήν 'Αγία Γραφή, τά Συναξάρια, τήν έκκλησιαστική ύμνολογία, τίς λαϊκές παραδόσεις, τά δηµοτικά τραγούδια καθώς καί άπό λόγια κείµενα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Πόπης Ζώρα: "Η Ρ o ρ γ ό ν α ε'ι ς, τ ή ν 'E λ λ η ν ι κ ή ν Δ α- E κ 'η ν T έ χ ν η ν, "Αθήνα 1960 . Κίτσου 'A. Μακρή: Η η λ ι ο ρ ε ί τ ι κ η'Δ α- ϊ κ ή T έ χ ν η - Η η γ έ ς κ α ί ’E π ι δ ρ ά σ ε ι ς, 'Αθήνα 1948 . Μανώλη Χα- τζηδάκη: 'Η? Κ ρ η τει κ'ή Ζ ω γ ρ α φ ι κ ή κ α ί ή 'Ι τ α λ ι κ ή Χ α λ κ ο- γ…ρ α φ ί α, 'Ηράκλειον Κρήτης 1947. . Ξ&ΟΡΦΟΛΟΙΐΔ '0 χαρακτήρας τής τέχνης είναι πρόσθετος στά λαϊκά άντικείµενα, πού κατασκευά- ζονται γιά νά καλύψουν πρακτικές ή θρησκευτικές άνάηκες. ΄Ετσι, ή πρώτη &ρετή ένός όντικείμενου είναι ή λ ε ι τ ο υ ρ γ ι κ 6 τ η τ α, ή ίκανότητα νά έξυπηρετεί τίς πρακτικές &νόγκες γιά τίς όποίες δηµιουργήθηκε. Τό μεγάλο μυστικό τής λαϊκής τέχνης είναι ότι φιλοκαλεί ύπηρετόντας τή χρεία. 'H καλαισθητική φροντίδα δέν έκδηλώνεται µόνο μέ τή διακόσµηση &λλά καί μέ τό όλο σχήµα πού, δν καί καθορίζεται &ΞΒ τή χρήση του, έχει όνεση καί &ρµονία.'Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ή διακόσμηση κάνει πιό εύ- χρηστα τά σκεύη. Τά παραπάνω ίσχύουν καί γιά τά σταθερά στοιχεία τών χτισμάτων, τα- βάνια, πόρτες, κάγκελα, µεσάντρες, λιθανάγλυφα κ.λ.π. Σηµαντικός παράγων πού έκιδρά στή διαµόρφωση τού σχήµατος καί.τών διακοσμητι- κών θεµάτων είναι οί δυνατότητες πού προσφέρει τό ύλικό άπό τό όποίο είναι κατασκευασ- μΣνο τό κάθε είδος. 0Η &ξιοποίςση τών τεχνικών καί αίσθητικών δυνατοτήτων κάθε ύλης είναι τό κύριο προσόν τού καλού τεχνίτη. "Έτσι, βλέπουμε πώς τό ίδιο &ηαποσμηΐ;κδ θΐχα ΈρΟπ…πΘι-ςΐρ… ; " ";: όλικ5 σέ όλικ3. Τό κυπαρίοι, π.χ. έλλοιας έ;" … ,ς…ται στην ξυλ0Υλυπτιχ69 στ… λιθογλυπτική, τό κέντηµα, τήν ύφαντική, τή δαντέλ… λα, τή χαλκουργία, τό βοτσαλωτό δάπεδο, τήν ένθετική κ.λ.π. "Ακόμα καί ή όπτική γω… ' 3 νία άπό τήν όποία φαίνεται συνήθως τό έργο, έπηρεάζει τό σχέδιο τών µοτίβων του. 'Y- πολογίζονται καί σέ βραχύνσεις τής προοπτικής. δώ καί ή τεχνική πού γτηπεµοποεεΐτπι έπιδρά στή μορφή κάθε θέματος. Π.Κ. διαφορετικό έποδίδεται τό ίδιο θέµα στό "µετρη… τό" κέντημα άπό ότι στό "σχεδιαστό". Τό ίδιο συμβαίνει στά χάλκινα, άν είναι χτυπητά ή χαρακτά κ.λ.π. 'Η"όλη διεργασία ένός θέµατος γιά νά μεταβληθεί άπό παράσταση σέ κόσµημα γίνε- ται μέ µιάν ένιαία διαδικασία πού, γιά λόγους καθαρά µεθοδολογικούς, µπορούμε νά τή χωρίσουμε στά τρία βασικά της χαρακτηριστικά, στή σ χ η u a 1 o καί η σ η, δηλαδή στήν μερική ή όλική άναγωγή τής µορφής σέ άπλά γεωµετρικά σχή- µατα, στήν & φ α ί ρ ε σ η, δηλαδή στήν άποβολή χαρακτηριστικών τής μορφής πού είναι δευτερεύοντα, περιστασιακά ή παροδικά καί στήν έ ξ α ρ σ η, δηλαδή στόν τονισµό μέ τό µέγεθος καί τό χρώ- μα μερικών χαρακτηριστικών λεπτομερειών. Αύτό έκδηλώνεται καί στήν παράσταση τού άν- θρώπινου σώµατος "όπου τό πιό έκφραστικό του μέρος, τό κεφάλι γίνεται μεγαλύτερο &- πό τά άλλα. 'Βπισης, σέ συνθέσεις, & ήρωας σχεδιάζεται µεγαλύτερος άπό τά άλλα πρό- σωπα καί, πολλές φορές, μέ λαµπρότερους χρωματισµούς. Μερικές φορές ή διεργασία αύ- τή φτάνει ώς τήν άποπαραστικοποίηση, έτσι πού τό άρχικό θέµα νά µήν άναγνωρίζεται πιά καί νά Έχει γίνει ένα παιγνίδι χρωµάτων καί σχηµάτων. Αύτό παρατηρείται κυρίως σέ θέµατα πού δεν έπιδέχονται πύκνωση ή πού είναι ξένα πρός τίς όπτικές συνήθειες καί τή µορφική άντίληΦη τού λαού. Οί δύσκολες συνθήκες κάτω άπό τίς δποίες άσκήθηκε ή τέχνη κατά τούς χρόνους τής Τουρκοκρατίας δημιούργησε καί τήν έ π ί φ α σ η κ ο λ υ τ έ λ ε ι α ς, δηλα- δή τήν άπομίµηση δυσεύρετων καί δαπανηρών ύλικών άπό άλλα προσιτά καί φθηνά. Παρά- δειγµα ή ζωγραφική άποµίμηση όρθομαρμάρωσης. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Κίτσου 'Λ. Μακρή: Η 0 ρ ο ή κ α ί Τ ε χ ν ι κ ή, "Χρονικό'71" 'Δθή- να. τού ίδιου: ΠΙέ ε ς Τ ε χ ν ι κ έ ς κ α ί 'Μ o ρ ο έ ς σ τ ή X ε ι ρ o τ ε χ- ν ί (1 µ α ς, Emu. "το Η…" 17 Νοεµβρίου 1963. TO ΕΛΛΗΝΙΚΟ Έ".-'ΤΠΛΡΟΚ. Κατά τό 18ο αίώνα παρατηρείται όχι µόνο στήν 'Ελλάδα μά καί σέόλη τή Βαλκανι- κή καί τή Μικρά "Ασία μιά πραγματική είσβολή τού εύρωπαϊκού µπαρόκ. Τό φάινόµενο θά έπρεπε νά μελετηθεί στό σύνολό του. 'Επειδή, όµως, δέν διαθέτουµε έπαρκή στοι- χεία γιά όλον αύτό τό χώρο, θά έπιχειρήσουμε µιά προσέγγιση τού θέματος μέσα στόν έλληνικό χώρο. 'Η προέλευση τού µπαρόκ δέν είναι ή ίδια σ'όλες τίς έλληνικές περιο- χές άλλά έξαρτάται άπό τούς πολιτισμικούς καί οίκονοµικούς δεσμούς κάθε περιοχής µέ χωρες τής Βύρώπης. Αύτού όφείλονται καί οί τοπικές άπΐρώσεις τού έλληνικού µπα- ρόκ. Στά 'Βπτάνησα προέρχεται άπό τήν "Ιταλία, στό πηλιο, στ"Αμπελάκια καί οτή Δυτική Μακεδονία άπό τή Μεσευρώπη καί ίδιαίτερα τή Βιέννη. Τό συναντούµε ζ,: ρ3εσ στή διακόσµηση σπιτιών &κχΞ καί ητσύς όρ€όδοξονς ναούς, παρ'όλο πού ή "Ανατολική '…κκλησία είναι δύσπιστη πρός κάθε στοιχείο πού έρχεται άπό τήν Εύρώπη. "Ας σημει- ώσουμε έδώ πώς τό μπαρόκ είναι ή καλλιτεχνική έκφραση τής 'λντιµεταοΡύθµισης. ' 4 ο ι … " Εν τούτοις, ή οίκονοµική άνοδος, ή άνάπτυξη των έµπορικων, ναυτικ…ν καί μεταποιη… "" - "μ. η"... , . Η. , . ,. Γ΄ , "" .. " "" τικων κοινωνικού στρωκ…ιων, ή ……υδτερη επικοινωνία µέ προηχμςυοπς λασΗς, : υπ! as» α :. ? .,' …µε: … " . … . ..… . . . μια ΥΕΨι7ζη άλλεν; win,“ &ξυ,-…νλ0 ,… '… με…) τις; ψάξω?! , (& Αγια, 3:."…πµΌαψχλ………2.…;;.ζη;. |," « &- …. …… …'": .…" !.… … . € .' ' . παλια έκφραστικά μέσα γιυ0ν.αι …νεπαρκ… και ανοίξει ο δρόµος για γόνιμη είσατ…γή " "΄ . ' ΄ ;: ι…» «, . η :! …- , ,. … '. " . - " " νεων µορφων. Τό μπαρόκ µέ την αυηυυχια του, τά ε&κ……η…ι συικα διρν…σ;Χ…ιε… ΄,.χτα, " . ρ ,… . . , η - .. τό εντονο ανάγλυφο …αντίΘετο από το παραδοσιακό κρεκο "στΓωτυ" … ; .εται στίς : &… ,, ? " καινουργιες κορασιικες &ναγκες. ΒΙΒΛΞΟΓΤΛΦΞΛδ Κίτσου "Α… Μακρή: Οί φεγγίτες τόν 'Αρχοντικύν-'Από τό Βυζάντιο στό Μπαρόκ? Πρακτικό "Συµποσίον Λαογραφίας. Θεσσαλονίκη 1975, σελ. 177 5. HOATOAO‘TIA … ΑΡΔζΙΤΠΘΟΉΞζΞ Τό ελληνικά χωριά µπορούμε νά τά χωρίσουµε σέ τρείς βασικούς τύπους, πού & καθένας τους έχει πολλές παραλλαγές, στόν & π λ 6, στό σ ύ ν & ε τ ο καί στόν Π α- ρ ά λ ι ο. ‘0 πρώτος &ποτελείται &πό Eva κύτταρο μέ κεντρικό πυρήνα τήν πλατεία &… που συγκεντρώνεται ή κοινωνική ζωή τού χωριού, Θρησκευτική, έμπορική καί ψυχαγωγι- κή. 'Ο δεύτερος, & σ 6 ν 8 ε τ o ς άποτελείται άπό δύο, τρία ή τέσσερα, όχι έντε- λύς &ποπολληµΞνα κύτταρα, µέ ίδιαίτερο τό καθένα τους πυρήνα. Πάντως ένα είναι τό κέντρο τού χωριού. 'Ο π α ρ ά λ ι ο ς άναπτύσσεται κατά μήκος τής παραλίας καί σέ μικρό Βάθος. "Ολα τά κτίρια έχουν πρόσοψη πρός τή θάλασσα. δύο είναι οί βασικοί τομείς τής όρχιτεκτονικής κατά τήν Τουρκοκρατία, ή έκκλη- σιαστική άρχιτεκτονική καί τό σπίτι. ΄Υπάρχουν καί άλλες κατασκευές είδικής χρήσης, όπως οί βρύσες, τά γεφύρια, τό έλωνια .... 'Έκκλησιαστική όρΧιτεκτονική.Οί έκκλησίες τής Τουρκοκρατίας εφαρµόζουν όλους σχεδόν … τούς τόπους της βυζαντινής άρχιτεκτονικής, σέ µικρότερες διαστάσεις καί μέ εύτελέ- στερη κατασκευή. θΕπικρατούν, όμως, οί τρίκλιτες ή µονόκλιτες βασιλικές, ξυλόστεγες ή θολωτές σέ ποικίλες παραλλαγές. Στά νησιά καί στούς βενετοκρατούμενους τόπους μπαί- νουν καί μερικά φραγκικά στοιχεία, όπως τά όξυκόρυφα τόξα, ή έπιμελημ€νη ίσοδοµική τοιχοποιία μέ σκαλισµένες πέτρες καί τά ίταλίζοντα άνάγλυφα. 2τά καθολικά τόν μονα- στηριδν συνηθίζεται & λεγόκενος ά0ωνικός τύπος µέ πλαγινούς ήµικυκλικούς "χορούς". Επίτιαο δύο βασικοί τύποι σπιτιών έπισημαίνονται, & βορειοελλαδίτικος καί ό αίγαιο- πελαγίτικος. "Ο χωρισμός είναι συμβατικός γιατί σπίτια νησιύν δεν άνήκουν.στόν αί- γαιοπελαγίτικο καί τό άντίστροφοθ '0 βορειοελλαδίτικος σε πρός τή γενική του μορφή καί τή διάταξη τόν χώρων παρουσιάζει τόν τύπο εκείνο τού φρουριακού πολυόροφου σπι- τιού πού έφαρμόστηκε παλιότερα άπό τούς Βυζαντινούς καί έπικράτησε κατά τήν Τουρκο- κρατία σθδλδκληρη τήν ήπειρωτική 'Ελλάδα καί σέ µερικά νησιά, όπως σημειώνουν οί εζδικοί μελετητές. "Ο αίγαιοπελαγίτικος παρουσιάζει πολλές άντιστοιχίες μέ τόν τύπο που όπικρατεύ στήν κειτρική Μεσόγειο. ,, 'πιιΞοε1;ααα= Φαν. Ώ…στεριέδητ ο 6 σ π τ τ ι τ o υ π ρ & ρ 1 ς σ τ' "Α μ π ε … Λ. τη , 7 … α κ ι α, "Αθήνα ι92ο. &… Βασιλειάδη: & ι 6 α "% …- σ τ ή ν Λ ί γ α ι σπ ε - «'. ω γ τ λ ; γ ί τ ι κ η ; 9 κ ι τ ε κ τ 0 ν ι κ ή, Λ€ΐνα 1955. ΚτΠ. ΦωκΞ…Κοσµεςξτου; K ε- , , Ο , . . η ν ι α κ #, … & ρ χ ι τ ε κ τ o ν ι κ ή, Αθήνα 1962. 'Ιωάννου Κουµάνούδηι €: ρ ή σ 6 ι ς… α π 6 τ΄ή ς "π ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή ς τ ι ν ν 5 Η α & ν, 'Λ0ήνα 1968. ’I. Λυγίζου: Η η σ ι ώ τ ι κ η 'Λ ρ χ ι 1 ε κ τ o ν ι κ ή, 'Λ0ήνα 1943. Γεωργίου Μέγα: θεσσαλικαί οίκίσεις, "Αθήνα 1946. το? ίδιου: "Η' '3 λ… λ ν ι κ ή Ο ί κ ί α, 'ΑΘήνα 1949. τοδ ίδιου: 'Ηϊ A a Έ κ ή Κ α τ ο ι κ ί΄ω τής :.! Δ ω δ ε κ α ν ή σ ο υ, 'Αθήνα 1949. Νικ. Μουτσόπουλουε T‘6 'A ρ,χ o ν τ ι κ 6 τ o Ε Σ ι ό ρ Η α ν ω λ ά κ η σ τ ή Β έ ρ ο ι΄α, 'ΛΟήνα 1960. Τοδ ίδιου: Κ α - σ τ ο p L &, ?'ά "Λ ρ χ ο ν τ ι κ &, 'ΑΘήνα 1962. τοδ ίδιου: 'Η. A a ί κ ή 'Λ ρ- χ ι τ ε κ τ 0 ν ι κ ή τ ή ς B é p o L a ς, 'ΛΘήνα 1967. 106 ίδιου: Σ π ί τ ι ; τ 6 ς X a λ κ ι δ ι κ 6 α, 'Αθήνα 1968. "Αργύρη Πετρονώτηι 0 ί κ ι ο µ 0 € κ α C "Λ ρ χ ι τ ε κ τ ο ν L κ ά Η ν η α ε ί α σ τήν 'Ο ρ ε ι ν ή Γ ο ρ τ υ ν ί α , 'ΛΘήνα 1975. Πάνου- δικολή Τζελέπη: A α Έ κ ή 'Ε λ λ η ν L κ ή 'A p χ ι τ ε κ τ o- ν ι κ 6, 'Αθήνα 1971. 'ΑγγελικΞς Χατζηµιχάληιω πατερα: αποψε, 'πω… 1949. (Ξ. ΛΙΘΟΓΛΥΠΤΙΚΗ - ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗ 'Η δλληνική λαϊκή λιθογλυπτική τοό 18ou καί 19ου αίώνα περιορίζεται σέ χαµηλά άν&γλυφα ποθ είτε κοσµοσν λίθινα αρχιτεκτονικά µέλη είτε έντοιχίζονται σέ διάφορα σηµεία τής τοιχοποιίας. Οί λιθογλίφοι, οί "πελεκάνοι" όπως τούς ελεγαν τότε, άνήή πουν συνή€ως στίς κοµπανίες τών χτιστάδων μαζί με άλλες είδικότητες άπό παστόρους. "Η τεχνική τους ξεκινάει άπό ίσλαµικά πρότυπα αλλά πλουτίζουν τό θεματολόγιό τους καί µέ άλλες παραστάσεις, όπως άνρρώπινες µορφές, άκόμα καί άπόπειρες προσωπογραφίας. T6 βασικά θέµατα είναι'τό &νΘοδοχείο, τό κυπαρίσι, ή σχηματοποιημΕνη έκκλησία, µορ- φές &γίων, πουλιά, ζώα, σταυροί, "ήλιοι, δικέφαλοι αετοί καί κλιματίδες. "Ενα ένδι- αφέρον είδος λιθανξγλυφου είναι οί κτητορικές έπιγραφ€ς σ'Ξκκλησίες καί σπίτια, με έσώγλυφα ή έξώγλυφα γράµµατα καί λογής διακοσµητικά. Εξ ψηλό ανάγλυφο είναι καμωμξ- νες οί αίνιγµατικΞς άνΘρώπινες μάσκες πού προβάλλουν σε τοίχους σπιτιδν καί ξκκλη- σιδν, γιά τίς δποίες δίνονται διάφορες έξηγήσεις πού καµµιά τους δέν είναι δριστική. 'Η"ξκκλησιαστική ξυλογλυπτική ασχολήθηκε με τήν κατασκευή τέµπλων, δεσποτικδν Θρόνων καί είκονοστασιδν. T6 ψηλό ξυλόγλυπτο τέµπλο εµφανίζεται στήν 'Ελλάδα κατά τόν 160 αίώνα καί πιθανόν προέρχεται άπό τήν περιοχή του Νόβγκορόντ τής Ρωσίας. T6 παλιότερο γνωστό χρονολογημξνο τέµπλο βρίσκεται στήν ξκκλησία 106 'Αγίου Νικολάου στό Βελβενδό Κοζάνης κι Ξγινε στά 1591. Τά πρώτα ζυλόγλυπτα τέμπλα είναι τά λεγόμε- να "στρωτά", στά δποία κυριαρχο6ν συμβολικά θέµατα σέ χαµηλό άνάγλυφσ. "Αργότερα, καί κυρίως άπό τά µισά 106 1800 αίώνα ή τεχνική γίνεται τολμηρότερη, τό άνάγλυοο Ev- τονο µέ διαμπερή κενά άνάμεσα στίς µορφές καί τό θεματολόγιο πλουτίζεται µε σκηνές από τήν "Αγία Γραφή, τα Συναξάρια καί λαϊκές παραδόσεις. 'Επίσης µε δύναµη καί παλ- μό αποδίδονται είκόνες άπό τή φύση καί τήν καθηµερινή ζωή. ΣΕ μερικές περιπτώσεις τό ανάγλυφο πλουτίζεται μέ χρώματα. ΣΕ όλη αδτή τή φάση είναι φανερή ή έπίδραση 105 εύρωπεΞπσδ µπαρόκ. , 'Η &στική ξυλογλυπτική παρουσιάζεται κυρίως στά δραστήρια ήµιαστικό έµπορικά κ…: βιοτεχνικά κέντρα τής Βόρειας "Ελλάδας καί τδν νησιΞν. Στολίζει, µέ φυτικά πυ- ρΐως μοτίβα, τόσο τά σταθερά στοιχεία του σπιτιοδ -ταβάνια, πόρτες, µεσάντρες, κάν- κελα- όσο καί τά-λιγοστά έπιπλα πού χρησιμοποιοδσαν τότε - σκαµνάκια, κασσΕλλες, σσ- φράδες, λίκνα κ.ά. 6 "Η ποιµενική ξυλογλυπτική είναι κυρίως τέχνη των βοσκών, 106 γεµίζουν τίς µα- κριές ωρες τής άναγκαστικής τους µοναξιάς σκαλίζοντας µικροαντικείµενα. Γκλίτσες, ρόκες, κουτάλια, πιρούνια, σφραγιστερά, πίπες, βελονοθήκες, σφοντύλια, χαοάζονται με πολύ άπλά έργαλεία, συνήΘως ξναν σουγιά, άλλά τό άποτ€λεσμα είναι άξιόλογο. 'Η ναυτική ξυλογλυπτική άνθησε στά μεγάλα ναυπηγικά κέντρα τής 'Ελλάδας. "Έργα της είναι κυρίως άκρόπρωρα με µορφή γυναίκας, άνάγλυφες επιγραφές πλοίων καί σκαριά, δηλαδή μικρογραφίες πλοίων. !!] ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Νίκου Γρηγοράκηι A a ί κ ά υ λ 6 γ λ υ π τ α, Τρίπολη 1978. Νικολ. Φωκά Κοσµετάτουι Τά T’é μ π λ α άν Κ ε φ α λ η ν ί α, 1972. Δημ. Σταυξλλουι T 6 T E μ π λ o 1 o 6 "A η ‘N L κ 6 λ α Σ τ 6 Γλα λ α ξ ε ί δ L κ α ί ό T ε χ ν ί- τ η µε τ ο υ, "Αθήνα 1973. 'Λγγελικής Χατζηµιχάλη: τα 8ωι…Β &… BOIS, "Αθήνα 1950. Κίτσου:'Α. Μακρή: "Ξ Ξ υ λ o γ λ υ π τ ι κ ή τ ο 6 Η η λ ί o υ, Βόλος 1958. 106 ίδιου: 'E λ λ η ν ι κ ά A a ϊ κ ά κ α ί M ε τ α β υ ζ α ν τ ι ν ά Ξ υ x 6-- Y λ υ π τ α, 'ΛΘήνα 1962. "Αντ. Φαρµακι6τηι T ά T‘é n 1 λ α τ 6 ν 'E κ κ λ η σ ι- ό ν τ ο 6 A L 8 α 6 ί ο υ , Λιβάδι 1977. Βικτωρίας Νικήτα-Σκαρτάδουι T 6 M 0\v α- σ τ ή ρ ι τ ή ς Μ π o υ ν ά τ σ α ς κ α ί τ ά A L & α ν ά γ λ υ φ ά τ ο υ, Θεσ- σαλονίκη 1977. τής ίδιας: 'Ο Γ λ 6 π τ η ς M ί λ ι.ο ς σ τ 6 ν T 6 1 o 1 0 u, περιοδικόΑΡΜΟΛΟΙ, Λόγουστος-Δεκ€µβριος 1977, σελ.47. 'Επίσης στήν εκδοση τής 'Εθνικής Τραπέζης τής 'Ελλάδος " N ε ο ε λ λ η ν L κ ή X ε L ρ o 1 ε χ ν ί α" τά άρθρα "Λιθογλυπτική" τής Πόπης Ζάρα καί "Ξυλογλυπτική" 106 Κίτσου Μακρή. ? . ΖΩΓΡΑΦΙΚΉ" 'Η & γ ι 0 γ ρ α φ ί α, συντηρητική άπό τή φύση της, συνεχίζει τή βυζαντινή παράδοση σε χειροτεχνικό ξπίπεδο. "Οπως πολύ σωστά παρατήρησε 6 Μανώλης Ξατζηδάκης, Οί άγιογράφοι 106 1800 καί 106 190v αίάνα είναι χωρικοί. Στίς έπιγραφξς των ίκκλη- σι6ν συναντοσµε άγιογράφους χωρικούς άπό τούς Χιονιάδες, τό Καπ€σοβο, τή ξαμαρίνα, τή Γαλάτιστα, 16 Φορτόσι, τή Δράκια καί άλλα χωριά. Φυσικά καί άπό τό "Αγιον "Ορος. Σά µικρές δμάδες περιτρξχουν τόν έλληνικό χώρο καί τοιχογραφοσν ξκκλησίες χωριών καί μοναστηριδν. Πολλοί άπό αότοός τό χειμώνα ξργάζονται στά χωριά τους καί έτοιυά- ζουν φορητές είκόνες 106 τίς πουλοδν κατά τίς περιοδείες τους. 'Επιδράσείς άπό τή δυτικοευρωπαίκή ζωγραφική συγκερασμξνες µε βυζαντινά στοιχεία καί λαϊκή διακοσµητι- κή άντίληφη χαρακτηρίζουν τήν άγιογραφία τής έποχής. 'Ενδιαφέρουσες είναι οί σκηνές µέ διδακτικό-ή0ικολογικό περιεχόμενο, καθώς καί οί σκληρός τιμωρίες τδν άμαρτωλδν στοάς νάρθηκες καί πιό σπάνια 0106c γυναικωνίτες. Ζωηρή φαντασία καί έκφραστική τόλ- µη δίνουν μιάν ίδιαίτερη δύναμη στά Ξργα αότά. "Από τά μέσα 106 180v αίώνα καί πέρα Ξχουµε ίνα πλήθος άπό ζωγραφικές διακοσµή- σεις σπιτιδν στή Σιάτιστα, τήν Καστοριά, τ΄λμπελάκια, τό Πήλιο, τό Μόλυβο Μυτιλήνης, τά Ζαγοροχώρια κ.λ.π. Είναι κυρίως άπεικονίαεις μεγάλων λιµανιών τής Μεσογείου -κω… σταντινοόπολη, Βενετία, Καλκίδα- "η άλλων πόλεων -Βιξννη, Φραγκφούρτη- πού άπλόυον- ται σέ ζωγραφική φρίζα ψηλά στούς τοίχους τοσ δωμάτιου δποδοχής τόν σπιτιών. Σπανιό- τερα βλέπουμε πολεμικές σκηνεςιή προσωπογραφίες ήρώων. Πολύ συνηθισµένο Θέµα είναι 7 τά άνθοδοχεία σέ ποικίλες παραλλαγές, πού τά συναντοώμε έπίσης στίς ποδιές τών τέμ- πλων. Φά περισσότερα άπό τά Θέµατα προέρχονται άπό χαλκογραφικά πρότυπα. Πίνακες ζωγραφικής έχουμε σίγουρα άπό τήν τρίτη δεκαετία τοώ 19ου αίώνα. Οί πιό γνωστοί είναι οί ίστορικές σκηνές άπό τήν ΄Επανάσταση τοσ 1821 πού ζωγράφισε δ άγω- νιστής Παναγιώτης Ζωγράφος μέ τά παιδιά του γιά νά συνοδεύσουν τά άπομνηµονεύματα τοώ Στρατηγού Μακρυγιάννη. Πίνακες σέ πανί, χαρτόνι, τενεκέ κ.λ.π. έκανε καί ό Θεό… φιλος, γιά τόν όποίο 86 µιλήσουµε ίδιαίτερα. 'Λπό τά µέσα τοώ 19ου, κυρίως, αίώνα άναπτόσσεται καί ή πλοιογραφία, µέ παραγγελίες τών καραβοκύρηδων. 'Ενδιαφέρουσες περιπτώσεις είναι οί συύ€ασμοί ζωγραφικής µέ τή λιθογλυπτική ή τήν ξυλογλυπτική. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Σπύρου Βασιλείου: I‘ a ». α ε :: ι. & ι ώ τ ι κ α κ α ρ & ρ ι α, 'ΛΘήνα 1934. Βασ. Λαοόρδα: "Β'ν α ς A a ί κ 6 ς Z ω γ ρ ά φ ο ς τ o ύ M a κ ε 6 ο ν ι- κ ο 8 'Λ γ ώ ν o ς ,'Αθήνα 1962. Γ. Μελετόπουλου: E ί κ ο ν o γ ρ α φ ί α τ ο 6 2 1, 'Αθήνα 1971. 'Αγγελου Προκοπίου: T 6 E ί κ o ο ι έ ν α σ τ ή A a 8 κ ή z ω- Σ γ ρ α φ ι κ ή τ o υ, 'λΘήνα 1940. Γιώργου αµατούρα: Δ ώ δ ε κ α A a ί κ ο ί Z ω- γ ρ ά φ o ί, "Αθήνα1974. Κ.Γ.Σταλίδη: 'B δ ε σ σ α ί o ι Z ω γ ρ ά φ o ι κ α τ ά τ η Δ ι ά ρ κ ε ι α τ ή ς T o υ ρ κ o κ ρ α τ ί α ς, "Έδεσσα 1973. Κίτσου 'Α. Μα- 6 Η ή λ ι ο, Βόλος 1939. 106 ίδιου: :! κρή: 'Ο Z ω γ ρ ά φ o ς Θ ε 6 φ ι λ o ς σ A α ϊ κ έ ς Z ω γ ρ α φ ι έ ς σ τ 6 M o ν α σ τ ή ρ ι τ ο υ "Α η A α υ ρ έ ν - Z ω γ ρ ά φ ο ι, Βόλος 1952. ΄Ε0νι- Ρο τ η, Βόλος 1947. τού ίδιου: Δ ύ o A a ϊ κ o κής Τραπέζης τής 'Ελλάδος: Σ τ ο χ α σ µ ό ς M a π ρ υ γ ι ά ν ν η, χ ε ί ρ Π α - ν α γ ι ώ τ η Z ω γ ρ ά φ o υ, 'Αθήνα 1976. 8. ΧΙΟΝΤΛΔΙΤΕΞ ΖΩΓΡΑΦΟΙ Είναι γνωστό πώς κατά τήν Τουρκοκρατία πολλά έλληνικά χωριά είχαν έξειδικευΘεί σέ µιά μορφή δραστηριότητας, όπως ή Πυρσόγιαννη στήν οίκοδομική, τό Πεντάλοφο στήν λιθογλυπτική, τό Μέτσοβο στήν Ξυλογλυπτική, ή Πορταριά στή Μεταξουργία, οί Καλαρρώ- τες στήν χρυσο-ασηµουργία κ.λ.π. T6 μικρό όρεινό χωριό τής "Ηπείρου, οί Χιονιάδες, σήμερα μέ μόνο 12 μόνιµους κατοίκους, έβγαλε πάνω άπό»69 γνωστούς ζωγράφους μέσα σέ δύο αίώνες, άπό τά µέσα τοώ 1Βου μέχρι τά μέσα τοώ 2006. Παλιότερα, στά κοντινά χω- ριά λέγανε: "Χιονιαδίτης είσαι; Ζωγράφος είσαι",Θά μελετήσουµε, λοιπόν, ίδζαίτερα τό χωριό αότό καί τούς ζωγράφους του, πού τό έργο τους είναι σκορπισμένα στήν "Εµ πειρο, τή Δυτική Μακεδονία καί τή Θεσσαλία. Οί ζωγράφοι τών Χιονιάδων δέν συγκρότησαν ίδιαίτερο έπαγγελματικό σωματείο, "ο… πως άλλοι τεχνίτες σέ πολλές περιοχές τής 'ΐλλάδας, άλλά ήταν χωρισμένοι κατά πα… τριές, µέ κοινότητα καταγωγής άπό πατέρα. Τρείς ήταν οί πατριές ή φάρες αότές: οί Πασχαλάδες, οί Μαρινάδες καί οί Φσατσαίοι.ΚαΘεμιά τους είχε τό ίδιαίτερο έργαστήριό της, όπου γινότανε καί ή µαθητεία τών νέων. ΐτό έργαστήρια αότά έτοιµάζονταν ποστ… ως φορητές είκόνες σέ σανίδι.Κατά µικρές όμάδες ζεκινοώσαν άπό τό χωριό τους καί άναλάβαιναν όχι µόνον άγιογραφίσεις έκκλησιών άλλά καί διακοσµήσεις σπιτιών μέ το- πία, προσωπογραφίες, νεκρές φύσεις καί λογής άλλα διακοσµητικά. Σπουδαιότεροι άπό τούς χιονιαδίτες ζωγράφους ήταν & Κωσταντίνος Μαρινάς, πού 8 ζωγράφισε στό σπίτι τού φιλικού Κωσταντίνου Ρόδου στό Τσεπέλοβο τούς γάµους τού π.- πολέοντα καί σκηνές άπό τούς ναπολεόντιους πολέµους, ό όήι)ρ;ώ;λ Ζήκος, πού έκανε τήν άγιογραφία τού νεοµάρτυρα 'Δγίου Γεωργίου άπό τά Γιάννινα µόλις 13 µέρες µετά τό θά- νατό του καί ό Παγώνης πού δούλεψε κυρίως στό Πήλιο άπό τά 1801 ώς τά 1838. 'Ο Παγώ- νης είναι ή πιό ένδιαφέρουσα φυσιογνωµία, άν καί παρουσιάζει άνισότητες. Διακρίθηκε κυρίως σάν τοπιογράφος, όπως καί & γιός του 'Λ8ανάσιος πού πέθανε τήν τελευταία εί- κοσαετία τού 19ου αίώνα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Δημ. 'Αγραφιώτη: 'Ο Χ ι o ν ι α δ ί τ η ς Z ω γ ρ ά φ 0 ς Μ ι χ α- ή λ Z ή κ ο ς κ α ί ή Σ υ ν τ ρ φ ι ά τ ο υ σ τ 6 M ε τ α ξ ο χ ώ ρ ι 'Λ γ ι? ά ς, 'Ιωάννινα 1977. Κίτσου 'λ. Μακρή: Δύο A α !! κ o C Z ω γ ρ ά φ ο υ, Βόλος 1952. Γεωργίου Π α ϊ σ ίου: 'A γ.ι o γ ρ α φ ί α κ α ί 'Δ γ ι γ ρ ά φ o ι τ 6 ν.Χ ι o- ν…ι ά δ ω ν , 'Ιωάννινα 1962. 'Η μ ε ρ o λ 6 γ ι ο 'Βταιρείας Παπαστράτου 1973. 9 . ΘΞΟΦΙΛΟΣ 'Ο γνωστότερος, καί έξω άπό τά σύνορα τής 'Ελλάδας, λαϊκός ζωγράφος είναι άσφα- λώς 6 Θεόφιλος Ρ; Χατζημιχαήλ. Γεννήθηκε γύρω στά 1870 στή Βαρειά Μυτιλήνης. ΄Εφηβος άκόμα έφυγε γιά τή Σμύρνη, πού είχε τότε έντονο έλληνικό χρώμα, κι έκεί κάνει έπάγγελ- µά του τή ζωγραφική. Δέ σώζονται έργα του αύτής τής περιόδου γιατί µεσολάβησε ή γνω… στή καταστροφή τού 1922. Στά 1897 έρχεται στήν έλεύθερη 'Ελλάδα, έθελοντής στόν πόλε- µο αύτής τής χρονιάς. Μένει στό Βόλο καί στό Πήλιο ώς τά 1927 καί ζωγραφίζει µέ άκού- ραστη δραστηριότητα τοίχους άπό µικροµάγαζα καί σπίτια, καθώς καί πίνακες σέ χαρτό- νια, πανιά, σανίδια καί τενεκέδες. Φτωχός καί καταφρονεμένος, ζεί μέσα σέ µεγάλη άθλι- ότητα. Στά 1927 φεύγει γιά τήν πατρίδα του Μυτιλήνη , συνεχίζει κι έκεί τό έργο του κάτω άπό τίς ίδιες δύσκολρς συνθήκες καί στίς 21 Μαρτίου 1927 πεθαίνει άπό τροφική δη- λητηρίαση. Λίγα χρόνια πρίν άπό τό Θάνατό του γνωρίζει τό έργο του 6 μεγάλος τεχνσ… κρίτης Στράτης 'ΒλευΘεριάδης, γνωστός στό Παρίσι καί σ'δλον τόν κόσµο ώς ΨΕΉΙΑΒΒ, καί άπό τότε άρχίζει ή άναΥνώριση τής άξίας τού φουστανελλά αύτού ζωγράφου.Διαπρεπείς "Ελ- ληνες καί ξένοι τεχνοκρίτες τού άφιερώνουν ένΘουσιαστικά σχόλια, όργανώνονται έκθέ- σεις έργων του στήν "Ελλάδα καί τό 'Εξωτερικό καί τόν Αύγουστο τού 1965 έγκαινιάζεται µέ µεγάλη έπισημότητα τό Μουσείο Θεοφίλου στή Βαρειά Μυτιλήνης.'Υ πήρξαν, όµως, καί σφοδροί έπικριτές τού έργου του, πού δέν τού άναγνώριζαν τήν παραµικρή άξίά. Ψά έργα τού Θεόφιλου είναι τοπιογραφίες, µυθολογικέςΛπαραστάσεις, σκηνές άπό τήν 'Βπανάσταση τού 1821, ρωπογραφικά θέματα, µερικές προσωπογραφίες καί λίγες άγιογραφί- ες. Πρότυπά του είναι λαΐκές λιθογραφίες, καρτ-ποστάλ, είκονογραφήσεις λαϊκών έκδό- σεων, φωτογραφίες κ.λ.π. Ξεκινώντας άπό τοσο ταπεινές άφετηρίες δημιούργησε "ενα Θαυ- µαστό έργο όπου "κοιτάζει΄τόν κόσμο μέ τήν άγνότητα τών γαλανών µατιών του". Πέ μιά µοναδική εύαισΘησία στό χρώµα άποδίδει τούς άπιαστους τόνους τού έλληνικού τοπίου. "Εργα του, έκτός άπό τό Μουσείο Θεοφίλου, βρίσκονται στό Μουσείο 'Ελληνικήα Λαϊκής Τέχνης στήν "Αθήνα, στίς Συλλογές 'Βµπειρίκου καί Μακρή καί σέ πολλούς συλλέκτες. Συ- νολικό έργο του είναι οί τοιχογραφίες στό σπίτι τού Γιάννη Κοντού, στήν 'Δνακασιά "Δ- νω Βόλο…. ΒΙΒΛΙΟΓΡΛΦΉ-.: "Οδυσσέα ';..λ "τη. 'Ο ?. … γ ρ…ά :; ο ς Θ ε 6 .? ι λ ο ς, 'Λθήνα 1973, 'χω- 9 πορικής Φραπέζης τής 'Ελλάδος, &πιμξλεια Γιάννη Τσαρούχη: Θ ε 6 φ ι λ o ς, 'Αθήνα 1966. Γ.Κ.Κατσίµπαλη: Β ο 8 λ ι o γ ρ α φ C a Θ ε 6 φ ι λ ο υ Γ. Χ α τ ζ η µ ι- x ή λ, 'Αθήνα 1955. 'Η; Δαμπίρη: 'ο z ω γ ρ ά φ ο ς Θ ε 6 φ ι λ o ς σ τ ή Η Σ μ ύ ρ ν η, 'Αθήνα 1973. Κίτσου 'A. Μακρή: 'Ο Z ω γ ρ ά φ o ς Θ ε 6 φ ι λ ο ς σ τ 6 Π ή λ ι ο, Βόλος 1939.'Βπίσης στό Δ΄τεύχος τής σειράς " ΕΛΛΗΝΕΣ ΖΩΓΡΑΦΟΙ " τού εκδοτικού οίκου "Μέλισσα" τά άρθρα: Κίτσου Μακρή "Θεόφιλος" καί "Αγάπης Καρακα- τσάνη " 'Η|ζωγραφική τού Θεόφιλου". "Αθήνα 1974. 10. YQANTIIGI - K'E’NTHMA T6 ύφαντό συνοδεύει τόν άνθρωπο σέ όλη του τή ζωή, άπό τή γέννηση ώς τό θάνατο. Γι'αύτό είναι καί ή πιό διαδεδομένη τέχνη είτε µέ τή µορφή τής οίκοτεχνίας 16v γυ- Γ"""""'"' ναικύν είτε μέ βιοτεχνικά έργαστήρια. Κατά τήν Ψ0"Ρ"οχρ"τςα δεν …… ……τ…=€ΏΞ ύπήρχε σπίτι στήν 'Ελλάδα σού νά µήν εχει Εναν ή περισσότερους άρ- :"ι'ι'..'.' '71΄.τί."!'Ξ ι…»;'.'.-;' γαλειούς. Μέσσερες είναι οί πρύτες ύλες τής έλληνικής ύφαντικής, ..χζ..ι;' |λ|:΄=΄Ψ'ι' ";"-"' .. .… ," . | . . ……-…-……*…Φ>4 τό µαλλί, τό βαυπάκι, τό μετάξι καί τό λινάρι. 1ρείς οί τύποι τού . "… |." '|- i "':"";ΐΐΐΨΐΐ άργαλειού, 6 όρθιος, 6 πλαγιαστός καί τού λάκου. 'Ο δεύτερος Ξχει τή µεγαλύτερη διάδοση.Ψά προϊόντα τής ύφαντικής είναι, δε πρός τή χρήση τους τά ξξής: ύφάσματα φορεσιάς, µέσα στά όποία περιλαµβά- νονται καί οί "κάπες" άπό τραγόυαλλο, τά ύφαντά τής οίκσσκευής ι…;;;;…;;ζζ΄ -κιλίρια, σεντόνια, καρπ€τες, μπουχαροσκούτια κ.λ.π- καί στά ξπαγ- [ζζ;ζ;ζςΞΐ Μ…? γελματικά ύφαντά -λιόπανα, καραβόπανα, τσαντίλες κ.λ.π. "Από τήν καλαισθητική άποψη περισσότερο ένδιαφ€ρον παρουσιάζουν τά µάλλινα ύφαντά οίκοσκευής, μέ τήν ποικιλία καί τήν όµορφιά τής έ""ξ"μτπξξπ χρωµατικής καί σχεδιακής τους διακόσμησης. T6 ρ ι γ ω τ ά 6101c- λούνται άπό άλλεπάλληλες χρωµατικές ζύνες, παραλληλες πρός τή φο- ρά τού ύφαδιού, πού δηµιουργούνται µε τήν εναλλαγή, κατά διαστήμα- τα, τού χρώµατος τού ύφαδιού. 'Η έναλλαγή αύτή άκολουθεί όρισµξνο κάθε φορά ρυθµό. Στά κ ε ν τ η τ ά σ τ 6 ν & ρ γ α λ ε ι ό ύφαν- τά δηµιουργούνται διάφορα µοτίβα µε τήν καλοµετρημένη έναλλαγή τού χρώµατος τού ύφαδιού στήν ίδια σειρά. Ώά μοτίβα αύτά είναι γεωμε- τρικά ή πολύ σχηµατοποιηµξνα παραστατικά. 'Λπό τήν πλευρά τής γε- νικής διάταξης τόν χρωµατικύν ζωνών καί 16v διακοσµητικύν θεμάτων, προτε΄ινουμε -γιά εύκολότερη κατάταξη- τίς εξής κατηγορίες. Στά ρ ι γ ω τ ά : Ή κυµατιστό, 2 βηµατιστό, 3 μονοδροµικό, 4 µικτό καί στά κ ε ν τ η τ ά σ τ 6 ν ά ρ γ α λ ε ι 6: 5 κλειστό, 6 καλει- δοσκοπικό, 7 6Baxw16~uaC 8 µπακλαβωτόκ κάθε περιοχή τής 'Ελλάδας εχει τό δικό της ύφος ύφαντικής, πού χα- ρακτηρίζεται συνήθως άπό τό όνοµα τού πιό γνωστού κέντρου ύφαντι- κής: µετσοβίτικα, άραχωβίτικα, άμπεΜακιύτικα κ.λ.π T6 μαλλί, άπό τήν κουρά τύνηροβάτων "ως τό Έτοιμο ύφαντό, ύφίστα- ται σταδιακή έπεξεργασία πού άρχίζει μέ τό 10610 πλύσιυογιά v6 φύ- :ΐ '. = . | .… , … ,΄: ; χ π,έ γω"; τα - …χτα καί σέ λιπαρξς ο'τίες. Ακολουθει τό λανξρισμα. δ?- .. 10 Γ……ή-.-τ…Ψ…ήΓ--… λαδή ή τακτοποίηση τύν ίνύν του, ή βαςή)πού γίνεται σέ τρία στάδια, … ΐζ……] ,…| στήν Π ρ 6 σ τ υ φ η, προετοιμασία τού μαλλιού νά δεχθεί τίς βαφι… . κές ούσίες, στό β ά φ ι μ ο, πού άλλοτε γίνονταν µέ φυτικές βαφές, καί στή σ τ ε ρ έ ω σ η, τήν Εξασφάλιση τού άνεξίτηλου τήν χρωμά- των. "Υστερα γίνεται τό γνέσιμο, ή νηματοποίηση, πού μερικές φορές γίνεται πρίν άπό τή βαφή. Τελικό στάδιο ή 6 φ α ν ο η. Σέ μερικές περιπτώσεις άκολουθεύ τό ν τ ρ ι σ τ έ λ ι α 0 μ α, τό χτύπημα τού ύφαντού σέ νεροτριβές. Τό κ έ ν τ η μ α είναι περισσότερο εύχάριστη άσχολία τήν γυναι- κύν γι'αύτό δημοτικό τραγούδι χαρακτηρίζει "γλέντισμα" τό κέντημα ένύτήν ύφανση "σκλαβιά τόν κοριτσιύν".'Υπάρχουν πολλές τεχνικές τού κεντήµατος, πού έπιδρούν άποφασιστικά στή διαμόρφωση τόν διακοσμη- τικών θεμάτων. 66 μπορούσαν νά χωρισθούν σέ δύο μεγάλες κατηγορίες, στά µ ε τ ρ η τ ά κεντήματα, όπου τά διακοσμητικά θέματα δηµιουργούνται μέ τό µέ- τρημα τύν βελονιύν καί στά σχ ε 6 ι α σ τ 6, "όπου τό θέμα σχεδιάζεται πάνω…στό ύΆ φασµα καί έκτελείται μέ έλεύθερες βελονιές. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Πόπης Ζάρα: Κ ε ν τ ή μ α τ α κ α ί Κ o 0 μ ή μ α τ α τ ή ς 'E λ - λ η ν ι κ ή ς Φ ο ρ ε σ ι 6 ς, 'Αθήνα 1966. Δημ. Δουκόπουλου: Π 6 ς ύ φ α ( ν ο υ ν; κ α ί ν τ ύ ν o ν τ α ι΄.ο ί Α ί τ'ω λ ο ί, ΄Αθήνα 1927. Κίτσου Α. Μακρή: 'Y ο α ν- : τ ά Θ ε σ σ α λ ί α ς , "Αθήνα 1960. Μουσείου Μπενάκη: Κ ε ν τ ή μ α τ α 'Η π ε ί- ' ρ 0 υ κ α ί 'E π τ α ν ή σ ο υ, 'Αθήνα 1965. τού ίδιου: Κ ε ν τ ή µ α τ α Σ κ ύ- ' ρο υ, 'Αθήνα 1965. "Αλκης Νέστορος: Τ ά 'Y 0 α ν τ ά τ ή ς Μ α κ ε 6 ο ν ί α ς … α ι: α ή ς e ρ & κ η ,ς, "Αθήνα 1965. PAULINE JOHNSTON: GREEK ISLAND ΜΠΟΜΠ, Λονδίνο. 11. ΜΕΤΑΛΛΟΤΕΧΝΙΑ - ΚΟΣΜΗΜΛ - ΚΕΡΑΜΕΙΚΗ Τό µέταλλο δουλεύτηκε άρκετάκατά τά χρόνια τής Τουρκοκρατίας καί άργότερα. Καί στό μικρότερο χωριό άκόμα ύπήρΧε έργαστήριο άν όχι κατασκευής, τουλάχιστον έπισκευής καί συντήρησης άντικειμένων οίκιακής καί έπαγγελματικής χρήσης. Κυρίως έγινε χρήση τού σίδερου καί τού άτσαλιού γιά τήν κατασκευή έξαρτημάτων οίκοδομύν -σιδεριές πα- ραθύρων, κλειδαριές, μεντεσέδες κ.λ.π - έργαλείων -τσάπες, ύνιά, φτυάρια €Τκαρφιδν, μαχαιριύν καί άλλων. Οί τεχνίτες τού σίδερου λέγονταν σιδεράδες ή γύφτοι, όχι μόνο γιατί πολλοί γύφτοι έξασκούσαν τό έπάγγελµα, άλλά καί γιατί όλοι παίρναν μαύρη όψη άπό τούς καπνούς τού καµινιού. Τό χαλκό τόν δούλευαν οί "χαλκιξδες" ή "καλαντζήδες" πού κατασκεύαζαν είδη μα- γειρικής-'ταφιά, σαγάνια, κατσαρόλλες - . Με όρείχαλκο, χυτά, γινότανε άντικείμενα έκκλησιαστικά καί οίκιακά. Κέντρα κατεργασίας τού χαλκού ήταν ή Θεσσαλονίκη, τά Γιάΐ νινα, ή Τρίπολη, ή Μακρινίτσα, τό "Αγιον "Ορος καί ή Κύπρος ζκυπριά ή κυπροκούδουνα)… Κύριο κέντρο άργυροχρυσοχοΐας ήταν ή "Ηπειρος - Γιάννινα, Καλαρρύτες- μέ διά- φορες τεχνικές, όπως 16 σαββάτι -ένθετη µαύρη ύλη μέσα σέ χαρακιέςφ-τά χτυπητά άπό τήν πίσω πλευρά πού σχημάτιζαν άνάγλυφα, τό φιλιγκράν καί άλλες. 11 'Η πανάρχαιη τέχνη τής κεραμεικής γνώρισε μεγάλη άνθιση στήν περίοδο πού µελε- τούμε σέ περιοχές μέ κατάλληλο χώμα καί άλλους εύνοίκούς συντελεστές. Γνωστά κέντρα κεραμεικής μπορούµε νά σηµειώσουµε τή Σάμο, τή Σκύρο, τή Σίφνο, τήν Αίγινα, τό Φα- νάρι Καρδίτσας καί ίδιαίτερα τή Μικρά ΄άσία. κάθε τόπος έχει τό δικό του ύφος κερα- µεικής, άνάλογο μέ τίς πολιτιστικές του ρίζες, τήν έπαφή του µέ άλλους τόπους καί τίς ίδιότητες τών χωμάτων του. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Πόπης Ζόρα: Κ ε ν τ ή μ α τ α κ α ί Κ ο ο α ή !! α τ α τ ή ς 'E λ- 9! λ η ν ι κ ή ς Φ ο ρ ε σ ι ς, 'Αθήνα 1966. Κίτσου 'Α. Μακρή: ’E κ λ ο γ ή "Β ρ…- γ ω ν τ ή ς 'Β λ λ η ν ι κ ή ς Μ ε τ α λ λ o τ ε χ ν ί α ς, 'Εκδοση Ε.0.Β.Χ. 'Α- θήνα 1962. Εύδοκίας Μηλιατζίδου-'Ιωάννου: Χ α,λ κ ε υ τ ι Χ 6 Χ a € Χ & λ ! ι ν α Σ φ υ ρ ή λ α τ α 8 κ ε 6 η, Θεσσαλονίκη 1977. Βασ. Κυριαζόπουλου: Λ α ί κ ά Κ ε- ρ α μ ε ι κ ά τ ή ς Β ο ρ. 'E λ λ ά δ o ς, Θεσσαλονίκη 1969. τού ίδιου: Μ;η ν 5 ς κ α ί Δ η μ ή τ ρ η ς, Δ 6 ο Α α ί κ o ί ΔΚ ε ρ α μ ι ο τ έ ς, 'Αθήνα 1968. 12. Ε"ΛΑΙΚΠ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ TOY ΠΗΛΙΟΥ Μετά τή γενική έξέταση τής έλληνικής λαϊκής τέχνης θά σταθούμε ίδιαίτερα στήν τέχνη τής 'Ηπείρου καί τού Πηλίου. Αύτό γίνεται γιά τρείς λόγους. Πρώτα γιατί ή µε- λέτη περιορισμένων περιοχών µάς έπιτρέπει νά δούμε σάν ένιαίο σύνολο τίς τέχνες πού μελετήσαμε χωριστά. Δεύτερο γιατί οί δύο αύτές περιοχές μάς είναι περισσότερο γνω- στές καί τρίτο γιατί έχουν στενή συνάφεια καί ή δεύτερη άναπτύσσει στοιχεία πού δα- νείστηκε άπό τήν πρώτη. 'Η'"Επειρος δίκαια µπορεί νά θεωρηθεί μάνα τής λαϊκής μας τέχνης. "Όχι μόνο γιά τόν πλούτο, τήν ποιότητα καί τήν ποικιλία τών µορφών πού καλλιέργησε, άλλά κυρίως γιατί άπό αύτή ξεκίνησαν κατά τό 180 αίώνα χιλιάδες τεχνίτες, όλων τών είδικοτήτων, πού σκορπίστηκαν σέ όλα τά σημεία τού έλληνικού χώρου καί πέρα άπό αύτόν. 'Αρχιτέ- κτονες καί μαστόροι, λιθογλύφοι καί ξυλογλύπτες, ζωγράφοι, χρυσοχόου... 'H 'Ηπειρώτικη λαϊκή τέχνη παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία γιατί ή διαμόρφωση τού έδάφους τής 'Ηπείρου δημιούργησε ίδιαίτερα πολιτιστικά σύνολα, όπως τά Ζαγοροχώρια μέ τό μεταναστευτικό τους ρεύμα, ή περιοχή τού Σουλιού μέ τό τραχύ ύφος τής ζωής καί τής τέχνης της,…τό µεγάλο άστικό κέντρο τών 'Ιωαννίνων, ή Δάκα τού Σουλιού πού ή πε- ριορισµένη γεωργοκτηνοτροφική οίκονομία της τήν ύποχρέωσε νά "φιλοκαλεί μεΞ'εύτελεί- ας", τά Κατσανοχώρια κ. ά. «&?» "ΙΕ ήπειρζτικη λαϊκή τέχνη σέ δλες τίς εκδηλώσεις της δηµιούργησε ςξξγ. έργα ύΦηλής ποιότητας. 'Πιύφαντική χρησιμΟπΟΨεΐ µοτίβα µε σχηματσ' ί:Φ ποιημένες μορφές. &… είναι, 1 & "ΜΜΜ! 2 & "βαλάρη.ς' 3 τδ …Π- . ωΐΞ2ξζ τίκι, 4 τόπουλί, τό πριόνι, ή πεταλούδα καί δεκάδες άλλα. Εξ Φ6Ψ10 1 ΄ &) ζλ & κατά κανόνα άσπρσγ κόκκινο καί σκουρογάλαζα. Στή ζωΥΡαΨ""ή: έκτός άπό τούς Χιονιάδες πού µελετήσσµ€… σημειώνονται πολλοί ζωγράφοι άπό εξΐΚ Γζ3ζ……΄ τά Σουδενάρ Γιάννινα, ΄άΡτα. ΐΏΡϊόσ" "λ'Ή' Oi ήπειρώτες ζωγράφοι ?΄-'΄΄΄ ζιΐ5ξ€ Έχουν Επιδράσεις ίταλικές. Στήν &ρΧιτ€Κτονι"ύ: καί {acme σέ µερικά ζ!3 ΞΞζ Ζαγοροχώρια τά σπίτια -Τσεπέλοβο, Κουκούλι, Πάπιγκο&-καί οί έκκληΐ σζες …πεγάδες- δείχνουν &νεβασμένο τεχνικό καί αίσθητικό έπίπεδο. " 12 Στά συνεργεία τών άρχιτεκτόνων µετέχουν καί λιθογλύφοι πού σκαλί- ζουν ύπέρθυρα, κτητορικές έπιγραφές, άγκονάρια καί άλλα διακοσμητι- κά στοιχεία σέ χαμηλό άνάγλυφο. "Από τό Μέτσοβο καί άλλα χωριά ξε- κινούσαν κομπαρίες ξυλογλύφων, πού σκάλιζαν έκκλησιαστικά ξυλόγλυπ- τα μέ τήν τεχνική τών "κεντητών" ή "σκαλιστών στόν άέρα". Φηµισμέ- νη είναι καί ή ήπειρώτικη άργυροχρυσοχοία. κ ώ ς , Το ΒΗΜΑ 11-9-1966. τού ίδιου: "Ο τ α ν ο ί 'E λ λ η ν : ς κ α ρ τ ε ρ o ύ σ α ν τ 6 B o ν α π ά ρ τ η, TO ΒΗΜΑ 14-7-1963. χ ρ ο ν ο ς A a ϊ κ 6 ς Π ο λ ι τ ι σ µ ό ς, "Αθήνα 1973. Σπύρου Μουσελίμη: "Η A ά κ α τ o ύ Μ π 6 τ ο α ο η, Γιάννινα 19763,'ΛΥ- "γελικής Χατζημιχάλη: 'Ηϊπ ε ι ρ ώ τ ι κ η A a ί κ ή -Τ έ χ ν η, Γιάννινα 1930. Τά χωριά τού Πηλίου είναι νεώτερα χτίσματα. Κατά τή βυζαντινή έποχή τό Πήλιο ή- ταν µοναστικό βουνό. Γύρω άπό τά μοναστήρια καί σέ άλλους πρόσφορους τόπους δημιουρ- γούνται μικροί οίκισμοί. Τό φαινόμενο τής δηµιουργίας όρεινών οίκισμών είναι γενικό στήν "Ελλάδα κατά τό 16ο αίώνα έξαιτίας τών κακουχιών τών κατοίκων στίς πεδιάδες άπό τίς μετακινήσεις τών τουρκικών στρατευμάτων καί άπό τή δημιουργία μεγάλων τουρκικών ίδιοκτησιών άπό άξιωµατούχιυς τού Κράτους. Τά πηλιορείτικα χωριά άναπτύσσονται γρή- γορα χάρη στήν ήμιαύτονομία τους καί τή γονιμότητα τού έδάφους. Σημαντικό προϊόν εί- ναι τό μετάξι. "Επειδή δέν όπάοχει τό κατάλληλο τεχνικό άνθοώπινο δυναμικό γυά νά καλύψει τίς μεγάλες άνάγκες τών άναπτυσσόμενων χωριών, καλούνται τεχνίτες άπό τήν "Ήπειρο καί τή Δυτική Μακεδονία. Αύτοί άποτελούν τή μαγιά γιά τή δημιουργία πολυά- ριθμων ντόπιων χτιστάδων, ξυλογλύφων, λιθοξόων, χαλκουργών, ζωγράφων, άρχιτεκτόνων κ.λ.π. Τά σπίτια τού Πηλίου, χτισμένα στόν τύπο τού βορειοελλαδίτικου άρχοντικού, στολίζονται μέ ξυλόγλυπτα, χρωματιστούς φε7γίτες καί, συχνά, μέ τοιχογραφίες. Οί έκ- κλησίες, µονόκλιτες ή τρίκλιτες βασιλικές, τοιχογραφούνται καί άποχτούν θαυμαστά ξυ- λόγλυπτα τέμπλα, δεσποτικούς θρόνους, είκονοστάσια καί παγγάρια. Βρύσες, καλυτερί- μια, τοξωτά γεφύρια συµπληρώνουν τή χαρούµενη είκόνα τών χωριών τού Πηλίου. "Αξιό- λογη είναι καί ή πνευματική τους άνάπτυξη µέ τή λειτουργία σχολείων, τή δήύιουργία βιβλιοθηκών καί τήν έμφάνιση σημαντικών λογίων, "οπως & Γαζής, ό Κωσταντάς καί ό Φιλιππίδης. Σιγά-σιγά, καί κυρίως άπό τά τέλη τού 18ου αίώνα, ή τέχνη τού Πηλίουλ πλουτίζεται μέ καινούργια στοιχεία πού τής δίνουν χαρακτήρα περισσότερο αίσιόδοξο. Τόν τόνο πιά στή ζωή δίνει ή άνερχόμενη καί προοδευτική τάξη τών βιοτεχνών, τών έμ- πόρων καί τών ναυτικών. Μετά τή δηµιουργία, άπό τά μέσα τού 19ου αίώνα, τής καινούργιας πόλης τού Βόλου. ή οίκονοµική καί πολιτιστική ζωή τής περιοχής συγκεντρώνεται σ'αύτή καί άλλάζει µορφή. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Κίτσου 'π. Μακρή: 'κτ α α c κ η ο & χ ν η τ ο ο ή η λ 6 ο ", "Λας- να 19τ60 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Κίτσου "Δ. Μακρή: 'κ ς … γ ρ α φ c σ ο η σ τ α ν . - β & τού ίδιου: Μ έ τ ο o B o , T0 ΒΗΜΑ 22-9-1963. Μ.Γ. Μερακλή: "Ο ο ύ γ-'

ωΓΓέΦοι Έ ωµά… c .'ο & ν ||. &! J» ν |. - --…--"-"----ωµ ? εργασία αυτή επιχειρεί να παρουσιάσει µιά σινοπτική εικόνα της τεχνης των Βλάχων ζωγράφων της Σαμαρίνας από τα τ€λη του 1δου αιώνα ως τις αρχ!ς του 2006. Βεβαια, οι χειροτίχνες ζωγράφοι του ορεινού αυτού χωριού δεν δημιούργησαν κάποια ιδιαίτερη "Σχολή", πράγμα που συμβαίνει µε όλους τους οµότεχνους που κατάγονται α- πό διάφορα χωριά όχι µόνο της περιοχής αλλά ολόκληρου του ηπειρωτικού κορµού της Ελλάδας. Ξεκινούν όλοι από κοινός ρίζες, δ!χονται τις ίδιες περίπου επιδράσεις, ερ- γάζονται κάτω από παραπλήσιες συνθήκες, κινούνται στον ίδιο κάρο, καλύπτουν συγγε- van: agfiyxcc και εκφράζουν την ίδιαν ιδεολογία. Ωστόσο, οι υπερβολικ!ς γενικεόσεις είναι επικίνδυνες επειδή υπάρχουν και ιδιαιτερότητες που, όσο κι αν δεν διαφοροποι- σάν ριζικά τις δραστηριότητες που ακτινόνονται από πολλά κόντρα, προσφερουν µιά γο… ητευτική ποικιλία αποχρώσευν, βοηθούν στην επισήµανση των διαθλάσεων που προκαλεί το πολιτιστικό µικροκλίµα κάθε τόπου και προσφερουν στοιχεία στο µελλοντικό µελετη- τή που θα επιχειρήσει μιά συνθετική µελέτη της νεοελληνικής ζωγραφικής παράδοσης. Η αγιογραφία των ζωγράφων της Σαμαρίνας αρχικά συµπορε6εται με την αγιογραφία των Χιονιαδιτόν ζωγράφων1. Υπάρχει όµως µιά στιγµή, χοντρικά γύρω στα 1860, που παρατη… ρείται σημαντική…απόκλιση. Οι x ονιαδίτες ζωγράφοι τρέπονται και σε άλλες µορφές υγραφικής. …το τοπίο, στη νεκρή φάση, στην ιστορική σκηνή, στην προσωπογραφίαι H ανανεω,ική πιεση που υφίστανται από την αλλαγή του πολιτιστικοδ κλίματος διοχετεύε- ται κυρίες =:ην "κοσµική"ζωγραφική κι έτσι παραµξνουν συντηρητικότεροι στην? από τη μέση της βραδυκίνητη, αγιογραφία. Οι ϊ…µαρινιάτες, όμως, ζωγράφοι περιορίζονται απο… κλειστικά στην αγιογραφία και η ανανεωτική πίεση διοχετεύεται με τόλμη στο είδος απ… τό της τέχνης, όπως θα δούμε όταν θα εξετάζουµε το Εργο τους.΄Οσο κι αν η κοινωνία των χωριών όπου ζούν και εργάζονται είναι παραδοσιακή και η οικονοµία τους αγροτο… πτηνοτροφική "ο µεσολαβητικός ρόλος αυτών των στρωμάτων |μεταπρατική αστική τάξη και διανοοίµ…νοι/ στην παραδοσιακή και θεµελιακά αγροτική ελληνική κοινωνία, τείν'… να τη διαηεσοποιήσει, δηµιουργόντας τους όρους που θα επιτρίψουν µε το πέρασµα το" χρ5νου, την …;κονομική και πολιτιστική συσωµάτωση του ελληνισµού στο δυτικό κόσμο"ΐ… Στη ζωγραφική, καθώς και στις άλλες τέχνες, φτάνουν, Εστω και καθυστερημίνα και εξα- σθενημίνα, τα ρεύματα της ευρωπαϊκής τ!χνης όπως το µπαρόκ και ο νεοκλασσικισµόςο Και δεν αναφερόμαστε εδώ στο "λόγιο" νεοκλασσικισμό των µεγάρων της Αθήνας, της λύ- ρας, της Θεσσαλονίκης, της Καλαµάτας, της πάτρας και άλλων αστικών κόντρων, οδτε στο "λατκό" των ταπεινόν χτιοµάτων στις συνοικίες τους, αλλά στις νεοκλασσικ€ς ζω- γραφιές σε σπίτια ορεινών παραδοσιακών οικισµών, όπως το πάπιγκο, το Νυμφαίο, η Κλει- σούρα.... Ας σημειώσουµε #64 ότι η Σαμαρίνα δεν ήταν µόνο µεγάλο κτηνοτροφικό χωριό z αλλά και δραστήριο μεταποιητικό και εμπορικό κέντρο. Η µελότη της σαµαρινιώτικης αγιογραφίας θα στηριχθεί στους πιό αντιπροσωπευτι- κούς ζωγράφους κάθε φάσης της εξόλιξής της, στο γενικό πολιτιστικό κλίμα των βλάχι- κων ορεινών οικισμών αλλά και στην ιδιοµορφία της ζωής του χωριού αυτού. Λεν πρεπει να ξεχνούµε πως η Σαμαρίνα ερηµύνεται τελείως από το Φθιπόπωρο ως την ΐινοιζη και οι κάτοικοί της σκορπίζονται είτε στα κτηνοτροφικά χειμαδιά είτε σε αστικά κόντρα, παλιότερα σχεδόν αποκλειστικά στα Γρεβενά, τα Τρίκαλα και τη Λάρισα, αργότερα όµως και σ'άλλες µεγάλες πόλεις όπως η Λθήνα, η Θεσσαλονίκη και ο Βόλος. λυτό είχε, βεβαι- α, σοβαρός συνόπειες στη διαµόρφωση της ιδεολογίας των.Δπό παλιά οι Σαµαρινιύτες συµβιώνουν μόνο μερικούς µήνες. τους υπόλοιπους είναι σκορπισµόνοι σε πολιτείες, χω- ριά και λιβάδια. Είναι κτηνοτρόφοι, Εμποροι, βιοτόχνες, µικροεπαγγελµατίες, επιστή- µονες, υπάλληλοι, δηλαδή Εχουν ενταχθεί σε ποικίλες επαγγελµατικός-ταξικός ενότητες. ΄Βχουν συχνός επιγαμίες µε ελληνόφωνους.'Ετσι, δεν Εχουν κοινά όθιμα Χριστουγόννων, δοξασίες γιά το Δωδεκαήμερο κ.λ.π. Εποχιακά μετακινούµενοι πληθυσµοί ήταν και οι Σα- ρακατσάνοι, αλλά αυτοί, την περίοδο που μελετούμε, ήταν αποκλειστικά κτηνοτρόφοι µε σταθερή μορφή κοινωνικού βίου στηριγμόνη στην κτηνοτροφική μονάδα, το τσελιγγάτο, ενιαία ιδεολογία και κοινός μορφές του υλικού βίου. ΄Οπως σηµειώνει η Αγγελική ξα- τζηµιχάλη,"..ενώ οι Κουτσόβλαχοι, σαν αποκαταστημόνοι ηµινομάδες, εκμεταλλεύθηκαν και βιοτεχνικά το κτηνοτροφικά επάγγελρα και οι περισσότεροι ασχολούνταν, όπως είναι γνωστό, με τις τόχνες και το εµπόριο, οι έαρακατσάνοι ποτό δεν εκμεταλλεύθηκαν βιο- τεχνικά τα προϊόντα τους και κανόνας δε σκέφθηκε να φτιάσει ίνα αντικείμενο γιά με- ταπά>ληση"3ο Γάμοι ΐαρακατσάνων µε Βλάχους ή Γραικούς ήταν σπανιότατοι.΄Ολα αυτά, βό- βαια ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Στούς Σαµαρινιύτες σημαντική βαρύτητα Εχουν τα Εθιμα του Δεκαπενταύγουστου, όταν γιορτάζει η κεντρική εκκλησία του χωριοά, η Με- γάλη Παναγιά, την πρώτη μέρα με το γιορταστικό ψήσιµο σουβλισµόνου αρνιού, όπου συγ-, κεντρόνεται το συγγενολόγι, και τη δεύτερη με τη γενική σύναξη στην ευρύχωρη αυλή… της εκκλησίας, όπου χορεύεται ο "τοιάτσιος". Δεν πρόκειται για καθαυτό χορό αφού δεν έχει ούτε χορευτικό ρυθμό ούτε ποικίλους βηματισμούς. Ουσιαστικά είναι πολυάνθρωπη πυκνή αλυσσίδα που κινείται αργά. Θα ελεγε κανόνας πως εκείνη την ώρα αισθάνονται ότι αποτελούν όνα σ ύ ν ο λ ο που σμίγει ύστερα από πολύµηνο χωρισµό και χαίρονται αυτό το σµίξιμο. Η διαδικασία αυτού του ανταμόματος συντελείται σε τρείς ενρυνόµε- , | νους κύκλους: τις παραµονός συγκεντρώνεται η οικογένεια, που μερικ€ς φορές ειναι σκορ- πισµόνη σε διάφορα μόρη |παιδιά που εργάζονται σε τόπους µακρινούς, ξενοπαΐτρεµόνα κορίτσια.../, τη µέρα της γιορτής ανταμόνουν γύρω από τα σφαχτά συγγενείς ΐαι στε- νοί φίλοι και την επόµενη µόρα ολόκληρο το χωριό στον "ΐσιάτσιο". θα πρόπε να ση- μειώσουµε ότι o πανυγηριψµός της 16ης Αυγούστου γίνεται χωρίς φαγοπότι, που πάλι θα χώριζε τη σύναξη σε μικρές ομάδες. Μέσα στο πυκνό πλήθος ακούγονται από παντού χαρού- µενα συναπαντήματα, φωνές έκπληξης γιά το αγόρι που χνούδιασαν τα μάγουλά του,γιά το κορίτσι που φούσκωσε ξαφνικά σε γυναίκα, για το καινούργιο βράφος της οικογένειας, γιά το πόσο καλά "κρατιέται" ο παππούς. Ανταλλάσσονται τα νέα της χρονιάς και οι ευχές ψ γιά την επόµενη συνάντηση. Μικρότερες γιορτές γίνονται στις 26 Ιουλίου, της Αγίας Πα- ρασκευής, που θεωρείται προστάτρια των κτηνοτρόφων. "Έξω από το χωριό υπάρχει το μο- ναστήρι της Αγίας παραακευής. Σε πολλά βλάχικα χωριά η κεντρική εκκλησία τιμάται στο όνοµα αυτής της Αγίας. To έργο των αντιπροσωπευτικών ζωγράφων της Σαµαρίνας θα έδειχνε µετέωρο αν, παράλ- ληλα µ'αυτό,δεν µας απασχολούσε και η συνεισφορά των ταπεινών οµότεχνών τους που είτε προετοίμασαν τις διαδοχικές φάσεις πρίν αυτός βρούν την πληρέστερη έκφρασή τους στο έργο των προικισμένων, είτε επωφελήθηκαν από την αξιοποίηση και κωδικοποίηση που οι ταλαντούχοι έκαναν στις µικρές και, μερικές φορές, αδιόρατες συνεισφορές των πολλών. Η συγκέντρωση του ύλικού γιά την εργασία αυτή συνάντησε πολλές δυσκολίες. Ta έρ- γα είναι σκορπισµένα σε µεγάλη έκταση, µέσα και έξω από τα σύνορα της Ελλάδας και σε πολλές περιπτώσεις.σε μέρη δυσπρόσιτα. Οι πρόσφατες εθνικές περιπέτειες εξαφάνισαν το μεγαλύτερο μέρος από τα χειρόγραφα και τα άλλα στοιχεία που θα ήταν χρήσιμα γιά την πλαισίωση των πληροφοριών που παρέχουν οι ζωγραφιές και η βιβλιογραφία. Αλλά και δύο χειρόγραφα που υπάρχουν στη Ρητρόπολη Γρεβενών και τα είχε επισημάνει παλιότερα φίλη ερευνήτρια στάθηκε αδύνατο να τα συμβουλευθούµε γιατί δεν μας το επέτρεψε o Μητροπο- λίτης Γρεβενών κ. Σέθιος. Ta χειρόγραφα αυτό περιέχουν πληροφορίες γιά τη Σχολή Ζω- γραφικής, µάλλον το εργαστήριο μαθητείας, που λειτουργούσε στο µοναστήρι της Αγίας Παρασκευής Σαµαρίνας. Δεν μας παρηγορεί το γεγονός ότι . την ίδιον άρνηση αντι- μετώπισαν και άλλοι ερευνητές, αξιότεροι από µας, όπως ο αξέχαστος Λίνος Πολίτης που ο ίδιος Μητροπολίτης δεν του επέτρεψε την τελική παραβολή των τυπογραφικών δοκιµίων με το χειρόγραφο του Λεξικού του Φωτίου, που το είχε φωτογραφίσει όταν !!ητροπολίτης Γρεβενών ήταν o προκάτοχος του σημερινού, αλλά οι φωτογραφίες είχαν μερικές ασάφειες. Επίσης δεν μας επιτράπηκε η φωτογράφιση μερικών εκκλησιών της περιοχής, μ'όλο που εί- χαµε τη νόμιμη άδεια και σύσταση τη; αρμόδιας Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Ευτυ- χώς µερικοί φίλοι μας πρόσφεραν φωτογραφίες τραβηγμόνες πρίν από πολλά χρόνια. Πολύτιµη συµπαράσταση βρήκαμε από πολλούς Σαµαρινιώτες και περισσότερο από την οικογένεια Μάνθου Παπαζήση, ιδιαίτερα από τη φιλόλογο κόρη του Μάχη, τον κ. Μιχάλη Ποντίκα, το συνταξιούχο δάσκαλο κ. Μιλτιάδη Παπαθανασίου, τον καθηγητή κ. Φάσο Δουζέ- νη, τον ιοτοριοδίφη κ. Διµήτριο Μακρή, το γιατρό κ. Ζόν,Γιώτσα, τον κ. Γεώργιο Τσού- ρη, τον κ. Τάκη Ψαµπούχα και το Σύλλογο Σαµαριναίων Λαρίσης και Περιχώρων. Τους ευχα- ριστώ θερµά, όπως και την κυρία Βικτωρία Νικήτα που μου παραχώρησε αρκετές φωτογρα- φίες που είχε από παλιότερες έρευνές της.Εντελώς ιδιαίτερα θέλω να ευχαριστήσω το Ινστιτούτο Λαϊκού Πολιτισμού της Αλβανίας και το Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικών και Ζωγρα- φικών µνημείων της Γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας που όχι µόνον επέτρεψαν αλλά και βοή- θησαν σηµαντικά τις εκτεταµένες έρευνές µου και μου έδωσαν πολύτιµες πληροφορίες.Στή Βουλγαρία συνάντησα απροθυµία και δυσπιστία από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Αισθάνοµαι ευγνωμοσύνη προς τον κ. Πάνο Καραγιώργο που έθεσε στη διάθεσή μου την ανέκ- δοτηµετάφρασή του του έργου: οι Πομάδες της Πίνδου)των WAGE και THOMPSON. Σ Κ Α Ρ I Φ Η Η Α I Σ T O P I A Σ T H Σ Σ Α Ρ Α Ρ I N Α Σ To θέμα της ίδρυσης και της παλιότερης ιστορίας της Σαμαρίνας συνδέεται με το πρό- gin α της προέλευσης των βλαχικών πληθυσμών στην Ελλάδα, ένα πρόβλημα γιά το οποίο προτείνονται διάφορες λύσεις που ο υποφαινόµενος δεν έχει αρμοδιότητα να ελέγξει και ΄ να αξιολογήσει. Ακόµα και η λέξη Β λ ά χ ο ς δεν έχει γιά όλους τους ερευνητές τό ίδιο περιεχόμενο.'Αλλωστε είναι σκορπισμένοι σ'δλόκληρη την Ελλάδα και πολλά είναι τα χωριά που έχουν σαν πρώτο συνθετικό του ονόματός των τη λέξη Βλάχος, χωρίς να εί- ναι σίγουρο πως αυτό έχει κάποιο εθνολογικό νόηµα ή είναι δηλωτικό ποιμενικής κοινω- νίας: Ελαχοκάτουνο Δωρίδας, Βλαχοκερασιά µαντινείας, Βλαχομάντρα Ναυπακτίας, Βλαχο- πουλάτικα Παξών, Βλαχοπούλι Πυλίας, Βλάχος Γορτυνίας, Βλαχο:ά…τη Γορτυνίας, Βλαχοχώρ οι Λακεδαίμονος, Βλαχιά Χαλκίδας, Έλαχογιάννη Έλπσ ένας, EX ν'΄?αδο Ολύµπου, Βλαχο- µαχαλάς |΄Αλλη Μεριά/ Πηλίου και άλλα4. Εδώ µας ενδιαφέρει ζ-ή "αμαρίνας όπως έχει διαµορφωθεί από τις τελευταίες δεκαετίες του 1Θου &, .. πρώτες του ?Όού αιώνα. Δεν παραβλέπουμε, βέβαια, τη δύναμη επιβίωσης που έχουν παλιότερα στοιχεία στην παρα- γωγική διαδικασία κυρίως των κτηνοτροφικών προϊόντων όσο και στην κοινωνική ζωή και την τέχνη.΄0που συναντήσουμε σίγουρα τέτοια στοιχεία θα τα σηµειώσουµε. Πάντως η προ- έλευση του ονόµατος του χωριού από το Σάντα Μαρίνα5 δεν φαίνεται πιθανή,γιατί στις περιπτώσεις που ένα χωριό έχει όνοµα Αγίου αυτό προέρχεται από την κεντρική, ή τη μό- νη, εκκλησία του χωριού και στη Σαμαρίνα δεν υπάρχει εκκλησία Αγίας Μαρίνας. Και στην περίπτωση ξαναχτισίµατος ναού, ο δεύτερος παίρνει το όνοµα του παλιού, πολύ περισσό- τερο όταν αυτός είναι o κεντρικός του χωριού. Βέβαια υπάρχουν και σπάνιες μετονομα- σίες ναών, µα κάτι τέτοιο είναι εδώ εντελώς απίθανο γιατί το όνομα Καρίνα δεν συνηθί- ζεται στη Σαμαρίνα. Κι αυτό έχει σημασία γιατί το όνομα του Αγίου που τιμάται ιδιαί- τερα σ'έναν τόπο δίνεται συχνά στίς βαπτίσεις. Αυτό αποκλείει την πιθανότητα ύπαρξης παλιότερης εκκλησίας μετο όνοµα αυτό γιατί σε τέτοια περίπτωση θα έπρεπε να υπάρχουν πολλές Μαρίνες, αφού κατά κανόνα σχεδόν απαρά9το, … "ουτεγγονή παίρνει το όνοµα της γιαγιάς της. . δζψ€|. ‘ Γ';κιγι.,α 'ων'… Η…) ." 7»… ΐι΄.Γα;…γ ό'ΛΓΜ»Ν'΄ω το… Χ φ(΄|"λ)α' 5 κατά την Τουρκοκρατία, από τη συνένωση μικρών οικισμών που τους αποτελούσαν κτηνοτρο- φικές φάρες. Φαίνεται, όµως, ότι αντιμετώπισαν προβλήµατα υπερπληθυσμού και, εδώ και μερικές εκατονταετίες, σημειώνονται οµαδικές µετοικεσίες πρός τον Όλυμπο. Υπάρχει μιά τέτοια παράδοση στα βλάχικα χωριά του σύμπου, την οποία o Λπόστολος Βακαλόπου- λος6 βρίσκει αξιόπιστη γιατί υπάρχουν πολλές οµοιότητες ανάμεσα στα ονόµατα, στη γλώσ- σα, στην προφορά, στα ήθη και τα έθιµα των Βλάχων του Ολύμπου και της Πίνδου/Σαμαρί- νας κ.ά./. '0πως είναι φυσικό, στην αρχή επικρατεί καύστη Σαμαρίνα η ιδεολογία της κλειστής πατριαρχικής φόρας. Εερικά στοιχεία της επιβιώνουν ως τα τέλη του-19ου αιώ- να. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι για το γάµο δεν ζητούσαν τη γνώμη των μελ όνυμφων που, άλλωστε, δεν είχαν καμµιά προσωπική επαφή. 'Ολα τα κανόνιζαν οι γονείς µε τη με- σολάβηση προξενητή7. Η σ υγκρότηση μεγάλου χωριού δημιούργησε την ανάγκη και άλλων δραστηριοτήτων, εμ- πορικής, μεταποιητικής και επισκευαστικής καθώς και της προσφοράς υπηρεσιών. Καθώς μεγαλώνει η παραγωγή κτηνοτροφικών και υλοτομικών προϊόντων είναι πιά απαραίτητη η ύπαρξη οργανωµένου εμπορίου για τη διάθεσή τους σε άλλες αγορές. Η ανάπτυξη της οικο- νοµίας και το φυσικό της επακόλουθο, το ανέβασµα του βιοτικού επιπέδου, προκαλούν ζήτηση ειδών που δεν παράγονται επιτόπια. Πρέπει να οργανωθεί και ο µηχανισμός µετα- φορών, σύµφωνος µε τις συγκοινωνιακές συνθήκες της εποχής. Οι Σαµαρινιώτες, όπως και οι κάτοικοι των άλλεν χωριών της περιοχής "ασχολούνται με την υφαντουργίαν, την υλοζ τοµίαν, τε εµπόριον ". =τνοτροφίαν, την ελληνορραπτικήν, τσαρουχοποιίαν, ορειχαλ. κουργικήν, υαχαιΛΛ…Πιΐα σαγγ:τ΄ε;ΐαν, Πλείστο, επίσης είναι κυρατζήδες /αγωγιάται/ και τυροκόµοι"8. δηµιουργείται έτσι µία "πολυπληθής αστική τάξις"9. Οργανώνεται µάλι- στα ετήσια εμποροπανήγυρη "ειδικευµένη στο ζωεµπόριο και τα ζωοκομικά προϊόντα"10 I 'Ενα μέρος τα: εμπόρων ξενιτεύεται και εγκαθίσταται σε βαλκανικά εμπορικά κέντρα και φτάνει ακόμα ως την Ουγγαρία. . Βέβαια, η τοπική δραστηριότητα σταματάει τους χειμε- ρινούς µήνες. Πιθανότατα η εμποροπανήγυρη γινόταν γύρω στο Δεκαπενταύγουστο. Είναι η καταλληλότερη εποχή γιά το κλίµα της λαµαρίνας αλλά και γιατί τότε γιορτάζει η κεντρι- κή εκκλησία του χωριού, η Μεγάλη Παναγιά. Σχεδόν πάντοτε τα εμπορικά πανηγύρια συνδιά- ζονται µε τις θρησκευτικές γιορτές. Η δηµιουργία, όµως, τάξης εµπόρων και βιοτεχνών προκαλεί Ρύτματα στην παλιά ιδεολογία χωρίς να την εξιφανίζει.0ι γεωργοκτηνοτροφικοί πληθυσµοί στηρίζονται κυρίως στην προγονική πείρα. H καλλιέργεια των κτημάτων και οι διάφορες κτηνοτροφικές εργασίες καθορίζονται από το απόσταγμα μακροχρόνιας πείρας, σχεδόν αμετάβλητης. Αυτό διαµορφώνει πολύ συντηρητική νοοτροπία. Αντίθετα, η εργασία του βιοτέχνη και του έμπορου προυποθέτει συνεχώς ανανεούμενη γνώση. Ο βιοτέχνης πρέ- πει να ,…»αα,Ρ,ς…Ήη 61γς «(sq κατασκευαστικές µεθόδους, στις αλλαγές της ζήτησης προτόντων του. Χτυπητό παράδειγμα από ένα άλλο Ελατοχώρι είναι η εισαγωγή της τεχνι- κής του φιλιγκράν στη ασημουργία του Συρράκου. O έμπορος πρέπει να ξέρει να γράφει και να λογαριάζει, να ενηµερώνεται για τις διακυμάνσεις των τιμών και την ισοτιµία των νοµισµάτων. Υποχρεώνεται να ταξιδεύει και πολλές φορές να εγκαθίσταται μόνιμα ή για κάποιο µεγάλο διάστημα σε πολιτείες της ξενητειάς. Αυτά τον κάνουν περισσότερο πληροφορηµένο σε ό,τι συµβαίνει στον "έξω κόσμο", πρόθυµο δέκτη νέων ιδεών και συγχρο- νων μορφών ζωής και τέχνης. 'Όλα αυτά, βέβαια, µέσα στη σχετικότητα του τόπου και της εποχής. οι ζωγράφοι της Σαμαρίνας εργάζονται σε µεγάλη γεωγραφική περιοχή που αρχίΈει από τη σημερινή νότια Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία και φτάνει ως την Πελοπόννησο12. Σ'αυτούς, όµως, υπάρχει μιά ιδιοµορφία" οι ζωγράφοι των άλλων χωριών εκτελούν τις τοι- χογραφικές εργασίες κυρίως τους ανοιξιάτικους ή καλοκαιρινούς µήνες και το χειµώνά επι- στρέφουν στα χωριά τους, όπου κατασκευάζουν µικρές φορητές εικόνες ή εκτελούν παραγγε- λίες δεσποτικών εικόνων είτε σε κάποιο χώρο του σπιτιού τους είτε σε ανεξάρτητο εργα- στήριο. Η Σαμαρίνα, όµως, ερημώνει κατά τους χειμερινούς µήνες και συνεπώς κάπου αλ- λού έπρεπε να έχουν το εργαστήρι τους ενώ το καλοκαίρι εκτελούσαν τις τοιχογραφικές εργασίες είτε στον τόπο τους είτε σε άλλα χωριά" Είναι χαρακτηριστικό πως η αγιογρά- φηση της Μεγάλης Παναγιάς τελειώνει στις 30 Ιουλίου 1829 και της Αγίας Παρασκευής στις 15 Οκτωβρίου 1818. 0 πληθυσμός της Σαμαρίνας, φυσικά κατά τους θερινούς µήνες, είναι πολυάριθµος. 0 Κώστας Κρυστάλλης στα 1891 τον υπολογίζει χοντρικά σε 5,ΟΟΟ13. Λίγα χρόνια νωρίτερα ' '; * Γ'ττεί… του ελληνικού Υπουργείου Στρατιωτικών δημοσιεύει τον αριθµό 3,170 « κατοίκων΄Δ. Στα 1913, μετά την προσάρτησή της στην Ελλάδα, η Σαμαρίνα έχει 4,198 κα- τοίκους15.Ψα αποτελέσματα των κατοπινών απογραφών εξαρτώνται από την εποχή που έγιναν. Επειδή το χειμώνα αδειάζει εντελώς και µένουν μόνον δύο ως τέσσερες φύλακες, και από την άνοιξη αρχίζουν να ανεβαίνουν πρός το χωριό οι κάτοικοί του, ο πληθυσμός κυµαίνε- ται εντυπωσιακά. ΄Ετσι, στα 1928 η 8αµαρίνα παρουσιάζεται με 603 κατοίκους, στα 1940 με 1,175 και στα 1953 µόνον µε 416.Η εικόνα που παρουσιάζει το χωριό αυτό κατά τους θερινούς μήνες ακόμα και τώρα δικαιολογεί το χαρακτηρισμό του Κώστα Κρυστάλλη "µεγα- λη βλαχική κωµόπολις"17. Στούς τόπουττης χειμερινής τους εγκατάστασης ; Σαµαρινιώτες αναπτύσσουν σημαντική δραστηριότητα. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε πως στη συνοικία Αγίας Μονής των Τρικάλων Θεσσαλίας υπάρχει δραστήριος Γεωργιπός Βιοτεχνικός Συνεταιρισµός Σαμαρίνας µε πάνω από 120 µέλη και πολυάριθµα συνεργαζόµενα άτομα. 'Εχει ιδιόκτητες εγκαταστάσεις με καλό τεχνικό εξοπλισμο18. Τα τελευταία, όμως, χρόνια δοκιμάζει τις δυσάρεστες συνέπειες της κρίσης στη φλοκάτη.Αξιόλογος αντίστοιχος συνεταιρισµός υπάρ- χει και στη Αάρισα. µεγάλη ακίνητη περιουσία είχαν …η σε άλλα μέρη. Στο Πραιτώρι ανα- 1 φέρεται πως το µισό χωριό ήταν τσιφλίκι Σαµαριναίων τσελιγγάδων. Κατά το 180 αιώνα ήταν ιδιοκτησία της οικογένειας Χατζημπύρου19. Οι δύο µεγάλες κοινωνικές ομάδες της Σαμαρίνας, όπως και των άλλων βλάχικων χωριών µε παρόμοια σύνθεση, οι κτηνοτρόφοι και οι εμποροβιοτέχνες, δεν είναι αυτές που καθο- ρίξουν την κοινωνική διαστρωμάτωση. Υπάρχουν πλούσιοι κτηνοτρόφοι, οι τσελιγγάδες,µε πολυάφθµα κοπάδια, αλλά και οι μικροκτηνοτρόφοι, καθώς και φτωχοί που εργάζονται στα κοπάδια με ιδιότυπη σχέση εξαρτημένης εργασίας, οι ΕπιστικΞΞ. To ίδιο ισχύει και για τους εμπόρους που άλλοι είναι πλούσιοι και άλλοι α χοΠούνται με το λιανεµπόριο για κά- ποιες πενιχρές απολαυές. Οι βιστέχνες κατά κανόνα ανήκουν στη µεσαία τάξη. Περιθωρια- κό τµήµα του πληθυσµού είναι οι "Γύφτοι", οι περισσότεροι σιδεράδες που κατασκευάζουν ή επισκευάζουν µεταλλικά εργαλεία και σκεύη για γεωργϊκή, κτηνοτροφική, µεταποιητική και οικιακή χρήση. προίβονται σε είδος2ο. Μερικοί από αυτούς τρέπονται και σε άλλα επαγγέλματα, γίνονται αγωγιάτες και οργανοπαίχτες. Πολές φορές έχουν το επάγγελμα του οργανοπαίχτη σαν συµπληρωματικό γιατί δεν τους εξασφαλίζει μόνιµη απασχόληση. Οι περισ- σότεροι αγωγιάτες είναι βλάχοι και μερικοί από αυτούς πλούσιοι µε εκατοντάδες υποζυγί- ων o καθένας και πολυάριθµο υπηρετικό προσωπικό.΄Ενας από τους πλουσιότερους αγωγιάτες της Σαμαρίνας είναι o Χατζηπύρος. Δεν κάνουν μόνον µεταφορές εμπορευµάτων αλλά και εμ- πόριο για λογαριασμό τους, χρηματαποστολές, μεταφορά αλληλογραφίας και ταξιδιωτών. Συνή- θας κάθε καραβάνι έχει σταθερές δυό-τρείς διαδροµές που τις εκτελεί κατά διαστήματα,. όχι πάντα σταθερά.Κατά τα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού οι τακτικές δια- δρορές των σαµαρινιάτικων καραβανιών έφταναν ως την Κορυτσά, τη Φλώρινα, τη Βέροια, τη Λάρισα, την Καρδίτσα και την Ηγουµενίτσα, όπως πιό αναλυτικά φαίνεται στο σχεδιάγραµµα που συνοδεύει το κείµενο. Μέσα στους πόρους των κατοίκων πρέπει να αναφέρουµε και τη ληστεία, την οποία δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε με σημερινά ηθικά κριτήρια. Οι τραχει- ές συνθήκες διαβίωσης, η κυριαρχία του ένστικτου, η αντίθεση µε τους Τούρκους και τους Κοτζαµπάσηδες έτρεφαν πολλούς πρός τον κλέφτικο βίο που συχνά εναλλάσσεται με του αρ- ματολού τη δράση. Είναι γεγονός πως "όσοι δεν ήταν ικανοί να(;ερδίσουν τη ζωή τους µε το εμπόριο στράφηκαν προς τη ληστεία"21.Ηέσα στην περίοδο που μας απασχολεί η δράση των κλεφτών αρχίζει να αποχτάει εθνικό αντιστασιακό περιεχόµενο. Ο Σαµαρινιώτης καλό- γερος Δηµήτριος συμµετέχει στα επαναστατικά κινήµατα του Θύµιου Βλαχάβα και βρίσκει 22 µαρτυρικό θάνατο στα Γιάννινα από τον Αλή Πασά % Ανάμεσα στις δύο µεγάλες κοινωνικές ομάδες υπάρχουν μερικές διαφορές. οι κτηνοτρό φοι ζουν στις παρυφές του οικισμού, και είναι φυσικό αυτό επειδή χρειάζονται μεγάλη έκταση γης για την εργασία τους και ευκολότερα μετακινούν τα ζώα τους. Οι έμποροι και οι βιοτέχνες κατοικούν (u; εργάζονται στα κεντρικότερο σηµεία του χωριο623. Η διαφορά εκφράζεται και με το χρώμα της φορεσιάς τους, που είναι άσπρο για τους κτηνοτρόφους και μαύρο για τους αστούς24. Αρχουσα τάξη είναι οι µεγαλέµποροι και οι πλούσιοι τσελιγγάδες. Από αυτούς προέρ- χονται και οι προεστοί, κοτζαμκάσηδες ή µουχτάρηδες και δημογέροντες. Tn µεσαία τάξη αποτελούσαν οι βιοτέχνες και µερικοί μικρέμποροι, καθώς και οι μικροκτηνοτρόφοι. την κατώτερη οι µπιστικοί, οι υπάλληλοι των εµπόρων και των βιοτεχνών και οι υπηρέτες των µεταφορέων, τα κοΞΞλια.Τις ταξικές αυτές διαφορές φρόντισαν να τις κατοχυρώσουν και µε την ανέπογή'ιδεολογική κάλυψη. Σαθιερώνεται σαν κοινωνική αρετή o σεβασµός προς τις αρχοντικές οικογένειες, που σ'ένα άλλο βλαχοχώρι µε την ίδια περίπου κοινωνική δοµή, στό Μέτσοβο, φτάνει ως την απαγόρευση της κυκλοφορίας των φτωχών στην κεντρική πλατεία και σε διπλανό δρόμο25 . Γενικά στη Σαµαρίνα είναι έντονος ο διαχωρισµός του κοινωνι- κού συνόλου σε ιδιαίτερες ομάδες κατά φύλο, επάγγελμα και ηλικία.Αυτό εκφραζόταν ως τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας στο μεγάλο κυκλικό χωρό του Δεκαπενταύγουστου, τον "Τσιάτσιο", όπου οι χορευτές σχηµατίζουν δύο οµόκεντρα ηµικύκλια, το εξωτερικό με τις γυναίκες και το εσωτερικό µε τους άντρες. Ma και κάθε ηµικύκλιο ειναι χωρισμένο σε μι- κρότερα τόξα µε ομοιογενείς ομάδες το καθένα τουςι γέροντες, πρώτη ομάδα τραγουδιστών, l άντρες ντυµένοι σε άσπρα, άντρες ηλικιωμένοι, δεύτερη ομάδα τραγουδιστών, άντρες νεό- τερης ηλικίας, γερόντισσες, ηλικιωμένες γυναίκες, γυναίκες ντυµένες βλάχικα, γυναίκες νεότερης η*ικίας, όπως φαίνεται και σε δημοσιευµένο σχεδίασµα26. Επιβεβαιώνεται και από φρτογραφία του 1906, που συνοδεύει το κείµενο τούτο, όπου ξεχυρίζει η οµάδα των ασπροντσρένων κτηνοτρόφων. Στούς εμποροβιοτέχνες και υπάλληλους έχει πιά από τότε κο- ριαρχίσει η ευρωπαϊκή φορεσιά. Δεν πρέπει να είναι εντελώς τυχαίο που ο συντάκτης λί- θινης επιγραφής, που θα τη συναντήσουµε στο κεφάλαιο για την τέχνη της Σαµαρίνας, όταν καλεί στην εκκλησί τους κατοίκους του χωριού τους ξεχωρίζει σε γέροντες, άντρες νέ- ους, γυναίκες και παρθένες. Από τα τέλη του 1θου αιώνα η οικονομία της Σαμαρίνας ξαναγυρίζει σχεδόν αποκλειστι- κά στην πρωτογενή παραγωγή, ενώ µεγαλώνει το ποσοστό των Σαμαριναίων, όπως και όλων των Ελλήνων, που ασχφλούνται με τη μεταποίηση και την προσφορά υπηρεσιών. Αυτό έγινε γιατί οι έµποροι και οι βιοτέχνες,πΙΧΙΠΙΙΙΙπου το χειμώνα µετέφεραν τις έδρες των σε αστικά κέντρα, από την ώρα που οι πόλεις αρχίζουν να µονοπωλούν την οικονομική δραστη- ριότητα, βρήκαν ασύµφορη τη διακοπή της επαφής των με πελάτες και προμηθευτές. Οι υφάν- τριες, που είναι πολλές εκατοντάδες,είναι οργανωμένες στούς Συνεταιρισμούς της πόλης διαμονής των οι οποίοι διαθέτουν, καθώς είδαμε, σύγχρονες τεχνικές εγκαταστάσεις για το λανάρισμα, τη βαφή κ.τ.λ. των μαλλιών. Πολλοί αποχτούν μόρφωση και διορίζονται δηµό- σιοι ή ιδιωτικοί υπάλληλοι, µερικοί σπουδάζουν και ασκούν την επιστήµη τους μακριά από ορεινή πατρίδα. Για όλους αυτούς η Σαμαρίνα παραμένει τόπος οικογενειακού παραθερισ- µού. Στοχωριό ανεβαίνουν μόνον όσοι εξυπηρετούν τις παραθεριστικές ανάγκες, μανάβη- δες,μπακάληδες, κρεοπώλες, φητοπώλες, εστιάτορες, παφετζήδες...΄Βτσι, παρά την επι- στροφή της οικονοµίας στην πρωτογενή παραγωγή, σχεδόν αποκλειστικά στην κτηνοτροφία και την υλοτοµία, οι ιδέες και τα ήθη επηρεάζονται όλο και βαθύτερα από τα αστικά κέντρα. Αντίθετα, παρατηρείται φανατική προσήλωση σε ορισμένα έθιμα, όπως ο "Φαιά- τσιος", η δηµοπρασία για τη φιλοξενία της εικόνας της Αγίας Παρασκευής, µερικές ιδιο- µορφίες στη µαγειρική κ.α. που λειτουργούν σαν ακατάλητα από το πέρασμα του χρόνου σημεία κοινής συναισθηµατικής αναφοράς των χιλιάδων Σαµαριναίων που συγκεντρώνονται στό χωριό από κάθε γωνιά της ελληνικής γης, ακόµα και από το Εξωτερικό. Επορούμε να θεωρούμε πιθανό πως τα σαμαρινιώτικα έθιμα θα είχαν χαθεί οριστικά χωρίς αυτή τη µά- ζωξη τόσων ανθρώπων με κοινές ρίζες αλλά κάθε ηλικίας, ποικίλου επίπεδου μόρφωσης και προκοπής. Ανθρώπων εγκλωβισμένων στο τσιμέντο των πόλεων, ξερριζωµένων και τραγικά μόνων, που κάποιαν ώρα του έτους αισθάνονται πως ανήκουν σε κάποιαν ανθρώπινη κοινό- τητα με δική της φυσιογνωµία, µε παρελθόν όπου εντάσσονται και οι δικές τους οικογε- νειακές µνήμες, µε τα παιδιά να διαβάζουν έκπληκτα το ονοµατεπώνυμό τους σε κάποιες επιγραφές με παλιές χρονολογίες - και νάναι του παππού ή του παραπαππού. HOAITIXTIKH ZQH-TEXNH_ Οι κάτοικοι της Παραρίνας, σ'όλη την περίοδο που µελετούµε, είναι δίγλωσσοι' μι- λούν και τα ελληνικά και τα βλάχικα. 'Ολες, όµως, οι επιγραφές σε εκκλησίες, σπίτια και βρύσες είναι γραµµένες στην ελληνική γλώσσα, ενώ αλλού, όπως σε επιγραφή του Κλει- νοβού υπάρχει μετάφραση στίχων στα βλάχικα, αλλά µε ελληνικούς χαρακτήρες21. Ας θυμί- σουµε εδώ πως η γλώσσα αυτή δεν έχει δική της γραφή. Δεν ξέρουµε από πότε ακριβώς από πότε λειτουργούν ελληνικά σχολεία στη Σαμαρίνα. Αν κρίνουμε από τις επιγραφές σε τοιχογραφίες και λιθανάγλυφα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι από τις αρχές του 19ου αι- ώνα η εκπαίδευση βρισκόταν σε ικανοάΐητικό επίπεδο. Στα 1874 ιδρύεται Αδελφότητα για τη βελτίωση των σχολείων του χωριού. Σρα 1891 υπάρχουν τέσσερα σχολεία. Πάντως, τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας τα σχολεία της Ξαµαρίνας δίνουν γερές βάσεις για ση- µαντική πνευµατική ανάπτυξη µερικών μαθητών τους. Παράδειγµα 0 Μίλων Σακελλαρίόης, που γεννήθηκε εκεί στις αρχές του αιώνα και φοίτησε στο σχολείο του χωριού. Συνέχισε στο Γυμνάσιο της Κοζάνης και ύστερα στο Πανεπιστήµιο της Αθήνας. ΄Ήξερε άριστα μην ελληνική και λατινική φιλολογία, τα Γαλλικά και τα Γερμανικά. Γετέφρασε διάφορα φι- λοσοφικά c ,γοάµµατα. Δίδαξε τα Ελληνικά στην Αλβανία, την'Ηπειρο και τη Θεσσαλία. Πέθανε στι, 6 Αυγούστου 1895 στη Σαμαρίνα και του έγινε επιβλητική κηδεία28. Στά 1879 αν ιδρύεται στη Καµαρίνα "αρωμούνικο" σχολείο που στην αρχή είχε μαγάλτ επιτυχία. & ντο- νισµένες, όµως, προσπάθειες καταφέρνουν να το συρρικνώσουν και το αυντριπτικά μεγαλρ- τερο ποσοστό των µαθητών πηγαίνει στα ελληνικά σχολεία. Πάντως και το "αρωµούνικο" λει τουφγεί γιά πολλές δεκαετίες, έστω και µε περιωρισμένο αριθμό μαθητών. Η µαρτυρία του Κρυστάλλη ότι δεν ιδρύθηκε ποτέ εκεί τέτοιο σχολείο, άν και είχε παρασυρθεί µέρος της φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας, είναι ανακριβής. Στις αρχές της δεκαετίας του 1910 οι WAGE και THOMPSON το βρίσκουν σε λειτουργία.φ1ς 513 ηςΘ;Πον Μι… …τιξ… . Γράμµατα µάθαιναν και αρκετές γυναίκες, µερικές από τις οποίες συνέχισαν την εκπαίδευση έξω από το χωριό και έγιναν δασκάλες. Τα τραγούδια του χωριού είναι άλλα βλάχικα και άλ- λα ελληνικά, όπως τα "Μιά κόρη απ'την Ανατολή", "0 Ζήτρος κάνει τη χαρά", "Εβγάτε α- γόρες στο χορό"...Στους γάμους ποτέ δε μεταχειρίζονται βλάχικα τραγούδια29.Ο ρυθµός του στίχου προσαρµόζεται στη δοσμένη μελωδία που κι αυτή αυταποκρίνεται στο είδος του τραγουδιούιχορευτικό, επιτραπέζιο, της δουλειάς, μοιρολόΐ. Ειδικότερα στον "…σιάτσιο" ο ρυθμός του χορού επέβαλε εξωτερικές προσθήκες -βρε γιέ μ'- που κόβουν το στίχο έ- πειτα από ορισμένες συλλαβές έστω και κόβοντας στη µέση τη λέξη. Οι βηματισμοί του χορού δε συγχωρούν καµµιά µετρική παράβαση για χάρη της ακεραιότητας των λέξεων. Έκ- τός από αυτό, ανάµεσα στούς αφηγηματικούς στίχους του τραγουδιού παρεμβάλονται και άλλοι µε βλάχικα επιφωνήματα, "όλελε", "λέλε" και µε ελληνικές τιμητικές προσφωνήσεις "αντριωµένε", "αγρήγορε". Αν αφαιρεθούν οι εξωτερικές προσθήκες και οι επαναλήψεις συλλαβών, από τους δώδεκα στίχους του τραγουδιού παραµένουν τρείς: Ο Τσιάτσιος εκατέβαινε, o Τσιάτσιος κατεβαίνει. - Τσιάτσιο μ'αμπούθε έρχεσαι, αµπούθε κατεβαίνεις; - Από τη Φούρκα έρχομαι, στη Σαμαρίνα πάνω. Μα και στους δύο πρώτους στίχους η εσωτερική τοµή χωρίζει δύο ταυτόσημες και σχεδόν όμοιες φράσεις. Στον πρώτο αλλάζει ο χρόνος του ρήματος και στο δεύτερο χρησιµοποι- ούνται παραπλήσιας σημασίας ρήµατα, από τα οποία το "έρχεσαι" επαναλαμβάνεται στον τρίτο στίχο αλλά σε πρώτο πρόσωπο. Ολόκληρο το τραγούδι αποτελείται από δεκατέσσερες λέξεις, τρία ρήµατα, τρία κύρια ονόματα, δύο επίθετα, δύο προθέσεις, δύο άρθρα, ένα επίρρημα και μία αντωνυµία. Κατά κανόνα την ίδια φτώχειιπαρσυσιάζει και η μουσική των τραγουδιών, που αποτελείται από μία ή δύο επαναλαμβανόμενες μουσικές φράσεις, όπου και ο αμύητος διακρίνει βυζαντινές καταβολές.0ι ίδιες καταβολές διαπιστώνονται και στην εκτέλεση, όπου "πάντες μεν κρατούσι το μ π ά σ o ν /ίσον/, είς δε, ο καλλι φωνότερος, ψάλλει το άσμα εν θλιβερωτάτω και θρηνώδη ήχω", κατά τον Κρυστάλλη. Η αντίθεση πρός τον Τούρκο κατακτητή εκδηλώνεται κυρίως με τη φανατική προσήλωση στην Ορθοδοξία και µε ατομικές ανταρσίες από τα "κλεφτόπουλα Παιδιά απ'τη Σαµαρί α" κατά το γνωστό δημοτικό τραγούδι. Από τις αρχές, όµως, του 19ου αιώνα η κλεφτουργιξ αρχίζει να παίρνει το χαρακτήρα δυναμικής ένοπλης αντιστασιακής πάλης. 0 τραγουδημξ- νας από τη λαϊκή Μούσα Γιάννης Πρίφτης και ο Μίχος'30παλιότερα, ο Λεωνίδας Χατζηπύρ- _\ -.΄-. -- ο ,.-. --κ-.Χ…….:…ρ «Inn Πιιιι…αι΄Λιι Tmnuul‘umu n άλµατα! ναι άλλεν Η΄….νΑτ|Λπ 11 (ίνονται φόβητρα των Τούρκων. Βέβαια, δεν πρέπει να ωραιοποιούμε τις καταστάσεις. Ρα- σικό κίνητρο παραμένει το οικονοµικό. Δε δείχνει, ασφαλώς, αναπτυ µένα εθνικό φρόνη- µα το ότι " ο Γιάννης Παπάς/Πρίφτης| είχε κατορθώση µε τη συμµορία του να καταστή o φόβος και τρόµος των πάντων και για να αφήνη τους αλβανούς κακοποιούς να περνούν από την περιφέρειά του ανενόχλητοι τους υποχρέωνε να του δίνουν το 1/3 από τα πλιάτσικα που έκαναν"31.Αν υπολογίσουμε τη Θέση της Σαµαρίνας εύκολα καταλαβαίνουµε ότι το δρο- µολγιο επιστροφής των "κακοποιών" προς την Αλβανία ξεκινούσε από κάποια ελληνική πε- ριοχή. Η ανάµνηση ενός σπουδαίου αντιστασιακού γεγονότος, της νικηφόρας καταδίωξης του Βελή-Ηπέη από το ύπουκουβάλα µέχρι τη Σαµαρίνα διατηρήθηκε στο όν.µα της "βρύσης του νπουκουβάλα"32. Ανάλογο υπήρξε το πνεύµα και σε άλλα βλαχοχώρια. Ας θυµη90ύμε πρόχειρα το Γιωργάκη Ολύμπιο από το Βλαχολίβαδο και το Γρηγόρη Λιακατά από τον Κλει- νοβό. To αντιστασιακό πνεύμα συνδέεται και µε αρχαιοελληνικές μνήμες, και αυτό του δίνει µιάν εντελώς ιδιαίτερη απόχρωση. Κατά το 190 αιώνα µαζί με τα χριστιανικά ονό- ματα συχνά εµφανίζονται και άλλα που προέρχονται από προσωπικότητες της Ελληνικής Αρχαιότητας, Λεωνίδας, Μιλτιάδης, Ευρυπίδης, Μίλων..Γενικά η αναδροµή στο ηρωικό πα- ρελθόν χαρακτηρίζει ξυπνημένο αντιστασιακό πνεύµα. Ο Λεωνίδας Χατζηπύρρος "εσεμνύνε- το τη από του αρχαίου Πύρρου και του Μεσαιωνικού Μερκουρίου Μπούα καταγωγή του". 0 chnofipLoc Υπούας, ελληνοαλβανός γεννηµένος στο Ναύπλιο, έδρασε ηρωικά κατά το 16o αιώνα και τα κατορθώματά του ύµνησε σε ανούσιους στίχους o Ιωάννης Κορωναίος. 0 δουημένος χώρος της Σαμαρίνας, σε υψόμετρο 1,ΔΟΟ µέτρων από την επιφάνεια τχς Θάλασσας, απλώνεται γύρω από την κεντρική πλατεία, όπου υπάρχουν καταστήματα εµπορι- κά και καφενεία. Παλιότερα εκεί βρισκότανε και το χάνι του χωριού, γι αυτό και σήμε- ρα ακόµα η πλατεία ονομάζεται "Χάνι".Ο μητροπολιτικός, όµως, ναός του χωριού δε Βρί- σκεται µέσα ή δίπλα στην πλατεία, όπως συμβαίνει συνήΘως στα ελληνικά χωρία. Φόσα αυτός, όσο και οι τρείς άλλοι ναοί του χωριού βρίσκονται στις τέσσερες άκριες, με προφανή την αποτρεπτική πρόθεση33. Είναι η Μεγάλη Παναγιά, η μικρή Παναγιά, o Αγιος Αθανάσιος και 0 Προφήτης Ηλίας'ο τελευταίος, για να είναι κανονικότερη η συµµετρία, Θα έπρεπε να είναι διακόσια περίπου μέτρα βορειοδυτικά από τη Θέση του, αλλά λειτούρ- γησε η δέσμευση της παράδοσης που Θέλει τις εκκλησίες του Προφήτη Ηλία στην κορυφή λόφου, T0 παλιό νεκροταφείο του χωριού βρίσκεται στη νότια πλευρά της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου, στην παρυφή του χωριού, από το οποίο το χωρίζει μικρό ρέμα. Αυτό δεν πρέπει να είναι τυχαίο. Παρατηρείται και σε άλλα χωριά της ελληνικής υπαίθρου. Στα 730/0 των χωριών της Αττικής ανάμεσα στον οικισµό και τό νεκροταφείο υπήρχε κά- ποιο μικρό ποτάμι ή ρίμα. Η ίδια σχέση παρατηρήθηκε σποραδικά και σε νησιά των Κυ- κλάδων και της Δωδεκανήσου, επίσης σε πολλές περιπτώσεις της Δυτικής Θράκης και της _ . ο 12 Σαμοθράκης. Σχετίζεται με πανάρχαιες δοξασίες κατά τον Γ. Δημητροκάλη, που μελέτησε το φαινόµενο34. Από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα Χρησιμοποιείται 11 ως νε- κροταφείο και το βόρειο τμήµα της αυλής της Μεγάλης Παναγιάς. Τα παλιότερα χρονολογημένα σπίτια της Σαμαρίνας είναι του Χατζηδήμου /11 Ιουλίου 1847} και του Μητσιοµπούνα /30 παίου 1873/ που έχουν λίθινες επιγραφές με εξώγλυφους χαρακτήρες και προφυλακτικό σταυρό. Παρόμοια είναι και άλλα, αχρονολόγητα, που όµως με σιγουριά μπορούμε να τα τοποθετήσουμε γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα. Τα σπίτια δεν αντέχουν στο πέρασµα του χρόνου όσο οι εκκλησίες και μάλιστα στις τραχειές κλιματολο- γικές συνθήκες του χωριού. H τοιχοποιία τους είναι ευτελέστερη και το ύψος τους μεγα- λύτερο από το εμβαδόν της έδρασης ενώ στις εκκλησίες συμβαίνει το αντίθετο. Είναι με- γάλα, διόροφα, χτισμένα µε γκρίζα ντόπια πέτρα και πλακοσκέπαστα. Σήμερα σχεδόνςπο σύ- νολο των σπιτιών η σχιστολιθική κάλυψη της στέΥηζ έχει αντικατασταθεί από αυλακωτές λαμαρίνες. Το ίδιο έγινε και σε εκκλησίες, πράγμα που αλλοίωσε τη γενική όψη του χω- ριού, γι αυτό και οι πιό ευαίσθητοι κάτοικοί του λένε με πικρή ειρωνεία πως χάθηκε πιά η παλιά όμορφη Σαμαρίνα και κατάντησε Λαµαρίνα. Σημαντικά χάλασε το χαρακτήρα του χω- ριού η πρόσφατη οικοδομική δραστηριότητα με τα "τυρολέζικα" σπίτια και τις κακές απο- μιμήσεις από βίλλες των αθηναϊκών προαστείων. O Κώστας Κρυστάλλης στο μελέτημά του για τη Σαμαρίνα, αλλά σε σηµείο που αναφέρεται γενικά στα βλαχοχώρια, γράφει πως "έχουσι οικίας λιθοκτίστους και λιθοσκεπάστους,ευρυχώρους και υψηλός, πλήρεις ωραιότητος ίξ'- ΄ευ, έσωθεν δε κοµψοτΞτας και πλουσίας. Περικοσμούνται δε αι οικίαι των υπό εκτενών κΐ- πων ευφορωτάτων"35. Η κάτοψή τους είναι τε ράγωνη ή σε σχήμα Γ. ΄Ξχουν μικρά και λίγα σιδερόφραχτα παράθυρα. Σε λίγες περιπτώσεις υπάρχει στην πρόσοψη ανοιχτός εξώστης στον οποίο ακουμπάει, παράλληλα προς τον τοίχο, ανοιχτή ξύλινη σκάλα που οδηγεί στον επάνω όροφο. Στο ισόγειο βρίσκονται άνετοι χειμωνιάτικοι χώροι με τζάκια και μεντέοια. Στη "ιµαρίνα η ανάγκη θέρμανσης δεν παρουσιάζεται μόνον κατά τους μήνες του ημερολογιακού Χειµώνα. Γενικά, τα σπίτια είναι προσαρµοσμένα στο μεγάλο υψόµετρο του χωριού και στο τραχύ του κλίμα. Στη Σαμαρίνα δε συνηθίζεται στην είσοδο του σπιτιού εσοχή, άλλοτε κα- μαροσκέπαστη και άλλοτε με επίπεδη οροφή, όπως συμβαίνει στα γειτονικά χωριά Φούρκα και Φιλιππαίοι, άν και είναι αρχιτεκτονικό στοιχείο πολύ εξυπηρετικό γιατί προστατεύει την είσοδο από ανέμους.βροχή και χιόνια. Λιτό είναι και το εσωτερικό των σπιτιών, Χωρίς Συ * λόγλυπτη ή ζωγραφική διακόσµηση. Τον τόνο της αρχοντιάς, αυτό του ο Κρυστάλλης ονομάζει "κομψότητα", δίνουν κυρίως τα άφθονα "κεντητά στον αργαλειο" πολύχρωµα υφαντά, έργα των γυναι«ών από το γνέσιµο του μάλλινου νήματος ως τη βαφή |τιλιότερα! και την ύφανση. Στα χ1μηλύματι του χαριεύ οιήρχαν τα υδροκίνητα"µαντάνια" όπου γινότινε το χτύπημα των υφτν- 13 των. Μπατανίες, μαξιλάρια, καρπέτες, µπουχαροσκούτια, χαλιά, όλα είναι καταστόλιστα από πολύχρωμα σχηµατοποιημένε φυτικά διακοσμητικά θέματα /λουλούδια και κλαδιά/ επά- νω σε κόκκινο ή σκουρογάλαζο κάμπο. Η βαφή γινότανε άλλοτε με δυτικές χρωστικές ύλες αλλά τώρα χρησιμοποιούνται χημικές βαφές του εμπορίου. Ηητροπολιτικός ναός του χωριού είναι η Μεγάλη Παναγιά /Κοίμηση της Θεοτόκου/. Έκ- κλησίες με τ'όνομα "Μεγάλη Παναγιά" υπάρχουν και άλλες στην Ελλάδα36. Στη νότια πλευ- ρά της υπάρχει υπόστεγο με χτιστούς κίονες και τοξο-τοιχία' ανατολικά καταλήγει σε παρεκκλήσι. Από τον τοίχο του ιερού προέχει μόνον µία µεγάλη κόγχη, οι δύο μικρότερες, της πρόθεσης και του διακονικού, εγγράφονται στο πάχος του τοίχου, πράγμα που παρατη- ρείται και σε άλλες μεγάλες εκκλησίες του χωριού και της περιοχής. Επανω στη στέγη της κόγχης φύτρωσε ένα βουνίσιο πεύκο που μεγάλωσε σιγά-σιγά και τώρα είναι κανονικό δέντρο. Σε φωτογραφία βγαλμένη πριν από τα 1912 παρουσιάζεται λίγο μικρότερο. Η μεγά- λη Παναγιά χτίστηκε στα 1818 και αγιογραφήθηκε δέκα χρόνια αργότερα. Εξωτερικά, και κυρίως γύρω από τη νότια πύλη, έχει ενδιαφέροντα λιθανάγλυφα με φυτικά διακοσμητικά, πουλιά, ανθοδοχεία, τον ήλιο και το φεγγάρι, τον ΄Αη Γιώργη, τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη με το σταυρό ανάμεσά τους ελάφια και μερικά κτηνοτροφικά ζώα, βόδι και πρό- Βατο. Ta λιθανάγλυφα αυτά ανήκουν σε δύο τεχνίτες, ίσως και σε δύο εποχές αν, όπως υποθέτουμε, στη θέση της σημερινής εκκλησίας υπήρχε άλλη παλιότερη , της οποίας χρη- σιμοποιήθηκε μέρος του οικοδομικού υλικού, φαινόμενο πολύ συνηθισμένο. Αντίστοιχη πε- ρίπτωση, βεβαιωμένη από τις επιγραφές, παρουσιάζεται, όπως θα ιδούμε, στη µικρή Πανα- γιά. Πάντως, το λιθανάγλυφο του ΄λη Γιώργη και μερικά πουλιά που βρίσκονται κάτω ιτό την παράστασή του χαρακτηρίζονται από δύσκαμπτο σχέδιο και έντονη αναγλυφικότητα ενώ στα υπόλοιπα κυριαρχεί η ευκίνητη γραμμή και µιά καλλιγραφική αντίληψη του σχεδίου που τείνει πρός τη χάρη. To ψηλό ξυλόγλυπτο τέµπλο της εκκλησίας είναι δουλεμένο με την τεχνική των "κεν- τητών" ή "σκαλιστών στον αέρα", όπου είναι φανερή η επίδραση του ευρωπαϊκού μπαρόκ. Οι μορφές είναι έντονα ανάγλυδες με πολλά διαμπερή κενά ανάµεσά τους, ητσύνθεση πυκ- νή και ανήσυχη. Μέσα σε πλέγµατα φυτικών διακοσμητικών θεμάτων φίδια, λιοντάρια, πε- ριστέρια και άλλα ζώα του Παραδείσου συνωστίζονται σε όλη την έκταση του τέμπλου. Ανά… µεσά τους προβάλλουν ανθρώπινες µορφές και συνθέσεις: άγγελοι, αρχάγγελοι, οι Πρωτό- πλαστοι, o Μυστικός Δείπνος, η Σταύρωση, η Ανάσταση, η Αποκαθήλωση, η Αποτομή του Ιω- άννου, ο Ευαγγελισμός, ευαγγελιστές, η Παναγία βρεφοκρατούσα...όλες στο ύφος της επο- χής, των πρώτων δεκαετιών του 1800 αιώνα. Συχνή και η παρουσία της διακοσμητικής ακι- βάδας. Το έργο έγινε πιθανότατα από πετσοβίτες τεχνίτες. Η εκκλησία έχει ευρύχωρο γυ- ν1ικωνίτη που τώι1 χρησιµοποιείται σαν πρόχειρο "ουσείο τοπικής εκκλησιαστιΚΞς τέχνης. 14 Η υγρασία του χώρου και οι άλλες δυσμενείς συνθήκες δεν ευνοούν καθόλου τη συντήρηση των έργων που φιλοξενούνται. Η Υικρή Παναγιά πρωτοκτίστηκε στα 1799, όπως αναφέρει λιθόγλυφη επιγραφή που σή- µερα είναι εντοιχισµένη δίπλα στη νότια πύλη του ναού8 ; ΜΠΑΓΙΑ ΘωΤΟΚΕ ΈΟΙΘΙΣΒ ΤΗΣ ΔδΛΌΣ - ..- ΣΒ ΤΌ/Σ ΚΑΤΙ…ΑΣ Η TI ΧΩΡΑ ΤΑΥΤΙ ΑΡΧΙ- ΣΡΑΤΞΒδΤΟΣ ΡΑΕ/ΡΜ ΤΕ ΠΛΗΙΕΡΟΤΑΤδ ΚΕ θΈΌΠΡΟΒΛΙΤδ ΤΙΣ ΑΓΙΒ'ΡΑΤΗΣ Ι(ΜγΟΝ ΜΙΤτΡΟΠΟ- …σε o σκοπο»: παµπ αν. που ΓΞΡΟΠΑΜ | Η τπτ 1799 mm 7 ζισιμ0ς 'Οταν η παλιά εκκλησία έπεσε από καθίζηση του εδάφους στη θέση της περίπου ξαναχτίστη- κε η σημερινή. Η σχετική λιθόγλυπτη επιγραφή πανω από την πύλη αναφέρει ότι: Η ΥΕΝ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙ HACK TEX ΠΑΝΑΓ.!!! ΠΒΡΙΒΔΠΤΟΣ ΟΥΈΟΣ ΠΟΙιΞΩ ΣΜΏΡΙΗΑΣ/ AAA KAI ΑΥΘΙΣ ΕΙΣ ΚΌΣ!!ΟΠ ΔΈ…ΙΣΘΒ. ΔΗ ΔΟΞΑ ΘΕΩ ΤΩΝ ΟΛΩΝ. ΙΕ'?ΑΡΧ(…ΟΣ Τα)". ΙΕΚ??? ??ΑΡΚΙΑΣ ΚΨΜ ΓΠΨΜΙΟΥ ΜΤΈΌΥ ΤΕ ΤΠΣ| ΣΟΦΙΑΣ ΕΠΈΈΔΞΙΑ ΔΕ ΠΟΛΗ ?Έ.ΤΑ ΖΉΛΌΥ ΖΉΣΞ ΕΞΑΡ- ΧΌΥ Η"… ΧΑΤΖΕΝΙ/ XOY. FEPONTEE EASETE ΑΝΔΡΕΣ ΤΕ ΝΕΟΙ, ΓΥΝΑΙΚΕΣ Δ? "??? ΕΔΩ Ω/ πιΡοποΙ KAI HPOEKTKETE em το οΥΡ.ιπΙΩ αν τους) τα… κι1/ ΚΑΡΔΙΑΣ σε Με: 1865 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2 ΜΑΣΤΟΡΛΣ ΡΙΑΝΗΣ Η διαφορά των δύο επιγραφών στην ορθογραφία και τη σύνταξη είναι ενδεικτική της ανό- δου της Παιδείας στη Σαµαρίνα κατά τον 19ο αιώνα. Η παράλειψη ενός από τα δύο συνεχό- μενα όµοια σύµφωνα, σε μερικές λέξεις, προέρχεται πιθανότατα από λάθος αντιγραφής του λιθογλύπτη. Αυτό είναι συνηθισµένο φαινόµενο σε όσους σχεδιάζουν το κείμενο μιάς επι- :"… ν « …;. "ερικΞ λιθανΞγλυφα της πρώτης εκνλησίτς, αέτπι1ς τέχνης, χτηπιποποιοί;τ ι οικοδοµικό υλικό της νεότερης, όχι πάντα σε κανονική θέση, 3 "ικρή Παναγιά |Γέννηση της Θεοτόκου| είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη μονόκογχη βασιλική, χωρίς εσωτερικές τοιχογραφίες. Το τέμπλο της τυπικό δείγμα κουφυτού ξυόγλυπτου του τέ- λους του 180υ αιώνα ή της αρχής του 190v. fiafvctaL πως έγινε από τους ίδιους τεχνίτες του σκάλισαν και το τέµπλο της "εγάλης Παναγιάς. Ο ναός του Αγίου Αθανασίου είναι κι αυτός σε ρυθμό τρίκλιτης ξυλόστεγης πλακοσκέ- παστης βασιλικής, κάπως βαρειάς εξωτερικά και χωρίς υπόστεγα. Πρέπει να χτίστηκε προς τα τέλη του 18ου αιώνα. Μαζί με την εκκλησία, ή λίγα χρόνια αργότερα έγινε και το τέμ- πλο της, ωραίο δείγμα ηπειρώτικης ξυλογλυπτικής. Τα δυακοσμητικά θέµατα και οι παρα- στάσεις του θυµίζουν τα τέμπλα από τις δύο Παναγιές, Μεγάλη και Μικρή. Συγγένεια υπάρ- Χ€ι, ακόµα, στη συνθετική αντίληψη και στην αίσθηση της φόρμας, αλλά η τεχνική εδώ εί- ναι περισσότερο επιµελημένη. Οι σημαντικότερες διαφορές παρουσιάζονται ανάµεσα στα τέµ- πλα Μεγάλης Παναγιάς και Αγίου Αθανασίου, παρά την ύπαρξη πολλών κοινών στοιχείων ό- πως η αχιβάδα, οι ζώνες με εναλλασσόµενους οόδακες και ρόμβους, το ίδιο σκάλισμα στα πλαίσια από τις ποδιές. Οι ιοδιές στη "εγάλη Παναγιά έχουν μεγαλύτερο τλΐτ"-'. 176 15 από το ύψος τους, το ανάγλυφο είναι χαµηλό και αφίνει να φαίνεται πολύ ο επίπεδος κάμπος, τα θέµατα ζώα και φυτά σε σύνθεση που στηρίζεται στην αντίστροφη συµµετρία µε κέντρο έναν νοητό κάθετο άξονα. Στο τέµπλο του Αγίου αθανασίου οι ποδιές έχουν 6- ψος µεγαλύτερο από το πλάτος τους, το ανάγλυφο είναι έντονο και πυκνό, τα θέματα σκηνές από την Αγία Γραφή και χωρίς απόλυτη συµµετρία. Σε δεσποτική εικόνα του τέµ- πλου υπάρχει ενθύµιση, γραµμένη από το ζωγράφο, χαρακτηριστική του πολιτιστικού κλί- ματος της Σαμαρίνας. Ενώ κατά κανόνα οι ενθυµίσεις καταγράφουν τοπικά γεγονότα, εδώ έχουμε προσπάθεια να περιγραφεί με στοιχεία η σιτοδεία που χτύπησε τη νότια Βαλκανι- κή στα 1793. "'Ev έτη 1793 έστορίΘησαν είκόνες δηά έξόδου τών χριστιανών τής πολιτεί- ας ταύτης. Τόν αύτόν καιρόν Ξγηνεν άκρήΒεια µεγάλη σέ όλα τά µέρη, !!ορέα 'Αρβανητιά Λάρισα Τρίκαλα. Τό φόρτοµα στή Λάρισα πάησεν γρόσια 40, στά Τρίκαλα γρόσια 50, 'Ανα- σελήτζα Γρεβενά τά όµοια ήχεν, παρέξ τής Βουλγαρίας τό μέρος τό λεγόµενον Σάπη κέ Σκόπια. Κουβαλούσαν τά καρβάνια σάν τή µίλησα κέ έπροφθάσθηκεν ό τουνιάς και γράφο- μέν το µεταγενεστέ διά ένθήμηση". Τις πληροφορίες της εικόνας αυτής, των Τριών Ιεραρ- χών, επιβεβαιώνει αντίστοιχη ενΘύμιση στο τέμπλο της Αγίας Μαρίνας Κισσού, στο Ανατο- λικό Πήλιο: "είς τους 1793 έγινεν µεγαλοτάτη άκρίΒεια όπου έπολίΘη τό σιτάρι πρός 8 γρόσια τό κόσκινο"3Τ H εκκλησία του Προφήτη Ηλία /΄Αη Λιάί αναφέρεται σε στίχο δημοτικού τραγουδιού του 1750 για τον Τόσκα "Βόηθ'Αη λιά του Μπαρµπουτζό κι από τη Σαμαρίνα". Το πρώτο εί- ναι το σηµεοινό Έπταχώρι του Ποµού Καστοριάς, για το οποίο ο Χριστόσορος Περοτι35ς υποσηµειώνει "Χωρίον πλησίον του οποίου κείται βουνόν, εις δε την κορυφήν αυτού υπάτ- χει Ναός του Προφήτου Ηλιού, οµοίως και εις το χωρίον Σαµαρίνα, του οποίου την βοή- θειαν επικαλείται 0 Τόσκας προ της μάχης"38. Το τέμπλο του ναού, ασφαλώς µεταγενέστε- ρο από τα προηγούμενα, έχει αδρότερη τεχνική µε μορφές µεγαλύτερες, σε έντονο ανάγλυ- φο και µε κάποια τάση πρωτόγονου ρεαλισμού. Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι τα µ.γάλα κεφάλια, σχεδόν σε φυσικό μέγεθος, µε ωραίο πλάσιμο και ζωντάνια στην έκφραση. Ερί- σκονται στις κολόνες, στο ύψος των κάτωκεταµπέδων. Οι ποδι ες του τέµπλου αυτού δεν είναι σκαλισµένες' την επίπεδη επιφάνειά τους κοσµούν ζωγραφιστά ανθοδοχεία σε τυπι- κή, όµως, απόδοση και µε κάποια καλλιγραφική αντίληψη αν και έχουν χρωµατική ευαισθη- σία. Απέχουν από τα αντίστοιχα έργα σε ποδιές του Πηλίου ή σε τοιχογραφίες αρχοντικών στό Πήλιο, τ'Αµπελάκια, τη Σιάτιστα, την Καστοριά και τα Ζαγοροχώρια. Το βηµόΟυρο εί- ναι εντελώς ασκάλιστο και καταλαµβάνεται ολόκληρο από µεγάλη ζωγραφική σύνθεση του Έυαγγελισµού. Στο αριστερό ημίφυλλο o 'Αγγελος και στο δεξιά η Παναγία. Η σκηνή έχει 1το ΕΞ"σς απεικόνιση πολιτείας με πυκνό ψηλά κτήρια. , - . . . . . .! οι ς!χαι… « "'ζιΑ1μξ …ς π;…χ, αςχιίζκτΟνική, Λιδογλυπτινη και ξυλογ πιικ , ει- 16 ναι επαγγελµατικές απασχολήσεις ξενόφερτων µαστόρων. Σ΄αυτόν λοιπόν τον τοµέα η Σα- μαρίνα δεν προσφέρει κάτι δικό της. H συµμετοχή των κατοίκων της περιορίζεται στην επιλογή των µαστόρων και στην αποδοχή των έργων τους, πράγμα που σηµαίνει ότι τα έρ- γα αυτά τους εκφράζουν. Και αυτό είναι το σηµαντικό.΄Αλλωστε, η ,πάντα π.ριορισµένη, ιδιοµορφία κάθε τ=πικής πολιτιστικής ενότητας, εκφράζεται σε ωρισµένες µόνον µορφές αποκλειστικής δηµιουργίας και σε παραλλαγές γενικότερων τύπων.΄Οπως έγραφα και παλιό- τερα, "όσο θα προχωρεί η έρευνα, που τώρα άρχισε, τόσο πιό διάτρητα θα γίνονται τα στεγανά των τοπικών τεχνών. ?α ήτανε σωστότερο να µιλούµε όχι για "αυτόχθονα" στοι- χεία αλλά για τα ε π ι κ ρ α τ € 0 τ ε ρ α κάθε περιοχής, αυτά που έγιναν κοινωνι- κώς αποδεκτά, χωρίς να ξεχνούµε πως δεν αποτελούν προνόµιο και αποκλειστικότητά της?39 'Ισως η κατηγορηµατικότητα της διατύπωσης αυτής να δίνει την εντύπωση μιάς γενικής και ανελαστικής εφαρμογής της, κι αυτό δεν είναι σωστό. H συνοπτική περιγραφή της πο- λιτιστικής ζωής και της τέχνης της Σαµαρίνας δεν γίνεται εδώ για να αναδειχθεί η µο- ναδικότητά της αλλά για να καθορισθεί το πλαίσιο µέσα στο οποίο διαµορφώθηκαν και ερ- γάσθηκαν οι ζωγράφοι της.΄Αλλωστε αυτοί δούλεψαν σε βλαχοφώρια και σε άλλα γεωργοκτη- νοτροφικά χωριά. Είναι χαρακτηριστικό πως δεν έγιναν αποδεκτοί στα Εφτάνησα και στα ορεινά ηµιαστικά κέντρα της Σιάτιστας και της Καστοριάς, για να περιοριστούµε µόνον σε τόπους που δεν απέχουν πολύ από τη Σαµαρίνα. Από τη ντόπια παραγωγή δεν αφορούν το θέµα μας τα προϊόντα της κτηνοτροφίας, της υλοτοµίας, της ελληνορραπτικής, της τσαρουχοποιίας Και της σαγµατοποιίτς. Για τα υ τν- τά µιλήσαµε παραπάνω. ΄Οπως σε όλα τα κτηνοτροφικά χωριά, η ποιµενική µικρογλυπτική είχε µεγάλη διάδοση στη Σαµαρίνα με τη µορφή της ερασιτεχνικής απασχόλησης των βοσκών. "ε πολύ απλά εργαλεία φιλοτεχνούσαν χέρια από γκλίτσες,ρόκες, σφοντύλια, κουτάλια, πη- ρούνια και φλογέρες. Αυτές οι "δηµιουργίες της µοναξιάς"είναι έργα επιµονής και υπο- μονής. 'Ολα αυτά τα αντικείµενα έχουν τα ίδια βασικά σχήµατα και παρόµοια διακοσμητι- κά θέµατα με τα αντίστοιχα των άλλων κτηνοτροφικών χωριών. Το φίδι, το πουλάκι, 0 δρά- κοντας, τα γεωμετρικά διακοσµητικά, αποδίδονται με µικροτεχνική επιµέλεια αλλά και με κάποια "αρχαϊκότητα" στην αντίληψη της μορφής4ο. H τεχνική είναι συνήθως επίπεδη, η σύνθεση απλή, χωρίς συµπλέγµατα µορφών.Λπό τα αντικείµενα χαλκουργίας που συναντούµε σήµερα στο χωριό είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσουµε ποιά έγιναν στον τόπο και πιά αγο- ράστηκαν στα µέρη της χειμερινής διαμονής των Σαμαριναίων. Είναι σκεύη οικιακής και επαγγελµατικής χρήσης απλά, με τη λειτουργικότητα που τους έδωσε η μακροχρόνια παρά- δοση, χωρίς πλούσιο χαραχτό ή ανάγλυφο διάκοσμο. Σήμερα η τοπική φορεσιά, αντρική και γυναικεία, έπαψε πιά να φοριέται στην καθη- μερινή ζωή και εμφανίζεται µόνο σε παςι*οσιακές κοινωνικές εκδηλώσεις από οργανυµΞ- Ο 17 νους χορευτικούς οµίλους. Τη φορούν νέοι και νέες των οποίων το βάδισµα και οι κινή- σεις έχουν διαµορφ δεί από το σύγχρονο τρόπο υπόδησης και αµφίεσης. Η αντρική φορεσιά είναι ινε είδος µάλλινου επενδύτη χωρίς μανίκια και με πολλές πιέτες, τα λαγκιόλιΞ,στο κάτω µισό, που, καθώς περιζώνεται στη μέση από φαρδειά ζώ- νη, μοιάζει µε φουστανέλλα. To πουκάµισο είναι φαρδοµάνικο. Στο κεφάλι φοριέται φέ- σι χωρίς φούντα και στα πόδια μάλλινες κάλτσες που κουμπώνουν πίσω στη γάµπα, οι πανωφόρι, η φλΞκΞΞα.Για τους, περισσότερο εκτεθειμένους στις δύσκολες καιρικές συν- θήκες, βοσκούς απαραίτητη είναι η χοντρη από τραγόµαλλο ΞέΞΞ µε κουκούλα. H μαύρη φορεσιά των εμποροβιοτεχνών και η άσπρη των κτηνοτρόφων διαφέρουν µόνο στο χρώμα. Η γυναικεία φορεσιά αποτελείται από άσπρο πουκάμισο και το κύριο ένδυµα, τα Ξιγκούνια ή τσιπούνια, κλειστά στο στήθος, με κεντήµατα από κόκκινο μεταξωτό γαϊτά- νι, πλούσια στο στήθος και απλούστερα στον ποδόγυρο και τις άλλες παρυφές. 3 µέση τονίζεται µε χρυσή ή επίχρυση ζώνη΄ για τις φτωχότερες γυναίκες αρκεί μιά δερµάτινη ζώνη µε επάργυρη πόρπη, την τοκάδα.Τα στολίδια συμπληρώνονται από σειρές χρυσών ή επίχρυσων φλουριών, τα γιορντάνια, που κρέµονται στο στήθος. Στο κεφάλι οι νέες γυ- ναίκες φορούν κόκκινο χρυσοκέντητο φεσάκι με μακριά φούντα και σειρές από φλουριά. Οι ηλικιωµένες φορούν στο κεφάλι απλό σκουραγάλαζο μαντήλι και σπανιότερα το-;Ξάλ- ’00, σκουρόχρωµο µαντήλι δεμένο µε περίπλοκο τρόπο. To χειµώνα προστίθεται βαρειά κεντπτή φϊοκΐτη Με τα |λόκια ττην εσωτερική επιφάνεια. Ta έντονα απλά φυτικά σχηµατοποιηµένα µοτίβα που κυριαρχούν επάνω στο 00161:»- μο φόντο των υφαντών, 0 ένας τραγουδιστής που συνοδεύεται από το επίπεδο "ίσο" των πολλών άλλων, η έλλειψη συµπλεγµάτων στα ποιµενικό ζυλόγλυπτα, εκφράζουν την ιδεο- λογία της πατριαρχικής φόρας, αρχικού κύτταρου της σαµαρινιώτικης κοινωνίας. 0 a0- χηγός καθορίζει τα πάντα στην ισοπεδωµένη µικροκοινωνία ττυ τσελιγγάτου, όπου "6- ποιος είναι στο ίδιο τσελιγγάτο έχει τις ίδιες υποχρεώσεις και µπαίνει κάτω από τον ίδιο αυστηρό νόμο της κοινής δουλειάς"41, με βάση απλούς κανόνες καθαγιασµέ- νους από το χρόνο, χωρίς αμφισβητήσεις και επικαλύψεις αρµοδιοτήτωνο Η υφαντική, το τραγούδι, ο χορός και η µικρογλυπτική είναι οι κύριες εκφράσεις της κτηνοτροφι- κής κοινωνίας. Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ -…...-…..-----…------------… Πι ρίζες της :ιµαρινιώτικης αγιογραφίας δεν είναι δυνατό, για την ώρα να εντο- , πισθούν τε απόλυτη σιγοτ>ιά. Πολύ ?αθειές τις υπολογίζει ο τιττας Κρυστάλλης."ιπό των μτσ1ιωνιιάν χρόνων η Σαμαρίνα εξήγιγ% πλείστους ζιγρξρους, αγιογραφους μάλλον ια . ., …, … …… . … f. η? , , -… ' …. "… _ … … ΑΟ Φιπιι'4, " μη.-«Ή… :ει.ι1νν.'.« … . ιι ιιε-,ε :ιΠ..…|Γ Η η.…*.ι, …!", νω-…ιι ' ιζ ποιητή είναι ακλόνητες, αλλά οι θεωρητικές του κατασκευές δεν έχουν την ίδια αντοχή στον έλεγχο. Επιχειρεί τεχνοτροπικές συγκρίσεις των τοιχογραφιών του Αγίου Νικολάου Συρράκου -που τις θυμάται πριν καεί η εκκλησία αυτή και τις αποδίδει σε ΣαμαριναίΟ ζωγράφο- με τις µισοσβυσμένες τοιχογραφίες που είδε στο εσωτερικό του Παρθενώνα και που έγιναν όταν 0 αρχαίος ναός είχε μετατραπεί για ένα διάστημα σε χριστιανική εκκλη- σία της Αγίας Σοφίας. Ας σημειωθεί πως αυτό έγινε γύρω στα 450 και με αρκετές αλλοιώ- σεις της αρχιτεκτονικής του. Στα 1206 μετατρέπεται σε καθολική εκκλησία. Κατά το διά- στηµα αυτό έγιναν οι τοιχογραφίες. Στα 1453 γίνεται µουσουλμανικό τέμενος και στα 1687 καταστρέφεται από τα πυροβόλα του Ήοροΐίνι. Αυτές, λοιπόν, τις τοιχογραφίες θεωρεί ο Κρυστάλλης έργα του ίδιου ζωγράδου "ή εάν όχι, θα είναι μαθητής τούτου o τον ναόν του Αγίου Νικολάου ιστορίσας Σαμαριναίος". Ας σηµειωθεί ότι τις καταστραμμένες από την πυρ- καγιά αγιογραφίες του χωριού του υπολογίζει καμωµένες "πολύ προ της Επαναστάσεως", φρά- ση που, βέβαια, δε μπορεί να σημαίνει χίλια ή και περισσότερα χρόνια. Πιθανότερη είναι η υπόθεση πως η ανάπτυξη της σαμαρινιώτικης αγιογραφίας συνδέεται µε την ίδρυση του εργαστήριουτης Αγίας Παρασκευής που πρέπει να την τοποθετήσουμε στις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα, ίσως στα 1771. Σκόρπιοι Βλάχοι ζωγράφοι εμ- φανίζονται και νωρίτερα, όπως ο Σαµαρινιώτης Μιχαήλ που μαζί με τον Ηλία από το B000- βουτσικό ζωγραφίζουν το μοναστήρι της Θεοτόκου στο χωριό Σπήλαιο στα 165843. Οι τοιχο- γραφίες αυτές έχουν υποστεί μεταγενέστερες επιζωγραφίσεις που τους έδωσαν τα στοιχεία που διέκρινε o Ενισλείδης και που χαρακτηρίζουν την σαμαρινιώτικη αγιογραφία των τε- λευταίων δεκαετιών του 1900 αιώνα. Πρόσφατα έγιναν συστηματικές εργασίες καθαρισμού, "ταίρεσης των επιζωγραφίσεων και συντήρησης αλλά η καταστροφή ήταν προχωρηµένη από την υγρασία των τοίχων. Ο Αναγνώστης Δημήτριος από το Μέτσοβο μαζί µε τον ιερομόναχο Σερα- φείµ το Χίο τοιχογραφούν την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Ρεντίνας στα 171944. 0 Δημή- τριος Ζούκης συνεργάζεται με το μαθητή του Γεώργιο στο νάρθηκα της Υπαπαντής νετεώρων /1784/45.Βίναι o πρώτος Σαµαρινιώτης ζωγράφος στο έργο του οποίου δυακρίνονται στοιχεία της τοπικής αγιογραφίας όπως αυτή εμφανίζεται στα τέλη του 18ου αιώνα και συνεχίζει, στο ίδιο ύφος ως τα μέσα περίπου του επόμενου. Κέντρο της αγιοΞΩαφικής δραστηριότητας θεωρείται το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής. 0 X. Σνισλείδης διατυπώνει την άποψη πως ίσως οι πρώτοι που δίδαξαν την αγιογραφία στη Σαμαρίνα είναι οι ντόπιοι ιδρυτές του 46 μοναστηριού Νικηφόρος και Διονύσιος, που έμαθαν την τέχνη στο ΄Αγιον ΄Ορος . H άποψη αυτή θα μπορούσε να συζητηθεί άν ηταν γνωστή άν όχι η χρονολογία, τουλάχιστον κάποια . ευρύτερη χρονική περίοδος, της ίδρυσης του µοναστηριού. To μόνο που ξέρουµε είναι πώς το καθολικό χτίζεται στα 1713: "Ούτος δ ναός τής άγήας δοηοπαρθενοµάρτυρος τσ Χριστού Παρασκεβής έκτήσθη & άπό τής ένσαρκίησην έτι 1713"47Ή επιγραφή αναφέρει κα- 319ά πως "ξΧτή63η", ούτε για ξαναχτίσιμο μιλάει, ούτε για επισκευή. Αυτό, βέβαια, 'Σν είναι ιτό*ειΐε, ίν1ι όμως µιά ισΏ ή ένδειξη. Πάντως, ινεξΐρτητα από ': τότε , .... : I n- ' .. η 19 λειτουργία εργαστήριου μαθητείας στο μοναστήρι δε µπορεί να τοποθετηθεί νωρίτερα από τις τελευταίες δεκαετίες του 1800 αιώνα βασίζεται σε δύο γεγονότα. To πρώτο είναι η ανυπαρξία πληροφοριών που να καθιστούν αν όχι σίγουρη, τουλάχιστον πιθανή την ύπαρξη τέτοιου εργαστήριου. To δεύτερο είναι η διαπίστωση πως η ανάπτυξη χωριών-ζωγραφικών κέντρων είναι φαινόµενο των μέσων του 1800 αιώνα, όταν ζωογόνηση της οικονοµίας και η άνοδος του πολιτιστικού επιπέδου δηµιούργησαν τις προΌποθέσεις τοιχογραφικής δια- κόσμησης σπιτιών και περισσότερων από πρίν εκκλησιών.Την εποχή αυτή εµφανίζονται τα οικιακά εργαστήρια των Χιονιάδων. Τότε δημιουργείται στο Φουρνά των Αγράφων το εργα- στήριο µαθητείας του Διονύσιου48. Ο Διονύσιος ασχολήθηκε με τη διδασκαλία της ζωγρα- φικής από την εποχή που µόναζε στις Καρυές του Αγίου ΄0ρους'έγραψε και την πολύτιµη "Ερµηνεία της ζωγραφικής τέχνης". H λειτουργία του εργαστήριου στο Φουρνά πρέπει να τοποθετηθεί ανάμεσα στα 1733, οπότε ο Διονύσιος επιστρέφει και µένει -µε κάποιες δια- κοπές- στο χωριό του, και στο θάνατό του που υπολογίζεται γύρω στα 1750, λίγα χρόνια µετά την αποπεράτωση του μοναστηριού που έχτισε. Στα 1744 "θα ήταν γύρω στα εβδομήν- τα του χρόνια" τα τελευταία αυτά, πολύ ταραγμένα και ίσως όχι απαλλαγμένα από ασθέ- νειες, επόμενο ήταν να τον έχουν καταβάλει ώστε µπορούµε να πιστέψουμε ότι δεν επέζη- σε πολύ..."4 . To ότι υπάρχουν και μερικοί παλιότεροι Σαμαρινιώτες ζωγράφοι δεν επι- βεβαιώνει την ύπαρξη εργαστηρίου µαθητείας γιατί σκόρπιοι ζωγράφοι από πάµπολλα χω- ριά υπάρχουν από παλιότερα. Το µόνο που μπορεί να σημαίνει είναι το ότι υπήρχαν στ: ιό οι προΌσθέσεις για τη… ίδρυση κάποιου αγιογραφικού ::γ;ΞΞίςι;υ καί ζι ' '1 πρ, . , πως γράφει 0 Γ.Θ.Λυριτ7ής΄ . Υπήρχαν ασφαλώς νέοι με κάποιαν έφεση προς τη ζωγταφι…η, ιερικοί και ατοµικούς ή οικογενειακούς δεσµούς με την Εκκλησία. Έκτός από τους κληρι- κούς αγιογράφους, πολλών άλλων τα επώνυµα φανερώνουν οικογενειακή εκκλησιαστική παρά… δόση, όπως Παπαϊωάννου, Παπαδάµος /µε πρώτο συνθετικό τη λέξη Παπάς/, Αναγνώστου |από τους κατώτερους εκκλησιαστικούς βαθµούχους ή και κοσµικούς που διαβάζουν τις ιερές γραφές στο εκκλησίασµα|, Οικονοµίδης |από το Οικονόµος, αξίωμα έγγαμου παπά που καθο- ρίστηκε από τη Ζ΄Οικουμενική Σύνοδο/. Στο εργαστήριο αυτό οι νέοι μάθαιναν την τέχνη αρχίζοντας από τις απλές βοηθητικές εργασίες και προχωρούσαν προς τις περισσότερο υ- πεύθυνες ώσπου να τελειοποιηθούν. H ίδρυση, λοιπόν, του εργαστήριου στο μοναστήρι έρ- χεται να καλύψει μιαν ανάγκη που υπάρχει. Εδώ θα πρέπει να σηµειωθεί πως η λειτουργία του εργαστηρίου δεν πρέπει να προογραφεί στις αγαθοεργές δραστηριότητες του μοναστη- ριού. Η εκμάθηση της τέχνης αποτελεί ένα είδοα αμοιβής για τις υπηρεσίες που προσφέ- ρει 0 νέος στον έµπειρο τεχνίτη. Βοηθόντας τον µαθαίνει να τρίβει τα χρώματα στο "τρι- βίδι", να τ'ανακατώνει στις σωστές αναλογίες µε τις κόλλες, να πετυχαίνει οµοιόµορ- οες χρωµατικές ε"ιράνει€ς και σιγά-σιγά σε την πρακτική εξάσκηση τελειοποιείται και | 20 γίνεται έτσι πιό χρήσιμος στο "δάσκαλο". Η παραγωγή μεγάλου αριθµού φορητών εικόνων στο εργαοτήριο όσο και η εκτέλεση μεγάλων τοιχογραφικών συνόλων απαιτούν την ύπαρξη βοηθών. Στα εργαστήρια αυτό η μαθητεία διαφέρει ριζικά από την εκπαιδευτική διαδικα- σία μιάς σχολής.Αυτό δηµιουργεί άλλους κανόνες ελέγχου. Δεν υπάρχει το μαθητικό δο- κίµιο που κρίνεται με επιείκεια, φιορθώνεται αιτιολογημένα και επαναλαμβάνεται. 0 μα- θητευόμενος είναι από την αρχή επαγγελματίας, η καλή ή κακή απόδοσή του επηρεάζει το επίπεδο παραγωγής του εργαστηρίου, η πρόοδός του παρακολουθείται και ελέγχεται από τον αρχιτεχνίτη. H προαγωγή του σε ποό υπεύθυνες εργασίας εξαρτάται τόσο από τη δική του ικανότητα και επιμέλεια όσο και από τις ανάγκες του εργαστήριου. Από τα μέσα σω- φρονισμού των σχολείων της εποχής το μόνο πουχρησιμοποιείται στα εργαστήρια είναι η σωµατική ποινή. Πέρα από την εκμάθηση της τεχνικής, ο νέος εξοικειώνεται με το "εί- δος" των Λγίων, με το αγιογραφικό πρόγραµμα του ορθόδοξου ναού και αποθησαυρίζει σχέ- δια και ανθίβολα χρήσιμα για την κατοπινή ανεξάρτητη απαγγελματική του σταδιοδρομία. ΄Ισως θα µπορούσαµε να μιλήσουμε με περισσότερα στοιχεία αν ο 'Αγιος Γρεβ8νών μας εί- χε επιτρέψει να συμβουλευθούμε τα σχετικά παλιά χειρόγραφα της Μητρόπολης, χειρόγρα- φα που δεν είναι προσωπική του περιουσία και θα έπρεπε να είναι στη διάθεση των ερευ- νητών, με τις αναγκαίες, βέβαια, προφυλάξεις. Αργότερα, η ύπαρξη δύο ή περισσότερων γενεών σε οικογένειες ζωγράφων δείχνει πως και στη Σαμαρίνα λειτουργεί το σύστηµα της ενδοοικογενειακής µαθητείας. Η ευλάβεια, η κλίση και η οικογενειακή παράδοση προσανατόλιζ1ν προς τη ζωγρ1ξι ην πιεστική ανάγκη επαγγελµατικής απασχόλησης. H μετανάστευση, η μεταποίηση και άλ λα επαγγέλµατα -ανάμεσα σ'αυτά η ζωγραφική- ανακούφιζαν τον πληθυσμό του χωριού από τα πλεονάσµατα ΙΧεργατικού δυναμικού που άφηνε η κτηνοτροφία και η υλοτοµία. Από ε- κεί και πέρα τα φυσικά προσόντα έκαναν τη διαλογή σε καλούς και μέτριους ζωγράφους. Η παραδοσιακή αγιογραφία µαθαίνεται όπως η γραφή, χωρίς βέβαια η εκµάθηση της γρα- ψής μόνη της να δηµιουργεί λογοτέχνες. Εκείνο που χαρακτηρίζει το έργο όλων των µα- στόρων της παραδοσιακής μας τέχνης είναι το μεράκι. Αν σ'αυτό προσθέσουμε τη στέρεη βάση που προσφέρει στους τεχνίτες 0 μόχθος των γενιών που προηγήθηκαν καταλαβαίνου- με γιατί η λαϊκή δηµιουργία έχει πάντα ποιότητα. Κι εδώ όμως είναι επικίνδυνες οι γενικεύσεις. Υπήρξαν Σαμαρινιώτες ζωγράφοι που το µεράκι τους δεν έφτανε ως το ση- µείο να γεμίζουν με πυκνές μορφές τις συµφωνηµένες επιφάνειες, όταν η αμοιβή δεν ή- ταν ανάλογη. Ξίναι χαρακτηριστικό το περιστατικό που μνηµονεύει ο Μιχ. Καλινδέρης51. 'Οταν δύο Σαμαρινιώτες ζωγράφοι διαπραγματεύονταν την τοιχογράφήση της εκκλησίας Κα- τΞκαλης ΐρεβενών και η αμοιβή του τους προσφερόταν ήταν χαμηλή, ο ένας ρωτάει συνθη- ματικί τόν ϊλλο 1ν θα ζωγραφίσουν τοις Αγίους "ύλί Τσιΐτσιου ή 1λά κλεϊρτόπουλα", - . Ο 21 πράγµα που σήμαινε "πυκνά ή αραιάι" επειδή στο ρό Τσιάτσιο οι χορευτές είναι κολλητό ο ένας στον άλλο ενώ τα κλεφτόπουλα, για λόγους τακτικής του κλεφτοπόλεμου, αραίωναν. Σκληρός ήταν ο ανταγωνισμός µε τους ζωγράφους άλλων περιοχών. Στην περιοχή Τρικάλων είχαν οργανώσει ολόκληρο δίκτυο ανθρώπων που φρόντιζαν να πληροφορούνται τις εκκλησί- ες στις οποίες θα γινόταν αγιογραφικές εργασίες και έσπευδαν να πληροφορήσουν, όχι µό- νον από πατριωτισµό, τους συγχωριανούς των ζωγράφους. Κέντρο αυτού του δίκτυου ήταν η συνοικία Αγίας Υονής που "κατοικείται από Έαµαριναίους, ως επί το πλείστον ασχολου- μένους ιδίως εις την εριουργίαν"ΞΞ. Πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο το δηµοτικό σχολείο της Αγίας 7ονής είχε 151 µαθητές, κι αυτό φανερώνει πολυάριθμη σαμαρινιώτικη παροικία. Γέροντες της συνοικίας αφηγούνται, σε μαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις,53 πε- ριστατικά που άκουσαν από τους γονιούς των και αναφέρονται στα μέσα -όχι πάντα άψογα- 100 χρησιμοποιούσαν για να αποκλείσουν από τις παραγγελίες άλλους ζωγράφους προς όφε- λος των συμπατριωτών τους. Υπάρχει, ακόμα, ένα σχετικό γράµμα άγνωστης χρονολογίας, πα που πρέπει να στάλθηκε γύρω στα 1890 µε 1900: 'Αγαπιτέ φίλε Γεώργιε, Εύχοµαι ή παρούσα μου νά σάς εύρη έν ύγεία. Ηανθάνω ότι θα κοσμίσουν τήν έκκλη- σίαν τού Ξ 'Αγίου Δημητρίου ένταύθα και διαπραγµατεύονται µέ ήπειρώτας ζωγράφους ί … , ? έκ Χιονιάδων. α πον είς τούς έπιτρόπους ότι αύτοι ειναι κακότεχνοι καί νά άνα- 4 ο , , , , u 1' 1: | μεινουν προσφοραν και έκ µέρους Χαμαριναιων ζωγραφυν οιτινες ειναι άριστοι εις 'ΐν τέχνην ΄υν. ΞΞεύΘε, τό λοιπόν, νά έλθης έντα751 διά νά τρολάβωμεν, ς έγ-νε , ,, . . 7 : … ται κατά τό παρελθόν. ΄ά έργα ια ειναι µεγαλη καί ύπαργο…ν χρήµατα [*Σ- & ι)" Ο ( 'Αµερικής. "Εμαθον ότι έβρίσκεσαι είς Γρεβενά καί άπευθύνω τήν παρούσαν µου μέ5ω του φιλτάτου συμπατριώτου Νικολάου Μητσιοµπούνα. Σέ άσπΞζομαι ,Ιωάννης Ποντίκας "ό λόγιο ύφος του γράμµατος, οι σχετικά λίγες ανορθογραφίες και, προπαντός, η διαφορά του γραφικού χαρακτήρα της υπογραφής από το κείμενο δείχνουν ότι 0 αποστολέας ανέθεσε σε κάποιον γραμµατισμένο του χωριού το γράψιµο της επιστολής. Ωστόσο, οι συνθήκες παραγγελίας και πληρωμής των Ελλήνων λαϊκών ζωγράφων δεν επη- ρεάζουν την ποιότητα της δουλειάς των. Ακόµα και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες 0 ζω- γράφος υποχρεώνεται κάτω από την πίεση ωμής βίας, "στανικώς" να κάνει κάποια ζωγραφιά, =4 αυτή έχει την ίδια ποιότητα και γνησιότητα µε το υπόλοιπο έργο του΄ . Η παράδοση, τ"κ Πο οποίας ο ζωγράφος είναι φορέας, η ηλικία του, το κοινωνικό πλαίσιο, το πολιτιστικό τφος της ε οχής και του τόπου, είναι καθοριστικοί παράγοντες. Εδώ θα πρέπει να κάνου- :ε µία καίρια παρατήρηση. Βέβαια, η ζωγραφικοί και περισσότερο η ιγιογραφία εντάσσον- 22 ται μέσα στα πλαίσια του παραδοσιακού πολιτισµού, όπου η ατομική προσφορά απορροφιέ- ται από τη γενική διαµορφωτική πορεία. A016 συµβαίνει π.χ. και με το δημοτικό τραγού- δι όπου η οµαδική κατεργασία από στόµα σε στόμα και από γενιά σε γενιά του δίνουν τη µορφή στην οποία το κατέγραψε ο λαογράφος. Ta διαδοχικά στάδια από τα οποία πέρασε, τα δάνεια από προηγούµενα χαµένα γραγούδια, οι άνθρωποι-συντελεστές των διεργασιών είναι στοιχεία που αγνοούμε. Στη λαϊκή ζωγραφική, όμως, έχουµε χρονολογίες, συγκεκριμ- µένους χώρους, ονόματα και άλλες πληροφορίες που πλαισιώνουν τις ζωγραφιές. Για να ε- πιχειρήσουµε έναν τολµηρό παραλληλισµό, είναι σα να είχαμε από ένα δηµοτικό τραγούδι καταγραφές του σε μιγάλη χρονική περίοδο με χρονολργίες, τους τόπους και τις συνθήκες κάθε εκτέλεσης, τα ονόματα και άλλα στοιχεία των τραγουδιστών κι ακόµα τη χροιά της φωνής τους, την προφορά τους, το ρυθµό εκτέλεσης. Λιγοστές είναι οι περιπτώσεις τνω- 55 στών ποιητών δημοτικών τραγουδιών μέσα στα οποία έχει συγχωνευθεί η παράδοση στη γλώσσα, στο ρυθμό, στους εκφραστικούς τρόπους/άσκοπα ερωτήματα, το θέμα του αδυνάτου, προσωποποιήσεις,...| και άλλα. Λείπει, όµως, από αυτά η µεταγενέστερη λαϊκή επεξεργα- σία. H λαϊκή ζωγραφική επιτρέπει στον µελετητή να ανιχνεύει, σε μεγάλο ποσοστό, την πο- ρεία της μέσα από το έργο επώνυµων δημιουργών. Αυτό ισχύει, ως ένα βαθμό,και για τη γλυπτική. Πολλές φορές έχουµε και άλλα στοιχεία τους. Αυτό είναι ένα σημαντικό πλεονέ- κτηµα για το µελετητή της λαϊκής ζωγραφικής, όταν δεν τον παρασύρει στον κατακερματισ- αό της γενικής της ροής σε ανεξάρτητες ατοµικές περπτώσεις. Εξάλλου, η ζωγραφική αφί- νει ευρύτερα περιθώρια στην προσωπική έκφραση ή έστω στην πληρέστεοη διατύπωση του το- πικού ιδιώματος της ζωγραφικής γλώσσας σε συγκεκριµµένη χρονική περίοδο, πράγμα που είναι αδιόρατο σε άλλες τέχνες, όπως το κέντηµα και η υφαντική. Σηµειώνουµε εδώ πως η ύπαρξη ορισµένων τοπικών κέντρων ζωγραφικής δραστηριότητας, με κάποιες ελαφρές ιδιομορ- φίες, δεν καταργεί την ενότητα της ελληνικής παραδοσιακής ζωγραφικής, όπως τα τοπικά ιδιώµατα δεν θρυματίζουν την ενότητα της ελληνικής γλώσσας. ΄Αν σήµερα αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα των πηγών της σαµαρινιώτικης ζωγραφικής 05 εικασίες, μπορούμε με ακρίβεια και χωρίς χάσματα να παρακολουθήσουμε την τέχνη αυτή κα- τά την περίοδο της μεγάλης της ανάπτυξης, από τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα ως τις πρώτες του 2Οού. Η εξέλιξη της αγιογραφίας των Σαμαριναίων ζωγράφων -6λης της ελληνικής αγιογραφίας- δεν είναι μιά "εσωτερική υπόθεση" των καλλιτεχνών. Πολλές φορές στα συµφωνητικά καθορίζεται το υλικό της ζωγραφικής|"να είναι του λαδιού", " επί μου- σιαµάδων", "επί σανίδος" αλλά και η τεχνοτροπία, "ακολουθούντες βυζαντινόν ρυθμόν µετά 56 100 φυσικού" . Ειδικότερα στην τοιχογραφία ο τεχνίτης ράζεται κάτω από το συνεχή κοι- νωνικ6 έλεγχο. Οι επίτροποι, οι παπάδες παρακολουθούν καθημερινά την πρόοδο της εργασί- ας. "ε κάθε έξη µέ ες δουλειάς αντιστοιχεί μιά γενική θεώρηση του έργου από το σύνολο ' 23 σχεδόν των κατοίκων κατά την Κυριακάτικη Λειτουργία. ΄Ολοι αυτοί εγκρίνουν ή επικρί- νουν. 0 ζωγράφος δεν µένει ανεπηρέ τος από όλα αυτά. To ευτράπελο "θέλοντας ο Βλάχος και µη θέλοντας o ζωγράφος...." της λαϊκής παροιμίας µπορεί να είναι υπερβολικό, αλ- λά κρύβει αλήθεια. H Έαμαρίνα εμφανίζεται ως ζωγραφικό κέντρο σε περίοδο µεγάλης δραστηριότητας των Ξλλήνων ζωγράφων όχι µόνον στην αγιογραφία αλλά και στην τοιχογραφική διακόσμηση σπι- τιών της Δυτικής Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θεσσαλίας. Στην τελευταία αυτή δραστηριότητα δεν συμµετέχουν οι Σαµαρινιώτες. Η'περιοχή στην οποία κυρίως κινούνται, η περιφέρεια Γρεβενών, δεν έχει παράδοση στο "αρχοντικό", το μεγάλο και πλούσια δια- κοσμηµένο με ξυλόγλυπτα και τοιχογραφίες σπίτι.΄Οχι µόνο δεν έχουµε μαρτυρηµένα τέτοια έργα Σαμαριναίων, αλλά ούτε µε τεχνοτροπικά κριτήρια μπορούμε να αποδώσουμε σ'αυτούς κάποιες "κοσµικές" τοιχογραφίες. Ακόμα και οι λίγες µεταγενέστερες τοιχογραφίες που υπάρχουν στο γειτονικό χωριό Φούρκα είναι έργα ξενόφερτου ζωγράφου. Νοµίζω πως το φαι- νόµενο δεν είναι ανεξάρτητο και από τη µεγάλη επιβολή που ασκούσε το δραστήριο αγιο- γραφικό κέντρο του μοναστηριού της Αγίας Παρασκευής, επιβολή τεχνική αλλά και πνευ- µατική. Πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια, να κλείσει το εργαστήριο του µοναστηριού, να χαράξουν δικούς τους δρόµους οι ζωγράφοι του χωριού γιά να εµφανισθούν, στις αρ- χές του αιώνα µας, μερικές περιορισµένες προσπάθειες τοπιογραφίας, πάντοτε όµως µέσα "το χώρο του ναού. ΄λν είααι ;1'ιµη η εικασία του Χρήστου '»ιπλτίδη πως ιδ… τίς τη" πγιργ:1,ι ..- εργαστήριου είναι οι κτήτορες του μοναστηριού Νικηφόρος και Διονύσιος θα µας ήταν χρήσιµη η γνώση του έργου των. Δυστυχώς ούτε υπογραφή τους συναντήσαµε ούτε άλλο τει- #τικό στηιχείο βρήκαμε. Θα µπορούσαµε να αποδώσουµε σ'αυτούς τις τοιχογραφίες του κα- θολικού της Αγίας Παρασκευής επειδή είναι πολύ πιθανό οι κτήτορες, αν ήταν ζωγράφει, να έχουν κοσμήσει με την τέχνη τους το ναό που ίδρυσαν αλλά και γιατί σ'αυτές συναν- τούµε στοιχεία που δίνουν την κάποια ιδιαιτερότητα στη σαµαρινιώτικη αγιογραφία. Η µορφή του Παντοκράτορα στον τρούλο και τα τάγµατα των αγγέλων που την περιβάλλουν μπορούν να θεωρηθούν, τόσο στο πλάσιµο όσο και στο χρώμα, τυπικά δείγµατα της σαμα- ρινιώτικης ζωγραφικής. Αλλά η χρονολογία που υπάρχει σ'αυτό τον τρούλο, 1821, καθι- στά εντελώς αθςέριφη την υπόθεση να ζωγραφίστηκε από ανθρώπους που πρίν από 408 χςό…ι νια είχαν ιδρύσει το µαναστήρι και ίσως το εργαστήριό του. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, αλλά ανυπόγραφες και αχρονολόγητες είναι οι τοιχογραφίες που σώζονται, σε όχι καλή κατάσταση, στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία. Θαυμαστή είναι η "Κοίμηση της Θεοτόκου". Πρέπει να έγιναν κιτά τι µέσα του 1800 αιώνα. Στο νάρθηκα του ναού µερικές µικρές τοιχογραφίες, όπως του ϊτιΠτού και της Παναγίις, είναι τυπικά δείγματα της ί)ΐιΛύ€ - - . 24 ζωγραφικής κατά τα τέλη του 19ου αιώνα. Πρώτο υπογραμµένο έργο που προέρχεται σίγουρα από µέλος του εργαστηρίου της A- γίας Παρασκευής είναι οι τοιχογραφίες στο καθολικό του µοναστηριού Αγίων Αποστόλων, κοντά στον Κλεινοβό Καλαµπάκας. Επιβλητικό σύνολο, έργο του "ευτελούς και αμαρτωλού" Μιχαήλ Αναγνώστου Δημητρίου, τον καιρό που αρχιερέας Σταγών /Καλαµπάκας| ήταν ο Κύ- ριλλος από την Κοζάνη µε συνδροµή των "εύλογηµένων ίεροµονάχων πατέρων Κυπριανού και Θεοκλίτου δι'έπιστασίας κυρού Χρίστου Σακελλαρίου προεστώτος". H επιγραφή τελειώνει µε τη φράση "κατά μήνα Δεκέµβριον έτελειώθη Δόξα τώ 'λγίω Εεώ", χωρίς να αναφέρει χρο- νολογία, που όμως πρέπει να είναι 1789. Δεν φαίνεται να χρησιμοποιεί τα ίδια πρότυπα µε το ζωγράφο του Προφήτη Ηλία. Η παράσταση π.χ. της "Κοίμησης της Θεοτόκου" παρουσι- άζεται στις δύο εκκλησίες όχι µόνο με σημαντικές διαφορές στο χρώμα αλλά κυρίως 05 σύνθεση διαφορετική στο σύνολο και στις λεπτοµέρειες. Το έργο του Προφήτη Ηλία χαρα- κτηρίζεται από χαμηλή χρωματική κλίµακα με ώχρες, φαιά, καφετιά, γκρίζα, γκριζογάλα- Ca. 0 Πιχαήλ στο µοναστήρι του Κλεινοβού μεταχειρίζεται έντονα χρώματα, κόκκινα, πρά- σινα, κίτρινα. Η ετερότητα των προτύπων δεν διαπιστώνετατ .στο χρώμα επειδή οι χαλ- κογραφίες ή τα σχέδια που µεταχειρίζονται σαν πρότυπα είναι ασπρόμαυρα και κάθε ζωγρά- φος δεσμεύεται µόνο στη σύνθεση, αλλά το ευρύτατο πεδίο της χρωµατικής επένδυσης εί- ναι ανα χτυ γ 'α*τύν. 3πί αρκετές δεκαετίες η σαμαρινιώτικη ζωγραφική θα χαρακτηρίζε- ται από έντονα και φωτεινά χρώµατα και ροδαλές µορφές. Θα πρέπει να υπολογίσουµε ότι το έργο έχει επιζωγραφισθεί σε μερικά σημεία. H σηµαντικότερη αλλοίωση έγινε στο χρώ- 01 του φόντου που από σκουρογάλαζο έγινε γαλάζιο, πράγµα που ανατρέπει κάπως την το- νική ισορροπία. Επειδή το πέρασµα του μεταγενέστερου χρώµατος έγινε με φαρδύ πινέλλο άφησε γύρω από τις λέξεις και ανάµεσα στα γράµµατα των επιγραφών το αρχικό σκούρο χρώ- µα. Ευτυχώς στις φιγούρες οι επεµβάσεις είναι ασήμαντες. Η σύνθεση, όμως, στα δύο έρ- γα µε κοινό θέμα είναι διαφορετική. Στον Προφήτη Ηλία είναι στενόµακρη ενώ στον Κλει- νοβό πολύ πιό φαρδειά. Στον πρώτο, μπροστά στο σκ ήνωμα της Παναγίας ο άγγελος γέρνει πρός τα εµπρός και o Ιεδονίας είναι γονατιστός ενώ στο δεύτερο το σώμα του αγγέλου έ- χει κλίση προς τα πίσω και ο Ιεφονίας είναι καθιστός. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες είναι οι µορφές των Αρχαγγέλων Γαβριήλ και Μιχαήλ στις δύο πλευρές της δυτικής θύρας στο μοναστήρι του Κλεινοβού. Ο Γαβριήλ έχει ήρεµη στά- ση, καθώς γράφει µε φτερό στο ειλητάριο που ανεμίζει ελεύθερο. O Μιχαήλ, 05 τα άκρα του σε ζωηρή φυγόκεντρη κ νηση, τους ανήσυχους κυματισμούς του χιτώνα, τη δυναμική λοξή γραµμή του ξίφους. έχει µιά θεατρικότητα που προδίδει ιταλίζον πρότυπο. Και οι πο- λυπρόσωπες συνθέσεις έχουν έντονη κίνηση. Τα πολλά ειλητάρια µε αρκετά μακροσκελείς επιγραφές δείχνουν πως η "?ιπηνεία" του Διονύσιοα εκ Φουρνά έχει κάποιαν επίδραση.Πάν- 25 τως δεν τηρείται πιστά το αγιογραφικό πρόγραμµα της "Ερμηνείας". Οι 'Αγιοι Απόστολοι Κλεινοβού, εκτός από το έργο του Μιχαήλ, έχουν και άλλες µεταγενέστερες τοιχογραφίες και κυρίως επιγραφές µε µεγάλη σηµασία γιά την οστορία της Τουρκ0ΧΡατΐας51. Δύο Σαµαρινιώτες ζωγράφοι, o Μιχαήλ και o Γεώργιος, ζωγραφίζουν στα 1803 την εκ- κλησία του Αγίου Γεωργίου στο χωριό Κακοπλεύρι Καλαμπάκας. Ο Μιχαήλ αυτός είναι οπωσ- δήποτε άλλος από το ζωγράφο των Αγίων Αποστόλων Κλεινοβού. T0 κενά ανάµεσα στα εγκόλ- πια είναι μονόχρωµα γαλάζια χωρίς των πλούσιο φυτικό διάκοσµο που συνήθως τα περιβά- λει. Οι μορφές είναι στατικές, κάπως βαρειές, η χρωµατική κλίµακα πλουσιότερη. Διαφέ- ΡΟυν, ακόµα, και τα γράµµατα και τα συµπλέγµατα των επιγραφών. Εκτός από την τοιχογραφική δραστηριότητα, σηµαντική είναι και η παραγωγή δεσπο- τικών εικόνων και μικρών φορητών εικόνων καθώς και τρίπτυχων. ΄Ξνα από τα τρίπτυχα αυτά, µικρών διαστάσεων /25,4 Χ 37,5 αναπτυγµένο/ έργο του 1813, στο αριστερό φύλλο και σε τρείς απανωτές ζώνες έχει τους Αγίους Παρασκευή, Χαράλαµπο, Αναστάσιο και Γεώρ+ γιο έφιππο, στο στέλεχος τους Αγίους Πάντες σε"κυκλική σύνθεση και κάτω τον Παράδεισο και στο δεξιό φύλλο τον Προφήτη Ηλία και τους Αγίους Νικόλαο, Στυλιανό και Δηµήτριο έφιππο. Σε τόσο µικρό χώρο 34 µορφές, από τις οποίες δύο έφιππες και µία ένθρονη, εί- ναι απόδειξη της ικανότητας του αγιογραφικού εργαστήριου της Σαµαρίνας να ετοιµάζει τεχνίτες όχι µόνο για µεγάλα τοιχογραφικά σύνολα αλλά και για µικρογραφικές επιτεύξεις. Οι αδελφοί Δηµήτ"ιος και "ιχαήλ Αναγνώστου, ο δεύτερος είναι ο ζωγράφος του Υλει- .0. .αζί µε τον λ:αγν5στη Παπαϊωάννου τοιχογραφούν στα 1919 την εκκληΟί1 της 'Ξ€1" µόρφωσης του Σωτήρα, κοντά στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής. Πολλά από τα πρότυπά τους είναι τα ίδια µε του Κλεινοβού, όπως και σε πολλά σηµεία η ίδια διάταξη των θε- µάτων επάνω στους τοίχους. ΄?χουν περάσει όµως τριάντα χρόνια. Τώρα η ζωγραφική εί- ναι πιό ώριµη, το χρώμα σε συνδιασµούς κυρίως γαλαζοπράσινου και κόκκινου, έχει λάµ- ψη. Πλήθος µορφών ολόσωμων ή σε προτομή, απανωτές πολυπρόσωπες συνθέσεις, ποικίλα Χι… ακοσµητικά, δηµιουργούν εντυπωσιακό σύνολο. Μερικές συνθέσεις, όπως τα θαύµατα του Αγίου Πικολάου, o Ιησούς που κρίνεται από τον Πιλάτο και η μεταµέλεια του Ιούδα είναι έργα υψηλής ζωγραφικής ποιότητας. Τα θαύµατα του Αγίου Πικολάου ανήκουν στα λαµπρότ-- ρα επιτεύγµατα της νεοελληνικής θαλασσογραφίας.΄Αλλον ζωγράφο µε το επώνυµο Αναγνώ- στου, τον Αθανάσιο, θεωρεί 0 Μιλτιάδης Παπαθανασίου ως Σαµαρινιώτη58. Ωστόσο, η τεχνο- τροπία και οι ανορθογραφίες του, στα µέσα του 19ου αιώνα, δεν καθιστούν πιθανή την &- ποψη αυτή. Λέκα χρόνια αργότερα, στα 1829, οι αδελφοί Χρήστος, ιερέας, και Αντώνιος Παπαϊω- άννου κάνουν τις τοιχογραφίες της Μεγάλης Παναγιάς. ΐίναι σίγουρα αδελφοί του Αναγνώ-΄ *τη : λ! ςεν συνεργάζονται µαζί του. Οι τοιχογραφίες της Ηεγάλης Παναγιάς έχουν δια- . 26 φορές από της Υεταµόρφωσης, αν και είναι φανερή η προέλευση των ζωγρ φων από το ίδιο εργαστήρι. Ξδώ το κόκκινο χρώµα έχει µεγαλύτερη ένταση, καθώς µάλιστα γειτονεύει µε το πράσινο, και πιάνει µεγαλύτερη επιφάνεια. Οι συνθέσεις και οι µορφές που γεμί- η ζουν πυκνά τις µεγάλες επιφάνειες των τοίχων δεν έχουν, βέβαια, το σίγουρο σχέδιρ-κατ την άρτια σύνθεση της Μεταµόρφωσης. Εκτός από τη λαµπρή ποιότητα του χρώµατος, οι τοι- Χ0Υραφίες έχουν λαϊκή αφηγηματική διάθεση και µερικά ενδιαφέροντα ευρήµατα. Γενικά, το έργο δηµιουργεί ατµόσφαιρα γιορταστικής οικειότητας. Η επιγραφή είναι μικρογράµµατη και γράφηκε από τον ιερέα Χρήστο, αφού τον ίδιον ακριβώς γραφικό χαρακτήρα συναντούµε σε επιγραφή έργου που το έκανε μόνος του. Πρόκειται γιά τις τοιχογραφίες στην εκκλη- σία του Αγίου Νικολάου στο χωριό Βασιλική, ανάµ σα Τρικάλων και Καλαµπάκας. Η εκκλησία αυτή "ανεκαινίσθη εκ θεµελίων" στα 1818 από τη γυναίκα του Αλή Πασά κυρά Βασιλική και τ'αδέλφια της Γεώργιο, Νικόλαο, Δήµο και Ιωάννη59. ?Ο ξΡΥΟ τελείωσε στις 22 Μαρτίου 1839. Λίγα χρόνια αργότερα, στα 1845, ζωγραφίζεται και o νάρθηκας µε τη Δεύτερη Πα- ρουσία. Στην κάτω ζώνη των τοιχογραφιών οι τιµωρίες των αµαρτωλών, "ό παραυλακυαστής όπου χαλνάη τά σινουρέµατα", "δ µπακάλης όπου ζυγίζει ξύκικα"," η ποτάνα".΄Έργα απλο- ϊκής φαντασίας, σε εκτέλεση λιγότερο επιµεληµένη από τις τοιχογραφίες του κυρίως να- 05, η 0πΟΐ€ς όµως; έχουν υποστεί σοβαρή φθορά από την υγρασία. Ενδιαφέρουσα είναι η µορφή του νεοµάρτυρα Γεωργίου, αυτής της λεβέντικης µορφής Ρωµιού φουστανελλά, η ο- ποία γνώρισε τόση διάδοση στην ελληνική Αγιογραφία μέσα ος λίγα χρόνια." ΄ /1838/. Τον Αντώνιο Πι- παϊυάννου συναντούµε να ζωγραφίζει στα 1833 την εκκλησία του Αγίου Δηµητρίου στο χω- ριό Δαµασούλι€οΟ Αντώνιος επαναλαµβάνει χαλαρά το ζωγραφικό ύφος του αδελφού του Χρή- στου. Από µέλος της εικογένειας Παπαϊωάννου προέρχεται ασφαλώς η εικόνα σε σανίδι του Αγίου Στεφάνου, έργο του 1846, που βρίσκεται σε προσυνητάρι του καθολικού Αγίου Στεφά- νου Μετεώρων και υπογράφεται συντομογραφικά="χείρ Π.Π.'Ιω. σ.μ.ρ." δηλαδή Παπαϊωάννου Ταµαριναίου. Ακολουθεί μιά σειρά µέτριων ζωγράφων, όπως o Μ.Γ. Χώτος που έργα του βρίσκονται στον 'Αγιο Βασίλειο Ανταρτικού /1844/, καθώς και µιά εικόνα του στο γυναικωνίτη της Μεγάλης Παναγιάς Σαµαρίνας. Τρείς ζωγράφοι συνεργάζονται στο µοναστήρι Ταξιαρχών Γρε- βενών, ο Βασίλειος, 0 Νικόλαος και o Ιωάννης /1848/. Μέσα στη µέτρια παραγωγή της περιόδου αυτής εντελώς ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι τοι- χογραφίες στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής Καρδίτσας /1853/, έργα 060 ζωγράφων από τη Σαµαρίνα που υπογράφουν μόνο µε τ΄αρχικά Α - 9. Οι συνθέσεις έχουν την αφελή αφηγηματι- κότητα εικονογραφήσεων λαϊκών µυθιστορημάτων. Έτη "Βρεφοκτονία" όλη η επιφάνεια γεµί- ζει από πολλές μορφές σε ανήσυχη κίνηση. Ρυναίκει'. µε ξέπλεκα µαλλιά και τραβηγυένα απ" 27 τον πόνο χαρακτηριστικά αγωνίζονται να σώσουν τα παιδιά τους από άγριους Ρωµαίους στρατιώτες µε σπαθιά. 'Αλλες τραβούν απελπισµένες τα µαλλιά τους, άλλες σηκώνουν αλα- φιασµένες τα χέρια. Μιά νέα 05 γυµνό το πλούσιο στήθος της παλεύει µε σκυθρωπό στρα- τιώτη που κατεβάζει ορµητικά το σπαθί του ενώ µε το δεξί του την αδράχνει από την κώμη. Το παιδάκι της λουφάζει έντροµο πίσω από το µητρικό κορµί. Βρέδη σφαγµένα στο έδαφος. Το βαθύ κόκκινο χρώµα του αίµατος, σκορπισµένο σε όλη τη σύνθεση εντείνει την ατμόσφαιρα ταραχής, αγριότητας και φρίκης. H περιγραφή της ζωγραφιάς αυτής θα α- πέδιδε το ύφος του έργου αν ήταν γραµμένη δτην αδέξια και µεγαλόστοµη καθαρεύουσα των λαϊκών αναγνωσµάτων της εποχής. Οι τρείς "κήρυκες θεοφόροι".µιάς άλλης σύνθεσης. ανήκουν στη γενιά των καβαλάρηδων της λαϊκής µας, όµαιμοι των κυνηγών στα σπίτια του Ζαγοριού. 'Ενας άλλος Σαµαρινιώτης τεχνίτης υπογράφει με τ'αρχικά Α.Δ. την εικόνα " Ο Ba- σιλεύς των Βασιλευόντων"|1857/ που ανήκε σε παλιό ναό της Κορυφής Βοΐου61. Ο 'Ιωάν- νης !!. σαµαρινέος" υπογράφει στις 4 Ιουνίου 1864 µιά λιγοπρόσωπη και γλυκερή εικόνα της Κοίμησης στην εκκλησία της Θεοτόκου ΒελανιδιάςάΝομού κοζάνης. Αναφέρονται, ακόµα, τα ονόµατα µερικών Σαµαριναίων αγιογράφων, του Ζήση Χατζή |γύρω στα 1860/, 100 Ήικό- λαου Ασηµένιου /184Ο-1919/, Ζήση Παπαγεωργίου, Ζήση Νούλη και Βασ. Βούλγαρη, που ερ- γάσθηκαν στη Θεσσαλία62. Στο µοναστήρι της Παναγίας Γρανίτσας πάνω από το εσωτερικό υπέρθυρο επιγραφή µας πληροφορεί ότι " ΄Ιστορήθη ίερά εκκλησία τής Θεοτόκου κοιμήσεας λ:ΑΤΡ ΐχ""νΤοΨ τοΗ στρέλα. ?τιτεοπεύων τής εκκλησίας Γεωρνίο' "ύµ1ι' "΄στου.1ηίΓ ΕβΏΟυαρίου Ξ. Δια χειρός Ζς και Υιχαήλ Γεωργίου 'Ιωάννου εκ κώµης αµαρίνης" ;. ΐτο µοναστήρι της Παναγίας και στο χωριό ΄Αλωνα της Φλώρινας υπάρχουν επίσης εικόνες των ζωγράφων Ζήση και Μιχαήλ. Στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Αγναντιάς Καλαµπάκας εικό- να του Αγίου Γεωργίου καβαλάρη έγινς"Διά συνδροµής καί καπάνης τών κ.κ. Κωνσταντίνου 1τράλια Κωνσταντίνου γκάλουρη έστω είς Βοήθειάν των : 1888 µαρ. 26. 'Ξφηµερεύοντος Ιω. 'Ιερέως Επιστασία Νικολάου µοναχού Διδάσκαλος Κ:Π. Κουσαίτης: εκ Καστανές χ/ειρ/ Καργιούκου Σαµαρινέος". Κάτω από εικόνα των Αγίων Πάντων υπογράφει o "Ζήσης ΄Ιω. P16— θα Σ.µ.ρ.". Στον ΄Αγιο Αθανάσιο ΣπηλαίουνΓρεβενών ο Γ. Οικονοµίδης ζωγράφισε σε θύρα του τέµπλου τον ΄Αρχοντα Ήιχαήλ /1869/ έργο χαµηλής τέχνης' στο ίδιο επίπεδο είναι και τα έργα του στο Ήεσολούρι/1883/. ΄Αλλοι Σαµαρινιώτες ζωγράφοι της εποχής αυτής είναι 0 Ιωάννης Παπαδάµ /Σµίξη 1870, ο Συµεών /µοναστήρι Προδρόµου Καισάρειας στο "ο- 06 Κοζάνης 1874/64, ο Ζήσης Χατζή του Γεωργίου /1873, εικόνα Αγίου Πικολάου στην εκ- κλησία της Κοίµησης στη θέση Λάσδα Καναλίων Καρδίτσας/, o Κυριάκος και ο Γεώργιος που τοιχογραφούν το µοναστήρι του χωριού Ζέρμα στα 188065ο Ζήσης "ούλας | 'Αγιος Πι- .'ι5,λ…1(π λ΄Οπ|ξνωυ ΤτΕ-τ "ιάιικιιιι…η/ n Ι:… .-… ,-…νν- .. ν.ιν'ν'ο|υ*' & ζονται …'1 1867 έν : τιιικκ..ν Γ'…ττ-.δάιι µανίκια, .... - ..-…--,. ., 28 στην αγιογράφηση του καθολικού του µοναστηριού Αγίας Τριάδας Γιαννωτών και αµείβονται με 4,600 γρόσια, όπως αναφέρει επιγραφή στο εσωτερικό υπέρθυρο της δυτικής θύρας του ννού. O Σαµαρινιώτης ιστοριογράφος Δηµήτριος Μακρής σηµειώνει, ακόµα, τα ονόµατα των ζωγράφων Ιωάννη Κράτα, Νικόλαου Νούλη, Δηµήτρη Σακελλαρίου/1850/ και Ηλία Ζωγράφου66. H επεξεργασία των εικόνων του τέµπλου Αγίου Νικολάου στο Κρούσοβο "ανετάθη εις τους εκ Σαµαρίνης ζωγράφους Μιχαήλ και τους υιούς αυτού Δανιήλ, πρωτοσύγκελον του Αγίου Πε- λαγονίας και Πικόλαον, οι οποίοι είχον µετοικήσει ολίγον πρό της ανεγέρσεως"5?. Ο Δα- νιήλ πριν γίνει καλόγερος λεγότανε Δηµήτριος και, µαζί µετον αδελφό του Νικόλαο, βοη- θάει τον πατέρα του σε αγιογραφικές εργασίες του μοναστηριού Αγίου Νικολάου Ήπίγκορ- σκι στα 1831. Δεν περιορίζεται µόνο σε βοηθητικές εργασίες αλλά εκτελεί και υπογράφει δικές του εικόνες, όπως της Θεοτόκου, της Σύναξης των Αγγέλων και των Τριών Ιεραρχών. Στην τελευταία γράφει σε πρώτο πρόσωποι" ΔΙΑ XEIPOC EMOY TOY TAHEINOY AHMHTPIOY.."'O- λες οι επιγραφές στις εικόνες είναι σλάβικες ενώ οι υπογραφές πάντα ελληνικές. O Νικό- λαος ήταν και ξυλογλύπτης, σκάλισε το βηµόθυρο του τέµπλου στο µοναστήρι Ιωακείµ Οσο- γκόρσκυ. Ο Μιχαήλ µε το Δηµήτριο εργάστηκαν στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο χω- ριό Ραϊτσίτσα, κοντά στο Ντέµπαρ. Ο Μιχαήλ είναι ονοµαστός ζωγράφος της εποχής του γι'αυτό του αναθέτουν εργασίες σε εκκλησίες της πόλης Μοναστήρι /Μπίτολα/ και στο ξα- κουστό µοναστήρι της Ρίλας στη Βουλγαρία. O Μιχαήλ και οι γιοί του δρουν σε µιάν επο- χή µέτριας αγιογραφίας. Διακρίνονται, όµως για την επιμέλεια της δουλειάς των και για την επιµονή στην απόδοση των λεπτοµερειών. Οι θρόνοι του Χριστού και της Παναγίας απο- δίδονται µε αξιοσηµείωτη δεξιοτεχνία σε όλες τις λεπτομέρειες της ξυλογλυπτικής των ΧΚΧΧΙµικρογραφιών που τους κοσµούν, οι φορεσιές µε τα σχέδια της ύφανσης και τα λογής κεντίδια, τα ευαγγέλια και τα άµφια των Τριών Ιεραρχών µε θαυµαστή ακρίβεια, ο θώρακας του Αρχάγγελου Μιχαήλ µε όλο τον πλούτο των σφυρήλατων διακοσµητικών θεµάτων του. Τα πρόσωπα, όµως, έχουν τυπική και ουδέτερη διατύπωση, η προσπάθεια φυσικότητας στις πτυχώσεις των υφασµάτων δεν είναι αποτελεσματική.΄Ατονη η χρωµατική κλίµακα. Η εµφάνιση της οικογένειας Πιτένη, από τα 1872 και πέρα, δίνει καινούργια πνοή στη σαµαρινιώτικη ζωγραφική, την ανανεώνει τεχνοτροπικά και θεματολογικά, την αποσπά- ει από τη μακαριότητα στην οποία είχε βυθισθεί. Ενώ φαίνεται να συνεχίζει τους ζωγρά- φους της προηγούμενης γενιάς, κατά έναν περίεργο τρόπο µεταβάλει σε προτερήματα τα ελαττώµατά τους. O πατέρας Δηµήτριος Αδάµ Πιτένης εµφανίζεται, από όσα µας είναι γνω- στά, στο ναό του Αγίου Δηµητρίου Μηλιάς N. Κοζάνης, όπου εργάζεται κατά διαστήµατα α'ό τα 1872 ως τα 189168. Το έργο του δραστήριου αυτού ζωγράφου είναι τεράστιοδ9και άνισο.Θα σταθούµε σε µερικές µόνο από τις ζωγραφιές του, εκείνες που εκφράζουν πλη- Οξστ€Ωα την ανανεωτική πνοή που χάρισε, αυτός αλλά και τα παιδιά του, στη σαµαοινιώ- 29 τικη ζωγραφική. Στην εκκλησία της Θεοτόκου, στο Πυλωρί Βέντσιων, κατά την επιγραφή "'Ιστορίθη ούτος δ Τέµπλος έν έτει 1883 10βρίου 20/ Διά συνδρομής καί δαπάνης παπα Γεωργίου άπό χωρίον Παλεο|χώρι καί Κωνσταντίνου Γρίββα καί τού λοιπού χωρίου δι έπι/ τροπής δέ Ιωάννου Δ. Βλάχου καί 'Αθανασίου µοναχού| Αίωνάι τους ή µνήµη: Διά χειρός Δηµητρίου 'Α. Πιτένη/ Σαµαριναίος". Στις ποδιές του τέµπλου, αντί για τα συνηθισµένα ανθοδοχεία ή µπαρόκ διακοσµητικά, ο Πιτένης ζωγραφίζει τοπία. Μα η πρωτοτυπία του δε βρίσκεται εκεί, τοπία, έστω και σπάνια συναντούµε και σε άλλες ποδιές τέμπλων, όπως π.χ. στο ναό του Αγίου Κωνσταντίνου στο χωριό Αγία Σωτήρα Βοΐου /1867| και στον ΄Αγιο Αθανάσιο Διδυµοτείχου. Αυτό που είναι η µεγάλη του καινοτομία είναι ο λιτός και αυστη- ρός τρόπος µε τον οποίο τα αποδίδει, η μεταφυσική ατµόσφαιρα που αποπν =ουν. Πολύ πρίν από το Τζιόρτζιο ντε Κύρικο ζωγραφίζει µπροστά από έναν γαλαζοπράσινο ουρανό πα- ράξενο μοναχικά κτίρια, σιωπηλά και µυστηριακά. ΄3να μονόχρωµο παραπέτασμα µε βαρειές πτυχώσεις σκεπάζει µεγάλο µέρος της ζωγραφικής επιφάνειας. Τα άΞ1ΐ&! απροσδιόριστα, λιτά στο χρώμα, µε αψιδωτά στρόγγυλα και τετράγωνα ανοίγµατα που χάσκουν άδεια και άφωνα µε µιά σιγή γεµάτη µυστικά µηνύµατα. Κανένα δέντρο ή λουλόύδι δε γλυκαίνει το τοπίο. Στα 1901 - 2 ζωγραφίζει την εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Έλένης στους Φι- λιππαίους, χωριό κοντά στη Σαµαρίνα. Εδώ το ζωγραφικό κλίµα είναι διαφορετικό. O Δηµ. Πιτένης συνδέει την αγιογραφία µε τις καλλίτερες επιτεύξεις της σύγχρονής του κοσμι- .'΄,ς λ".ϊκής γ,, τικής.Αν η ιγιογ;αφία είναι, ΄'εως την είπαν, ""Η ΄ι.'1 …' ΄ . εδώ γίνεται "δηµοτικό τραγούδι µε χρώματα". ο καβαλάρης 'Αγιος Ευστάθιος παµ…πξρπει στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο ή στο "εγαλέξανδρο που την ίδιαν εποχή ο φουστανελλΐς 0εόφιλος φιλοτεχνούσε πάν ΄στούς τοίχους των πηλιορείτικων σπιτιών. Παραπέµπει, ακό- µα στούς στίχους που περιγράφουν έναν άλλον καβαλάρη "Αγιο, τον Γεώργιο:"..γριΒοκα- βαλάρη, αρµατωµένος µε σπαθί και µ΄αργυρό κοντάρι". Η Κοίμηση της Θεοτόκου, αν και ξεκινάει από παλιότερα πρότυπα, είναι περισσότερο ένα συγκινητικό χωριάτικο ξύδι. Μερικά κεφάλια γυναικών έχουν την αφέλεια αλλά και τη δύναµη των λαϊκών προσωπογρα- φιών της εποχής. Φυσικά, o Δηµ. Πιτένης δεν είναι ένα φαινόµενο ξεµοναχιασµένο από τον κοινωνικό του περίγυρο. Ζεί και εργάζεται σε παραδοσιακή κοινωνία που αποδιοργα- νώνεται, δεν είναι όµως ακόµα έτοιµη να παραδεχτεί και να αφοµοιώσει τις βαθειές κοι- νωνικές µεταλλαγές που την ελκύουν και τη φοβίζουν. Αισθάνεται πως µπαίνει σ΄έναν κόσµο άγνωστο και προσπαθεί να γαντζωθεί σε όσα της είναι οικεία και δοκιµασµένα στο χρόνο. ΄ΐτ1ι, ίσως, πρέπει να ερµηνεύσουμε τις ταλαντεύσεις του Δηµ. Πιτένη από το ςόβο του άγνωστου στη αιγουριά του κοντινού και γνώριµου. « . . … , ι . , ι κι Κία γιϊι αν, ι…υγιος κιι (ικόλ1ος, τοιχογραφ…υν στα 1908 την ι*"λΠσια 10€ 30 Θεοτόκου Κνίδης, στα Βέντσια. Επάνω σε γαλάζιο φόντο όρθιοι ΄Αγιοι στέκονται με ύφος χωρικών µπροστά στο φωτογραφικό φακό. Ανάμεσά τους ενδιαφέρουσες µορφές ο φουστανελ- λάς Νεﵴαρτυρας Γεώργιος "εξ Ιωαννίνων" και 0 'Αγιος Χριστόφορος µε το µικρό Ιησού στον όµο του. ΄Αλλοι ΄Αγιοι σε εγκόλπια, τα οποία περιβάλλονται από πλέγµατα κλιµατί- δας σε χρωµατική απόδοση που σκοπεύει στο διακοσμητικό αποτέλεσµα χωρίς να δεσµεύεται από τους φυσικούς χρωματισµούς. Αν και οι τοιχογραφίες είναι σχετικά πρόσφατες, έχουν υποστεί σηµαντικές φθορές. Στα 1909 επανέρχονται στην εκκλησία της Θεοτόκου στο Πυλω- ρί. Συνεχίζουν µε επιτυχία την πατρική παράδοση του λαϊκού καβαλάρη, με τα ίδια ίσως πρότυπα αλλά σε άλλη, ζεστότερη.χρωματική απόδοση. Μιά "υπερρεαλιστική" σύνθεση βρί- σκεται στο γυναικωνίτη. Πρόκειται για " Τό παγκόσμιον καί άδέκαστον Κριτήριον τού Κυ- ρίου καί Σωτήρος ήµών 'Ιησού Χριστού". Είναι μιά σύνθεση όπου κυριαρχούν το γαλάζιο σε δύο τόνους, το καφέ-γκρίζο και το κίτρινο. 'Ενας πελώριος αυγόσχηµος ήλιος με αν- θρώπινο πρόσωπο δεσπόζει στη σύνθεση. Θολό ποτάμι χωρίζει δύο ομάδες ανθρώπων. Αριστε- ρά, χοντρή αλυσσίδα περιζώνει την οµάδα των αμαρτωλών, ενώ η δεξιά ομάδα είναι ελεύ- θερη. Μέσα στο ποτάμι παρασύρονται από το ορμητικό νερό "οι άσεβείς", οι "πόρνοι" κ. λ.π. και όλοι οι "μιαροί καί άκάθαρτοι και προ πάντων οι άγνώµων 'Ιουδαίοι γραµµατείς και φαρισαίοι", όπως τους χαρακτηρίζουν επιγραφές σκόρπιες στο νερό. Τα ψυχρά χρώµατα, η μεγάλη κίτρινη κηλίδα του παραµορφωµένου,από κάποιαν άγνωστη πίεση, ηλιακού δίσκου, οι χοντρές αλυσσίδες, δημιουργούν ατμόσφαιρα φόβου και µυστηρίου. Ο Γεώργιος Δηµ. Πιτένης, που τον συναντούµε να ζωγραφίζει από τα 1883 στην Κι…"- 8ίτσα, τοιχογραφεί στα 1911 το νεότερο τµήµα του καθολικού Κοίµησης της Θεοτόκου στο Σπήλαιο Γρεβενών. Σε σχήµα αψίδας φιλοτεχνεί την Κοίμηση, σύνθεση λαϊκής φαντασίας, όπου ο Χριστός δέχεται την ψυχή της Παναγίας μέσα σε νεφέλη δόξας καφετιά με γκριξό- µε: ςι= 'τ…=.1ι?ώ….ιο. Φον … ; αν", γεµίζουν …-« _ pf; π.χ-'γε΄..'…ι…) νι Δ.…'ι΄ι ν ΄,. ! '…΄ . δε- ξιά και αριστερά των ιεραρχών δύο αγγελούδια ιταλικού ύφους. Τα κτίρια στο βάθος θυ- µίζουν εκείνα που βρίσκονται στις ποδιές του τέµπλου της Θεοτόκου στο Πυλωρί. Οι αραι- οί όρθιοι ΄Αγιοι προβάλλουν σε φόντο που µιµείται τοίχο χτισµένο ισοδομικά µε µεγάλους µαρµάρινους κυβόλιθους. Η κάτω σειρά των κιβόλιθων έχει χρώμα ώχρας µε καφετιά νερά, οι επάνω ανοιχτογάλαζονς µε σκουρογάλαζα νερά. Λεν πρόλειται για τη συνηθισμένη απο- µίμηση ορθοµαρμάρωσης που συνάτούµε στη χαµηλή ζώνη τοιχογραφημένων εκκλησιών, δηλα- δή για αντικατάσταση µε τη φτηνή ζωγραφική της δαπανηρής επικάλυψης του τοίχου µε μαρ- µάρινες πλάκες. Κύριο χαρακτηριστικό αυτών των απομιµήσεων είναι,οι ομόκενροι ρόμΒοι που σχηματίζουν τα νερά του µαρμάρου, όπως γινότανε συνήθως και στις πραγµατικές ορ- θοµαρμαρώσεις µε την κοπή σε φέτες του µαρµάρου και την τοποθέτησή τους αντικρυστά, κάθετα και οριζόντια. Στον Πιτένη άλλοι κυΞόλιθοι έχουν οριζόντια νερά, άλλοι κάθετα ' 31 λοξά, χωρίς συµμετρία. ΄Αλλωστε, δεν θα ήταν νοητή η αγιογράφηση επάνω σε ορθοµαρμά- ρωση. 3δώ ο Πιτένης αποσπά τους Αγίους από τη μεταφυσική απομόνωσή τους μεσα σ'ένα χρώµα -το γαλάζιο των Σαμαριναίων, κι όχι µόνον αυτών, ανακαλεί την απεραντωσύνη του ουρανού- και τους εντάσσει σε συγκεκριµμένο περιβάλλον που δίνει, µάλιστα, την αίσθη- ση της υλικής βαρύτητας. 'Οσο κι αν δεν ξέρουμε τις προθέσεις του ζωγράφου, το γεγο- νός της αποδοχής του έργου από τον επίτροπο της εκκλησίας Ιωάννη Ζήση και από τούς κατοίκους του χωριού φανερώνει πως με την αλλαγή της ιδεολογίας ακόµα και η συντηρη- τική αγιογραφία μπορεί να δεχθεί σημαντικές καινοτομίες. Και μιά παρατήρηση για την επιγραφή. Σ'αυτή o ζωγράφος µνημονεξει πως το έργο τελείωσε στις 19 Αυγούστου 1911 και συμπληρώνει:" ΑΡΧΙΕΡΑΤΕΥΟΝΤΟΣ το! ΠλΝΙΕΡΩΤ.ΤΟΤ ΑΓΙΟΥ ΓΡΕΒΕΝΩΝ Κι K: ΑΙ!!ΙΛΙΑΙΤΟν ΛΑΖΑΡΙΔΗ". Λίγο αργότερα, την 1η Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου o Αιµιλιανός, σφοδρός επικριτής της ανθελληνικής πολιτικής των Νεοτούρκων, συλλαμβάνεται από αυτούς και σκοτώνεται στο χωριό Σχίνοβο. H δολοφονία αυτή ξεσήκωσε ζωηρές διαµαρτυρίες των Έλ- λήνων αντιπροσώπων στην τουρκική Εθνοσυνέλευση και παράλληλα οργανώνονται σε πολλά µέρη μνηµόσυνα και οµιλίες. Τότε σβύνεται από την επιγραφή η λέξη ΛΑΖΑΡΙΔΗ και στη θέση της γράφεται με πεζά γράµματα η λέξη "'Εθνομάρτυρος". 0 γρφικός χαρακτήρας δείχ- νει πως την έγραψε o Πιτένης. Θα μπορούσε κανένας να παρατηρήσει πως η αντικατάσταση αυτή'νά γίνει από το ζωγράφο με τα ίδια κεφαλαία γράµµατα κι έτσι να διατηρηθεί η o— αοιογένεια της επιγραφής. Αλλά η ημερομηνία της είναι προγενέστερη από το αποτνοικό "άνατο του ιιιιλιινού, κι αυτό έπρεπε να φαίνεται. ΐίναι πιθανή 1λλιγή να έγινε µερικούς μήνες, όταν πιά είχε ελευθερωθεί η περιοχή. Παράλληλα µε τους Πιτένηδες δρά και μιά άλλη οικογένεια ζωγράφων με αργηγό τον Αδάμο Χρ. Κράγια, που εργάζεται άλλοτε µε βοηθό το γιό του Δηµήτριο και άλλοτε τον ΤΟ ανεψΟό και µαθητή του Ζήση I. Ζήβα . Στα 1875 ζωγραφίζει την εκκλησία του λγίου Τω- άννου Καρυδίτσας Ηοµού Υοζάνης μαζί με το µαθητή του ?. Αδάμ, που πιθανό να είναι κι αυτός γιός του. ΄Αλλωστε και ο Δηµήτριος Αδ. Κράγιας, που αναλαβαίνει και µόνος του εργασίες, μερικές φορές υπογράφει ως Δηµήτριος 'Αδάµου υιός, όπως στην εκκλησία Παλαιοχωρίου Γρεβενών στα 1870, άλλοτε βάζει ολόκληρο το πατρώνυµο.πκππππκπκκππκ11ππ Πι παραγωγικότατοι αυτοί ζωγράφοι δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται πάντοτε για την ποι- ότητα της ζωγραφικής των ούτε για την αντοχή των υλικών που χρησιμοποιούν. δύο άλλοι ζωργάφοι, ο Δηµήτριος Σίμου και ο Ληµήτριος Ιω. Σακουμάνος τοιχογρα- φούν στα 1102 την εκκλησία του Προφήτη Τλία στο Δρυµό Έλασσόνας. "υπικά δείγµατα της σαµαρινιώτικ1ς ζωγραφικής Χ&Ετων αρχών του αιώνα µας, αυτής που δεν συμµετέχει στο ανανεωτικό κίνηµα των Πιτένηδων. Γαλάζιο φόντο, µορφές στρογγυλές, επιγραφές µε πε- 'αύς 1γακτήρες του εδώ έχοτν εντονότερη την καλλιγραφική αιξοµείωση τον πλάτους των 32 γραµµών τους. Οι ολόσωµοι ΄Άγιοι είναι κοντόχοντροι, οι πολυπρόσωπες σκηνές στατικές, τα φυτικά διακοσµητικά ανάμεσα στα εγκόλπια χωρίς τη συνηθισµένη ευλυγισία. "ι εδώ ζωγραφίζεται o ιδρυτής της µονής Ζάβορδας 'Αγιος Νικάνωρ, όπως συµβαίνει συχνά σε εκ- κλησίες κτηνοτροφικών χωριών. ΄ΟΗως o 'Αγιος Μόδεστος, 0 'Αγιος Νικάνωρ θεωρείται προστάτης της κτηνοτροφίας, αν και η βιογραφία του δεν αναφέρει τίποτα σχετικό µε ία- ση ή άλλη ευεργετική επίδραση στα ζώαΤ1. Σε εικόνες του τέµπλου της Μονής Λεκατσά συναντούμε την υπογραφή του "Σαμαρινέως" Αθανασίου Τσούκα και τη χρονολογία 191672. Μία εικόνα του Νεομάρτυρα Γεωργίου, που βρίσκεται στο Μουσείο της Μακρινίτσας, µε την υπογραφή "χείρ Χ΄Ι: και Οίκ: Σ.μ.ρ.ν.υ." μας δίνει την ευκαιρία να διαλύσουμε την αρκετά διαδεδοµένη πλάνη ότι οι Σαμαρινα!ίοι ζωγράφοι "είναι οι μόνοι που εφιλο- τέχνησαν με φουστανέλλα τον ΄Αγιο Γεώργιο, τον νεοµάρτυρα τον εξ Ιωαννίνω"73. Μερικοί αποδίδουν σε σαµαρινιώτες ζωγράφους ανυπόγραφες εικόνες ή και τοιχογραφικά σύνολα αρ- κεί να συναντήσουν τη μορφή του Γεωργίου. Πρώτος που τον ζωγράφισε, δεκατρείς µόλις μέρες µετά το μαρτυρικό του θάνατο, είναι o Χιονιαδίτης Ζήκος Μιχαήλ και το έργο του αυτό έγινε πρότυπο για απανωτές εκδόσεις χαλκογραφιών από τις οποίες προέρχονται πάµ- πολλα άλλα έργα. Από τα 1838, χρονολογία του θανάτου του, οι Χιονιαδίτες δεν έπαψαν να απεικονίζουν τον ταπεινό ιπποκόµο από το Τσούρχλι74. Εκτός από τους Χιονιαδίτες, και άλλοι ζωγράφοι από χωριά και από τα Γιάννινα, ζωγράφισαν το ίδιο θέμα που το 00- ναντούμε από το Πήλιο /εκκλησία Ταξιαρχών "ηλεών/ µέχρι τη διλιππούπολη75. Χωρίς αξιώσεις εξαντλητικής καταγραφής των ζωγράφων της Σαμαρίνας, σημειώνουμε µερικά ακόμα ονόµατα που τα συναντήσαμε µόνο σε δημοσιευμένα κείµενα: Γεώργιος T00000- ρας, Μάστακας, Νίκζας, Δόντας?6, καθώς και ο " Δηµήτριος έκ κώµης Σαμαρίνης"?7 που δεν πρέπει να είναι ένας από τους τρείς Δημήτριους που ξέρουµε, τον Πιτένη, το Σίμου και το Σακουμάνο, γιατί αυτός ζωγραφίζει εικόνα στα 1856 και εκείνοι υπογράφουν έργα τους ως τις αρχές του 200ύ αιώνα. Στα έργα της σαμαρινιώτικης ζωγραφικής µπορούµε µε σιγουριά να προσθέσουμε και µερικά ανυπόγραφα που έχουν αναμφισβήτητη τη σφραγίδα της τέχνης της, όπως είναι οι τοιχογραφίες στις κόγχες του ιερού στις εκκλησίες του Αγίου Θωμά Ανθούσας και Ταξιαρ- χών Αιανής. Ανακεφαλαιόνοντας σύντομα την πορεία της σαµαρινιώτικης ζωγραφικής σηµειώνουμε πως ξεκινάει από τα αγιογραφικά εργαστήρια του Αγά ου ΄Ορους γιατί η πιθανοί ιδρυτές του τοπικού εργαστήριου εκεί έμαθαν την τέχνη τους αλλά και γιατί τα τεχνοτροπικά χα- ρακτηριστικά των πρώτων εκπροσώπων φανερώνουν έντονη επίδραση της νεορωσικής αγιογρα- ,ίας που κηδεµονεύει την αγορείτικη ζωγραφική από το 180 αιώνα. To φαινόµενο δεν είν1ι 33 τοπικό. Σηµειώσαµε παλιότερα τη σχέση της χιονιαδίτικης αγιογραφίας µε τη ζωγραφική δραστηριότητα της αθωνικής μοναστικής κοινότητας78. To ίδιο ισχύει γιά το εργαστήριο του Διονύσιου στα Φουρνά της Ευρυτανίας. Σε παρόμοια συµπεράσματα μας οδηγεί η απο- σπασµατική γνώση της τέχνης άλλων κέντων ζωγραφικής δραστηριότητας, όπως το Λινοτόπι, x τό Φορτόσι, το Καπέσοβο και η Σέλιρσα. Από τα µέσα του 19ου αιώνα και πέρα άλλα κέν- τρα σβύνουν και άλλα συνεχίζουν ανανεώνοντας τη ζωγραφική τους έκφραση, κατά τις επι- ταγές των καιρών. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η εργασία αυτή προσπάθησε να παρακολουθήσει την εξέλιξη της σαμαρινιώτικης ζωγρα- φικής από την εµφάνιση της συγκροτηµένη; δραστηριότητάς της ως το σβύσιμό της, τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα µας. Λεν στόχευσε στή συγκρότηση ενός CORPUS των ζωγράφων της Σαμαρίνας αλλά στην παρακολούθησή της μέσα από το έργο των χαρακτηριστικών εκπρο- σώπων της με σύντομες, μερικές φορές µόνον ονομαστικές, μνείες των "συνδετικών" ζω- γράφων. Γι'αυτό παρέλειψε καλλιτέχνες σαμαρινιώτικης καταγωγής µε πλούσιο και σημαν- τικότατο έργο, αλλά µε καλλιτεχνική αφετηρία και εξέλιξη άσχετες προς τον τόπο κατα- γωγής τους, όπως π.χ. το Δημήτρη Γιολδάση. Λεν παρέλειψε, όμως, μερικές λεπτομέρειες, όπως η παρουσίαση επιγραφών είτε σε φωτογραφία, είτε σε σχέδιο, είτε με τυπογραφικά στοιχεία, πράγµα που ίσως θα ταίριαζε σε άλλου είδους εργασία. Από το πλήθος των επι- γραφών παρουσιάζονται µόνον εκείνες που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως αυτές που µε τη σύνταξη και την ορθογραφία τους χαρακτηρίζουν το µορφωτικό επίπεδο, άλλες του δίνουν συντοµογραφίες του ονόµατος του χωριού -πράγμα που, απ'όσο ξέρουμε είναι ιδιο- µορφία των Σαμαριναίων- ή δίνουν ερµηνεία του ονόµατος του χωριού, όπως εκείνη που το γράφει "αµαρίνα" από το άϊ-Μαρίνα, δίνοντας στό όνοµα ελληνική προέλευση. Γενικά, όπου έγινε χρήση λεπτοµερειών αυτές διαλάχτηκαν για να χρωµατίσουν το σύνολο. ΄Οπου σημειώνονται βιβλιογραφικές παραποµπές για εικόνες ή σύνολα δεν σηµαίνει πως η µελέτη στηρίχθηκε αποκλειστικά σ΄αυτές, εκτός από τις περιπτώσεις που ρητά δη- λώνονται στο κείμενο. Η επιτόπια μελέτη, σε συνδυασµό µε τη φωτογράφιση, είναι το βά- θρο επάνω στο οποίο στηρίχθηκε η εργασία αυτή. "οµίοαµε, όµως, πως ήταν χρέος µας να µνημονεύσουµε όσους πρίν από µας είχαν συγκεντρώσει πληροφοριακό υλικό και σε με- ρικές περιπτώσεις οι δηµοσιεύσεις τους µας οδήγησαν στούς τόπους όπου βρίσκονται τα έργα, μιάς και ο χώρος μέσα σρον οποίο εργάσθηκαν οι Γαµαρινιώτες ζωγράφοι είναι εν- ρύτατος, από την Πελοπόννησο ως τη Γιουγκοσλαβία και τη Εουλγαρία, µε χιλιάδες χωριών και πολύ περισσότερες εκκλησίες, ξωκκλήσια και μοναστήρια. Ας προσθέσουµε ότι πολλές ηικρές εικόνες θ"ι΄ακονται σε εικ«)νο=':τίοια σπιτιών… -. (. …, .χ … , τ. τ … ΐ1'ΐιΠενΟυ €4…αυι΄ζ' 'ιτ:ιιν Οι ,l'fi, [pjlv-xnvaK'iil Κ1ι ΠΚ|π;' ε;τι…ι1τι… _ . o ' 34 κή" ζωγραφική, µ΄όλη την αντιπάθεια που τρέφει o συγγραφέας του βιβλίου αυτού προς τέτοιυ είδους ταυτίσεις. Εδώ, όμως, είναι τόσο εντυπωσιακή η αντιστοιχία που είναι χρήσιμη η αναφορά σε µορφές σύγχρονης τέχνης γνωστές στο μέσο αναγνώστη. Οι Σαµαρινιώτες ζωγράφοι δεν είναι οι μόνοι που κατάγονται από τη Βορειοδυτική Ελλάδα. Πολλά είναι τα χωριά καταγωγής των ταπεινών αγιογράφων= Καλαρρύτες, Λιγκιάδες, Ψσεπέλοβο, Κορύτιανη, Αοζέτσι, Μπαµπούρι, Αραγομή, ΐονοδέντρι, Γρεβενίτι, "έτσοβο, Παργα, 'Ανω Σουδενά, Φανερωμένη, πηγές, Πωγωνιανή, τέρμα, , Κριμήνι, η πόλη Ριάν- νινα...[διαίτερη επίδοση στην αγιογραφία είχαν το Καπέσοβο, το Φορτόσι και οι γνωστοί μας Χιονιάδες. ? αγιογράφηση των εκκλησιών δεν γινότανε πάντα µονομιάς. Πολλές φορές μεσολαβού- σαν αρκετά χρόνια από τη μία φάση των εργασιών ως την επόμενη, που δεν είχε αναγκα- στικά τους ίδιους εκτελεστές. Στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας δεν ήταν καθόλου εύκολη η συγκέντρωση του ποσού που χρειαζόταν αν και οι αμοιβές των αγιογράφων κάθε άλλο παρά υψηλές αποδεικνύονται από τα στοιχεία που κατέχουμε. Ρικόνα των επίµονων και μακροχρόνιων προσπαθειών για να ολοκληρωθεί η αγιογράφηση µιάς εκκλησίας µας δί- νει απόσπασµα από "ενθύμηση" εκκλησιάς της Κόνιτσας: "..καί πάλιν µετά πολλά έξοδα 2311 έφτιασαν τόν άρθηκα καί έζωγράφησαν έν πρώτοις τόν άρθηκα καί ύστερα τό άγιο βήμα καί διά νά μήν είναι τίποτα κλισιαστικό διά νά δώσουν τό …ά- των ζωγράφω9 καί έβαλεν ό Παπά "ανθέος δ πνευματικός καί έγραψαν πρόθεδι τό κάθε όνοµα πρός γρόσια έκατό. καί u ι , | , l‘ έγοτΡεν όνόυατα σαράντα Ea υστερα μέ χρονους έχειρ=τονηθηκα εγω δ ταπεινός νικοΛιος &". ερεύς άπό χύ αχιβ /1612/ καί έγινεν πάλιν συνδρομή καί την άποστόρισαν ...καί μετά & | , ταυτα εγραφτη δ Ρίκος δ γραµµατικός δι άσπρα έννεακόσια καί ίστοοίθη καί τό κάτω μέ- 00c τής έκκλησίας' καί τόν τοίχου τόν άλλον τόν ίστόρησε δ νι....μπέκιου καί ό αιχά- Ana" T9. Τώρα πιά τα τέκνα της ?αµαρίνας έπαψαν να ιστορούν τους τοίχους των εκκλησιών και να φιλοτεχνούν εικόνες. Σκορπισµένα στα πέρατα της Ελλάδας, αλλά και της Γης,προκό- βουν στις επιστήµες, στο εμπόριο, στις τέχνες και σε άλλα επαγγέλµατα. Δεν έχουµε πα- ρά να επαναλάβουµε, ύστερα από εβδομήντα χρόνια τη διαβεβαίωση πως "κανένας απ'όσους επισκέφθηκαν το χωριό δεν θα παραλείψει να ευχηθεί γιά την ακµή του και την προκοπή του"8Ο. 2. 3. 9. 1Ο.Ξκδοτική΄ Αθηνών; Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόµος ΙΑ΄. Αθήνα 19?Ξ, '€λ. 1"N 11. 12- 13. 14. 15. 16. 17. 18 35 ΠΑΡΑΠΟΜΠΒΣ Κίτσος Α. Μακρής= Χιονιαδίτες Ζωγράφοι. Αθήνα 1981, σελ. 29 κ.ε. Νίκος Γ. Σβορώνος: Ανάλεκτα Νεοελληνικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας. Αθήνα 1951, σελ. 383. Αγγελική… Χατζημιχάλη: Σαρακατσάνοι.Τόμος πρώτος, μέρος α: Αθήνα 1953, σελ. ρδ΄. Περισσότερα στοιχεία για παράγωγα, υποκοριστικά, τόπωνύμια, σύνθετα, στη μελέτη του Δημητρίου I. Γεωργαντή : Περί των Σαρακατσαναίων. Αρχείου του Θρακικού Λαογρα- φικού και Γλωσσικού Υλικού.Αθήνα 1947-48, σελ. 221. Χρήστος M. E010kcf6nj H Πίνδος και τα Χωριά της.Β'έκδοση. Αθήνα 1851, σελ. 87. Την άποψη αυτή υποστηρίζουν και άλλοι. Βλέπε: Ι.Α.Θωμόπουλου= T0 Τοπωνυµικά µας.Θεσ- σαλονίκη 1958, σελ. 48. Απόστολος Βακαλόπουλος: Ιστορία του Νέου Ελληνισμού. τόμος Β΄Τουρκοκρατία 1453-1669. Θεσσαλονίκη 1964, σελ. 84. Στέργιος Z. Παπαγεωργίουι T0 κατά τον Γάµον 'Εθιμα εν Σαµαρίνα της Μακεδονίας. Λαο- γραφία.Τόμος B: τεύχος Β΄- Γ΄. Αθήνα 1910, σελ. 432. Τάκης Γ. Κανδηλώρος: Λήµα'Βλάχοι. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Πυρσού. Αθήνα Τηλέµαχος Μ. Κατσουγιάννης Περί των Βλάχων των Ελληνικών Χωρών,Β΄Ξκ του Βίου και και της Ιστορίας των Κουτσοβλάχων επί Τουρκοκρατίας. Θεσσαλονίκη 1966, σελ. 14. ΤΡΑΙΑΝ 3ΤΟΙΑΝΟΥΙ : Ο Κατακτητής Ορθόδοξος Έαλκάνιος ΄Ξµπορος. Ττον τόµο Σπ. Ασ- δραχά /8ισαγωγή - Επιλογή Κειµένων/: Η Οικονομική Δομή 1B0 Βαλκανικών-Χωρών:-1ΞοΞ: 19ος Αιώνας.Αθήνα 1979, σελ. 310. Απόστολος Βακαλόπουλος: όπου παραπάνω, σελ.215. Κώστας Κρυστάλλης: ΄Απαντα. Επιµέλεια Γ. Βαλέτα. ψόρος Β΄. Αθήνα 1959, σελ… 473. Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας,υπό του παρά τω Υπουργείω των Στρατιωτικών Γκι- τελικού Γραφείου. Αθήνα 1880. Νιχαήλ Χουλιαράκης : Γεωγραφική και Πληθυσµιακή Εξέλιξις της Ελλάδος, 1881 - 1959. Τόµος Β΄. Αθήνα 19?5. σελ. 89. Νέα Παγκόσµια Εγκυκλοπαίδεια, Τόµος 26ος. Αθήνα. T10 λήµα Σαμαρίνα. Κώστας Κρυστάλλης= όπου παραπάνω, σελ. 425. Κίτσος Α. Ηακρής: Η Χειροτεχνία εν Θεσσαλία. Λάρισα 1966, σελ. 12. 19. ΡΜΜΜ-π Π. Ρέλκος: H Έπισκοπή Δοµενίκου και Ελασσώνος. Ελασσόνα 1980: σελ.1ΟΙ. 20. T‘aoU-Jmfi Ρόκου : To Καµίνι. Ανάτυπο από τα ΞΞΞξρωΞ:κΞ-Ξ;Ξν:κά.Γιάννινα 1981, τλ. 347. 21. TFAIAN 3ΤΟΙΑΝΟ?ΙΟΗ= όπου παραπάνω, σελ. 310. To βιβλίο των WAGE και ΤΗΟΉΡΞΟΝ εί- ναι γεμάτο από πληροφορίες για τη δρά ση των κλεφτών της Σαµαρίνας. Ανεφξρονται και οι Γούσιος Δίσπουλης, Σίµικας, Νάκης Πόλος, Νάκης Καταραχιάς, οι τρεις αδελ- φοί Σκράκου, ο Τζίμας, ο Γιώργης και o Ζήσης. 22, LOUISA SYNDICA . τΑουπρΑ: αυπτΡΕ3 SAINTS LOCAUX DE LA MACEDOINE Β'ομΕςΤ Ξ… ΌΈ ,… ΞΡΙΡΕ ΕΤ ΒΕΠ? ΙσΟΝΟΝσΉΑΡΗΙΕ./Ανάτυπο/. Σόφια 1966. Λεπτοµέρεις του µαρτυρίου του μεταφέρει από τον Πουκεβίλ ο Κ. Σάθας |Τουρκοκρατουμένη Ελλάς,Αθήνα 1869, σελ. 592 - 594/ όπου όµως δίνεται άλλη άποψη για τη στάση του Δημήτριου, όχι και τόσο κολακευτική: "διέτρεξε κατά τας θυελώδεις εκείνας ημέρας τας διηρεθισµξναζ επαρχίας ίνα κατευνάσει τα πνεύματα, και επαναγάγει τους ανθρώπους υπό τον ζυγόν της Ena— …ής. Πλην καταγγελθείς ως δηµεγέρτης συνελήφθη μετά του Ελαχάβα και πλήρης αλύσεω' εσύρθη προ του σατράπου των Ιωαννίνων". ?". Κόστας ι'ρυε.τάλλης : όπου παραπάνω, σελ. 300. ε,. To Σημειώματάριο ενός Ηετσοβίτη 18?1-1943.Επιμξλεια - ΠΩΟλεγδµενα Γεωργίου Σλατά on. Αθήνα 1972, σελ. 11° 26. Ν. Θωμάς: Μία Σχηµατική Παράσταση που δείχνει τη Διάταξη με την οποία ξορεύεται ο "Τσιάτσιος". Εφηµ. Η Ωραία Σαµαρίνα, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1981. 27. Κίτσος Α. Μακρής: To Nouaotfipt του Κλεινοβού και οι Επιγραφές του. Βήµατα. Αθήνα 1979, σελ. 252. 28. Γεώργιος Κ. Γάγαρης= Δωδώνη,*Εικονογραφημένον Ηπειρωτικόν Ημερολόγιον.΄Ετος Α'. Αθήνα 1896, σελ. 174. 29. Κώστας Κρυστάλλης: όπου παραπάνω, σελ. 315. 30. n. Αραβαντινού= Συλλογή Δηµωδών Ασμάτων της Ηπείρου.Αθήνα 1880, σελ. 43. 31. Γ. Έαβαρέτος= O Αλή Πασάς από την άλλην Πλευράν./διάλεξη/ Αθήνα 1930, σελ. 5 32. Κώστας Κρυοτάλλης= όπου παραπάνω, σελ. 318 33. Δημ. Λουκάτος= Λαογραφική Αποστολή στα Θεσσαλικό 'Αγραφα. Επετηρίδα του Λαογραφι- κού Αρχείου της Ακαδηµίας Αθηνών.Τόμος 11-12, 1958ξ'59. Αθήνα 1960, οελ.295-312. Αποτρεπτική και φυλακτική ενέργεια έχουν και τα "υψωμένα" δέντρα στα τέσσερα ση- μεία του ορίζοντα/ Γ. Αικατερινίδης= Εαρινά 'Εθιμα από την Περιοχήν των Σερρών. Πρακτικά Α΄Συμποσίου Λαογραφίας του Βορειοελλαδικού Χώρου. Ι.Η.Χ.Α. Θεσσαλονίκη 1975, σελ. 17 - 19. 34. Γ. Δηµητροκάληςτ Θρησκειολογικές και Λαογραφικές Παρατηρήσεις στην Πολεοδομική Διάρθρωση Θρακιτών Όι ι(μών. Πρακτικά Γ'Συμποσίου Λαογραφίας το" Βορειοελλαδικού Χώρου.Θεσοαλονίκη 1979, σελ. 199 - 231. 35. Κώστας Κρυστάλληςϊ'όπου παραπάνω, σελ. 209 37 36. Α. Ξυγγόπουλοη: Μεγάλη Παναγιά. Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Σλλάδος.Τόµος Βος. Αθήνα 1923, σελ. 121. -..-- ..------ 37. Κίτσος Α. Μακρής: H Ξυλογλυπτική του Πηλίου. Βόλος 1958, σελ. 15. 38. Χριστόφορος Περραιβός: Ιστορία του Σουλίου και της Πάργας.Αθήνα 1857, σελ. 35. 39. Κίτσος Α. Μακρής! Ελληνική Καλλιτεχνική Παράδοση και Σύγχρονη Χειροτεχνία. Αθήνα 1981, σελ. 9. 40. Κίτσος Α. Μακρής: Συναπάντημα στους Αιώνες. Περιοδ. Δίαυλος.Τεύχος 2ο. Βόλος 1967. 41. Αγγελική Χατζημιχάλη: Σαρακατσάνοι.Τόμος πρώτος, μέρος Α΄. Αθήνα 1957, σελ. ρπέ. 42. Κώστας Κρυστάλλης: ΄ΑπανΞ3: Εισαγωγή - Κατάταξη - Σχόλια Κ. Πορφύρη. Αθήνα, σελ. 303. 43. Χρήστος !!. Ενισλείδης: Ξ Πίνδος και τα Χωριά της.Β'…Εκδοση- Αθήνα 1951ρσΞΞΟ ζΞδ" λαιο Γρεβενών εργάσθηκαν και άλλοι Σαµαρινιώτες ζωγράφοι. 44. Δημήτριος Σισιλιάνος: 'Ελληνες Αγιογράφοι μετά την ΄Αλωσιν. Αθήνα ‘935, σελ.76. 45. Δηµήτριος Σισιλιάνος: όπου παραπάνω, σελ. 85. 46. Χρήστος Ενισλείδηςι όπου παραπάνω, σελ. 92. 47. Α. :. Β. WAGE — M.S.TEC§PSON:OL Νομάδες της Βαλκανικής. Λονδίνο 1914, κεφάλαιο 5ο, σελ.91. 48. Πάνος Βασιλείου: Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός.Αθήνα 1977, σελ. 102. 49. Θεοφάνης εξ Αγράφων : Βίος Διονυσίου του εκ Φουρνά.Εισαγωγή και Σημειώσεις Κ. 5. Δηµαρά. Αθήνα 1938, σελ. 32. 50. Γεώργιος Θ. Δυριτζής= Οι Αγωνισταί της Σαµαρίνας Δημήτριος o Yeopiotuc Hat 8552;“ ρος ο Εθνοκήρυκας.Κοζάνη 1968, σελ. 6. 51. Μιχαήλ Αθ. Καλινδέρης= Απόσπασμα ΔΘδαχής Κοσµά του Αιτωλού.Θεσσαλονίκη 1965, σελ. 16. 52. Ιωάννης Παπασωτηρίου: Επαρχία Τρικάλων. Θεσσαλικά Χρονικά.Πανηγυρικός τόµος. Αθή- 2223 να 1935, σελ. 291. Αν και o τόµος έχει χρονολογία έκδοσης 1935, τυπωθηκε πο 'αρ- γότερα, αφού αναφέρει γεγονότα ως τα 1938. 53. Αρχείο Κίτσου Α. Μακρή. Εγγραφές 1960 και 1962. 54. Κίτσος Α. Μακρής; Βζωγραφίσθη στανικώς. Βήματα.Αθήνα 1979, σελ. 220. ..-… 55. Νικόλαος Γ. Πολίτης: Γνωστοί Ποιηταί Δημοτικών Ασµάτων. Λαογραφία, τόμος Ξ: τεύ- χος Δ΄. Αθήνα 1016, σελ. 489. r16. Γεώργίοη .Παίσιος= Αγιογραφία και Αγιογράφοι των Χιονιάδων.Γιάννινα 1962, σελ.1Ό1, 107, 110. ‘7. Κίτσος Α. Μακρής: To "οναστήρι του Κλεανοβού και οι Επιγραφές του. Βήματα.Αθήνα 1)ή9, σελ. ΐΓ?ι … η . ?ε … Η υ"'΄ι: ι'1ς ναί . " άφΟι. "μη…. ΐ11ή:΄ττ. Αθήνα 38 59. Κίτσος Α. Μακρής: Η Εκκλησία της Κυρά-Βασιλικής και το Λαϊκό Ποτραίτο της ΌΡ"4- δοξης Γυναίκας του Αλή Πασά. Βήματα.Αθήνα 1979, σελ. 193. 60. Γρηγ. Π. Βέλκος: Η Επισκοπή Δομενίκου και Ξλασσώνος.Ξλασσόνα 1980, σελ. 192. 61.Αάζαρος Α. Παπαϊωάννου: Η Κορυφή Βοΐου.Θεσσαλονίκη 1973, σελ. 51. -...------… 52. ‘firng H. Βογιατζής, ? Θεσσαλική Ζωγραφική. Αθήνα 1980, σελ. 53. ,— αι… Σπύρος Ρουσελίμης= Αρχαιότητες της Θεσπρωτίας.Γιάννινα 1980, σελ. ;…5. O\ να . Ολ & ο Δηµήτριος Μακρής: Σαμαριναίοι Ζωγράφοι του Νοµού Κοζάνης. Περ. Ήακεδονική Ζωή. Τεύχος 84, Μάϊος 1973, σελ. 21. 65. Χαρ. Ρεμπέλης= Η Ιερά !!ονή Ζίρµας. Ηπειρωτικά Χρονικά. ΄Ξτος 5, τεύχος Α-Β. Γιάν- νινα 1930, σελ. 25. 66. Επιστολή του της 10. 10. 1983. Αρχείο Κ.Α.Μακρή. Περιέχει 21 ονόματα ζωγράφων, από τα οποία τα 17 αναφέρονται σε άλλα σηµεία του κειμένου. 67. Νικόλαος Μπάλλας: Ιστορία του Κρουσόβου. Θεσσαλονίκη 1962, σελ. 24. 68. Δηµήτριος Μακρής: όπου παραπάνω, σελ 22. 69.1872: τοιχογραφίες Αγίου Δημητρίου Ασπρούλας. 1877: εικόνα Αγ. Γεωργίου, εκκλησία Αγ. Γεωργίου Αιανής "Διά συνδροµής τού Ασύλου σου στεργιώπκου συνβείας καί XXIII τών τέκνων. αίωνία τους η μνήμη. 1877 Μαρτίου:1Ο". 1878: Μέγας Αρχιεοεός στο δεσ- ποτικό Θρόνο Αγ. Γεωργίου Αιανής "Διά συνδροµής καί Δαπάνης τόν δούλον τού Θεού στερ- γίου κύρινας καί τέκνων αύτού 'Ιωάννου καί Τζότζα εστω είς µνηµόσυνον τζίνιον. 1878 ΄Απριλίου 27". 1880: 'Αγιος Ιωάννης Λευκοπηγής, 1Ο"8= τοιχογΡιΉίες ΐρ- ; Ηλία |Χαμηλού Ηλία/ Κοζάνης. 1888: Μεταμόρφωση Κοζάνης. 1891: Εσταυρωµένος στο ναό Ταξιαρχών Χρωµίου. TO. "... Αδάµος Χρ. Κρόγιας. O τελευταίος φέρεται ζωγραφίσας εις τον "adv του Αγίου Δηµητρίου εις το Μεσολούρι, χορηγούντων των οπλαρχηγών …ότσικα και Γώγου "Λιά χειρός 'Αδάμου Χρ. Κρόγια, µαθητής δε Ζήσης I. zdeag. Μεσολοδρι 1867, Οκτωβρίου 17". Χρ. Ενισλείδου: Η Πίνδος και τα Χωριά της. Αθήνα 1951, σελ. 91. 71. Λουίζα Συνδίκα - Λαούρδα= Μία Εικόνα του Αγίου Πικάνορος. Ανάτυπο από τα Μακεδο- νικά.Θεσσαλονίκη 1958, σελ. 427. 72. Σπύρος Μουσελίµης: Αρχαιότητες της Εεσπρωτίας. Γιάννινα 1980, σελ. 222. 73. Μιλτιάδης Παπαθανασίου: ΄Βκλεισαν 150 Χρόνια από την Αγιογράφηση της M. Παναγιάς. Εφημ. Η Ωραία Σαμαρίνα. Αθήνα, Ιούλιος - Αύγουστος 1979, σελ. 3 74. Κίτσος Α. Μακρής: Χιονιαδίτες Ζωγράφοι.Αθήνα 1981, σελ. 45 και εικόνα 31. 75. KITSOS Α. ΜΑΚΈΙΒ: CHALOOGFAPHIES GRECGUES ΑΟΚ ΡΑΥ3 BALCANIGUES PENDANT LE XIX SIECLE. Ανακοίνωση στο Συνέδριο Βαλκανινών Σπουδών Βάρνας.| Ανάτυπο|. Θεσσαλο- νίκη 1976. , IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII 39 76. Μιλτιάδης Παπαθανασίου: ΄Εκλεισαν 150 Χρόνια από την Αγιογράφηση της !!. Παναγιάς. Εφημ. Η Ωραία Σαµαρίνα. Αθήνα, Ιούλιος - Αύγουστος 1979, σελ. 3. 77. Αοιίζα Συνδίκα- Ααούρδα: Μία Εικόνα του Αγίου Πικάνορος. Ανάτυπο από τα μακεδο- νικά.Θεσσαλονίκη 1958, σελ. 427. 78. Κίτσος Α. Μακρής: Χιονιαδίτες Ζωγράφοι.Αθήνα 1981, σελ. 31. 79. Αθηναγόρας, Μητροπολίής Παραμυθιάς και Πάργας: πέος Κουβαράς. Ηπειρωτικά Χρονικά, ΄Ετος 4o, τεύχος Α και Β . Γιάννινα 1929, σελ. 14. 80. WAGE - THOMPSON: THE NOMADS OF THE BALKANS. Λονδίνο 1914. Στο κλείσαμο του VII κεφάλαιου " Η Ιστορία της Σαμαρίνας".

… ται απΞνάις της Μητρο- πόλεως Φθιώτιδος. Είς τήν πόλιν μας θα έπανέ…λΘη καί & Ιερό-ορ- γήση είς 16v Μ.ητροπαλιτικόν Να- όν, δεν πρόκειται όµως νά περι- οδεύση είς τήν περιφιέρειαν. Κα- τά τον χρόνον τής τοποτηρητείας του θα άσχιοληθή ιµέ τήν τρέχου- σαν µόνον ύπηρεσίαν τής Μητρο- πόλεως, καθ' όσον ή ρύ3ιιιοις των γενικωτέρων ζητηµάτων ού- τής είναι έργον τού νέου Μητρο- πολ'ίτου ΈρωτηΘείς περί τής εκλογής τού νέου Μητροπολίτου Δη [.1111an- δος άπήντησεν ότι δεν γιωρίζει πότε θά γίνη αύτη, αλλά πάντως πρέπ-ι αύτη νά δραδ-ύνη, διότι άλλως δεν θά έγίνετο διορισµός pug». |Κατά τήν διάρκειαν τής ήμε- ρας έπεσικέφθιησαν 16v Σεβασμι- ώτατον ΄Αµι6ριέσιον διάφοροι φι- λόθρησκοι συ.µπολ΄ι΄ται καί έπιτρο- παι. 'Ο Μητροπολίτης Φθιώτιδος «. ΄Α-µ6ρόσιος είναι είς εκ των αρχαιοτέρων αρχιερέων τής Έκ- κλησίας τής 'Ελίλάδος. Έχει…οι>το- νήθη επίσκοπος 16 1911 καί διε- τέλεσε Μητροπολίτης Χριστουπό- λεως, Ναυπακτίας καί από 25€- τίας ποιµαίνει τήν περιφέρειαν τής Φθιώτιδος. Διετέλεσεν επίσης κατά καιρούς Τοποτηρητής τής 'Αρχιεπισκοπής 'Αθ…ηνων καί των Μητροπόλεων ΄Αικαρνανίας καί Θεσσαλ ιώτιδος. ΕΠΙΤί;ύΠΗ ΥΠΟ ΤΟΝ K- AHMAPXflN ΑΠΕΦΑΣΙΣθΗ NA METABH ΕΙΣ ΑΘΗΝΑΣ ΝΑ ΤΑ θΕΜΑΤΑ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΕΩΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΔΙΑ το KYIIPIAKON T6 Δηµοτιίκιδν Σιυμι6ούλιον Βό- λου, κατά τιήν νι.1κτε;ριινήν συνε- δρίασίν του, απεφάσισε τήν άπο- στοιλήν έπείγον.τος τηλεγραφήμα- τος προς τήν Γενική… Σιυνέλε-υσιν τού ΟΗΕ, διά- τ>οι΄) όποίου έκφρα- ζει τά αίσθήµατα αποτροπιασµού τής πόλεως διά τήν συνεχιζοµένιην κατιατιυράνινιηισιν τού ύπερηφάινου 'Ε'λ-ληνιικιού Κυπριακού λαού, άγω- νιζοµ'ένοιυ διά τήν ελευθερίαν του καί: ζητεί τήν λ.ήψιιν άποφάσεω'ς διιά τήν αύτοδιιάιΘεσιιν τής Κύπρον. 'Επίσης άπεφασίσΘηι ή άπω… .λή τηλιεγιραφή'µιατιος. διαµαρτυρίας προς τήν ΄Επιτιρο.πήν των Δικαιω- .µάτιων τού ΄Α'ιιιΘρώπου΄ διά τήν ά- πάνθρωπον µεταχείρισι-ν- .… Κυ- πρίων πατριωτόν έκ μέρους τού δυνάστου τής νήσου. 'Αρχοµιένης τής συνεδριάσεως 6 Δήμαρχος κ. Κλιαψόπουιλοςι είσηγή- θηι είς 16 I-up'Sa-OAII-ov τήν αποστο- .λήιν διαμαρτυρίας είς 16v OHE διά τήιν 6116 ":… Β...-Μ…… κατακρά- καί Ματ-αδυνάστευσι|ν τ'ησιιν τού λαού τής νήσου Κύπρου. (Ο κ. Δή- µαρχος προσέθεσε-ν, ότι 16 Συμ- δούλιιο'ν πρέπει νά ζήτήση άπό τά "Ηνωµένα "Έθνη να λιά6ο…υν από φασιν άπελευθερώσεωςι τής. Κύπρου από 16v 6άρ6οιριον ξενιικον ζυγδ…ν. T6 IIUIIIISOI'IMIOVI απεφάσισε… άκο- .λούΘως τήν αποστοιλήν τηλεγιραιφή- ιµατος είς τά συζητούνται 16 K1.)— 11pI01K6v ΄Η'ν-ωµένα1 ΄Έ0νιη, έδέχΘη &" πρότασιινι τού K. Πιετ:ροχείλου, ίνα ταυτοχρόνως αποστολή τηλε- ιγραφική] διαμαρτυρία προς τήν 'Επι=τροπήν Δικαιωμάτων τού ’Av- θρόπου. Η A'NOIKIOAOIMIHIIZ ‘AImokoéequ 6 κ. Κλαψόπουλος είπεν, ότιι 6 Δήµος όφείλει να δια- µαρτυρηΘή διά τήν έγκατάλειψιιν τής άνοιικοδοµήσεως τής πόλεως, ως πιροκύπτει- &… τήν είσηγητικήν ΞκιΘεσιν επι τού προύπολογισμού τού κ. ύπουργσύ ":… Οίκονομικόν. Είναιι γνωστόν, .προσέΘεσεν 6 K. Δήµαρχος, ότι αί πληγαί, τάς 6- .nquIq ήνοιιξεν είς τήν πόλιν 6 σει- σμός, δεν Έχουν ακόµη έπουλωΘή καί είνα… κοινή συνείδηισις, ότι 8" αποτελέση 6α-ρύτατον καί ένδεχο- 'μένς καίριον πλήγµα κατά τής πόλεως ή έγ-κατάλειψις τής άνοι- κοδομήσε.ωςι. Δέν είναι! ινοητδν νά κλεισθή 16 θέµα διά τή:ς χορηγή- σεως be τού τρέχοντος προύπολο- γισµού τού ποσού ":… 80—90 έ- κατοµµυρί.ων δραχµών. Περαιτέρω 6 κ. Δήμαρχος άντέ- κρονσε το ψληιναφήμΜα διαφό- ρων άνευΘύνων, ότιι 6 Βόλος ξτυχε ηρονοµιιακής έ… µέρους τής Κ:υ6ερ- ινήσεωςι µεταχειιρΞσεωςι -καί' απέδει- g: µε αριθµούς, ότι τοιαύτη με- ταχείρισιΙς δεν ύπαρχει. T6 Δηιµοτινκόν Συµ6ούλιον κατέ- λ!ηξε, πιρέπειι να διαµαρτυρηΒή καί το ζητήση τήν αύξησιν τού κονδυ- λίου τού άναγ;ραφοµέ-νου είς- 16v .π=ρούποιλογ'ιισµ-όν ύπέρ … σεισμο- πλήκτων. Τούτο δύναται νά γίνη κατά τήν συζήτησι'ν τού προύπο- λογισμού. 'Ωσαύτως πρέπον νά καταγρα- φούν αί ζημία… τού σεισμού τής 2ας Νοεμ6ρίου καί νά χορηγηθούν (EYINEXEII‘A είς τήν 4ην σελίδα) Η ΜΞΘΑΥΡΙΑΝΗ ΔΙΚΗ ΕΠΙ ΦΟΝΩ ΕΙΣ το KAKOYPI'IOAIKEION ΒΟΛΟΥ οι ΚΛΗΡΩ0ΕΝΤΕ! !ΝθΡΚΟΙ ΜΗΝθΣ ΜΑΡΤΙΟΥ Μεθαύρι:ον Hagan-mum είς το Κακουργιοδικείον τής πόλεώς μας θα όκιδιικασιΘή ή ι΄.ιπόΘεσις τού Κων- σταντίνου Μιχ-α.λι;τοάινου ή Κων- σταντάρα, έν: Βαµ6αικούςι Φαρσά- λων, κατηγορουµένου, ότιι ιµετέχων όµόίδιος τού Σούρλα, μετά τού ό- µοχωρίου του Δηµητρίου Καρ6ού- νη, -έΦόνιευσε 16m Νικόλαον ΄Αιµπα- τζίδην, έκ Πειραιω- Σηµειωτέον, ότι 6 Καρ6ούνηςι Ξτ!υχεν αµνηστίας. ΚΛΗιΡΩΣ Ι'Σ ΕιΝΟΡ KQNI "Υπό τού Πρωτοδικείου πληρό- Θη|σαιν οί κάτωθι ως όνορκοιι μη- νός Μαρτίου: Α΄ περιόδου τακτικοί: Γ. Ροδί- της, I. Πανταζής, In. 'Ιωάινου, Ν. ι'Πεκόπο=υλος, Τ. Βλαµόπουλος, Δ. ΄Αιργιυρόπουλος, Δ. Ζωγράφου, Κ. Γεωργιούλας, Θ. Δρόσος, Σ. Μπο-ρ- λότος, .N‘. Κοµνός, Κ. Λαδογιάν- νης, Α. Μοσχο6ίδης, I. 'Ανω":- σίου, 'Ελευθι-ρία Ματσάγγου, EI- ρ.ήνη Ματσώλη, Νίκατ-ερίνη Μαρ- yaw-1019M, Μαρία Παπαγεωργίου, Δήµητρα Πιολυκόιρπου. 'Αιναπληρωµατ…οί: A. Κατσαν- "III/11g, Γ. Μακρής, Ι. Καραγιάν- νης, |. 'Μπορνόζης, "1. Τσαλιαπά- τας, E. Παντελίδης I. Μάργαρης, Δ.. Κεοεµαλής, 'Ηλέκτρα Παπαγεωρ- γίου, Ρίτα Μοστχο6ίδου. Β΄ περιόδου τακτικοί: Ν. Μανω- λόπουλος, K. Μακρής, Π. 'Ιατρού, Γ. Ζάµπαλος, Σ. Παπαγιαννοπού- λος, N. Παπαπαναγ'ής, Δ. Πέτρου, Γ. Μιχαηλίδης, Γ. Πλατιάς, Κ. Θεοδοσίου, E. Walpaic', Γ. Κόμιξ»- της, Μ. Καλαγιάς, N. 'Αποστο- .λόπουλιο-ς, IN. Γουρηιώτης, Θέκλα ιΠαι=δοπούλου, ΄Ιαµή'νη: Μαρκογιαν- νοπούλ-ου, Μάχη Μπαδ-ρά6ου, "…Ελ- ληι Μαγιουλά, "Ελένη Ξηραδάκη. 'Αιναπληιρ-ωιµ'αιτ ι…κιοιί1: Ν . ιΠαι 86- πουλος, Π. Καρούνης, Α. Σταμα- τάς, Γ. Ρήγας, AI. Ζαχαρόπου- λος, Σ. Κορακάκης, Μαρία Νορ-λί- δου, Μαρίκα Παπακώστα. [ΧΧΧ πρός δήμοσίίευαιν είς τήν 01356- λως αναμιχθείσαν είς τήν ανωτέ- ρω ΄ιστορίαν τοπική… συνάδελφσν, ενώ 16 όρθον θά ήτο ή κοινοποί- ησις νά γίνη προς τήν «Θεσσα- λίαν». Πάντως, ε'κ τού εγγράφου τού ύπουργεί-ου προκύπτει ότι είς 16v Nou6v Μαγνησίας διετέθη… διά πα ραγωγ|κά Έργα 16 τρίτον των πι- στώσεων, που διετέΘησαν διά τήν Λάρισα. 11 ίΕ|1Ι]ίΡΠΙ 111" 1011110" FIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIH (Ο ύπουργός Προεδρίας τής Κυ6ερνήσεως κ. 'Κ. Τσάτσος, µάς απέστειλε 16 κάτωθι έγγραφον: «Είς 16 φύλλον ύμών τής 7.2. 57 όποστηρίζετε ότι διά τής ύ- ποχρεώσεως των επαρχιακών ρα- διοφωνικών σταθµών, όπως άνα- ιµεταδίδουν 16 πρόγραμμα τού Ρ. Σ. Μη… καί περιορίσουν μόνον είς δίωρον τήν µετάδοσιν τοπικού προγράµµατος, ()1 10m- κοί ραδ. σταθµοί ούσιαστικ κως ικα ταργούνται. >>Σ&ς πληροφορώ ότι ή ίδρυσις τοπικών ραδ. σταθμών ένα έχει σκοπόν. T6 νά γίνεται ξακουστός είς κάθε γωνίαν τής Έλλάδος 6 ραδ. σταθµος ,Αθηνών, διά τζιν οποίον καί επιδεικνύεται ζωηρά το ενδιαφέρον των κατόχων ρα- διοφώνων. Διά τούτο κα= καισ- 6άλλεται προσπάθεια πλήρους ραδιοφωνιΜη-ς «δικτυωσεως» τής χώρας ϊ »Αί δύο ωραι τοπικού προγράμ µατος κρίνονται απολύτως έπαρ- κεΤς». ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ KAI ΠΑΡΑΠΟΝΑ ΄Αναγνώσται μας διατυπώνουν παράπονα, διότι, ενώ έχορηγή- πετ r" κ"ά1|'καΐ&τιν'τωτοσ θησα-ν φορολογικαί απαλλαγαί είς τούς µεγάλους επιχειρηματί- ας, έ ακολουθούν oI‘I μισθωτοί νά πληρώνουν 16v φόρον µισθωτών ύπηρεσιών, καίτοι είναι γνωστόν ότι οί μισθωτοί Ξχουν αίσΘατιθή περισσότερον 16v οίκονοµι-κάν άν- τίκτυπον εκ των σεισιµών από οί- ονδήποτε άλλον. " Μία ύπηρεσία τουριστική έχει τοποθετήσει πίνακας έξω από τήν πόλιν καί εντος αύτής, πού δεικνύουν διαφόρους διευθύν- σεις τής περιοχής. Δυστυχώς, δέν ύπάρχουν πινακίδες πού νά όµι- λούν περί Τσαγκαράδας, Ζαγο- ράς κλπ., ενώ αί κωμοπόλεις ού- ται είναι από τάς πλέον τουρι- στικιάς τού Πηλίου. " Πρό καιρού είχε ανακοινω- θή L'rrr6 τού ύφυπο»υργού Συγκοι- νωνιών κ. 'Καραπιπιέρη, 6m % προσληφΘούν νέαι τηλεφωνήτριαι είς τον ΟΤΕ Βόλου. ΄Εκτοτε πα- ρήλθεν αρκετό διάστημα καί παρ'" όλον ότι 16 Τηλεφωνικά Κέντρο-ν Βόλου με τήν τεραστίαν του κί- νησιν έχει 16v μικρότερον άρθ- µδν τηλεφωνητριών, ούδεµία πρ:΄>σ ληψις εγένετο. Θ ΣΚΥΛΟ! TOY ΔΑ!ΚΛΛ0Υ ΕΔΑΓΚΑ!Ε ">" ΠΡθΙΔΡΌΝ ΤΡΙΚΑΛΑ, 19. ("Γ-ού ανταπο- κριτού ιµας).- Είς 1.6 χωρίον Μεγάρχη ό σκύλος τού διδασκά- λου τού χωρίου έδάγικασε τόν πρό εδρον τής κοινότητος, όστις ύ- ποδάλλεται ήδη είς άντιλυσσικήν θεραπείαν. νικοί, γραφείς καί άλλοι υπάλλη- λοι θεωρούνται ούσιαστικώς ώς απολυθέντες, "Ως έικ τούτου δεν έχουν δικαίωµα ύπογραφής ούτε δικαίωµα ελέγχου είς τάς ανέγει- ροµ.ένας ή επισκευαζοιµέινας οίκί- ας. Πολλοί σεισιµ-όπιληκτοι, πού ήλθαν είς 'Βόλον από τήν ύπαι- θρον διά νά λάδι)… τάς δόσεις των δανείων των, ήναγκάσΘησαν νά επιστρέψουν είς τά χωρία των ρ …ο. τάς όποία-ς το χιορηγηθΞντ…α ξό- νεια έχρησιιµιοποιήΘησαν διά ακο- πούς ξένους προς τήν ΜΜΜ- µησιν. TA AANEIA AI’ AHIO‘GIHIKAI "Οσον αφοράτάςδια;αρτυρίας ότι δεν χορηγούνται δάνεια διά τήν έπισκευήν αποθηκών, έγνώ- σθη, ότι ή αρµοδία πρωτα έ- χει ήδη περιπτώσει 16. έλεγχον ,δυδιάσΘη είς 16v κ. Νοµάρ- χην καί τού επέδειξε σχέδια οί- κοπέδων κειμένων εντός σχεδίου πόλεως καί είς διάφορα σηµεία αύτής. '…Παρεσχέθη ή δια6ε6αίωσις, ό- τι ή σχετική προεργασία 06 6— λοκληρωΘή εντός των ήμερων, δ]- στε ν' &ρχίση 16 συνταµώτερον ή χορήγησις τής ένισχύσεως των 5.000 δραχµών διά τήν αγοράν οίκοπέιδου. IHIIIEII Νίκ- IIIPIIIIH III IHII IHIIIHIIIIIMHEIH II IHIIIHIIIIH ΒΕΠ EIIEII EIIIIIIIMMIPII Η…" IHIII HI IIIHHIIIIIH IPIEIHPIIII III IHMIII & II IIPIIIHIIEEIE 'O αρχηγός τού Δημοκρατικού Κόµµατος καί Βουλευτής τού Νο- µού µας κ. Γ. Καρτάιλης, .π…ροέόηι χθές προς αντιπροσώπους τού Τύ- που είς τάς. ωάτωΘι δηλώσεις: «Είς. τάς δηµο-σιευΘείσας εκθέ- σεις τού πιρούπολογιιισμού 1957, εµφανίζεται, ότι: διά τήν άντιιµετώ- πιουν ":… αναγκών ":… σεισµο- τιιλήικτων περιοχών, 16 Δηµόσιον οι: διαΘέαη το ποσό το… 260: έκα- τοµµιυρίων. ’EKI των 260 αύτόν έ- κατοµιµυρίων, νά διατεΘή διά τήν περιοχήιν µας κατ΄ ανώτατοι."ι όρων | 'Υπάρχοιυσαιι οίκίαι έν Βόλω πρό τα… σεισµών 1955: Μεϊο-ν όπομ-είνασω άΘ΄ιικται µετάι τήν 211'11‘1956 ποσόν 90—100 έκατοµμυρίων αριθµός αυτός των 90-100 &; τοµ-μιυρίων ανταποικρίνεταιιι άλλως τε καί προς 16 πρόγραμµα πού έ- ξήγγειιλε 16 ύπο-υργεΐ:τ Οίκισμού && τήν αποκατιάστασ.. ":… σει- σµο.παΘων "έν τού σεισµού τού 1955. Είς αύτό προ6λέποντ-αι 1.000 άρωγαί κατασκευής διά 16v Βόλον καί 400 διά τήν ύπαιθρο… διά τήν πραγµατοποίησιν "… 6- ποίων απαιτείται δαπάνη… 50—60 εκατοµμυρίων δρχ. Περαν αύτών όφείλιει νά καλυφθούν α΄ι έν και- §£IIKa1aaKI:-uui καί έπι|σκευαί καί τα γενικά εξοδα άνερχόµενα είς 30% Ούτω καλύπτεται 16 συνο- λικός διατιιθέµ…ενον ποσόν των 90—100 εκατοµμυρίων. 'Η ά…- µετώπιισις αύτη 'άφίνει εκτός παν- τός ύπολογ-ιισµ'ούι τάς ζηµίας πού ι΄ιπέστη ή .πό…λιΙςι {K τού σεισμού τής 2ας .Νοεµ6ρίου τού 1956 καί ΄έν ‘l’lIVl' µέτρω καί ή ύπαιθρο.ς. Δια …': ύπολογι-σθή ή άπαι|τουμέιν…η δα- πάνη διά τήν άντι|µετώπισ.ιιν τε… …… τής 2ας Νιοεμ6ρίου, παρα- Θέτοµεν το κατωτέρω πίνακα. Κατασκευαί περατωθείσαιι ή |4187 !! έξΕλίίξΕΙ 3.255 Μεί:'. ο-ίκίαι δι" όνοιικιαστά.ς µή πιρούπιαι…οχσυσα1 … 2.800 σεισµών: 700 ...... 2.555 11.387 Έ-. σκευαί περατωΘεϊσαι ή ε'." εξελίξει: 3.571 Μείον εκ ":… |ε'ιινι.ιτέιρ(..ι χρή- ζ:υσαι έπνσιοευής λόγω σεισµών 2)11)!195ό: 1.000 ...... 2.571 Πρ:γραµµατιιαΘεΐσαι άρωγαί :… 16 1957 διά Βόλου ...... 1.000 6.126 Μή προγιριαμματιισθείσαι έ- Ήι'σΜευαιί καί -κατασ.κευαί Βόλου: 5,261 1 1 .387 1 1. 387 ΣΗΜΕΙΩΣ|Σ: Αί σηµειούμεναι είς τον πίνακα κατα σκευαί καί επισκευαί προέρχονται &… στοιχείων τής έκθε΄σεως επί τού προύπολ-ογισμιού τού K. Έξ παντού έµφαίνεται',, ότιι το σύνολα; των επισκευαστέων ή &- νοιικ…οδοµητέων οι…" ανέρχεται είς 5.711 περίπου καί τούτο μετά τήν άφοίρεοιιν καί τών 1.000 νέων &. ρωγων, τάς οποίας προ6λέπει 16 πρόγραµμα άνοι:κο!δο µήσεως δια 16 I967. ’Ec‘zv ύπολογίσωµιεν Ένα µέ- σον ΄όρον ε……ωω - κατασκευών 45:000 δρχ. κατά οίκιοδοµήν, δε- δοµένου, ότιι ό τελευταίος σεισµός "έπληξε κυρίως 16 IKév1IpovI τής πό- λεως, ένα αί προηγούμενου κατα- ο'…ιυαιί άφεώρουν μονορόφουςι οί,- κίας ως επί το πλείστον, το ά- παιτηΘησόµενον ποσόν ανέρχεται είς 2'57 6Kcn1oppII'IpIa περίπου. EH: αύτιά όφείλιοµεν νά προσθέσωμεν: θη6αίου. ΄Αποκατάστσσι'ν αποθηκων, έργο- στασίων, 6ι|οτεχνικων εργαστηρί- ων, δημοσίων καί δηµοτικών K11I- ρίων 45 εκατομµύρια. Σύνολονι διά τήν πόλιν τού Βόλου 300 περίπου έκατοµµύρια. Είς αυτά όφείλομεν …. προσθέσωµεν περί το 10 έκα- τομ=μύρι'α εΙσέτι πέ;αν … 400 νέ- ων dopey-IBM, ":… πµ6λεποµέ'νων ύ- 116 τού προγράµµατος διά τήν ύ- παιιθρον τού Πηλίου καί λοιπ'ής= πε- ρι|φιερείας Μαγνησίας. "Αν είς αύτά προστεθούν τά γε. νικά Έξοδα, -άνερχόµεια κατά: πο- λύ μετιριοπαθή ύπολογ…ιισµον είς 40-50 έικατ…οµµύρ:α, 16 1roa6v πού όφεί.λει νά Μα……" ο Βόλος καί ή περιοχή του διά τήν αποκα- τάστασιν τών σεισµιοπλήκτων ά- νέρχεται είς 350—360 εκατομµύ- ρια, πέραν -- τονίζω — τού πρού- πολογι…σΘέντος προγράμµατος τού 1957. 'Οφείλει 6 Βόλος να ζητή- ση άµέσως τήν έπίσημον κατα- γραφήν τόν ζηµιών τού σεισµού τής 2ας Νοεμ6.ρίο-υ, διότι ή μέχρι τ-ούΕιε άρνιησις τής Κιιι6ε'ρνήσεως νά καταγ-ράψη τάς ζηιμίας αύτάς σωστών ΐχειι να παιρακιάμψη το αί- τήµατα ":… ζημιω'θέ'ντων έξ αύτού. Οιί Δήμοι, αιΙ Κοινότητες καί όργα- νιώσεις όφεί-λουν v61 κινηθούν δρα- στηρίως. Έάν 16 .παιραμελήσουν, Θα είναι όπεύ|Θυνοι τής εξαφανί- σεως τής πόλεως». AI ΕΙΣΦ0ΡΑ| ΤΩΝ ΣΕΙΣΜ0ΠΛΗΚΤΩΝ 'Ο διευθυντής τού ΙΚΑ Βόλου κ. Μάρκου µας απέστειλε έγγρα- φον είς 16 όπσΐον αναφέρονται τα εξής: «Είς απαντησω σχολίου σας δημοσιευ6έντος είς το φύλλον τής 13)2)57 τής Έφημερίιδος ύμών σχετικώς μέ 16v ύπολογισ…µόν των είσφορων δι' οί-κο'δο.µιικάς έργα- σίας (συµπληρωματικός, 006:1- τίσματα, κουφώµατα κτλ.), έχο- μεν τήν τι=µιή=ν… νά γνωρίσωιμεν ύ- µ΄ι'ν ότι συµφώνως το Κανονισμό ««Περί τρόπου ασφαλίσεως παρά τι?) Ι.Κ.Α. «:… απασχολουµένων είς οίκοδοµικά-ς ή τεχνι-κάς έργα- σίας προσώπων» διά 16v καθορι- σ.μδν των …καταΘληπέων είσφορων λαµ6άνεται ύπ' όψιν ή συνολική αξία τού έργου ή αναγραφομενη 0|Κ0Δ0ΜθΥΝΤΩΝ ΠΡΟΣ TOI. K. A. είς 16v προύπολογισμάν τον έγ- κριΘέντα επί τω σκοπό) τής χορη- γήσεως τής κατά νόμσν αδείας ι'.…- 11I6 τού οίικείου Πολεοδοµικού ί'ρα φείου». |Κατόπιν των ανωτέρω δηµι- ουργείται 16 ερώτημα: Έφ' ό- σον κατά τήν έκδοσιν τής αδείας 6 οίκοδομών κατα6άλιλει 51000— ράς είς 1-6 ΙΚΑ καί διά τά σο- 6ατϊσματα, το κουφώµατα, τάς ύδραυλικάς έργασίας κ.λπ., δια- τί ύποχρεούται κατά τήν κατα- σκευήν αύτων νά πληρώση {K νέου 16 ΙΚΑ διά τάς εργασίας αύτά-ς; Δεν % έπρεπε είς τάς περιπτώσεις αύτάς 6 κατασκευα- στής των κουφωµάτιων, των σο- 6ατισµάτ-ων κλπ. νά µή πλιηρώνη εργοδοτική-ν είσφοράν πρός 16 I‘KA; APXAIOZ ΤΑΦΟΣ ΠΑΡΑ ΤΑΣ ΓΛΆΦΥΡΑΣ 'Ο πρόεδρος τής κοινότητος Γ Μωρά… όµως… είς τον κ. Νομάρχην, ότι είς τάς ι΄Γπωρει΄ας τού λόφου τού χωρίου του, όπου έκειτο άλλοτε ή ακρόπολή; άνευ- ρέΘη όπου τού Αντωνίου Βούζα, ό όποί-ος είχε µετα6ή διά να συλλέ- En ρ΄ιζεςπουρναριών,άρχαΤοςτάφος. Κατόπιν έντσλής τού κ. Νο- µιάρχου µετέ6η επί τόπου δ άνα- πλ…ηρωτής τού έφόρου 'Αρχαιοτή- των καθηγητής IK. Λαδογιά-ννης, ό οποίος διεπίστωσεν ότι πρόκει- ται περί πηλίνου τάφου, αναγο- µένου είς τήν Μ…υκηνα΄ι'κήν ή τήν νεολιθιικιήν έποχήν. Έντός τού τά- φου εύρέθ-ησαν µόνον όστά. T6 μήκος του είναι 1,92 µ., 16 πλά- τος 0,45 μ. καί 16 δάθος 0,35 ιµ. 'Υπάρχει πιθανότης νά Amara απόφασις διά τήν διενέρκειαν αρ χαιολογικών ανασκαφών είς τήν έν λόγω περιοχή… …. ν ξ- ίας ιελ- ρων έτι… ;γά- 1811— ίας .λήιν αλ- σε τήν γνώµην, ότι πρέπει να ά- ποµακρυνΘούν οί στρατηγοί, οί 6- 116101 δεν είναι είς Θέσιν .… παραι- κολουθήσουν τήιν σύγχρονον έξέλι- ξιν .… πολεµικών µεθόδων. Είς τά σχέδια τής είσδολής είς τήν ΄|ταλίαιν καί Γαλλίαν, 6 2013— κωφ προέ6λεπε καί τήν κή;ρυξινι είς 161g χώρας αι΄ιτα-ς γονικής απερ- γίας δια να παραλύση ή στρατιω- τι-κή των κινητοποίησις. ΜΟΣΧΑ, 19.- 'Ο ραδιοσταθ- ξύ αλλων καί το εξής: «Οί Ιμπεριαλι-σταιί κινούνται δια να ανατρέψουν τήν ϊσορροπίαιν τ-ώ.ιν σοσιαλιστικών χωρών καί νά έπι- 6άλουν είς αύτας κυ6ερνήισεις άν- δρειικέλλων από προδότας καί &… ποστάτας, όπως ήσαν 6 Μπένες, 6 Nc'xy-Ku καί αλλοι. Οιί ,Αµεριικαινοί Ιµπεριαλισταί, είπε…, έξαικολουθούιν v6 κινούνται διά τήν έξαπόλυσιν ένας ατομικού πολέµου, &… αί σοσιαλιστικά δυνάµεις δεν θά Θετικής οίκονοµίας. καί έτόνισιεν, ότι. ή Ρωσία είναι µέγας παρά- γων είρήνης. ΤΟ ΖΗΙΤΗ.'Μ€. ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ BAZIIFK‘TQN, 19.— 'Ο πρόε- δρος ΄Αϊζενχαουερ έπι'στρέψας. τήν έσπέιραν, σιυνη,ντήθη μέ 16v K. Ντάλλεςι 816 16 ζήτημα τής ίσ- ραηλοαιιγυπτιαικήις διακοπές. σινι αύτήν, τυροσε'Βεσεν, η A'Iy'u- πτος ούδετν δικαίωµα θα ε΄χη … έμιποδίση τήν ε΄ι'σοδον των 136001- των πλοίων είς 16w κόλ.πον τής )Αικάμιπα. Τό ΄Ισραήλ ακόµη πρέ- πει να όχι] τό δικαίιωµα χρησιμο- ποιήσεως τιήςι διώρυγας τού Σουέζ μετα τήν έικκαθάριισίιν της. Τήιν Δευτέρου 6 πρόεδρος ΄Α'ι'- ζενχάουειρ θα όµιλήση έπί τή 15η έπετιείω τής ιδρύσεως τής Φωνής της AIuaplIan. ΗΤΙΙΙΡ0ΣΩΙΙΟΣ ΤΠΕΣΤΗΡΙΞΕΗ ΕΗΘΕΡΗΙΙΣ ΕΙΣ ΤΟ" 0. Η. E. ΤΟΥ ΚΥΠΡΟ… Η… … ΤΗΝ ΜΝΗΜΕΣ... ΗΤ… ποινικό… 1111111211101 9111111111 11111111 πιετιιιιιιιιιιπ 11111111111 ότι πρέπει νά γίνη έλευθεριώτ.ερον τό Σύνταγµα Ράντκλιφ, απέρριψε τήν ι'δέαν περί διαμελισμού τής νήσου, αµίλησε περί τής ανάγκης απελευθερώσεωςι τού Μακαρίου καί έτόνιισεν, ότι ιείς τήν νήσον 60010- μόζσνταιι όλιο*κιληιρωτιικαί µέθοδοι Βίας Απέρριψε τόν ίσ'χιυριισµόν τού ύπουργού Αποιικιων, οτι η Κύ- προς είναι σπουδαία στρατιωτι- κή 6άσι-ς καί είπεν, ότι δύναται να χρησιιμοποιηθή ως δάσιςι τού ΝΑΤΟ. 'Απαντών 6 ύφυπουργός 'Αποι- κι…ών, ίσχυρίσθη, ότι ή Ενωσις τής Κύπρου µετά τής "Ελλάδος, ύπό τας παρούσας συνιθήκας. Θα έξη- µιούργειι αίματιοχιυσίαν' είς όλην τ.ήν νήσον καί πιθανώς σύρραξιν 'Ελλιάδος — Τουρκίας. 'Ωμίληισε περί τροµοκρατών καί περί τού &. δυνατού έπαναλήψεως συνοµιλιών μέ τόν Μακάριιον, διότι ούτος. ύπο- 0111016131I τήν 6ίαν. Τέλος είπεν, ό- τιι 6 διαιμε.λι.σιμός τής νήσου Θεω- ρείται δυνατός, μολονότι δέν απο- τελεϊ τήν καλυτέραν λύσιν. Τελικώς ή Βουλή δια ψήφων 307 έναντι 2‘53 διέκρινε τήν πολιτι- κή…ν τής κυ6ερνήσεωςι ιέπί τού Κυ- πριακιού. ) καί τήν ΄Αγγλίαν δια φιιλικήν λύ- Μετα διακοπήν, έπαναλη.φθείσης Κύπρο… έξεταστικής έπιτροπής. 01I'v τού ζητήματος. Συγκεκριµέ- τής σι!ζητήσιεως, έλα6ε τόν λόγον ΑΘΗΝΑΙ, 19.- "Ο ύπουργός 50€ νως, έζήτ.ησεν από, τήν έλληνικήν 6‘ Βρετανός αντιπρόσωπος κ. Τύπου κ. Τσάτσος. ιέπεκοιινώνη.σε U- =κιυ6ορνησι'ν να άσκηση,όλη-ν 1111 έ- Νοµπλ, εκφράσεις τήν καταπλη- τηλεφωνικός µετά τού έκ τών 1m:- 10'1— 1111pIpo11I'v111g είς την Κύπρον 816 να ξίν του 51' όσα 6 κ. ΄Α6έρω'φ είπε λών τής έλληνα-κής αντιπροσωπείας … καταστη δυνατή ή κατάπαυση περί έπι6αρυντ-ιικιών- στοιχείων, τα είς τόν ΟΗΕ κ. Α. Στράτου, 6 6- "? τήιςι δράσεως τής ΕΟΚΑ. «Δέν δυ- όποία κατέχει ή έλληνιική κ-ι:6έιρ- ποίος Kai! τού µετιο6ί6αισε τας JCU 116111180, είπε, να ανεχθώµεν 110(1- νησις κατά τώνι Βρεταννικώιν ά.ρ- πρώτας έντιυττώσεις. σχετικώς .µέ ίας ζεις τροµοκρατίας είς οίονδήπο- χών. τήν δηµιαυργηΘείσαν ατµόσφαιιραν πο? τε…μέρος τού κόσµου καί 6 κόσµος ιΟ αντιπρόσωπος τιούι Καναδά ιείς τήν Πολιτιικιήν ΄Επιτ:ροπήν τού ":… έχει 16 δικαίωμα να γνωρ'ίζη 16g ύπεστήριξε τήν άγγλιικήν όποιων ΟΗΕ καί τας χθεσινας όµιλίας 361- πραξειις αύτας». καί συιέστησε τήν "σε"… τού των αρχηγών των αντιπροσωπειών ΄Εκάλεσεν έν συνεχεία τήν Με- ψευδοσοντάγµατος καί] ό Φιλιπ- Ελλάδος Αγγλίας καί Τουρκίας. γαλη:ν Βρεταννίανι v61 αναγνωρίση πίνος αντιπρόσωπος συνέστησε φι- ΄Ως έδηλώθη σήµερον αρµόδιας, γο,ν 16 γεγονός, ότι 6 λαός τής Κύ- λικήν Μπιν 816 διαπραγµατεύσεων. ή Κυ6έρνησις, σύµφωιως πρός τας ,Α"" προ-υ έπι'θυμεΐ τήν αύτοδιάθεσιν. 'Ο Σέρ6οςι αντιπρόσωπος έκη,- έπαγγελίας της, δίδει τήν πολιτι- 1mg «Εαν, είπεν, ή δρεταννιική κυ6έρ- ρύχιθη αναφαινδόιν ύπερ τού Κυπρια- Κήν µαχην δια τήν Κυπριακήν ύπό- να νηαις έχω αμφιιδολίαςι καί θεωρεί κού λαού καί κατήγγειλε τήν άγ- θέσιν µέ πίστιν καί 6ε6αιότητα, "Η?" 16 περί αύτοδιαθέσεως αίτημα ως γλικήν τροµοκρατίαν. ότι 6 τη… θά απολήξη είς προώ- τη,ς τεχνητόν, γνωρίζει κάλλιστα κατά Αύριον θα είναι ή πλέον αποφα- θηισιν τού δικαίου αίτήµατος τού λευ- ποΐον τρόπον δύναται να έξακρι- σιστική ήμέρα δια τήν συζήτηση… Κυπριακού .λαού. …" δόση τήν γνώµην του, ε΄ι΄τε 816 τού Θέµατος. Θα όμιλησουν οί αν… ΙΘ΄?" τής διεξαγωγής δημοψηφίσµατος, τιπρό:ωποι Ρωσίας, )Αµιεριικιής ΛΟΝιΔ|ΝΟ|Ν, Ι9.- Κατα τήν νη- ε'ι΄τε δια τής αποστολής έπιτιρο- καί αλλοι, ενδέχεται δέ 6 ΄Αµερι- απ-οψινήν σι)ζήτησιν τού Κυπρια- πιή)ς τού Στέµματος». κανός {xv-11111060161100 να ύπο6άλη κού είς τήν αγγλική… Βουλήν, 6 6m- r‘pé— Είς 16 τέλος τής οµιλίας του ίδιικιόν του σχέδιιον έπιιλ-ύσεως τού τ'ιπρόσιωποςι τών ,Εργατικών K. νυν… 6 αντιπρόσωπος τής Κεύλάνης έ- Κυπριακού. Γκάλαγκιαν είπεν, ότι ή ΄Αγγλία ; ά- ξέφρασε τήν εύχήν, όπως ή Έλ- ’Ev τώ μεταξύ, οί "Άγγλο… κα- δέν πρέπει v6w έξαναγκάση τούς 5ρ0- λας καί ή 'Αγγλία έπιδιώξουν τήν τα6ά)ευν λυσσαλέαν προσπάθειαν Κυπρίους να παραµείνουν είς τήν ι'ηύ- έξει΄)ρεσιν ίδίας λύσεως είς τό ό- &… να µή γίνη δεκτή ή έλληνιική αύτοκρατο;ρίανι ύπό τήν απειιλ.ήν οι… *λον. πρόδληµα. πρότασι…ς περί αποστολής είς. τήν τής ξιιφολόγχης. Περαιτέρω είπεν, ΤΗΛΕ|΄ΡΑΦΗΜΑΤΑ III ΤΗ ΠΑΡΤΥ… ΤΗ" ΙΙΥΙΙΡΙΩΤΙ ι'……"… ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ κας … «: ΙΙΡΙΙΤ0ΥΗΕΙΙΙΙΗ ΕΙΣ ΤΗ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ιι…- …. £11}- των έπαρχιακών κέντρων απέστει- Γιων - λαν τ ιλ'ΣΥ αφή στα π ός τ'ιν Κυ- … ΦοΒεΡΑι mom/1111102 Δ… Δε…οφγΛ4κΩΝ να...;… &. &… ...!... &… 1:1- τύρονταιι διά τήν έγκαταλειψιν τής ίνας ΛΟΙΝΔ.ΙιΝ-ΟιΝ, Ι9.-Δύο τέως δεσι:ο- 6α.λον διαίως τούς κρατουµένους από Méomg Παιδείας καί ζητούν τήν… λή- έτι" φύλακες στρατοπέδου κρατουιµένων είς τούς Θαλάµ:υ.ς των καί απειλώντες ψιιν μέτρων ύπέρ αύτής καί τήν της τήν Κύπρον κατήγγειλαν είς Λονδίνου 6131061; ιδια τών όπλων τούς ώθησαν επί καταιΒο.λ,ήν έπιιδόματος! 6ι6λιοΘή- Η & ότι BIpInowvvo‘I στ.ρατιώται συιµπεριωέ- τών συ,:µατοπλεγιµάτων, προκαλέσσντες κής είς τούς έκπαιδευτικιούς. rrpo- ιροντο κακώς πρός τούς κρατούμενους τόν τραυιµατιισιµιόν πολλών εξ αύτών. T6 " µέ καί τούς έκτι΄ιπουν ιµέ τούς ύποκοπά- µαρτύριόν των έκράτησεν επί 1:196:0- ΕΤΕΚ! ΠΕΝΤΑΔΥΜΑ … νους τών όπλων των ενώ ΕΚιειντο επί τού Ipuv. Έπίσης 16 έγγραφα αναφέρει… ΔΑΔ. ΑΠΕ.ΑΝΕ του εδάφους. OIi δύο ιδεαµοφύιλακες είναι 6 ("πως σκληρός καί απανΟρωπονς 11,06- —— ερο- Ουίλλιαµ Ού΄ιλικοιµ, 49 ετών καί 6 Ντέ- ζεις των Βρεταννδν στρατιωτών. HTO HPOBATINA! ! "+…" Τό Τούν, 37 é'rév. 013101 όμίιλησαν σή ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Ι9.-Είς τήν Λεµεσόν _ "…… ιµερον πρός τούς αντιπροσώπους τού έπε6.1.ή3η σήμερον άπαγόρευσις τής κυ- ΤΡΙΚΑΛΑ, 19, (ΤΟύ ανταπο- 23€ Τύπου κατά τήν …ι5ιάκειαν΄ σόι-κής συιγ- κιλοΜία,ς"ικαθ΄ όλην "τήν ή鵴φαν καί κριτού ,µας).- Eig τό χωρί"Ν &." κεντρω:εας εις 111v 801M111; των ,Κοινο- νύκτα δι΄υλους τους .'Ε,-λιληνας ιΚυπρι- Βασιλική µία προ6ατίνα ΤΟύ Σ. τητων, οργανωθεισ'ης υπο του Εµιγα- ους ηλιικιιας 12-21 ετων. Το µετρον .. , , , . …. ολι- . - , , , , ." , . . , . . Δελη εγεννησε πενταδυµσ, αλλα παρω δουλευτού «. Μποεκγουαιη, προε όλης"… κατόπιν της απεριγιας η όποια . . , , , ;ξΞΐ δρου τής κινήσεως δια τήν έλευθερίαν έκηρύχθη Εκεί. το: έν Λομωσώ καταστήµ μετα τον τοκετον 'εψΟφησεν' Κυ- ταν αποικιών. ιμστη έκλεισαν σήµερον ένξι οί ιµαΘηταί άρ- -'ιΑµ»φότφοι οί δέσιμοφόλακες…,έ΄π'&ι-. .τ5τν σχολείων απεστάλησαν'είς"τας (ξί- ΕΝΑ: ΜΙΚΡΟΣ δια- ζω :lg τούς δημοσ:ογ;έ…ς αντιγρα- κίαςτων. 0'1 έργέται δεν …-.5ον :: |Π"ΤΓ" ΕΝΤΟΣ ΣΚΑΦΗ! 6v. φα εγγράφων &…5ει……όν…ν 16g =σ- το στρατιωτικά έργα των "Ανν…- " .. , moi ταγγελοιμένας πράξεις. Είς τε. αν…, Είς ", ΑΑ, 19. (Του ανταπο- των, το όποϊα απιεσταληισαν είς τόν OHE && "Με: 110 g) .— Eig Τό χωρίον ….- …ά να χρησιµοποιηθούν κατά τήν συζήτησ;ν Δύο Η; ετής Εύάγγε,λος Kup- "ΙΒ'-1 τού Κυπριακού, αναφέρεται µεταξύ Θ.- τίσΙΘησαν αλαΘών τής προσοχής :λων ότι τήν 24qu ΣειπτΘµ…6ξίου πως; ριφΘείσης . του, ικατέπεσεν έν'Υδς ιρήθηοαν αναταραχαίιµετα-ύ τόν 0 ναντίον Ι18ξ , ., .. κρατουμένων τοΞ΄ στρατοπέδου Κοκκινο- x ΄ ήν o .… | ηρους υδατΟς και έ ; τριιμνιθίας. OIi Βρεταννοί στρατιά… & ρι΄ου “IBM . ! ΓΔ" "|"! ΤΗ! ΤΙΜΗ! Β' ΕΝΕΡΓΕ|Α| ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ "*" "Μ……" ; o — "A- I * 19.- 'Ο ύπουργός τής ΒΘΛ0Υ Δ .Α Τ 0 Π Α Σ Τ Ε , .. τμπδβι΄ου προήδρευσε συσκέψεως && ||, κτηνοτρόφων δια τό ζήτημα τής αύ- ωσις - ξήσεως τής τιµής τού γάλακτος …. ΜΕΤΑΒΑΣΙΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΙΣ ΑΘΗΝΑΣ και … ………… προιόντων. τόν . 'Η σύσκεψις Θα έπαναληφθή αύ- 32: Τό διοικητικά συµόούλιον τής Ένώσεως θα .έπισκεφΘοιΞν ως…" µετά τής Ένώσεως Γεωργικών Συτε- 16v αντιπρόεδρον "Έ 1Κιυ6Ψνήσ€' ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΝΑ ΚΛΕΒΟΥΝ ως. ταιρισμών Βόλου είς τελευταίο… ως K. ΄Αποστολίδη-ν-, τόν ύπουρ- τ. κΑτΑιτ"ΜΑτΑ τα" :1I εν συινεδρίασίν του έξήτασε τήν γόν Έμπορίου κ. Παπαλ…ηγούραν .- 'ερον δυσχερή κατάστασιν τού H001:— καί τας αρμοδίας ύπηρεσίας τού ΑΘΗΝΑΙ. Ι9Δ-Έν τής Γενικα Σν- Ξτης. ριωτηρίου καί συνεζήτησε 16g έ… μπουργείου προς τούς όπο΄ιους ν0µψΐνδϊσς ΄Επαγγε-λιµατιόχ καί 8…- ; &" νεργείας είς τας αποίας {1111661}.- 96 εκθέσουν τήν δηιμιουργη9είσαν "Ξ"… Ε?λαδΐς α""ΐ'…Ψ ο", Ο π?" ","… λεται να προδή; ή 'Ένωσις, προ- α'.αφορικώς µε 16 έργο(πάσιον ΐΜ"…σ""Ρ "ΤΘ", … αΞ΄µοξ… ξ…" 1 6- , . ' … . . , . . , . οτι αφορα την επιλυσιν των εκικρ=ειμων κειμενου να 6ελτιωΘη η θεσις καταστασιν και θα ζητησι:>…ι την . , . , , . . . κριι- … . . . … - , . αιτήµατα" της τσξΚ.ως των δεν αφινει "…- του ιεργοσπασιου, δια να …κατα- ληψιν ρι|ζικων ιατρών; Ως πλη- …… Με… ά……) τό …εί…µ… ών …… ,τής στη ΄δ'υνα… η λειτουργια το… ροφορουµεΘα, Θ' εκπρόσωποι της τασ1ηιµάτ.ων καί των [Εργαστηρίων τής "Ως γνωστό, είς, το ε'ργοστάσιεν Ξνώσεως &; ζητήσουν συγκεκρι- χώρας… "Η "πο….……η ""Μη Με {111m— προσκο,µίζεται πρός παστερίωσ.. µένος τήν δια τής νομοθετικής ό- κλάδου οι": "γέλιο" τήν μετα.προσιεχή πάν έλαχίστη ποσότης ιάγελαδινού yd- δού ε΄πι60λήν τής ι΄ιποχρεωτικής Τετάρτη" πρός "πριν άποΦάσεως. Κα- λακτος, περί τας 1200 6K. ήμερη- παστεριώσεως τού γάλακτος 8.61 - ' Μα σίως, ενώ δια να συνεχί…] τού: να καταστή δυνατή ή συγκέιτρω- || ΕΚΤΕΛΕΣΗ γΕξΐ- τήν λειτουργίαν του καί να Ξυ- σις είς τό εργοστάσιον 671010111— ΟΔ|ΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ' ' νηθή v61 ιδώση ί.κ…ανοποιητικήν τι- ρου τής παραγομένης ποσότητος — μήν είς τούς αγελαδοτρόο:υς αγελαδικού γάλακτος. ΑΘΗΝΑι|". 19— (Ο, ι…0νργδς {Al πρέπει να επεξεργάζεται ήμερη- ————— ' . Μινσκ"… Εργων Κ- Ραλλης' Σέξ- 11m …… 4 …. περίπου στα… γά- ΣγΝ>Σ.Μοε El: KPOKION 332%? ξΐζα;ξ;ςζή…έ Wax-tog. …' Ε|ΚΤΕΛΕΣΙΝ Μ…; ε,"? .… Ρ μ… … …… . , … , , ς το προγραμμα του η &" … συµδουλιον της Ενώσεως ΚΟ|ΝΩΦΕΛΩΝ ΕΡΓΩΝ τ|ρΞΧ.ςγιτος| τέτοιας… Μεταξύ …'"… α' ?" έλα6εν απόφασιν όπως αναχωρή- EI’Ig τό χωρίον Kpé-KIOV 'ι'δρύΘη περιλαµ6άνΠ… ;, Με… τρ…άλ… ?" σουν τήν Κυριακήν είς 'ΑΘήνας συνεταιρισμός διαχειρίσεως χόρ- — ΄Ιωαιννίνιων, διατεΘέντων 30 έ- 1κΞΞζ 6 πρόεδρος τή-ς Ένώσεως κ. του. τά "έσοδα τού συνεταρισμού κ…9µµνΡίωγ. Τό δειξει" Φίλωνα πως Μπ6ζας καί ο διευθυντής αύτής ε'κ τής ένοικιάσεως της χορτονο- πολι," 3 €ΚφΟµµ…ν……. & οδο; σι…ζ κ… Β. ΄Αγγειλόπουλος δια να προ- μιής Θα διατίθενται δια τήν έ-κτε΄- … αΡ'%Ιςέ;ο ΐΣζ; Τω ,.ΐξμ'" Iowa δούν είς 0x§1IIK6géwpyaiag παρα λεσιν κοινωφελών "έργων είς τό -ηςτρ…άλ… 2μοµ έ……μμυρϊωΐ ης ς, …. τοις αρµοδιοις. Οι εκπροσωποι χωριον. ιίγιµα ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ" IYNEAPION ς "," |Α ΞΕΝΟΔΟΧΩΝ ΥΠΝΌΥ σε: AEN οι EflITPAflH H ΚΥΚΛ0Φ0Ρ _ …. - ΑΘΗΝΑΙ, Ι9.- AI‘ipIIov αρχί- ιιΕΩΝ πετΡΕΛΑιοκιΝιιτΩΝ ΑγτοκιΝιιτΩΝ …. Συνεδρίου ξενοδόχωιν ύπνου µέ Θέ- … µατα: Τουριστική ξενοδοχειακή πο« IV 10" λιιτικ', ένοικιοστ΄ . ν, ΄π λ- Κέν- ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΕΕΝΖΙΝΟΚΙΝΗΤΩΝ μ……"ή στέγη,…ρζζζ,…ζζΐΐή… 1ιΞΜα φυσµα καί Ταμιείον Συνταξιεως, Ε.… Δ." ΑΘΗΝΑ", 19-- Είς "ΤΜ Έ]Φη- ν.ή:,-ων δημοσίας Η ϊδιωτι…κι"ιτ Χ'Ρή' Τό Συνέδριον θα διαρκέση έπί ; "Ο" μερίδα τής Κυ6ερ'νήσεως (τεύχος σεως, καθώς καί .… ψο.ρτηγών αύ- δµήµςρον, έκλήθησα… & νά 110001- 0 την B' ά…). 44) δηµοσιεύεται… 61111900— τιοκινή'των ίδιιωτιιικιής' χρήσεως, &… στο… είς από οί bnoupyoi καί σις τού ύπουργού Σ>υγικοιινωνιών δύο τόπων, συµπεριλαμ6ανοµένων, οί αρχηγοί 113v κομµάτων. ναί Δηµοσίων "'Εργων, && τής 6- καί κατω, 8161 πετρελαιοκιινήτων. ποίος εικάζεται. 8" άπαΥΟΡΕύ"… Τό." Φωτό", "αγορά"… έξω" ΠΑΡΑΤΑΣ|Σ Ε=0ΦΑΗΣΕΩΣ " έφεξής πρήγησις αδειώ- καλος…- σαν…": τα νεα =ι"'.:«ίνητα, το ό- ' | είπε είς Η;€ι:τικα τετού=.σι-.΄ιγ .… της |ξ=:κ::εζσεως "ΤΕ ΟΦΞ|ΛΩΝ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ " ΕΙ!ΠΡΑΞ|Σ ΤΗΣ ΕΝΟΡ|ΑΚΗ! ΕΙΙΌΘΡΑ! ΚΑΘΥΣΤΕΡΕ| AGH'NAI, l9.— Τό ύπουργείο'ν …. Dixon/01111112111 δι΄ έγγ.ράφου του πρός τας Μητροπόλεις τού Κρά- τους παρακαλεί όπως: γίνουν cm- στάσεις είς τά έ…κλησιαστιικα συµ- 6ούλια ταν ναών καί αποστείλουν 16 ταχύτερον. τάς; είς χιειρας των cimrpd§zlg έκ τής ένο.ριαικής είσ- φόρας είς 16 δηµόσια ταµιεια κα- θεός καί πίνακα .… καθυστερούν- των τήν καταδολήν τής εισφοράς. Βάσει τού τελευταίου νόμου περί αποδοχών τού έφηµεριακού κλήρ:υ, τήν έιοριακήι είσφοραν 6110131165:— vow να sic-11001110121: τού λοιπού το ταµεία τού δηµοσίου, ως δημόσ:οι έσοδον. Η είσπρσξις όµως καθυ- στερεί λόγω τα] ότι 16 έκκλησια- στικα συμ6ούλια «:… ναών δέν &… πέστ-ειιλαν τα ανωτέρω στοιχεία είς το δηµόσια ταµεία. AI ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ! ΔΙΑ ΤΑΣ ΥΠΕΡΩΡ|Α! ΑιΘΗ'Ν.ΑιΙ1, Ι9.-4Π'ρός όλα 16 ύπουρ- γείου από…… Εγγραφον τού όποιω- Γγαι? τών Οίκονοµικών, είς 16 61toiov &- ναφέρεταιι ότι είς παλλάς ύπηροσίας Ina- ταΕαλιλεταν είς τούς δηµοσίους {1110171- λήλ-ους 1'1 κατ' αποκοπή… ύπερωριακή &. ποζηιµίωσις, χωρίς όµως ούτω. να προσ- φέρουν ύπ:ρωριακήν έργασίαν 40 ωρών μηνιαίως, ή όποι΄α καί πρέπει v6 πρα- .γιµατοποιήται «στα τας απογευιµατινάς ώρας καί "όχι έν συνεχεία τής ποιου-Ώς ιέριγσσίας, άλλως θα ανακΙλιηθή ή διστα- .γή περί χαρηγήισεως τής αποζιηιµιώσεως δι' ύπ:ρωιοιακήν εργασία… .… …κι…" ΛΕΙΨΥΔΡ|Α! Με τα! ΑΘΗΝΑ: ΑΘΗΝΑΙ. Τ9.-Πιλιηιροφορούιµοθα ότι τας τελευταίος ήιµέι…οας επ…… αλλε- πάλλιηιλοι ιουνεννοήσεις των αρµοδίων υπηρεσιών καί τής "Εταιρίας ιΥδάτων 1816 τήν αντιιµ:τώπιοιν τής δημιουργου- ιµένη.ς καταστάσεως 6K τής συνεχιζόµε- νης ικαθηιµερινώς ιµιειωσ:ως τής ποσότη- τας τα."ι ύδατος τής λίµνης τού Μαρα- Μπος OI'I ova-Ixtqaeév1eg, έν όψει τής ανοί- ιξεως καί τού Θέρους, μελετούν τό έν- δεχόµενα τής έπι6ολής µέτρων είς τήν κατανάλωσιν τού ύδατος, εφ» όσον θά συνεχιαθή ή ανοιµ6ρία. ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ Η ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΦΡΟΥΤΕΜΠΌΡΩΝ ΣιιινεχίσιΘη καί «θες ή απεργία τζιν ιφ.ρουτε;µιπόρ.ων, ή Ιότι'οία % λήξη σήµε- Ipov τήν έσ.πέοαν. Ει΄ις τήν αγορά τής "ο… ιµας έσηιµ:ιώιθιηι ιµιικρα "ελλειψη φρούτων τών ψυγείων καί άλλων σε… ιµ'εταψειροιμένων ΄οκ διαφόρων περιοχών. ιΚατα τηιλεγζ>άφιηιµα, εξ άλλου, ές ’A— θηνών, 1‘1 απεργία ουν:χίσθη καί χθές ύκεί με πλήρη έ.πιτυχίαν. Αύριι:ν απεργούν είς Κέρκυραν οί έλαιέμπεοοι, ζητούντεις- κατάρ- γησιν τού Φόρου 3% καί διαμαρτυ- ρόµενοι δια τήν εύνε΄ι΄κήν μεταχεί- ρισιιν των συνεταιρισμών ύπό τής ATE. Έπίσης είς τήν Μυτιλήνη.ν &: κλείσουν έπιί διήμιερον τα κατα- στήµατα των οί έλαιέµποροι δια τόν αύτόν σωστών. Ούτοι ζητούν έ- πίσης όπως ή είσαγωγή απορε- λαίοιυ γίνεται τοίς μετ-.ρητιοιςι καί µέ τρίμηνον προθεσμία… Η ΕΚΔθ!Ι! ΕΝΤΌΚΩΝ θΜΘΛ0ΠΩΝ ΑΘΗΝΑΙ, 19. —— Σήµεροιν 6 5101— κητής τής… Τραπέζης τής Ελλάδος θα αναπτύξη είς συγκέντιρωσιν έν τω έπιµιελητηιρίω το νοµοσχέδια…" περί έκιδόσεως έντόκων όµολογιών 16116 διοµηχανικών é‘rr1x21.p1'10:uv Δι αύτού επ: τρέπεται είς έπαυ- ι .ι.... I υμυµυιυ ιιµις …γι|μ…ιµ έλα6εν ό K. Πρωθυπουργός καί είς τόν οίκον του. 'Κυ6ερνητικοί κύκλοι, σχολιά- ζοντες τήν σηµερινήν… επέτειοι/, παρατηρούν ότι ή παρούσα κυ- όέρνησις, κατά τό διαρρε Οσον χρονικών διάστημα από τής άνο- δου της εις τήν Αρκάν. μέχρι σή- µερον, κατέστησεν Given-111v τήν παρουσίαν της είς όλα-ς 16g έκ- ιδηλώσεις τής ζωής Ούτως, είς 161/ τομέα τής εξωτερικής πολιτικής επέτυχε να προωθήση τό κυπρια- κόν έν μέσα ζωηρό… αντιδράσε- ων καί πλήθους διεθνών προστρι- 6ών καί. να τό προόάλη διεθνώς είς τοιοιύτον σημείου, ώστε καί ή 'Αγγλία, µε όλα τα µέσα τα 6- ποΤα διαθέτει ώς µεγαλη Δύνα- ιμ…ις καί μέ τήν έμπειρον καί ώρ- ιςιιςνµµ µιαν… να ιέκτελούνται είς όλόκ'ληρον τήν Έλλάδα. Εικατοντάδες εκατομ- μυρίων, ώς ιάττοδειικνύουν οί 11:111— σηµοι αριθµοί, διετέθησαν δια τήν όδοποι΄ί'αν, δια λιμενικά έρ- γα, 816 τήν ιάρδειυσιν χιλιάδων στρεµμάτων, δια τήν κατασκευήν γεφυρών, δια τήν πλαισίωσιν τής Παιδείας καί διά νοσοκοµεία. Οιί αύτοί …κυ6ερνητι-κοί κύκλοι ύποστηρίζουν επίσης, ότι αξιό- λογα επιτεύγματα τής «υ65ρνή'- σεως ύπήρξσν ή έξυγίανσις τής Οίκονομίας, ή σταθερότης των τι- µών καί πρό παντός ή πλήρης ί- σοσκιέλ.ισις τού προύπ'ολογισμιού καί ή έξασφάιλισις των αναγκαί- ων πιστώσεων δια τήν χρηµατο- δότησιν τού προγράμματος των επενδύσεων. "…." ,..ι.,….- πµ,-ι ΑΘΗΝΑΙ, 19— Κατα τήν Id- ποψινήν συνεδρίασιν τής Βουλής 6 δουλε-υτής 'K. Θεοχαρίδης, ικα- θως καί οί δουλευταί Κοθρής, Μι- χαηλίδης καί Λυμπερ΄ιιδης, απε- στήριξαν (Μπορώ των συνταξι- ούχων Καπνού Μαγνησίας δια τήν συµίπλήρωσ…ιν τής ασφαλιστικής νοµοθεσίας τού ΙΚΑ καί τήν &- πσκατάστασιν των αδικηθέντων. ‘O‘I υπουργός Έργασίας απαν- των είπεν ότι τα θέµατα αύτα Θα λυθούν δια καταρτιζοµέν0υ νομο- σχεδίου, Πολλοί δουλευταί ύπεστήρ:ξαν αναφοραν «:… αµαξηλατών δια τήν -λήψιν μέτρων πρός «Μ…-ώ- πισιν τής κρίσεως τήν οποίο… δι- έρχονται. ‘O υπουργός Έργασίας είπεν, ότι εύρίσκεται είς σχετιικήν συνεν- νόησιν µε τόν ύπουργόν Σίκα…» νωνιών 816 16 Θέµα τούτο. Είς αλλη… έρώτιησιν ως πρός τήν συγχώνευσιν των επικουρι- -κών καί κλαδικών ταµείων ό K. ύ- πουργός είπεν, ότι όσα ταμεία αδυνατούν να δώσουν τό κατώτε- ρον όριον συντάξεως % συγχωνεύ ωνται. Περαιτέρω 6 κ, Μπουρνι&ς εί- πεν, ότι ήχιθη είς τήν απόφασιν να τροποποιήση τόν νόμον 3239, 6 όπιοίος αποτελεί τροχοπέδην δια τήν αύξησιν των μισθών καί ήµε- ρομισ"3ίων. ,Απαπών είς ε΄ρώτησ.ν τού &… Μποξ… Σαράφη 8:6 Tau; ήσ;α.λ.- σμένο…ς Ελασσόνος είπεν, ότι c µικρός αρι8µός αυτό… 8611811443!- ολογεί 16v διορισµόν καί τρίτου ίατρο-ύ. 'Ο δουλειπής Βόλου κ. Πα- Η ΗΘΕΣΙΗΗ ΣΤΗΕΙΙΡΙΙΙΣΙΣ ΤΗΣ ΒΟΤΙΙΗΣ ΜΗΝ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΙΙΙ" ΤΟ ΤΗΤΗΙΙΙΙ ΤΗΣ ΕΠΕΗΤΙΙΣΕΩΣ ΤΩΝ ΙΙ0ΙΗΩΗΙΙΤΙΙΗ ΙΙΣΦΙΙΙΙΙΣΕΩΗ Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΙΣ ΤΟΥ ΑΝΐ€ΡΓΑΤ|ΚΟΥ ΝΟΜΟΥ 3239 τσαντας καί αλλοι έζήτησαν ό- πως περιληφθ'ούν είς τήν ασφάλι- σιν όλοι ιοί πτωχοί 6ιοπαλαισταί, oi οποία δεν έχουν έργοδότας, όπως είναι oi έφημεριιδ-οπώλαι κλπ. Έπίσ'ης πρέπει να προστα- τευθούν οί έχοντες είς τα 61671161— ριά των ένσηµα 2.500—3.000 καί δεν Έχουν δικαίωμα συνταξιο- δοτήσεως καί ίατροφαρµακευτικής περ ιθά:λψεως . ‘OI ύπουργ-ός Έργασίας παρε- δέχΙΘη ότι έπι6άλλεται ή ασφάλι- σις των ιμιικροόιιοπαλαιστών καί ότι παρά 16g δυσχερείας % κα- τα6λ-ηθή προσπάθεια ιδια τήν έξ- εύρεσιν ίκανοποιητικής λύσεως. Έν συνεχεία 6 κ'. [Παπανδρέου έζήτησε να προταχιθή ή επερώτη- σις .… τήν παροχή… μεγάλου δα- νείου είς τήν "εταιρίαν «Μέλισσα», ιδιοκτήτης τής οποίας φέρεται ως φιλικά πρόσωπον τού κ. Πρω- θυπο.υργού. ΗΟ ύπουργός IK. Τσάτσος είπεν, 6άσει τής σειρας προτεραιό- τητος πρέπει να συζήτηθ'ή ή έπε- ρώτησι-ς περί μέτρων είρηνεύσεως. 'ΕπαιοολουΘεΤ µακρά διαλογική συζήτησις των ικ.ικ. Παπανδρέου, Τσάτσου, ,Αλαμανή, 'Η-λιού, Κα- νελλοπούλου Τσαλδάρη καί τελι- κώς ή συζήτησις δια τήν εταιρί- αν Μέλισσω ώρΐσθη δια τήν Παρασκευήν… ίΟµ:λσζν 8:6 μακρά", τέλος, δια τό ζήτημα «:»… πολεμοπαθ&ν καί Θομ63πλήκτων οί δουλε 'ταί Π:στολάκης, Σπαής, Κανελλό- πουλος, Λύχνος, Εύαγγέλου και= άλλοι καί |λύεται ή συνεδρίασις 81’ ούρων. (ΣΥΝΕΧΕΙΑ έ… τής Της σελίδος) αρωγαί. Μετα τόν κ. Δήµαρχον ώμο.]… 6 K. Νάσος, 6 όποϊος είπεν, ότι ύ- πόιρχειι διάχιυτος ή γνώµη, ότι 6 Βόλος ηύνοήΘη, τούτο, όµως, δεν είναι ακρι6ές, διότιι έ… ":... ανεγερ- ο…… οίκψών µόνον 11000016v 20% έχουν αποπερατωθή, αί δέ 6116ho1- 1101 είναι ήµιτελ'είς. 'Η Κυ6έιρνη- σις, προσέθεσε, δέν 1111110:sz v6 μας έξοφλήσι…1 µέ 400 έκατσµιµύρια, καθ' ήν στιγµήν αί ζηµίαι 6111:0— δαίνο-ιΜ τό "& δισεκατομ'µύριον καί me’ ήν στιγµήν χάριν τού Βό- λου έφορολογήθη αγρίως 6 'Ελλη- νικός λαός. KO κ. Μπαλλής είπεν, ότι τα δάνεια είναι ανεπαρκή καί πρέπει να αυξηθούν, οφείλει δε να σνα- χισ6ή μέχρις όλοκληµ3σεως ή ά- νοικοδόµησις. κ. Πετρόχειλος προτείνει να συνδυασθή ή ένέργεια τού Δήµου μέ τα έργοστάσια καί το αλλα θέ- µατα, άλλ-' ή πρότασις αύτή άν- τιικρούεται| ύπό τού κ. ΄Αλεξίου, φρονούντος, ότι 6 Δήµος πρέπει να ήγηιθή τιήν φορώ/ι αύτήνι τής ικιιι νήσεως &… τήν όλοκλήρωσιινι τής ανοικοδομήσεως. ΄Οιµιλούν .έπί τού θέματος οί κ.κ. Καράμπελας, Στέφας, Σακ… κής, "Αδαμόπουλος, Μωραϊτοπού- λου, Πρωτόγειρος καί 6 πρόεδρος κ. Στουρνάρας καί τελικώς λαμ6ά- νεται απόφασης, δυνάµει τήι'ς ό- ποίος να μετα6ή είς Αθήνας έπι- τ.ροπή έν! τού Δημάρχου ικ. Κλα- ψοπ-ού…λου, τού προέδρου τού Δη- μοτικού Συ'µι6ουλίουι κ. Στουρνα- ρα καί τού έκ τών συµ6ούλων τής μειοψηιφίας κ. Ζήση, δια να κατα- 6άλη ως δεούσας έπί' τού θέµα- τος ένεργείας πλησίον τής Ku- 6ερνήσε-ως. Α=Ι ΛΑι'|'ΚΑΙ AFOIPAI T6 Δημοτικών Συμ6ούλιον απε- φασιισε τέλος τήν ΄ι΄δρυσιν καί λει- τουργών λαϊκών αγορών έικάστην Τ;ρίτη;ν, Τετάρτην καί ιΠέμπτην έκ περιτροπής" ιε΄ιςι τούς χώρους οι) τα… πεζοδροµίων τού έργοστασίου Μιεφσούτ, 6) .… πεζοιδρομίων τής 68ού )Αναλήψεως παρα τόν ναόν καί γ) είςι τόν χώρον τού 'Οξυγό- νου, ως καί τήν ΄τέλεσιν αγορας κατά Σά66ατιον είς τήν συνοικίαν Παλαιών. Κατα τήν έναρξιιν τ.ήςι συζητή- σεως τού έν λόγω Θέματος διαγνώ- Η ΧθΕΣΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σθη 16 11p01K11IK6v τής έν τών 811- 110111de11 συµιδούλων Νλεξίου, Εύαγ- γιελοπούλου καί Σακκή έπιιτιροπής, ή όποία π.ροέτοινεν ως χώρους δια τήν τέλεσινι τών λαϊκών αγορών τήν όπισθεν τού έργοιστασίου Μ.εφσούτ πλατείαν, το έξάµετρα πεζοδρόμια τής 6800 Αναλήψεως καί τόν χω- ρονι των πεζοδροµίων τής. πλα- τείας |Μακιρυνίτσης. Επίσης… προς τεινε τήν διατήρησιιν Kat-1111M ένί- σχυσιν τής αγορας τών Παλαιών. Κατα τήν έπακολουΘήσα…σαν συ- ζήτηση… 6 K. Δήµαρχος προέτεινε v6 γίνωνται λα'ι'ικαίι αγοραί μόνον είς τήν Ανάληψιιν καί είς 16v χω- ρον έπί τής 2ας Νοεµβρίου παρα τό έργοστάσιον Σταματοπούλου 'Ο K. Χασάπης .ττροέτειιν-ε να γίνεται αγορα δίς τής έΒδομάδος, ήτοι έκάστην Τετάρτην καί Με- 601011 είς… Παλαιά. 'Ο κ. Στέφας ύπεστήριιξεν, ότι λαϊκή αγορα πρέπει να γίνη καί είς τήν πλατεία-ν έκείθεν τού έργο- στασίου Μιεφσούτ διά την έξ-υπη- ρέτησιιν τιών κατοίκων τριών συνοι- κισµών καί τα… παραγωγών των πέριξ χωρίων. 'Ο IK. Μακρής ύποδεικνύει αντί τής πλατείας τόν χώρον .… πεζό… δρομιί αν α.ύτή|ς. 'Ο κ. Νλεξίου ιανιατττύσσειι τούς λόγους, δια τούς όποίουςι ή έπι- τροπ.ή κατέληξα είς τούς ύποδει- χθέντας παρ, αύτήςι χώρους. 'Ο K. Φαιφίτης προτείνει όπως λαϊκού αγοιραί ιγί'νωνται καί εΙς τόν "Αγιον Κωνσταντίνο… όπου ύ- πάιρχει κατάλληλος χώρος, διά. να δοθή κίνηισιςι καί είς 16 σηιµείον αύτό τής. πόλεως. ‘0 K. ΜπαλλήΙς, διαφωνών πρός τας προτάσεις] τής έπιτιροπής ύ- ποστηρίζει τήν, έ… περιτροπής τέ- λεσιιν λαικ6ν άγοιρων καί προτεί- νει όπως ή έκιλογή. των καταλληλο- τέρων χώρων γίνη έν συινειννιοήσει με τα οίκιεϊα αστυνοµικά τµήµατα. ‘QpiWnaav ακολούθως, έκΘέσαν- τες τας απόψεις των έν σχέσει µε τήν όργάνωσιν τών αγορών, έξυ- πηιρέτησιν των παραγωγών, στάθ- 110110111 των ζώων ":, παραγωγών κιλπ. οί κι.ικ. Πετρόχειλος καί Πρω- τόγειρος, Καραµπελαςι καί Μπου- κοιι6άλας. … Τελικώς έλήφθη. ή έν ά…… &- ναΦεροµένιη απόφασ.ις καί 6111:430- σίσθηι ή διεύρυνοις' τής έπιτρο- τής ιδια ":… K.IK. Μπουκου6αλα καί Μακρή. ΤΟ ΖΗΤΗΜΗ ΤΟΥ ΕΗΟΙΙΙΙΟΙΞΤΙΙΣΙ0Τ an ΙΙΙΙΡΙΙΤΙΙΘΗ ΤΟ ΙΣΠ… ΕΙΙΙ ΕΠ ΤΡΙΜΗΝΟ IO 1.: πω…": u- ιψνι ς! Κόµµατα… διασκε- πφιιπατεί …οαί ό,τι πός στο τό ότι δεν ς, όπως & "καθηγητής, ιο:Βόνει, δεν κατανα- οαιά Μία, δεν γη- ;, δεν πεθαίνει… {I}! I έργο είναι… µεγάλο… η! Δέν φαντάζει, &… Μαιν είς τήν κίνησιν ανισιµού, είναι… αθόρυ- 5έ-ν απολογιίζεται. :Kai ιι στο περιθώριο. 'Αλ- ν πρέπει νά ξεχωίζη & παιδιά του σέ καλά "& …ιδιά. ΄Εξ ίσου I πρός όλα καί νά µοι- λιλά &… τον πάλιν γιατί είναι µέλη δικά πόδες του. Kai πρέπει ιιά Κια, σου."; στή θέ- α σπάθη. καί παρίσα- πρέπι:ι τήν εργασία, τούς άλλους συναδέλ- , ιγ.ιατί στάθηκαν καί ιός καί &… τής οίκο- τιό τυχοροί … mag Δέν τούς φΘονούμε, . τής ζωής είναι… τερά- ραπονώιµ;Θα γιατί δέν [πείς &… ιµιόρου ςτής 1Io : ιςτ:ιΑλάχιστον µέ αύ- ως καί γιατί ε΄ι΄ιµεΒά ή- τής …ηλ…ής Μπαρ- Ιδιιιοή µας πνευματική 11111111 11 .-.,... ……… ΠαραπονσύιµοΘα γιατί ή πόδια µεγάλη μάννα µας, ή Πολιτεία, δόν (Ni-111nm ότι καί ήιµείς διαθέτουµ: δύναµιν, τήν όποι'αν οι: θέλουµε νά χρησιµοποιή- πιούµε, γιατί είµεθα οί πνευµατικά λει- τουργοί αυτής Ναί ως :"… τούτου θόλου- µε νά ίστάµεθα ύπ:ράνω τόν όναξιο- πρεπειων, διότι τό πνεύµα πάντοτε σταται …… τής ύλης καί τήν κυ6ερ νά ανέκαθεν καί τήν ύποτάσσει. Είναι καιρός πλέον ή Πολιτεία νά σικεφΘή ρα: ω……… καί νά &… τήν ένταξ- πουσσ Ιλύσ'ιν οι" ςτό ποιλυιθρι΄Λλιητον αυτό Εκπαιδευτικό Θύµα, πού ιλέγεται Μέση Παιδεία. "Εως πότε Θά απορρίπτεται στιν:χδς καί κατά κανόνα µέ …ηΘι- στη. διάθεση κάθε αίτηση έπιαύ.σεως τού διαπαιδωτιικσύ ιμας προ&λήματος; Τέλος τους 1161: 06 ει…ίζωνται oi λειτουργοί της; Πρός Θ!εού1 Δέν Μαν άλλα «µέσα κατανοήαεως, πιό πολιτιαιενα καί πιό ισυνετά &… τήν απεργία; Είναι άνόγκιη. νά όποεπώµο΄Θα ήιµεϊς οί πνευ- ιµατιιωί ήγέται τής νεότητας, οί επι- στήμονες, οί mam/111d ":… παιδιων τού ιλαού ώς άπν:ιιλάς καί νά καταφεύ- γωµεν είς απεργίας; Είναι πρέπον νά έξι.>Θούιµιιθα είς άπογνωσιµε΄νους άπεργια ακούς αγωνας γιά νά πετύχουν-ε κάθε φορά τό Gimp vac, γιά νά µας …- ψωµί.… ή Πολιτεία τίς αναμφισ5ήη- τος Επιστηµονικές Ina: ανάγκες καί νά ιμάς ιµΕΜχ:ιριισΘή κι' όµς"τς ιµέ τήν ίδια «κατανόηση, …. καί τούς άλλους,- ΑΥιΡ.10'Νι: 'Η συνέχεια. ΕΣ ΠΜΣ…" UFO! TOY ΚΑΘΗΓΗΤ0Υ κ. Κ- ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ii κρατικού …ού'πολο- κάθεται γιά τή Μέση I.v έπιτΜει τήν ού- ιιών θέσεων τόν καθη- ρνηισις τ&ν πτυχιούχων διορισµό. Το χαµηλά momma“ δέν προ- …κι. Oi πτυχιούχοι cm: mi τριπλάσια, &) διόται, από τόν µισθό πού θά έπαιρναν άν ι… Δηµοσία όκΜίδωση. "ες Με αι'…'ις τί- πηΜµιένη µείωσις τού ιο,οένων καθηγητδν καί ξηισις τού αριθµού των ο…" συνεχιισθι"…ι ό ουθ ύ σύντοµα τά Γυιµνάισιά ήσουν από καθηιγητρίας. το, πρέπει νά προκαλέ- τύν άροδίων. "Αναοζοω τά 4 τελευταία χρόνια Φιλοσοφική Σχολή όποίους 668 ήταν θή- ι΄ι,ορ=νος, στό τµήµα 113v υ… 23 &». 96 θή- πιο…" σπουδων 4 app :mIa'rIuib στοιχείο τού λογίου … man-.ynnBv ιµι:νο πού …ψήθηκε ', προαγωγή καθηγητών 3 Γυµνασιόοχου. Στούς ος οί ιµισοί δέν αποδέ- >οσγωγή mi …' τούς πού δηµοσιεύτηκε στήν ; ιΚυ6ορνήσ:ως ή προσ- ιµισοί ζητούν άπω… I. Τούτο σέ ού53να άλλο ιι.κδ κλάδο ……ηµήΘη- ιετσιόή στή 06… τον ό 5ταν είναι ύποχ…µένος ι ένοί.κιι: 16 µισό του µι έ 16 άλλο μισό τα": ,μι- ταποΚιριΘή στις αξιώσεις : τής κοινωνίας πού Θέ- δεντικό όξιοπρυπή, κοι- min-10 καί συνεπή στίς …; τιικός ύ.όγω τού lineup προσέρχεται καί κρίνεται οιί άσπρότφα αν τήν κοινωνία παρά οί άλλοι δημόσιοι ι'…άλ Νηλ…- "Οιμως στ΄/ώς άµεί6εται όλη-γώ- τερο σέ σύγ.ιψιισιι πρός τούς άλλους συναδέλφους του δημοσίους ΜΜΜ- λουις. Παραθέτω ωισθοΙλογιικά στοιχεία από τρείς µόνο κλάδους: ιΓΜµ. Δ΄ Δ)κ.ός Βασ. µισθός 1.485 την. 1.705. , Ξίση:γητής: Δ)κός θα… µισθός 1. 705, τεχν. 225'5, εΙρηνσδίκ.ης 2.365. Τιμηµατάρχιης IA': Δ)ικός Βασ. μι- σθός 2.255, τ:χν. 2΄970, πρωτο3ιικης 3.520. -Ούσιαστικιή διαφορά δασικού μισθού καθηγητών ως πρός τούς άλλους (…αλ- ιλήλουις δέν «quart-119511111. ".Η. διαφορά πού …για ιµεγψθύνεται από τά πάσης φύσεως έπι'ιΞιό…ι…υ… πού Νιµ-ΜΜΜ oi αλλοι ΄΄πλήν ":… καθηγητ6ν. Oi τοχνιιιωιί όλάµ6αναν ως τώρα ε΄- πίδομα 1.000 περίπου δραχµών καί ά…", :… καί πές… 2 — 4.000. 01 iAlOlIKrn‘l’llKoi Μ:ι6άνουν επίδοµα περίπου 50.0 δρχ. ιΟί Δικαπικοί κλοιμ6άνουν επίδοµα δι 6λιοθήκης 40% όπ'ι τοί- ιµισθού των, δηλ. 1.000 —- 1.000 µηνιαίως. Χωρίς άµοιόαλία πολλοί θά έκπλήσ- σωνταιι ιµπροστά στήν άδιόισει!στο έπι- στήµη. των αριθµόν, …' αύτή rival ή αλήθεια. Γι' out???) σας έκαλόοαµε σήμερα στή συνόλευσί Luca: γιά νά συντονίσουμτ. τίς ένέργειιές mag. 'H Μέση 'Εκπσίδιευι.σις δέν είναι. θέμα πού αφορά µόνο τούς ικαθηιγητάς, (Με: κυρίως σάς, όποιο- δή'ποτε κι' &: κατέχετε θέσι στήν πολι- τεία καί τήν κοινωνία, πού ε1.-σΘ: γο- νείς καί φιλοδοξία νά δήτε τά παι- διά σας άρτια ιµοΜµένα πνευµατικέ- καί ψυχικά. νά σας διαβάζω"… ι-; νά διακρίνωνται σ' όλους τους του; 'ι.ς τής κοινωνικής διαόιώσεως. ΄Επιι6άιλιλεται κύριοι, σείς µέ τάς παραστάσεις καί τά ψηφίαµατά σας νά αξιώσετε &… τήν πολιτεία τήν στορ γή καί 16 Ενδιαφέρον για τή Μέση Πα:- δύο… 'Η "Evasion: σας ωρακπλ:ί, ως πρό- το δήµο: "… ενεργειών σας, νά ύπο- γράψετε σχετικό ψήφισµα διαμαρτυρίας πρός τήν ιΚυ6-έ…ονησιι. 1111…" :τα. '-O δρόμος Ζαγο- υτού Εγινε χωρωόδρο- : προοδεύσει ό τόπος; ωψθεϊ ή παρων"; >σελκνσουν κόσµο για ni παραθερισμό; I (111110“: Kai να έπι- ιορά δάνειον mi από "Ιδρυμα ακόµη γιά νά ιδιωτικά της Εργα καί ι-'σει τήν πλούσια γή δέν Επιτρέπεται ν' ά- =γορά στό σκοτάδι, 8- 3ο κοντινή απόστασι ή έγκστάστασιςι, c116 εύω νά έπανληθ'ιεύσονν ινίζονται γελώντας ο'ι ού φροντίζουν ά…": τώ- ροµηθευΘούν …λάµιπες… ικιαί γειά κακοί… Πι… ή ΔΕΗι θα δώσει φως καί Ιδίως στή 6000M- ρα καί ιστά άλλοι Πιη- (ωµά. οτε 16 φως ακόμη, το ζονται καί τήν κίνη- you oi διοτιεχινίες, τού πράγματα µπορούν νά ύν όταν ύπάρ.χει ή ο άπ΄ όλα ή Ζαγορά νι τόν Τουρισµό. "Ενα Ενα καλό καί ωραίο… Πολυμέρειιο, πρέπει ν΄ {you 16 άχρηστο Πο- c Τήνου. οί κοινότητες τού Πη- 100v όλα τά ζητήµατα ό καλό τού τόπου. '|- ι1χοµαι οί Ζαγοεριανιοί 9ήσουν μέ κάθε τρόπο "τα ν΄ απαλλαγούν &- Ιεοιμηινίες... πάσης φύ- ύ καταστρέψανε αισιο- v τόπο. Νά προσέξουν moi στό ζήτημα αύτό κτίσουν όλοι μαζί να IV τον εύλοιγηµένο τό- -ς χάρισε ή µοίρα γιά ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣ THN BDYAHN TOY - HATZANTA MA ΤΟΠΙΚΑ ΖΗΤΗΜΔΤΑ 'Ο 6…λ:υτής κι. Πατσιαντάς κατέ- emu είς τήν 'Βουιλήν όρωτήσειις διά το κάτωθι ζητήματα: 1) Διατί Εφ' όσον ιµέ από…" τού ύπουργείου Παιδείας απαλλάσσονται τών τελ6ν έγγραφά οί σπουδαστσί τής ανωτάτης σχολής οίκονοµιιών καί ι…ριικ&ν όπιστηιμδν oi καταγόμενοι &… 1Iv σεισµοπιλήκτων περιοχων ΄|ο- νίων νήσων Θεσσαλίας καί Θήρας δεν απαλλάσσονται τούτου καί οί σπουδα- σταί τού Πολυτεχνείου, τής Παντείου καί τής 1Ανωτάτης Γεωπονικής καί ποίο: |μέτρο: πρόκειται νά λάθη ούτως ωστε νά ιµή έξαι,αεθούν τού δικαιοτότω ούτω"; πύεργ:τήιματος καί oi ανασφά- ξ- ιµπν… σπουδαστα'ι το"… άναψερθεισ&ν σχολών; 2) Παρ' ότι… Mame“ Ev Ετος καί πλέον …' όταν. κατεσικ-;υάσΘη τό «Κα… ραγιαιιί» τού Δηµοτικού σχώείου 'Α- γίων '.Α.ναργύ…οων («Καπαιυλιί» Βόλου δέν Eli-fiery ακόµη ": σιηµπλιηιρωµατική πίστωοις διά νά π:ρατωθή καί χρησι- µοποιηΘή τό διδακτήριο… ΄ιΕξ china τής καθυστερήσεως ού- τής Θα τά παιδιά τής συνοικίας πιε- ρίπου 4'50 ίιπο;μούνται νά πηγαίνουν είς τό σχολείο τής συνοιιιιιίας Κουφό- 6αινο. Παρακαλείται ό άξιότιιµος Επί τής 'Εθνικής Παιδείας ύπουργός νά µάς τηλιηιροφοµήση πές σκέπτεται νά &ντι.µετωπίση τήν σο6α…τάν κατάστασιν τού «διδακτηρίου 16 όποίον είναι 16 μό ναν :.1ς ιμίαν συνοικιών 4 χιλιάδων κα- τοίκων καί νά θέση τέρµα είς τήν τα- λαιπωρίαν των µικρόν αισθητό" αλλά καί «:… γονέων των. 'Εξ άλλου οί ατµόιΞιοι ύ.πουργοί ά- παντωντες είς σχετικάς όρωτήπις 5ου [Mu-16v ανακοίνωσαν είς τήν Βουλήν πιά ξξ6(: 1) Διά τήν όνοικοδό.µησιν τού δι- δακτηρίου τού Δηµοτικού Σχολείου Δι- "πηνίου Βόλου, & κατα6.ΒηιΘή προσπά- θεια, &… νά όνισ:,νΘή ή σχολική αύ- τού ΄Εφο…οεία in των πιστώσεων τού τρέχοντος οίκον. [τους. 2) 'Ξπαγγελατικήν σε…" όΞ-γώ αλοι:ιι΄…των δίνετε-. πώ- …ή- σας. Οί κάτοικοι ΈλειιθεροχωρΞ- ου &… εύρίσκουν λόγους να σάς εύχαριστήσουν, τόσον ύμάς, όσον καί τούς δι-καιοτάτους κ.κ. Μανω- λόπουλον, δικαστήν καί Τυρογιάν νηιν καί Πανέτσον, µέλη τής όρμο δίας επιτροπής, ο'ι΄τινες διά των συνεχών έκισικέψεών των είς το κτή µα καί άπό τάς ανακρίσεις ειδου- νειδήτων μαρτύρων κατέληξαν είς τήν δικαιοτάτην …τόφασιν άποικοι ταστιάσεώς µας καί έπεσα ή μού ρη καί κολασ:μένη εκείνη ΜτΙ άρίΘ. 26)56 απόφασις. >>΄Ηδη οί εχθροί µας καταφεύ- γουν είς 16 συµ60ύλιον Έπ:κρα- τείας, άλλο ήµείς "έχουµε μέ 16 μέρος µας 16 δίκαιον, σε: έ……- λεσθώμειν τήν "δικαιοσύνην των ά- νωτάτων δικαστών καί θά κρίνουν ασφαλώς το δίκαιον, (428) ’Ev 'Ελευθεροχωρίω τή 7)2)57 'Ο πρόεδρος Σ.Α.Α.'Κ. Έλευθεροχωρίου ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΑΜ!ΠΑιΚΑΣ Η ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΚ0ΠΩΝ TOY B‘AEITINOY ΒιΕΛΈΣΤ||ΝΟ|Νι, 19.- Τήν ωλ- θούσαν ιΚυιριακήν καί µετά τήν Θεία λειτουργία… !! προσωπική δµάς Βε- λεστίνου- ιµέ (επικεφαλής τόν Μον Προσκόπων δηιμοδι>δάσικαλον κ. Χρήστο… Βσ6ύλιην καί έν …φγααία μετά τού νέου διευθυντού 102I 6‘Eiw Δηµοτικού Σχολείου Επλιεστίνοιι κ. Στεργίου Ήσ- σίκα, έπί κεφαλής τόν ψεγάλων τάξε- ων τού ανωτέρω σχολείου προέβησαν είς δενδροφύπυσιν 6040‘ δεν&ριιλλίων κο- .λωπιστιικ6ν, το όποία έτηΡαµιη!Θεύθη δ αυτή… ξοο…οος "κατά τού Δασαρχείου Λαρίσης. Τούτο όφυτώθµισαν είς τούς άνοιγέντας Maw; πρό 210ηιµώου ύπό ":… προσώπων είς τόν λόφον τής προ- τομής τού |Ρήγα καί είς τόν χε… πέ- ριξ τού Σταδίου Βελεστίνο… ιΣνµ6ολιιώς & Μτ:ύΒηισαν καί 10 κυπάρισ.σοι είς τόν Με… τής άσος Evan όγεννήθη & πρωταµωτύς τής "Ειλ- ληνικής 'Επαναστάσοως Ρήγας, είς µνήμην ":… ύπ.όρ τής '.Ειλπιθ:ιρίας άτε- λεσθι΄ντων I‘m?) το… "Άγγλων "Ελλήνων πατριωτων Καραολή καί Δημητρίου. Θά πρέπει νά συγχαρή κανείς τόν "ΕΜ… Προσκόπων …. Χρήστον 8066- 'λην ώς καί τόν Διω&ιντήν τού Δηµοτι- κού σχολείου κ. Στέργιο… ιΝασίικαν διά τήν πρωτοβουλία "και": awn—160mm είς &ν5ροφυτεύσΕις άσικεπδν Μόνον καί γε- …… διά τά διάφορα όκπολιιτιστικά Εργα πού γίνονται ε1ς τήν κωµόπολιν µας, κύριοι έμπνευσταί των όποιων τυγχάνωσι οί «πως… Γ. AI npnvnceemz ΜΠΑΜΠΗΣ": ει: κΑιιΑΔΑΝ Και" επίσηµα όνακοίνωσιν πρός τό πως… Γραφεία "Αντιπροσωπειών Μιτσναστώαεων ιν. Γ. ιΣαριιλ.ί'δη, καθί- σταται γνωστόν ότι 16 Καναδικόν Προξενείον ΄Αιθηνδν Εχει Ina-1010000?) ά,- πό ιμυριά&ις προσικιλήσ:ων ένω |: αριθ- ιμός τζιν ιµιι:ταναστ&ν οίτιν'.*ς & γί- νουν δεκτοί είς 16v Καναδό" είναι λί- αν πε.ριωρισ1µένος καί ως ό… τούτον 6 κ. Πρόξενος δέν Μαϊ δια6ατήριον διά τόν Καναδάν παρά µόνον διά τούς στε- νούς συγγενείς του όκ.:ί έγκατΜτη-µέ- νων όµογενων, ο?τινες προσκαλούνται ύπό τούτων πέσω τού Καναδικού υ- πουργείου τής Μεταναστώσως, αφού προηγουµένως mm“ 001106; καί προ δή cl; όπιισταµένην Μέτσο-ιν, τηρεί δέ σύστηιοάν σειράν καί διεκπιψσιοί µόνον όκείνας τζιν πολύ στενΞν συ.γγενδν mi έν όσον π.χ: υσιν άλα τά προσόντα, τά όποία θά …ιτήσηι το Καναδιικόν Προ- ξενείον. Κατ΄ ακολουθία αποτελεί νε- γά|λιιν πλάνο r'I αποπληρωµή κινηµάτων ώς διαφόρους διά τήν προµήθειαν προς: ικιλήσεων bx Καναδά ή διά τήν ταχυτι΄.- ραν διοκπεραίωσιν τής ύποθίσως πά- ρά τι;: Καναδικό Προξενείο. γΠογ.ρ.ΓΕ|ΟΝ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Δ)ΝΣΙΣ ΄'ΚιΡΑΤ1ΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ 'Υπουργείον Εμπορίου ο- νακοινοί Επί, τήν όην Μαρτίου 1957, ήµέραν Τετάρτην καί ώ- ραν 13.3Ο΄ .μ.ιμ. είς τά Γραφεία τής 'Δ)ινσεως Κρατικών ΄Λγορών έπαναλαµ6άνεται ό δ:αγω|ισµός συµΦώνως τοίς όμως τής υπ' άρ.θ, 213.354)18.9Ο9)21.8.5ό διακη- ρύξεως ήμών διά τήν προμήθεια… 7.000 Μ.Τ. είδικού καυσίµου σ'ε- ριωθουμένων ΙΡ 4. Πλήρη στοιχεία όρους καί που δι-αγραφάς δύνανται οί ενδιαφερό- µενοι νά προµηθευΘώσιν Εκ. τού Γραφείου ιΠιληροφορι&ν 10:? ‘Y- πουργείου (είσοδος έκ τής Πλα- τείας Κάνιγγος) καθ΄ όλος τάς εργασίιμους -ήµιέρας καί ώρας. (430) 'E-v 'Αθήναις τή 18-2- 1957 EK ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΩΣ ΚΡΑΤΙΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ 29ον Κ.Τ.Ε.Λ. .NOMOY ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ — ANAKOINQIIZ Φέρομιειν είς γνώσιν τού έπι6α- τικού κοινού, ότι άπό τής 21ης τρέχοντος τά δροµολόγια Ζαγο- ράς καί Στεφανσδιικείου θά έκτο- λοι";νται ως κάτωθι: 'Ετορα τούρκο… εσηµειωυη επι- σης χθές τήν μεσηµι6ρίαν οίς.ι σω- ρόνι άποριριιμιµάτων είς τήν συνοι- κίαν Καζανάκι. Ειίδοποιιγθείσα κα- τέφθασεν έπί τόπου ή Πυροσ6εστι- κή Υπηρεσία, ή οποία ε'νετόπιιοε καί κατέσ6εσε 16 πύρ, 16 όποίον, σηµειωτέον, ήπείλειι τάς πέριξ οί- κίας. Η "κοπριά… "σε"!!! ΚΗΠΟΥ τον mnomov EnlMEAHTHPIflY Ει΄ις τήν δημοσια… πορίληώιν δ ιακηρύξεως διά τήν κατα…ν … ι- ιγραφείων τού| Έ… ποµπού καί µίαν Βιοµηχανικού 'ΕπιιμεΙλιητηρίω Βόλου &: τυπογραφικής (Σιθωνίας άνοιγµά… ότι άπαντα τά |σχετικά τής µελέτης είναι ικατατεΘ:ιιµένα έν Βολφ καί έν τοίς Γραφείοις τού 'Επαγγολιµατικού καί Βιοτεχνικού ΄ιΕπτιµπλητηιρίω Βόλου &… τού όρΘού έχοντας ως έξής: «"Α- παντα τά σχετικά τής µελέτης είναι κατατε&ιιµιένα εν Βόιλω mi έν τοίς |Μαγείας τού 'Ειµποριικού καί Βιοµη- χανικού 'Επιιµολιη…ηιρίω Βόλου ένα: οί ενδιαφερόµενοι δύνανται νά ΜμΒάνουν γνώσιν καθ' άπάσας τάς ΦΜίµους ήιµέρας καί όπως». ΥΠΕΣ"! ΔΗΛΗΤΗΡ|Α!|Ν ΑΠΟ ΤΑ! ΑΝΔΌΥΜΙΑΙΕΙ! σε": ΚΑΘΑΡΙΣΤΗΡ|.Υ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 19. - Τάς νυ- κτεριινάς ώρας χθές! ή Κούλα Χα- τζηµπού…γισ, θυρωρος, υπέστη δη- ληιτιηρίασιν προιφαιιιως εξ αναθυμιά- σεων τριιχλωροαιθυ-λιενίου, 16 0.1101- αν χρησιμοποιεί τό εύρισκόµενον ε1ς 16 'ίσόγειιοιν τού µεγάρου καθα- µυστήριο… «Ζενίθ». 'Ο ίατιρός συ- νέστησον όπως έγκαιτιαλείψη αύτη το .μέγαρον, λόγω φόδου επιδει- ιύσεως τής καταστάσεώς της. Κατά πληροφορίας, οί ένοικοι τής οίιωδοµής πρό καιρού 0111360,- λον όγω'γήν κατά τήςι διευθύνσεως τού καθαριιστηρίου, ή όποία £1196- ικειτο νά ό…διικσισθή τήν 25ην τιµέ- χσντ.σς. Διι΄ αύτ'ήςι ζητούν αποµά- κουνσι'νι τού καθα-ρ-ιστηρίω, διότι όκ τής -λειιτοιυργίσςι του κινδυνεύ- ουν να ύποστούν Βραβείων δηλητη- ιρίασιν. ΒΡΕ'|'ιΝΝ.! Α0ΥΞ .|ΛθΞΕΝΙΙ ΤΩΡΑ ΤΟΥ! ΓΥΜΝ|ΣΤΛ! ΜΠΞιΝιΤΦΟιΡ1ΝιΤ, ('Αγιγλία), “Spam-31 9mg.— 'Οι Δονξ τού Μπέντφορντ, 'ι & ποίος θεωρείται σήμερον ως ο πλέον κοµψά ντυμένος άνδρας τής "Αγγλίας πρόκειται νά παρολα… άσυλο… είς τούς I‘m" dune. 1 αντιπάλους του, τούς γυ- ιµνιστάς τής χώρας. Πράγµατι, δεδομ- να: 811 οί τελευταίοι ούτω» συναντούν έξαιρςτικάς δυακολίας διά τήν ανεύρε- ισιν τοποθεσίας, όπου καί θά σνγ&ληθΞ τό Διεθνές Συνόδριόν των κατά τό 1958, κατέφυγαν είς τόν πλούσιον "Αγ- ψιλον :ύπατρίιΕ-η-ν, ό όποίος καί Μοσχί- θη τελικός ότι θά τούς δοηθήση. Ντα θά Μοσχαοηθή είς τούς γυρνιστάς τό κτήμα ιΒόιµπουρν, είς τήν ΙΚοι…µιτοίαν τού Μπέντφορντ, όπου καί θά συγιωντρωθούν ούτω διά v’ αναπτύξουν τά σχέδιά των περί τής διαδόσεως τού γυµνισµοι"ι είς 16v κόσµον, T6 κτήµα Βό-,ι.πουρν είναι Ιδιοκτησία τού Δ…ός, Εχει. &: στα- σιν πολλ6ν χιλιάδων Δπωίων είς τήν Με… καί Μριιλαµ6άνονται λειιµδνες, δάση, λίιµιναι καί ιµιιιιφά ρυάκια, είς τά Amid & “(mayhem οί έν (Καμια… περι6ο'λή σύνεδροι. INAEPIOI l'IEPInATOI ΛΓΑΓΟΡΔ|ΤΛ! ΑΚΙΝΗΤΩΝ NEA YOPKH, (M.‘n.T.)'— Μία κτηµατοµεσιτική εταιρια τού 'Κ'λή6ε-λαπ ΄έΘεσε-ν είς τήν διάθεσιν των πελατών της, οί ό- ποίοι ενδιαφέρονται δι' άγοοάν ακινήτων, τριθέσια ελικόπτερα διά των οποίων δύναται νά τους µεταφέρη από 16 κέντρου τής πόλεως είς τίς διάφορες συνοι- κίες. Κατά τήν διάρκεια τού έ- νσερίου αυτού περιπάτου, πού πα ρέχεται εντελώς δωρεάν, δ ύπο- ψήφιος πελάτης δύναται νά ά…- ληφθή τήν άκρι6ή τοποθεσίαν τής οΙκίσς, τήν όποίαν ένδιαφέρε- ται να αγοράση καί νά παρατη- ρήση τόσον το άκρι6ές μέγεθος τής κατοικίας όσον καί το πρά- σινου πού τήν περι6άλλει. 0 ΣΥΓΓΡΑΦΕΥΣ ΜΙΛΑΕΙ, ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΤΑΙ ΕΙΣ ΔΙΚΗΝ ΔΙΟΤΙ HPNHIH KATABEZIN ΟΥΑΣ|ΠΚιΤΩΝ,19.- 'Ο Θεατρι Μάο συγγραφεύς καί σύζυγος τής ΜαίιριλΙυν Μι:|νρόε, ΄΄Α.ρΘουρ Μίλλερ, κατηγοιρήθη σήµερον «επί 11szpr— νήσει τού Κογκρέσου…» Τό γεγο- .ng δφε:ίιλοταιιι dig τήν &ρνησιιν τού έν λόγω συ…γγραΦέωςι να άπο- καλ|ύψη είς τήν άρµαδίαν Επιτρο- πήιν τής.- Β…ουλήςι τά όνόµατα ούλων του συγγραφέων µέ τούς όποίους είχε παραστή είς µυστικός συσκέ- ψεις τού Κοµμουνιστικού Κόμμα- τιοςι κατά το 1939 καί 16 1940. "Οι ΄΄Νθρουρ ιΜίλλιερ είχεν άρνηθή, ωταΘέτων ενώπιον τής ανωτέρω έ- πιιτιροπής| 16v ΄|ούνιον τού 1956 ότι ύπήιρξε ποτέ κομµουνιστής, πα ρεδέχιΘη όµως ιότι εύρίσικετο εΙςι σιχέ σε… µέ κοµ.µωνιζούσας οργανώ- σεις. Ο θεατρικός συγγραφεύς εί- πεν είς] τήν επιτιροπή.ν ότι" δέν ύποπτηρίζει τώρα τάςι κοµµουινι- στι|κιάς' επιδιώξεις, ήρνήθη όµως νά κατονοµάση το λιοιιπά πρόσωπα, µετά «:… οποίων είχε μετα6ή είς συγκεντρώσεις, είπτΣιν ότι «έµποδί ζεται &… τήν συνεί΄δησίνι του νά αποκαλύψη άλλα πρόσωπα καί νά προκαλίση δυσαρέστους mauve-112i- Ι) Βόλος - Ζαγορά: 14.Ι5΄. Ζαγορά — Βόλος: 8.00΄. 2) Βόλος — Στεφαινο6ίικειον: 8.00΄. 8 ΄Στεφανοι6ίκειον - Βόλος: .4 ΄ "Εν Βόλο,) τη 19)2)57 'Ο Πρόεδρος: ΧΡ. ΜΠΑΡ'ΔΑιΣ (443) ας είς αύτά». σε τω Θάνατο…) τής προσφιλούς τ…Ε"0ωπ-35ώ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡ|0Ν Πόντος τούς οπωσδήποτε συµιµετσσχόντας είς 16 πένθος «µας μας μητρός επ…": ε. κΔΡπΕΩΡΙ'οΥ τήν 10ην Μαρτιου 1ΤραΥμυ'1υιινιι|- &] εύρεία σύσ-κεψις ε|ς τά Γρα- φείσ τού Κονσερδοποιείου 'Αγριάς είς τή… όποίαν & κληΘή να µετά… αηη καί ο ύφυπουργός Γωργίαςικ Μανέντης καί καθ ήν & έξετασΘή από πάσης πλευράς 16 ζήτημα τής φρουτοπαραγωγης ως καί το ιληπτέα μέτρα προς προστασίαν της Είς τήν έν λόγω σύσκεψιν θα µετάσχουν οί πρόεδροι των συνε- ταιριιαµδν καί το… κοινοτήτων ":… φρουτοπαραγωγικιων περιοχών τής περι…φερείαις: µας, καθως καί ω- ρισµένοι' παραγωγοί, οί όποίοι Ξ- χ.ουν άσ'χοληθή οίδικως µέ το Θέµα της προστασίας της φρουτ-οτταρα- γωγής… Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣ1Σ ΕΛΑ|'ΩΝ ΑΡΓΑΛΑΣΤΗΣ ΄Αφί-κοντο χθές ιένιταύθα έκπρό- σωποι τού συνεταιρισµού ΄Αργσλ|σ- στής, οιί όποίοι σιυνιειργάσθη.ιΜν ;µέ τούς. όρµο-δί-ους τής "Αγροτικής Τραπέζής καί τής 'Εινώσεως συνε- ταιρισµών Πηλίου Επί τού ζητή- µατος τής' παραδόσεως ε'λσιών ύ- 116 των µελών τού αυνεταιριισ'μού είς τήν συγκέντρωσιιν. Συνεφωνή- 0η όπως τήν προσεχή Παρασκευή… .µετα5ή εΙςι ΄Αργσλαστιήν δ διευθυν- τής τήςι 'Ενώσεως κ. Γ. Ζαχα- ρίου, διά κ: ρ-υΘµισΘούν οί λεπτο- μέρειαι τής παραδόσεως, ωστε &- πό τής προσεχούς έδδσµάδος νά &…" ύπό ":… παραγωγών ή πα- ρόδοσιις Βοιών. Η ΕΛΑ|Ο'ΚΑΙΛΛ11ΕΡΓΕ|Α ΕΙΣ TO ’NOTION HHIAION Oi έλαιοκιτηµατίαιι τού Νοτίου µηδενιισΘο΄ύν εαν εξακολουθήση έπί τινας Με»… ηµέρας ή Επικρατού- σα όινοµ6ρία. Η Σ…'ΥΝΕΛΕΥΣ III TH Σ «1ΞΛΑι|ιΟΥΡΓΙ ΚΗιΣ» 'Ο πρόεδρος τής (Ενώσεως Συ- ν.…..ρ…µ… Πηλίου κ Κωστακό- πουλοςι καί ό αντιπρόεδρος αύτής κ. Κολέτισος αναχωρούν είς Αθή- νας, δια να λά6οιυιι μέρος είς τήν γενική… σιυνιέλευ-σιιινι τήςι «΄ιΕλαιουρ- γικήςι», ή όποία θά πραγµατοποιη- Bf] τήν προσεχή ιΠσιρασιυευ…ήν΄ 22αν τρέχοντος. Κατά τήν παραµο-νήν των είς: ΄Αθήνας οί ανωτέρω έκπρό- σωποι τής ιΕιικί>σι'.ο:ς θά καταδίκ- λουν ένεργείας διά την χορήγησιν τής εγω…"… ύπό τής ΄Αγροτι- κής Τραπέζης δια τήν συγκέντρω- σιν µαυρο… έλαιο… µιιιιιροτέρωνι µε- γεθών, ήτοι από 381—450 τεµα- χίων κατ΄ όκδινι. 0 ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤ|ΚΩΝ ΟΡΓΑΙΝΩΣΕΩΝ Αρµοδίως άνιεκιοιινώθηι, ότι 6 δη- µιουργηθείς Θέµιδος περί 16v E- λεγχον των γεωργικών συνεταιρι- στιικων οργανώσεων δέν ανταποκρί- νεται πρός τά πράγµατα, δεδομέ- νου, δτιι ένιεριγείται έξονυχιστιικός διοικητικός, διαχωριστικές: καί oi- :xovopux6q έλεγχος minim ύπό εί- δι'κής ύπηιρεσίαςι τιήιςι ,Αγρ=.οτιικής Τραπέζης, είςι ήν μ-ετε6ι-6άσθη ό κρατικός] Ελεγχος. nm. ΜΑΣ BAEI'IOYN OI EENOI ΥΠΟΔΟΧΗ 'ΣΤΗ ΝΕΑ ΟΠΩΣ ΚΑΙ TO AOYAO-YAAKI HIITTE'Z ΠΟΥ AIAOYIN MIA 20v ..Σύµφωνα µέ ιµιά πωηά ελληνική παράδοση τούς ξένους δέν τούς πρού- παντούν έξω από τό οίκηµα, τό όποιο πρόκειται νά έπισκι:Μν, … Βγαί- vow καί τούς. υποδέχονται µακρυά ε…' αυτό. το µέλη τού δηµοτικού σνμ6ουλι΄ου τής |Νέας ΄|ωνίας ύπεδέχθησαν τήν σο- 6ιετική αντιπροσωπεία σέ µιά γέφυρα, .… ανν51΄.:ι τήν 'Νέα "Ιωνία µε τόν Βό- -.λον. |Κατε6ήκαμε άπό τά αυτοκίνητα καί προχωρήσαμε πρός τό δημαρχείο μέ το πόδια. ΣΕ δύο τό µήκος τής διαδρο- ιµής, σπάνε) στά στενά πεζοδρόµια καί σέ µιά εξέδρα, πού ανήγειραν ιµέ …µε- ιλεια, περίµεναν όιµάδες άν%άπωγ µέ ΜΜΜ… στά χέρια. "Ανόιµοσα τους ήταν νέοι, Με: καί γρηούλιες, πού φ:- ρούσαν τά γιορτινά τους. "Ο-λοι χα- ρούμενο-. "να" το χερι τας, χειµ- ψτών Μιά λ.:πτωαµωμινη κοπελα… ..ε ρα µάτια, προχωρεί πρός τόν {awh- μενω µ' Ενα ιµιπσυκέτο Μ…… καί χάνοντάς τα από τή συ…γκίνησι άρχισε νά Main. Τήν έλεγαν Πωγώνι: Τί…- γ…. 'Η νεολαία άνό… στήν Μπέλλα αύτή νά χαιρετήσηι τού» ξένους στά ού- να… πού χωρίζουν τόν Βόλο από τήν Νέα 'ι|ωνία. Τά πρόσωπα … άνθρωπον είναι χα- ρούµενα καί φαίνονται συγκοκινηι=ένα. "Ενας άνδρας σηκώνει… ψηλά, πάνω από τό κεφάλι του, τά χύµα του καί σφίγ- γει τίς παλάµες του σε Ξνι5ειξιι χαιρε- τισιµιού. Τήν ίδια στιγµή φτάνει τροχα- '..'# τος ι,…ιιέ ποδήλατο Ενας πιτσιρίκος µέ µαύρα "έξυπνα ιµάτια, κατε6αίνει απ΄ σύτό καί προχωρεί µέσα από 10 πλή- θος στίς πρωτες γ:ραµιµιέις. Σάν νά φαί- νεται πι΄.ς άργησε Ιλίιγο καί ψωναζει κάτι τό ενθουσιαστιικό, από τόν δρόµο ακόµα. το χειροκροτήµατα γίνονται όλο καί πιό ένΘουισιώδιη. Μπροστά στό οίκηµα τού Δηµαρχεί- ου ξεχωρίζει στο τό πλήθος ιµιιά Ναυή γυναίκα ντυµένη κοµψά. -΄'ιΑς άνΘήσιη ή Φιλία ψας που τό λοιΛλω5άκι αύτό! φωνάζει καί προσφέ- ρει στόν Σσυλίιµιενκο Eva χρυσά-Θεµα. ‘H: |Σοι΄Λλα Momma, όπως Ιλ-έγεται ή ιγυναίκα αύτή, Θέλησε νά προσφέρη 16 &… αύτό από µέρους τής οίκο-γε- νείας της. Τά λόγια της έπιιδοκ.ιιµάζον- ται άπό τίς έπαφιηιµιί…ες τού πλήθους. Στό ψαρά οίκηµα τού δηιµαρχείου εί- ναι τόσοι πολλοί, ούτοί πού θέλουν νά ακούσουν τήν αντιπροσωπεία µας, m oi δηµοτικοί σύµ6ουύοιι καί οί φιλο ιξιενώμενοί τους αναγκάζονται νά στο.- θούν Επάνω στά σικαλοπάτια τού δη- ιµαρχείου. .. "Η θεριµότητα καί ή εΐλιικιοίνεια πού δείχνουν γενικά στήν ΕιλιλάΞα γιά τούς ισο5ιετιιιωύς ξένους, σννωδ:υαν µόνιμα &- καί τήν αντιπροσωπεία τού Ροστώ6. "Ετσι όναγκάσιΘη.κιε νά παροιμ'είνη στή- ιΝιέα ΄Ιωνία καί στόν Βόιλο καί τήν ε΄- mop-£1111 mi τήν ιµειΘεποιµένη. Οί momma. σεις νά έπιακιεφΘή τά Εργοστάσια, τους -…ργάτες, τούς ψαράδες καί τους έιμπόιρους ήταν τόσες πολλές καί τόσο σπίιµονες, ωστε ή "Μπι τους δέν ή- ταν δυνατή. «I'H (iii-811a δέν Μάτι" τά δικαστή ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ PM!" 1111110Σ10ίΡΔΦ01 11110 ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΕΙΣ 1'11|1 ΠΜ… ΜΑΣ ΙΩΝ1Αι.-- «ΑΣ ΑΝ011ΣΗ Η Φ|ΆΙΑ ΜΑΣ, ΑιΥΤΟι.. ΟΤΑΝ Η ΑΛΗ- .)).- θΕ|ιΑ ΔΕΝ ΦΟιΒΑΤΑ| TA AIKAIITHIPIA.-— O ΛΑΟΓΡΑιΦΟΣ Kl- ΤΣΟΣ MAIKPHZ‘ KAI TO MIIKPO TOY MOYZEI'O.— OI ΜΕΛΟ- 1ΔΕΑ ΤΗΣ ΛΑι|'ΚΗιΣ ΤΕΧΝΗΣ ρια», λέει .… σοφή παροιιµία. '11,)an- σε µόνο νά συναντηθή κανείς… Ετσι άι- πιλά, ιµέ τούς απλούς εργαζοµένους τής ενώ", γιά νά νοιώση αµέσως πόσο ξένοι είναι αύτοί ιµέ τήν εχθρότητα καί τό µίσος πού κηρύσσουν µερικοί κύολοι τα"; εξωτερικού γιά νά υπονοµώσων τήν είρήνη. Τήν Κυριακή & Κίτσος Μαρής µάς περίµενε ακρι66ς στήν ο… του, για νά µάς όδηγήση στο σπίτι του, όπου & exam-1: τό μικρό τα: µουσείο. Μιά Σ:6ραλΕτ, κίτρινη σάν καναρίνι, ξεκίνησε αµέσως κι' αφού διέσχισε τήν παραλία, έστριψε από µερικά στενά δροµάκια καί ma; µετέφερε. έξω από τήν πάλι. T01: είδαµε καί τίς µεγάλες καταστροφές πού προξένησαν οί σεισμοί στόν Βόλο. Στους σεισµαπαΘείς όδω…ν τήν ύπόσχεσι ότι θά xopquoC-aav όση- 6ήμοτα γιά τήν επισκευή ή τήν ε.… να… ι'.-.…. 'ι:":τ τα.; το πως"; £300— σαν ..::. .::.αν- :ι-Σ>.' "Οι Ω-'. -. τα. -'Εγω προσωπα… είπε : Μακρής, πήρα µόνο το "ένα δέκατο τού ποσού, πού ιµού χρειάζεται γιά νά χτίσω τό σπίτι ιµου. Μά Εγώ έχω καί µερικά άλ- ι'λα έσοδα.... 'Ο Κίτσος Μακρής είναι… κάτοχος ιός Μικρού τυπογραφείου. Αότό τού δί- δει τήν δυνατότητα να mafia. µέ τίς έρευνές του καί, πράγµα πολύ πο- όαρό γι΄ οι)τόν, νά έκδί'δηι τά 6:ι6ιλιία του… καί τά ιλωκώιµατά του. Αύτά το κυ- κιλοφορεί & Κίτσος δωρεάν μεταξύ τόν ασχολοι'µε΄νων µέ τήν λαογραφία. "Οπως .μάΘσιμ-, καί ή γυναίκα τού Κίτσου φγάζετσι σ ένα φωτογραφείο τού Βολου καί ο µισθός της συµπληρω- νει κατά ένα ιμ1ος τά έξοδα των δρου- …. στίς όποί-;ς 16 ζεύγος αύτό Εχει αφιερώσει τή ζωή του. .."; ξ- Τό καινούργιο σπιτάκι, πού τό ζεύ- γος Μακρή χτίζει µέ δικό του σχέδιο… δέν .προ6λέπει τόσο τήν έπίτ-:υξι κομ- φάρ γιά τούς ίδιους τους ο΄ικοδεισπότες. άλλο αποσκοπεί κυρίως σε" ψιά επιτυχή διαρρύθµισι γιά τήν τοπΘέτησι το… τις- θυµάτων. Η σύζυγος τού Κίτσου, ή Κυδέλιη, μιά όχι ψηλή Macao-monk}; γυναίκα, .µ&ς όπο5ι΄:χΘη µέ τό τριετές παιδάκι- της στά χέρια. Στό πρώτο δωµάτιο, πού χρησιιµεύει για γραφείο τού οίκοδεστπότη, δέν οπώ- ιχει τίποτε άλλο εκτός από ένα γρα- φείο καί ιμερικά ξύλινα σκαµινιά. Σ…"… νεοχρωµατισιµένως τοίχους κρέµονται πολλές γρα6ιούρες καί εικόνες µέ πα- λιά γραπτά. 'Η ιΚυδέλη, τό 'ι΄διο πεντακάθαρηι, & πως καί τά ιµιιιιφά δωµάτια τού σπιτιού, πού τά ("γυρίζει µόνη τηις, τοποθέτησε επάνω στο τραπέζι: ιµιιά µιποτίιλια λι- κέρ καί Ελληνικά γιλιιικίισ1µατα mi αφού ιµάς ζήτησε συγγνώµη… γιατί δέν θά µπορούσε νά ιμιετάσωη στή συζήτηση απεχώρησε. "Επρεπε νά πάη στή 6ου- λειά της. Ζιητήσσιµιε άπό 16v οικοδεσπότη νά ιµάς εξηγήιση τούς τρόπους τής δου- ιλιιάς του.. -'΄1σως Θά έπρεπε νά σας δείξω πρό (ΣΥιΝιΕΧΕ.|ιΑ είς τήν 4ην Μίδα) … "οι… .Διεκοψε τι… ΑπεΡι'ιΑΝ:ιπειΝ….' META ENAEKA‘THMEPAZ :KAI'II‘IPOINI, 19.— 'HI αρχηγός τής φοµινιστιικ-ής αίγυπτιακιής κινήσεως «Ματίας τα"; Νείλου» ΙΝΙτόιρια Σα- φήκι διέκοψε τήν απεργία τής ”uh/11g σµέχρι Θανάτου» τήν οποίαν είαιεν άρ- πίσει τήν 6ην Φεδρουαρίω είς ένδειξ.ν διαµαρτυρόας έναντίον τού δικτατορι- κού …αυτό… τού προέδρου ιΝασ:π΄,ρ καί τής man-aid; των ίσραηιλι-.ι.κδν δυνάμεων επί αιγυπτιακού εδάφους. "Η κ, ιΝτόρια Σαοήκι "πιούµε…" Επί Ενόσω ήιµίρας νήστις, χωρίς όµως, νά κατω… νά δηµιουργός… (:… σό- ΔΑΝΕΙΑ ΕΙΣ ΔΗΜΟ)". ΥΠΑΛΛΗΛ0ΥΣ Κατ΄ όνακοίνωσιν τού δουλευ- τσύ κ. Μήτρου, ένεκρίθη ή χορήγη- -σιιςι είς τούς κάτωθι-ι δηµοσίους ύ- παλ.λήλου.ς: τζιν έξήςι δανείων: Γ. Βολιώτην 5.600, Γ. Γαυγίδ'η'ν 5600, Αι. Δηιµηιτιράκην 7400‘, K. Ka- ψοι΄ιρηιν 10.100, ΄Ε'λένη Μωρα'ίτου 7.400, |. Παπαδηµητρίου 3.450, "Αιννα Σακιπλ.λάρη, 7.800, ΄Αλειξ. Στούρναεν7.050, Βασ. Στεργιόπσυ- λον 7 450, Χρ. Σπυρόπουλον 6.650 καί "Εµ. Χριστοο0ρέκην 4.100. fll "|… 1111111111 ΕΜΥ… ΠΙΣ ΙΙΥΥΙΙΙΙΙΙΥ Π.ληροφορούµεθα ότι ή Ε.Πο διά τηλεγραφιικής όντοιλιής της πρός τόν ένταύθα όντιπ-ρόσωπον τού Ku- πέλλο-υ 'Ελλάδος καθώρισεν όπως τήν προσεχή Κυριακή… είς τήν πό- λ' ιν μας πραγµατοποιηθούν δυο &. γώνες τού ανωτέρω θεσµού. Συγ- κεκιριιµένως είς τό γήπεδον τής N. ΄|ιωνίαςι ό Παγασητιικιόςι σε: ο…- µετωπίση τόν Κένταυρου, Eve} είς τό γήπεδον τού 'Αναύρου, ό Όλυµ- πιακόςι άναµιετρ&ταιι ιµέ τήν όμάδα τού Γ. ιΣ. "Αλµυρού. Κατόπιν τού- του τήν Κυριακήν ούδείς φιλικός ως… θα διεξαχθή είς τήν πόλιν µας. ΤΟ Π PQTAGAHMA ΜΠΑΣΚΕΤ Τήν ιπρω'ίαν τής προσεχούς. Κυ- ριακής άρχεται είς; τή νπόλι'ν µας τό τοπικόν πρωτάθλημα µπάσκετ. Ούτω είς τό γήπεδον τής Ν. ’11.)- Μας Θα πραγιµατο…ποιιηθή ή έξόχως έν-δι-αφέιρουσα συνάντησιςι Νίκης- Τρίτωνος. 'Η δυνσμ'ιικότης το… δύο όµάδων καί ή τεχνική κατάρ- τι.ισις' το… παιικτών του, αποτελούν έγγύησιν ότι οί φίλαθλοί p0; θα παρακολουθήσουν ιµίαν ισιυναρπα= στικήν &ναµέτρησιιν. Σ-χετικώς' πλη ροφορούµιεθα ότι… μέ τήν 'Νίικην θά αγωνι>σ-'θοιύν καί οί Δάμτσας καί Σταµατίου, .μετακαλούµ-ενοι πρός τούτο έ… Θεσσαλονίκης καί Εξ 'Α- θηνών, όπου ούτοιι διαμένουν. ΓΑΜΟΥ ΦΙΛΑΘΛΩΝ Τό απόγευµα τής παρελθούσης Κυριακής είς τόν ίερόν Ναόν τής |Ειύσιγγολι'στρ'ίας έτελέσθησαν οί γάμοι τού σύµπαθσύς ποδοσφαιρι- στού τής Νίκης Νικ. Σι…νάκη 'pc- τό τής οίκο…κυροπούλιαςι Δήµητρας ΄Αραµπατζή. Πρόςι τούς εύτυχείς νεονιύµιφους oi ψίλαθλοι τής πόλε- ως µας δια6ι6άζουν τάς πλέον έγ- καρδίως εύχάς των. MIA ENAIA¢EPOYZA ΓΝΩΜΗ Διιορμηνεύοντες. τάς απόψεις… ί- κανού αριθµού φιλάθλων 510111111013- µεν τάς. άπόψειςι των περί ένιόςι σο δαρού θέματος. Σιι.ιγ-κιεκριιµένως οί φίλαθλοι! όλων των σωματείων καί 18101 έκείνων πού ούρίσκιονταιιι είς ίκα'νοποιιητι'κ-ήν οίκονιοµι.κήν κατά- στασιιν έκφρόζο-υν τήν γνώµην όπως παλαιοί παύκιταιι τών όµάιδΏν των οί όποίοι ακόµη; ασχολούνταν έπρ- γώς µέ τήν δραστηριότητα των συλλόγων των &… προπονηταί αύ- τών, αποσταλούν δαπάναις τών οί ικε'ί.ων ε.…ή…… των είς σχολός προπονητών τού έξωτερικού. Οί]τω µέ πολύ όλιγωτέρας δαπάναςι, τό σωματεία 'μας & έχουν προπονη- 101; npoepxo.pév0-u;. |ένα τών ίδίων παικτών των καί οί όποίοι καί- τήν νοοτροπία… των νέων ποδοσφαιρι- στών Θα γνωρίζουν καλλίτερον καί πλέον συνδεδεµένοι Μικτός µέ τόν σύλλογό… των θά είναι. Ποία… γνώμη-ν έχουν επ σύτού ή Νίκη, ό ΄0λυμπιακός, ό Παγαση- τικός καί & "Εθνικός; ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΜΟΥ ΙΙΙΙΗΘΣΙΙΙΙ'ΡΑΦΠΥ 111111 ΕΠΙΣΚΕΨΙΙΥ Ε (ΣΉΝ=ΕΧΕ|:Α οκ τής 3ης σολίδος) τα τούς θησαυρούς ιµου, ιµας ότι: ιµέ ένα… συγκρατηιμένο χαµόγελο ό Μακρής. Δειµένος στενό µέ όλες αύτέ τίς πα- λιές ιγιρα6ιού.ρες, τίς Βλάχικα, φορε- σιές, τίς ποιιµενικές φλογέρα, τίς λα… οκάδες, & οίκοδ:σπότης ιµας 0.111111060— ιλε΄ι', Βλέποντας .ότι' όλα αύτό το πρά- γιµατα τό. προσέχουν οί ξένοι του µέ έν- διαφέρον, Σ-νμπΜρώθηκαν ήδη είκοσι ένα χρό- νια από 1.61: πού εξεδόθη τό πρώτο 6ι6ιλίο του. Αυτό ήταν αφιερωµένο στή ζωή καί 10 δημιουργικό έργο τού .101- κού "Ελληνα ζωγράφου θεοφίιλον. Τώρα ό Κίτσος Μακρής είναι our/9001213; Εξ ι6ι6ιλίων. Τό τολ=:υτσίο του πού αφορά τίς ΄παλιές ενδυµασίες, τό τύπωσε στό τυπογραφείο του σέ 3'50‘ αντίτυπα καί τό 100 Με: αύτό τό χάρισε… Δέν είνα… πολύς καιρός πού ό K1- τσος Μακρής έκαµε "εκθεσι- σέ διεθνές |σννέδριο γιό τή ιµ":λίΤ.η τού Βυζαντίου καί ήλθε σέ επαφή ιµέ επιστήµονες τής Γαλιλίαςι καί τής ΄.|ποΙλίας. -'Ποιλύ θάθελα, ιµιΞς είπε ό Κίτσος να γνωιοισθδ µέ τούς |Σο6ιετικούς λαο- ιγιράφους. ΕΤιµαι ύποχρεωιµέινος στή 61- 6λιοθήκ>η σας τού Λένιν. "Οταν παρε- κάλεσα νό ιμού στείλουν τό όι&λίσ πού χιρειάσΘηικα, άπήντησεν αμέσως στήν πα ωάκιλιη-σί ιµο.υι… "H‘- ένειργητιικότης καί ή όργατικότ.1ς τού 1Κίτσου Μακρή είναι πραγµατικά καταπληκτική. Παρά τό γεγονός ότι 6- οχαλείται ιµέ τήν …συ|λιλο…γή τον ιµόνο στίς Υ|ΜΙΙ 11111 1111 11111111111 ΑΘΗΝΑΙ, 19-:. 'Η τιµη τής χρυσής λίρας 'Λγγλίας διακυµάν- θη σήμερον πέριξ τών 322 δραχ. Μετοχαί Τραπεζών: 'Ελλάδος 1.270, ΄Εµπορικής 137, Κτη- µατική-ς 200, Λαϊκής 680 «0.1 Έθνι'κής-'Αθηνών 680. Δάνεια 1881. —— 1884 72, 1887 -— 1889 µονοπώλιο: πάγια 63,50, 1910 110 έκστσµ.. 56,50, 1914 500 έκατοµιμυρίων 104,50, 1902 Σ ιδηροδρόµων 49, 1924 προσφυγικά: είς ιλίρας 101 , 1925 ύδρεύσεως 3.100, 1931 παραγωγικού 109, µεταναστεύ- σεως 3, ανταλλαξίιμων 8% 8,60, 1931 λιπασµάτων 550, 1954 παραγωγικού σειραί Α΄, Β΄, Γ΄ 140, σειρά Δ΄ 144, σειρα Ε΄ 155, σειρά ΣΤ΄ 170, Κτ-ηµ…ατιικής είς λίρας 197, 'Ελ- λήνων ύπιηκόων 2,65, 1907 11, 1850 Λαρίσης 59. Η ΛΙΡΑ ΕΙΣ ΒΟΛΟΝ 'Η τιµή τής λίρας είς Βόλον |8ιεκύμάνθη χθές µεταξύ 321 - 324. ..…. 111111111111: "όπου…" ΚΑΡΔΙΤΣΑ, 19.— 'Υπτό άπω… τού Τµήµατος ΄ΜΜλείας συνελήφθη χθές, άς τόν σιδηιρσδροιµικόν σταθµά & σεσηιµασιµιένος πορτοοολάς ,ιΑθ. Νονό- πουλος ή "Τσιτρ&ς ή Παυλίδης, που 52, I'm Έρέιστιανης Λακωνίας… ‘O Να- νόιπουιλιος έποχιείιρητσιε να αφαιρέση χρη- ιµατιικιόν ποσόν άπό τό θυιλάκια όµιπό- ρου ένώ ούτος προΘ:τπάΘ:ι νά ανέλθη Επί τής αμαξοστοιιχίας. 'Εγέ…νετο όµως αντιληπτός καί ων5λήιφθη ύπό τού ί- δίοιι, διοιφυιγών όµως τών χ-:ι-ρών του έσπευσε να άνό.λιΘιι όπί στω€ιµιώοντος αύτοκινήταυ σε νά δ'ιαφύιγη. Συνελή- φθη 101: ύπό οργάνων τής 'Ασφσιλείας, τά 011010 καί έξηικρί6ωσαν ότι ούτος εί- ναιι έξ Επαγγέλµατος πιορτοφο'λάς, κα- ταδιικασιθείς διά κλοπας :1; διαφόρους "ψυχάς "τής κέρας Μάρκ… ή επιγραφή… ΣΤΗΝ 111111111 ΜΑΣ λίγες ώρες τής άναπαύσ:ύς του, έχει σνγκεντρώσει5ιακόσια διαφορετικά cv- 11-x1:1.p1:v0 λαϊκής τέχνης. Στά λευκώ- ιματά του ύπάρχουν περισσότερες από πέντε χιλιάδες φωτογραφίες καί aimi- νες. Στό σπιτάκι, όπου καί πρώτα χρη- σίμευε για µουσείο, υπάρχουν κάθε ε΄ι΄- δονις εκθέµατα. ιΝιο΄:΄ έπί παραδείγµατι, ιµιό "ως": τοιχογραφία ένός χωριάτι- κου σπιτιού. .Αύτό «επεστράφη από τούς σεισµούς. 'Ο |Κ΄ι΄τσος όµως καί ή γυναίκα του µάζ:ψαν ιµέ προσοχή το κοιμµάτια τού τοίχου ιµέ»σα Με: τό ερεί πια καί συναριµαλόγησαν τήν είκόνα. Χωριάτικα ύφαιντά, κεντήµατα καί ύ… φάσματα... "Νά, ιµιό ολοκληρη συλλο- ιγή από διακοσμημένες ιγικιλίτισες.., Μιά παλιό λύρα... ΙΜιό 106190 "τή-ς έποχής τής τουρκοκρατίας. Πάνω σ΄ 011111- ύ- «Στήν ύγιεία σας, φίιλοι'.». 'Μ:.λιό,πιτιες από ζυιμάρι καί ζάχαρι, πού όνο.µόζονται …οκκοναν&ς». κάθε ιμελόπιττω είναι ένα μικρό έργο τής ιλα'ι'.κής τέχνη-ς. 'Α=5.ρά.χτια, παιγνι- 601110, ιμετωλιλικό …άντιικείιµενα οίκω- .κής χοήσ:ως ιμ-έ ΄ιλεπτό σκαλίσιµατα κάθε όντικείιµενο πού ανακαλύπτει ό Κίτσος καί τό φυιλάει µέ πσοσσ…χή καί αγάπη "για την Ιστορία, σποτ:λεί τήν ιμαρτυρία τού ιμεγάλου καλλιτεχνικού ταλέντου τού λαού. "Η ιγν.ωριιµ|ία ιμας ιμέ τόν ιΚίτσο M0- κρή ιµ&ς Βοήθησε νά κατανοήσουµε πά- ρα .πολιλό γιά τήν πνευματική ζωή τής σύγχρονης Ειλιλάδος. ΤΟΥ ΕΡΡΙΞΕ IITPIOAI ΔΙΟΤΙ ΤΗΝ ΚΑΤΗΤΘΡΗΙΕ O" AIHI'E ΕΚΛΥΤθΝ ΒΙθΝ ΘΕΣΣ…ΑΛΟΝΙΚΗ 19.-ΕΙί-ς τήν 'Κα τεριν-ην χήρα, τής οποίας τό Βνοµα δέν άνω.…" έρριψε 6ιτοιαλιον r1; τό πρόσωπον τού N1. Ζηζιώλια, έτι?" 30, ιόνταλλήιλσυ ξενοδοχείου, ό 1011010; υπέ- ιστη ελαφρό έγκαύιµατα, ιµετσιφερ'θείς είς ικιλιινικήν. 'Η δράσης προέ6ιη :ίς τό διάδηµα της διότι άποιλιΙΘεΤ=σο πρό τετιρωµήνου εκ τού ξενοδοχείου, :1; τό όποίον είµ- ιγάζετο, ιµέ τήν ικατηγο;ίαν ότι διήγεν Ξκλυτον 610v, Με…: τό «γεγονός είς την ι:ι΄.ς δάσος της είΙσήγησιν τού θύµα- τος τό όποιον είι…ογάζετο Επίσης είς τό Πδ ιόν ξενοδοιχι= 10v ΠΡΘΙΚΛΗΣΙΣ ΣΙΙ!ΜΘΠΛΗΚΤΩΝ Π.ρ-οσκαλούνται οί κάτωθι δικαιούχοι -5-ανεί ου έπ ιοικιευής, όπω ς προσέλ 90w είς τό 107 '-Ειογοτάξιον καί κατά τας έδρας 12—2, mpomxc.p1§0v1:; καί τό όι6.λιάριον τής Τραπέζης: Σακελλαρίδης Δηµοσθένης, Συκιά:- .του Ε'λιένη, Σταµατάκη Μαρία, Σµυρ- νιούδη Πέλια, Σοφοκλέους '|ωάννης, ,Στέφας Πέτρος, ΣιγΝροιµάιλιλη'ς Κων- σταντίνος, Στεργίου Εύανθία, |Σωτηρο- .πούλοιι Καλλιόπη, Σπήλιου M01910, Σά- .χου Σταµατία, Σιενιουκτισή ΄Ειλισάδιετ, Τσακαλιός Σωτήριος, Τζανέτου "Αννα καί Φρόσω, Τζαοει…ροπούλου ΄Αποστοιλία Ταµ6άκ-ης Δηµήτριος, Ταμτζή Φανή, Αη ιµ.ήτ.ριος, Τράσυσµαντ 'Ελ-έν.η, Τζανέτου Κύµα-ΜΠΕ, Τσουιράπας Κωνσταντίνος, Τί-γκας Στέφανος, |'Υ΄ζουι|.ι.έιρτηις Σπυρί- δων καί Εύτυχία, Χριστοδούλου 'Ελέ- νη, Χατζιηαναγνώστου" "Αστερια Χάνα "Αλεξάνδρα, ΧονΙδρονάισιου Ευθυµία, Χαλκιάς Γεώργιος, Χριστοφόρου 'Ξ:λ.έ. νη Χαλκιάς Βασίλειος, Χατζή ΄.Αιθανα- σία. . 'Επίοιης δια τόν σύτόν ακοπιόν ποσα- ικαλούντσι οί «0112:491- δικαιούχου δανείου κατασκευής, όπως προσέλθουν είς '10 107 ,Ειργοτάξιον (|Κουιµου-νδοι΄Λρου-΄Α- ιλεξάνδρας) κατά τός 6ρας 12—2: Βάθος ΄Ιωάννης, Γεωργίου "Άννα, «ψηλά… 'Ανδροµά-χιη, Κωνσταντινίδου ΄|ιωάννα, Μητρόπουλος |Νικόλαος, Μα- 'Ψΐ1ς Χρήστος, Χαντζη:µατού Παρασκευή. | ΠΕΝ0Η Τήν προσφιλή μας μητέρα…. αδελφήν καί μάμμην ΕΥΑΝ0|ΑΝ N. ΑΙΑΛΕΤΤΑ 6ανούσαν έκηδεύσαµεν χθές. ΄Εν BIS->110 τή 19 Φε6ρουαρίου 1957 το τέκνα: ΓεώΩν…σ καί Ρ-΄λι'….ιι-. - . α» "> " 'Ρ"'-"ν κυ6ερνήτου µεγάλας εξουσίας καί ανεξέλεγκτον δύναµιν, αί όποί αι εΤναι άξιοι τής Ιμπεριαλιστ:- κής νοοτροπίας ή όποία έπεκρά- τει πρό 200 ετών. Μετα τόνι ικ. ΄Α6έρωφ τόν ιλόγον ΄ε΄λα68ν ό αντιπρόσωπος τής" Αύ- στιραλίας σόρ Σπέντελ, ό όποίος ίισχυιρίσθηι, ότι ή (Ελλάς ζητεί νό προσαρτήση τήν Κύπρον… καί προ- σέθεσεν, δτιι πάσα έπέμιδασιςι τής 'Ελιλ-άδος ή τήις Γενικής Συνελεύ- σεως είς τό πρόδ.λημα τής Κύπρου σε: είχεν ως αποτέλεσμα νά καθυ- στ'ερήση τήν αύτο=ν.οµίαν τής νή- σου. 'Ακολούθωςν ώµί…λησεν ό αντιπρό- σωπος τής Κεύλάνηςι κ. -Ούγκάνι|νν τε. Ούτος έπέκιρι-νε…νι ώριισµε΄νας ά- πό τάς ένεργείαςι τών 581dech- μένων χωρών, καί έν συνεχεία απηύ- θυνεν έκκλησιν πρός τήν 'Ελλάδα ΤΑ ΠΕΡΙ ΔΙΑΚΟΠΗ! ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗ! ΒΟΥΛΗ! ΑΘΗΝΑΙ, 1…9.- 'Ο πρόεδρος τής Βουλής, αναφερόµενος είς τα γραφέντα, 51-1 ή Κυ5έρνησις έπι- ζητιεί τήν διακοπή-ν τών Εργασιών τής Βουλής διά να άποφύγη τήν συζήτηισιν έπί τού Κυπριακού, εί- πεν, ότι είθισται τάς παραµονός ":… ΄Απόκρεω να διακόπτωνται επ' όλίγσ,ς ήµέραςι αί έργασίαι τής Βουλής καί ή διακοπή αύτη, ή 6- 11010 πρόκειται να γι΄:νη τήν προ- σεχή έδδοµάδα, είναι άσχετος µέ τό Κυπριακόν. ΑΘΗΝΑΙ, 19.— Κύκλοι τού κόµµατος Φιλελευθέρων, αναφερό- µενα. είς δημοσιεύµατα απογευµα. τικής έ=η::;ίδσς, Ξ΄ ών «που… να ail-.011 ή Ελλάς καλως ιό.-π…. σοδ…αζευσα τούς πατριώ- τσς τής Κύπρου μέ όπλα καί ότι είναι όρθ.ή ή ακολουθουµένη πολι- τική τής Κιυ6ερνήσεως, -έξέφραζον τ-ήν κατάπληξίν των διά τα γραφό- µενα καιί παρετήρουν, ότι ή Κν- 6έρνησιςι δέν είναι δυνατόν να άρ- νείται είς τό έξωτερικόν όσα δια- 'κηρύσσοινται είς… τό έσωτεριικόν. Είς άπάντησιιν οί κυδειρνητικοί κύκλοι έξέφρασαν τήν .λύπην των, 51611 6 κ. Παπανδρέου έσπευσε ινόι Ι.-:΄ σχολιά-αη όνώθυνα καί άποψή δηµοσιεύµατα. θΑ ΙΔΡΥΘΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ: ΣΤΑΘΜΟΣ … :γΝοικιεΜοΝ XPYzoxo'I'AH 'Ο διοικητής τής 'Υποδισικήσεως BIS λου κ. Πούλος ιµετέ6η προχθές είς "Α- νω |Βόιλον καί έξήτσσ: τό ζήτηιμα τής άνεγέ,ρισεως άστυνοµικού σταθµού διά τόν Μοίον έχει εξασφαλισθή πίστωσις 200.000 δραχµών. ‘0 σταθμός ούτος κρίνεται… ότι… πρέπει να γίνη Με: τόν συνοιικισιµόν Χςου:σοχο΄ι΄ιδη καί …επι-κών π.ροκειιµένου νδ καταστή :1; τό µέλλον τό 150v αστυνόµιικόν τµήμα Βόλου µετά τήν πρός 6ο;οιρόν επέκτασιν τής πόλεως. 'E1; τήν περιόχήν αύτήν ύπαρχει έν οίκόπε'δον τού κ. Χρυσοχοΐδη ιµικρότερον τα? πηρο6|λεποµιένου ύπό τής µελέτης, αλλά πάντως έόιν ό κι. Χρυσοχοΐδης δε- χθή να κόµη ιµίαν σο6αιρόν Εκπτωσιν |… τήν ι5ιάθ:σίν του, θαµώνων Μ' 6- ψιν τόν σκοπόν σε: τόν όποίον & χρη- σιιιµοιποιηιθή, είναι: πιΙΘαινόν να προτοµή- θή τό οίκόιπε5ον τούτο ανεξαρτήτως τής έικτάσεώς του. 'Ο κ. Πούλος είχεν έπί τού ζητήμα- τος συνε…οιγασίαν ιµέ τούς προέδρους … κοινοτήτων 'Αγίου Γεωργίου κ. Α. Κα- ραιλέτον καί "Αγίας Παιρ……ής & Μα ;κιρήν καί ιµέ τόν πρόιειδιρον τού "Εξω- ρα'ι'ιστιικού Συλλόγου Χρυσοχο'ι"δη κι Α, Πολιίτην. ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΕΛΚΥ1ΤΗΡΩΝ KAI OAOHOIHTIKQN MHXANHMATHN 'Ανωκοινούταιι Η" διετάχθηι γενική &- πσγιραφή γεωργικών έιλικυστήρωιν καί ό- δ…ιητικών ιµηχανηιµάτων (ιπ,ροωθητών γαιών, ίσοπο5ωσών, απόξεστών, σε… ιστιρωτήιρων, &ε.ροσυιµπιεστών, σκωπ- θρωυιστδν, ιμαλ|αικτή.ρων, σικυ,μοδέιµατος| ιγορανών όκσκαφέων, κυλινδρικό… cr-uu- :πιεστών, ιµηχανικών σαρώθρων όργο…:πα ισίων, παραγωγής άσφαλτοιµίγιµατος, …η ;χανηιµάτων Ιδιιαστρώσ:ιως άσφαλπομίτγ|μα τος, άσφαλτο [λε6ήτων θεριµάνσεως καί ||:ιο:ντ«ιισιµού (αύτοκίνητος 100 γαλ.), ά- σφαλτολ-ε6ήτων θειριµάνσεως καί ραντι- οµού (έιλκόιμεινοι 1000 γαλ., 53010 γαλ. καί 225 γαλ.) ολοκλήρου τού Νοµού ίΜαγνη:οίας. 'Η απογραφή αύτη δι΄ όλόκλιη.ρον τόν |Νοιμόν Μαγνησίας θά γίνη οίς τό Κέν- τρον απογραφής αυτοκινήτων Νομού Μα γνησίας (Τιμήµα Στρατολογίας τού An ιµαρχείον Βόλου), θά αρχίση δέ τήν [ην Μαρτίου έ. E. καί σε: λήξη τήν 3|ην Ιδίου µηνός. O ΦΟΝΕΥΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΞ ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΝΑ ΑΠ0ΛθΙ'ΗΘΗ ΛΕΥΚΑΣ, 19.- Συνεχίζονται είισέτι οιί ανακρίσεις διό: τό Εγκλη- μα είς τό χωρίον Βασιλικό Λευ- κάδος. ιΟ δράστης χωρνοφύλαξ Κ. Φαρµάκης, ό όποίοιςι έπ-υ-ρο66λησε καί έφόνευσε τόν Ιένωµοτάιριχηιν : Μ.πουράτσαν καί έτ-ραιυµιάτιισε τόν ύποµ.οίρσρχοιν Γ. ΚωνσταντάκΙην, αρνείται να άπολογηιθή, άναµένων, ως ιλέγει, τόν άνώτερον Διοι=κητήν Χωροφυλακής ΄Ιωσννί-ν…ων. ’Ev τώ μεταξύ, 6 φονιάς ίσχυρίζεται, ότι προέ6η είς τό έγκλημα του διά λόγους τιµής. Ούτως όποστηρίζει, ότι τά δύο θύ µατα παρηνώχλουν τήν 24έτιδα σύζυγόνι του Δή µη- τραν. 'Η οίκία τού χ-ωιροφύλαικος εύρΐσικεται έναντι άκριι6ώς τού 0- a1-uvop11xofi τιμήµατος. το SHMEPINON ΡΕΣ|ΤΑΛ ΤΟΥ r. Δ|ΜΑΣΙΩΤΗ Μέ Ιδιαίτερο ενδιαφέρον ανωμιένεταιι τό ρεσιτάλ τραγουδιού τού συιµπο.λι΄ιτου 6αρυτό… κ. Γ… Δαµασιώτ.η, τό όποίον θά δοιθή τήν … ιµ. ιµ. σήµερον είς τόν «Κρόνον». Τό πλούσ 10v πρόγραµµα θά «0102111111— 1ξη ι…ιιέ τήν ποιικ-ιλιίαν του. |Κόιθε τραγούδι |θό άκομπανιάιρεται &… ιµσ-γν.ητοφωνη- …µε", ειπε, να ανεχ6ωµεν πρα- ξεις τρομοκρατίας είς 0101:8111”.- τε μέρος τού κόσµου καί ό κόσµος έχει τό δικαίωμα να γν-ωρίζη τός πράξεις αυτός». 'Εκάλεσεν έν συνεχεία τήν Με- γάλην Βρεταννίαν να αναγνωρίση τό γεγονός, ότι 6 λαός τής Κύ- πρου έπι'θυμεϊ τήν αύτοδιάΘεσιιν. «"Εάν, είπεν, ή 6ρεταννιικιή κυ6έρ- νησις έχιη άμφιιδολίας καί θεωρεί τό περί αύτοδιιαΘέσεως αίτημα ως τεχνητόν, γνωρίζει κάλλιστα κατά ποίον τρόπον δύνανται να έξωκρι- δω…] τήν γνώµ»ην του, ε΄ι΄τε διά της διεξαγωγής δηµοψηφισµατος, ειτε δια τής αποστολής επιτρο- πή)ς τού Στέμματος». Είς τό τέλος τής όµιιιλίας του ό αντιπρόσωπος τής Κεύλάιης έ- ξέφρασε ."… εύχήν όπως ή Ελ- λάς καί η Αγγλία έπιδιώξουν τήν έξεύρεσιιν ίδίας λύσεως είς τό δ- λον πρόδληµα. θ'-τ τα" :… Με; Με #5; cxp- χών. 'Ο ά-.-.ιπρόσωπος τού Καναδά ύπεστήριξε τήν αγγλική-ν άποψιν καί συνέστησε τήν αποδοχή-ν τού ψευδοσ…τάγµ'ατος καί! ό Φιλιπ- πίνος άντιπ.ρόσωπος! συνέστησε φι- λικήν λυσιν δια διαπραγµατεύσεων. 'Ο Σέρ6ος αντιπρόσωπος έκτι- ρύχιθη όναφαινιδόιν- ύπέρ τού Κυπρια- κού .λιαού καί κατήγγειλε τήν c’xy- γλικιήν τρομοκρατία…. Αύριον να είναι ή πλέον αποφα- σιστική ήµέρα διά τήν σνζήτησιιν τού θέματος. Θα όμιλησουν οί άν- τ-ιπρόσωποι Ρωσίας, "Αμερικής καί άλλοι, ενδέχεται δέ ό ΄Αµερι- κανός αντιπρόσωπος να ύπο6άλ.η ίδιικόν του σχέδιον έπιλύσεως τού Κυπριακού. 'Εν τό µεταξύ, οί "Άγγλοι κα- τα6άλουν .λυσσαλέαν προσπάθειαν διά να µή γίνη δεκτή ή έλληνιική πρότσσ:ς περί αποστολής, είς τήν πρώτος έντυπωσει τήν δημιουργη€εισ είς τήν Πολιτικήν ΟΗΕ καί 101; χ( των αρχηγών των 'Ε'λλάδσς, "Αγγλία ΄Ως έδηλώθη σήι ή Κυ6έρνησις-, συμι tum/70.109 της, 8 κήν µάχην διό τήν Θεσιν µέ πίστιν ι 511 ό αγών θα άπι Θησιν τού δικαίου Κυπριακού -λαού. ΛΟΝιΔΙΝΟ|Ν, 1‘ άποψινήν συζήτηση κού είς τήν α΄γγλικι τ'ιπρο'σωποςι Τω" Γκάλιαγκαν είπεν, δέν πρέπει να έξι Κυπρίους να παρα ωτοκρατο.ρίαν ύπ τής ξι'Φαλόγχηςι Π 1'11 ΠΑΡΤΥ… T1111 11111P11111 KPATOYMEflnfljlt ΤΑ ΣΤΡΠΤΠΠΕΙΙΠ ΦΟΒΕΡΑΥ ΑΠΟΚΑΛΥΨΞΙΣ ΔΥΟ ΑΞΣΜΟΦΥΛΑΚΩΝ ΛΟΝΔΙιΝ-ΟιΝ, 19.-Δύο τέως 51:01:0- φύλακες στρατοπέδου κρατουιμένων :ίς τήν Κύπρον κατήγγειλαν είς Λονδίνσν ότι Βοεταννοί στρατιώται συµπεριφέ- μόντα κακώς προς τούς κρατούµενους καί Τους έκτυπουν ιµΣ τους υπο(1ΤΓά- νους τις… όπλων των ως… ε΄κειντο επί τού εδάφους. Οί δύο δεοιµοφύλακες είναι 6 Ού΄ι'ιλλιαµ Ούίκοιµ, 49 ετών καί ό Ντέ- 16 Τούν, 37 έτδν. Ούτοι ο……" mi µερον προς τους αντιπροσώπους τού Τύπου κατά τήν διάκειαν ειδικής συγ- κεντρώσεως είς τήν Βουλήν των Κοινο- τήτων, οργανωθείσης ύπό τού Έργα- τικού 6ουλευτού «. Μπρεκγουαίη, προέ όρου τής κινήσεως διά τήν όλευθφίαν των αποικιών. ΑΑμφότεροι οί διεσ1µοφόλακες €πέΞει- gay ;1; τούς δηµοσιογράφος αντίγρα- φα εγγράφων ωυ5……όι…ν τας κα- ταγγελοµένας πράξεις. Είς τό έγγραφα, τό οποία άπεστάλησαν είς τόν ΟΗΕ δεί": νό χρησιµοποιηθούν κατά τήν συζήτησιν τού Κυπριακού, ά…φέΡ:…. µπαξύ άλ- λων ότι τήν 24ην Σπτεµ6…οίω Μετρ- ρήθησαν αναταραχαί μεταξύ τών 300 κρατουµένων τού στρατοπέδου K01152110- τριιµνθίας. Οί Βρετανοί στρατιώται εξε΄ δαλον διαίως τούς κρατουμένους από τούς θαλάμους των καί άπειιλούντες αύτούς διό τών όπλων τούς ώθησαν όπί το… συ;µατ-οπιλιεγιµάτων, προκαλ-έσαντες τόν τραυµατισµών παλιλών é; αύτΐόν. Τό ιµαρτύριόν των όκράτησεν όπί 1121900- μον. Έπίσηις τό έγγραφα αναφέρουν άλλος σκληρός καί απανΘρώπόυς πρά- ξεις τών Βρεταννών στρατιωτών… ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 19.—.‘E1’; τήν 'Λεµεσόν £11265- ήθη σήµερον απαγόρευσις τής κυ- κλοφορίας καθ΄ όλη-ν τήν ήιμέραν καί νύκτα δι΄ όλους τ:ύς "Ελληνας Κυπρί- ους ηλικίας 12-21 ως… Τό µέτρσν όλήφθη κατόπιν τής όπεργίας ή όποία έκηρύχθη όκ:ΐ. Τό έν Appear; καταστή- ιματο Ξκλει.σαν σήµερον ένίό οί ιµαθηταί ΤΗΛΕΓΡΑΦ ΑΙΑΜΑΡ1 ΤΩΝ EKI’IAM AOHNAI, 19.— τών επαρχιακών κέ λον τ-ηιλ-εγρσφήματε 6έρνησιν, δια των τύρονται διό τήν έγ Μέσης Παιδείας και ψιιν µέτρων ύπέ.ρ κατσι6ο.λ,ήν έπιιδόµε κής είς τούς έκπσι ετεκε mm AAA' ΑΠΕ HTO HPOB/ ΤΡΙΚΑΛΑ, 19. κριτού ιμας).- Εί Βασιλική µία .ττρο'€ Δε-λή έγένν.ησε των μετά τόν τοκετόν ές ΕΝΕΡΓΕ|ΑΙ ΒΟΛΟΥ ΔΙΑ το Π Τό "διοικητικά συμδούλιον τής Ένώσεως Γεωργικών Σιµέ- τσιρισµών Βόλου είς τελευταίαν συνεδρίασίν του έξήτασε τήν δυσχερή κατάστασιν τού Παστε- ριωτηρϊου καί αναζήτησε τάς έ- νεργείας είς τάς οποίας £7160}— λεται να προδή ή ΄Ένωσις, προ- κειµένου να 6ελτιωθή ή θέσις τού εργοστασίου, διά να κατα- στή δυνατή ή λειτουργία του. (Ως γνωστό, είς τό εργοστάσια προσκοµίζεται πρός παστερίωσιν έλαχίστη ποσότης αγελαδινού γά- λακτος, ττερ= τας 1200 όκ. ήµερη- σίως, ένώ διά να συνεχίση τούτο τήν λειτουργίαν του καί να Συ- νηθή να δώση ίκανοποιητικήν τι- μήν είς τούς αγελαδοτρόφ:υς πρέπει νά επεξεργάζεται ηµερη- σίως 4 χιλ. περίπου άάδας γά- Wax-reg. TE) συµδούλιον τής Ενώσεως έλαόεν άπω… όπως αναχωρή- σουν τήν Κυριακήν είς ΄Λθή'.'ας ό πρόεδρος τής 'Ενώσεως κ. Μπάζας καί ο 'διευθυντής αύτής κ… Β. 'Αγγείλ-όπουλος διά να προ- δούν είς σχετικός ένεργείας παρε": τοϊς άρμοδίοις. Οί έ-κπρόσωπο. ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ τών σχολείων ("εστάλησαν είς τάς οί- INA! "|| κίαςτων. Οί έργάται δέν προσήλθαν είς ΕΠ"|ΓΗ ΕΝΤΟΣ τό στρατιωτικά Εργα τόν "Αγγλι--/ ΄ Είς ή" ΄ ΛΑ, 19, πολλά κα ζ)…- E11l ,… 8.- ετής ως τισιθησαν αλαθών ριφθείισης ναντίον π,"? ,το… Κ? me- ήν σ ,? , πρως … ρι΄ου Πυλί | ': ill! τ" ΙΚΩΝ ΓΙ 19.- ΑΣΤΕ ΜΕΤΑΒΑΣΙΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΙΣ ΑΘΗΝΑΣ τής 'Ενώσεως & επισκεφθούν τόν Μιπρόεδρον τής κ…υ6ερνήσε- ως ικ. 'Αποστολίδην, τόν υπουρ- γόν Εµ:πορίςυ κ. Παπαληγούραν καί τας αρµοδΞας υπηρεσίας τού υπουργείου πρός τούς όποίους & εκθέσουν τή; δηµιουργηθείσαν αναφορικώς μέ το έργοστάσιον κατάστασιν καί & ζητήσουν τήν λήψιν ριζικά… µέτρων. ιΩς πλη- ροοορούμεθα, oi εκπρόσωποι τής 'Ξνώσεως οι ζητήσουν συγκεκρι- μέτως τήν δια τής νοµοθετικής ό- 500 επιδολήν τής υποχρεωτικής παστεριώσεως τού γάλακτος διά να κατασ"τή δυνατή ή συγκέντ "- 6:; είς τό εργοστάσιον ολοκλή- ρου τής παραγοµένης ποσότητ0ς αγελαδικού γάλακτος. ΣΥΝ)ΣΜΟΣ ΕΙΣ ΚΡΟΚΙΟΝ Δ1΄ ΕΚΤΕΛΕΣΗ! ΚΟΙΝΩΦΕΛΩΝ ΕΡΓΩΝ Είς τό χωρίον Κρέκιον ίιδρύθη συνεταιρισµός διάχειρίσεως χόρ- του. το έσοδα τού συνεταιρισμού έκ τής ενοικιάσεως τής xopT-ovo- ,.ής % διατίθενται δ:ά τήν έκτέ- λέων κοινωφελών έργων είς τό χωρίον. ΑΘΗΝΑΙ 19.— Είς τήν Εφη- µερίδα τής Κυ6ερννιήσεως (τεύχος Β΄ άρια 441 δηµοσιεύεται άπω… σις τού ύπουργού Συγκοιινωνιιών καί Δηµοσίων "Εργων, διό τής ό- ποίας όρίζεται, ότι- απαγορεύεται έφεξής χορήγησις αδειών κυκλοφο- ρίας είς έπι|6ατικό πετρελαιοκίνη- τα αύτοκί-νηται οίασδήποτε… χρήσε- ως (δηµοσίας ή ίδιωτιιική!ς) τό πρώ- τον τιθέ'µεινα είς κυκλοφο'ρίαν έν "Ελλάδι. 'Επίισης απαγορεύεται ή χορήγησις! του… κυκλοφορίας είς φορτηγά ίδιωτικής χρήσεως τό πρώτον µέλλοντα να κυκλοφορή- σουν ιόν 'Ελλάδι, άπό ωφελίμου φορτίου δύο τόπων, συμπεριλαµ- 6αν.οµένων καί κάτω. "Επίσης ά- παγορεύεται ή άντι-κατάστασις τών 6ε-νζινοκινητήρων ":… ήδη κυ- κλοφορούντων έπι6ατι-κών αυτοκι- ΔΕΝ 011 ΕΠΙΤΡΑΠΗ Η ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΝΕΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙ0Κ|ΝΗΤΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΒΕΝΖΙΝΟΚΙΝΗΤΩΝ νήτων δηµοσίας ή ίδιωτικής χρή- σεως, καθώς καί των φορτηγών αύ- τοκινήτων ίδιιωτι-κής χρήσεως, από δύο τόννων, σιυμπεριλαμ6ανοµένων, καί κάτω, διό πετρελαιοκινήτων. Τών ανωτέρω άπαγορει΄ισεων έξω- ρούνται τά νέα αυτοκίνητα, το 6- ποία μέχρι τής δηµοσιεύσεως τής αποφάσεως είς τήν "Εφηµερίδα τής Κυ6ερνή…σεως είσήχθησαν έξ άλλο- δαπής ή ήγοράσΘησαν συμδολαιο- γραφικός ή προσυιεφωνήθη όµοίως ή αγορά των. ΄-Επίσης έξαιρούνται τό έν κυκλοφορία αυτοκίνητα έπι- 6ατικό πετρελαιοκίνητα οίασδήπο- τε χρήσεως καί τά φορτηγό παρε… λαιοκί'νητα ίδιωτικής χρήσεως &- πό δύο τόννων καί κάτω, έφ΄ όσον οί πετρελαιοκι'νητήρες των ήγ.ο…ρά- σθησαν µέχρι τής δηµοσιεύσεως τή αποφάσεως. ΤΡΙΚΑΛΑ, κριτού μας . µ.ιµ. έπραγµ'ατοποιήιΘη είς τό Δημαρχείον ι'ιπό τήν προεδρ'ιαν τού Δημάρχου σύσκεψις των δη- μοτικών συµδούλων καί εκπροσώ- 1 9. ( T00 ανταπο- πων όλων «:… όργανώσεων τής πόλεων, κατά τήν όπ.οίαν συνεζη- τήθησαν τό ζήτημα τού ήλεκτρο- φωτι…σµού, ή =διαπλάτυνσις τής σι- δηροδρομικης γραμμης Βόλου- "λ " .…….,…- .. - -; ,-…-... …-.- ΣΥΣΚΕΨΙΣ ΕΙΣ ΤΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΔΙΑ ΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΓΕΝΙΚΑ ZHTHMA‘I’A δικτύου ύπουόμων καί διά τό ζή- τημα τής δροµολογήσεως τού φέρ ρ»μπώτ από τό Πρίντεζι πρός ιΙ-Ιγο'.;'ιιενίτσαν καί 6x1 πρός λι- μένα τής Πελοποννήσου, ώστε να έξιπτηρετηθούν τουριστικός ή Θεσ σαλίσ. καί ή "Ηπειρος… Μετά μακρά-ν συζήτησιν γη επιτροπή έκ τού Δηµάρχου καί εκπροσώπων τών οργανώσε- ων, ή οποία μέ έπιτροπή τής πό- λεως Καρδίτσης θά μετα6ή είς έξελέ- χώρας. ΄Εµπορίου προήδρευ κτηνοτρόφων διό τό ! ζήσω; της τιµής1 , και των τυροκιομικτ ιΗ σύσκεψιςι θα έτι οιον. ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΝΑ | ΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜι ΑΘΗΝΑΙ, 19.-΄'Εικ" νοιµοσπονδίας "Επαγιγειλ τεχνών Έιλιλόδος ένα…? ιρολικυστική στάσις τώι ότι όµως": τήν έπί:λυσι αίτημάτων τής του… (Έλλην 3ύ.σιν Με» τό κιλ-ι ταστιη:μάτων καί των ο 'Η συντονιστιικι΄ κλάδου σε συνέλ'θη Τετάρτην πρός λήψιν ΤΙ Η ΕΚΤΕΛΙ ΟΔ|ΚΩΝ Η ΑΘΗΝΑΙ, 19.— Δηµοσίων "Εργων κ. κοίνωσε τήν εσπέρ ν ποι'ι"ας ικαιί γεφυρώιν Educ-11101 είς "τό πρ τρέχοντος έτους. Ν περιλαμ6άνεται' ή δι' ΄Ιωσ-ννίνιων, 51011 κατοµμινρίων, τό 65 Πηλίου 3 έκατοµµιυι Λαρίσης - Τεµπών νης 20 έκατο.µ'µ-υρίω — Τρικάλων 20 έκατ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ" Τ ΞεΝΘΔσΧΩΝ ΑοΗιΝΑι, 19.— ζουν αί ιέργωσίαι τοί Συνεδρίου ξενο-δόχωιν µατα: Τουριστική ξεν .λιιτιική, ένοιικιοστάσι ματιική στέγη, φορολο φιοµα καί Ταµείον Τό Συνέδριον 02: δι…ήμερον, έκλήΘησαιν στουν είς αύτό οί οί αρχηγοί τών κοµµ "- Π ΑΡΑΤΑΣΙΣ EEO ΟΦΕΙΛΩΝ ΤΩΝ 'Η 'Αιγροτιική- Τράπεζι ύπόιµν.ηιμα σχετικώς ιμέ ναοτολής έξοφ|λήσως τι είς τούς ύποσ»τάντας & νιών καλλιοργιηιτός καί τούτων διό σπόρων καί ναι… ινοί αφρό… ς τού Κεντρικού πρός το" ταστήιµατα τής Τραπέζη ζητουιμένην Μάταια… ι οφειιλ&ν των :1; τούς προήλθαν είς τήν ένίισχι τως όφςι)υών πηρός &… καλλιεργψικ&ν των ά… ότι ΑΙ ΑΡΧΑΙΡΙ ΤΩΝ απο…"… Κατά τάς ιγ:νοµένας ; τσίας τού Συλλόγου οι τών εξελέγησαν Ι) Δια 1 Κων. ΚολΙληιμ.ένος, 11,. K Ματής, Σοφ. *Κωνστα=ν1& αυλής. 2) Διά τήν έξε-λεγ πήν ‘N. Λιι…ιινιώτης, Δ. ιΚι '.Α-σηιµέλιης καί 3) διό τό 'Οιμοοπονδίας 'Αθ Εστί O κ ΜΟΔΑ! El! 1 ΠΑΡ1ιΣ|ιΟ…|, 19.——

Χ AHOKOMMA E‘DHMEPMOI ΕΛΕΥΘ. ΛΑΡ|ΣΗΣ …'… . ΄ ι ' ι Τα π κά τµήµατα του ψανεπι ί εσσαλίας οργά- ωσαν στις 2 - 12 - 89 στο Βόλο ι στις 3 -_-12— 89 στις Μηλιές συ- ν δριο - επιστημονική συνάντηση µ το θέμα «Τοπικά Αρχεία και l- ία-. Οργανωτικός υπεύθυ- νος ου συνεδρίου ήταν ο λέκτο- ρας αλ. Χαρίτος. πανεπιστηµίων και άλλους. Οι α- νακοινώσεις παρουσίαζαν ιδιαίτε- ρο ενδιαφέρον και σε αρκετά ση- µεία καινοτομούσαν. Ηταν µπο- ρούμε να πούµε για τη θεσσαλία τουλάχιστον ένα συνέδριο -τοµή. Ενδεικτικά αναφέρω ότι η ιστο- ,. ρία δεν αντιμετωπίζεται με την " παραδοσιακή αντίληψη. αλλά πέ- ρα για πέρα ανανεωµένη. Ετσι ι- . στορία είναι να διαπιστώσουµε τη … συχνότητα της ..". ελεηµοσύνης σε ζ:-. # µιά εποχή και να δούμε σε ποιούς λόγους οφείλεται. Ιστορία επίσης ' είναι η προσπάθεια εντοπισµού ? ΄" του χρόνου των γεννήσεων και η συναγωγή συµπερασµάτων για την τήρηση ή µη των απαγορευτι- ; κών θρησκευτικών…κανόνων. Η διάσταση βέβαια της ιστορίας δεν περιορίζεται, σε όσα αναφέρ- θηκαν παραπάνω. Χωρίς να α- γνοεί τα παραδοσιακά θέµατα. α- νοίγεται σε νέους" "ορίζοντες. E- νας τέτοιος ορίζοντας είναι η οι- κονοµική ιστορία. Χαρακτηριστι- κάοΒ. , νσΥιωτόπουλός.συνερ- Yen-“q , Εθνικού Ιδρύματος Ε- στήριξε στιξρέπει να & Στο συνέδριο αυτό έγιναν 17 α- __ νακοινώσεις από αρχειακούς. ε- ΄ ρευνητές. ιστορικούς. καθηγητές ΄ "Ή " "…; …ηΕΡΑΣΜΑτΑ ις"ΣγΝΕΔΡιογ ι":τοΡιΑΣ ,,Στο πΑΝεπιΣτΗΜιο ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ: Η |ατοµική έρευνα γίνεται… πλέν" κάτω απο νέο πρίσµα… ότι" ερευνάται η λ ιτουργία της 6- ποιας επιχείρη σε αναφορά με τον τόπο και το κλάδο παραγω- γής. τους παραγωγούς. τις πρώ- τες…ύλες. τη δι θεση των προϊόν- των. τους μηχα ισµούς χρηµατο- δότησης- … …. . Το πιό αξιοση είωτο όµως, σύµ- φωνα με την ά 'οψή του Χρ. Λού- > κου. ερευνητή µου Κ.Ε.|.Ν.Ε. της TOY κ. …. ΝΤΟΥΛΑ προέδρου Συνδέσµου Φιλολόγω%Ν. . Λάρισας Ακαδηµίας Αθ ών. είναι ότι δεν επιτρέπεται να ίνεται ιδεολογική χρήση της ιστορίας. Δεν αγνοού- µε βέβαια ότι κάθε ιστορικός, έχει την.ιδεολογία του, αλλά δεν πρέ- πει να «βάζει»; τα γεγονότα' για να τα εντάξει. σχετίζονται δε σχε- τίζονται, στην ιδεολογική συλλο- γιστική του. Ενδιαφέρουσα επίσης είναι η άποψη ου ίδιου ερευνητή για …την….τοπικ …ιστορία, η οποία θεωρεί ότι µ ρε! µε τη γνώση των δεδομένω να συμβάλει στην περιφερειακή δνάπτυξη. όταν φυ- σικά είναι απαλλαγμένη απ' τον Τ ΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΝΑ ΜΗ «ΒίΑΖΕΙ» ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ» τοπικισµό. Ενδιαφέρουσες επίσης είναι και οι απόψεις του Αντ. Διάκου, καθηγητή της ιστορίας του Πανε- πιστημίου της Αθήνας. Υποστη- ρίζει ο παραπάνω καθηγητής ότιη ιστορία είναι κοινωνική λειτουρ- γία και αφορά όλους. Αναπτύσ- ' σοντας το θέμα ιΑρχεία - πόλη - πολιτισμός-. ανέφερε ότι τα τοπι- κά αρχεία πρέπει να αποτελέσουν τον πυρήνα στα πολιτιστικά δρώ- . μενα της πόλης με την ενεργό συµµετοχή των διανοουµένων. Βλέπει τα τοπικά ιστορικά να παί- ζουν το ρόλο του διοργανωτή διάφορων πολιτιστικών εκδηλώ- σεων ή διαλέξεων. για τους μαθη- τές. τους φοιτητές και το ευρύτε- ρο κοινό, τα θέλει ανοιχτά στην κοινωνία. 0 ίδιος είπε ακόμη ότιη σχέση των επαγγελµατικών ιστο- ρικών δεν επιτρέπεται να είναι αν- ταγωνιστική προς τους ερασιτέ- χνες και όταν δε διακρίνονται για , επάρκεια. Χρειάζεται να µην α- … πορρίπτουµε την προσφορά οποι- ουδήποτε. Ενα άλλο θέµα που θίχτηκε από ΣΕΛΙΔΑ 9η τον καθηγητή Αντ. Λιάκο είναι ότι το αρχείο πρέπει να αποτελεί συ- νέχεια του μουσείου της πόλης, να συγκεντρώνονται δε σ' αυτό …ε- κτός από τα χειρόγραφα και τα έν- τυπα δίσκοι και κασσέτες. όπου θα καταγράφεται η προφορική ι- στορία. Παραπλήσιες απόψεις για τη διάσωση της προφορικής ιστο- ρίας και του ζωντανού λόγου υπο- στήριξε .και η συµπολίτισσά µας Βασιλική Παπαγιάννη. O ιστορικός τέλος Φίλιππος Ηλιού είπε ότι δεν πρέπει ν' αφήνουμε έξω απ' τα ιστορικά αρχεία το µι- κρό έντυπο, απέδωσε δε σ' αυτό αξία ίση, µε τα χειρόγραφα της Ι- διας εποχής. Ανέφερε συγκεκρι- µένα ότι το έντυπο εκλογικό υλικό των κοµµάτων, οι διακηρύξεις, οι διαµαρτυρίες. τα προγράµµ των συνδικαλιστικών παρατάξεων και ιδιαίτερα των οµάδων που δεν έχουν επίσηµη έ είναι α- νάγκη να φυλά ονται στο mapl- ίδιος μόλιστα. δε θεωρεί υποτι ητικό να συγκεν-, τρώνει τέτοιο λικό. κατέταξε δ ρακοσυλλεκτών-.

ΆΝΆ'ΚΟΙΝ9ΣΕΙΣ TOY ΠΡΟΕΔΡΟΥ —- KAOHI‘HTOY K. MZAP [AH '0ρι6ιικές oi έιιιλονές ως πρός τι'ι διάταξη τών "ολων τοι'ι Πανεπιστηµίου Θε6αλίας ΤΕΝ-Ι TOY 1987 en Ε…… ετσι… ΠΡΟΣ ΧΡΗΣΗ TA ΚΠΡ… ΠΟΥ ποΡπο…ΣτοΝ BOAO rm To π…πιΣτ…ιο Τό ακουσα": Παπίας ". Μαϊ… Μι άν… Μαξ οι Μονές &: φας τήν matron“ ταν αν… τα? Πανω…ί- ου Smoking. ο…… …. Με & |"… τό …… αυτό ΜιαλΜΐτσι πλέον και τα …και πού αν… στον Βόλο & αν… "οι… να …- ο…ι…ω "οι τα τω τα» !…. Μα αν"… b …- ως του Γ……" …- ΜΙκ … … "απατά. κ του EDT …ς :. …- …… Λαξ… πω Η… κα …ο στα …. …µ- vou να Μα…! µέ τις των… Μας τις …- "& Μ…"… … &… να… για τίς µελέτες Ώ…- Μ "αν… Η ". "των": ιών π…… n00 t- vbpoa: το Παναγια-Μια στήν τι… µας. Wadi—thou} Adm: — "τον Λ …το. … ("αν "ιν… γιά τον αυτή από διαγ…ό| Γιά … …ι.…σνιΜ µιλά" "Ο Με): τα τριών παλαιών κτιρίων (δύο τού Π……υ και ι'. …κι. νπ mum“: οκ… ΣΜ- τη), "και που…" !! "|… ν…ξι0ν, πού "ανάψουν so μπάλα και Μα …" && &" τήν "…… µέ IDS Munoz-rev“; as …ΤιΚούς …αν-κοκ και !! Μπολό- παπι το mam-o νους Μ…… Ε των … "τα ή αν? …ο… και για τις … |1" mu: (στατικές Μετώπου κ- Μ). "Εν τα µεταξύ …… Μ αν… Μονά… &. ΜΜΜ &… τον Μι µέ- … ΜΜΜ πού "που… …: ώς προς τήν … τον Μι… … καί τήν … τον Μ…"… & στι…ρσΜΝ…Μ"-… Μι…α δη του πιάνου τα- πιο …… 06 απο… …η ΜΜΜ. 'ΜογΓζουµι άτι # Μ πρό… "'που µετά απ' από (δηλ… … του '37) ω ιΙνσι δυνατή I'I η… … Μος 1'00 Wu τα… εργασιών… Με Yd εν Μ. γω "µια να "|… να …- σι…ιΓ…. … 6 κ. Μα. "ως Μα 6η «ή τις "Ι? Μ.… "από? για ΜΜΜ το !… … και για τα κο…… …" …… mo 06: γ…… # αυτό το &"…α …… Μις οι Μι"… "Μις. δέν … τη"… &… πρωϊνο ”mourn-om Έ"… πέ- ραν τα ΜΜΜ του …Ο- …λ…0 … Η"… σας ."… µια ζωα: … |. Σ…… ή"… ΕΜΠΡΟΣ, Εναν 3:12'86 …ο του ωουργείου "Εθνι- κς ΜΜΜ να … καναλια… τα οποία » των. ρα… να γίνουν σύντοµα µερι- κές δω… αγορές ακινήτων πού Η… Μοτεραιότπτα για … …ή …. Η… του τµήµατος Ιατρικής καί του Μάτος µηχανολόγων …ο. γιών. θα …ο "Εως να σας µετα… τήν … …ο- Μίο πού µοι": Μι "ο… να. ή προσοχή και ή είναι. Μία # τήν οποία αντιµε- "µια α κ. Μας το …ο το6 …ιστπμίω θεα- σαλίας at … …- ναντπαή µας»… Η 5131131 … …… Μαξ ό κ. Λαζαρδπς κατά … *: &…υοπς ι… πόλεις κυρίως τής Δυτικής Ιος… αλλά και … τήν λ…. Ώς ,… τήν διατοξπ … του "Μί- . Μ…: "… τ…οίως µία να. νΜτεοπ Μία & ως τό > µαλλον του Μπατίστα στο… µας. … αυτής τής awn-l Μας Όταν ή "|… ο. "ο τοπικούς παράγοντας ών µελι… απλο… για τήν …… καί τήν "…. µία το!! nmIcmplou πού΄ &- … "ναι γνωστό… αν…. ται σέ Ενα μείζον Ιδρυμα μέ; ϊ. …'"… ο.'ι . . may; οι … ω.ζ µε α ο…… …ο: ι. .…" …ϊ πρό "own (all f. Mm τους΄ … , , … και α…. ωμό χαρακτήρα. ο… ατο- έυι στήν αν…" …. … απ…. …ο …- οι προς στιγµήν μία … λε- "τον φοίνικα… πού δω οι παν Θεά µόνο µα το …αν που Πα…… Με… … Μ 1… ΕιΜιστία ώς Μιτο…ας τ0ν …. 'Y. …αν μα.… …… κ.α. ξανα: Μπας Μαρακές µου… σέ το… Μ…). ια κατ… ο… το"… "ιών ……ατψ| οι 6 ψΙι'ς οι…" … οίκον … πια. ='ω…Ι…α "να το"- "Μοτο: !) το … του Π.Ο. οι… ' ώς ο… Νίο κατ' ο. '"ϊς Brim-Kt: hawk not a, WV. Μπα μέ τίς …. "Με" πεδίο …… … καί … πολιτών καί Μα…… τα"… και Β…. 2) "ΟΠ το άνολο τΠς αι. … Με… …κι οι τοπικό απο……" ότι". ". … 0' mm m- VII: & λ ω ν ών …… … είναι ρητά ή owl-mod διατυπώνει; … και …Οι: κο! chum: µε … ό……" "& "Μία: Συνέχεια οκ τής ως σελίδος" | ναών δυνάµεων είναι “pal- M ΜΜΜ… Μ…αοώ κα κοινωνιολογική συνοχή. … … … … τίς ωο- νΜ ούτας, πού "ο… νία… Ώϊ … τ… Πολιτιίη καί Μ. ατα μέ τα (κτήµατα για οιο- ατ… και κατα…ατΜ. 8) 'λξιο…ίωτος "|… &. ναι 6 Ο… οταν Μάο …- τ… ή καί αννα… ή Μα"… ο π ο κ : v- τσωτική δροστπαι- ό τ τι να .; … μ… Η" …… !…… καί παιδί. …… πού … το πα. …ισπ&μιο. τα» ω……υ…ο (και δι…Μ καί ": uvnn. x0), όσο και οικονοµικό… … και hummus-I'M, µε τήν πα- …ική ταυτότητα κα τι. µια…. τα κέντρα Ερευνας καί καθά… είναι καί Μι. διυτικα κ…, αλλά καί πα. συναπτά: μονάδες, πού Μί- ζω… σύντοµα να µπορώ… να εξιλ…Θν καί # Μακι- …ατικίς Μόδας ώς αστο-π. … m, Ματ"… καί ΌιΜιριζ… … το πανιπι- …… Στο κέντρο Μας καί όπως θα Μισού- οντσι …ιαοΙ ασιατικά" µια…" ρου-Μας… αλλά καί στα… τής παραγωγής . Μας …πµίου. Θα ανα. "Με" "ως πε…τΜ παραγωγικές μ…ο'. οί Μι. ας θα µπορούν να τιθο0ν σ' !- σα…… καί v' onnomCoov okowpuca. '… είναι γνωστό… τρία Μάυτα… κ… έρευνας και until-(cum; Για τις με. για… καλλιΜιιις στήν Λαρι- σα΄ για το διομπχσνικα µπα … Whoa καί για τήν "ΜΜΜ στο Tutu-Ma. κα- το τούς Με," Μανιακός !! "ικα "πούµε… Μας… για τήν αναπΜπ τών Μα- ταοταπων 100 m; είναι …αν χιλια στρώµατα. .Η επιβολή τών το"… πωαγω. … ψ…π ο… τήν ανά- … τών µα… ο…… 4), Τ&ος… κιοπρόα:κτος ο- τι… είναι ο σάλας στόν 6. που …… ή …ο. στα… 1'00 Ιατρικοί) κύκλου ατή Μα…. "Η Ιατρική είναι το ποιό …ο καί το ποιό µε. γαλα ται… το6 Πανεπιστηµί- ου… τόσο οργανωτικό… όσο καί momma. OI Με…… πού Μ Μαη-Μο… είναι πολύ με. γαλπς τα… "Εχουμε ζπτήσει συγκεκριµένες εκτάσεις από τόν Δήμο Λάρισας καί παρω Μπλα προχωροΜ στήν Μα. πω.… έγκατωτΜων για τήν µεταβατική περίοδο Am. τουρνίας 100 τμήµατος ίατρι. «fie. …να ΘεµελιΜς… '?πολογίζουιµε Μι µωο στο !… θα αποκτήσουµε ο… Λα. οι" ……ικάτατα ακίνητα. | 0i I’IIIoIIcIIIdIesII: \III'I_1_I'I_I_IIIII£IIIIIII‘IIII0 οΡτπικπ Ol Ε'"… 'ΥιτΦκει flan από τα Μυθ- γεϊο Παιδείας I’. απιδεδαίωπ Μι οί ΜΜΜ ούτος z‘lvm ό- 9ιστικές. 'Μαοο com ή &… Μία καί I'I αν…… πού προ…ε… στοίχισε πολύτι. µο κρόκο. Γιατί το κλικ… not" "Μυρτώ"; ήταν ανασταλ. τικό για …ο0ουλίες… πού εί- παν meanest! καί οί Μες κ……ν. Τώρα :… ή στιγµή πού puma"; καί !, πουμε για ΜΜΜ… τό Μ- µο τής συνολικής Μάνου… τοσ ………ίου θεωολίας. Τήν πρότασή µας % τήν ύπο- θ&οιψε στο Mum/sic Παιδεί- σς΄νόλις % ……γ…ι'Ν το "µια. είναι µια "πιω. τι… πρόταση… πού Μο… τα Μάκι να ο…π…Θν τα Μάρκον… …το με να: και ποια ποσοτικό μενα ό. ……ω….. Στο πλαίσιο αυτής τής µελέτης για τήν προοπτι- idi manning του ΠΒ. καί & προοπτικές οπές πού "τα µέ τις τοπικές όµως στήν Koo Βίτσα καί στα "Μα…… Εχουµε βαττ σχήµατα πού µπορούν να ΜΜΜ … κοινοΟ… των" να δι…ΤΩι ή συνοχή τής συνολικής …ρότπσπς του πο …ι0τπμίου. Νομίζω &… ή λα. γι… καί ή καλή …… … αναλύουν και το συνολικό Μα τού Π.Ο. θα αποκόψει. … φοτεωι…α στα ω…ωω έχουν τα … Μινέ- να τμήματα.

“PEN-NH ΒΟαοΥ … τί… was; / / m N’ ΑποΠΜΝΩΘΕι O ΒΟΛΟΣ πιο επ… ΣΧΟΛΕΣ /ΜεΘοδεύσεις με νέο πρόεδρο του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας, Θ… TI KPYBEI H τοποΘΕτΗΣΗ TOY κ. …… ΩΣ r.r. TOY ΕΟΤ; O ammo: διορισμός του Μούδρου της διοικα'>σας ε- π-τροπής του Για…σττψί.ου Θεσσαλίας κ. Παντελή Λαζα- ρίδη. ως νιενικού γραμµα- τέα του ΕΟΤ… έρχεται σε μια ίοδο που ο Βόλος Μα στόχος #Μ…….Ξσαολ…ν Μ 40… 'γμα το οποίο τον όρισε ως έδρα του Πανεπιστημίου. Χωρίς ν' αποτελεί υπερ… Μ. α δολιώτες πληροφορΛ-… 'ι1(αν αυτην την αποµάκρυν' ση του κ. Λαζαρίδη από την &… του προέδρου σ' εκεί- νη του γενικού γραμματέα- του £01. με δικα…νημΜς ανησυχίας. Ισως καί υποψίες | ΜαυσΚαγ΄…σι &…… να συ…… την μετάθεση αν… τη με την υπόθεση του nova momulou και να “Mow we mmpamon mpocnawiuw που σου…… με την α'…- |οαλιώτι… εκστρατεία της Μ' poo: vocal W …αλκιίΝ πόλεων ν' …… ει- λπμμενες Μις. ριζαν την ώρα του Πανεπι- :τηι|ου στο Βόλο και κατι-'."- να… τις σχολές µε Baon Μ." & awn-(amen κά κριτήρια. Δεν είναι τυχαίο ότι τ… χρονο µε την MI (I! διορισμού του προέδρου. -δοκοωας πατρικής τα Πα εων. tannin-:90 της Adm- ‘ — (, ! στημονας με "γνώσεις. ικανό ι τπτα και μεγάλη εμπειρία τα νω στο Θέμα του πανεπιστη- µίου Θεσσαλίας. Στην εξελι- ξη αυτή δεν είναι δυνατό να µην εκτιμηθεί ανάλογα και n λακωνικό απάντηση του υ- πουργού παιδείας προς την Βουλή. μετά από ερώτηση του (Βουλευτή της Ν.Δ. κ. Γ. Βούρλα που ζητούσε να δια 6εΘαιωΘΞί ότι (n απόφαση για την έδρα και την κατσνομ?ι των σχολών είναι οριστική». Συγκεκριμένα σε Με)… απαντηση του υπουργού που δείας κ. Απ. κακλαμάνη 1p- ν|ζ,οντιαι τα εξής: d: απάντηση της spurri- στις που κατ…… από τ βουλευτή κ. Γ. Βούρλα. o πληροφορώ… οτι;- o ορι- and": m: έδρας των σχολών και τμημάτων του Πανεπιαψ µισο Θεσσαλίας εγινε µε τα" επίδραση Βί)3ΒΩσ) 85 (ΦΕΚ ως τεύχος B'). ύστερα από την σχετική γνώμη που διοτι) Με η Διοικούσα Επιτροπή ου 1985ι. … Αυτή και µόνο υπήρξε n a ζ,πάντττση στο αίτημα «να δω.! στη συνεδρία… της 98 Ματ? «δεΜιωθεί ότι τίποτε δεν Θ' !" αλλαξει απ' όσα αποφασίσθη- «av» με εισήγηση της Alon- κούσας-Θτιτρο…ς… πρόεδρος της οποίας είναι ο σηµερα perm ammo: στη Θέση του γενικού νοα'…'ματέα του ΕΟΤ. ί. Εκείνο που επίσης σχολια '.ζεται ευρύτατα είναι γιατί ξνα επιλεγεί ένα στέλεχος που ηγείτο της προετο:µααί- µας του Πακεπιστττµίφ Θεσσα λίας σε µια σε… που την δι ενώ κούσαν ως… δοκούς την απαζηντούσαν». στελέχη που είχαν ισχυρούς δεσµούς με ξ…ρ…πκούς παράγοντες. μοι .σΧολιόζιαντες το γεγονός ουν να εννοηθεί ότι ο . Λαζαρίδης «δεν τ… ε ως γενικός γραμματέας ου EOT, αλλά α…κρύκθπ ε από την Θέση του προέ- rm: &"… επιτρο της του Πανεπιστ…ίω θεο- Προεκτείνοντας τους συλ- λογισµούς τους οι τοπικοί κι') κλοι, μιλούν για είσοδο της υπόθεσης του Πανεπιστηµίου στη σφαίρα της δοκµµασίας. και ταυτόχρονα της αποδυνα µωσης των αποφάσεων που "(ο τοΧυρώ9πκαν και από το npc εδρ.κό Διάταγμα. Ακόµα δε παραλείπουν Οι i δυαι κύκλοι. να θυμηθούν την πρόσφατη δήλωση του δημαρ xou Βόλου κ. Μιχ. Κουντού- ση. ότι m όποια παραίτηση | μέλους της διοικούσα επι- τροπής Θα Πρέπει να αντιµε- τωπισΘεί ανάλογα». και ου- σικό n παραίτηση του κ. Λα ςαρίδη από τη σε… του προ εδρου της διοικούσας επιτοο rm: 9:: πρεπει να Sauna-rm! ΄δεΘαία «λόγω φόρτου εργασί ας». Συνεπώς θα υπάρξει αν! τικαταατάτης που δεν απο- κλείετ-αι να δυαµαραόσει μια νέα κατάσταση, υποθαλπόμεί vn και από (βαθύτερα παρα ακτινίου. ώστε «να διευκολυν Θούν Οι ορέξεις εκείνων που | επιζητούν την απογυμνυαη του Βόλου τόσο από την ε- δρα. όσο και από …ω…µ. ακές απαλές». Οι αμεσως, πάντως. επόμε- νες εξελίξεις θ' αποκαλό » ιν τη (νέα:) µορφή των πραγμάτων. Αυτή θα καταδεί ζει σασέστερα αν και μέχρι παω ΘαΘμού οριστικό Θα γί γουν σεΘσστες οι αποφάσεις. αν και µα… ποιού (Βαθμού θα μεθοδευθεί τυχόν τροπικοί!" ση Tough av και μέχρι ποιού 1Βαθµού θα αρθεί n υπόθεση Πτν:π-;στ.ν.ιίω στο αιδε- δα… µαλλον. οι δολιώτε:, Θέ- λουν να πιστεύουν και ελπί- ζουν ότι σε τίποτε δεν Θα ε- πηρεάσει την υπάρχουσα κα- τω…… n αποδυνάμωση της διοι'οούσας επιτροπής µε" την κταΘεση του συγκεκριμένου ι) της. Διαφορετικά ο Θα πρέπει, ν' αντιδρά

. '.--γυ΄ .,' ζ΄..Θ-ό. . &. **-Τ? an upynae τό Θεσσαλικό Πανεπιστήµιο -θΕ-ΣΣΑΛΙΑ 23/2/85 .... …με. ..."… Απόλιπα ουσιαστικά και εν- θαρρυντικό της προσδοκία για λειτουργία του Πανεπιστηµίου της Θεσσαλίας κατά το I986 και σαν ένα ο…ηρωµΜ αναπτυξιακό κέντρο εθνικής σπουδαιότητας, εί- ναι "τα στοιχεία που παρουσίασε ο πρόεδρος της διοικούσας επι-! τροής του Πανεπιστηµίου, καθη-ι γητής κ. Παντ. Λαζαρίδης και τα οποία αναφέρονται στην εξασφα- λιση της αναγκαίας υποδοµής σε διδακτηριαώ και διοικητικούς χώρους, αλλά και στην διοικητι- κή στιλέχωσή του. Η παρουσίαση των στοιχείων, |αντών έγινε προς τους εκπροσώ- 'πνος του τοπικού Τύπου, παρον- σία και του δηµάρχου Βόλου και |µόλους της επιτροπής κ. Μιχ. Μαίρη, στα γραφεία της δια-, κούσας επιτροπής στο Βόλο, που είναι και η Μ του Πανεπιστη- µίαν. Σηµαντικότερο σηµείο ασφα- λώς των ανακοινώσεων είναι αυτό της αγοράς τριών κεντρικών κτι-. ρίων της πόλης αντί ποσού 300: εκατοµµυρίων δραχµών, καθώς… και η επικείµενη αγορά από την: ΕΤιΒΑ του κτιριακού συγκρστήµσ- ι… τος Μο…"… µε οικονομικά" συµφέροντα όρους. , Τα κτίρια τα οποία αγοράστη- 'καν, ήδη υπεγρόοησαν και τα συµβόλαια, είναι το συγκρότηµα Παπαστράτου, στην παραλία, η παπικά… από… οικοδοµή, μεταξύ των οδών Μαυροκορδάτος ιΣ… στη σελίδα 6 . ς...ςω , ,--..µΩ «Μιχ.»... «µη...; . …,… "ι" : ι'. Συνέχεια απο τη σελίδα 1 .. - Αργοναυτών και ίόσονος και Ενα παλιό τρ|όροφσ κτίσµα στην αυµδολή τα οδών Γκλα&νη και Τάκη Οικονοµόκη. "Οπως χαρακτηριστικό επεσή- µανε o κ. ΛαζαρίΓης, η αγορά των κτισµάτων αυτών,… που έγινε, µε σηµαντικό χαµηλότερο κόστος α- κοµα και από την εκτίµηση της εφορίας, σηµατοδοτούν την Ενταξη του Πανεπιστηµίου στον ιστό της πολης, πράγµα που Θα Genetics: στην κοινωνική ολοκλήρωσή του και συγχρόνως Θα καταστήσει τις προσπάθειες περισσότερο αποτε- λεσµατικές, αλλά και πιο οικονο- µικξς. αλλά αν η αγορά των κτιρίων αυτων αποτελεί ένα σαφές «δεί- γµα γραφής» για την δούλη… της συντοµότερα Νιττψργίτκ του Πα- νεπιστηµίου, δε…/είναι λιγότερο" σηµαντική η αναφορά του κ. Λα- ζαριδη "για ,την. απόφαση του… ΕΣΑΠ για διεύρυνσή του. ΄Ετσι, "θα ,τον… αρχικό εξω…-. γελΘξντων τµηµότων και σχολών, ιδρύεται και Ιατρική "σχολή και «Nov η διαµορφοόµενη εικόνα του Πανεπιστηµίου της θεσσαλίας & .' .… . .… :…". Α'ΓΟΡΑΣΘΗΚΑΝ TPIA ΜΕΓΑΛΑ KTIPIA ‘ [/AHAODBIE TOY κΑΘΗι'΄ιι-ιτΗ Γι. ΜΜΜ… 'ι"=""τδ"'19'8"6 * κει ως εξής: θα λειτουργήσουν τέσσερις κύ- κλοι σπουδών και συγκεκριµένα, ανθρωπιστικών επιστηµών, επιστη- µών παραγωγής, επιστηµών υγεί- ας και ζωής και Θετικών επιστη- µών. Η σχολή των ανθρωπιστικών σπουδών περιλαµδάνει παιδαγωγι- κό τµήµα νηπιαγωγών, παιδαγω- γικό τµήµα δηµοτικής εκπαίδευ- σης και γενικό τμήµα επιστηµών. Η σχολή επιστηµών παραγωγή; Θα περιλαµδόνει τµήµα χωροτα- ξίας και περιφερειακής ανάπτυξης, τµήµα γεωπονιας - φυτικής και ζωτικής παραγωγής και τµήµα µηχανολόγων - µηχανικών, προς την κατεύθυνση της διοµηχανίας,' Το τµήµα της Ιατρικής Θα εξε- λιχθεί σε σχολή επιστηµών υγεί- ας, ενώ θα λειτουργήσει και τµή- µε: επιστηµών φυσικής αγωγής ιαι αθλητισµού. Με την ολοκλή- ρωση της ίδρυσης των τεσσάρων αυτών Ιυρήνων, είπε ο κ. Λαζαρί- δης, υλοποιείται πλέον η βούληση για την δηµιουργία ενός µεγάλου Havana-rugby, του τρίτου της χώρας, που Θα αττοσυµφορήσε΄ τα «……ψΜ"Ψ # ΄-Δ …… αν… "΄΄"… …'» ιιΠ…αΜΙ…Ξ…Ψ. | Stumbling. | '- '-.ι- -.-'--τ… µακ",- *" .- Ην. :»... …,; ...- ." -…' «:… . » ." Χ ' , ? .' … . . ΄« « " .] ! ., .…:-'ζ-.΄- -,'Ξι ..-.-ιι ; .…..':&"'΄ " "" ΄ ΄ "* ' νητικά οι ΜΕΣ κυριου Μι κ…οω… Συνεχίζοντας στο θέµα της α- γοράς κτιρίων o κ. Λαζαρίδης, εί- πε ακόµη ότι έχει σε μεγάλο δοθ- µό υλοποιηθεί η επιδίωξη της δι οικούσας επιτροπής να αποτρα-. πεί η εκδήλωση κερδοσκοπικών τάσεων µε αφορµή την εγκατάστα- ση του Πανεπιστημίου ,χάρις στις γρήγορες κινήσεις και μαζικές α- γορές που έγιναν. Στο σηµείο αυτό διευκρίνισε ό- τι κατά τους επόµενους µήνες προ- τεραιότητα στις αγορές Θα έχει η .::α, χωρίς δέδαια αυτό να ση- μαίνει ότι δεν Θα γίνουν άλλες α- γορές στο Βόλο, ανάλογα µε τικ ανάγκες που θα προκύψουν και ό τι από την διοικούσα επιτροπή υ- πάρχει η πρόθεση ανάπτυξης α- καδηµαϊκών µονάδων στο Βόλο και στη Λάρισα και η δηµιουργια πλέγµατος πανεπιστηµιακών δρα- στηριοτήτων (ινστιτούτα και ερευ- κέντρα) στον υπόλοιπο Θεσσαλικό χώρο, µε αντικειµενικό σκοπό να αποφευχθεί ο κατακερ- µατισμός του Πανεπιστηµίου και να κρατηθεί η συνοχή του. Για το θέµα της χρηματοδότη- σης ανέφερε ότι η διοικούσα επι- ρ'.ιπή ζήτησε για τα επόμενό τέσσερα χρόνια να της δοθούν σ- πό τις δηµόσιες επενδύσεις 8 δις δραχµές, που θα κατανεµηθούν σε όλο τον Θεσσαλικό χώρο. ΄Ηδτ στην διάθεση του Πανεπιστη Em Βρίσκονται αυτή τη στιγµή 1.500 000.000 δραχµές. ΄ Μιλώντας για το πρόδληµα τη φοιτητικής στέγης είπε ότι µετι την ολοκλήρωση των αγορών γιι τις διδακτήριακές και διοικητικές ανάγκες, η διοικούσα επιτροπή 8c κινηθεί προς την κατεύθυνση τηι εξασφάλισης των απαραίτητων ό ρων για την κοινωνική κάλυψη τω΄ φοιτητών, πρι" θα έρθουν στην πό λη και ότι στόχος είναι η αγορά κτιρίων και οικοπέδων, για την κάλυψη των φοιτητών, ώστε να ΤΟ Ο…ΩΤ|ΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Μιλώντας για τα οργανωτικά θέµατα είτε ότι ήδη ολοκληρώθη- .: η οργάνωση των γραφείων τη: ""ως στο Βόλο, µε τον κα- τάλληλο εξοπλισµό και αναµένε ται εντός των ηµερών η εγκατά- σταση τέλεξ και κομπιούτερ, που Θα δοηΘήσει στηι άµεση µηχανοργάνωση του Πανε- -πιστηµίου, χωρίς να χρειαστεί το, εν! ιάµεσο στάδιο. Από πλευράς προεδρικών δια- |ταγµάτων ανέφερε ότι ήδη προω- θήθηκαν αυτό για πρόσληψη προ- 'σωπικού ετ.ί συµΓάσει, για κάλυ- ψη της τσανµαπιακιίς εξυπηρέτη- σης και ότι σε µια εδδοµάδα πε- ρίπου θα γίνει προκήρυξη περιορι- σµένων Με…, για τα γραφεία της Αθήνας και του Βόλου. Τάδε, ανέφερε ότι έχει υπο- δληθιί στο υπουργείο Παιδείας σχέδιο Προεδρικού Διατάγµατος. που ήδη εγκρίθηκε και από τηι τριµελή επιτροπή υπουργών, για την δηµιουργία 160 οργανικών Θέσεων, που Θα καλύψουν τις δι- οικητικές ανάγκες, ενώ καταρτίζε- ται και νέο διάταγµα για την δη- µιουργία άλλων τόσων Θέσεων για ων τµηµάτων καν. που δηµιουργήθη- Μετά την παρουσίαση των στοι- χείων ο κ. Λαζαρίδης έκανε και την ακόλουθη δήλωση: «Σχετικά µε τα τελευταία δη- µοσιεύματα του τοπικού και αθη- ναϊκού Τύπου, θέλω να πω ότι το Πανεπιστήµιε πρέπει να παραµεί- νει έξω από τοπικές και κοµµατι- κές διαµάχες γιατί αυτός είναι θίµελιώδης όρος για την ανάπτυ- ξή του, με τον ρυθµό που ξεκινά σαµε και είναι ο µόνος που επι- δάλλεται για την δηµιουργία ενός αναπτυξιακού κέντρου, τέτοιας κλίµακας και εθνικής σπουδαιό- πως». Εξ άλλου, o δήµαρχος Βόλου και μέλος της διοικούσας επιτρο- πής, κ. Μιχ. Κουντούρης, έκανε την εξής δήλωση: (H διοικούσα επιτρεπτή του Πα- νεπιστηµίου εργάζεται µε πολύ Θετικό ρυθµό για τα οργανωτικό θέµατα και την διεύρυνση του Πα- µην µείνουν έκθετοι σε διαθέσεις κερδοσκοπίας. …ιστηµίου. ώστε να παρουσιά… ιζει την εικόνα ενός ολοκληρωµέ- νου ιδρύµατος, αλλά και για την δηµιουργία κτιριακής υποδοµής ηλεκτρονικού, την κάλυψη των αναγκών των νέ-΄ στο Βόλο. Σε πολύ λίγο χρόνο έ- :: ….-..' ΄ -.΄ι-΄-"-τ'…ατ:.ύτ. .ι:...Υ…. Μι για σηµαντική προεργασία ,που Μ…… . .-Έ » θα συµβάλλει στην "ένα… και ΄ ΄ ' Θετική αντιµετώπιση πάλη μάτων. ' . Πιστεύω ότι η "Η… πολύ σύντοµα θα ασχοληθεί και µε το Θέµα της χωροθέτησηε του Πανε- .. ΄τξ'.':)ω *" - πιστηµίου, που είνα ώριµο και :. που έχει αναμµσ6ήητα έδρα τρ- Βόλο». Τέλος πρέπει να σηµειωθεί ότι την προσεχή Τετάρτη διοργανώνε- ται στο σπουσγείο Παιδείας τελε- . τή κατά την οποία, παρουσία και του υπουργού κ. Κακλαμάνη, Θα γίνουν τελικές ανακοινώσε', κα ένας απολογισμός για τα όσα έ- .γιναν µέχρι τώρα. |

€Νι| Η€ΡΘΣΗ &?) ΄ 8-65 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤ|Κ0Υ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ «O ΑΝΘΙΜ0Σ Γ All-l!» Συνοδόλαισως. συναυλια "να µόνο µέρες πριν την να)… της να: …… χρονιας και &"… πιο… ματα του φοιτητικού κωμο- τος ωρών… όλυτα. H' ότητα αν ενεργούν ην …… τους καταλο- γΙζεται στην ο"… κοµµατι- κατοιηα| αν φοιτητών συνδικαλιστικών …ν- .καθώς και στη κυβερνητική Μα. " Οι στόχοι και τα Μοτο του φοιτητικού κινήµατος σε ωνελληνιο moo. Μ και σε τονικό …"… λόγια. ενώ νεα συνεχώς Μπα εκτιµώνται …να στο: "τα τιν αοιτητών. Το ""…ο Becoming το οποιο πόκειτο να λει- τουργήσει τη νέα ΜΜΜ χρονια. είναι καταχΘνιασµενο ποιός ξερει σε ποιό συρτόρι του Υπουργε!ου Παιδεια ενώ το µοναδικό ισως φαγµα που Bantam λαό του Βόλου ότι εδώ ειναιη εδρα του. ειναι µα Ψ του… κρεµασµένα αποθήκες και σε για… ν εχουν ακόµα ανακοινώ- Μ τα ονόµατα των εποµε- να "τος στη Ανώτερος και Ανώτατος Σχολος "ο που κρατό σε αγωνια ολόκληρος οικογόνεικ. Δεν εχει συγκροτη0ει ακόµα σε σώµα το Κ.Σ. της EOEE. εξ "ο… των αγρών «…… WW" και τη υ…… … µοι" που …". Τα Μπα από "…το. … το Ο?" από. το σπιτικό. το Ο"… φακό. το διδακτικό .κ.α. ωρών… πω…… και ερχονται"… "πιο µόνο τη "µονος αν …. - Όλος … στο το Α.Π.Ε. καταγγελλεται ότι στην "… πανε… που Θα γινει στην … θα στο- λούν "πως µε &… κριτή… ρια εκτός των αθλητών τους επιδόσεών του αιτούνται ενώ το ποσό … χρηµατων που διατΒενται για την ano- ΄στολή αυτή ανόρχεται σε 6 εκατοµώρια δρχ. ποσό τυρό- λογο ψηλό σε αι… µε ru- λιότορες αθλητικός “WP. κός σωστα…. - ΣυναδελµΜς. σοι Η …σε"… και ο κοµµατι- κός της µια…Μ έχουν Μουρ"! σε µια αν"… πορεια φος την καταστρο- οη.0ι προσφατες ανστψηοεις στα και»… και στα … ειδη πρώτης ανάγκης …ο… αρνητικό το…… του σα- τητη.Κααντ1ναπρο…ιη ανάπτυξη του ελληνικού τα ν…. αυτό … &… µε φ…… ανωνυ- ες. σορό τις αντ10ετες διαδο- 6αιώσεις για αναβαθµιση. κανω…. Η κατασταση στις Ανώτατος και Ανώτερες Σχολές Η"! τραγική. ενώ η κώφωση. …να αµετοχος ο…. . Οι φοιτητές όµως που ano- τελούν τη …… ".!" εκδικητικοός …" δεν " καΘήσουν µε στον…» µε… χερια.θα αντιδραοουν δυναµικό και θα στα…" να γινουν …η το ……- µόνο Γ Ιλ το Δ.Σ. του Συλλόγου 0 "Waco: Σαµαρτζής Παναγιώτης συν…- ως. ενώ τα του…νξΜ Με; ΘεΣιΑ…θ " 9-6 8 ~95 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ TOY ΦοιτΝπκογ ΣΥΛΛΟΓΟΥ]… …«ΑΝΘιΜοΣ τα…» .‘O ασιατικά: ΣΗΜΑ … γ…Μς΄ Ο ΄Α…Μ' Γαζής». µε …… τα: ΜΜΜ Μξδ …… πα εξής: «Λιντς µόνο µέρες πριν την ξ. … της" Με Μυστικής υιός και ζωτικά του φοιτητικού κινήµατος …- '…ν Μα Η Μιά… των ενεργειών για την …… τους καταλογ1ζεται στην … ιώΜιηαη των Μπητ… … ικαλ'ιστικ… παρατάξεων, και θα και στην φ…… …. αν … , … … , . Οι στόχοι και»… άλματα του Γ,τήτ Μιά …… να … Μα επ! … τα σε τοπικ "& παρα ν λόγια, ενώ & συνεχώς ΜΒΜ κάψα … …; στις των …ώΗητά Το παι΄εττιστήµιο &σσαλΉτ οποι΄α επρόκειτο να &"… τη νέα …µαϊή χρώό,ε Μα…… "Φος &… σε ΄ ποιο ΜΜΜ ώρα των ωµϊ&ι στον λαό του … άι εδώ ειναι η έδρα µασµΙν΄ε΄ς σε αποθήκες και σε γωνιά. … €… άµα- αναιώι΄νωθεΐ ΄τα σώµατα των εισαγόµενα… #- τος στις …… και Α…… Σχολές "µια… που κρατά σε α- γωνι'α ολόκληρες οικογένειες. Δεν έχει σιηψοτηθεϊ …… σε σώµα το Κ.Σ. της ΕΦΕΕ, εξ αντι- ας των άγριων Μιά ον- τιπαρώσεω και της Μ……- µής …… "» υπάρχει. Η "και"… στις … κακή Με… Σχολές Εγινε ψα- γικ , ενώ η …… ΜΑ νει Μέτοχος θεατής. Οι φοιτητές όµως του απάτε- … την …"α σε διεκδι- #… πως δεν θα κ'…- … µε στα… χέρια. θα ….…'… Μαώ και Θα οι… "νιώσουν … Η…… η… να Την Μάϊ… υπογράψει & να… του ……Π πάψω; του, &… µερικές ταμπέλες καν Γ