H ΣΚΟΠΕΛΟΣ Μίκα": Παγαεπτιιι6'ς Κ. ΔΑ , #, µιον% Ν. [KO/15A OE πιο KAI META 'ΚΑΛΟΣ Θεός τής Έλ- λάδας 6οηθάει τούς νε- οέλληνες στήν κατα- στροφή τής awe-layman- µίας τού τόπου µας. Εργολα- 6οι στήν ,Αθήνα, τουριστικοί επιχειρηµατίες στή Σκιάθο καί οί δύο στήν Κέρκυρα, εύσε6εις δωρηταί a" όλόκληρη τήν 'Ελ- λάδα, αρμόδιοι καί ά΄ναρµόδιοι παντού, 6άλθηκαν νά έξαφανί- σουν κάθε είδους όµορφιά από τό κοµµάτι τούτο τής Γής. ‘Y- πάρχουν ακόµα λίγοι τόποι 8- που δέν πρόλα6ε νά ένσκήψη ή φιλότιµη δραστηριότητα τών κερδοσκόπων. "Ενας από αύτούς ήταν καί ή Σκόπελος. "ΑΘιικτη στό σύνολό της ή «γρα- φικότητα» της, πού είναι κάτι πολύ περισσότερο από γραφικότητα, εί- ναι τό ύφος καί τό ήθος μιάς εΐρη- νιικ,ής νησιώτικης κοινότητας. Τή 6λέπαν οί περισσότεροι σάν ένα τουριστικό ατού. Δέν πειράζει κι' έτσι, αρκεί πού αποθαρρυνε δεδη- λα χέρια από ανάρμοστες έπεµ6ά- σεις. Καθυστερούσε ή «τουριστική αξιοποίησή» της καί ή Σκόπελος έλαµπε πανέμορφη µέσα στό λαιµ- πρό μεσογειακό φώς. Κόπασπρσ σπίτια - κάτασπρες εκκλησίες, σαράντα μέσα στή μικρή πολιτεία, πολλαπλάσιες σκορπισµένα σ) &… λόκληρο τό νησί. ΄΄Οµως αύτές οί νησίδες όµορφιάς μέσα στό πέλα- γος τής νεοελληνικής κακογουστιάς έπρεπε να λείψουν. "Εδώ ό καλός θεός τής Έλλάδας χρειάσθηκε να έπέµ6ει. Μέσα σέ λίγα δευτερόλε- πτα έκλεισε ή καθυστέρηση τουλά- χιστο μιάς δεκαετίας ανθρώπινης προσπάθειας. .΄Οταν µπαίνεις µε τό πλοίο στό λιµανάκι τής Σκοπέλου, ή νησιώ- τικη πολιτεία σού φαίνεται ανέπα- Φη. ,Ανέπα.φες οί προσόψεις τών …… ων σπιτιών. Σημαίες κυµατίζουν στα ξύλινα µπαλκόνια …… παραμο- νή τού Εύαγγελισμού ’H µικρή έκ:κλησία τού Βράχοι; ——— Παρ- Θ'ενώνα τής Σκοπέλου, τήν είπε κάποιος - δέχεται φιλάρ…εσκα τά χάδια τού ή- λιου, Καρέκλες καί τραπεζάκια κάτω &- πό τά δέντρα τής παραλίας -,- περι- …- πατηιτές στό Γ.ουρόιγιο. ,Αικόµα καί οί &σπρες σκηνές πού στήθηκαν πρόχειρα στήν &κρη τής πολιτείας έχουν ενσωµα- τωθή στό ύφος της. Kx’ όταν αργότερα περιδιαι6άζεις στα στενά δροµάκια σπά- νια συναντάς Έντονα σημάδια καταστρο- φής. Πολλά χωριά µας έχουν περισσότε- ρα χαλάσµατα αν όσα δείχνει ή µετα- σει»σµική Σκόπελος. ,Ανάμεσα σ΄ αύτό καί τό εργαστήρι τού καλού αγγειοπλα- στη Βασίλη Ρόδων. Θρυμματισµένος καί & µόιχ'θος του πολλών μηνών. 'Εκατοντά… δες χαριτωµένα αγγεία, πού είχαν έτοι- µασθή για τή Θερινή περίοδο, χων'εύουν τώρα πάνω στήν ύγρή γή. Χούς εί... ‘H πιο παλιά εκκλησία τής Σκοπέλου, 6 "Αγιος 'Αθανάσιος μέ τίς ώραιες τοιχογραφίες, άπόµεινε ξέσκεπο ερείπιο. Μέσο του … &- προσδόκητη κρατική παρουσία … ό 6υζαντινολόγος κ. Λαζαρίδης έ- πιστατεί στή διάσωση τών εϊκόνων καί στήν ύποστήλωση τών τµηµά- των έ-κείνων πού µπορούν νά κρα- τηθούν γιό νά έπισκ.ευασθή ή έκκλη . ς!!!» ,. Είκο΄νες καί κοµμάτια τού τέµπξου εί-΄ χαν µετ΄αφε΄ρθή σέ αλλη έκκλησία από ει":- λαδιικά χέρια. Είναι χαρακτηριστική-ή στοργή…τού σκοπελίτη πρός τίς έκκλη- σίες του. Στήν αύλή Ενός παλιού σπιτιού Βρί- σκεται τό Εκκλησάκι τού 'Αγίου Νίκο… λε… Μοναδιική κάτοικος τού σπιτιού μια µεγαλοικοπέλια. 'Επιικι'νδυνο τό άρι- vow οί µηχανικοί καί Επρεπε να γκρέµι- σΘή αµέσως µέ δυναµίτη. Μέσα του, τα- κτοποιηιµένα σέ σεντούικια καί καισσέιλι:ς, τά αιχ.ρησι-μοποίητα προιικιά. "Επιπλα δε- µένα µέ παιδικές αναµνήσεις. Θυµητάρια γονιών καί δικών πού έφυγαν γιά πάν- τα. Ολόκληρος & µικρός αγαπηµένος κόσµος μιας ύπαρξης πού έζησε µε τή Θι΄ιµηση καί τήν έλπίδα. "Εσ6υσε ή Ελπί- δα καί εµεινε ή δόµηση. "Έµειναν καί τά Θυµητάρια παγιδευµένα στό ερείπιο. 'Α- λάιλαξε ή μαραµένη σκοπελίτισσα, τρά- 6η'ξε τά µαλλιά της Κι Emma-z τά µά- γουλο: της όταν δοτασε τό συνεργείο για τήν κατεδάφιση. "Οχι για τό σπιτι- κό της καί ό,τι πολύτιµο έκλεινε µέσα του. Για τήν τύχη τής µικρής έκκλησι&ς λαχταρούσε, τής όκικλησι&ς µε τό παλιό ξύλινο τέμπλο καί τίς µετα…6υζαντινές εί- κόνες. «Μή δυναµίτες, ούρλιαζε, % γκρε- µιίσετε τήν έκκλησιά». Γαλήνεψε όταν χρησιµοποιήθηκαν σχοινιά. "Οταν περάσεις στο εσωτερικό τών σπιτιών Φαίνονται οί καταστρο- Φές. Τοίχοι ραγισ…µένοι, γωνιές ξε- κοµµένες, σου6άδες πεσµένοι στό πάτωμα. τά μισά, τουλάχιστον, σπίτια τής Σκοπέλου είναι άχρη- στα. Δέν Φταίει τόσο ή σφοδρότη- τα τών σεισµών όσο ή κακή κατα- σκευή. Λασπόχτιστα τά περισσότερα σπίτια, µέ καθαρές μεσοτοιχίες. "Ολες οί και- νούργιες οϊ'κοδοµε΄ς, πού ήταν καλοχτι- αµίνες, Εστω καί χωρίς &ντισεισμική πρό6λεψη… δέν imam τίποτα. Πολυό- ροφες οίκοδομές έδράζονται σέ οίκόπε- δα λίγων τετραγωνικών µέτρων. Δώδε- κα μεσοτοιχίες μετρήσαµε στή µιά πρό- σοψη οίκοδοµιικού τετράγωνο… Καί εί- ναι οί μεσοτοιχίες τά πιό παλιά χτί- σµατα. Χτίζονταν ένα σπίτι καί δίπλα του κολ…λούσε αργότερα, σάν όστρακο, ένα δεύτερο, a" αύτό &… τρίτο. "Οταν τό αρχικό σπίτι πάλιωνε, γκρεμίζονταν γιά να ξαναχτισθή. ‘H µεσοτοιχία Ξ- μιεινε για να µή γυµνωΘή τό διπλανό σπίτι. Τό ίδιο συνέβαινε καί µέ τό δεύ- µορφές,, ,.δι.…όρών1ιας , τήν … τού ύλικού των κακής κκατασκεμαστικης προ σπίτι… ΄Ετσι, ενώ µέ τό πέρασµα τών χρόνων ανανεώνει"… τα σπίτια, οί μεσοτοιχίες παρέμεναν. Τώρα ή Σκόπελος πρέπει να ξα- ναχτισθή. "Από τίς χιλιες εξακρ- mac οίκοδομές πρέπει ——— καθως οι: κουσα από τούς είδιικού…ς — να γκρεμισθούν οί μισές. Πρωτο ,πρό- όληµα… ή μεταφορά των μπα΄ζων. Στά στενά άνη=.φορικά δρομ,ακια της µόνο ύποζύγια μπορουν να κυ- κλοφορήσ-ουν. "Ογδόντα είναι όλα κι' όλα τά ύπο- ζύγια τού νησιού. Κι' αν πλασιασθούν χρειάζονται µια μέρα για τή µεταφορά τών µπά'ζων µιάς οίκοδο- µής. Συνεπώς πάνω από δυό χρόνια απαιτούνται γιά vo’: απαλλαγεί ή Σκό- πελος από τά ύλικά τζιν κατεδαφίσε- ων, Συνδυασµός μέ τή μεταφορά νέων οϊκιοδοµικών ύλιικών θά'µπορούσε να γίνει αν τό φάρδος τζιν δρόµων Eni— τρεπε τήν ταυτόχρονη εναπόθεση ύλι- κών καί κυκλοφορία. Έκτός από αύτό, καί ή πιό στενή σκαλωσιά αποκλείει τή διάι6αση φορτωµένου ζώου. τά προ- Βλή:ματα πού έχουν vo’: λύσουν οί τε- χνικοί είναι τεράστια… Για τήν δρα προτείνονται διάφορες λύσεις, πού &- ποροίπτονται µία … μία σάν &νεφάρμα… στες. Δική µας έγνοια ή διατήρηση τού ύφους τής πολιτείας. Τό ύφος ένός Μετασεισµική Σκόπελος: ΄Ανέπαφιη έξωτερικώς. τόπου είναι συνάρτηση πολλών πα- ραγόντων, ήθικών καί ύλικών. Μέ άλλες πνευµατικές αποσκευές οί µε- λετητές καί εκτελεστές τής ά……- δόμησης, άλλα Ολικά, άλλοι τρό- ποι δοµής. "Αν τό ύφος τής Σκο- πέλου ενδιαφέρει μόνο γιά λόγους τουριστικούς τά πράγµατα όπλου… στεύονται. ΄Θά δολ…… τό τσιµέντο, το' σίδερο, τό ξυλότυπο τή µπετονιέρα νά παί- ξουν τό ρόλο τής λιθοδοµής, τού τσα- …ο, τής ξυλοδεσι&ς καί τού µυστριού Κάποια έπιτήδευση παλαιότητας καί ή Σκόπελος είναι έτοιµη για διεθνή χρή- ση. ”Av, όµως, τό Θέμα αντιµετωπι- σθή μέ συναίσθηση πνευματικής καί Ξ… θνικής εύθύνης, τότε τό πρόβλημα παίρ- νει αλλες 'δ΄ι'αότάσείς." Πρ΄έπει.'"οΐ νέες ούλικ.ρίίνεια >… ακόμα δι… ΣΕ|Σ|ί|||ί|ί Το?) συνεργάτου μας «. ΚΠΣ… ι. MAKPH µεθόδου να συινται.ριάζωνται µέ τίς προ- ύπάοχουσες. Οι! μαστόροι τής Σκοπέλου Εχουν δημιουργήσει µερικά προηγούµε- να. "Ολες ο! οιΤκοδομές δέν χτίστηκαν ταυτόχρονα… Πολλές δεκαετίες τίς χω… ρίξουν. Μέσα στό πέρασμα τού χρόνου χρησιμοποιήθηκαν καινούργια ύλικά. Πε- ριδια6-άζοντας κανένας στα δρομάκια τής Σκοπέλου μπορεί να επισηµάνει λύ- σεις &ξιοπρόσεκτες, Mi: τό πνεύμα αυτό αν δουλέψουν όσοι ασχοληθούν µέ τήν ανοικοδόμηση τής Σκοπέλου αν όροι"… τίς λύσεις. Καί ως: είναι λύσεις συγχρο- νες καί Ελληνικές. Τό πρό«6ληιµα τής μικρης (ίδιο- κτησίας οίκοδομήσιµου χωρου υπαρ χει σκέψις νά αντιμετωπίσω µε α: ναδασµό. Είναι μια τεχνοκρατικιη λύση πού αγνοεί την τοπική Ψυχο- λογία καί τίς έντονες άντι8ρωσεις πού θα προκληθούν. ΄΄Ας μελετηθη ή λύση τού ένιαιου φέροντος οργα- νισμού σ' ολόκληρα… οικοδομικό τετράγωνο κι, άς μεινει καθε νοικο- κύρης στήν ίδιοκτησια του. ΄Ετσι κάθε σπίτι θά διαµοροωΘη|συµοω: να μέ τίς συνήθειες τού τοπου…οι στενές προσόψεις Θά διατηρηθρυν, ενώ συγχρόνως Θά έπιτευχθη ευρυ- τατη έδρας… καί οίκονο»µια χωρου. Γιά τά δύο αλλα χωριά τού νησιού τά προ'6λήµατα είναι διαφορετικά. Τό Κλήμα κατολισθαίνει από χρόνια καί έχει αντιµετωπισΘή ή µεταφορά του σέ άλλη θέση, καταλληλότερη. ‘H διαμάχη ξέσπασε γύρω από τίς Θέσεις πού προ- τάθηκαν για τή νέα έγ- Kendra-Town. Πρόκειται να χτισΘή ένα καινούρ- γιο χωριό, χωρίς .δε- σµεύσεις. ‘H Γλώσσα, μέ τόν έντονο τοπικό χαρακτήρα, έπαθε µικρό- τερες ζηµίες από τό σεισµό,ό΄>στε αντιµετω- πίζεται ή αντισεισµική ανακατασκευή περιωρι- σμένου αριθµού σπιτιών. Μένουν τά Μοναστή- ρια, . τά σκορπισµένα στίς µαγευτικές τοπον θεσίες τής ανατολικής Σκοπέλου. Τίς µεγαλύ- τερες ζηµίες, σχεδόν 6- λοκληρωτική καταστροφή έπαθε τό Μοναστήρι τού Προδρόµου. Οί πληγές του αποκάλυψαν παλιές καί νεώτερες κακοτεχνί- ες. Σέ σκηνές µένουν τώρα οί καλογριές καί σταμάτησε ή χειροτεχνι. κή παραγωγή τους. Τό θαυμαστό χτίσµα τής ντόπιας οίκογένειας Δα- πόντε, τό Μοναστήρι τού Εύαγγελισμού, μέ- νει σχεδόν ό΄ιθικτο. Στό καθολικό τής Μεταµόρ- φωσης ξαναφόνηκαν οί πληγές προηγούμενων σεισµό… πού εί- χαν επιπόλαια σκεπασ6ή. ‘H μικρή ‘A- γία Βαρδάρα, µέ τίς μεταγενέστερες τοξότες ύποστηλώσεις πού Θυμίζω… γ". θική αρχιτεκτονική, άντεξε ίκα…νοποιητι- να στίς δονήσεις. Τούτη τή στιγµή ή Σκόπελος κοίτεται άρρωστη από ύποτροπή τής παλιάς της πληγής, τών σει- σµών. Μηχανικοί, αρχιτέκτονες, γε- ωλόγοι, πολιτικοί τή μελετούν καί προσπαθούν να όρούν τόν πιό κα- λό τρόπο θεραπείας της. Είθε σύντ- τοµα νά ξαναλάυψει σ, όλη της τήν ομορφιά.… ' ' ' ' ' ΚιτΣοΣί Ας" ΜΆΚΡΗΣ
