ιζ … ,--… ? ή τ η " Ρ.: . ." "& ΄ . μη … ?τ& δρυ υλπ=εγν€π -'τδθη=ιε && ε'3ρ5Μτο "!εριεχξµενο. 'ξπληει?&:ει Βλπ "Με. "αργές λαϊκ8ς τέχνης τΦδ Ξχπυν γι! κράτη 5λη τ8 ξύλο! τήν Ρυλαγλυπτική, «δν Ξειτλοψοιτα, τη. "Θάνατοιττ, τξν ϊυΆσκο=τιπ6, τήν ΞυλΞηιπροτεχν€σ, τή 36?ελ01Πιτ1.... '€=α …τξ 1€6 μµ… ν6χσυωπ καί τολ5χρωµα ηχ€Ξια, π…5 περιλαµβάνονται πτΞΞς δι πζνππες, "εγινε απο…πξοει… νδ πεπιληφ€σΞν επρακτηΦικτικξ καί δυτι1ρσνυπευτιπ5 ΐε€γµπτπ &π6 τίς ξπιτεδ?εις τόν ϊ€Χνδν #€ δν. Ψδ Ξδλ0, δλη προσιτή -γιατΐ βΩ€…πεται σε κΞΘε περιοχή τξς ΕΧληνιπδς γ€ς - εδκσλ5γρηπτη καί στ! an, ζιατημεΐται 316 μαπο€ χρονικό ΕιΞΡτσυς "τδν ' λλΞα χάρη #16 ξηρό της κλίµα. ϊδγάριυτΩ #τ6ν 8ώη. πεπτ5 πτδν Επαφή, σε καιπίΧους ?αΌµσή Ώ µμ,)… η. Ωδτητος. εξ τίς όιπκριτιπξς ΐνες καί τδν :ΧοΞςο τδν €1019&Γευν, κθλυνε πΞµταΧλες &€Κ τίς ξνέγπες τόν νεοελλΞνυν. ? παπτγυγή ξυλείας γι& 3ξ48ΈοµΕς'ξ γι& κατασκευή έντι1ει- µένων &π…τ Άπ8…ε νηµαντιπδ εξ…6?ημα ΐια:δρων έλληνικδν περιαχΞν. 'ινσµαστ!ς Ξ:πν …! π;πτανι€ς καί οί &ξυ€ς τ08 'λγίυυ "Γρους, τ& Ξλττα τξς Ξζν'φυ, τα nun pCraLa τ6ς Hake- novvficou καί τής ΆρΞτης, &! καΓτπνιέςξπαί'&γριελιξς 305 έπλεαν. 15 πεΞκα 13€ δ?σιας. Ώ! πι! ξτκνυ:τοί τεχνίτες, ϊ€…ς ξυλαγλ5%τες, πατξνπυτπν δπδ τα χωριά τ8ς '"πείρου "Η! ΐΐιαξτεππ &π5 τήν πεπιΠπ6 κΞς ΄5νιτ"κς, &λλδ Μαξ "τό "&γιπν "Ροος, πτήν μήςη, την Ι.. Γδπρε καί 15 φτ€νη"α κπλΆιεργ8&ηεκ :δτΞ & τέχνη. '1νξλογπ μ! τήν εξΞ€πευν8 τους at Ψ…. τεχνίτες εζχαν καί ξεχωρι…τδ ξπαγγελµατιπ6 χαρακτηρι"µδ. 'ταν &! τσγι…&δροι|Γυλπγλ5… Έτες/,ο€ ταξπντζΞ#ες/ κατασκευπ"τξς καί Ξιαποπηη1€ς ταΞανιδΜ|, ο! γηντΏΞυΞ€5ες/ γιέ τίς ξαΧινεα κατασκευές ταν αΐεαϊοµδΌ/, ο! µαρηγκο(. ο! ΠππελΞ'ες η ?αεν5ΐες, οί στα… φι5!5εε, ο! κερεπτετΚ"η ες. ο! παρσΞ4ες. 'Έπ6 α8τοδς …6 &ηλδτερ 6πδληώη ΞρζΡ20νταν οί ττγι:&δρυι, από 3νελ6µΉαναν καί {Kc nxnufiatfitcaeq ΞΩγςπ€ε , 81υς & κατακπν6 τέλ- πλωυ, ?εαποτικΞν Θρδνυν, Ξμ86νωυ κ.τ.λ. '? εί#€κευπη με Evan τΩνξα #8 αήµαινε πές π!- 8ε τεχνίτης περιοσ€πφνταν πδνο ν'αδτΘν. "€ περιδϊους περιοσιΡμοδ τδν ξτγπΠιδν ξνελΞµ- Fave πα! "αλλες ψυναπεΐς εργασίες μ€#α νι! !ριπ ξΞν Πυνπτοτήτυν του. "τ! "έπη ΕΦΗ % ΞυΆΩτεχνζπ ξνδοβπε ο! ίι!!συΦ…ι €λΞΉαι της Ξταν Άργαυωµ5νυι Επαγγελµατικά «τε ζπν&ςψπ 5 00υψΞτια. ι5τ5 'επαιζσν υηµαντι85 ρ#λο "τήν 88αγγελμπτιν5 ΐ?π!!τ:πιδτπτα τόν µελ8ν τους. '"πµινπν καί &ποφ8«ι1αν γιξ τίς έπαγγελµατιπξε ιαφύς€ς, ξυεργξδσαν γι€ τόν έπλ- σπξση προνοµίων άπό τ&ν ταυρκιι6 =ιοίκηνη, Ξφ8ρηυΡαν τ8 €υιμικδ ϊΐκτιο καί εΐχαν δν?- Υνω0ιΡη€να πικπξωµα !τι50λΞς ποινδν Ε66 'ΞΡΥιζε ξΠ5 €€ ζηµδ"ια €πΐτλπ7η "πε ξ?τ""€ é: tfiv &1ττδΌ€υ"π 80κ682ως τδ ΞπατγΕλματΟς καί €5ν πρδπκτιµη µυλΞπιση. "& ΗΟυΧταυιΜδ φιρ- µάνι τ=σ 1773 έπαγοπεδαυτ0ν &τ…ιαΞήεοτε ξτξμ?απη "τήν 'φπκηνη τδν δικαιυµδτυν τδν ίσ- ν.µ?,ιΐω. "(Κιτς, ώμςιιυι; Η! 16 τ:ιυς=κικ-5 ςι=ς'ι-.'…"-.….'.γινιδ /.'δ-.…τΜ:α, …'. &:νεγγεΆΗατι:ς€ς ι=υ.…….τι…τ(-΄Ρ ,. .. . πεις &τατκλοΒΜπν ηΏµ0λύγιπξς µονά ες.'; ξε€'?ανη :δν ξανα9ιΞν καί τΞν ελΞων Ω!κ1υοπι- "δν &ργπν€…εων, Επως οί κοµπαν€ες|τ8ν ξµπδρωνΞ. τά τελιγπΞτε/τΠν κτηνοτρδπων καί 06 "Χ…"… - 2 … ναυτεδερφοξ ίτδν ναυτικ'υν|. ξταν µεγάλη σ'δλ8κληρη τ€ν Ηφινυ9ιπή καί Θρη!!κευτικξ ξωξ το!! δΧδδηυλου ελληνισµοδ. "Εργα φιλανθρωπίας, χτίσιμω "η διππ6αµηαη έκκληπιδΜ, 520;:- σιστική &ν&µειξη στήν τοπική αδτοδιο€κηση, δνξορηση % παάκΕρεΓη πατριαΩΧΞν, Εδµυπη αχο- λείων µας πολλά δλλα καραπ:ηρΕζουυ τό ρδλο τόν ζσναφιδυ. ' .ξφης δ:πτ€λεπαν τούς πυρ8… vac γιε τήν ϊϊρυεη τδν κοινοτ€των τοπ &κδδηµου έλληνισµΩδ. Τά ξδλα κού µε€ακειοΐΞοντκν ξ:αν ποικίλα. &νΞλογα µε τι :λεονεκτήπατα πή6 προο!πε- ναν ετ[ς ειδικξς &παιτΘτεις κάθε τ0μξα εργασίας. ΤΕ τρείς πόριες κππηγορ€ες ππορυΠµε νά κατατάξουµε τά ξ6λπ πότε: στά σκληρά, τά ρητιν65η καί τά Ξσπρα % µαλακά. Άτα σκληρά ξ6λα τό καλλίτερο εΐναι ή βαλανιλι5 |αρ8ς|, ποπ εΐναι πυιν5 Μαξ €0τ€χει πολύ 615 γρδυο. Αρηόιµοπ…ιετται κυρίως βτ6ν οικοδομική, τ€ν ξπιπλσποι€π με! τ% ?τΩελπτοιϊα. 'ϊ παπτανιά ηοιΞζει με τή Βελανιδιά δλλά διαν τό χτυπήσει πολύ & 5λιος πχΕζεται. 'Τπεπης πρυσξξλε… ται ε'υκολα άπό τό καπάκι.'Ξ φτελιά "η καρατ6τς ειναι Ένα έξα€ρετα ξσΆο, πυπνδ, µε πε… ατδ κοκκινωπ6 χρδµα, &λλ& ειναι Αδεκολο στήν κατεργατία.'Ξ δξυά, &νοιχτοκόκπινη κα! εδ… καλη δτήν κατεπγαπζπ "εχει τά µειονέκτηµα νά προπβ&λεται εδπολα άπό τίς ΈναΆλαγΞς 106 καιροδ και 315 τά Εντψμα.΄Ω μ€λεγος, Ξψοικτδχρυμσς μέ κιτρινωπ€ς φλξΞες, χρηαιµοππιε8- ται απανιδτερα.'1π6 τα ρητινύδη ξ8λα γίνονταν µεγάλη χρ6νη τοπ πε6κ»υ κπ€ τ85 Ξλπτσυ γιατ€ ξν1€χουν πτέν πολυαιρζα καί ατήν δγπασζα. "Ό κέδρος. µε τήν "εντονη και χαρακτη… οιατική µυρουδιΞ του, πρηκιµοποιεΐτπι νυχνά µέ δοχεία Ξ βαρελάκια εδςψπντιπδν ποτ'ων. ?6 κυπαρξπσιεζναι σκληρό, συµπαγές, αλδβσιο εξ ρετσίνι και "εχει µεγάλη !ντοχ€ στό χυδ- να καί πιήν δγρςσ€α.'!! χαρακτηριστική πυµπυδι& του 3ι6χυει 16 σπ5ρυ "ως γι'α5τ6 τό γρη- σιµπ=οιο€παν εξ καππΕλες|καναβ€τες|, Επου φυλάγονταν οι προϊπες τόν κπριτψιδν καί οι φο- µςσιές. " άσπρα ξ µαλακά ξσλα, "πως & λε8κα, τδ αφεντ!µνι, τό σκλδδΩο. τό φλαηα'υρι πε! & κλΩτανος εξνςι δλικδ μιπρδτερης δντοχ3ς καί τά πετ…χειρίζονταν σε πόρτες, ταεξνια κατ υιπρζ σκαλιπτ& 3ντιπε€µευα. Εξ ρίζες 8π6 διάφορα δευτρα, δπως 336 &γριελι5, οίκι, π€ξρπ πα! "αλλα ππ&λιζαν ο! βαακο€ τέ διάφορα &ντικε€µενα ! ιµενιπ8ς τέχνης|96κες, γκλζτπες, είπες, ποτξλια, πειροσνια...| αι! 03 δ:οπςήι8ι τό ξ8Ξο μεγαλύτερη ΞΨτΟΧΘι νά " 0 T M 9 C ΐυ 816€ ξλ€Υ"ι !ηΞα- 86 νδ φύγουν οι χυµοξ του, προκειμένου νά κατασκευπσυαδν δντικεΐατνα µεγάλης 8ιΞρκξιας, περνοδπε ξπ6 ειδική &πεζεργασζα. Γιά πικρά κοµΞτια ξδλου & πι8 σθντοµ0ς τοθπος είναι τ8 Βοξ€ιµδ τους Επί 6 άς 12 δύει μένα 08 νερδ. πρός τά τ€Χος τρδ €οαπµ06, παλλ!ς φορες "ε- πιχυπν µΕυα ατδ νερό κα! λίγη σκάφη. 7ι& μεγάλα καµ&τια, 166 δέν ξτπν Ξυναιδ ν! ΐµππΘήσν, ξπαιτσδνταν µακροχρόνια π«µαπονή µ€#π η! τρεποδμενο νερό, παςαµον8 καθ "εφτανε, Ξνξλογα με 16 εΐδος καί 16 πΞ:0ς τοπ ξύλου, 8πδ Iva é; rpfa χρόνια. "ςλη σχιδδν & Εργα«Εα 108 Ευλοτ€19η γίνεται ΞΆ&Ψω "169 ?'ξΥΚΌ,πτενδυακρο στερεό τσα- κ€Ξι &πδ Θαλανι%ιά. φτελιά & δξυά.?τδ μία ξ καί πτ€ς ΆΞπ πτενές πλευρές τος µπΞγππυ &… - 3 - π1ρχψυ ο! μ!γγινες, ξβλινοι ιοχλξες γιέ τή …τερξωπη τψδ ξδλυυ ποθ && δποστεΐ τήν κατεργασί=.Ψ€ Ξργαλεία πυύ μεταχειρίζονταν Εταν, με τη σειρά περίπου τ€ς χρήσης τουςι ;! τπεπαύρια/Τίπ.1| γιά τήν 6λστ6μηπη Με! τ! ξεχδντρισµα, τ! πριόνια/τίπ.2] για τε κδΦιμο. τά τοµπ&σα|ζίκ.;/γι5 τό µετρηµα τών δποατάοεων.οί ΞΞξΞξ ΞΞΞΞΞ]Γίκ.έ|γι€ τ6 πτερ€ωπη 38% ξ0λων #16… µπ4γπο ξ =6 πφίξιµα ΕΞΩ κομµατιδν µεταξύ τους πατΞ τή συγκ6ληπή τους, τά ππςρπξλα /ξίπ.5|γι5 16 σκάλισµα, τά ξυλσπς6ρια/ίκ.6|γιξ τό χτύπηµα 18υ πχαοπΕλων,τά πιδεοοσψ0ρια/Ήίκ.Τ/γι€ τ5 ιΞρφωµα,τ& πιεπ5ρνια |Γίκ.8|γιξ τήγ διαίρεση κάπως μεγάλων ιαματιδν ξ5λου,'τά ΞΞΞΞ. !ξΞ|Ήίκ.9|γιΞ τή λείανση μεγάλων ξπιψανειδν, οί ρ&σπ:ς|?ίι.10| γιά τή λείαυση κυρτά» "η κοίλων 8πιφανειδν. ο! ξδυτμες|3ίπ.11| για νξ πζ5νουν τα ίχνη ςδν δλλων Ξ#γαλείων, τ! τριβξλια|5ίπ.19| γι! τό 1ρ8πηµα.οί…ταν&λιες/ΐζπ.13/γιΞ 18 βγ&λπιµο ταν καρφιδν, οί νωνι€ς/ΐίκ.14| γιά 16 δρΘογύνιασµα.'Απδ χάδι Έργαλείσ ύπάρ. χπυν πολΞοί τόποι &λλ8 ξφδ παρουσιάζονται µόνον n! πιδ &ντιπππ- οωπευτιποί.'Ήπίσης χαζά περιοχές παρουπι&ξουται μικρές 'η μεγά- λες Άιαφορίς…πτδ δν5ματα. 'ϊδ σηµειώνεται & Επικρατ!υτερος τά- πος, πεδ, κατά κανόνα είναι καί & πλησιέστερος στό πημεαιν8 nag γλωππικ6 αίπ8ητξµιο.7ι& τ6'ωυντήρηση #! καλή κατάπτππη 18ς εδ- φης τδν Εργαλείων είχαν τίς ΞΞΞΞΞ καί τά λαδ&κξνα.Ττή Βίου της σηµερινοσ γιαλ8χαρτου μεταχειρίζονταν &παξηραµ€νι δ!ραα τόΒψµω- ρισΒ εΞ:Ξ/Πίκ.€5| από 'εχει μιποΞ, πυκνά καί "πληρ6τατα ξγπ86ις. Για τά έδλληµα τα… ξ6λωυ Χ0ΠσιυΟπύιοΒψπν είτε τ5ν ξενδ τσιπ -τ6- τε- ψαμρ6πηλλα είτε κατασκε6αζαν µόνοι τους 8στεδ…πλλα µρεζον- τας κέκκπλα ζώων. "εγ&λης &ντοχ8ς ξταν καί τό μείγµα από διΒρ6- ' δι αξγοδ, ξυ6ιοσ καί ποπκινισµ!νου ξλευέιο6 σέ ξνπλογία δύο αδ- γσυ …! µιά πυυταλιΞ τ'ης΄σοδπας &Χεδρι καί λίγων σταγδνων ξυι68. ?6 τρδπυπ4 των τέμπλυυ καί ταν ϊξλων Εκκλησιαατικδν ξυλ8γ1υπτυν γίνονταν u! ψδλλα παΘεροδ πρυσοσ. *δ 35λο καλδπτονταν πρδτα μ! Ελαφρά πτοΞπα λεπτδκοικσυ γδζΛυ καί κόλλας ποθ, 8ταυ πι!γνωνε, τό ΕτριΏαν µ€ !λτφρδπετρα."ΐπτε>α €€ |λειψαν ο! χυμ€ ακόρ%συ,πού τόν είχαν δφίπει στόν Εκιο νδ πήξει, πι Stan ερχιζε ν& στεγν6νει, τόσα πού νε µήν κολλάει "τό Ξέντυλο, τύποΘετοδπαυ 3! φύλλα Άνν… µοβ, πού τά Έτοιµαν €λαφρ& µε πουπιοιδκκαλο Ξ 'αλλο λείο &ντικεί- μενα. ζ.Ω» “exec at τέχνες «ο! "εχουν-γιά πρώτη 8λη τό ζΒλυ είναι πανέρ:αιες στόν τ&αο μας. Τι δν τά ίδι& «& &ντιπείµενα Εχουν πι! χα8εΐ, μ!ς μ!νσυν &πεικονίνεις τους εξ ξγιειπ… γραφίες, Ξνξγλυψα, &»γρεφιΕς πεί …&ργδτερα- ψηφιδωτά. 'Άτδ αδτξ Βλέπουµε µέ Έδρα ύψη; λ& επίπεδο ίψτασε & Επικλυπηιία καί &! !λλες τε:νεςζ Kati τή Βυζαντινξ Ξτπχ6. 836 τήν &ποίε σώζονται µαρια! &είγµατα, % ξυΧογλυπτική καί ίδιαί1Ώι & ξυλοµικοοτεχνία γνωρί- ζουν µιά ΘάυµπστΞν ΞσΘιση. ?τδ "αγιπν "Όρης καί πε "ουαεία &ρίσκονται απαλιπτοί πιαν- ρΠί καί νταχόψεις εδαγγελίων παταπληιτιιΞς €εζιοτεχνίας.'Ή Εποχή τ6ς .ουριακοετΕας, ιού ανώτερο &4ει=')εοΜ:ί τό λιδ=ιι-τ-με &δώ, είναι αι! λαµπρή περίοδος τά; ΞλΜ;νικΞς.ξυλοπχ- νίπς. Ξεπιν5ντας &π8 #6 βυψ:υτινξ κληρονομιά Ξψ0μαίυν: δηµιουργιπ& &πιδρ!"ιις…τδπο διά τ€ν 'ένσςολ8 560 πεί ξτδ 16 66Ρπ. Είναι πολ6 εδκολσ, &κδµα καί μ'Ξπείνύν πού δξυ έσχο. λξΘηπε µε συναψΠ Θξματα. ν& ξεχωρί"ιι &νπτυλίτιπη 8πίδραση στδ "χ5µατ= &πδ τίς παµαΘΞ- µες /ΐιν. ΐ6 καί 1?| καί τά δπ€ρ0υρα /πιν.15| καΘ&ς καί δυτικοευρωπαϊπ6, καί &ρχίζτι & && τό 13ο ωΞΘνα, στόν τε=μξποδα Δ/Πίν.6| καί στό βηµ68υρο|Πίν.]|."ύµως -αν ξιπινσ6σε κανένας υ& 1ε&ιαλδνει 16 μακρινή καταγωγή τΘυ θεμάτων !πό τίς &ι&;ορες τέχνες 16. λαόν && εφιανε πιό αυµκ!ρασµι πώς τ& κατέχουν μέ 16 δικαίωµα τΞι κ9ησικτηΘίας. 366ς έίυσυν, δμως Ενα ίδιαίεεσο δφος. καθαρά ΕΘνικ6. .. έλληνικα Έργα ξυλοτε:νίπς ξκςψ&ζουν, κε τόν "ι5 έναργΞ τςόπο, τό… !8νιπδ μας παραιτ6ρα. ήμερα οί τέχνες του ξδ>ου &? ακο7ουΘοΒν να καιλιεργ05νται με 8λες τίς περιοχές τΞς' πλ&δος. κυρίως γιά τ0ν κάλυψη κραπτικων &ναγκδυ, 'ιρκοΒντπι ντ5ν ψυχρή αντιγραφή ξένων προτύπων. ίδιαίτε:ε πτδυ δπιπ%απειϊα. αλλά καί &- 1a» έτιχειρο8ν να µιπη606ν έλληνικ& λαϊκά πρότυπα τούς δίνουν ξενικ6 παραιτξρα, δαικ fiUVgsfl µέ τδυ αλΜ γ6.τΈς κλίμακας «αν σκυριπνδν ξπίπξυν. €&θε µορφξ &ντικειµξνου είναι 816φιστη δπδ τίς διαυτ&σεις.του καί αδτδ πρέπει-υ& τό προ«!ξ:υν ο! τεχνίτες. Γυηπιι δη… µιουργ6µατα παρεµ€νουν Ξα8µπ τΞ Εργα τΉζ ποιµενικ6ξ τέχνης. ΥΕ μερικές περιοχές, και κυ- ρίως σεξν '"πειρο, τήΐ περα, τό Σόλο καί τήν 'ξθξνα δπ&ρχουν µερικοί τεχνίτες πού προσ- παοοσυ νά κρατήΓουν κάτι 315 τό ίσος της παραδόσεως. '? Ελληνικ& βιξλιαγοαφία για τήν ξυλπτεχνία είναι πολύ περιωρισµ€νη. 'λπΞ.ίθτοριπή καί αίπΘητικύ πλευρα Εξετ&ζεται στα βιβλίαι 'ιγγιλικ6ζ ι…τζηριι&λη, && ωππΔητπ ;?Ψ 3Ό13…'?Ξς ί5ιας,ΌΙ ?&Ρ%ϊ&?ΞΞΠυΙ … ?6ς "ιδιες, ?ϊ?ΨΌΣ- Μίτπ0υ απρ6, 'Η ξυλόγλυπτιπή τοδ παμε… & :…:ίτδνξκ?αωξ …: :,.ί;.Β.Έ.. "…"λληνιπδ λαϊκά καί μεταβυζαντινά Ξυλδγλυπω. "Μιγι- κ€ς δδηγίες περιέχει 16 Βιβλίο «06 Γ. ϊουτινοΒ . 'Ο πρακτικός δΞηγ6ς του ξυλουργοσ.Ρι& 16 χρ6πωµα τόν τ!µπλων. κ&ρψυµΕνων ιοί &κ&ρψωτωυ. µεγάλης Βηµασίψς πληροφορίες δίνει & πιονσειος &! ?ουμνξ ετδ δυωεδρετο βιβλίο ιουι"'ϊρµηνεία τδν ζωγοίςων…παί ίδιείτερε στίς παραγρ4φους 8, 9, 1G, 11, 12, 14 καί 15. ξκ6ρπιις πληροφορίες καί είκ5υες δπ&Ωχουν && Ξρκετ& σχετικξ βιβλία.