4!Η|γ…Ά… ? Ν Υ6ωΞΨΙΚΒ. "Β 6ψαντιπ6 καλλιεργήθηκε στην *Ελλάδα από τα πανάρχαια χρόνια. κερίως ώς οί… . Χι χιακή &χολίι τόν γυναικ6ν. Κατά τήν Ψουρποκρατία σχεδόν κάθε έλληνικδ σπίτι, στην ήπει- ρωτι:6 'Ελλδδα καί στα νησιά. είχε του &ργαλει6 του. τα προϊοντα τής οίκιακ6ς ύφαντιζ κής ξπάλυπταν κυρίως τίς οίπογενειακΕς &νάγιες.'Δπδ τον δέκατο δγδοο αίώνα. Eta» ανα… πτ6σσεται & ξµπορευµατική παραγωγή, έμφανίζονται καί αντρες πού δαχολο6νται µε τήν τεχ- νη αδτή. Ρόντορα & κατεργασία τος µαλλιοΠ, τοπ μεταξιο8 καί τοσ βαμπαπιο8 παίρνει μετά… λες διαστάσεις. Η! καραβάνια καί µέ πλοία «& προϊόντα της διοχετεύονται σε πολλές πόλεις της Ξεσογείου, τίς Εα6ρης Θάλασσας καί τήζ Κεντρικής Ε6ρ6πης, Snug στήν Πολη, στ6 Σµύρ- νη, στήν Ψεργεστη, στή Βιέννη, στο λονδΓνο, στήν 'οδησσ6, στό Βελιγράδι, στο Στεµλΐνο καί σ'Ξλλες πολιτείες. Χαρακτηριστικό είναι πώς γύρω στα 1810 από τα "χειροτεχνιια" «σε Τυρνάβου ξβγαιναν 2,000,000 γρόσια βαμμένα βαµβακερό νήµα, πανιά καί µαντήλια καί ιοζοσο κοµµατια μογχασιοδ|ντ6πιου δρασµατοας| καί από τή Ζαγορά ξξαγονταν το … 15 χιλιάδες &. κάδος πάπες. τα µεταξωτά µαντήλια τ6ς Καλαμάτας καί αλλων περιοιδν τής Πελοποννήσου %- ταν ξαπουστά σ'δλδπληρη τήν Βύρ6πη. Στή Ρούμελη καί στην "Επειρο Εκαναν κυρίως μάλλινα ύφαντα. Δυστυχδς δεν ύπαρ:ουν συγκεκριμµΕνα στοιχεία τι! τό µέγεθος 13ς παραγωγ6ς στα περισσότερα μέρη τής 'ΞλΆάδος. τα λίγα πού δαδοιουν,-παί πού οφείλονται κυρίως οί ξέ- νους, Βαβαιώνουν τήν !ιταοη της δααντικ6ς κατά τα χρόνια τ6ς Φουραοπρατίας. κατά τήν δαιλευθ!ρωσπ, µε τη δηµιουργία μεγάλων βιομηχανικ6ν µονάδων καί τή βαθμιαία αλλαγή τής φορεσι5ς καί το!! τρόπου ζωής, 6 λαϊκή ύφαντικπ περιορίζεται σηµαντικά. 'Η νέα ζήτηση χειροτεχνηµατων, ποθ Εµφανίζεται μετά «ο δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο, αναζωογονεϊ τα ύπαρ- χοντα κέντρα δφαντικ6ς καί κυρίως τήν 'ιράχωβα, τ6'Ηξτσοβο, το Φρίικαλα θεσσαλίας, τήν Κίρκυρα, τήν Κρήτη καί σκόρπιες δψαντουργικες δραστηριότητες σε δλλας περιοχ€ς. Σπουδαι6τερη πρώτη Όλη {fig δψαντιπδς είναι τ6 µαλλί των προβάτων. !!'αδτ6 πατασιευ&- πονταν δρασµατα για φορεσιές, κυρίως τόν δρεινδν περιοχδν, πιλίμια, μπατανίες, χραμια, μπουχαροσποδτια|παλ6µρατα του τζακιοΞ| καί φλοκάτες ξ φλοπιτξς κουβέρτες. ΗΕ τραγδμαλ- Χο δψαίνονται οί κάπες, χοντροί καί σκληροί ποιμενιποί έπεν66τες, &&ιαπ€ραστοι από τή βροχή. Β€-µεταξι γίνονταν Εφάσµατα 16€ γυναικείας φορεσι8ζ, μαντήλια, ζωνάρια,.σεντονια καί Ελλα είδη. !!! βαμπακι γίνονται δρασματα καθηµεριν6ς χρήσης, σεντόνια κ.λ.π. "Υφάσ- ματα γίνανται καί από συνδυασµούς πρώτων δλδν. πολλα μάλλινα Θραντ& έχουν βαρτακαρ€ στη… µονια αλλά καί στα 6ψαδια γίνεται ανάμιξη µαλλιοΒ με Banning fl µεταξιοδ με μαλλίι 'ιπ6 τήν αποψη του σχεδίου τα ύφαντα διαιροσνται ο! τρείς µεγάλες κατηγορίες. στα µονόχρωμα,δπου δλδκληρο τα 6ψαντδ Εχει μόνον Ενα χρώµα, στα ρι12τ&,δπου με τήν ΞΏαλλα- γή κατά διαστήματα τοπ χρώµατος του δφαδια5 δηµιουργοΒνται ζεις ξ µέγας διαφόρων χου… µατων καί στα πεντητα στον &ργαλειδ! δπου µέ ααλοµιτρημένες αλλαγές τοδ δραδιοΒ στην ίδια σειρά δημιουργο8νται ι'ιτε γεωρατρικ& µοτίβα ιΐτε οχηµατοποιηµξνας παραστάσεις ψυ- των,'&νθρώπων, ζώων , πουλιών Ναί αντικειµένων | καβαλάρης, ποντίκι, πεταλούδα, κορν… .τσίκι, σαρντ6νι, χορευτής, µπρίκι, τριανιάψυλλο, βυζιά, πριόνι κ.λ.π./. οι σχηματοποι- ηµίνα αυτά διακοσµητιµά θέµατα χαρακτηρίζουν κυρίως τα υφαντά τής 'Επείρου καί τής βδ- ρειοδυτιπ6ς Θεσσαλίας. τα σχέδια καί τα διακοσµητικά θέµατα των Ελληνικόν υφαντ6ν προέρχονται είτε από πα- λιότερες εποχές είτε είσάνονται από τίς &νατολιπ€ς καί δυτικοευρωπατπξς τεχνες αλλά σιγα - σιγά &σοµοιώνονται. Διαφ€ρουν κατά περιοχές αλλά 8 ευκολη µεταφορά του είδους καί οί μετακινήσεις των νομαδικών πτηνοτροφικδν πληθυσμδν συντελο6ν οτή διάδοση όρισ- µξνων σχεδίων καί μοτίβων. "Εντονη ίδιομορφία παρουσιάζουν τα υφαντά τής 'Ηπείρου, τα λεγόµενα "µετσοβίτικα",τής περιοχής τον ε:ι,σν, τα "&ραχωβίτιπα" καθώς καί τα κρητικά καί τα µυκονιατικα. Κ.Δ.Π. 'ΞΞΞΞΞΕίδος καλύµματος του κεφαλιου τον &νατολικδν λαδν, χωρίς τόσο. το φέσι στήν 'πα… λίδα φοριδταν από αντρες καί γυναίκες καί ήταν από πυκνό µάλλινο δφασμα, κόκκινο ή μαυ- ρο. να άπλα φέσια δεν είχαν κανένα στολίδι ή µερικά σχεδια παρωµένα µε μπρισίµι. Ησαύ συχνά τα φξσια είχαν πλούσιο χρυσοιεντητο διάκοσµο στήν κορυφή τους ή κυκλικό µεταλλι- κό &σημοιαπνισµ€νο ή µαλαµοκαπνισρΕνο τετελίκι. 'Δπδ τήν κορυφή ή από τον περίγυρο το'υ κεντήµατος ξιπινο8σε μεταξωτή ή χρυσή φουντα µακριά, που Επεφεε στους όρους ή στήν πλάτη. Για περισσοτερη χάρη πολλες οσµές «& φέσι σοριδταν στραβα καί τσαπιστδ. 'Δ… νάλο|α µέ τή Χρύσα του είχε διάφορες παραλλαγές καί ονοµασίες: νησιώτικο, γυναικείο κ.λπ ΦΔ0ΓΕΡΔ/ή|.Πνευστ6 ποιμενικό µουσικό οργανο. Κατασκευάζεται από καλάµι, κουφωμ!νο ξύλο, μέταλλο καί σπανιδτερα από κόκκαλο αετου. 'Εχει σχήµα σωληνοειδ€ς, ανοιχτό από τή μία πλευρά. ετήν άλλη, από τήν οποία φυσάει & παίκτης, υπάρχει λοξά κομµένο &πισςδμιο.'Ε φλογέρα Ξχει σειρά από στρογγυλές τρύπες που φραζονται µε τα δάκτυλα του παίκτη και! συνδυασμούς που παράγουν διάφορους μουσικούς φθόγγους.'Ο ήχος της είναι μαλακός καί γλυκός. σε τή φλογέρα οί βοσκοί γεμίζουν τίς ώρες τής µόνωσής τους εκτελώντας διάφο- ρους δημοτικούς σκοπούς ή αδτοσχεδι&ζοντας.