.…. \ »/ Σ 3213"? ΠΙΑ " ,','"'-΄-",.' ]=ζ'ιΜ.ΙΑ Φ""ΙΚΑ ΓΡΏ"ΑΤΑ ΞΞνικΞ Τά φυτικά χρώµατα είναι άναλλοίωτα στό ήλιακό φώς καί στό πλύσιµο. Δί- νουν ώραίους καί λαµπερούς χρωματισµούς. Παρουσιάζουν όµως πολλές δυσκολίες στήν εδρεση το!! άκριβοσς τόνου γιατί τά διάφορα φυτά δέν έχουν πάντοτε σταθερή περιεκτικότητα χρωστικών ουσιών. Τό βροχομετρικό δψος της χρονιάς, οί άνεµοι καί οί έναλλαγές τής θερμοκρασίας, ή σύσταση τοσ έδάφους,ξπιδροών στήν πυκνό- τητα τών χρωστικών συστατικών τών φυτών. Στήν ποιότητα IOU διαλ6µματος έπιδρά καί ή σκληρότητα τοώ νεροώ. ME τά "ιδια άκριβώς δλικά έπιτυγχάνεται διαφορετικό άποτέλεσµα μέ ποταμίσιο ή πηγαδίσιο ή πηγαίο νερό. Τό καλλίτερο νερό είναι τό ποταμίσιο τήν άνοιξη γιατί προέρχεται κυρίως άπό τό λυώσιμο τών χιονιών καί πληδιάζει πρός τό άπεσταγµένο. Αλλά καί ή ποσολογία, σύµφωνα µέ τίς πρακτικές συνταγές, δέν είναι ακριβεϊς. Μία "χερια" έν6ς φυτοσ µπορεί νά παρουσιάσυ δια- φορά μέχρι 3Ο,καί περισσότερο,στά 100 άπό µιάν "αήΧη "χεριά".'Η έπιτυχία τοώ άκριβοώς τόνου έξαρτάται άπό την ίκανότητα τής τεχνίτρας. Αυτό είναι ίδιαίτερα χρήσιµο στήν περίπτωση πού τό βαµµένο νήµα δέν έφτασε γιά νά τελειώση ένα 6- φαντό καί γιά νά συμπληρωθΞ χρειάζεται µιά ποσότητα νήµατος άκριβώς τοώ ίδιου χρώµατος. Συνήθως ή άνάγκη αυτή παρουσιάζεται πολλούς µήνες µετά τό άρχικό βά- ψιμο. Τότε ή τεχνίτρα γιά νά έλέγχη τό άποτέλεσµα έχει δίπλα της µικρή ποσότη- τα τοώ πρώτου βαµμένου νήµατος, τήνςδυία, όμως, βρέχει µέ νερόο "Ετσι, όταν τό νήμα στεγνώση, ή πτώση τοώ τόνου θά είναι ίδια. 'Η διαδικασία τής βαφής τοδ µαλλιοώ "εχει τρείς φάσεις: τήν πρόστυψη, τή βαφή καί τή στερέωση. ται µέ διάφορα λουτρά είτε σέ καταστάλαγµα στάχτης είτε σέ διάλυση στύψης ή &- λατιοώ ε"ιτε σέ οώρα ζώων. Συνηθέστερος, όµως, τρόπος είναι τό άπλό βράσιμο σέ νερό. Τό βρασµένο µαλλί κοπανίζεται µέ κόπανο καί αµέσως µπαίνει σέ κρύο νερό. 'Αφοώ στεγνόαη τό μαλλί.άνοίγεται µέ τά χέρια καί λαναρίζεται. Τό βάψιμο γίνε- ται είτε πρίν γνεσθή τό μαλλί είτε όταν πιά είναι έτοιμο νήµα. Ξαφή. Τά διάφορα χρώµατα έπιτυγχάνονται µέ τό βράσιμο τοώ µαλλιοώ ή τοώ νήμα- τος σέ άφεψήµατα διαφόρων φυτών. 'Επειδή τά όνόµατα τών φυτών άλλάζουν άπό πε- ριοχή σέ περιοχή προσπαθήσΘµε νά θέσουµε δίπλα στό λαϊκό όνομα τοώ φυτοδ καί τή διεθνή έπιστηµονική όνοµασία του. Κόκκινο= Βάζουμε άποβραδίς φώλλα μαύρης μουριΞς /Η0ιαί | µαζί μέ τά µαλ- 1'Ονομάζεται καί παΒποστυφή.'Η "Αννα 'Αποστολάκη / Βαφική-'Εν 'Αθήναις 1952/ éuaLL ρεί τήν προετοιμασία, σύµφωνα µέ άρχαίες πηγές στόν στρουθισμό καί στήν προυποστυ- (ντ΄) -2- **χ λιά µέσα σέ νερό πού νά τά σκεπάζη ένα δάχτυλο πάνω άπό τά µαλλιά, καί τά άφίνουµε όλη τή νύχτα νά μουσκεύουν. Τήν έποµένη τό πρωί τά βράζουμε δυνατά 5-6 ώρες . Κόκκινο ριζαρίσιο= Μαζεύουµε ρίζες ριζαριοιΤ/ εα€ία+Μάοώο /, τίς κοπανί- ζουμε καλά καί τίς βάζουμε άποβραδίς στό νερό, χωρίς τά νήµατα. 'Η άναλογία εί- ναι δυό χεριές κοπανιστό ριζάρι γιά κάθε όκά νερό. Τό πρωί ρίχνουµε τό µαλλί ή τό νήμα νά σκεπασθή καλά άπό τό νερό καί µετά άπό µία ώρα άρχίζουµε τό δυνατό βράσιµο, πού κρατάει 5-6 ώρες. ΞΞΞΞΞΞΖέξΞΞΞΣ Ρίχνουµε λουλάκι µιά χεριά πλούσια γιά κάθε δκά νερό καί άφοσ τό άναλύσουμα καλά ρίχνουµε τό µαλλί καί κρατούµε δέκα µέρες ζεστό, τόσο πού νά δέχεται τό χέρι. Κάθε μέρα τό βάψιµο γίνεται βαθύτερο. Τήν τελευταία μέρα τό βράζουµε δυνατά 4-5 ώρες. λά µόλις έρθη στό χρώµα πού θέλουµε κάνουµε τό δυνατό βράσιµο. ΞΞΞΒΕΣΞ.ΞΞΞΐΞΞί Βάζουµε άποβραδίς µαζί µέ τό µαλλί φδλλα'"ασπρης μουριάς καί λίγα φύλλα μηλιάς µέσα σέ νερό που΄νά τά σκεπάζη καλά. Τό πρωί τά βράζουμε 5-6 ώρες. ξΞφέ-ΞκΞΞρΞΞ Πέρνουµε τήν πράσινη φλούδα άπό τά φρέσκα καρύδια καί μαζί μέ τό µαλλί τά άφίνουµε νά μουσκέψουν σέ νερό πέντε ώς έξη µέρες. "Υστερα τά βράζουμε δυνατά 5-6 ώρες o Μελί: "Οπως καί στό προηγούμενο βάζοντας όµως φλούδες άπό χειµωνιάτικα κρεμµύδια. χλιαρή 24 ώρες. "Ετσι τά µαλλιά γαλαζιάζουν. "Υστερα τά βάζουμε σέ άλλο νερό όπου έχουµε ρίξη φύλλα ντοματιάς καί λίγα κληµαταριάς καί τά βράζουµε 2-4 ώρες άναλόγως τοδ'τόνου πού θέλουµε νά δώσουµε. καί τά τοποθετούµε µέσα στό νερό, µιά στρώση πουρδαλιάς- µιά στρώση μαλλιά καί πάλι τό ίδιο, καί βράζουµε 4-5 ώρες. 6 ΩΌΉΜΗ Μαύρο: Βάζουµε τό µαλλί µαζί µέ σκλήθρο ή µέ ροϊδόφυλλα νά µουσκέψουν σέ νερό τρείς-τέσσερες µέρες καί ύστερα τά βράζουµε δυνατά 4-5 ώρες. Καφεκίτρινο= Κοπανίζουμε κατσίδες "η καφαλάκια άπό πλατάνια δυό χεριές στίς τρείς δκάδες νερό καί τά βάζουμε δυό-τρείς μέρες μαζί µέ τό µαλλί νά µουσκέψουν καί ύστερα τά βράζουµε 4-5 ώρες Μέ βάση αύτές τίς χρωστικές σόσίες έπιτυγχάνουµε άπειρες άποχρώσεις κάνοντας διάφορους συνδυασµούς σέ ύλικά καί άναλογίες. -3— Στερέωση. ‘H στερέωση τών βαφών γίνεται µέ σύντοµο βράσιµο σέ διάλυση στύφης ή ξυνοώ /λεµοντοζοδ/ άλλά συνηθέστερα άρκοώνται σέ ένα άπλό ξέβγαλµα µέ κρύο νερό. Τυνταγές ή πληροφορίες γιά τίς χρωστικές ίδιότητες τών φυτών περιέχονται στά βι-- βλία= "Άννης 'Αποστολάκη= ΒΑΦΙΚΗ- Βαφικαί ύλαι καί χρήσεις αύτών —'Ev Αθήναις 1952 Πάνου Γ. Κερασσώτη= ΒΑΦΙΚΗ-'Ιστορική μελέτη τής βαφικής διά µέσου τΐυν αζώ- νων. - 'Αθήναι 1941 Σεραφείµ Κ. Τσιτσά= Στά άγρια "ορη.- Λαμία / 1959 | Π- ΐ€νναέ»'ω': Λεξικόν φ…λο…ώ - µας»… µη